LE DUAN VOI VAN HOA VA CON NGUOI VIET NAM

LE DUAN VOI VAN HOA VA CON NGUOI VIET NAM

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top
VT
00591
HỘI ĐỒNG LÝ L UẬN TRUNG UƠNG
TÂM NGHIÊN CỨU BẢO T ồN VÀ PHÁT HUY
VĂN HÓA DÂN TỘC VIỆT NAM
VỚI VĂN HÓA
VÀ CON NGƯỜI
VIỆT NAM

1.2 Page 2

▲back to top
LÊ DUÁN
VỚI VĂN HÓA
VÀ CON NGƯỜI
VIỆT NAM
*//'’ / / . y
ưtũrm m eu

1.3 Page 3

▲back to top
3KV 1(092)
CTQG-2013

1.4 Page 4

▲back to top
Ữỹ5ĩ£h
HỘI ĐỒNG LÝ LUẬN TRUNG ƯƠNG ^
TRUNG TÂM NGHIÊN c ứ u BẢO T ồN Va PHÁT HUY
VĂN HÓA DÂN TỘC VIỆT NAM
VỚI VĂN HÓA
VÀ CON NGƯỜI
VIỆT NAM
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ Q u ố c GIA - s ự THẬT
Hà Nội - 2013

1.5 Page 5

▲back to top
BAN BIÊN SOẠN
GS. TS. PHÙNG HỮU PHÚ (Trưởng ban)
TS. NGUYỄN THỊ KIM DUNG
TS. ĐẶNG VĂN THÁI
ĐỨC LƯỢNG
4

1.6 Page 6

▲back to top
LỞI NHÀ XUẤT BẢN
N hân dịp kỷ niệm 105 năm ngày sinh cô" Tổng Bí th ư Lê Duẩn
(7-4-1907 - 7-4-2012), Hội đồng Lý luận Trung ương, Trung tâm
Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam phôi hợp
với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự th ật tổ chức cuộc tọa đàm
khoa học "Lê Duẩn vối văn hóa và con người Việt Nam". Nhiều đồng chí
lãnh đạo Đảng và Nhà nước qua các thòi kỳ, lãnh đạo các ban, ngành
Trung ương, các nhà khoa học, cán bộ nghiên cứu lý luận các học viện,
nhà trưòng, cơ quan nghiên cứu đã gửi các bài viết, tham luận đến
Ban tổ chức Tọa đàm. Ban biên soạn do GS. TS. Phùng Hữu Phụ,
nguyên ú y viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch thường trực Hội
đồng Lý luận Trung ương làm Trưởng ban, đã tuyển chọn các bài viết,
tham luận, tập hợp thành cuốn sách Lê D uẩn với văn h ó a và con
người Việt Nam.
Nội dung sách tập trung trình bày tư tưởng, quan điểm sâu sắc
của đồng chí Lê Duẩn về văn hóa và con người Việt Nam. Cuốn sách
khẳng định trong gần 60 năm hoạt động cách mạng, Anh Ba (cách gọi
thân thương của đồng bào, đồng chí đối vói đồng chí Lê Duẩn) hiểu
thấu đáo văn hóa dân tộc và con người Việt Nam, cả trong truyền
thông và hiện đại, coi đó là nguồn sức mạnh bất tận, luôn luôn là một
trong những cơ sở quan trọng để hoạch định chiến lược, sách lược cách
mạng và vận động cách mạng.
Đồng chí Lê Duẩn khẳng định: chỉ lúc nào chúng ta độc lập và
sáng tạo, xuất phát từ thực tiễn đất nước, từ lợi ích của dân tộc, lúc đó
5

1.7 Page 7

▲back to top
chúng ta mới th ắn g lợi. Lúc nào chúng ta lệ thuộc, giáo điều sao
chép của người ta, lúc ấy cách mạng phải trả giá nặng nề. Chúng ta
không được quên điều đó. N hận định đó thể hiện rõ tính cách của
đồng chí Lê Duẩn. N hư C.Mác đã nói: Tính tấ t nhiên của lịch sử
được thể hiện trong tính ngẫu nhiên, trong đó bao gồm cả sự ngẫu
nhiên của tính cách nhân vật mà ngay từ buổi đầu đã đứng ỏ hàng
ngũ tiên phong trong các phong trào. Từ đó suy ra tính cách là sức
m ạnh, là một động lực trong những thòi điểm lịch sử có những bước
ngoặt của thòi đại.
Đồng chí Lê D uẩn đã có kết luận chính xác: Phải nhận thức rõ
rằng chủ nghĩa Mác - Lênin đi vào dần tộc Việt Nam một cách vững
chắc, tư tưởng cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin và đạo làm
người của dân tộc ta kết hợp làm một; chủ nghĩa Mác - Lênin đã hòa
quyện với truyền thông cách mạng sẵn có của dân tộc và trở thành
sức m ạnh của dân tộc nên cách mạng mói có điều kiện thắng lợi. Đồng
chí Lê D uẩn quan niệm văn hóa Việt Nam là lao động, tình thương và
lẽ phải. Đó là một triết lý rấ t dễ nhớ nhưng rấ t sâu sắc. Đồng chí Lê
D uẩn khẳng định vai trò quan trọng của bản sắc văn hóa dân tộc.
Trong bản sắc đó thì “bản” là phần cốt lõi, là hồn, là truyền thông tốt
đẹp được lưu giữ, cô đúc, có thể tinh luyện thêm cho ngày càng lấp
lánh; còn “sắc” là phần bên ngoài, linh động, khả biến; trong quá
trình giao lưu có thể và nên tiếp thu những cái gì lý thú, đẹp, văn
minh, hiện đại, phù hợp để biến đổi cho tương thích vói môi trường và
tác động tốt đến m ặt “bản” nêu trên. Trong quá trình làm cách mạng,
đồng chí Lê Duẩn luôn chủ động tham gia hoạch định đường lôi cách
m ạng Việt Nam, coi cách mạng tư tưởng và văn hóa luôn luôn song
hành với cách mạng quan hệ sản xuất và cách mạng khoa học - kỹ
thuật; khẳng định văn hóa là một yếu tô" quan trọng gắn liền với lực
lượng sản xuâ't. Do đó, xây dựng nền văn hóa mới và con người mới là
đòi hỏi vừa cấp bách vừa lâu dài của công cuộc xây dựng chủ nghĩa
6

1.8 Page 8

▲back to top
xã hội ở nước ta. Đồng chí Lê Duẩn đã tốn nhiều tâm sức về xây dựng
nền văn hóa mới, con người mới, mà cốt lõi là làm chủ tập thể xã hội
chủ nghĩa. Đó là vấn đề mói mẻ, cần có thòi gian và cần được nghiên
cứu thấu đáo, hết sức tránh những kết luận vội vàng, thiển cận, xu
thòi, phải đâ'u tran h không khoan nhượng với những luận điệu vu cáo,
xuyên tạc bản châ't của luận điểm nêu trên.
Vì vậy, nội dung cuốn sách, qua các bài viết, các tham luận -
những công trìn h nghiên cứu lý luận - thực tiễn nghiêm túc, đầy
tâm huyết - dù đã cố gắng tiếp cận các quan điểm, những phát hiện,
tổng kết sâu sắc của đồng chí Lê Duẩn về vai trò văn hóa dân tộc,
vê con người Việt Nam yêu nước, giàu lòng nhân ái, khí phách anh
hùng, đặc biệt là người phụ nữ Việt Nam cao đẹp, nhưng đây chỉ là
cô" gắng phác thảo một số nét cơ bản, chưa đầy đủ những quan điểm
cơ bản, sáng tạo của đồng chí Lê Duẩn về cách mạng văn hóa và tư
tưởng, về xây dựng nền văn hóa mới và con người mói. Do đó, vấn
đê cần thiết đặt ra là phải tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu thấu đáo,
với nhận thức mói và tư duy mỏi phù hợp với thực tiễn Việt Nam
trên con đường hội nhập quốc tế, đưa ra được kết luận khoa học làm
sáng tỏ giá trị của những quan điểm của đồng chí Lê Duẩn về cách
mạng xã hội chủ nghĩa ở nưóc ta, trong đó có cách m ạng văn hóa và
tư tưỏng.
Đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn đã đi xa, về cõi vĩnh hằng hơn một
phần tư thê kỷ. Công lao và sự nghiệp cách mạng của đồng chí được
ghi đậm trong lịch sử đâ't nước và trong lòng dân tộc. Những tư tưởng,
quan điểm của đồng chí vê văn hóa Việt Nam và con người Việt Nam
trong thời đại ngày nay vẫn giữ nguyên giá trị và nóng hổi tính thòi
sự. Cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành, các nhà nghiên cứu
lý luận có thể tìm th ây nhiều điều bổ ích cho công tác p h át triển
giáo dục và đào tạo, chăm lo phát triển văn hóa, xã hội, đặc biệt là công
tác xây dựng Đảng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng,
7

1.9 Page 9

▲back to top
Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư B an C hấp h ành T rung ương khóa XI
về "Một số vấn đề cấp bách vể xây dựng Đ ảng hiện nay".
Xin trâ n trọng giới thiệu cùng bạn đọc cuốn sách quý Lê D u ẩn
với văn hóa và con người V iệt Nam.
Tháng 3 năm 2013
NHÀ XUẤT BÀN CHÍNH TRỊ QUỔC GIA • s ự THẬT
8

1.10 Page 10

▲back to top
Đoàn Chủ tịch tọa đàm khoa học “Lê Duẩn với văn hóa và con người Việt Nam
Giáo sư Vũ Khiêu phát biểu tại cuộc tọa đàm.

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top
Đồng chí Trần Việt Phương phát biểu tại cuộc tọa đàm.
Đồng chí Phan Quang, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam
phát biểu tại cuộc tọa đàm.

2.2 Page 12

▲back to top
GS. TS. Phùng Hữu Phú - Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương,
thay mặt Đoàn Chủ tịch kết luận tọa đàm.
Đồng chí Lê Khánh Hải - Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch,
cháu nội cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, thay mặt gia đình cảm ơn các đại biểu dự tọa đàm.

2.3 Page 13

▲back to top
Các đại biểu, các nhà khoa học tham dự tọa đàm chụp ảnh ký niệm.
Các đại biểu trước cuộc tọa đàm.

2.4 Page 14

▲back to top
I
TẤM GƯƠNG MẨU Mực VỂ
T ư DUY SÁNG TẠO CỦA
CÁCH MẠNG VIỆT NAM

2.5 Page 15

▲back to top
LÊ DUẨN - MỘT TẤM GƯƠNG MẪU
VẾ Tư DUY
BIỆN CHÚNG SÁNG TẠO CỦA CÁCH MẠNG VIỆT NAM
GS. TS. LÊ HỮU NGHĨA'
HỒ Chí M inh, khi nói về bản chât của học thuy ết Mác, để so
sánh vối các lý thuy ết của Giêsu, Khổng Tử, Tôn D ật Tiên, Người
chỉ dùng duy n h ấ t một từ, đó là "biện chứng". Điều đó cũng phù
hợp với tư tưởng của V.I. Lênin khi ông coi biện chứng là bản chất,
linh hồn sống của chủ nghĩa Mác.
Là người nắm vững lập trường, quan điểm và phương pháp
biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, đồng chí Lê Duẩn đã vận
dụng sáng tạo phương pháp biện chứng mácxít vào lãnh đạo cách
m ạng Việt Nam, để đề ra đường lối chiến lược và sách lược đúng
đắn của cách mạng, cũng như lãnh đạo cách m ạng dân tộc dân chủ
nhân dân và cách m ạng xã hội chủ nghĩa, đưa cách mạng nưóc ta
đi đến th ắ n g lợi hoàn toàn. N ét n ổ i b ậ t đ ặ c s ắ c to át lên trong
toàn bộ h oạt động lý luận và hoạt động thực tiễn của đồng chí
Lê D uẩn - nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam là tư
duy biện chứng sáng tạo, sắc bén, sắc sảo.
* Nguyên ủ y viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận
Trung ương.
11

2.6 Page 16

▲back to top
Một phẩm chất đặc biệt trong tư duy của đồng chí Lê D uẩn là
tư duy sáng tạo. Trưốc mỗi vấn đề, đồng chí không xuôi chiều mà
luôn luôn suy nghĩ, trăn trở, tìm tòi, muôn tìm ra nguyên nhân,
gốc rễ của từ ng vấn đề, tức đưa vấn đề đi đến triệ t để. Mà muốn
tìm hiểu rõ vấn để triệ t để phải n h ận thức được m âu th uẫ n của nó.
Nhiều đồng chí được làm việc lâu năm với đồng chí Lê Duẩn
thường kể rằng, trong các buổi làm việc, đồng chí Lê D uẩn thường
thích trao đổi, thảo luận, đồng chí thường đ ặt lại vấn đề, nêu ra
các câu hỏi như nguyên nhân nào? tại sao như vậy?... Chính tư
duy được mài sắc qua tra n h luận, thảo luận, đối thoại mới nảy
sinh ra chân lý. Tư duy của đồng chí Lê D uẩn là tư duy sáng tạo,
tư duy phê p hán, không giáo điều, rập khuôn, máy móc.
Chính vì vậy, trê n nhiều vấn để thuộc quan điểm, chủ trương
đối vối cách m ạng V iệt N am có khi đồng chí Lê D uẩn đ ặ t lại vấn
để khác với quan niệm của không ít người, thậm chí đảo lộn cách
hiểu từ trước. Đồng chí Lê D uẩn luôn căn dặn phải nhận thức rõ
đặc th ù chiến tra n h cách mạng của một nước nhỏ như Việt Nam,
với những đ ế quốc to như Pháp, Mỹ, nên không th ể giống như
chiến tra n h cách m ạng của một số nước lớn khác; hoặc đồng chí
cho rằ n g cách m ạng ở vùng đô thị là nơi đầu não của địch, nơi đồng
bào sống tập trung, m âu th u ẫ n ở đây không hoàn toàn giống các
m âu th uẫn ở nông thôn nên phương thức và hình thức đấu tranh
cũng khác nhau; khi đặt vấn đề xây dựng căn cứ cách mạng, đồng
chí r ấ t lưu ý đặc th ù địa phương, địa bàn để sao cho thích hợp;
chẳng hạn, hoàn cảnh của Nam Bộ - địa hình không cho phép các
căn cứ địa hiểm trở, căn cứ nào ở Nam Bộ cũng phải gần k h u dân
cư, do dân bao che, cần có một số đơn vị chủ lực tập tru n g m ạnh
n hư ng quy mô sao cho các đơn vị đó dễ cơ động, không bị cái ăn,
cái mặc bó chân... Trong lĩnh vực văn học nghệ th u ậ t, đồng chí
cho rằn g quan điểm văn học, nghệ th u ậ t của Đ ảng ta khác vói
12

2.7 Page 17

▲back to top
"Tọa đàm Diên An"1. C hính trê n tin h th ầ n độc lập, tự chủ, sáng
tạo đó mà Đ ảng ta đã đề ra đường lối cách m ạng miền N am mà
trong đó đồng chí Lê D uẩn là kiến trúc sư với tư tưởng chủ yếu là
kết hợp ba m ặt trậ n (quân sự, chính trị, ngoại giao), ba thứ quân
(bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích), ba vùng
chiến lược (rừng núi, nông thôn đồng bằng, đô thị), ba mũi giáp
công (chính trị, qu ân sự, binh vận) với tư tưởng chiến lược tiến
công và nghệ th u ậ t đánh thắng từng bước, đánh bại từng âm mưu,
đánh đổ từng bộ phận tiến lên giành th ắ n g lợi hoàn toàn. N hững
tư tưởng đó là sáng tạo độc đáo của Đ ảng ta và đồng chí Lê Duẩn,
nó không phải là sự sao chép từ những khuôn m ẫu có sẵn của nưốc
ngoài. Trong Thư vào Nam , đồng chí khẳng định: "Cách m ạng
miền Nam không tiến hành bằng cách trường kỳ đấu tran h vũ
trang, lấy nông thôn bao vây thành thị, tiến lên dùng lực lượng
quân sự giải phóng toàn bộ đất nưốc như Trung Quốc đã làm, mà
đi con đường của Việt N am , nghĩa là có khởi nghĩa bộ phận, lập
căn cứ địa, có chiến tranh du kích, rồi tiến lên tổng khởi nghĩa, chủ
yếu dùng lực lượng chính trị có phối hợp với lực lượng vũ tra n g để
giành chính quyền về tay n hân dân"2. Khi nêu lên khả năng giành
th ắn g lợi bằng tổng khởi nghĩa, đồng chí Lê D uẩn luôn luôn nhắc
nhở: Không thể quan niệm khởi nghĩa một cách giáo điều giống
như trong Cách mạng Tháng Tám - nghĩa là phải diễn ra đồng
loạt, nhanh gọn - mà phải rú t ra từ Cách mạng Tháng Tám cái nội
dung cơ bản, cốt lõi của nó để vận dụng vào bưốc p h á t triển mối
của cuộc đấu tra n h cách m ạng ở Việt Nam.
1. Xem Đồng chí Lê Duẩn, nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng
Việt Nam, Nxb. Lý luận chính trị, Hà Nội, 2007, tr.79.
2. Lê Duẩn: Tuyển tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2007, t.I,
tr.464-465.
13

2.8 Page 18

▲back to top
Lặ nhà biện chứng mốcxít x uất sắc, đồng chí Lê D uẩn luôn
luôn quán triệ t quan điểm thực tiễn và quan điểm lịch sử cụ thể:
"Thực tiễn là tiêu ch u ẩn của chân lý"; "chỉ khi nào lấy thực tiễn
làm tiêu chuẩn của ch ân lý th ì khi đó không thể có chủ nghĩa giáo
điểu được"; "phân tích cụ th ể mỗi tìn h hìn h cụ th ể là b ản chất, linh
hồn sông của chủ nghĩa Mác".
Sinh thòi, đồng chí Lê D uẩn hay nhắc tới luận điểm nổi tiếng
của V.I. Lênin: "C hăn lý là cụ thế'' và theo đồng chí, chân lý là cụ
thể, do đó cách m ạng là sáng tạo. Cách m ạng về bản chất là sáng
tạo, không sáng tạo thì cách m ạng không thể th ắn g lợi được. Xưa
nay không có và không th ể có m ột công thức duy n h ấ t về cách tiến
hành cách m ạng thích hợp với mọi hoàn cảnh, mọi thời gian. Một
phương pháp cách m ạng nào đó đúng trong điều kiện này, hoàn
cảnh này song sẽ là sai nếu đem áp dụng nguyên xi vào điều kiện
khác, hoàn cảnh khác. Vấn đề là tùy thuộc vào hoàn cảnh lịch sử
cụ thể. Bản th â n đồng chí Lê D uẩn là sự thể hiện xuất sắc các
luận điểm của phương pháp biện chứng mácxít trong tư duy và
hoạt động thực tiễn lãnh đạo cách mạng Việt Nam để trở thành
một n h à lý lu ậ n lốn, nh à lý lu ận có tầm cỡ chiến lược của cách
mạng Việt Nam.
Đồng chí Lê D uẩn đặc biệt coi trọng vai trò của p h ư ơ n g p h á p
c á c h m a n g , bởi vì có khi cách m ạng th ấ t bại không phải do thiếu
đường lối đúng, mà thiếu phương pháp cách m ạng thích hợp. Phương
pháp cách m ạng thì rấ t đa dạng, phong phú, biến đổi nhanh chóng
do sự thay đổi m au lẹ của tình hình. Khi tình hình đã thay đổi thì
không nên sử dụng phương pháp của ngày hôm qua. Vì vậy, theo
đồng chí, không lĩnh vực nào đòi hỏi người cách m ạng p hát huy trí
sáng tạo nhiều như phương pháp tiến hành cách mạng; việc tìm ra
những phương pháp cách m ạng thích hợp "là vấn đề nóng hổi và
quan trọng bậc nhâ't của phong trào cách mạng trên th ế giới hiện
nay". Phương pháp cách mạng đúng đắn, theo đồng chí Lê Duẩn,
14

2.9 Page 19

▲back to top
không phải có sẵn trong sách vở, mà phải từ tổng k ết thực tiễn,
tổng kết những kinh nghiệm, sáng kiến của quần chúng nhân dân,
những cái mối trong phong trào quần chúng, phải phân tích một
cách khách quan, toàn diện, cụ thể tình hình, những m âu thuẫn
của nó, chiều hướng, xu th ế phát triển của tình hình, những nhân
tô" khách quan và chủ quan, tìn h hình trong nước và th ế giối, đồng
thòi phải quyết tâm thực hiện. Trong kháng chiến chông Mỹ, cứu
nước phải có quyết tâm dám đánh Mỹ và th ắn g Mỹ xâm lược.
Trong phương pháp cách mạng, đồng chí rất quan tâm giải quyết
mối quan hệ giữa mục tiêu cuôu cùng vối mục tiêu từng thời kỳ,
giai đoạn, đặc biệt phải biết th ắ n g từ n g bước cho đ ú n g , biết mở
đầu chiến tra n h và k ế t thúc chiến tra n h có lợi n h ấ t cho cách mạng.
Để xác định phương pháp cách mạng cho từng thời kỳ, đồng chí
yêu cầu phải có quan điểm biện chứng về đánh giá so sán h lực
lượng giữa ta và địch cả về chính trị và quân sự, về số lượng và
chất lượng quân đội, về tìn h h ình trong nước và quốíc tế, về t h ế và.
lưc của mỗi bên, sự tác động và chuyển hóa lẫn nhau giữa th ế và
lực trong quá trìn h biến đổi của tình hình.
Để nhận thức tìn h hình, đánh giá đúng tương quan so s án h lực
lượng địch - ta, theo đồng chí Lê D uẩn, là cả một quá trìn h, bởi vì
n hận thức của con người không phải ngay một lúc có thể nắm b ắt
được đầy đủ thực tế khách quan. Đồng chí nói: "Không p hải lúc
nào chúng ta cũng dự kiến đúng quá trình phát triển của sự vật";
"Lãnh đạo cách m ạng giỏi lắm chỉ có th ể phán đoán, dự kiến tình
hình được 70 - 80%, nhưng cứ làm đi, rồi qua thực tiễn mà tiếp tục
tìm hiểu, bổ sung thêm"; "Trên cơ sở phương hướng chiến lược đúng,
hãy làm đi rồi thực tiễn sẽ cho phép ta hiểu rõ sự v ậ t hơn n ữ a"1.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb. Chính trị
quốc gia, Hà Nội, 2004, t.37, tr.489.
15

2.10 Page 20

▲back to top
Đây là bài học của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Năm 1965,
khi chiến lược "chiến tra n h đặc biệt" bị phá sản, đ ế quốc Mỹ tiến
hành chiến tra n h cục bộ, đưa m ấy chục vạn quân viễn chinh Mỹ
vào xâm lược nước ta. Lúc đó nhiều cán bộ, chiến sĩ chúng ta lo
lắng không biết cách đánh Mỹ n hư th ế nào? T ru ng ương trả lời:
Hãy cứ đánh đi rồi sẽ biết cách đánh Mỹ. Chính từ thực tiễn chiến
trường mà sau này hình th àn h phương châm "bám th ắ t lưng địch
mà đánh".
Công cuộc đổi mới toàn diện đ ất nước do Đ ảng ta khởi xướng
và lãnh đạo từ Đại hội Đ ảng lần thứ VI (tháng 12-1986) cũng là
một ví dụ sinh động, m inh họa cho luận điểm trên đây của đồng
chí Lê D uẩn. Đổi mới là m ột sự nghiệp mới mẻ, chưa có tiền lệ
trong lịch sử. Do đó, không th ể chò cho có n hận thức đầy đủ về đổi
mối mới tiến h à n h công cuộc đổi mới. Thực tiễn cuộc sống không
cho phép chờ đợi như vậy, vả lại có qua h à n h động mới sinh ra
hiểu biết, mới có k in h nghiệm . N hận thức rõ nhu cầu khách quan
của thời đại cũng như yêu cầu cần đưa đất nưóc thoát khỏi khủng
hoảng kinh tế - xã hội, Đ ảng ta, với bản lĩnh của m ình, đã lãn h đạo
nhân dân ta tiến h à n h công cuộc đổi mới toàn diện đ ấ t nước. Đổi
mối là một sự nghiệp, là một cuộc cách mạng, đường lối đổi mối là
đúng đắn, trong quá trìn h đổi mới chúng ta vừa làm vừa học, vừa
rú t kinh nghiệm , vừa tổng kết, qua đó không ngừng bổ sung, hoàn
th iện đường lối đổi mới.
Trong lãnh đạo cách mạng, đồng chí Lê Duẩn rấ t quan tâm
đến vấn đề sử dụng th ờ i cơ, phát hiện các k h ả n ă n g và tổ chức
hoạt động để biến khả năng th àn h hiện thực. Đồng chí nói: "Trong
m ột hoàn cảnh lịch sử n h ấ t định không phải n h ấ t th iế t chỉ có một
k h ả năng, m à luôn luôn có th ể có nhiều khả năng tiến lên và sự
vật tiến lên theo khả năng này hay khả năng kia còn tùy thuộc vào
ý định của con người". Có thể nói, đồng chí Lê D uẩn là người vận
16

3 Pages 21-30

▲back to top

3.1 Page 21

▲back to top
dụng tài tình tư tưởng biện chứng của V.I. Lênin "cách m ạng là
nghệ th u ậ t của các k h ả năng". Thời cơ cách m ạng và sự x u ất hiện
các khả năng là kết quả tác động của các điều kiện khách quan và
n h â n tô" chủ quan; thòi cơ và nắm vững thời cơ là một n h â n tố quan
trọng bảo đảm cho sự th ắn g lợi của sự nghiệp kháng chiến chống
Mỹ, cứu nước. Sau Hiệp định Pari về Việt Nam (tháng 1-1973),
quân Mỹ phải rú t về nước, ta phải tiếp tục "đánh cho ngụy nhào".
T háng 10-1974, đồng chí Lê D uẩn chỉ rõ, lúc này chúng ta đang có
thòi cơ giải phóng hoàn toàn m iền Nam, phải biết nắm lấy, thòi cơ
không cho phép chúng ta lừng chừng, do dự. Ngay từ bây giò phải
tiến hàn h mọi công việc chuẩn bị th ậ t khẩn trương, tạo điều kiện
và cơ sở vật chất đầy đủ n h ấ t để đẩy m ạnh, đánh nh an h , th ắn g
gọn và thắng triệt để trong thòi gian hai năm (1975-1976). v ề sau
này, trong Hội nghị Bộ Chính trị tháng 12-1974 và đầu năm 1975,
chúng ta thấy chính xác hơn thời cơ lịch sử và k hả n ăn g thực tế để
giải quyết những trậ n đánh cuối cùng kết thúc chiến tranh, hạ
quyết tâm chiến lược giải phóng hoàn toàn miền Nam. Như vậy từ
kế hoạch hai năm (1975-1976), rú t xuống còn một năm (1975), cuối
cùng rú t lại còn 56 ngày để giải phóng miền Nam. Điều đó chứng
tỏ sự lãnh đạo tu y ệ t vòi của Bộ Chính trị T rung ương Đ ảng do
đồng chí Lê D uẩn đứng đầu với nghệ th u ậ t kết thúc chiến tra n h
tài tình, là m ẫu mực của phép biện chứng mácxít về chiến tran h
cách mạng trong thời đại ngày nay.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, đồng chí Lê D uẩn rất
quan tâm đến vấn đề nhận thức và vận dụng quy luật, tín h quy
luật, phải nắm vững quy luật vận động của đốì tượng cần tác
động. Theo đồng chí, "tự n hiên có quy lu ậ t của tự nhiên, xã hội có
quy lu ậ t riêng của xã hội, tư tưởng có quy lu ậ t riêng của tư
tưởng, tìn h cảm có quy lu ậ t riêng của tìn h cảm". C hính vì vậy,
17

3.2 Page 22

▲back to top
quy lu ật của cách m ạng dân tộc dân chủ và cách m ạng xã hội chủ
nghĩa để hoạch địn h đường lối chiến lược và sách lược của cách
mạng qua từng giai đoạn.
Là m ột nh à lý lu ận x u ất sắc, một tư duy sáng tạo lớn của cách
m ạng Việt Nam, đồng chí đã nắm vững chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, luôn trăn trở, suy nghĩ, tìm tòi trên tinh thần
độc lập, tự chủ, sáng tạo để trả lời cho được nhữ ng vấn đề bức xúc
do cuộc sông d ặ t ra. Đồng chí Lê D uẩn đã có nhữ ng công hiến xuất
sắc về nghiên cứu lý luận, tổng k ế t thực tiễn. Đ ánh giá công lao và
tài năng của đồng chí Lê D uẩn, Đảng ta khẳng định: "Là một
người m ácxít-lêninnít chân chính, đồng chí luôn luôn suy nghĩ, tìm
tòi, xuất ph át từ tìn h hình thực tế, phân tích, giải quyết những
vấn đề mói do cuộc sông đê ra. Sự sáng suốt của đồng chí thể hiện
nổi b ật trước những bước ngoặt của lịch sử và những tình huống
phức tạ p " 1.
N hững đóng góp của đồng chí Lê D uẩn về lý lu ận được thể
hiện tron g cả việc h ìn h th à n h đường lối chiến lược, sách lược,
phương pháp và nghệ th u ậ t cách m ạng của Đảng ta trong cách
m ạng dân tộc dân chủ cũng như trong việc tìm tòi con đường đi lên
chủ nghĩa xã hội ở nưóc ta.
Đó là những đóng góp của đồng chí Lê D uẩn vào việc xác định
chính sách mới của Đảng ở Hội nghị Trung ương lần thứ sáu
(năm 1939), vào đường lối cách m ạng dân tộc dân chủ n h ân dân
qua bản kiến nghị quan trọng vối Đại hội lần thứ II của Đảng
(năm 1951), vào việc hoạch định con đường đi lên cách m ạng Việt
N am qua b ản Đề cương cách m ạng m iền N a m cũng n h ư việc
ch u ẩn bị Nghị quyết 15 của T rung ương (năm 1959) và V ăn kiện
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đ ảng (năm 1960).
1. Báo Nhân dân, ngày 16-7-1986.
18

3.3 Page 23

▲back to top
N hững tư tưởng ấy được bổ sung và phát triển một cách toàn diện
tro ng những năm 60, đầu những năm 70 của th ế kỷ XX và đã là
n hữ ng đóng góp có ý nghĩa quyết định vào th ắn g lợi của cuộc
k h án g chiến chông Mỹ, cứu nước - chiến công lịch sử oanh liệt có
ý nghĩa thòi đại của dân tộc ta trong th ế kỷ XX.
Trong lãnh đạo sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa, đồng
chí Lê D uẩn đã có nhữ ng đóng góp lý lu ận trong việc tìm tòi con
đường phù hợp vái điều kiện kinh tế - lịch sử - văn hóa - xã hội và
con người Việt Nam . Đó là quan điểm giương cao ngọn cờ độc lập
dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; về ph át huy quyền làm chủ
của n h â n dân lao động; về thực chất của chuyên chính vô sản và
chê độ làm chủ tập thể của n hân dân lao động; về cơ chế "Đảng
lãnh đạo, N hà nước quản lý, nh ân dân làm chủ". Đó là những quan
niệm về thời kỳ quá độ, về bước đi ban đầu, chặng đường đ ầu tiên
và nhiệm vụ lịch sử của chặng đường này. Đó là quan điểm vể
công nghiệp hóa là nhiệm vụ trung tâm trong suốt thòi kỳ quá
độ... Trên cương vị Tổng Bí th ư của Đảng, cùng với Bộ C hính trị
và Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Lê Duẩn đã lãnh
đạo Đ ảng ta khởi động quá trìn h đổi mới tư duy kinh tế b ắ t đầu
từ Hội nghị T ru ng ương 6 (khóa IV) và được p h á t triển m ột bước
trong nhữ ng năm đ ầu th ậ p kỷ 80 của th ế kỷ XX, với n hữ n g chủ
trương về đổi mới cơ chế p hân phối, lưu thông m à trước h ế t là
chính sách giá, lương, tiền.
Là một nhà lãnh đạo kiệt xuất, một tư duy sáng tạo lớn của
cách m ạng Việt Nam, một tấm gương mẫu mực về tư duy biện
chứng mácxít trong lãnh đạo cách mạng, nhiều vấn đề đã được
đồng chí làm sáng tỏ về lý luận, đã được thực tiễn kiểm nghiệm là
đúng đắn, sáng tạo; song cũng còn những vấn đề đồng chí mới đặt
ra đòi hỏi phải được p h át triển, bổ sung, hoàn thiện thêm cho phù
hợp vối bối cảnh mối của tình hình th ế giối và trong nước.
19

3.4 Page 24

▲back to top
Kỷ niệm 105 năm ngày sin h đồng chí Lê D uẩn là dịp để
chúng ta tưởng nhớ công lao to lớn của đồng chí đối vối cách
mạng Việt Nam, tiếp tục nguyện đi theo con đường cách mạng
của đồng chí đã dày công vun đắp, học tập tấm gương sáng về đạo
đức, về đạo lý sống phải có lao dộng, có tìn h thươ ng và lẽ phải của
đồng chí Lê Duẩn.
20

3.5 Page 25

▲back to top
TẦM NHÌN LÊ DUẨN
PHAN QUANG*
Cố Tổng Bí thư Lê D uẩn (1907-1986) là người học trò xuất sắc
của Chủ tịch Hồ Chí M inh, nhà lãnh đạo lỗi lạc của Đảng, người
công hiến trọn đòi cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống n h ấ t Tổ
quốc, tiến lên chủ nghĩa xã hội, là người luôn luôn suy nghĩ, tìm tòi,
mà sự sáng suốt nổi b ậ t trưốc những bước ngoặt của lịch sử và những
tình huống phức tạp. Các nhà lãnh đạo, nhà khoa học nưốc ta, cũng
như không ít chính khách, nhà văn hóa nưốc ngoài đã dùng những
từ ngữ tốt đẹp n h ấ t tôn vinh Lê D uẩn khi nói về ông. Là một nhà
báo, tôi xin dẫn lòi hai bậc đàn anh đều từng là cộng sự gần gũi của
cố Tổng Bí th ư Lê Duẩn, và nay đều đã lần lượt theo ông trở thành
những người thiên cổ. N hà báo Hoàng Tùng thấy ở cố Tổng Bí thư
Lê D uẩn m ột tầm cao trí tuệ, suốt đời say mê tìm tòi chân lý1*; nhà
báo T rần Bạch Đằng trâ n trọng: "Lê D uẩn là nhân vật m ang tầm vóc
lịch sử hiện đại, chỉ xếp sau Chủ tịch Hồ Chí Minh"2. H ầu như tấ t cả
những ai thiện chí khi nói vể Lê Duẩn đều gặp nhau ở một điểm:
Đó là một danh nhân, và không riêng của nước Việt Nam.
* Nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam.
1, 2. Lê Duẩn - một nhà lãnh đạo lỗi lạc, một tư duy sáng tạo lớn của
cách mạng Việt Nam (Hồi ký), Nxb. Chính trị quốc gia, 2001, tr.239-344, 706.
21

3.6 Page 26

▲back to top
Từ ngày cố Tổng Bí thư vĩnh biệt đồng bào, đồng chí về với Bác Hồ
dến nay dã hơn một phần tư thế kỷ. Tfong khoảng thời gian không
quá ngắn ấy, có bao nhiêu công trình nghiên cứu, sáng tạo viết về
ông hay lấy chủ dề từ cuộc dời ông dược xuất bản ở nước ta? Chắc
nhiều nhà khoa học, trước hết là các vị ở Viện H ồ C hí M inh và các
lảnh tụ của Đ ảng, dã và dang miệt mài nghiên cứu về cuộc dời và
sự nghiệp Lê Duẩn. Tuy nhiên, người dọc thấy có bao nhiêu công
trình về Lê Duẩn, trước hêt là tác phẩm phù hợp với số đông người
dọc, trên cốc giá sách, tại các thư viện? Tìm đâu ra tác phẩm nghệ
thuật về cuộc dời danh nhân khi cần tìm hiểu? Người dân có quyển
dặt câu hỏi.
Để so sánh, tôi xin dẫn tư liệu nước ngoài. Trường hợp một
người cùng thòi với Lê D uẩn: tướng De Gaulle (1890-1970). ông
dược người Pháp coi là m ột vĩ nhân. Trong Chiến tra n h th ế giới
thứ hai, ông có công cùng n h iều người, trước h ế t là các chiến sĩ
cộng sản Pháp và quân đội Đồng minh, giải phóng Pháp khỏi ách
chiếm đóng của Đức, rồi cầm quyển không liên tục khoảng 20 năm,
thì bị nhân dân chán và mòi "về vườn" bằng một cuộc trưng cầu
dân ý. Sai lầm lớn n h ấ t của ông là sau khi vừa giành lại được nước
Pháp, dã vội vã p h ái q u ân san g Đông Dương, m ưu đồ đ ặ t lại ách đô
hộ lên mấy nước này, dẫn tói sa lầy vào cuộc "chiến tran h bẩn
thỉu" của họ ở Việt N am và kết cục là phải chịu thảm bại ê chề.
Kỷ niệm 15 năm ngày m ấ t De Gaulle, n h à văn J e a n Lacouture,
tác giả nưốc ngoài đ ầu tiên có sách chuyên đề về Hồ Chí M inh khi
Bác Hồ còn tại th ế (năm 1967), trìn h độc giả công trìn h ba tập dày
tới 3.000 tran g sách của ông về th ân th ế và sự nghiệp ông tướng
Pháp. Viện sĩ H àn lâm Văn học Pierre Nora đọc xong, bình trên
một tờ báo xu ất bản tạ i Pari: "Sau 800 cuôn sách viết vể De
Gaulle, đây là cuốn sô" một". Mười lăm năm , tức 180 th án g, có 800
đầu sách về một con người!
22

3.7 Page 27

▲back to top
Một phần tư th ế kỷ, chúng ta có bao nhiêu tác phẩm về Lê Duẩn?
Người dân có quyền đ ặ t câu hỏi. Đã đành De Gaulle là người lãnh
đạo m ột quốc gia dù sao cũng được tiếng là một trong bon nước
Đồng minh đánh thắng phátxít. Vậy, Việt Nam ta, nước làm Cách
m ạng Tháng Tám 1945 thành công, nưốc đánh thắng De Gaulle
cùng mấy cưòng quốc, tác động của Việt Nam đốì với phong trào
độc lập dân tộc th ế kỷ XX nào có kém ai?
Tôi không đủ tầm giải đáp câu hỏi. Tôi chỉ là một học trò, một
đứa em nhỏ đồng hương, vinh dự được nhiều dịp nghe đồng chí
Tổng Bí thư phát biểu, phục vụ một số chuyên ông đi công tác hoặc
được ông gọi đến d ặn dò việc nhỏ. Tôi vẫn nhận thức rõ điểu nhiều
người vẫn nói là tầm nhìn xa rộng và cái mới trong tư duy của ông.
Mỗi lần được nghe Tổng Bí thư nói chuyện, th ế nào cũng học được
điều mối mẻ.
Xưa nay, tầm nhìn là tính cách và đặc trư ng nổi trội ở mọi vĩ
nhân. Chủ tịch Hồ Chí M inh của chúng ta là một người n hư th ế 1.
Là học trò x uất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Lê D uẩn có tầm
1. Thòi gian sông ở Pháp, tham gia Đại hội Tours (năm 1920) của
Đảng Xã hội, đảng tinh hoa trí tuệ Pháp, Nguyễn Ái Quôc vối tư cách đại
biểu Đông Dương là người đầu tiên và duy nhất của Đảng Xã hội lên diễn
đàn phê phán Đảng Xã hội không quan tâm vấn đề thuộc địa. Đến Liên Xô,
tại Đại hội Quôc tế Cộng sản (năm 1924), Nguyễn Ái Quốc hai lần lên
diễn đàn phê phán Quốc tế Cộng sản không quan tâm vấn đề giải phóng
dân tộc, và kiến nghị phải chú ý đúng mức vấn để này - dẫn theo Jean
Lacouture: Hồ Chí Minh, Nxb. Le Seuil, Pari, 1967, tr. 32-37). Hoặc như
cách xử lý của Bác về môi quan hệ đối với các cường quốc Mỹ, Anh, Pháp,
Trung Quốc (Tưởng Giới Thạch) những ngày trưốc và sau Cách mạng
Tháng Tám 1945, khi vận mệnh dân tộc và nền độc lập của chúng ta như
"ngàn cân treo sợi tóc" - Xem các tác giả nưốc ngoài đồng thòi là những
chứng nhân như Paul Mus, Philippe Devillers, Bernard Fall... và các Tư
liệu Mật của Pháp đã được giải mật.
23

3.8 Page 28

▲back to top
nhìn sáng tỏ vào n hữ ng bước chuyển hoặc giờ p h ú t khó k h ăn của
đất nước. Tầm nhìn Hồ Chí M inh trở th à n h tầm nhìn của Đảng.
Tầm nhìn Lê D uẩn là tầm nhìn của Bộ C hính trị, của T rung ương,
điều ấy nói lên vai trò người đứng đầu trong mối quan hệ cá nhân -
tập thể lãnh đạo.
Ngay trong năm đầu kháng chiến chống thực dân Pháp, từ
Côn Đảo về, đồng chí Lê D uẩn được Bác Hồ và T run g ương giao
trọng trách Bí th ư Xứ ủy N am Bộ. C ùng m ột cán bộ và một tay
chèo, n hà lãnh đạo "một chiếc xuồng con dập dềnh sóng nước" (thơ
Lưu Trọng Lư) ngược xuôi các kênh rạch Rừng u Minh, Đồng
T háp Mười... cùng Xứ ủy lãnh đạo k hán g chiến. Vào những giờ
phút khó khăn ấy, với tầm nhìn của m ình, Anh Ba D uẩn, ngọn đèn
p ha deux cents hougies1 (bóng điện sáng n h ấ t thòi bấy giò) qua
thực t i T;n chiến trường, báo cáo ra T rung ương tìn h hìn h N am Bộ2,
các đặc điểm của cách m ạng V iệt N am 3, tră n trở nghĩ suy để đóng
góp ý kiến chuẩn bị văn kiện Trung ương trình Đại hội Đ ảng sắp
tiến hàn h tại Việt Bắc. Ông nhận xét: "Chúng ta chưa hiểu hết
nông dân..., chưa tận dụng hết khả năng để động viên nông dân
vào cuộc kháng chiến cứu nước"4. Nhiều ý kiến đề xuất của Lê Duẩn
từ thực tiễn chiến trường, quan điểm của ông về vai trò của nông
dân, của trí thức trong cách m ạng dân tộc dân chủ, vể một số
chính sách lớn Đ ảng cần ban hành... chắc hẳn trù n g hợp với suy
nghĩ của Bác Hồ và nhiều đồng chí lãnh đạo hồi bấy giờ, được thể
hiện tại văn kiện Đại hội II của Đ ảng (năm 1951).
1. Người đầu tiên gọi Lê Duẩn là "Anh Ba deux cents bougies" là nhà
trí thức Phạm Ngọc. Thuần, cách ví đó trở thành rất phổ biến ở Nam Bộ
thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.
2. Lê Duẩn: Báo cáo tình hình chung ở Nam Bộ (1948).
3. Lê Duẩn: Một vài đặc điểm của cách mạng Việt Nam (1949).
4. Lê Duẩn: Một sô'ý kiến tham gia Đại hội Đảng lần thứ hai (1950).
24

3.9 Page 29

▲back to top
Tháng 7-1954, Hiệp định Giơnevơ được ký kết. Anh Ba đang ở
Liên khu 5. Bác Hồ điện vào: Chú n h an h chóng vào Nam Bộ để còn
kịp tập kết ra Bắc. Anh Ba xin Bác cho ở lại miền Nam để cùng
đồng bào đấu tra n h 1. "Cuộc đời A n h vẫn là nơi tiền tuyến" (thơ Tố
Hữu). Tại ngôi nhà nhỏ đường Lê Quang Định, quận Bình Thạnh,
hay căn gác hẹp phô" H uỳnh Khương Ninh, quận 1, Sài Gòn, tru n g
tâm đầu não của đốì phương, Anh Ba Lê D uẩn lại từ thực tiễn trăn
trở nghĩ suy, viết Đề cương cách mạng miền N am trình Trung
ương. Tại Hội nghị lần th ứ 15 Ban Chấp h ành Trung ương khóa II
họp vào tháng 1-1959, bản Đ ề cương cách m ạng Việt N a m đã được
p h á t triển, bổ sung th à n h Nghị quyết của T rung ương về đường lối
cách m ạng Việt Nam, tạo bước ngoặt quyết định cuộc đấu tra n h
cách m ạng ở m iền Nam , tiến tối non sông liền một dải2.
Hiệp định Giơnevơ quy định tạm thòi phân đôi đất nưóc tại
Q uảng Trị quê Anh, và dự kiến sau hai năm sẽ tổng tuyển cử hòa
bình thông nh ất. Cán bộ, quân đội ta ở phía Nam tậ p kết ra Bắc.
Đ ầu năm 1955, tiễn A nh Sáu Thọ (Lê Đức Thọ) từ Nam Bộ ra Bắc,
Anh Ba D uẩn nói: "Anh ra th ư a với Bác là tấ t cả đồng bào, đồng
chí ở trong này đều mong Bác sỐQg lâu, m ạnh khỏe. Cho tôi gửi lời
chào Bác, anh Trường C hinh và tấ t cả các anh ngoài đó. T ình th ế
này th ì dễ đến 18, 20 năm nữa anh em ta mới lại gặp nhau". Sau
ngày toàn thắng, có người hỏi tại sao hồi ấy Anh Ba nói 20 năm ,
Anh Sáu Thọ giải thích: Bởi Anh Ba sớm thấy cách m ạng m iền
N am không trá n h khỏi sẽ phải đối đầu với quân Mỹ xâm lược, và
cuộc đụng độ lịch sử này sẽ vô cùng ác liệt trong thòi gian dài2.
1, 3. Xem Lê Duẩn - một nhà lãnh đạo lỗi lạc, một tư duy sáng tạo
lớn của cách mạng Việt Nam (Hồi ký), Sđd, tr.500, 491.
2. Lê Duẩn - một nhà lãnh đạo lỗi lạc, một tư duy sáng tạo lớn của
cách mạng Việt Nam (Hồi ký), Sđd, tr.202.
25

3.10 Page 30

▲back to top
N hững ai có dịp đọc bản tậ p hợp m ột số thư, điện Tổng Bí thư
Lê D uẩn gửi các dồng chí lãnh dạo m iền N am từ đầu năm 1961 đến
ngày 30-4-1975, sẽ không khỏi ngạc nhiên về tầm nhìn Lê Duẩn.
Vì khuôn khổ bài viết, n h ấ t là do trìn h độ h ạn chế, tôi không thể
dẫn giải luận bình các văn kiện lịch sử ấy, vả chảng về m ặt quân
sự, quân đội ta đã có tổng kết, chỉ xin trích một câu của Đại tướng
Hoàng Văn Thái, Tổng T ham m ưu trưởng Q uân đội n h â n dân Việt
Nam gần như liên tục từ năm 1945 đến ngày toàn thắng: "Bộ
Chính trị Trung ương Đ ảng ta, do Hồ Chủ tịch dửng đầu - sau khi
Người qua đời do Tổng Bí th ư Lê D uẩn k ế tục - th ậ t sự là Bộ
Thống soái kiệt xuất trong chỉ dạo cách m ạng và chiến tran h cách
m ạng Việt N am "1.
N hững ai có dịp gần cố Tổng Bí th ư đểu chung n h ận xét: Ông
đọc r ấ t nhiều và luôn suy nghĩ. Ô ng đọc sách vào mọi dịp, đọc
trong nhà tù, đọc khi đi nghỉ ở nước ngoài, đến lúc tuổi cao sức yếu
vẫn say mê đọc.. T rong điều kiện n hữ ng năm 80 của th ế kỷ XX trỏ
về trước, chắc ít người tham khảo Bách khoa toàn thư của Pháp
hay K inh Coran của đạo Hồi để làm công tác như Lê Duẩn. Theo
ông, "để làm việc với các tín đồ đạo giáo, cần hiểu đúng tôn giáo
của họ". Ông đọc sách nhưng không n h ất n h ất tin mọi điều trong
sách. "Chân lý là cụ thể, cách m ạng là sáng tạo" (V.I. Lênin), phải
tìm chân lý từ thực tiễn đ ấ t nưâc mình, hơn nữa tư duy của mỗi
người cũng cần p hát triển chứ không phải một lần thuộc sách là đủ
cho cả đòi. Thời trẻ, b ạn tù gọi ông là "người hay cãi sách". Đến
thăm trường Đảng, học viên là cán bộ trung, cao cấp đang nghiên
cứu lịch sử Đảng, tra o đổi với anh em ở h à n h lang, Lê D uẩn hỏi:
"Các đồng chí học lịch sử Đảng, vậy theo các đồng chí bài học gì
1. Hoàng Văn Thái: Những năm tháng quyết định, Nxb. Quân đội
nhân dân, Hà Nội, 1985, tr. 321.
26

4 Pages 31-40

▲back to top

4.1 Page 31

▲back to top
của Đ ảng là đáng ghi nhớ nhất?". Mỗi người trả lòi một cách, ai
cũng đúng. Ông cười: "Theo tôi, bài học lốn n h ấ t là Đ ảng ta phải
độc lập suy nghĩ, giải quyết các vấn đề của cách mạng Việt Nam
trê n cơ sở đánh giá đúng đắn tìn h hìn h thực tế của Việt N am "1.
N hững năm 60 của th ế kỷ XX, trong khi tại một sô" nơi trê n th ế
giới, có những người nh ân danh văn hóa, lạm dụng hai từ "cách
mạng", để hạ bệ nhau và lưu đày hãm hại nhau, thì tại Việt Nam,
đồng chí Lê Duẩn ph át biểu: Cách m ạng tư tưởng và văn hóa
không dùng bạo lực, h à n h chính, mà dựa vào tự nguyện2. Và: "Để
hiểu việc, con người dùng lý lẽ, lý trí, nhưng khi h ành động p h ải có
tìn h cảm... Cách m ạng tư tưởng và văn hóa gắn tình cảm với lý trí.
Nói nghệ th u ật là nói quy luật riêng của tình cảm. Nghệ th u ật vận
dụng quy luật của tình cảm", w ..
Đ ầu những năm 80 của th ế kỷ XX, Ban Tuyên h u ấ n T rung
ương tổ chức Hội nghị tập huấn tổng biên tập các báo địa phương.
Tống Bí thư đang bận, tra n h thủ đến thăm anh em vào giò nghỉ.
C huyện trò với các n h à báo, ông tươi cười: "Làm báo là làm công
tác khoa học, đồng thòi là làm nghệ thuật". Anh em chúng tôi rấ t
tâm đắc, liên hệ lời của Bác Hồ hôm Bác đến thăm và nói chuyện
tại Đại hội lần thứ hai Hội Nhà báo Việt Nam tháng 4-1959: Chó
viết khô khan quá. P hải viết cho văn chương... Người ta thấy hay,
th ấy lạ, thấy văn chương th ì mối thích đọc3.
Có một số người cho rằng văn hóa Việt Nam b ắt nguồn từ văn
hóa Nho giáo, cứ gặp một câu phong dao, tục ngữ lại nghĩ đến lòi
ai đó thời Tam hoàng Ngũ đế, Xuân Thu chiến quốc hay Hán,
1. Lê Duẩn - một nhà lãnh đạo lỗi lạc, một tư duy sáng tạo lớn của
cách mạng Việt Nam (Hồi ký), Sđd, tr.599.
2. Xem Về văn hóa, văn nghệ, Nxb. Văn hóa, Hà Nội, 1972, tr. 69.
3. Xem Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2000, t.9, tr.417-418.
27

4.2 Page 32

▲back to top
Đường, Tông, Minh... Theo Lê Duẩn, nông dân Việt Nam không
chịu ảnh hưởng nặng nề của tam cương, ngũ thường. Ca dao tục
ngữ của ta là sản phẩm dân gian ta, cho dù một sô có nguồn gốíc
T rung Hoa, Ấn Độ hay Âu Tây th ì khi vào nước ta, chúng đã được
văn hóa bản địa tiếp thu, nhào nặn, biến đổi cho nên nhiều khi
vẫn câu ấy, chữ ấy, song m ang tin h th ần , nội dung khác, phù hợp
với nhu cầu, tín h cách và phẩm h ạ n h người Việt Nam. Truyện
Kiều kể chuyện bên Tàu, dùng nhiều điển tích T run g Hoa, song là
văn học Việt Nam. "Bầu ơi thương lấy bí cùng/Tuy là khác giống
nhưng chung một giàn; Lá lành đùm lá rách; Một m iếng khi đói
bằng một gói khi no; N hiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong
một nước phải thương nhau cùng; Giặc đến nhà đàn bà cũng
đánh...". N hững câu ấy là của người Việt Nam, nói lên tính cách
Việt Nam chứ không phải đến từ phương xa nào.
Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn mỗi lần phát biểu quan điểm của
mình về văn hóa đều xuất phát từ nhiệm vụ chính trị và yêu cầu
cách’m ạng trong bối cảnh cụ thể, ông không làm học thuật. Chúng
tôi nhiều lần được đi theo, phục vụ các chuyến công tác của Tổng
Bí thư, chưa hề được nghe ông b àn chuyện nước ta có hay không có
chế độ m ẫu hệ, m ẫu quyền. Thăm đền H ùng sau khi đ ất nước
thống n h ất, nhắc lại lòi Bác Hồ: "Các vua H ùng đã có công dựng
nước, Bác cháu ta phải cùng n hau giữ lấy nước", Tổng Bí th ư nói
với Bí th ư T ỉnh ủy và các đồng chí lãnh đạo tỉnh P hú Thọ cùng đi:
"Chúng ta nên suy nghĩ dựng tượng Hai Bà Trưng gần đâu đây, để
đồng bào từ miền Nam ra, từ các nơi khác về viếng các Vua Hùng
thấu hiểu công đức Hai Bà. Sau các Vua Hùng, những anh hùng
đầu tiên lãnh đạo n h ân dân ta chông ngoại xâm là hai phụ nữ"...
Những lòi p h á t biểu về văn hóa, tâm linh trong bốĩ cảnh bang giao
hồi bấy giò (cuối n hữ ng năm 70 của th ế kỷ XX) có ý nghĩa sâu xa,
thể hiện tầm nhìn Lê Duẩn.
28

4.3 Page 33

▲back to top
Thực tiễn vai trò phụ nữ Việt Nam trong sự nghiệp dựng nưóc
và giữ nưốc bác bỏ quan điểm Khổng M ạnh vể nữ giới, đại thể như
"phụ nhân nan hóa", "con gái và tiểu nhân là những kẻ khó giáo
dưỡng", V.V.. vẫn về vai trò của phụ nũ trong kháng chiến, vào một
dịp khác, ông ph ân tích: "Do hoàn cảnh kinh tế, phụ nữ Việt N am
ta xưa nay ai cũng dè sẻn trong cuộc sống hằng ngày. Nhưng, đời
người phụ nữ có gì quý hơn chồng con? Vậy m à các bà mẹ, người vợ
Việt Nam ta khuyến khích, tạo điều kiện cho chồng con đi chiến
đấu bảo vệ Tổ quốc, đứa con lớn không về, cho thằng nhỏ ra trận ,
mà cầm chắc tổn th ấ t hy sinh. Còn gì anh hùng hơn, còn gì hào
phóng hơn thế?".
Giáp Tết Quý Sửu 1973, Hiệp định Pari về lập lại hòa bình ở
V iệt N am có hiệu lực. Tổng Bí thư vào th ẳn g giới tuyến th ăm hỏi
đồng bào, chiến sĩ V ĩnh Linh, Q uảng Trị, trong đó có nh iều người
là bạn cũ hoặc cùng quê với ông từ phía Nam vừa ra. Chúng tôi
được "ăn Tết" với Tổng Bí thư cùng một số cán bộ Q uảng Trị nơi
căn nhà hầm trán h bom B52 nửa nổi nửa chìm không xa bờ sông
Bến Hải. Hiệp định tuy đã ký, nhưng tình hình vùng giáp ran h
vẫn phức tạp. Tiếng đại bác giao tra n h từ c ử a Việt vẫn dữ dội
vọng về. Anh em mòi Tổng Bí thư ra Quảng Bình nghỉ đêm. Tại
buổi gặp m ặt đầu năm với cán bộ Q uảng Bình, có một số người từ
phía Nam sông Bến H ải mới ra, Tổng Bí thư nói chuyện gần như
tâm tình. Ông ca ngợi công lao, cống hiến của bà con cô bác hai
miền, chia sẻ những tổn th ất hy sinh, rồi đề cập vấn đề tâm huyết
n h ấ t nơi ông là tìn h thương và lẽ phải, nghĩa tìn h N am - Bắc, môi
quan hệ đồng bào với đồng bào trong cả nước. Xúc động và có ý
nghĩa làm sao, trong không khí háo hức đón Xuân đồng thòi ngổn
ngang trăm việc nơi dải đ ất quê hương bị đạn bom tàn phá không
đâu khốc liệt bằng, giữa lúc không ít người bên này bên kia sông
Hiền Lương ê chề đau đớn, dằn vặt, hận thù về những tổn thất,
29

4.4 Page 34

▲back to top
hy sinh do chiến tra n h gây nên, và hầu như không mấy ai không
băn khoăn trước cái giá còn phải trả ngay mai kia đây, khi chúng
ta dốic toàn lực giành th ắn g lợi cuối cùng; đúng vào lúc các th ế lực
th ù địch lu loa hù dọa về cái họ gọi là những cuộc "tắm máu" sẽ
diễn ra một khi M ặt trậ n D ân tộc Giải phóng kiểm soát toàn bộ
miền Nam, thì người đúng đầu Đ ảng ta ôn tồn n hấn m ạnh sự cần
thiết người Việt Nam nén bát hận thù, đoàn kết nhau lại, thương
yêu đùm bọc lấy nhau, cùng xóa đói giảm nghèo, cùng xây dựng
quê hương trong hòa bình, th ân ái...
Khó kể hết những câu chuyện về tầm nhìn Lê Duẩn, tầm nhìn
của một vĩ nhân, chỉ xin dẫn thêm một câu của Viện Mác - Lênin
tạ i "Lòi giới thiệu" cuốn T h ư vào N a m của Lê D u ẩn (năm 1985):
"Đồng chí Lê D uẩn luôn luôn nhìn thấy những gì m à nhiều người
chưa thấy".
Đổi mới tư duy là yêu cầu thường trực, không có điểm ngừng
của cuộc sông. Phương châm ấy không phải mới có từ thời đổi mới,
nó tồn tại từ trưóc trong tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh. Đại hội
lần th ứ VI của Đ ảng, trước tìn h th ế những năm 80 của th ế kỷ XX,
nhấn m ạnh đổi mới đ ất nưốc b ắt đầu từ đổi mới tư duy. Cuộc sống
đ ặ t ra nhiều vấn đề không cho phép ta một mực đi theo lối mòn mà
p hải động não tư duy x u ất p h á t từ thực tiễn đ ất nưóc, phù hợp với
bối cảnh quốc tế. Đạo lý th á n h hiền đậm tín h n h â n văn do đó
trư ờng tồn, tuy n h iên có nhiều cái khó trá n h khỏi h ạ n chế m ang
tín h thời đại. Mỗi dan h ngôn ra đời trong bối cảnh cụ thể, hơn nữa
có k hi được tiền n h â n nói ra trong th ế động, ngưòi đời sau lại hiểu
theo dạng tĩnh. "Tiên học lễ h ậu học văn" chẳng hạn. Sao lại có
chuyện sau trước ở đây? Trong văn có lễ, lễ xây trê n văn. T ình yêu
Tổ quốc, nghĩa vụ công dân, văn hóa ứng xử giữa người với ngưòi,
giữa cá nh ân với cộng đồng... chẳng lẽ chỉ cần m ang ra dạy trẻ thòi
các em cắp sách đến trưòng là đủ? Phát triển kinh tế, chăm chút
30

4.5 Page 35

▲back to top
tiệ n nghi, tăng cường an sinh xã hội, nâng cao học vấn, lo chuyện
giàu sang... mà không gắn với truyền thống văn hiến Việt Nam
phù hợp thời đại mối, th ì làm sao trá n h khỏi đạo đức xã hội xuống
cấp dần, thậm chí đi đến suy đồi?
Cuối tháng 1-2012, kết thúc Đại hội Đ ảng Cộng sản Cuba, Chủ
tịch R aul C átxtrô p h á t biểu: "Chưa bao giò có và sẽ không bao giò
có m ột cuộc cách m ạng không mắc sai lầm bởi đó là th à n h quả của
những con người, hơn nữa họ lần đầu tiên đối m ặt những thách
thức mái mẻ, lớn lao".
Một ý tưởng không mới, nhưng đáng suy ngẫm trong tìn h h ình
hiện nay, khi một sô" th ế lực mưu đồ phủ n h ận những hy sinh và
thành tựu của nhân dân ta trong kháng chiến, làm giảm vai trò
lãnh đạo của Đảng trong thế kỷ qua và nhất là ngày nay. Không
cuộc cách m ạng nào không có bước chệch, không đòi vĩ nh ân nào
chẳng gỢn bóng mây. N úi cao rực rõ đến mấy cũng khó trá n h có
m ảng tối. Cách m ạng không ngừng tiến lên, mây không che k h u ấ t
m ặt tròi. Cuộc đòi danh nhân theo dòng chảy thời gian càng lùi về
quá khứ càng tỏa sáng.
Lịch sử đương đại có những góc k h u ấ t - hiểu theo nghĩa khoa
học. Nguyên nhân là cách m ạng trong bưóc đầu thường phải đối
m ặt những th ế lực hùng m ạnh hơn cả trăm , ngàn lần; cán bộ hoạt
động bí m ật trong xã hội đầy tráo trở, kẻ thù ngày đêm rình rập.
Biết bao chiến công mãi mãi lặng thầm . Sự nghiệp cách mạng mà
Bác Hồ và không ít chí sĩ nưốc ta khởi đầu từ thập niên 10 th ế kỷ
trước, nhiều lãn h tụ trong đó có Tổng Bí th ư Lê D uẩn ho ạt động từ
những năm 20, đến nay trê n dưâi trăm năm. Pháp lu ật mọi nước
đều quy định thòi h ạ n giải m ật các tư liệu m ật - trừ một sô" r ấ t ít
liên quan đến quốc phòng, an ninh. Nhiều sự th ật sẽ dần ra ánh
sáng, làm sáng tỏ hơn công đức những người có công với nước, với
dân. Điều đó tạo th u ậ n lợi cho việc sưu tầm , nghiên cứu, nghĩ suy.
31

4.6 Page 36

▲back to top
Hơn lúc nào hết, xã hội cần và mong các tài năng khoa học và tài
năng sáng tạo hãy cho ra đòi nhiều công trình, tác phẩm chân,
thiện, mỹ, đậm tín h nhân văn mà không cầu toàn về các danh
nhân thời hiện đại để mọi người cùng hiểu thêm vể một thời gian
nan và oanh liệt của dân tộc, cùng r ú t ra nhữ ng bài học bổ ích cho
sự phát triển của đ ất nưỏc hôm nay và ngày mai.
32

4.7 Page 37

▲back to top
NHÚNG ẤN TƯỢNG SÂU SẮC
VẾ T ỈN 6 B í THƯ LÊ DUẨN
TS. ĐỖ KHÁNH TẶNG*
Mỗi lần nhắc đến đồng chí Lê Duẩn, các đồng chí cùng hoạt
động thường gọi với cái tên trìu mến và kính trọng là A nh Ba, mỗi
chúng ta đều th ấy như có thêm nguồn lực tin h th ầ n sáng tạo vượt
khó khăn, hòa vối niềm tự hào về truyền thông vẻ vang của Đảng.
Là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tên tuổi của đồng
chí gắn liền với những thòi kỳ p hát triển khó khăn, phức tạp,
quyết liệt và hào hùng đặc biệt của cách mạng nưốc ta. Là nhà
lãnh đạo kiệt xuất, đồng chí Lê D uẩn là một trong những chiến sĩ
vĩ đại giương cao và quyết đem lá cờ chiến thắng vì độc lập, tự do
và chủ nghĩa xã hội của Hồ Chí Minh tái đích cuối cùng.
TỪ NHỮNG THỜI KỲ ĐẤU TRANH GIAN NAN NHẤT
CỦA ĐẢNG VÀ CÁCH MẠNG
Tiếp thu truyền thông yêu nước và b ất khuất, đồng chí đã sớm
giác ngộ cách mạng, đến với con đường của Nguyễn Ái Quốc và của
Đảng ta, sớm được giao trọng trách trong những hoàn cảnh đầy
khó khăn của phong trào. Ở tuổi 30, đồng chí đã trở th à n h một
* Nguyên Tổng. Biên tập Tạp chí Tư tưởng - Văn hóa (Tạp chí Tuyên giáó).
33

4.8 Page 38

▲back to top
nhà tổ chức m ưu lược và khôn khéo. Từ năm 1936 đến năm 1939 là
Bí th ư Xứ ủy T ru ng Kỳ, đồng chí luôn đi s á t phong trào thời kỳ
M ặt trậ n D ân chủ để có nhữ ng hìn h thức duy trì, xây dựng cơ sở
Đ ảng phù hợp. Cuối năm 1939, là ủ y viên Thường vụ T rung ương
Đảng, dồng chí Lê D uẩn đã cùng Tổng Bí th ư N guyễn Văn Cừ
chuẩn bị tổ chức Hội nghị 6 của T ru ng ương, đ ánh dấu bước
chuyển hướng chỉ đạo chiến lược sáng suốt và kịp thời của Đảng ta
trước Cách mạng Tháng Tám.
Trong k h á n g chiến chống thực dân Pháp, đồng chí đã cùng các
dồng chí Phạm H ùng, Lê Đức Thọ và Xứ ủy Nam Bộ, sau đó là
cùng vỏi T ru n g ương Cục m iền N am giải quyết m ột loạt vấn đề cơ
bản và cấp bách trong hoàn cảnh lúc đó.
Là người lãnh đạo ở những địa bàn khó khăn, gian khổ, đồng
chí gắn bó m ật th iết vdi đồng bào và phát hiện, bồi dưỡng, dìu dắt
những cán bộ trẻ theo con đường cách mạng của Đảng, để lại dấu
ấn đẹp đẽ cho đến tậ n sau này. Trong một bài thơ dài như một
dòng lịch sử N hớ về A nh, đồng chí Tố Hữu viết:
"Ôi, là m sao quên đượcĩ
Cái bàn tay năm mươi năm trước
D ắt d iu tôi, ấm áp những ngày"1.
Đồng bào, đồng chí Nam Bộ còn giữ mãi những ấn tượng sâu
đậm về đồng chí khi nằm vùng hoạt động ở Cà Mau và một số tỉnh
T ây N am Bộ, "có m ột người giông như kiểu Bác Hồ", khi về trong
lòng địch ở Sài Gòn mà chúng không hề hay biết. Các đồng chí
lã n h đạo tro ng K hu ủy, ủ y ban K háng chiến h àn h chính Nam Bộ
ai cũng gần gũi, quý trọng đồng chí, kể cả các trí thức Nam Bộ tầm
cõ n hư P hạm V ăn Bạch, Phạm Ngọc T huần, Nguyễn T h àn h Vĩnh,
1. L ê D u ẩ n - m ộ t n h à lã n h đ ạ o lỗ i lạc, m ộ t tư d u y sá n g tạ o lớn củ a
cách m ạng V iệt N am (Hồi ký), S đd, tr.129.
34

4.9 Page 39

▲back to top
Phạm Ngọc Thạch, H uỳnh Tấn Phát, Nguyễn Văn Hưởng, Ngô
T ấn Nhơn,... đều có ấn tượng sâu sắc về đồng chí. Các đồng chí
N am Bộ gọi "Anh Ba Duẩn" là "ngọn đèn hai trăm nến" để tôn vinh
trí tuệ sáng suốt và sự chỉ đạo sâu sắc, m ưu lược kỳ diệu của đồng
chí Lê Duẩn.
ĐẾN THỜI KỲ ĐẶC SAC NHẤT - c u ộ c KHÁNG CHIẾN
CHỐNG MỸ, CỨU NUỚC
Theo Hiệp định Giơnevơ năm 1954, đ ất nước ta tạm chia làm
h ai m iền vối ra n h giới là vĩ tuyến 17. Thi h àn h Hiệp định, cán bộ
m iền Nam bao gồm cả cán bộ chính trị và cán bộ quân sự lần lượt
ra Bắc tập kết. Đồng chí Lê D uẩn được Bác Hồ và Bộ Chính trị
phân công ở lại miền Nam, bí m ật hoạt động, gây dựng phong trào,
chuẩn bị lực lượng cho cuộc chiến đấu lâu dài chắc chắn sẽ phải
đương đầu giữa n h ân dân ta với các lực lượng chông lại cách m ạng
Việt Nam, đứng đầu và trực tiếp là đê quốíc Mỹ.
Đồng chí Võ Văn K iệt cho đây là "một sự đầu tư đặc biệt lốn"
của Bác Hồ và Trung ương Đảng cho cách mạng miền Nam và cả
nước trong tìn h hình lức đó. Đó là thòi kỳ hiểm nghèo, đặc biệt khó
khăn, nguy hiểm, khi âm mưu của đế quốc Mỹ và tay sai muốn
chia cắt lâu dài đất nưốc ta, tập đoàn Ngô Đình Diệm đang tàn sát
đẫm máu đồng bào và chiến sĩ ta ở m iền Nam. Đó là sự tin tưởng
đặc biệt của Bác Hồ và T rung ương Đ ảng đối với đồng chí Lê D uẩn,
tuy quyết định này "cũng có phần mạo hiểm "1.
Đêm chia tay tập kết cuối cùng, đồng chí Lê Duẩn dặn đồng
chí Lê Đức Thọ báo cáo với Bác Hồ xin được gặp Bác sau 20 năm!
Điều đó vừa xúc động vừa thể hiện ý chí kiên định với nhiệm vụ
lâu dài.
1. L ê D u ấ n - m ộ t n h à lã n h đ ạ o lỗi lạc, m ộ t tư d u y sá n g tạo lớn củ a
cách m ạng Việt N am (Hồi ký), S đ d , tr.59.
35

4.10 Page 40

▲back to top
Với k inh nghiệm nhiều năm sống ch ết cùng đồng bào Nam Bộ,
với q u an hệ m ật th iế t gắn bó và tà i thao lược tu y ệ t vòi, đồng chí
Lê D u ẩn đã hoàn toàn xứng đáng vối sự tin cậy của Bác Hồ và Bộ
C hính trị. Nhò sâu s á t thực tế và óc nhạy cảm, đồng chí đã hiểu
sâu sắc tình hình, hiểu sâu bản ch ất yêu nước, dám hy sinh chiến
đấu cứu nước của n h â n dân N am Bộ, đồng chí đã đ án h giá đúng
tình thê và xu hướng vận động của tình hình.
Đó là cơ sở để Anh Ba D uẩn báo cáo Bác Hồ và Trung ương Đảng,
là cơ sở của bản dự thảo Đường lôì cách m ạng Việt N am ở miền Nam,
về sau tài liệu này quen gọi là bản Đề cương cách m ạng m iền Nam
mà tư tưởng chiến lược của nó được th ể hiện đầy đủ trong Nghị
quyết 15 của T ru n g ương Đ ảng (khóa II). Nghị quyết 15 đã khai
thông dòng thác cách mạng miền Nam. Nghị quyết cũng xua tan
ảo tưởng thông n h ấ t đ ất nước bằng "thi đua hòa bình", c ả nước đã
xác định rõ: m iền N am là tiền tuyến lớn, miền Bắc là h ậu phương
lớn (trưốc đó chỉ nói ở mức: miền Bắc là chỗ dựa, chi viện cho cách
mạng miền Nam).
Năm 1956, đồng chí Lê D uẩn quyết định bí m ật chuyển từ Bến
Tre lên hẳn Sài Gòn sào huyệt địch để trực tiếp nắm tình hình, cả
bộ máy CIA và m ật vụ dày đặc của chính quyền Sài Gòn không thể
ngờ b ản Đề cương cách m ạng m iền N am được soạn thảo tại trung
tâm đầu não của chúng dưới ngọn bút của đồng chí Lê Duẩn.
N ăm 1957, theo lệnh của Bác Hồ, đồng chí ra H à Nội, nhận
trọng trách giúp Bác chuẩn bị Đại hội III của Đảng. Đại hội đã
bầu đồng chí là Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương
Đảng. S au khi Bác Hồ qua đòi, đồng chí là người lãnh đạo cao
n h ấ t của Đảng, trong hoàn cảnh cuộc kháng chiến chông Mỹ, cứu
nưốc đang ở giai đoạn rấ t quyết liệt. Đồng chí đặc biệt quan tâm
đến cuộc chiến đấu hằng ngày của quân và dân miền Nam trên
tiền tuyến lân.
36

5 Pages 41-50

▲back to top

5.1 Page 41

▲back to top
Ngoài việc chỉ đạo thông qua các chủ trương, nghị quyết của
Bộ C hính trị, Q uân ủy T rung ương, đồng chí Lê D uẩn còn thường
xuyên gửi điện, thư chỉ đạo Trung ương Cục và các Khu ủy, các
đồng chí có trọng trác h ở các địa bàn, vùng chiến lược, chỉ đạo r ấ t
sâ u sát. Do đó, các đồng chí m iền Nam đểu thấy đồng chí Lê D uẩn
luôn luôn gần gũi và dồn 'hết tâm lực vào lãnh đạo Đảng, chỉ đạo
Q uân ủy Trung ương với một quyết tâm sắt đá, củng cố rấ t nhiều
cho niềm tin chiến thắng của cách mạng miền Nam và sự nghiệp
chống Mỹ, cứu nưốc của cả nưóc.
T hư vào N am là một tác phẩm đặc sắc của đồng chí Lê Duẩn,
gồm những thư, điện gửi các đồng chí phụ trách ở miền Nam, thể
hiện trí tu ệ thông m inh, tà i thao lược và những tình cảm cách
m ạng thiêng liêng của đồng chí Lê D uẩn. Tác phẩm có ý nghĩa lịch
sử và giá trị chỉ đạo nhanh nhạy của đồng chí trong thời kỳ chống
Mỹ, cứu nước.
Tư tưởng hậu phương lớn tấ t cả cho tiền tuyến lớn, ba mũi giáp
công, ba vùng chiến lược (miền núi, đồng bằng, đô thị), đâu tra n h
chính trị đi đôi với đấu tra n h vũ tran g và ngoại giao, k ết hợp tiến
công và nổi dậy, nổi dậy và tiến công là những tư tưởng chỉ đạo cực
kỳ sáng suốt của Đảng và đồng chí Bí thư thứ nhất Lê Duẩn. Sự
lãnh đạo của Đ ảng ta, sự chiến đấu anh hùng, bâ't k h u ất của quân
đội và nh ân d ân ta trê n cả hai m iền đã đi đến thắng lợi hoàn toàn
với Đại thắng m ùa X uân 1975. Ngay tại sân bay Tân Sơn N hất,
mâi bước xuống chân cầu thang, các đồng chí lãnh đạo ôm hôn
n h au vì th ắ n g lợi hoàn toàn, đồng chí Lê D uẩn đã nói: "Đây là
th ắn g lợi của toàn dân tộc". Đầy là luận điểm cực kỳ sâu sắc và
nhạy bén chính trị của Đảng. Đồng chí Lê Đức Thọ đã có lần nói về
đồng chí Lê Duẩn: Lời anh là cả lời non nướcỉ
Sự nghiệp th ắ n g Mỹ xâm lược của n h ân dân ta làm sáng ngời
thêm tru y ền thống dân tộc, quân và dân anh hùng, sáng ngời
37

5.2 Page 42

▲back to top
h ìn h ản h lãn h tụ Hồ Chí M inh và tư tưởng quân sự của Người, tôn
vinh Tổng Bí th ư Lê D u ẩn "đã có công lao to lân với sự nghiệp cách
m ạng của Đ ảng và của dân tộc".
Đồng chí Đỗ Mười dã viết: "Suốt 20 năm chông Mỹ, có thể nói
trong mỗi quyết sách chiến lược đối nội cũng như đối ngoại, trong
mỗi th ắn g lợi ở tiền tuyến cũng như ở hậu phương, trên chiến
trường cũng như trên bàn đàm phán, trong giai đoạn mở đầu cũng
n h ư tro n g giai doạn k ế t thúc chiến tra n h , ở đâu cũng có dấu ấn tư
duy độc lập, trí tu ệ sán g tạo và nghị lực phi thường của Anh Ba"1.
Đó là một ấn tượng th ậ t sâu sắc.
VỚI CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ
XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XẢ HỘI ở VIỆT NAM
Di sản của đồng chí Lê Duẩn về cách mạng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam cũng là một di sản đồ sộ và đầy ấn tượng. Đó là những
tư duy lý lu ậ n n hư m ột hệ thông logic về các vấn đề có tín h quy
lu ậ t của cách m ạng V iệt N am trong giai đoạn mới. N ếu ở giai đoạn
trước chủ yếu là các quy luật của đấu tran h nhân dân, xây dựng
lực lượng cách m ạng, sáng tạo và nắm vững thời cơ tiêu diệt địch,
g iành th ắ n g lợi từ ng bước tiến lên giành th ắn g lợi hoàn toàn, thì
sang giai đoạn mối, đó là những vấn đề lý luận và thực tiễn chưa
có tiền lệ. D ấu ấn sâu sắc của đồng chí Lê D uẩn ỏ giai đoạn này
trước h ế t là dấu ấn của một nhà lý luận uyên thâm , tư duy biện
chứng với phương pháp toàn diện, cụ thể của chủ nghĩa Mác -
Lênin và chủ nghĩa xã hội khoa học.
D ấu ấn sâu đậm của đồng chí còn là dấu ấn của một ước mong
cháy bỏng, mong cho đất nước cường thịnh, nhân dân m au chóng
1. Lê D u ẩ n - m ộ t n h à lã n h đ ạ o lỗ i lạc, m ộ t tư d u y sá n g tạ o lớ n của
cách m ạng Việt N am (Hồi ký), S đd , tr.26.
38

5.3 Page 43

▲back to top
được hưởng hạnh phúc trong đòi sốhg vật chất dồi dào, bỏ qua
n hữ n g ngày th iếu thôn, cái nghèo đeo bám. Do đó, tư duy ở đồng
chí là tư duy làm ăn lớn, sản xuất lán, hiện đại, với công nghiệp
p hát triển mạnh làm nền tảng.
Tư duy lý luận của đồng chí được p hản án h trong nghị quyết
Đ ại hội III, đặc biệt ở Đại hội IV của Đ ảng với việc xác định đường
lối chung của cách m ạng xã hội chủ nghĩa, xây dựng chủ nghĩa xã
hội ở nưốc ta và đường lối p h át triển kinh tế. Đó là quá trìn h tìm
tòi, sáng tạo xuất ph át từ đặc điểm nưốc ta. Dấu ấn nổi bật của
đồng chí là tư tưởng và lý luận xây dựng chế độ làm chủ tập th ể xã
hội chủ nghĩa, p h át huy quyền làm chủ tập thể của n h ân dân lao
động trong làm chủ thiên nhiên, làm chủ xã hội và làm chủ bản
th ân . Đồng chí đặc biệt say sưa chuyên đề này và coi đó n hư một
sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin của Đảng ta trong
xây dựng xã hội mối. Tuy nhiên, khi tổ chức thực hiện đã có những
chủ quan, áp đặt, duy ý chí. Đại hội VI của Đảng đã kiểm điểm sâu
sắc và rú t ra những bài học kinh nghiệm quý báu của cách mạng.
Đồng chí Lê D uẩn đặc biệt coi trọng các vấn đề từ cơ sở, địa
phương. Do vậy, đồng chí luôn bám sát thực tế, thâm nhập và p hát
hiện vấn đề. Đồng chí nói: "Không có và không th ể có con đường
nào khác. Cuộc sống đòi hỏi chúng ta phải đổi mối trong ý nghĩ và
việc làm. Đó là sự đổi mới theo phương hướng đường lốì của Đảng,
để đường lối được thực hiện tố t hơn, m ang lại lợi ích lốn hơn cho
n h â n dân và đ ấ t nước"1. H ải Phòng, T hành phô" Hồ Chí M inh và
m ột số địa phương có những kỷ niệm sâu sắc về cách làm việc sâu
sát trên lĩnh vực kinh tế của đồng chí Lê Duẩn theo hướng động
viên m ạnh mẽ các tiềm năng kinh tế.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đẳng toàn tập, Nxb. Chính trị
quốc gia, Hà Nội, 2006, t.47, tr.102.
39

5.4 Page 44

▲back to top
Đồng chí Lê D u ẩn để lại n hữ ng kin h nghiệm quý khi làm việc
với cơ sở. Đồng chí đã từ ng nói: "Làm việc với cơ sở, nghị quyết
phải bỏ trong tú i chứ đừng m ang ra đọc. Phải hỏi kỹ tìn h hình và
cách giải quyết cốc vấn đề cụ th ể của cơ sở"1 và làm m ẫu cho các
đồng chí cùng đi, từ giai đoạn cách m ạng trước đến thòi kỳ làm ăn
kinh tế sau này, được nhiều đồng chí học tập và nhắc mãi.
MỘT BIỂU TƯỢNG ĐẸP ĐẼ CỦA TINH THẦN
ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ
Đi theo con đường của V.I. Lênin và Bác Hồ vĩ đại, Tổng Bí thư
Lê D uẩn luôn luôn vun đắp cho tinh th ần đoàn kết quốc tế của giai
cấp công n h ân và phong trào cộng sản, coi đây là một nhân tố
th ắ n g lợi của cách m ạng V iệt N am. Đồng chí đặc biệt coi trọng việc
góp sức nâng cao tin h thần đoàn kết hữu nghị, cùng chiến đấu vì
mục tiêu chung của các nước xã hội chủ nghĩa, trước hết là Liên
bang Xôviết, khối đoàn kết Việt Nam - Lào - Campuchia, Việt Nam -
C uba và các lực lượng cách m ạng khác. T h ế giới tôn vinh ca ngợi
đồng chí bằng nh ữ ng lời lẽ h ế t sức cao đẹp, người "đại diện lỗi lạc
của đội ngũ những người cách m ạng Việt Nam", "một nhà lãnh đạo
đầy tìn h người và sôi nổi", "một trong những người lãnh đạo xuất
sắc nhất", "nhà quốc tế chủ nghĩa kiên cường, người chiến sĩ gang
thép đấu tra n h vì sự thông n h ấ t của các nước xã hội chủ nghĩa".
MỘT ẤN TƯỢNG ĐẸP VỀ s ự HÒA QUYỆN
LÝ TRÍ VÀ TÌNH CẢM
Tổng Bí thư Lê D uẩn là nhà chính trị sâu sắc, nhà hoạt động
cách m ạng lỗi lạc, có uy tín lốn ở Việt Nam và trên th ế giới. N hà thơ
1. L ê D u ẩ n - m ộ t n h à lã n h đ ạ o lỗi lạc, m ộ t tư d u y sá n g tạ o lớ n củ a
cách m ạng V iệt N a m (Hồi ký), S đd, tr.57.
40

5.5 Page 45

▲back to top
Tô" H ữu gọi đó là "Cánh đại bàng Việt Nam". Trọn đòi làm cách
m ạng, trọn đòi làm công tác Đảng, đồng chí có vai trò ở những
bước ngoặt lịch sử và những th ắn g lợi rực rỡ giải phóng m iền Nam,
thông n h ấ t Tổ quốc.
Nét đặc sắc của tấm gương cách mạng triệt để ấy là sự gắn kết
hài hòa lý trí và tình cảm, là lòng yêu nước, quý trọng đồng bào,
đồng cam cộng khổ, chia ngọt sẻ bùi với đồng bào, đồng chí và đồng
đội. Cùng với trí tuệ m ẫn cảm, quyết thắng, là tìn h cảm bao la,
trìu mến, thân thương.
Trên cương vị Tổng Bí thư của Đảng, đồng chí thường nhắc nhở
về tinh thần đoàn kết thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau. Trong công việc
phải biết k ết hợp tâm huyết và trí tuệ, không có tâm huyết thì
không thể sáng tạo, song phải biết phân biệt rạch ròi, không lẫn
lộn. "Trong tổ chức thực hiện, phải dồn tấ t cả tâm huyết th ì mới
tìm ra được những giải pháp mới sáng tạo. Tuy nhiên, khi thảo
lu ận chủ trương và giải quyết những vâ"n để liên quan tới chủ
trương lón thì không được để tìn h cảm xen vào"1.
Đó là thuộc tính của người cộng sản, người cán bộ, đảng viên
gương m ẫu, gắn bó m áu th ịt cùng n hân dân với tâm hồn lộng gió,
trá i tim dào d ạt với cuộc đòi. Đến thăm ngành giáo dục, đồng chí
căn dặn phải yêu nghề, thương yêu học sinh. Đến thăm Hội Phụ
nữ, đồng chí thường nhắc nhở phải đoàn kết thương yêu nhau, xây
dựng những tìn h cảm đẹp trong gia đình giữa vợ chồng và con cái.
Đó là nét đẹp nhân văn, thấm nhuần tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh.
Nhớ về Tổng Bí thư Lê Duẩn không chỉ là nhớ về một nhà lãnh
đạo kiệt xuất của Đ ảng và cách mạng, mà còn là nhớ về một tình
cảm lớn hòa quyện cùng trí tuệ sáng suốt, đưa tới những th ắn g lợi
1. L ê D u ẩ n - m ộ t n h à lã n h đ ạ o lỗ i lạc, m ộ t tư d u y sá n g tạ o lớn củ a
cách m ạng Việt N am (Hồi ký), S đd , tr.62.
41

5.6 Page 46

▲back to top
vinh quang. Xin mượn những dòng thơ của nh à thơ Tố H ữu để
khép lại bài này:
"Cây đời chung đang lớn lên nhanh
Đã sai đâu trái chín trên cành!
Cái đẹp lớn ở dáng người làm chủ
Giống mới lọc từ bao dòng giống cũ
Sá ng tạo, vun trồng là vinh dự, niềm vui
Sống là cho, là chia ngọt sẻ bùi
Yêu biết mấy, cái tên Đồng chí!"1
(Tố Hữu: N hớ về anh)
1. L ê D u ẩ n - m ộ t n h à lã n h đ ạ o lỗi lạc, m ộ t tư d u y sá n g tạ o lớ n của
cách m ạ n g V iệt N a m (H ồi ký), S đ d , tr. 127-128.
42

5.7 Page 47

▲back to top
LÊ DUẤN VỚI VIỆC THỐNG NHẤT DẤT Nước
VÊ' MẶT NHÀ Nước
PGS. TS. PHẠM NGỌC ANH"
Trong bản Di chúc lịch sử, trước khi đi gặp cụ C.Mác, cụ
V.I. Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn toàn Đảng, toàn dân,
toàn quân: "Ngay sau khi cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân
ta đã hoàn toàn th ắ n g lợi, công việc toàn Đảng, toàn quân và toàn
dân ta phải ra sức làm là mau chóng hàn gắn vết thương nghiêm
trọng do đế quốic Mỹ gây ra trong cuộc chiến tra n h xâm lược dã
man. Đó là một công việc cực kỳ to lớn, phức tạp và khó khăn.
Chúng ta phải có k ế hoạch sẵn sàng, rõ ràng, chu đáo, để trá n h
khỏi bị động, thiếu sót và sai lầm "*1. Hồ Chí M inh còn tiên liệu và
chỉ dẫn cách làm: "Công việc trên đây là rấ t to lớn, nặng nề, và
phức tạp, mà cũng là rấ t vẻ vang. Đây là một cuộc chiến đấu chông
lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt
tươi. Để giành th ắ n g lợi trong cuộc chiến đấu khổng lồ này cần
phải động viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực
lượng vĩ đại của toàn dân"2.
* Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đẳng - Học viện Chính trị -
Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
1, 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.12, tr.503, 505.
43

5.8 Page 48

▲back to top
Thực hiện lời căn dặn của C hủ tịch Hồ Chí M inh, sau Đại
th ắ n g m ùa X uân 1975, khi các thê lực đê quciíc xâm lược nước ta đã
bị q uét sạch, non sông gấm vóc thu về một mối, do nhu cầu thực
tiễn đ ặ t ra m ột cách trực tiếp, với tư cách người đứng đầu Đảng,
đồng chí Lê D uẩn tập tru n g suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo cách thức,
biện pháp thống n h ấ t đ ất nước về m ặt N hà nước.
Lúc này, tìn h h ìn h hai m iền Bắc - N am nước ta có những điểm
khác biệt rấ t lớn trên tấ t cả các m ặt đời sông xã hội: chính trị,
kinh tế, văn hóa, xã hội, cần phải tính toán, cân nhắc thận trọng
để không xảy ra những điều đáng tiếc, gây hậu họa nghiêm trọng
sau này.
M iền Bắc trả i qua hai chục năm tiến hành cách m ạng xã hội
chủ nghĩa, nh ư ng trê n thực tế chỉ nửa thời gian ấy là hòa bình, còn
lại là trong tìn h trạ n g chiến tra n h , hai lần phải đương đầu với cuộc
chiến tra n h phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc
Mỹ. T hế nhưng, m iền Bắc xã hội chủ nghĩa được xây dựng và
không ngừng củng cố. Đó là th à n h quả lao động cần cù, sáng tạo,
chiến đấu ngoan cường, dũng cảm của quân và dân cả nưốc, trực
tiếp là quân dân m iền Bắc. Nhưng cuộc chiến tra n h phá hoại bằng
không quân và h ải quân của đế quốc Mỹ khốic liệt, kéo dài (tổng
cộng hai lần trên 5 năm) đã tàn phá nặng nề, gây hậu quả xấu, để
lại nhiều vết thương không dễ lành trong ngày một ngày hai. Cuộc
chiến tranh của đế quốc Mỹ đã san phẳng hầu hết những thành
quả mà n hân dân ta tốn biết bao mồ hôi, sức lực để xây dựng nên,
làm cho đời sổng đồng bào thêm khó khăn, quá trình tiến lên sản
xuất lân bị đình trệ, k ế hoạch phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội bị
đảo lộn.
M iền N am đã hoàn toàn giải phóng, cơ đồ chủ nghĩa thực dân
mới của đế quốc Mỹ cùng vối bộ máy của chính quyền Sài Gòn ở
tru n g ương bị sụp đổ, nhưng cơ sở của chính quyền Sài Gòn ta y sai
ở địa phương mà chúng dày công xây dựng trong hơn hai chục năm,
44

5.9 Page 49

▲back to top
có ngót triệu người, vẫn còn tồn tại dưới nhiều dạng thức khác
nhau. Chỉ có một sô" ít tướng lĩnh, n hân viên ngụy quyền cấp cao
chạy ra nước ngoài, còn sô" đông vẫn ở lại địa phương. P hần lớn
tron g sô" họ th ấy không còn con đường nào khác phải đứng về phía
nhân dân, chấp hành các chính sách khoan hồng của cách mạng.
N hưng trong nhận thức và hành động, không phải tấ t cả nhân
viên của chính quyền Sài Gòn ủng hộ chê" độ mối. Một sô" nằm im
chò thòi. Một sô" lợi dụng N hà nướẹ gặp khó khăn để kích động, lôi
kéo quần chúng nhẹ dạ, móc nôi với bọn phản động bên ngoài hòng
gây rối loạn, làm mâ't ổn định chính trị - xã hội.
C hế độ thực dân của Mỹ đã bị đánh đổ, nhưng vẫn để lại bao di
h ại xã hội, như xì ke, m a tuý, lưu m anh, bụi đòi, m ại dâm... ở các
đô thị lớn, n h ấ t là Sài Gòn; sô" người mù chữ chiếm tỷ lệ lớn trong
dân cư; đội quân th ấ t nghiệp lên tối 1,5 triệu người. Trong hơn hai
chục năm xã hội thuộc địa kiểu mới của Mỹ, ở một mức độ nhâ"t
định, m iền Nam có nền kinh tê" th ị trường tư bản chủ nghĩa,
nhưng về cơ bản vẫn m ang đậm tính chất của nền kinh tế nông
nghiệp lạc hậu, sản xuâ"t nhỏ là phổ biến, p h át triển m ất cân đối,
lệ thuộc nặng nề vào viện trợ từ bên ngoài, cơ sở v ật ch ất thiếu và
không đồng bộ.
Trong bôi cảnh đó, vấn đề hoàn th à n h thông n h ấ t đ ấ t nưốc m à
trưóc hết là hoàn th àn h thống n h ấ t về m ặt N hà nước được đ ặt ra
vô cùng khẩn cấp và bức thiết, tạo tiền đề cho ổn định chính trị,
p h á t triển kinh tế. Với việc đánh cho "Mỹ cút" (tháng 3-1973),
đánh cho "ngụy nhào" (thán g 4-1975), nguồn gô"c của sự chia cắt
đ ất nưốc đã bị loại bỏ. T rên thực tê", Tổ quốc Việt Nam về m ặt lãn h
thổ đã được thông n h ấ t sau sự kiện ngày 30-4-1975.
Tuy vậy, do đâ"t nưốc bị chia cắt làm hai m iền trong một thời
gian tương đối dài, đã tồn tại hai chế độ chính trị - xã hội khác nhau.
Quốc hội cũng như N hà nước Việt Narri D ân chủ Cộng hòa là kết
quả của cuộc phổ thông đầu phiếu của nhân dân cả nước năm 1946,
45

5.10 Page 50

▲back to top
sau khi có H iệp địn h Giơnevơ năm 1954, chính th ể cộng hòa này
chỉ còn hiệu lực thực tế đối với n h ân dân m iền Bắc; còn trên lãnh
thổ m iền Nam , những ủy ban quân quản thay th ế chế độ Mỹ -
ngụy đã bị đánh đổ, lại không do nhân dân miền Nam quyết định
th ô ng qua phổ th ông đầu phiếu. Do đó, sau khi đã giải phóng hoàn
toàn miền Nam, một trong những nguyện vọng tha thiết trưóc
m ắt, đồng thời là tìn h cảm thiên g liêng của đồng bào cả nước là
dược sum họp tro ng một đại gia đình, m ong muốn có m ột Chính
p hủ thống n h ấ t, m ột cơ quan đại diện quyền lực chung của cả
nưỏc. Nó:, cách khác, mong m uốn chung của n h â n d ân cả nước lúc
này là việc thống n h ấ t đ ất nưốc về m ặt lảnh thổ đã được khẳng
đ ịnh cùng với việc đ ấ t nước đã giành được độc lập, có chủ quyền,
toàn vẹn lãn h th ổ p h ải được k h ẳn g định về m ặt pháp lý, được thể
chê hóa về m ặt chính trị, tức là phải được thống n h ấ t về m ặt Nhà
nưỏc. Sự thống n h ất không phải được thực hiện bằng cách áp đặt
m à bằng ý chí của nhân dân toàn quốc thông qua sử dụng quyền
d ân chủ, quyền là chủ và làm chủ đất nước, làm chủ vận m ệnh của
chính mình.
Là một nh à lãnh đạo nhạy bén chính trị, đứng đầu Đảng ta lúc
đó, đồng chí Lê D uẩn nhận thức rấ t rõ sự thốhg n h ấ t về m ặt Nhà
nưốc không chỉ là nguyện vọng chính đáng của nhân dân hai miền,
mà còn là nhu cầu khách quan của sự chấn hưng và p hát triển dân
tộc. Bằng những việc làm cụ thể ở tầm chỉ đạo vĩ mô, đồng chí đã
có những đóng góp th iế t thực để hoàn th àn h sự nghiệp quan trọng,
lại rấ t phức tạp này.
Tháng 9-1975, đồng chí Lê Duẩn chủ trì Hội nghị lần thứ 24
Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (khóa III).
Hội nghị đã ra Nghị quyết xác định nhiệm vụ hoàn thành thống
n h ấ t Tổ quốc. Nghị quyết Hội nghị nêu rõ: "Thống n h ất đ ất nưóc
vừa là nguyện vọng tha thiết bậc nhất của đồng bào cả nưóc, vừa
là quy luật khách quan của sự phát triển cách mạng Việt Nam,
46