Lich su chien khu D 2-6

Lich su chien khu D 2-6



1 Pages 1-10

▲back to top


1.1 Page 1

▲back to top


Mӝt sӕ cán bӝ khu 7 chөp ҧnh chung vӟi cán bӝ du kích
ngѭӡi dân tӝc thiӇu sӕ tҥi chiӃn khu Ĉ.
Ҧnh tѭ liӋu QK7
Bӝ ÿӝi Chi ÿӝi 10 Biên Hòa, sau trұn ÿánh xe lӱa tҥi Bàu Cá ngày
14/07/1947
Ҧnh tѭ liӋu QK7

1.2 Page 2

▲back to top


LӉ khai mҥc Trѭӡng quân chính ӣ ChiӃn khu Ĉ năm 1949
Ҧnh tѭ liӋu QK7
Mӝt sӕ buәi liên hoan tҥi chiӃn khu Ĉ năm 1949 (có hàng rào
bao xung ÿӇ chӕng cӑp Ba Móng)
Ҧnh tѭ liӋu QK7

1.3 Page 3

▲back to top


Trung tѭӟng NguyӉn Bình (ÿӝi mNJ cӕi bên trái) trong lӉ thө
Phong tҥi căn cӭ Ĉӗng Tháp Mѭӡi ÿҫu năm 1948.
Ҧnh tѭ liӋu QK7
Ĉӗng chí HuǤnh Văn NghӋ (ngѭӡi ÿang gӑi ÿiӋn thoҥi)
và ÿӗng chí Phan Trӑng TuӋ chính ӫy khu 7 ÿang chӍ huy tҥi chӍ huy sӣ tҥi Nhà Nai.
Ҧnh tѭ liӋu QK7

1.4 Page 4

▲back to top


Tӯ trái qua phҧi:
Cao Văn Bә, Lê Văn Ngӑc, Bùi Trӑng Nghƭa, Lê Văn Thái NguyӉn Văn Quҧng,
Lѭѫng Văn Nho, Bùi Cát VNJ, NguyӉn Văn Lung, Võ Cѭѫng, Lý Văn Sâm.
Các ÿӗng chí chӍ huy sӣ Chi ÿӝi 10 năm 1947 - 1948.
Ҧnh tѭ liӋu QK 7
lѭӧng ӣ Nam Bӝ.
Tҥi Tân Uyên, chúng rút bӟt các ÿӗn lҿ, chӍ giӳ lҥi nhӳng ÿӗn bót chi khu trӑng
yӃu ӣ thӏ trҩn, sӣ cao su Phѭӟc Hòa, các cӱa ngõ giao thông quan trӑng trên dӑc
ÿѭӡng 16 và ven sông Ĉӗng Nai. Ĉӗng thӡi chúng ÿҭy mҥnh thành lұp ngөy binh,
cӫng cӕ các tә chӭc quân sӵ ÿӏa phѭѫng và hӝi tӅ ÿӇ tăng cѭӡng kiӇm soát vùng căn
cӭ.
Cuӝc ÿàm phán ViӋt - Pháp tҥi lâu ÿài Phông-ten-nѫ-blô tan vӥ vì thái ÿӝ ngoan cӕ
quyӃt tâm xâm lѭӧc nѭӟc ta cӫa thӵc dân Pháp. Ngày 14 tháng 9, Hӗ Chӫ tӏch và
Chính phӫ Pháp ÿã ký mӝt bҧn tҥm ѭӟc.

1.5 Page 5

▲back to top


Ĉѭӧc tin Tҥm ѭӟc ký kӃt, Ӫy ban Hành chánh Nam Bӝ hӑp hӝi nghӏ chӫ trѭѫng
triӋt ÿӇ lӧi dөng hình thӭc công khai ÿӇ tuyên truyӅn mҥnh mӁ cho kháng chiӃn và
Chính phӫ, tích cӵc cӫng cӕ và phát triӇn các ÿoàn thӇ cӭu quӕc và các tә chӭc chính
quyӅn, ÿҭy mҥnh hoҥt ÿӝng quân sӵ kӃt hӧp vӟi binh vұn làm hoang mang tinh thҫn
ngөy binh.
Tác ÿӝng cӫa Tҥm ѭӟc làm dҩy lên mӝt phong trào ÿҩu tranh chính trӏ mҥnh mӁ tҥi
các ÿô thӏ, nhҩt là Sài Gòn. Mӝt sӕ báo chí lên tiӃng ӫng hӝ thiӋn chí hòa bình cӫa
Chính phӫ Cө Hӗ Khá ÿông thân binh, viӋt gian chҥy vӅ hàng ngNJ cӫa ta. NhiӅu thanh
niên, công nhân, trí thӭc bӓ thành phӕ ÿi kháng chiӃn. Ĉӗng bào tích cӵc
quyên góp tiӅn bҥc hóa liӋu, thuӕc men gӱi vào chiӃn khu.
CNJng tӯ sau Tҥm ѭӟc 14 tháng 9 hoҥt ÿӝng càn quét cӫa ÿӏch giҧm xuӕng. Ĉӏch
chӍ còn giӳ lҥi ӣ Tân Uyên chi khu Tân Uyên và bót Tân Uyên, Cәng Xanh, Phѭӟc
Hòa. Bên tҧ ngҥn sông Ĉӗng Nai chӍ còn chi khu Cây Ĉào và bót Rҥch Ĉông. Phҥm
vi kiӇm soát cӫa ÿӏch ÿӕi vӟi chiӃn khu thu hҽp lҥi. Tӯ Ĉҩt Cuӕc, Lҥc An, ta mӣ
ÿѭӡng liên lҥc vұn tҧi dӉ dàng lên ÿѭӡng 13 ӣ phía bҳc và qua sông Ĉӗng Nai vӅ
Long Thành, Bà Rӏa ӣ phía nam.
Các cѫ quan kháng chiӃn cӫa tӍnh, huyӋn tӯ rӯng sâu chuyӇn ra phía ngoài, ÿóng
dӑc Ĉҩt Cuӕc, Tân Lӧi, Mӻ Lӝc, Tân Tӏch, xây dӵng lán trҥi khá khang trang.
Sӣ chӍ huy chi ÿӝi 10 tӯ Bình Chánh chuyӇn vӅ Tân Tӏch. Chi ÿӝi tranh thӫ thӡi
gian vӯa cӫng cӕ xây dӵng lӵc lѭӧng, bә sung thêm quân sӕ, vӯa huҩn luyӋn nâng
cao trình ÿӝ chӍ huy chiӃn ÿҩu và thӵc hành chiӃn ÿҩu cho cán bӝ chiӃn sƭ. Các phân
ÿӝi ÿѭa tӯng bӝ phұn vӅ bám sát hoҥt ÿӝng ăn ӣ luôn tҥi xóm ҩp, có nѫi sát ÿӗn ÿӏch
ÿӇ gây dӵng và phát triӇn phong trào ÿӏa phѭѫng.
Bên cҥnh viӋc vұn ÿӝng nhân dân tҥi chӛ ÿóng góp, bӝ phұn quân nhu do ÿӗng chí
Cao Văn Bә phө trách xây dӵng mҥng lѭӟi bҧo ÿҧm hұu cҫn xung quanh căn cӭ, ÿһt
các cѫ sӣ nӝi thành làm nhiӋm vө mua sҳm hoһc vұn ÿӝng ÿӗng bào ӫng hӝ tiӅn bҥc
thuӕc men hóa chҩt, tә chӭc các ÿѭӡng dây vұn chuyӇn thѭӡng xuyên vӅ chiӃn khu.
Cѫ sӣ quân giӟi do ÿӗng chí NguyӉn Cao phө trách ÿѭӧc bә sung thêm các ÿӗng
chí Bùi Cát VNJ, Ĉһng Sƭ Hùng và nhiӅu công nhân kӻ thuұt, con sӕ lên tӟi hàng trăm
ngѭӡi. Ngoài viӋc nhӗi lҥi ÿҥn, thѭӡng gӑi là rӡ sҥc (recharge) ÿҥn, sӱa súng, làm lӵu
ÿҥn thông thѭӡng, xѭӣng vNJ khí còn sáng chӃ các loҥi lӵu ÿҥn cҫn, lӵu ÿҥn phóng,
làm ÿӏa lôi ÿiӋn bҵng ÿҫu ÿҥn, bom lép lҩy ÿѭӧc cӫa ÿӏch. Các chiӃn sƭ quân giӟi ÿã
phҧi ÿҩu tranh quyӃt liӋt không nhӳng vӟi giһc Pháp mà còn vӟi ÿói rét, bӋnh tұt,
nhӳng thiӃu thӕn vӅ máy móc, nguyên vұt liӋu, trình ÿӝ kӻ thuұt. Rҩt nhiӅu ngѭӡi bӏ
chӃt vì phù thNJng, sӕt rét, rұn rӋp. NhiӅu ngѭӡi bӏ thѭѫng nһng trong khi thí nghiӋm
và sҧn xuҩt vNJ khí. Sau thӡi gian ký kӃt Tҥm ѭӟc, các binh công xѭӣng chuyӇn ra
phía ngoài, ÿiӅu kiӋn ăn ӣ, sinh hoҥt sҧn xuҩt cӫa cán bӝ công nhân ÿѭӧc cҧi thiӋn
mӝt bѭӟc quan trӑng.
Quân y viӋn do bác sƭ Võ Cѭѫng phө trách ÿѭӧc bә sung thêm mӝt sӕ dөng cө y tӃ
lҩy tӯ sӣ cao su Thuұn Lӧi. Lúc này, có thêm mӝt sӕ y sƭ, y tá tӯ thành tiӃp tөc ra
chiӃn khu Quân y viӋn bҳt ÿҫu mӣ các lӟp ÿào tҥo y tá cӭu thѭѫng ÿӇ cung cҩp cho
các phân ÿӝi. Các bӝ phұn quân y khҳc phөc mӑi thiӃu thӕn khó khăn ÿӇ tӵ chӳa các

1.6 Page 6

▲back to top


bӋnh thông thѭӡng nhѭ sӕt rét ho, lӷ, ghҿ lӣ, vӃt thѭѫng nhҽ cho bӝ ÿӝi và nhân dân
trong chiӃn khu. Có trѭӡng hӧp vì thiӃu dөng cө thuӕc men, phҧi lҩy cѭa thӧ mӝc ÿӇ
cѭa xѭѫng, lҩy kim chӍ khâu vá quҫn áo ÿӇ khâu vӃt mә, cѭa cҳt trong ÿiӅu kiӋn
không có thuӕc tê, gây mê. NhiӅu chiӃn sƭ trong lúc cѭa cҳt phүu thuұt "chay" nhѭ
vұy ÿã vӯa nén cѫn ÿau tê tái vӯa hát vang nhӳng bài ca cách mҥng.
Trong ÿiӅu kiӋn hӃt sӭc thiӃu thӕn, khó khăn, các cѫ quan kháng chiӃn và ÿѫn vӏ
vNJ trang ÿã trө lҥi Tân Uyên vӟi quyӃt tâm xây dӵng căn cӭ kháng chiӃn lâu dài. Ĉi
ÿôi vӟi công tác xây dӵng căn cӭ, mӑi hoҥt ÿӝng hұu cҫn ÿѭӧc triӇn khai có kӃt quҧ,
ÿáp ӭng ÿѭӧc nhu cҫu ÿӕi vӟi mӝt căn cӭ kháng chiӃn.
*
Cuӕi năm 1946, cuӝc chiӃn tranh lan rӝng ra toàn quӕc. Trong tháng 12 Thѭӡng
vө Trung ѭѫng Ĉҧng gӱi thѭ và ÿiӋn cho Xӭ ӫy Nam Bӝ phә biӃn chӫ trѭѫng gҩp rút
chuҭn bӏ kháng chiӃn toàn quӕc, và chӍ thӏ: “NhiӋm vө Nam Bӝ là không ÿӇ cho Pháp
ÿem hӃt tài sҧn chiӃm ÿѭӧc ӣ Nam bӝ ra ÿánh Trung, Bҳc”.(1)
Ngày 19 tháng 12 năm 1946, kháng chiӃn toàn quӕc bùng nә!
Cùng vӟi lӵc lѭӧng vNJ trang trong toàn khu, các phân ÿӝi chi ÿӝi 10 ÿҭy mҥnh
hoҥt ÿӝng tác chiӃn kӅm chân ÿӏch. Tӯ chiӃn khu Ĉ, ÿҥi ÿӝi A tiӃn ra ÿánh ÿӏch ӣ bót
Tân Uyên, phөc kích các ÿoàn giao thông ӣ ÿѭӡng 16, diӋt ÿѭӧc nhiӅu lính lê dѭѫng
Pháp. Ӣ phía nam chiӃn khu, ÿҥi ÿӝi B ÿánh bót miӃu Bà Cô, phөc kích nhiӅu trұn
trên ÿѭӡng Cây Ĉào - Rҥch Ĉông, ÿѭӡng 8...
Trong chiӃn khu, các cѫ quan lãnh ÿҥo cӫa tӍnh, huyӋn, các bӝ phұn phөc vө
kháng chiӃn nhѭ vұn tҧi, quân nhu, quân giӟi, quân y hoҥt ÿӝng náo nhiӋt. Cán bӝ, bӝ
ÿӝi và nhân dân phҩn khӣi tham gia công tác và sinh hoҥt văn hóa trong chiӃn khu.
Văn phòng chi ÿӝi 10 có phòng thông tin trѭng bày sách báo và hình ҧnh tuyên
truyӅn. Các tӡ báo "VӋ quӕc", "ViӋt Nam" cӫa phòng chính trӏ Khu 7(2), tӡ "TiӃng
rӯng" và sau ÿó là “Sӭ mҥng" cӫa VӋ quӕc ÿoàn Biên Hòa, sách báo cӫa bác sƭ Phҥm
Ngӑc Thҥch, các loҥi truyӅn ÿѫn in rҩt ÿҽp bҵng nhiӅu thӭ tiӃng ViӋt, Anh, Pháp,
Ĉӭc… ÿѭӧc lѭu hành rӝng rãi. Nhân dân khҳp nѫi, ÿһc biӋt Ӣ Sài Gòn, Chӧ Lӟn
hăng hái mua sách báo ÿӇ theo dõi và ӫng hӝ phong trào kháng chiӃn. Sách báo tӯ
chiӃn khu gӱi vӅ thành thӏ, thѭ tӯ hàng hóa tӯ thành thӏ gӱi vào chiӃn khu trӣ thành
mӕi giao lѭu thѭӡng xuyên và không thӇ thiӃu trong ÿӡi sӕng vұt chҩt và tinh thҫn
cӫa cán bӝ, chiӃn sƭ và nhân dân ta, khích lӋ hӑ hăng hái kháng chiӃn và giӳ vӳng
lòng tin son sҳt vӟi Ĉҧng, vӟi Bác Hӗ. ChiӃn khu Ĉ trӣ thành "thӫ ÿô cách mҥng" cӫa
tӍnh Biên Hòa và mӝt sӕ vùng kӃ cұn thuӝc các tӍnh miӅn Ĉông Nam Bӝ.
*
Vұy là do nhu cҫu ÿһt ra ngày càng cҩp thiӃt cӫa cuӝc kháng chiӃn, tӯ mӝt khu vӵc
ҭn náu, khôi phөc xây dӵng lӵc lѭӧng, tӯng bѭӟc, vùng Lҥc An - Tân Uyên ÿѭӧc xây
dӵng thành căn cӭ ÿӏa cách mҥng. ĈӃn ngày toàn quӕc kháng chiӃn bùng nә, toàn bӝ
vùng rӯng hoang ÿѭӡng 16 trҧi dӑc lѭu vӵc hӳu ngҥn sông Ĉӗng Nai ÿә vӅ thѭӧng
nguӗn giáp giӟi Sông Bé - mà cán bӝ, bӝ ÿӝi, nhân dân thѭӡng gӑi là chiӃn khu Ĉ -
(1) Văn kiӋn quân sӵ cӫa Ĉҧng. Tұp 2 nxb Quân ÿӝi nhân dân. Hà Nӝi 1976. Trang 72.
(2) Xuҩt bҧn tҥi chiӃn khu Ĉ tӯ sau ngày 20 - 2 - 1 946 ÿӃn trѭӟc ngày 19 - 4 -1 946.

1.7 Page 7

▲back to top


trӣ thành căn cӭ ÿӏa cӫa khu 7 và tӍnh Biên Hòa. ChiӃn khu Ĉ hình thành. Và, sӵ hiӋn
diӋn vӳng vàng cӫa nó ÿã trӣ thành mӝt biӇu tѭӧng kháng chiӃn ÿӇ nhân dân khҳp nѫi
hѭӟng vӅ tin tѭӣng, hy vӑng ngay trong nhӳng ngày ÿҫu cӫa cuӝc kháng chiӃn.
CH˰ˮNG HAI
XÂY DӴNG VÀ BҦO Vӊ CĂN CӬ,
GÓP PHҪN ĈÁNH PHÁ CHÍNH SÁCH
BÌNH ĈӎNH CӪA ĈӎCH
(1947-1951)
1. NѪI XUҨT PHÁT NHӲNG TRҰN ĈÁNH LӞN, TҤO ĈIӄU
KIӊN XÂY DӴNG LӴC LѬӦNG Vlj TRANG.
Theo kӃ hoҥch cӫa Bӝ chӍ huy quân ÿӝi Pháp, chúng phҧi tұp trung lӵc lѭӧng bình
ÿӏnh Nam Bӝ dӭt ÿiӇm vào mùa thu năm 1947, "tách Nam KǤ ra khӓi cuӝc chiӃn
tranh", tӯ ÿó dӗn sӭc ra chiӃn trѭӡng miӅn Bҳc giҧi quyӃt cuӝc chiӃn. Bình ÿӏnh Nam
Bӝ trӣ thành khâu then chӕt trong chiӃn lѭӧc "ÿánh nhanh thҳng nhanh" cӫa thӵc dân
Pháp.
Thӵc hiӋn kӃ hoҥch bình ÿӏnh, thӵc dân Pháp ra sӭc lôi kéo các phe nhóm tôn giáo
phҧn ÿӝng, lұp các ÿҧng phái và mһt trұn quӕc gia giҧm hiӋu, các "khu quӕc gia",
“khu an ninh" nhҵm tҥo thêm cѫ sӣ xã hӝi cho chúng và chia rӁ hàng ngNJ kháng chiӃn
cӫa ta; cӫng cӕ các cѫ sӣ kinh tӃ nhѭ cao su ӣ miӅn Ĉông, lúa gҥo ӣ miӅn Tây và các
ÿѭӡng giao thông chiӃn lѭӧc. VӅ quân sӵ, Ny-ô tә chӭc bӕ trí lҥi chiӃn trѭӡng, chia
Nam Bӝ thành 3 tiӇu khu (1) và ÿһc khu Sài Gòn - Chӧ Lӟn làm cѫ sӣ cho nhiӋm vө
bình ÿӏnh, phát triӇn ngөy binh ÿһc biӋt trong các giáo phái Cao Ĉài, Hòa Hҧo. Vӟi
gҫn phân nӱa quân sӕ có ӣ ViӋt Nam(2), Ny-ô bӕ trí tұp trung lӵc lѭӧng ӣ nhӳng khu
vӵc quan trӑng, chӫ yӃu ӣ miӅn Ĉông. BiӋn pháp hoҥt ÿӝng quân sӵ cӫa chúng là tұp
trung lӵc lѭӧng lӟn hành quân sâu vào các vùng căn cӭ kháng chiӃn, nhҵm ÿánh cѫ
quan ÿҫu não, tìm diӋt lӵc lѭӧng vNJ trang, triӋt phá cѫ sӣ hұu phѭѫng, thѭӡng xuyên
liên tөc ÿánh phá vùng du kích, tӯng bѭӟc mӣ rӝng vùng kiӇm soát và vùng tҥm bӏ
chiӃm.
ChiӃn khu Ĉ trӣ thành mөc tiêu càn quét chӫ yӃu cӫa lӳ ÿoàn lê dѭѫng thӭ 13
Pháp.
NhiӋm vө chung cӫa ta ӣ Nam Bӝ lúc này là "Ĉҭy mҥnh ÿánh ÿӏch ӣ khҳp các mһt
trұn"(3) mӣ mӝt cuӝc "tәng tiӃn công, khuҩy rӕi, phong tӓa, phá hoҥi"(4) không ÿӇ cho
giһc Pháp ÿem cӫa cҧi lҩy ÿѭӧc ӣ Nam Bӝ ra ÿánh miӅn Trung, miӅn Bҳc, kiên quyӃt
ngăn chһn âm mѭu lӧi dөng tôn giáo, chia rӁ hàng ngNJ kháng chiӃn cӫa ta. Tháng 1
(1) Vùng chiӃn khu Ĉ thuӝc tiӇu khu 3 gӗm: Biên Hòa, Bà Rӏa, Thӫ Dҫu Mӝt, Thӫ Ĉӭc.
(2) Lӵc lѭӧng cӫa tѭӟng Ny-ô gӗm có: 23 tiӇu ÿoàn bӝ binh (trong tәng sӕ hiӋn có 69 tiӇu ÿoàn), 5 ÿҥi ÿӝi ký binh thiӃt giáp, 9 ÿҥi ÿӝi pháo binh. Tҩt
cҧ gӗm 38.000 quân. Ngoài ra còn 6.000 lính bҧo an, khoҧng 10.000 dân vӋ.
(3) ChӍ thӏ ngày 3-12-1946 cӫa Lâm Thӡi Xӭ ӫy Nam Bӝ.
(4) Nghӏ quyӃt hӝi nghӏ khoáng ÿҥi Xӭ ӫy Nam Bӝ ngày 27 - 28-2-1947.

1.8 Page 8

▲back to top


năm 1947, Tѭ lӋnh bӝ Khu 7(1) mӣ hӝi nghӏ quân sӵ chӫ trѭѫng chҩn chӍnh lҥi lӵc
lѭӧng vNJ trang, xây dӵnglӵc lѭӧng vNJ trang ngày càng hoàn chӍnh, tә chӭc ÿánh giao
thông ÿӏch, chӕng càn quét và ÿҭy mҥnh du kích chiӃn tranh.
Tҥi chiӃn khu Ĉ, chҩp hành chӍ thӏ cӫa trên, chi ÿӝi 10 mӝt mһt tăng cѭӡng công tác
xây dӵng, bҧo vӋ căn cӭ cӫa tӍnh, mһt khác chҩn chӍnh lҥi lӵc lѭӧng, tә chӭc các trұn
ÿánh ra ngoài tiêu diӋt ÿӏch, vӯa ÿánh vӯa rút kinh nghiӋm xây dӵng phát triӇn ÿѫn vӏ.
ĈӇ bҧo vӋ căn cӭ, ngoài viӋc bӕ trí các phân ÿӝi thuӝc ÿҥi ÿӝi A, chi ÿӝi tә chӭc
xây dӵng mҥng lѭӟi trinh sát tình báo làm nhiӋm vө nҳm ÿӏch, chӕng do thám, gián
ÿiӋp và thông báo tình hình ÿӏch kӏp thӡi cho Ban chӍ huy chi ÿӝi. Ĉҫu năm 1947, tә
trinh sát cӫa chi ÿӝi dӡi vӅ chiӃn khu Ĉ và ÿәi thành tә tình báo do ÿӗng chí Bùi
Trӑng Nghƭa phө trách. Tә ÿã ÿi móc nӕi xây dӵng các ban tình báo huyӋn, xã trong
toàn tӍnh. Riêng ӣ chiӃn khu Ĉ, dӵa vào bӝ phұn cӫa ÿӗng chí Chín QuǤ, Ban chӍ huy
chi ÿӝi lұp mӝt trung ÿӝi tình báo kiêm cҧnh sát quân sӵ - tòa án binh hoҥt ÿӝng trong
ÿӏa bàn chiӃn khu. Công tác bҧo vӋ căn cӭ ÿѭӧc ÿһt ra mӝt cách có hӋ thӕng và
thѭӡng xuyên.
Ngày 18 tháng 1 năm 1947, giһc Pháp huy ÿӝng lӵc lѭӧng càn vào Tân Tӏch và
nhҧy dù xuӕng Mӻ Lӝc nhҵm ÿánh úp cѫ quan kháng chiӃn tӍnh và chi ÿӝi 10. Các
phân ÿӝi bҧo vӋ căn cӭ ÿã chһn ÿánh quyӃt liӋt, diӋt 1 tiӇu ÿӝi, thu nhiӅu ÿҥn dѭӧc
thuӕc men và 100 chiӃc dù. Qua trұn ÿánh này, bӝ ÿӝi ta có thêm kinh nghiӋm chiӃn
ÿҩu chӕng chiӃn thuұt nhҧy dù ÿánh úp cӫa ÿӏch, tӯ ÿó triӇn khai xây dӵng hӋ thӕng
vұt cҧn chӕng ÿӏch nhҧy dù. Bӝ ÿӝi và du kích chһt cây vҥt nhӑn chôn xuӕng ÿҩt, hình
thành nhӳng bãi chông lӟn khҳp các trҧng trӕng.
Tháng 3 năm 1947, có cѫ sӣ nӝi ӭng phӕi hӧp, chi ÿӝi ÿã tұp kích bҩt ngӡ diӋt gӑn
ÿӗn Ĉҩt Cuӕc do mӝt trung ÿӝi ÿӏch ÿóng giӳ, giҧi tӓa vùng trung tâm chiӃn khu.
Tình hình sinh hoҥt trong chiӃn khu tѭѫng ÿӕi әn ÿӏnh. Bӑn ÿӏch chӫ yӃu cӕ thӫ
trong các ÿӗn bót lӟn. Các cuӝc càn quét vào căn cӭ giҧm hҷn. Trong lúc ÿó, lӵc
lѭӧng xe ÿi lҥi cӫa chúng trên các ÿѭӡng giao thông tăng lên. Mӝt phҫn lӟn lӵc lѭӧng
quân sӵ chuyӇn sang làm nhiӋm vө bҧo vӋ các cӱa rӯng cao su và ÿѭӡng giao thông
quan trӑng.
Cùng vӟi các ÿҥi ÿӝi khác trên các chiӃn trѭӡng, tӯ chiӃn khu Ĉ, ÿҥi ÿӝi A tiӃn ra
ngoài tә chӭc nhӳng trұn ÿánh ÿӗn bót và ÿánh giao thông. Thӵc hiӋn nҳm chҳc quy
luұt hoҥt ÿӝng cӫa ÿӏch, ÿѭa lӵc lѭӧng táo bҥo luӗn sâu ém quân bí mұt, phөc kích bҩt
ngӡ ngay giӳa ban ngày, chi ÿӝi ÿã ÿánh thҳng nhiӅu trұn thu ÿѭӧc kӃt quҧ cao vӅ cҧ
ý nghƭa tiêu diӋt sinh lӵc ÿӏch và bӗi dѭӥng kinh nghiӋm chiӃn ÿҩu.
Ngày 19 tháng 5, kӹ niӋm ngày sinh Hӗ Chӫ Tӏch, chi ÿӝi ÿánh ÿoàn xe lӱa ӣ Bҧo
Chánh thu nhiӅu súng. Tháng 6, chi ÿӝi ÿánh ÿoàn xe lӱa quân sӵ tҥi Trҧng Táo, thu
22 súng và 10 tҩn gҥo. Trong thӡi gian này, ÿӗng chí Lê Duҭn ÿã ÿӃn chi ÿӝi 10 và dӵ
quan sát trұn ÿánh Trҧng Táo. Sau trұn ÿánh, ÿӗng chí Lê Duҭn ÿã biӇu dѭѫng tinh
thҫn vѭӧt khó khăn dNJng cҧm chiӃn ÿҩu cӫa bӝ ÿӝi Biên Hòa, nhҳc nhӣ cán bӝ chi ÿӝi
(1) Tӯ tháng 12-1946 Khu bӝ Khu 7 ÿәi tên là Tѭ lӋnh bӝ.

1.9 Page 9

▲back to top


cҫn quan tâm ÿӃn viӋc tә chӭc chӍ huy chiӃn ÿҩu, rèn luyӋn bӝ ÿӝi vӅ kӹ luұt hành
quân, kӻ thuұt, chiӃn thuұt hѫn nӳa.
CNJng trong tháng 6, chi ÿӝi liên tiӃp giành ÿѭӧc thҳng lӧi trong trұn ÿánh ӣ Bҧo
Chánh lҫn thӭ hai, trұn tұp kích diӋt bót cҫu Là Ngà, trұn diӋt ÿӗn Bình Lӝc. Ĉһc biӋt,
ngày 14 tháng 7, chi ÿӝi tұp trung lӵc lѭӧng lӟn gӗm 400 ngѭӡi vӟi 300 súng trѭӡng,
30 tiӇu liên, 8 trung liên, 2 ÿҥi liên, 6 phóng lӵu và 2 quҧ bom ÿiӋn nһng 150 kg lên
phөc kích ÿѭӡng xe lӱa ӣ Bàu Cá ÿánh mӝt lúc 2 ÿoàn xe lӱa. KӃt quҧ trұn ÿánh, ta
diӋt 200 tên (trong ÿó có 2 ÿҥi úy Pháp), thu 60 súng các loҥi và 3 máy VTĈ.
Thҳng lӧi cӫa nhӳng trұn ÿánh trên chӭng tӓ sӵ trѭӣng thành nhanh chóng cӫa chi
ÿӝi vӅ trình ÿӝ chӍ huy và thӵc hành chiӃn ÿҩu cӫa cán bӝ, chiӃn sƭ, vӅ khҧ năng ÿánh
tұp trung vӟi lӵc lѭӧng lӟn, hành quân cѫ ÿӝng nhanh chóng tӯ căn cӭ ÿӏa tӟi ÿӏa
ÿiӇm tác chiӃn và ngѭӧc lҥi. KӃt quҧ cӫa nhӳng trұn ÿánh này còn khҷng ÿӏnh sӵ
ÿóng góp không nhӓ cӫa binh công xѭӣng trong chiӃn khu
Ĉ. Cán bӝ, công nhân ÿã khҳc phөc muôn vàn khó khăn sáng chӃ các loҥi vNJ khí,
bom, mìn, và cNJng trӵc tiӃp ra chiӃn trѭӡng ÿánh ÿӏch.
Sau trұn Bàu Cá, chi ÿӝi 10 tұp trung vӅ chiӃn khu Ĉ mӣ mӝt ÿӧt huҩn luyӋn toàn
diӋn vӅ quân sӵ, chính trӏ trong toàn chi ÿӝi. Ngoài nhӳng buәi lên lӟp tұp trung, bӝ
ÿӝi chia thành tӯng phân ÿӝi nhӓ, tiӃn hành thҧo luұn và luyӋn tұp trong các khu vӵc
căn cӭ. Nӝi dung huҩn luyӋn vӅ quân sӵ là kӻ thuұt hành quân trong mӑi ÿiӅu kiӋn, kӻ
thuұt chuyӇn ÿӝi hình tӯ hành quân sang phөc kích, tao ngӝ chiӃn... VӅ chính trӏ, bӝ
ÿӝi ÿѭӧc hӑc tұp vӅ kӹ luұt chiӃn trѭӡng, chính sách ÿӕi vӟi tù hàng binh, công tác
dân vұn...
Cuӕi tháng 7, tҥi Mӻ Lӝc, hӝi nghӏ cán bӝ Ĉҧng tӍnh Biên Hòa lҫn thӭ hai ÿѭӧc
triӋu tұp. Hӝi nghӏ ÿã tiӃn hành bҫu Ban chҩp hành TӍnh Ĉҧng bӝ, ÿӅ ra phѭѫng
hѭӟng nhiӋm vө cӫa tӍnh trong tình hình mӟi. Ĉӕi vӟi lӵc lѭӧng vNJ trang, hӝi nghӏ
quyӃt nghӏ cҫn phҧi cӫng cӕ sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng, phát triӇn thêm nhiӅu ÿҧng viên,
xây dӵng các chi ÿӝi trong các ÿѫn vӏ. TӍnh ӫy ÿã trӵc tiӃp kӃt nҥp mӝt sӕ ÿӗng chí
trong Ban chӍ huy chi ÿӝi vào Ĉҧng.
Sau khi có chi ÿӝi ӫy, công tác chính trӏ, công tác Ĉҧng trong chi ÿӝi ÿѭӧc chú
trӑng triӇn khai. Vҩn ÿӅ phát triӇn Ĉҧng ÿѭӧc ÿѭa vào nghӏ quyӃt lãnh ÿҥo thӵc hiӋn.
Các cán bӝ, chiӃn sƭ vӕn xuҩt thân tӯ công nhân cao su, nông dân tӯ lâu khát khao nay
ÿѭӧc bӗi dѭӥng kӃt nҥp vào Ĉҧng ÿã thӵc sӵ trӣ thành nhӳng nòng cӕt lãnh ÿҥo trong
các ÿѫn vӏ. ĈӃn cuӕi năm, hҫu nhѭ mӛi trung ÿӝi, cѫ quan cӫa chi ÿӝi ÿӅu có mӝt chi
bӝ Ĉҧng.
Sau ÿӧt huҩn luyӋn quân sӵ, chính trӏ và ÿӧt cӫng cӕ phát triӇn Ĉҧng, ÿӃn cuӕi
năm 1947, chi ÿӝi 10 ÿã có mӝt bѭӟc tiӃn vѭӧt bұc vӅ mӑi mһt.
*
Cùng vӟi các ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi, lӵc lѭӧng dân quân du kích, tӵ vӋ chiӃn ÿҩu cNJng
ngày càng phát triӇn, thӵc sӵ giӳ mӝt vai trò quan trӑng trong cuӝc kháng chiӃn. Chҩp
hành quyӃt ÿӏnh cӫa trên(1), ngày 3 tháng 11 năm 1947, Ӫy ban Hành chính Nam Bӝ
(1) Tháng 12-1947, các lӵc lѭӧng nӱa vNJ trang ÿѭӧc thӕng nhҩt cách gӑi trong toàn quӕc là dân quân, do chính quyӅn ÿӏa phѭѫng lãnh ÿҥo. Lӵc lѭӧng
dân quân gӗm có dân quân du kích làm nhiӋm vө ÿánh giһc giӳ làng và dân quân tӵ vӋ làm nhiӋm vө công tác hұu phѭѫng. Tháng 3-1947: Chính phӫ

1.10 Page 10

▲back to top


lұp phòng dân quân Nam Bӝ. Tѭ lӋnh bӝ Khu 7 thành lұp ban dân quân do ÿӗng chí
Lê Minh Dinh làm trѭӣng ban. KӃ ÿó, tháng 12, tӍnh Biên Hòa thành lұp tӍnh ÿӝi dân
quân và cӱ ÿӗng chí Cao Văn Bә làm tӍnh ÿӝi trѭӣng. Các huyӋn trong tӍnh ÿӅu thành
lұp huyӋn ÿӝi bӝ dân quân trên cѫ sӣ hӧp nhҩt các ban công tác liên thôn. Các ÿӝi du
kích tұp trung tұp hӧp lҥi thành du kích tұp trung huyӋn, do huyӋn ÿӝi bӝ chӍ huy. Các
ban công tác xã chuyӇn thành xã ÿӝi bӝ và trӵc tiӃp nҳm các ÿӝi dân quân du kích và
dân quân tӵ vӋ xã.
Trên ÿӏa bàn chiӃn khu Ĉ, huyӋn Tân Uyên tách riêng hӋ thӕng dân quân tӯ huyӋn
xuӕng xã, cӫng cӕ lҥi các ÿӝi du kích tұp trung và lӵc lѭӧng dân quân tӵ vӋ trong các
xã căn cӭ. Chi ÿӝi 10 ÿѭa nhiӅu cán bӝ sang làm nòng cӕt trong cѫ quan huyӋn ÿӝi
bӝ, dүn dҳt các ÿӝi du kích ÿӏa phѭѫng, thҳt chһt mӕi quan hӋ giӳa chi ÿӝi và huyӋn
ÿӝi dân quân.
Dѭӟi sӵ chӍ ÿҥo trӵc tiӃp cӫa huyӋn ÿӝi bӝ, các ÿӝi du kích tұp trung và dân quân
tӵ vӋ dҫn dҫn tiӃn lên kӃt hӧp vӟi ÿҥi ÿӝi A cӫa chi ÿӝi 10 ÿҧm nhiӋm vai trò bҧo vӋ
căn cӭ, làm nòng cӕt cho phong trào kháng chiӃn trong nhân dân. Khҳp nѫi, nhân dân
Tân Uyên ÿào, cuӕc ÿѭӡng xá, phá cҫu cӕng, rào làng chiӃn ÿҩu, tham gia chӕng càn
diӋt ÿӏch.
ĈӇ ngăn chһn tàu ÿӏch theo sông Ĉӗng Nai vào chiӃn khu, ta có sáng kiӃn dӵng vұt
cҧn trên sông. Nhân dân Tân Uyên hăng hái chһt cây, xҿ ván ÿóng góp cho công
trѭӡng xây dӵng vұt cҧn. Các ÿӝi du kích phӕi hӧp chi ÿӝi 10 và mӝt sӕ ÿѫn vӏ khác
cӫa khu 7 ÿóng xà lan, cҳm cӡ neo chһn ngang dòng sông. Các xà lan ÿѭӧc chҩt ÿҫy
ÿҩt ÿá tre gӛ sau ÿó tháo nѭӟc nhұn chìm, hình thành mӝt con ÿұp khәng lӗ chҳn
ngang dòng sông. Ĉұp cҧn ÿã có tác dөng ngăn chһn tàu ÿӏch không lӑt vào chiӃn
khu, ÿӃn ÿҫu năm 1948, mӟi bӏ nѭӟc cuӕn trôi.
Cuӕi năm 1947, ÿѭӧc sӵ ÿӗng ý cӫa Ӫy ban Hành chánh Nam Bӝ, tӍnh Biên Hòa
lұp quұn Sông Bé giáp giӟi vӟi chiӃn khu Ĉ vӅ phía ÿông và ÿông bҳc, cӱ ÿӗng chí
Ngô Văn Long làm bí thѭ HuyӋn ӫy. Quұn ÿã cӱ nhiӅu cán bӝ ÿi xây dӵng phong trào
du kích chiӃn tranh trong các buôn sóc ÿӗng bào dân tӝc ít ngѭӡi và ӣ sӣ cao su
Phѭӟc Hòa. Công tác thiӇu sӕ bҳt ÿҫu ÿѭӧc chú ý ÿӃn. Tҥi sӣ cao su Phѭӟc Hòa, ta
xây dӵng ÿѭӧc mӝt ÿӝi du kích có 3 súng và mӝt sӕ tҥc ÿҥn làm nhiӋm vө hoҥt ÿӝng
quân sӵ, tuyên truyӅn xây dӵng cѫ sӣ, theo dõi tình hình ÿӏch. Ĉӝi ÿã tә chӭc ÿѭӧc
nhiӅu tә phá hoҥi cao su, bí mұt vҥt vӓ cây, chһt ÿӕt cây, bҿ máng mӫ, ÿұp bӇ chén
ÿӵng mӫ. Hàng chөc mүu cao su bӏ phá hoҥi gây thiӋt hҥi ÿáng kӇ cho bӑn chӫ tѭ bҧn
Pháp.
Trong lӵc lѭӧng vNJ trang ÿӏa phѭѫng, hӋ thӕng tә chӭc Ĉҧng hình thành 3 cҩp ӫy
tӍnh, quұn và xã. Ĉҧng bӝ quұn Tân Uyên có 22 chi bӝ trên 32 xã. Ĉӝi dân quân du
kích nào cNJng có ÿҧng viên làm nòng cӕt và giӳ cѭѫng vӏ lãnh ÿҥo, chӍ huy.
Phong trào du kích chiӃn tranh trong vùng căn cӭ vì thӃ phát triӇn khá mҥnh.
Tháng 12 năm 1947 quұn Tân Uyên ÿѭӧc nhұn bҵng khen cӫa Hӗ Chӫ Tӏch vӅ thành
quyӃt ÿӏnh ÿәi tên Bӝ Tәng chi huy quân ÿӝi Quӕc gia thành Bӝ Tәng chi huy quân ÿӝi Quӕc gia và dân quân tӵ vӋ, thành lұp các ban chӍ huy tӍnh
ÿӝi, xã ÿӝi nào thuӝc ӫy ban hành chính các cҩp.

2 Pages 11-20

▲back to top


2.1 Page 11

▲back to top


tích phөc vө chiӃn ÿҩu, thông tin, phá ÿѭӡng, ÿóng cӑc làm vұt cҧn trên sông Ĉӗng
Nai.
*
Thu ÿông năm 1947, thӵc dân Pháp mӣ chiӃn dӏch tiӃn công quy mô lӟn lên ViӋt
Bҳc trên mӝt phҥm vi rӝng vӟi ҧo tѭӣng phá tan cѫ quan ÿҫu não kháng chiӃn tiêu
diӋt bӝ ÿӝi chӫ lӵc cӫa ta, kӃt thúc thҳng lӧi cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc.
Phӕi hӧp vӟi chiӃn trѭӡng ViӋt Bҳc, trên toàn miӅn Ĉông Nam bӝ ÿã dҩy lên mӝt
phong trào ÿánh ÿӏch sôi nәi rӝng khҳp. Tӯ chiӃn khu Ĉ, ngày 19 tháng 12, chi ÿӝi 10
huy ÿӝng 8 trung ÿӝi tiӃn lên Ĉӗng Xoài, tә chӭc trұn ÿánh giao thông ÿӏch trên
ÿѭӡng 14. Trong trұn này, ta thiêu hӫy 14 xe thiӃt giáp, 9 xe chӣ lính, diӋt 60 tên ÿӏch,
bҳt sӕng mӝt sӕ tên, thu 11 súng và 1 máy vô tuyӃn ÿiӋn.
Trên ÿѭӡng hành quân trӣ vӅ chiӃn khu Ĉ, ÿêm 20 tháng 12, Ĉҧng ӫy và Ban chӍ huy
chi ÿӝi 10 hӑp rút kinh nghiӋm trұn ÿánh, ÿánh giá khҧ năng chi ÿӝi có thӃ tұp trung
ÿánh lӟn ӣ mӝt ÿӏa bàn xa căn cӭ, tӯ ÿó quyӃt ÿӏnh tә chӭc ÿánh mӝt trұn giao thông
lӟn trên quӕc lӝ 20 trong thӡi gian sҳp tӟi.
Trong lúc chi ÿӝi ÿang khҭn trѭѫng chuҭn bӏ cho trұn ÿánh ӣ ÿѭӡng 20 thì giһc
Pháp tә chӭc cuӝc càn vào chiӃn khu Ĉ. Tӯ ngày 11 ÿӃn ngày 16 tháng 2 năm 1948,
chúng huy ÿӝng 2.000 quân, 50 xe cѫ giӟi, 12 tàu chiӃn có pháo binh, máy bay yӇm
trӧ, chia thành nhiӅu mNJi tҩn công chiӃn khu tӯ nhiӅu hѭӟng. KӃ hoҥch cӫa chúng là
kӃt hӧp thӫy bӝ và nhҧy dù dӗn cѫ quan và bӝ ÿӝi ta ra bӡ sông Ĉӗng Nai ÿӇ tiêu diӋt.
Ĉҥi ÿӝi A cӫa chi ÿӝi 10 và bӝ ÿӝi lѭu ÿӝng khu ÿã phӕi hӧp vӟi du kích chӫ ÿӝng
chia cҳt tiêu diӋt ÿӏch. Trong suӕt 7 ngày chiӃn ÿҩu, ta liên tөc bám ÿánh ÿӏch quyӃt
liӋt, gây cho chúng nhiӅu thiӋt hҥi. KӃt quҧ, ta diӋt ÿѭӧc mӝt sӕ tên ÿӏch, thu hѫn 400
chiӃc dù và 1 trӑng liên. Các cѫ quan kháng chiӃn trong căn cӭ ÿѭӧc bҧo vӋ an toàn.
Sau trұn chӕng càn, công viӋc chuҭn bӏ cho trұn ÿánh vүn tiӃp tөc ÿѭӧc triӇn khai.
Tҥi chiӃn khu Ĉ, bӝ ÿӝi ÿҳp bàn cát xây dӵng phѭѫng án tác chiӃn, chҩn chӍnh lҥi bӝ
ÿӝi, thӵc hành các công viӋc nghi trang ÿӏch. ĈӃn cuӕi tháng 2 năm 1948, mӑi công
tác ÿiӅu nghiên nҳm ÿӏch chuҭn bӏ lѭѫng thӵc thӵc phҭm ÿã hoàn tҩt. Ngày 22, Ĉҧng
ӫy và Ban chӍ huy chi ÿӝi mӣ hӝi nghӏ thông qua quyӃt tâm chiӃn ÿҩu. KӃ hoҥch trұn
ÿánh gӗm 2 ÿiӇm chính: 1) Tұp trung lӵc lѭӧng toàn chi ÿӝi có tăng cѭӡng liên quân
17 tә chӭc phөc kích ÿánh ÿoàn xe cӫa ÿӏch tӯ Sài Gòn ÿi Ĉà Lҥt vào ngày 1 tháng 3,
trên quãng cҫu Là Ngà - Ĉӏnh Quán. 2) ĈӅ phòng ÿӏch phҧn ӭng ÿánh mҥnh vào căn
cӭ bҵng cách giӳ lҥi mӝt bӝ phұn ÿӫ mҥnh ÿӇ phӕi hӧp vӟi du kích bҧo vӋ căn cӭ, ÿҭy
mҥnh hoҥt ÿӝng quân sӵ ӣ thӏ xã và sân bay Biên Hòa buӝc ÿӏch phҧi phân lӵc lѭӧng
ÿӕi phó.
Ĉêm 25 rҥng ngày 26 tháng 2 năm 1948, các trҥm gác phía mһt sông Ĉӗng Nai
vүn hoҥt ÿӝng bình thѭӡng ÿӇ ÿánh lҥc hѭӟng phán ÿoán cӫa ÿӏch. Trong lúc ÿó, toàn
bӝ lӵc lѭӧng chi ÿӝi và liên quân 17 bí mұt rӡi khӓi căn cӭ theo hѭӟng ÿông vѭӧt
sông Bé băng rӯng trên quãng ÿѭӡng dài hѫn 80 cây sӕ vӅ Là Ngà. Trұn ÿánh diӉn ra
ÿúng vӟi dӵ kiӃn. Ĉoàn xe 70 chiӃc cӫa ÿӏch lӑt vào trұn ÿӏa phөc kích cӫa ta kéo dài
trên 9km nҵm giӳa cҫu Là Ngà và thӏ trҩn Ĉӏnh Quán. Trong vòng chѭa ÿҫy 1 tiӃng
chiӅu ngày 1 tháng 3, ta hoàn toàn làm chӫ trұn ÿӏa, thiêu hӫy 59 xe, diӋt 150 lính lê

2.2 Page 12

▲back to top


dѭѫng hӝ tӕng ÿoàn xe, 25 sƭ quan tӯ Sài Gòn ÿi dӵ hӝi nghӏ tҥi Ĉà Lҥt, trong ÿó có
tên ÿҥi tá Ĉӡ Sê-ri-nhê (De Sérigné) chӍ huy bán lӳ ÿoàn lê dѭѫng thӭ 13, ÿҥi tá Pa-
ru-ít (Paruist) phó tham mѭu trѭӣng thӭ nhҩt quân ÿӝi viӉn chinh Pháp tҥi miӅn Nam
Ĉông Dѭѫng. Toàn bӝ tù hàng binh và hành khách ÿi trong ÿoàn xe ÿѭӧc bӝ ÿӝi bҧo
vӋ chăm sóc chu ÿáo và ÿѭa trӣ lҥi ÿѭӡng 20 vӅ Sài Gòn an toàn.
ChiӃn thҳng Là Ngà gây mӝt tiӃng vang lӟn trong cҧ nѭӟc, làm chҩn ÿӝng cҧ dѭ
luұn nѭӟc Pháp.
Cay cú phөc thù, Bӝ chӍ huy quân ÿӝi Pháp ӣ Sài Gòn ÿiên cuӗng mӣ cuӝc phҧn
kích. Ĉoán chҳc lӵc lѭӧng chi ÿӝi 10 tӯ Là Ngà chѭa kӏp trӣ vӅ chiӃn khu Ĉ, chúng
huy ÿӝng lӵc lѭӧng chһn ÿѭӡng hành quân trӣ vӅ cӫa ta trên bӡ bҳc sông Bé, dӵ ÿӏnh
bao vây chһt dùng phi pháo tiêu diӋt; ÿӗng thӡi phӕi hӧp thӫy lөc không quân càn
quét vào chiӃn khu Ĉ ÿang bӏ bӓ trӕng, quyӃt tâm phá nát căn cӭ.
Ĉoán trѭӟc ÿѭӧc ý ÿӗ cӫa ÿӏch, Ban chӍ huy chi ÿӝi chӍ ÿҥo ÿѫn vӏ cҩp tӕc hành quân
vӅ chiӃn khu trѭӟc khi chúng kӏp triӇn khai lӵc lѭӧng, mһt khác tách ra mӝt bӝ phұn
chi ÿӝi kӃt hӧp vӟi lӵc lѭӧng du kích áp sát hoҥt ÿӝng vùng thӏ xã thӏ trҩn trong tӍnh,
không cho ÿӏch tұp trung lӵc lѭӧng phҧn kích.
Chi ÿӝi nhanh chóng hành quân vӅ chiӃn khu. Ĉҥi ÿӝi B tách ra vӅ Xuân tӝc uy
hiӃp thӏ xã này và các sӣ cao su. Liên quân 17 ÿi ÿѭӡng tҳt vӅ quҩy rӕi dӏch ӣ Tân Ba.
Các bӝ phұn hұu cҫn ÿi thҷng vӅ cѫ sӣ sѫ tán. 11 giӡ ngày 4 tháng 3, bӝ ÿӝi ta vѭӧt
sông Bé an toàn.
Mãi ÿӃn sáng ngày 5 tháng 3, ÿӏch mӟi kӏp triӇn khai lӵc lѭӧng trên các hѭӟng. Ӣ
khu vӵc bҳc Sông Bé, chúng chia làm 4 cánh quân: cánh thӭ nhҩt nhҧy dù xuӕng Bù
Cháp, hoҥt ÿӝng tӯ Bù Cháp xuӕng Lý Lӏch, Hàn Dài; cánh thӭ hai vѭӧt sông Ĉӗng
Nai tҥi suӕi Cát bám sát truy kích ÿѭӡng rút quân cӫa ta; cánh thѭ ba tӯ bót Cây Gáo
chһn sông Ĉӗng Nai tӯ Vƭnh An tӟi thác Trӏ An không cho quân ta thoát sang Xuân
Lӝc; cánh thѭ tѭ gӗm 6 tàu chiӃn theo sông Ĉӗng Nai lên rҧi dӑc Sông Bé. Không tìm
ÿѭӧc lӵc lѭӧng cӫa ta, bӑn Pháp ÿiên cuӗng bҳn phá thiêu ÿӕt nhà cѭa cӫa ÿӗng bào
trong các buôn, sóc Lý Lӏch, Bù Cháp.
CNJng trong sáng ngày 5 tháng 3, 5 máy bay vұn tҧi ÿӏch bҳt ÿҫu thҧ quân xuӕng
Ĉҩt Cuӕc. 1000 bӝ binh và 50 xe cѫ giӟi chia làm 2 gӑng kìm quây tròn khu vӵc cѫ
quan tӍnh ӣ Tân Hòa, Mӻ Lӝc. Ĉѭӧc sӵ chӍ ÿҥo tӯ trѭӟc, các cѫ quan cӫa ta ÿã kӏp
thӡi sѫ tán. Phân ÿӝi ÿѭӧc bӕ trí ӣ nhà cùng vӟi các ÿӝi dân quân du kích liên tөc bám
ÿánh quҩy rӕi ÿӏch ӣ Tân Hòa, Mӻ Lӝc, ta diӋt hѫn 60 tên. Các phân ÿӝi tӯ Là Ngà trӣ
vӅ sau khi nghӍ ngѫi lҩy sӭc ÿã chӫ ÿӝng tìm các sѫ hӣ cӫa ÿӏch, tә chӭc tұp kích nhӓ
tiêu hao sinh lӵc cӫa chúng. Tҥi dӕc Bà Nghiêm xã Tân Hòa, trung ÿӝi 7 thuӝc ÿҥi ÿӝi
C diӋt 20 tên, thu nhiӅu vNJ khí và 1 máy bӝ ÿàm.
Càng thua ÿau càng ÿiên cuӗng, giһc Pháp ÿӕt trөi nhà cӱa cӫa ÿӗng bào các xã
trong chiӃn khu. Chúng giӃt 20 thѭӡng dân trong ÿó có 7 phө nӳ và 3 trҿ em, bҳn chӃt
hѫn 100 trâu bò, ÿӕt cháy 500 giҥ lúa. Dù vұy, cuӝc phҧn kích trҧ thù ÿã không ÿҥt
ÿѭӧc mөc ÿích. Hѫn 100 tên lính lê dѭѫng bӓ mҥng và nhiӅu tên khác bӏ thѭѫng.
ChiӃn thҳng Là Ngà ÿánh dҩu mӝt bѭӟc phát triӇn quan trӑng vӅ chҩt cӫa lӵc
lѭӧng vNJ trang Biên Hòa. Tӯ ÿánh nhӓ lҿ, chi ÿӝi 10 ÿã vѭѫn lên tә chӭc trұn ÿánh

2.3 Page 13

▲back to top


hӧp ÿӗng quy mô lӟn trên mӝt phҥm vi trұn ÿӏa rӝng cách xa căn cӭ gҫn trăm cây sӕ.
ChiӃn thҳng Là Ngà còn nêu lên tác dөng quan trӑng cӫa mӝt chiӃn khu kháng chiӃn
và bài hӑc mүu mӵc vӅ cách tә chӭc trұn ÿánh nӕi liӅn tӯ căn cӭ tӟi chiӃn trѭӡng,
phӕi hӧp giӳa viӋc lҩy chiӃn khu làm nѫi chuҭn bӏ, xuҩt phát tiӃn công ÿӏch và bҧo vӋ
an toàn căn cӭ.
Thҩt bҥi cӫa ÿӏch trong trұn phҧn kích vào chiӃn khu Ĉ không nhӳng không làm giҧm
mӭc ÿӝ mà còn tăng thêm ý nghƭa thҳng lӧi to lӟn cӫa trұn ÿánh giao thông này. Các
ÿѫn vӏ tham gia trұn ÿánh Là Ngà ÿã ÿѭӧc Chính phӫ tһng Huân chѭѫng Quân công
hҥng hai.
Trong niӅm phҩn khӣi chung, ÿêm 19 rҥng ngày 20 tháng 3 năm 1948, tә du kích
quұn Tân Uyên do ÿӗng chí Trҫn Công An (Hai Cà) chӍ huy tұp kích tháp canh cҫu
Bà Kiên thҳng lӧi. Du kích ÿã dùng thang leo lên thҧ lӵu ÿҥn vào tháp diӋt 11 tên ÿӏch
thu 8 súng và 20 lӵu ÿҥn. Ĉây là trұn ÿánh tháp canh ÿҫu tiên thu ÿѭӧc vào tháp diӋt
11 tên ÿӏch thu 8 súng và 20 lӵu ÿҥn. Ĉây là trұn ÿánh tháp canh ÿҫu tiên thu ÿѭӧc
thҳng lӧi trên chiӃn trѭӡng miӅn Ĉông Nam Bӝ, mӣ ra khҧ năng mӟi vӅ cách ÿánh
tháp canh ÿӏch.
*
Ĉҫu năm 1948, Tѭ lӋnh bӝ khu 7 ÿѭӧc cӫng cӕ mӝt bѭӟc. Ĉӗng chí HuǤnh Văn
NghӋ chi ÿӝi trѭӣng chi ÿӝi 10 ÿѭӧc ÿӅ bҥt làm khu bӝ phó và sau ÿó lên khu bӝ
trѭӣng. Tҥi Ĉӗng Tháp Mѭӡi Ban quân sӵ Nam Bӝ kiӋn toàn tә chӭc mӑi mһt và
cӫng cӕ lҥi căn cӭ ÿӏa(1). ĈӇ tiӋn viӋc nҳm tình hình, chӍ ÿҥo chung, cѫ quan khu bӝ
Khu 7 trӣ vӅ chiӃn khu Ĉ .
Văn phòng Tѭ lӋnh bӝ ÿóng tҥi Nhà Nai. Lӵc lѭӧng bҧo vӋ các cѫ quan khu và toàn
căn cӭ có ÿҥi ÿӝi A thuӝc chi ÿӝi 10, tiӇu ÿoàn lѭu ÿӝng khu và lӵc lѭӧng dân quân
du kích trong các xã căn cӭ. Ngoài phѭѫng tiӋn giao liên chҥy chân và ÿi ngӵa, tӯ sӣ
chӍ huy Tѭ lӋnh bӝ ÿӃn mӝt sӕ cѫ quan ÿѫn vӏ quan trӑng trong chiӃn khu bҳt ÿҫu
ÿѭӧc trang bӏ máy vô tuyӃn ÿiӋn ÿӇ ÿҧm bҧo thông tin liên lҥc.
Tҥi Nhà Nai, ngày 27 tháng 3 năm 1948, Tѭ lӋnh bӝ Khu 7 hӑp hӝi nghӏ quyӃt
ÿӏnh thӕng nhҩt tә chӭc bӝ ÿӝi trong khu lên mӝt bѭӟc nӳa, thành lұp các trung ÿoàn.
Thӵc hiӋn quyӃt ÿӏnh này, toàn Khu 7 có 10 trung ÿoàn vá 1 tiӇu ÿoàn lѭu ÿӝng (gӑi
là bӝ ÿӝi lѭu ÿӝng khu).
Chi ÿӝi 10 ÿѭӧc xây dӵng thành trung ÿoàn 310, ÿӗng chí NguyӉn Văn Lung làm
trung ÿoàn trѭӣng. Toàn trung ÿoàn có 3 tiӇu ÿoàn khinh binh và mӝt ÿҥi ÿӝi trӧ
chiӃn, ÿѭӧc trang bӏ 800 súng trѭӡng, 40 tiӇu liên, 16 trung liên, 6 ÿҥi liên, 3 súng cӕi,
1 súng chӕng tăng PIÁT. Trung ÿoàn thành lұp mӟi và cӫng cӕ các ban tham mѭu,
chính trӏ, quân nhu, quân báo, binh công xѭӣng, trѭӡng ÿào tҥo thiӃu sinh quân. Công
tác xây dӵng Ĉҧng ÿѭӧc tiӃp tөc ÿҭy mҥnh. Ĉҧng sӕ trung ÿoàn lúc mӟi thành lұp lên
tӟi 155 ÿҧng viên. Tҥi chiӃn khu Ĉ ÿҥi ÿӝi A ÿѭӧc xây dӵng thành tiӇu ÿoàn mang tên
vӏ anh hùng dân tӝc Lê Lӧi, do ÿӗng chí NguyӉn Văn Lҳm làm tiӇu ÿoàn trѭӣng.
(1) Ban quân sӵ Nam Bӝ thành lұp ngày 12 tháng 12 năm 1947 do ÿӗng chí NguyӉn Thanh Sѫn làm trѭӣng Ban. Sau ÿó, Chính phӫ gӑi ÿiӋn vào công
nhұn Ban quân sӵ Nam Bӝ và chӍ thӏ ÿӗng chí NguyӉn Bình giӳ chӭc ӫy viên quân sӵ. Ĉӗng chí NguyӉn Bình ÿѭӧc phong quân hàm Trung tuӟng
theo sҳc lӋnh ngày 20 tháng 1 năm 1948.

2.4 Page 14

▲back to top


Ngoài trung ÿoàn 310, trên ÿӏa bàn chiӃn khu Ĉ còn có ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi lѭu ÿӝng cӫa
khu do Hoàng Thӑ làm chӍ huy trѭӣng. Ĉѫn vӏ làm nhiӋm vө phӕi hӧp vӟi trung ÿoàn
310 bҧo vӋ cѫ quan Khu 7, bҧo vӋ chiӃn khu Ĉ và lѭu ÿӝng tác chiӃn trên các chiӃn
trѭӡng xung quanh.
Chi ÿӝi 1 Thӫ Dҫu Mӝt xây dӵng thành trung ÿoàn 301 do ÿӗng chí NguyӉn Văn
Thi làm trung ÿoàn trѭӣng. Trung ÿoàn ÿһt nhiӅu cѫ sӣ hұu cҫn ӣ chiӃn khu Ĉ và hoҥt
ÿӝng trên các chiӃn trѭӡng liên quan phía tây chiӃn khu.
Sau hѫn mӝt năm cùng cҧ nѭӟc kháng chiӃn, lӵc lѭӧng vNJ trang tӍnh Biên Hòa và
Khu 7 ÿã không ngӯng phát triӇn, lӟn mҥnh vӅ mӑi mһt. HӋ thӕng Ĉҧng trong bӝ ÿӝi
ÿѭӧc xây dӵng và cӫng cӕ tӯ trên xuӕng dѭӟi. Các ÿѫn vӏ ÿѭӧc tә chӭc lҥi theo
hѭӟng ngày càng chính quy. Trình ÿӝ quҧn lý chӍ huy cӫa cán bӝ, trình ÿӝ kӹ luұt và
kӻ thuұt tác chiӃn cӫa chiӃn sƭ ÿѭӧc nâng lên. HӋ thӕng dân quân du kích ÿѭӧc xây
dӵng hoàn chӍnh. Lӵc lѭӧng 3 thӭ quân hình thành.
ChiӃn khu Ĉ ÿѭӧc xây dӵng và bҧo vӋ an toàn trong giai ÿoҥn này ÿã góp phҫn
không nhӓ vào sӵ trѭӣng thành nói trên cӫa lӵc lѭӧng vNJ trang. Và ngѭӧc lҥi, sӵ lӟn
mҥnh cӫa các lӵc lѭӧng vNJ trang trên ÿӏa bàn chiӃn khu Ĉ ÿã tҥo ÿiӅu kiӋn bҧo vӋ an
toàn căn cӭ cӫa tӍnh Biên Hòa và khu 7.
II. CHӔNG CHÍNH SÁCH BAO VÂY, PHÁ HOҤI CӪA ĈӎCH, BҦO Vӊ DӴ TRӲ
CӪA TA.
Sau khi thua nһng ӣ chiӃn trѭӡng ViӋt Bҳc thu ÿông 1947, ÿҫu năm 1948, giһc
Pháp buӝc phҧi chuyӇn hѭӟng chiӃn lѭӧc tӯ ÿánh nhanh thҳng nhanh sang ÿánh kéo
dài, quay lҥi bình ÿӏnh vùng ÿã chiӃm ÿóng và lҩn chiӃm vùng tӵ do cӫa ta. Tҥi Nam
Bӝ, tӯ tháng 4, chúng chuyӇn mҥnh sang thӵc hiӋn chính sách bình ÿӏnh nhҵm biӃn
thành nѫi dӵ trӳ chiӃn lѭӧc cho cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc ӣ ViӋt Nam và ba nѭӟc
Ĉông Dѭѫng. Chính sách bình ÿӏnh cӫa ÿӏch nhҵm tiêu diӋt lӵc lѭӧng ta, bҧo vӋ chính
quyӅn bù nhìn cӫa chúng; phá hoҥi kinh tӃ, ngăn ngӯa giao thông tiӃp tӃ cӫa ta, bҧo
ÿҧm giao thông tiӃp tӃ cӫa chúng; ÿánh mҥnh vào lӵc lѭӧng dӵ trӳ cӫa ta, xây dӵng
lӵc lѭӧng dӵ trӳ cӫa chúng; cӫng cӕ và mӣ rӝng vùng chiӃm ÿóng, ÿҭy mҥnh lӵc
lѭӧng kháng chiӃn ra xa các ÿô thӏ, thӵc hiӋn "lҩy chiӃn tranh nuôi chiӃn tranh" "dùng
ngѭӡi ViӋt hҥi ngѭӡi ViӋt”.
Sau khi ÿiӅu lӵc lѭӧng tӯ miӅn Bҳc trӣ lҥi Nam Bӝ(1) giһc Pháp tăng cѭӡng các
cuӝc hành quân dӗn ép lӵc lѭӧng kháng chiӃn vào các chiӃn khu, tӯ ÿó thӵc hành bao
vây nghiêm ngһt và tҩn công tiêu diӋt. Ĉӕi vӟi chiӃn khu Ĉ, ÿi ÿôi vӟi các cuӝc hành
quân càn quét tìm diӋt cѫ quan ÿҫu não, chúng tұp trung ÿánh mҥnh vào cѫ sӣ kinh tӃ
cӫa ta bҵng nhiӅu thӫ ÿoҥn nhѭ cho máy bay ném bom bҳn phá doanh trҥi, kho tàng,
cѫ xѭӣng, ruӝng rүy, nông súc(2), tә chӭc mһt trұn gián ÿiӋp và chiӃn tranh tâm lý.
Bên ngoài, chúng tiӃn hành ngăn chһn các ngҧ ÿѭӡng vұn chuyӇn lѭѫng thӵc, thӵc
phҭm nguyên vұt liӋu, hàng hóa thuӕc men vào chiӃn khu, gây cho ta nhiӅu khó khăn
(1) Tháng 1 năm 1948, ÿiӅu 4 tiӇu ÿoàn bӝ binh và 1 tiӇu ÿoàn pháo binh.
(2) Khҭu hiӋu cӫa chúng là: "GiӃt 1 trâu bҵng 5 du kích".

2.5 Page 15

▲back to top


hѫn trѭӟc.
Tӯ giӳa năm 1947 trӣ ÿi, tình hình sinh hoҥt mӑi mһt trong chiӃn khu Ĉ trӣ nên rҩt
khó khăn. Ĉһc biӋt công tác hұu cҫn không bҧo ÿҧm ÿѭӧc nhu cҫu thiӃt yӃu cho bӝ
ÿӝi và các cѫ quan kháng chiӃn. Tình trҥng thiӃu gҥo, thӵc phҭm, nguyên hóa liӋu ÿӇ
sҧn xuҩt vNJ khí và thuӕc men ÿe dӑa thѭӡng xuyên. Công tác sҧn xuҩt tӵ túc có ÿһt ra
nhѭng chѭa thӵc hiӋn tӕt. Ruӝng ÿҩt canh tác ít. Trâu bò bӏ giһc bҳn chӃt nhiӅu. Mӝt
sӕ cán bӝ, chiӃn sƭ ÿӗng bào tӓ ra dao ÿӝng bi quan trѭӟc các thӫ ÿoҥn tuyên truyӅn
xuyên tҥc cӫa ÿӏch. NhiӅu cѫ sӣ sҧn xuҩt kho tàng bӏ ÿӏch ÿánh phá thѭӡng xuyên nên
có nѫi nӝi bӝ thiӃu tin tѭӣng lүn nhau. Yêu cҫu cӫa cách mҥng ÿһt ra lúc này là cҫn
phҧi có chӫ trѭѫng mӟi thích hӧp vӟi tình hình nhҵm chӕng lҥi chiӃn lѭӧc cӫa ÿӏch,
bҧo vӋ và xây dӵng chiӃn khu Ĉ thành mӝt trong nhӳng trung tâm dӵ trӳ chiӃn lѭӧc
cӫa ta.
Tháng 7 năm 1948, Ĉҥi hӝi ÿҥi biӇu Xӭ Ĉҧng bӝ Nam Bӝ lҫn thӭ nhҩt hӑp tҥi bӡ
kinh Năm Ngàn giӳa chiӃn khu Ĉӗng Tháp Mѭӡi. Ĉông ÿҧo các ÿҥi biӇu tӯ các ÿӏa
phѭѫng tӍnh huyӋn các ÿѫn vӏ quân ÿӝi, các cѫ quan thuӝc Xӭ ӫy và Ӫy ban kháng
chiӃn Hành chánh Nam Bӝ ÿã vӅ dӵ. Ĉӗng chí Lê Duҭn ÿѭӧc ӫy nhiӋm thay mһt
Thѭӡng vө Trung ѭѫng Ĉҧng chӫ trì ÿҥi hӝi.
Trên cѫ sӣ nhұn ÿӏnh Nam Bӝ ÿã trӣ nên trung tâm hoҥt ÿӝng chính trӏ và cNJng là
vӏ trí quân sӵ quan trӑng cӫa ÿӏch và chiӃn lѭӧc chính cӫa chúng là ÿánh ÿòn chính
vào dӵ trӳ cӫa ta. Ĉҥi hӝi chӫ trѭѫng; chiӃn lѭӧc cӫa ta phҧi nhҵm vào chӕng chiӃn
lѭӧc cӫa giһc, vào sӵ bҧo vӋ dӵ trӳ cӫa chúng ta, bҧo vӋ hұu phѭѫng cӫa ta. Ĉҥi hӝi
ÿã bҫu ra xӭ ӫy chính thӭc và trӵc tiӃp bҫu ÿӗng chí Lê Duҭn làm bí thѭ, hai ÿӗng chí
NguyӉn Văn Kính và NguyӉn Ĉӭc Thuұn làm phó bí thѭ.
Quán triӋt nghӏ quyӃt cӫa ÿҥi hӝi, Khu ӫy và Bӝ chӍ huy Khu 7(1) ÿӅ ra các nhiӋm
vө: "l. Ĉánh mҥnh vào hұu phѭѫng cӫa ÿӏch, gây cѫ sӣ ÿӏch hұu, bóp hҽp vùng kiӇm
soát cӫa chúng. 2. Phá hoҥi trӑng tâm kinh tӃ ÿӏch (cao su), cҳt ÿһt ÿѭӡng giao thông
quan trӑng cӫa ta. 3. Mӣ rӝng khu giҧi phóng, kiӃn thiӃt căn cӭ ÿӏa bҧo vӋ lӵc lѭӧng
dӵ trӳ, bҧo vӋ mùa màng cӫa ta. 4. Tích cӵc phòng ÿiӋp, tiӃn hành ÿӏch và ngөy
vұn…”(2).
Dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo trӵc tiӃp cӫa Khu ӫy, cuӝc chiӃn ÿҩu cӫa quân và dân ta phát triӇn
ÿӅu khҳp trên cҧ 3 vùng tҥm bӏ chiӃm, du kích và vùng tӵ do.
Các trung ÿoàn phӕi hӧp vӟi dân quân du kích ÿӏa phѭѫng hoҥt ÿӝng mҥnh trên
các ÿѭӡng giao thông cӫa ÿӏch nhѭ phөc kích các ÿoàn xe công voa, phá cҫu, cuӕc
ÿѭӡng. Hàng loҥt ÿѭӡng giao thông bӏ ta phá hѭ nhiӅu ÿoҥn nhѭ ÿѭӡng tӯ Thӫ Dҫu
Mӝt ÿi Dҫu TiӃng, tӯ Dҫu TiӃng ÿi Minh Thành, ÿѭӡng Thӫ Dҫu Mӝt ÿi Lӝc Ninh,
ÿѭӡng Thӏ Tính, ÿѭӡng bӝ tӯ Sài Gòn ÿi VNJng Tàu.
Trung ÿoàn 310 ÿѭa các phân ÿӝi xuӕng hӛ trӧ vӟi du kích ÿӏa phѭѫng hoҥt ÿӝng ӣ
vùng du kích và vùng tҥm bӏ chiӃm tiӃn ÿánh các ÿӗn bót nhӓ, ÿánh giao thông, giành
(1) Tӯ tháng 6-1948, Tѭ lӋnh Bӝ khu 7 ÿәi tên thành Bӝ chӍ huy khu.
(2) Trích: "Báo cáo tình hình Khu 7 năm 1948 và sau năm 1949 (ÿoàn ÿҥi biӇu quân sӵ Khu 7 kính gӱi Bӝ Tәng tѭ lӋnh Quân ÿӝi Quӕc gia ViӋt Nam)".
Tѭ liӋu Phòng Lӏch sӱ quân sӵ Quân khu 7.

2.6 Page 16

▲back to top


quyӅn chӫ ÿӝng vӅ chiӃn thuұt, tiӇu ÿoàn Lê Lӧi chӍ giӳ lҥi mӝt ÿҥi ÿӝi bҧo vӋ căn cӭ
tҥi chӛ, ÿѭa mӝt ÿҥi ÿӝi ra hoҥt ÿӝng bên ngoài bҧo vӋ chiӃn khu Ĉ tӯ xa, áp sát quҩy
rӕi Tân Ba và sӣ cao su Phѭӟc Hòa. Ĉҥi ÿӝi còn lҥi vѭӧt sông Ĉӗng Nai phӕi hӧp vӟi
các ÿѫn vӏ khác hoҥt ÿӝng sâu vào vùng ÿӏch. Tính riêng 6 tháng cuӕi năm 1948, lӵc
lѭӧng vNJ trang ӣ chiӃn khu Ĉ ÿã tham gia ÿánh ÿӗn 2 trұn, ÿӝt nhұp thành 5 trұn,
ÿánh giao thông 6 trұn, ÿánh quҩy rӕi 11 trұn, chӕng khӫng bӕ 2 trұn, ÿánh các sӣ cao
su 5 trұn, phөc kích 31 trұn, tao ngӝ chiӃn 2 trұn. KӃt quҧ, ta thu mang vӅ chiӃn khu
ÿѭӧc 2 súng lөc, 3 tiӇu liên, 1 ÿҥi liên, 2 trung liên, 20 súng trѭӡng và nhiӅu quân
trang quân dөng khác.
Tác dөng cӫa nhӳng hoҥt ÿӝng trên ÿã làm cho ÿӏch bӏ ÿӝng ÿӕi phó liên miên trên
tҩt cҧ các chiӃn trѭӡng, không tұp trung ÿѭӧc lӵc lѭӧng lӟn tҩn công vào vùng căn cӭ
cӫa ta. Hoҥt ÿӝng khai thác vѫ vét chuyên chӣ cӫa ÿӏch gһp nhiӅu khó khăn trӣ ngҥi.
Trên ÿӏa bàn các huyӋn xã, ta còn tích cӵc xây dӵng các căn cӭ tҥi chӛ, căn cӭ
lõm. Ĉó là căn cӭ Bình Ĉa, Long Thành, Chӭa Chan (Biên Hòa), Bình Chánh, Thuұn
An Hòa, Vƭnh Lӧi, Hӟn Quҧn, An ĈiӅn, Long Nguyên, Ĉѭӡng Long, Ĉình Thành
Căn Cӭ (Thӫ Dҫu Mӝt), Long Mӻ, Xuyên Mӝc, Phѭӟc Bӱu (Bà Rӏa)...
Nhӳng căn cӭ nêu trên hình thành mӝt hӋ thӕng căn cӭ vӋ tinh xung quanh chiӃn
khu Ĉ, tҥo nên thӃ xen kӁ 3 vùng trên toàn bӝ các chiӃn trѭӡng, vӯa ÿҧm nhiӋm vai
trò mӝt hұu phѭѫng kháng chiӃn tҥi chӛ, vӯa xây dӵng thӃ liên hoàn giӳa các căn cӭ,
chӕng lҥi chính sách chia cҳt cӫa ÿӏch.
*
Cùng vӟi các hoҥt ÿӝng tác chiӃn bên ngoài căn cӭ, tҥi chiӃn khu Ĉ, Khu ӫy Khu 7
và tӍnh ӫy Biên Hòa chӍ ÿҥo kiên quyӃt giӳ vӳng căn cӭ, bҧo vӋ mùa màng, bҧo vӋ dӵ
trӳ kháng chiӃn; ÿӗng thӡi ra sӭc phát triӇn kinh tӃ, ÿҭy mҥnh sҧn xuҩt mӑi mһt, tӵ
cân ÿӕi mұu dӏch. Khҭu hiӋu cӫa ta là "giӳ ngѭӡi giӳ cӫa, xây dӵng ngѭӡi xây dӵng
cӫa, lҩy cӫa ÿӏch bӗi dѭӥng ta, không ÿӇ mӝt tҩc ÿҩt hoang”.
Ӫy ban kháng chiӃn Hành chính tӍnh Biên Hòa ÿӅ ra nhiӅu biӋn pháp nhҵm mӣ ra
hѭӟng phát triӇn kinh tӃ khuyӃn khích nhân dân tăng gia sҧn xuҩt nhѭ: Nông dân
ÿѭӧc phép phá rӯng làm rүy theo tӯng khu vӵc quy ÿӏnh, lұp ӣ mӛi xã mӝt hӝi ÿӗng
canh nông phát triӇn nông nghiӋp, lұp quӻ nghƭa thѭѫng dӵ trӳ lúa giӕng và nông cө
giúp các gia ÿình khó khăn, nâng giá thu mua thóc (tӯ 12 ÿӗng lên 20 ÿӗng mӝt giҥ).
Các ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi tә chӭc bӕ phòng canh gác bҧo vӋ nhân dân sҧn xuҩt, mӣ lò rèn
sҧn xuҩt nông cө ÿәi lúa cho nông dân; mһt khác ÿҭy mҥnh công tác sҧn xuҩt tӵ túc.
Các ban sanh sҧn cӫa Khu, tӍnh, trung ÿoàn ÿѭӧc thành lұp. Bӝ chӍ huy Khu 7 lұp 2
tiӇu ÿoàn sҧn xuҩt ÿһt tҥi chiӃn khu Ĉ và căn cӭ Phú Mӻ (Bà Rӏa). Cuӕi năm 1948,
tiӇu ÿoàn ӣ Phú Mӻ chuyӇn vӅ tăng cѭӡng cho tiӇu ÿoàn ӣ chiӃn khu Ĉ, mӣ rӝng
phҥm vi canh tác lên dӑc Vàm Sông Bé. Các cѫ quan, ban ngành cӫa Khu, tӍnh, trung
ÿoàn ÿӅu cӱ ngѭӡi lұp bӝ phұn sanh sҧn và xây dӵng trҥi sҧn xuҩt cây lѭѫng thӵc,
chăn nuôi heo, gà, gӑi là các nông trѭӡng.
Công tác tăng gia sҧn xuҩt ÿӇ tӵ túc lѭѫng thӵc, thӵc phҭm bҳt ÿҫu ÿѭӧc chú
trӑng, phát triӇn thành phong trào trong chiӃn khu.

2.7 Page 17

▲back to top


Ngoài ra, ta còn xây dӵng các cѫ sӣ, xí nghiӋp sҧn xuҩt các mһt hàng công nghӋ
phҭm, ÿáp ӭng nhu cҫu sinh hoҥt, chiӃn ÿҩu cӫa bӝ ÿӝi và nhân dân. Mӝt sӕ lò ÿѭӡng
ÿѭӧc xây dӵng ӣ Lҥc An. Xѭӣng thuӝc da cӫa Khu 7 sҧn xuҩt ÿѭӧc các loҥi thҳt lѭng,
bao ÿҥn, dây súng, giày da, xҳc cӕt, cһp ÿӵng tài liӋu vӟi chҩt lѭӧng khá. Xѭӣng giҩy
sӱ dөng nhӳng nguyên liӋu sҹn có cӫa rӯng chiӃn khu nhѭ tre, nӭa, rѫm, bông gòn, vӓ
cây ÿӇ sҧn xuҩt các loҥi giҩy ÿánh máy, giҩy bìa. (Tính riêng trong hai năm 1948-
1949, trung bình mӛi tháng xѭӣng sҧn xuҩt ÿѭӧc 30.000 tӡ giҩy in báo). Công nhân
cao su chiӃt tӯ mӫ cao su làm thành mӝt loҥi dҫu ÿӓ dùng ÿӇ thҳp sáng cung cҩp cho
nhân dân và bӝ ÿӝi. Ĉһc biӋt lò chén ӣ Ĉҩt Cuӕc nѫi có sҹn nguyên liӋu ÿҩt cao lanh -
ÿã sҧn xuҩt nhiӅu loҥi chén ÿƭa và dөng cө sinh hoҥt cung cҩp rӝng rãi trong chiӃn
khu. Các gӕm phҭm ÿӅu in hình Bác Hӗ, hình ÿӗng chí Trѭӡng Chinh hoһc nhӳng
dòng chӳ "Hӗ Chӫ tӏch muôn năm", "kháng chiӃn nhҩt ÿӏnh thҳng lӧi" cùng nhiӅu loҥi
hoa văn trang trí ÿҽp mҳt ÿѭӧc nhiӅu ngѭӡi ѭa thích. Trong nhӳng ngày thiӃu nguyên
liӋu sҧn xuҩt vNJ khí, lò chén ÿã sҧn xuҩt các loҥi vӓ lӵu ÿҥn, vӓ mìn (chiӃn sƭ du kích
thѭӡng gӑi là mìn bình vôi) bҵng sành kӏp thӡi cung cҩp nhu cҫu vNJ khí cho dân quân
du kích ÿánh giһc. Tҥi suӕi Sâu, tӯ năm 1947, ta xây dӵng ÿѭӧc mӝt xa nѭӟc phát
ÿiӋn có công suҩt ÿӫ cho binh công xѭӣng khu sҧn xuҩt và sinh hoҥt. “Nhà máy thӫy
ÿiӋn" nhӓ này hoҥt ÿӝng ÿӃn năm 1951.
Cùng vӟi hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt tҥi chӛ, Khu 7 và tӍnh Biên Hòa còn xây dӵng nhiӅu
tuyӃn hành lang tiӃp tӃ tӯ các nѫi vӅ chiӃn khu Ĉ. Ӫy ban Kháng chiӃn Hành chính
tӍnh chӍ ÿҥo rút lúa tӯ các vùng du kích và tҥm bӏ chiӃm vӅ căn cӭ. Tҥi các vùng lúa
trӑng ÿiӇm, ta ÿӅu ÿһt các trҥm thu mua hoһc vұn ÿӝng nhân dân ӫng hӝ. Ngoài ra, cѫ
quan ÿѫn vӏ nào cNJng ÿӅu có cѫ sӣ ӣ nӝi thành Sài Gòn và các thӏ trҩn, thӏ xã ÿӇ vұn
ÿӝng ÿӗng bào quyên góp hoһc thu mua hàng hóa khan hiӃm nhѭ vҧi vóc, thuӕc chӳa
bӋnh, nguyên hóa liӋu cho quân giӟi. Các ÿѭӡng dây vұn tҧi lѭѫng thӵc, hàng hóa tӯ
các vùng xung quanh vӅ chiӃn khu Ĉ ÿѭӧc tә chӭc dѭӟi nhiӅu hình thӭc phong phú.
Trung ÿӝi vұn tҧi 20 cӫa khu ÿѭӧc thành lұp làm nhiӋm vө vұn tҧi hàng hóa, cá khô,
muӕi tӯ Bà Rӏa vӅ chiӃn khu Ĉ. Bӝ ÿӝi còn tә chӭc ÿánh các sӣ cao su, bҳt chӫ sӣ
phҧi ÿóng thuӃ cho cách mҥng bҵng tiӅn Ĉông Dѭѫng ngân hàng, lѭѫng thӵc, nguyên
liӋu, hóa chҩt sҧn xuҩt vNJ khí và thuӕc chӳa bӋnh. NhiӅu chӫ sӣ trên ÿӏa bàn chiӃn
khu ÿã "ÿóng thuӃ" khá thѭӡng xuyên, tҥo nên mӝt nguӗn cung cҩp hұu cҫn ÿáng kӇ
cho kháng chiӃn hoҥt ÿӝng khá ÿӅu ÿһn.
CNJng trong thӡi gian này, Ӫy ban kháng chiӃn Hành chánh Nam Bӝ chӍ ÿҥo cung
cҩp gҥo cho các cѫ quan ÿóng tҥi chiӃn khu Ĉ bҵng con ÿѭӡng hӧp pháp (còn gӑi là
"bình phong"): thuê các nhà buôn và chӫ phѭѫng tiӋn vұn chuyӇn ÿѭa gҥo vӅ căn cӭ.
ĈӃn tháng 8 năm 1948, ÿѭӡng dây vұn chuyӇn này không thӵc hiӋn ÿѭӧc nӳa. Tháng
11, Sӣ kinh tӃ Nam Bӝ thành lұp Ban vұn tҧi liên tӍnh miӅn Ĉông dӵa vào lӵc lѭӧng
dân quân ÿӏa phѭѫng và các ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi bҧo vӋ ÿӇ duy trì hành lang vұn chuyӇn
gҥo, khô, ruӕc mҳm tӯ Ĉӗng Tháp Mѭӡi vӅ Khu 7. Ĉѭӡng dài gҫn 300 km phҫn lӟn
phҧi gánh bӝ xuyên qua các vùng du kích và nhҩt là vѭӧt ÿѭӡng sӕ 10 (Ĉӭc Hòa -
Lӝc Giang) và ÿѭӡng sӕ 1 (Sài Gòn - Phnôm Pênh) là nhӳng nѫi ÿӏch ÿóng ÿӗn bót
dày ÿһc. Trên con ÿѭӡng này, nhiӅu cán bӝ, chiӃn sƭ và ÿӗng bào ÿã ngã xuӕng.

2.8 Page 18

▲back to top


Nhӳng hҥt gҥo tӯ miӅn Tây vӅ ÿӃn chiӃn khu Ĉ thҩm biӃt bao mӗ hôi và máu cӫa
nhӳng chiӃn sƭ vұn tҧi chӃt dӑc tuyӃn ÿѭӡng vұn tҧi liên tӍnh chiӃn lѭӧc này.
Mҥng lѭӟi tә chӭc hұu cҫn, tiӃp vұn cӫa nhân dân và bӝ ÿӝi ÿã góp phҫn phá thӃ
bao vây kinh tӃ cӫa ÿӏch.
*
Vӯa ÿҭy mҥnh hoҥt ÿӝng sҧn xuҩt, giao thông vұn tҧi, quân và dân tҥi chiӃn khu Ĉ
vӯa thӵc hiӋn các biӋn pháp chӕng chiӃn tranh gián ÿiӋp cӫa ÿӏch, tә chӭc mҥng lѭӟi
an ninh nhân dân, xây dӵng làng ҩp chiӃn ÿҩu bҧo vӋ chiӃn khu.
Lӧi dөng phong trào hѭӣng ӭng chӍ thӏ 4/NV cӫa Ӫy ban Hành chánh Nam Bӝ (năm
1947) kêu gӑi giӟi công chӭc thoát ly vào khu kháng chiӃn, ÿӏch cho bӑn mұt thám,
chӍ ÿiӇm, nhân viên phòng nhì Pháp xâm nhұp chiӃn khu, len lӓi sâu vào các cѫ quan
quan trӑng cӫa ta nhѭ văn phòng tӍnh ÿӝi, ban tác chiӃn, ban quân báo, bӝ phұn cѫ
yêu thông tin... binh công xѭӣng... Bӑn này ra sӭc hoҥt ÿӝng phá hoҥi nhѭ thu thұp tin
tӭc tài liӋu mұt, chӍ ÿiӇm cho máy bay ÿӏch bҳn phá dүn bӝ binh tұp kích, ngҩm ngҫm
phá hoҥi sҧn xuҩt. Giһc Pháp còn tә chӭc con buôn lұu ÿѭa hàng hóa xa xӍ và gái
ÿiӃm vào chiӃn khu, khêu gӧi sӵ ăn chѫi, hѭӣng lҥc, cӡ bҥc, rѭӧu chè, trai gái; tung
tin thҩt thiӋt, gây hoang mang dao ÿӝng trong hàng ngNJ cӫa ta. Trong lúc ÿó, mӝt vài
cán bӝ quân sӵ vӕn là
"dân anh chӏ" ÿi theo cách mҥng, vүn giӳ nguyên tác phong anh hùng cá nhân, cөc bӝ,
quân phiӋt gây khó dӉ cho phong trào cách mҥng trong chiӃn khu.
Các ÿѫn vӏ, cѫ quan, xã ҩp trong chiӃn khu ÿѭӧc chӍ ÿҥo tә chӭc hӑc tұp vҥch rõ
âm mѭu thӫ ÿoҥn cӫa ÿӏch, nâng cao tinh thҫn cҧnh giác, ý thӭc bҧo vӋ căn cӭ. Các cѫ
quan ÿѫn vӏ quân dân chính ÿҧng ÿӅu rà soát cӫng cӕ lҥi tә chӭc nhân sӵ, ÿӅ ra quy
ÿӏnh quy chӃ bҧo mұt phòng gian, tăng cѭӡng kiӇm soát sӵ giao dӏch giӳa cѫ quan
ÿѫn vӏ vӟi bên ngoài, kiӇm soát viӋc thu nhұn ngѭӡi tӯ vùng tҥm bӏ chiӃm vào chiӃn
khu. Bӝ chӍ huy Khu 7 ra chӍ thӏ thҭm tra lҥi lý lӏch, chӑn lӑc cán bӝ nhân viên làm
viӋc ӣ các cѫ quan quan trӑng, các cѫ sӣ kho tàng, binh công xѭӣng; cho di chuyӇn
nhӳng cѫ quan quan trӑng ÿӃn ÿӏa ÿiӇm bí mұt; hҥn chӃ sӵ ÿi lҥi và lұp thêm trҥm
kiӇm soát giӳa các khu vӵc trong chiӃn khu; tұp trung ÿiӅu tra giҧi quyӃt dӭt ÿiӇm các
vө gián ÿiӋp chui vào hàng ngNJ kháng chiӃn. Khҳp nѫi, cán bӝ, chiӃn sƭ và nhân dân
ÿӅu thӵc hiӋn ba không: không nghe, không biӃt, không thҩy ÿӇ bҧo ÿҧm bí mұt an
toàn căn cӭ.
Nhӡ thӵc hiӋn nhӳng biӋn pháp trên ÿây, ta ÿã ÿánh lҥi có hiӋu quҧ thӫ ÿoҥn hoҥt
ÿӝng gián ÿiӋp và chiӃn tranh tâm lý cӫa ÿӏch, góp phҫn cӫng cӕ lҥi nӝi bӝ các cѫ
quan ÿѫn vӏ, gây không khí yên tâm phҩn khӣi trong công tác.
Ĉҫu năm 1949, phái ÿoàn cán bӝ do ÿӗng chí Lê Ĉӭc Thӑ làm trѭӣng ÿoàn ÿѭӧc
Trung ѭѫng Ĉҧng và Chính phӫ cӱ vào tăng cѭӡng cho Nam Bӝ vӅ ÿӃn chiӃn khu Ĉ.
Ĉӗng chí HuǤnh Văn Ĉính bí thѭ HuyӋn ӫy Tân Uyên ÿã báo cáo vӅ tình hình xây
dӵng huyӋn, vӅ dân quân du kích, phong trào sҧn xuҩt chiӃn ÿҩu cӫa nhân dân và mӡi
phái ÿoàn ÿi thăm mӝt sӕ xã trong chiӃn khu. Ĉêm giӳa rӯng chiӃn khu Ĉ, bên bӃp
lӱa, các cán bӝ trong ÿoàn ÿã
kӇ chuyӋn vӅ Bác Hӗ, vӅ chiӃn khu ViӋt Bҳc và tһng huyӋn ӫy Tân Uyên tҩm ҧnh

2.9 Page 19

▲back to top


chân dung Hӗ Chӫ tӏch. NhiӅu cán bӝ ӣ Tân Uyên lҫn ÿҫu tiên ÿѭӧc xem ҧnh Bác Hӗ
cҧm ÿӝng không cҫm ÿѭӧc nѭӟc mҳt.
Phái ÿoàn cán bӝ Trung ѭѫng ÿã mang ÿӃn chiӃn khu Ĉ tình cҧm cách mҥng cao
quý cӫa Ĉҧng và Bác Hӗ, tiӃp thêm nghӏ lӵc cho cán bӝ, chiӃn sƭ và ÿӗng bào ӣ chiӃn
khu trên chһng ÿѭӡng ÿҩu tranh gian khә trѭӟc mҳt.
Sang năm 1949, giһc Pháp càng ÿҭy mҥnh hoҥt ÿӝng bao vây kinh tӃ, ÿóng các
ÿӗn bót tháp canh và tә chӭc càn quét tàn phá căn cӭ vӟi mұt ÿӝ dҫy ÿһc hѫn. Tháng
3, chúng càn vào chiӃn khu Ĉ. Các múi ÿánh thӑc sâu cӫa ÿӏch vào tұn Ĉҩt Cuӕc, Nhà
Nai, Bà Ĉã và luӗn khҳp các vùng rӯng căn cӭ. Bӝ ÿӝi ta kӃt hӧp vӟi du kích ÿánh
ÿӏch nhiӅu trұn. Tҥi bӃn Chang Chang, ta diӋt 4 xe tăng. Không tìm ÿѭӧc cѫ quan ÿҫu
não, ÿӏch buӝc phҧi rút quân sau khi phá sҥch các cѫ sӣ sҧn xuҩt cӫa ta ӣ Lҥc An, Hàn
Dài, Vàm Sông Bé.
Tháng 7 năm 1949, hӝi nghӏ dân quân toàn khu 7 tә chӭc tҥi chiӃn khu Ĉ, chӫ
trѭѫng: phát triӇn lӵc lѭӧng dân quân du kích vӟi khҭu hiӋu "mӛi nông dân là mӝt dân
quân", chú trӑng phát triӇn dân quân du kích thành phҫn dân tӝc thiӇu sӕ, thành lұp
các xóm ҩp chiӃn ÿҩu.
Trong chiӃn khu Ĉ, lӵc lѭӧng dân quân du kích ngày càng ÿông. Ngoài dân quân tӵ
vӋ, dân quân du kích mұt làm trinh sát, liên lҥc, bҧo vӋ an ninh căn cӭ. Các lӟp huҩn
luyӋn ÿào tҥo ÿӝi viên dân quân, cán bӝ dân quân ÿѭӧc mӣ. Hҫu hӃt, lӵc lѭӧng dân
quân du kích ÿӅu tӵ túc ÿѭӧc mӝt phҫn lѭѫng thӵc, thӵc phҭm và trang bӏ vNJ khí nhѭ
quҫn áo, súng trѭӡng, lӵu ÿҥn, ÿӏa lôi, dao găm. NhiӅu nѫi, dân quân du kích ÿã ÿӝc
lұp tác chiӃn ÿánh lui ÿѭӧc các cuӝc ruӗng bӕ nhӓ lҿ cӫa ÿӏch. Ngoài ra, du kích còn
chӫ ÿӝng dùng chiӃn thuұt chim s̓, tұp kích quҩy rӕi ÿӏch, phá ÿѭӡng phá cҫu, cҳm
cӑc chӕng nhҧy dù. ĈӇ ngăn tàu ÿӏch ÿә bӝ, du kích xã Lҥc An vào rӯng ÿào nhӳng
cөm tre lӟn vӅ trӗng kín dӑc bӡ sông, phía trong ÿào hҫm lӝn chӕng xe tăng và hào
chiӃn ÿҩu. Khҳp các mӕi ÿѭӡng chính dүn vào căn cӭ ÿӅu có hӋ thӕng hҫm hào, bãi
cӑc chӕng xe tăng.
Dân quân du kích còn xây dӵng mҥng lѭӟi trinh sát báo ÿӝng trong các xã, hѭӟng
dүn nhân dân làm nhiӋm vө phát hiӋn ÿӏch và thông báo dây chuyӅn bҵng các quy
ÿӏnh tín ám hiӋu nhѭ ÿánh mõ, ÿánh kҿng, phѫi nón áo... Các trҥm canh gác, xét hӓi
trên các ngҧ ÿѭӡng trong chiӃn khu cӫa các ÿӝi du kích thӵc hiӋn tѭѫng ÿӕi có nӅ nӃp.
Công tác bҧo vӋ an ninh trong chiӃn khu trong thӡi gian này còn bao gӗm cҧ viӋc
chӕng thú dӳ. Lúc này tҥi chiӃn khu Ĉ, cӑp Ba Móng hoành hành nhiӅu nѫi, giӃt hҥi
hàng chөc ngѭӡi, gây tâm lý sӧ hãi trong cán bӝ và nhân dân(1). Thêm vào ÿó, ÿӏch
làm giҧ cӑp Ba Móng ÿӇ hù dӑa, tung tin thҩt thiӋt vӅ thú dӳ trong căn cӭ. Ĉӗng thӡi
vӟi viӋc giao nhiӋm vө cho ban quân giӟi tìm cách diӋt cӑp. Bӝ tѭ lӋnh Khu(2) chӍ thӏ
cho các cѫ quan ÿѫn vӏ làm hàng rào ngăn cӑp ÿӝt nhұp, nâng cao cҧnh giác, phòng
(1) Cӑp Ba Móng xuҩt hiӋn ӣ chiӃn khu Ĉ tӯ sau trұn càn tháng 3 năm 1948. Trұn ҩy, xác giһc nҵm ngәn ngang. Cӑp ÿói, gһp xác ngѭӡi liӅn ăn và sau
thành quen. ChuyӇn sang rình bҳt ngѭӡi: trong lúc ÿang ӣ trong nhà, ÿang hӑp ӣ cѫ quan hay ÿi công tác ngoài ÿѭӡng. Tính ÿӃn ÿҫu năm 1950, cӑp Ba
Móng ÿã sát hҥi hѫn 100 ngѭӡi. Ĉây là mӝt con cӑp rҩt tinh quái, lúc ҭn lúc hiӋn, lѭu ÿӝng liên tөc trong khҳp mӑi khu vӵc căn cӭ. ViӋc diӋt cӑp vì
thӃ rҩt khó thӵc hiӋn. Sau nhiӅu lҫn diӋt hөt, ÿӝi diӋt cӑp cӫa ban quân giӟi phҧi dùng xáo ngѭӡi làm mӗi dѭӟi có gài mìn mӟi diӋt ÿѭӧc cӑp Ba Móng.
(2) Tӯ tháng 12 năm 1948, Bӝ chӍ huy Khu 7 ÿәi tên là Bӝ Tѭ lӋnh khu. Trѭӟc ÿó, tháng 10 năm 1948, Bӝ Tѭ lӋnh Nam Bӝ thành lұp thay cho Ban
quân sӵ Nam Bӝ.

2.10 Page 20

▲back to top


cӑp vӅ bҳt ngѭӡi trên ÿѭӡng ÿi lҥi công tác, ÿһc biӋt ӣ chӛ vҳng hoһc lúc chiӅu tӕi.
Phong trào chһt cây làm hàng rào chӕng cӑp xung quanh hӝi trѭӡng, nhà làm viӋc,
nhà ӣ ÿѭӧc triӇn khai rӝng rãi. ĈӃn ÿҫu năm 1950 cӑp Ba Móng bӏ tiêu diӋt, mӑi sinh
hoҥt, công tác trong căn cӭ trӣ lҥi bình thѭӡng.
*
Tӯ nӱa cuӕi năm 1949, Ӫy ban Kháng chiӃn Hành chánh tӍnh Biên Hòa chӍ ÿҥo bә
sung thêm mӝt sӕ quy ÿӏnh nhҵm ÿҭy mҥnh sҧn xuҩt, bҧo ÿҧm kinh tӃ tӵ túc, chӕng
ÿӏch phong tӓa bao vây. Các ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi và cѫ quan dân chánh khҳc phөc hiӋn
tѭӧng chӍ lo kinh doanh, "làm thѭѫng mҥi" mà chuyӇn sang tұp trung cho sҧn xuҩt,
lҩy trӗng trӑt chăn nuôi làm chính. Ta mӣ rӝng các nguӗn thu nhѭ thu thuӃ sҧn xuҩt
trong căn cӭ, thuӃ ÿánh vào các loҥi hàng hóa bán vào vùng tҥm bӏ chiӃm, thuӃ thu ӣ
vùng du kích và tҥm bӏ chiӃm, ӣ các sӣ cao su.
CNJng trong thӡi gian này, Ӫy ban Kháng chiӃn Hành chánh Nam Bӝ cho phát hành
công phiӃu kháng chiӃn và giҩy bҥc ViӋt Nam. ĈӇ bҧo ÿҧm chӃ ÿӝ cung cҩp cho bӝ
ÿӝi, Ӫy ban Kháng chiӃn Hành chánh Nam Bӝ tăng ngân sách quân sӵ lên 75%, bѭӟc
ÿҫu tiêu chuҭn hóa chӃ ÿӝ. Phòng quân nhu tài chính Nam Bӝ ÿһt mӝt bӝ phұn ӣ
chiӃn khu Ĉ, bҧo ÿҧm cung cҩp tiêu chuҭn khá ÿӅu cho các cѫ quan trӵc thuӝc Bӝ Tѭ
lӋnh Nam Bӝ. Các bӝ phұn cung cҩp cӫa Khu 7 và tӍnh Biên Hòa bѭӟc ÿҫu bҧo ÿҧm
ÿѭӧc mӝt vài tiêu chuҭn cung cҩp cho bӝ ÿӝi, cán bӝ thuӝc ÿѫn vӏ, cѫ quan mình.
Cuӕi năm 1949, chiӃn khu Ĉ ÿѭӧc mùa lӟn. Sӕ lúa thu hoҥch trong chiӃn khu tăng
gҩp 20 lҫn so vӟi vө mùa cuӕi năm 1947. Nông dân phҩn khӣi ÿóng góp lѭѫng thӵc
cho cách mҥng nhѭ lұp bӗ lúa kháng chiӃn hoһc bán chӏu chӡ ngày ÿӝc lұp lҩy tiӅn
sau. Các sinh hoҥt trong chiӃn khu dҫn dҫn әn ÿӏnh trӣ lҥi. Dӑc bӃn Chang Chang,
bàu Ông IӇng, Sình... hình thành nhӳng trung tâm dân cѭ, có các hiӋu tҥp hóa, ăn
uӕng, chөp hình, cҳt tóc, may ÿo.v.v…
III. PHÁ CHIӂN THUҰT THÁP CANH CӪA ĈӎCH TҤO ĈIӄU KIӊN CHO "VҰN
ĈӜNG CHIӂN TIӂN TӞI"
ĈӃn cuӕi năm 1949, mһc dù ta ÿã thu ÿѭӧc nhӳng thành tích ÿáng kӇ trong viӋc
bҧo vӋ căn cӭ, bҧo vӋ dӵ trӳ kháng chiӃn nhѭng công tác xây dӵng căn cӭ bҧo ÿҧm
ÿáp ӭng vӟi yêu cҫu chung còn chѭa ÿѭӧc chú ý ÿúng mӭc và còn nhiӅu thiӃu sót.
Nhӳng thiӃu sót ÿó tác ÿӝng không nhӓ ÿӃn viӋc xây dӵng, phát triӇn các lӵc lѭӧng
vNJ trang theo kӏp yêu cҫu chung cӫa chiӃn trѭӡng toàn quӕc Bӝ ÿӝi thiӃu quân sӕ,
thiӃu vNJ khí, thiӃu ÿѭӧc huҩn luyӋn cѫ bҧn; hoҥt ÿӝng tác chiӃn còn theo lӕi du kích,
chѭa chuҭn bӏ ÿӫ ÿiӅu kiӋn cho nhiӋm vө chuyӇn sang tәng phҧn công.
Trong lúc ÿó, thӵc dân Pháp ngày càng ÿҭy mҥnh bình ÿӏnh trên toàn chiӃn trѭӡng
Nam Bӝ. Ĉӕi vӟi vùng căn cӭ, chúng tăng cѭӡng bao vây và dùng các ÿӝi com-măng-
ÿô (biӋt kích) bҩt ngӡ thӑc sâu phá hoҥi. Ĉһc ÿiӇm nәi bұt trong hoҥt ÿӝng cӫa ÿӏch
giai ÿoҥn này là triӇn khai thӵc hiӋn chiӃn thuұt Ĉӡ La-tua, xây dӵng hàng ngàn ÿӗn
bót tháp canh trên các trөc lӝ giao thông, các cӱa khҭu và xung quanh căn cӭ cӫa ta.
ĈӃn cuӕi năm 1949, hӋ thӕng tháp canh ÿѭӧc thiӃt lұp tѭѫng ÿӕi hoàn chӍnh trên toàn

3 Pages 21-30

▲back to top


3.1 Page 21

▲back to top


chiӃn trѭӡng miên Ĉông.(1)
Xung quanh chiӃn khu Ĉ, chúng dӵng lên hàng loҥt tháp canh nӕi liӅn nhau. Trên
ÿѭӡng 16, tӯ Tân Ba lên thӏ trҩn Tân Uyên ÿӃn sӣ cao su Phѭӟc Hòa, dӑc lӝc 24: tӯ
Cây Ĉào ÿӃn Rҥch Ĉông, xa hѫn: dӑc liên tӍnh lӝ 14 và quӕc lӝ 13... tháp canh ÿӏch
mӑc lên dày ÿһc, tҥo thành mӝt vành ÿai bao bӑc chiӃn khu tӯ cҧ 3 phía bҳc, tây và
nam. Các tháp canh này vӯa làm nhiӋm vө bҧo vӋ giao thông cӫa chúng, vӯa ngăn
chһn giao thông cӫa ta, cô lұp chiӃn khu Ĉ; ÿӗng thӡi làm chӛ dӵa ÿӇ tә chӭc thѭӡng
xuyên các trұn càn vào chiӃn khu, dӵng thêm tháp canh mӟi, mӣ rӝng phҥm vi kiӇm
soát, lҩn dҫn vào căn cӭ.
Ngày 25 tháng 8 năm 1949, Xӭ ӫy Nam Bӝ triӋu tұp hӝi nghӏ ÿӅ ra nhiӋm vө quân
sӵ trong tình hình mӟi. KӃ ÿó ngày 28 tháng 9, chҩp hành nghӏ quyӃt Xӭ ӫy, Bӝ Tѭ
lӋnh Nam Bӝ triӋu tұp hӝi nghӏ quân sӵ mӣ rӝng toàn Nam Bӝ, chӫ trѭѫng chuҭn bӏ
mӑi ÿiӅu kiӋn ÿӇ chuyӇn mҥnh sang tәng phҧn công vӟi phѭѫng châm "du kích chiӃn
là chính, vұn ÿӝng chiӃn là phө trӧ, ÿҭy mҥnh vұn ÿӝng chiӃn ÿӃn tӟi”. Ĉӗng chí Lê
Duҭn Bí thѭ Xӭ ӫy Nam bӝ ÿã ÿӃn dӵ hӝi nghӏ và ÿӑc mӝt bҧn báo cáo quan trӑng,
nêu lên nhӳng nhiӋm vө cѫ bҧn trѭӟc mҳt là: chҩn chӍnh bӝ máy chӍ huy, xây dӵng 3
thӭ
quân, rèn luyӋn bӝ ÿӝi, tә chӭc lҥi bӝ máy quân giӟi quân nhu, gia tăng công tác
chính trӏ ÿӏch vұn tuyên truyӅn, ÿҭy mҥnh phong trào thi ÿua giӃt giһc lұp công. Hӝi
nghӏ ÿã ÿӅ ra 3 chính sách quân sӵ trong giai ÿoҥn này là: phá chính sách quân sӵ,
chính trӏ, kinh tӃ cӫa ÿӏch; ÿѭa du kích tiӃn lên vұn ÿӝng chiӃn, ÿҭy mҥnh vұn ÿӝng
chiӃn tiӃn tӟi vӟi phѭѫng châm ÿҥi ÿӝi ÿӝc lұp, tiӇu ÿoàn tұp trung; ra sӭc xây dӵng
căn cӭ ÿӏa.
Ĉӕi vӟi Khu 7, hӝi nghӏ ÿӅ ra nhiӋm vө cө thӇ là phá các trөc ÿѭӡng giao thông
quan trӑng các khu vӵc kinh tӃ cao su, xây dӵng chiӃn khu Ĉ và ÿҭy manh công tác
võ trang tuyên truyӅn vào vùng dân tӝc thiӇu sӕ.
Hӝi nghӏ quân sӵ Nam Bӝ ÿã làm cho cán bӝ các cҩp các ngành quán triӋt ÿѭӧc
nhiӋm vө cӫa Ĉҧng ta trong giai ÿoҥn cách mҥng mӟi. Ĉӕi vӟi chiӃn khu Ĉ, ÿó là
nhiӋm vө giӳ vӳng và mӣ rӝng căn cӭ, ÿҧm nhұn ÿѭӧc vai trò ÿӏa bàn huҩn luyӋn
nâng cao chҩt lѭӧng bӝ ÿӝi và du kích, ÿáp ӭng vӟi nhu cҫu phát triӇn cӫa tình hình.
Sau hӝi nghӏ quân sӵ Nam Bӝ, tҥi chiӃn khu Ĉ, Bӝ Tѭ lӋnh Khu 7 chӍ ÿҥo lұp
thêm các khu vӵc dân cѭ ӣ phía bҳc và tây bҳc căn cӭ, kӃt hӧp vӟi các trҥi sҧn xuҩt
"làm căn bҧn cho viӋc xây dӵng căn cӭ". Mӝt cuӝc vұn ÿӝng ÿӗng bào tӯ vùng tҥm bӏ
chiӃm vào chiӃn khu ÿѭӧc triӇn khai. NhiӅu gia ÿình có ngѭӡi ÿi kháng chiӃn bӏ ÿӏch
o ép, nhiӅu ÿҧng viên, du kích mұt bӏ lӝ... ÿã vào chiӃn khu. Công ÿoàn ngành cao su
(1) Ĉӡ La-tua (Pier Boyer De Latour Du Moulin) là mӝt tѭӟng có kinh nghiӋm vӅ bình ÿӏnh lãnh thә ÿѭӧc Pháp ÿѭa sang Sài Gòn tháng 7 năm 1947
thay tѭӟng Ny-ô ÿӇ hòng cӭu vãn tình hình. Sách lѭӧc cӫa Ĉѫ La-tua gӗm 5 ÿiӇm: a) Rút bӓ nhӳng khu vӵc hҿo lánh khó cҫm giӳ, b) dùng công giáo
vNJ trang chӕng ViӋt Minh, c) hӧp tác vӟi các giáo phái Cao Ĉài, Hòa Hҧo, d) dùng chiӃn thuұt ÿӗn bót tháp canh, e) bao vây căn cӭ Ĉӗng Tháp, căn
cӭ chiӃn khu Ĉ, kiӇm soát vùng kinh tӃ Hұu Giang. Nӝi dung cӫa chiӃn thuұt tháp canh là tә chӭc phòng vӋ vӳng chҳc các trөc lӝ giao thông và vùng
kinh tӃ quan trӑng, tҥo thành mӝt hӋ thӕng ô vuông kiӇm soát thѭӡng xuyên các trөc lӝ giao thông và vùng kinh tӃ chính, bҧo vӋ các ÿoàn xe, chia cҳt
khӕng chӃ hoҥt ÿӝng cӫa ta. Tháp canh hình vuông, có cҥnh 4 - 5 m, xây bҵng gҥch cao 8 - 10 m. Xung quanh ÿѭӧc bao bҵng lNJy ÿҩt dày có vách ken
và lӛ châu mai, bên ngoài có hào lNJy, chông mìn, kӁm gai, thҧ chó, ngӛng. Mӛi tháp canh cách nhau 1 km có thӇ báo hiӋu chi viӋn cho nhau. Giӳa 5 -
7 tháp canh có 1 tháp canh mҽ. Tháp canh mҽ ÿѭӧc xây dӵng kiên cӕ hѫn, xung quanh chu vi phòng thӫ có lô cӕt chiӃn ÿҩu, giӳa có lô cӕt chӍ huy.
Mӛi tháp canh còn có tӯ 1 bán ÿӝi ÿӃn 1 tiӇu ÿӝi tăng cѭӡng vӟi trang bӏ vNJ khí ÿҫy ÿӫ. Riêng tháp canh mҽ có thêm hӓa lӵc cҫu vӗng ÿӇ bҳn hӛ trӧ và
ÿѭӧc trang bӏ máy truyӅn tin chӍ huy.

3.2 Page 22

▲back to top


Biên Hòa vұn ÿӝng hàng ngàn công nhân tӟi ÿӏnh cѭ. Riêng huyӋn Xuân Lӝc vұn
ÿӝng ÿѭӧc 2.000 gia ÿình. Trên cѫ sӣ ÿó, mӝt sӕ xã mӟi ra ÿӡi nhѭ Cӝng Hòa, Dân
Chӫ, Sông Lô trên dӑc Vàm Sông Bé, Hàn Dài, Thuӝc Nghƭa.
Thӵc hiӋn nghӏ quyӃt hӝi nghӏ cán bӝ quân sӵ Nam Bӝ, phòng dân tӝc thiӇu sӕ
Khu 7 ÿѭӧc thành lұp tҥi chiӃn khu Ĉ. Phòng ÿã tә chӭc tӯng ÿoàn vNJ trang tuyên
truyӅn vào các buôn sóc ngѭӡi SêTiêng, Chѫ Ro ӣ phía bҳc và ÿông bҳc chiӃn khu
làm công tác tuyên truyӅn giác ngӝ, gây dӵng các cѫ sӣ cách mҥng, vұn ÿӝng ÿӗng
bào dân tӝc xây dӵng buôn sóc chiӃn ÿҩu, tham gia các công tác cách mҥng nhѭ nuôi
dѭӥng bҧo vӋ cán bӝ, vұn tҧi liên lҥc chӕng càn bҧo vӋ căn cӭ.
TiӇu ÿoàn chӫ lӵc 303 Khu 7 sau khi thành lұp(1), tháng 8 năm 1949 tӯ Phú Mӻ
chuyӇn vӅ chiӃn khu Ĉ. TiӇu ÿoàn tiӃp tөc chҩn chӍnh lҥi tә chӭc, bә sung quân sӕ và
tiӃn hành luyӋn quân ÿӧt hai. Toàn tiӇu ÿoàn xây dӵng ÿӫ 3 ÿҥi ÿӝi khinh binh và mӝt
ÿҥi ÿӝi trӧ chiӃn, chia ra ÿóng ӣ 3 khu vӵc Lҥc An, Bình Mӻ và Phѭӟc Vƭnh. TiӇu
ÿoàn làm nhiӋm vө vNJ trang tuyên truyӅn, giúp ÿӥ ÿӏa phѭѫng xây dӵng lӵc lѭӧng du
kích và chiӃn ÿҩu bҧo vӋ căn cӭ cӫa khu.
CNJng cùng thӡi gian này, thӵc hiӋn chӍ thӏ cӫa Bӝ Tѭ lӋnh Nam bӝ, các liên trung
ÿoàn ÿѭӧc thành lұp trên cѫ sӣ hӧp nhҩt các trung ÿoàn ÿã có. Trung ÿoàn 310 (Biên
Hòa) và trung ÿoàn 301 (Thӫ Dҫu Mӝt) hӧp nhҩt lҥi, xây dӵng thành liên trung ÿoàn
301 - 310. Ĉӗng chí NguyӉn Văn Thi làm liên trung ÿoàn trѭӣng. Toàn liên trung có 1
tiӇu ÿoàn chӫ lӵc và 6 ÿҥi ÿӝi ÿӝc lұp hoҥt ÿӝng trên ÿӏa bàn các huyӋn.
Nhѭ vұy, trong chiӃn khu Ĉ lúc này có hai ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi mҥnh: liên trung ÿoàn
301 - 310 và tiӇu ÿoàn chӫ lӵc 303.
*
Tháng 10 năm 1949, tѭӟng Săng - xông (Chanson) sang thay Ĉӡ La-tua làm tѭ
lӋnh quân ÿӝi viӉn chinh Pháp tҥi miӅn Nam. Săng - xông vүn tiӃp tөc sách lѭӧc bình
ÿӏnh nhѭ cNJ, ÿҭy mҥnh thӵc hiӋn chiӃn thuұt Ĉӡ La-tua tăng cѭӡng khҧ năng kiӇm
soát và bao vây, càn quét căn cӭ.
Mӝt yêu cҫu thúc bách ÿӕi vӟi ta lúc này là phҧi tìm mӑi biӋn pháp ÿӇ diӋt ÿѭӧc
tháp canh cӫa ÿӏch, ÿánh mҥnh vào giao thông cӫa chúng và giҧi tӓa, mӣ rӝng vùng
căn cӭ.
Tháng 11 năm 1949, tҥi dӕc Bà Nghiêm xã Tân Hòa, Bӝ Tѭ lӋnh Khu 7 triӋu tұp
hӝi nghӏ chuyên ÿӅ ÿánh tháp canh. Ĉҥi diӋn các ÿѫn vӏ chӫ lӵc, tӍnh ÿӝi, huyӋn ÿӝi
và binh công xѭӣng Khu ÿã vӅ dӵ. Trên cѫ sӣ kӃt luұn cӫa hӝi nghӏ vӅ phѭѫng án bí
mұt tiӃp cұn dùng vNJ khí tiêu diӋt mөc tiêu, Bӝ Tѭ lӋnh giao nhiӋm vө cho tӍnh ÿӝi
Biên Hòa tә chӭc ÿánh tháp canh và chӍ thӏ cho ban quân giӟi Khu sҧn xuҩt loҥi mìn
có khҧ năng ÿánh sұp tѭӡng tháp.
Chҩp hành mӋnh lӋnh cӫa Bӝ Tѭ lӋnh Khu, tӍnh ÿӝi Biên Hòa tә chӭc lӟp hӑc ÿánh
tháp canh. Ba trăm du kích ѭu tú ÿѭӧc chӑn tӯ các huyӋn vӅ, biên chӃ thành 50 tә.
Ĉӗng chí Bùi Cát VNJ, tӍnh ÿӝi phó tӍnh Biên Hòa cho dӵng mӝt tháp canh giҧ và chӍ
(1) Thành lұp tháng 4 năm 1949 do Hoàng Thӑ làm chӍ huy trѭӣng. Sau ÿó ÿӗng chí Lê Văn Ngӑc làm chӍ huy trѭӣng.

3.3 Page 23

▲back to top


huy luyӋn tұp. Các hӑc viên ÿã tiӃn hành luyӋn tұp vӟi tinh thҫn nghiêm túc hăng hái
và tuyӋt ÿӕi giӳ bí mұt.
Trong lúc viӋc tұp luyӋn ÿѭӧc tiӃn hành khҭn trѭѫng tҥi rӯng Tân Hòa thì giһc
Pháp tә chӭc mӝt cuӝc càn lӟn vàn chiӃn khu Ĉ.
Ngày 10 tháng 12, chúng huy ÿӝng 2.000 quân, có máy bay yӇm trӧ và bӑn gián
ÿiӋp dүn ÿѭӡng chia làm 3 hѭӟng chính tҩn công vào chiӃn khu. Tӯ Phѭӟc Hòa, ÿӏch
chia thành nhiӅu mNJi tiӃn vào Bà Ĉã, Suӕi Voi, phá hӫy doanh trҥi ban sanh sҧn và
xѭӣng giҩy. Mӝt bӝ phұn khác hӧp vӟi quân tӯ Tân Uyên lên tiӃn công căn cӭ tiӇu
ÿoàn 303. Ӣ hѭӟng Cây Gáo, ÿӏch vѭӧt sông bí mұt ÿӝt nhұp xѭӣng quân giӟi cӫa ta;
ÿһt mìn phá hӫy máy móc và kho dӵ trӳ ÿҥn dѭӧc, cѫ quan vô tuyӃn ÿiӋn và xa nѭӟc
phát ÿiӋn. Ӣ hѭӟng Tân Uyên, ÿӏch chia làm 2 mNJi: mӝt vào Tân Lӧi tìm diӋt cѫ quan
tӍnh, mӝt hӧp vӟi bӝ phұn tӯ Phѭӟc Hòa xuӕng tiӃn vào Ĉҩt Cuӕc, Nhà Nai tìm diӋt
cѫ quan Khu bӝ. Bӝ ÿӝi ta tә chӭc ÿánh nhiӅu trұn diӋt ÿѭӧc mӝt sӕ xe thiӃt giáp và
nhiӅu tên ÿӏch. Tuy vұy, cuӝc càn ÿã gây cho ta nhӳng tәn thҩt ÿáng kӇ vӅ cѫ sӣ lán
trҥi, tài sҧn, kho tàng trong căn cӭ.
Sau cuӝc càn cӫa ÿӏch, Bӝ Tѭ lӋnh Khu 7 hӑp hӝi nghӏ rút kinh nghiӋm chӕng càn,
sau ÿó tә chӭc cho các cѫ quan ÿѫn vӏ trong toàn khu hӑc tұp tài liӋu bҧn kiӇm thҧo
chӕng cuӝc tҩn công cӫa ÿӏch vào chiӃn khu(1) do phòng tham mѭa soҥn thҧo.
Sau khi nêu lên nhӳng ÿһc ÿiӇm cӫa ÿӏch trong hành quân càn quét căn cӭ, phân
tích sâu sҳc các khuyӃt ÿiӇm cӫa ta dүn ÿӃn nhӳng thiӋt hҥi ÿáng kӇ vӯa qua, bҧn
kiӇm thҧo ÿã ÿúc kӃt nhӳng kinh nghiӋm vӅ công tác phòng thӫ bҧo vӋ căn cӭ. Trѭӟc
hӃt, muӕn chӫ ÿӝng bҧo vӋ căn cӭ công tác trinh sát nҳm ÿӏch phҧi hӃt sӭc nhҥy bén,
chính xác và kӏp thӡi. Trong lҩy tin, lҩy "ӣ các bót gҫn chiӃn khu không ÿӫ, cҫn lҩy
tin tӭc tҥi Sài Gòn, Thӫ Ĉӭc, Biên Hòa, Thӫ Dҫu Mӝt, chú trӑng ÿӃn lúc ÿӏch vұn
chuyӇn quân, lúc ÿӏch còn tұp trung xa chiӃn khu”(2). Cҫn phҧi tăng cѭӡng hoҥt ÿӝng
ÿiӅu tra xét hӓi, canh gác ӣ khҳp mӑi khu vӵc, "tӯ lâu, ta chӍ chú trӑng canh gác ӣ mһt
trên (mһt sông Ĉӗng Nai) và các ÿѭӡng tӯ bót Tân Uyên vào chiӃn khu”(3), “phҧi ÿһc
biӋt chú ý ÿӃn nhӳng nѫi hҿo lánh xa xôi có ít ngѭӡi sinh sӕng lҿ loi trong rӯng nhѭng
có các cѫ quan quan trӑng"(4). Công tác thông tin vӅ tình hình ÿӏch phҧi nhanh chóng,
kӏp thӡi, "lҩy tin ÿѭӧc phҧi thông tin trӵc tiӃp cho ban phòng thӫ chiӃn khu”, "cҫn tә
chӭc mӝt bӝ phұn liên lҥc truyӅn tin do ban phòng thӫ chiӃn khu quy ÿӏnh"(5).
VӅ ÿánh ÿӏch trong căn cӭ, bҧn kiӇm thҧo nêu lên các kinh nghiӋm chӕng chiӃn
thuұt nghi binh cӫa ÿӏch, ÿánh ÿӏch lúc vѭӧt sông, ÿánh ÿӏch ӣ giӳa rӯng, ӣ làng chiӃn
ÿҩu, phөc kích ÿánh các cánh quân lӟn, ÿánh vào tiӃp tӃ cӫa ÿӏch, ÿánh lúc ÿӏch ÿang
rút lui... Muӕn ÿánh ÿӏch trong căn cӭ có kӃt quҧ, cҫn phҧi ÿӗng thӡi ÿҭy mҥnh tác
chiӃn ÿánh ÿӏch ngoài căn cӭ ÿӇ thu hút, phân tán ÿӏch. Bҧn kiӇm thҧo nhҩn mҥnh cҫn
phҧi "dùng chiӃn thuұt tiӃn công ÿӇ phòng ngӵ, ÿӇ mӝt bӝ phұn vӋ quӕc ÿoàn lҥi
chiӃn khu phӕi hӧp vӟi du kích ÿánh phá quҩy rӕi ÿӏch, ta vұn ÿӝng ÿҥi bӝ phұn tӟi
(1) Nguyên văn tên tài liӋu: "Bҧn kiӇm thҧo cuӝc tҩn công chiӃn khu Lҥc An tӯ ngày 10 ÿӃn ngày 16 tháng 12 năm 1 949”.
(2, 2, 3, 4) Tài liӋu ÿã dүn. Hӗ sѫ 14 phòng Khu 7, kho lѭu trӳ Bӝ Quӕc Phòng

3.4 Page 24

▲back to top


sát chân thành và xuҩt kǤ bҩt ý tҩn công các ÿiӇm bӓ trӕng hay là tҩn công vào trung
tâm châu thành. NӃu thҳng lӧi, ta có thӇ thâu ÿѭӧc nhiӅu chiӃn lӧi phҭm: nhѭ ÿҥn
dѭӧc. NӃu không thҳng lӟn hoàn toàn, giһc cNJng hoang mang phҧi rút quân tҩn công
chiӃn khu gҩp ÿӇ bҧo vӋ châu thành và các cӭ ÿiӇm. Ĉó cNJng là phѭѫng pháp giҧi vây
cho chiӃn khu vұy”(1).
Bҧn kiӇm thҧo chӕng cuӝc tҩn công cӫa ÿӏch vào chiӃn khu cӫa Bӝ Tѭ lӋnh khu 7
là tài liӋu ÿҫu tiên kiӇm ÿiӇm mӝt cách toàn diӋn nhӳng khuyӃt ÿiӇm vӅ công tác bҧo
vӋ chiӃn khu Ĉ trong thӡi gian qua, nêu lên nhӳng bài hӑc kinh nghiӋm bә ích, góp
phҫn vҥch ra phѭѫng hѭӟng vӅ công tác xây dӵng và bҧo vӋ chiӃn khu trong thӡi gian
tӟi.
Sang ÿҫu năm 1950, mӑi công tác chuҭn bӏ ÿánh tháp canh ÿã hoàn tҩt. Các hӑc
viên ÿã ÿѭӧc tұp luyӋn mӝt cách thành thөc và sҹn sàng nhұn nhiӋm vө. Ban quân
giӟi Khu cҧi tiӃn xong mӝt loҥi mìn ÿem nә thӱ ӣ lò ÿѭӡng cNJ tҥi Lҥc An thu ÿѭӧc
kӃt quҧ tӕt. TӍnh ÿӝi Biên Hòa quyӃt ÿӏnh tiӃn hành trұn ÿánh.
Ĉêm 21 rҥng ngày 22 tháng 3 năm 1950, 50 tә du kích ÿӗng loҥt ÿánh 50 tháp
canh dӑc các lӝ 24, 16, 15 và quӕc lӝ 1. KӃt quҧ, cҧ 50 tháp canh ÿӅu bӏ thӫng 1 lӛ
nhѭng không cái nào bӏ sұp. Bӑn lính ngӫ trong tháp bӏ chӃt, riêng tên gác trên sàn
nóc còn sӕng ÿã dùng súng và lӵu ÿҥn ÿӕi phó lҥi ta.
Trұn ÿánh 50 tháp canh tuy không thu ÿѭӧc kӃt quҧ mong muӕn nhѭng ÿã gây mӝt
tác ÿӝng mҥnh ÿӕi vӟi ÿӏch(2), kích thích tinh thҫn hăng hái diӋt tháp canh cӫa chiӃn sƭ
ta.
Sau trұn ÿánh Bӝ Tѭ lӋnh Khu 7 cùng vӟi tӍnh ÿӝi Biên Hòa mӣ hӝi nghӏ rút kinh
nghiӋm, khҷng ÿӏnh tính ѭu viӋt kӻ thuұt bí mұt tiӃp cұn ÿánh tháp canh. Hӝi nghӏ bә
sung hoàn chӍnh cách ÿánh mӟi: sau khi cho nә FT, ÿѭa thêm mӝt quҧ mìn Pêta qua
lӛ thӫng cho nә tiӃp tӯ bên trong ÿӇ ÿánh sұp tѭӡng tháp. Ban quân giӟi khu lҥi ÿѭӧc
giao nhiӋm vө sҧn xuҩt mìn FT và Pêta, và ÿӝi du kích Tân Uyên ÿѭӧc giao nhiӋm vө
ÿánh thӱ nghiӋm mӝt tháp canh theo phѭѫng pháp mӟi.
Ĉêm 18 tháng 4 năm 1950, mӝt tә du kích Tân Uyên do ÿӗng chí Bùi Cát VNJ và
ÿӗng chí Trҫn Công An chӍ huy ÿӝt nhұp tháp canh mҽ tҥi cҫu Bà Kiên nҵm trên
ÿѭӡng 16. Theo phѭѫng pháp ÿánh mӟi, 2 quҧ mìn FT và Pêta ÿã ÿánh sұp tháp canh,
diӋt hoàn toàn bӑn lính trong tháp, thu toàn bӝ vNJ khí.
Sau trұn Bà Kiên, du kích Tân Uyên phӕi hӧp vӟi ÿҥi ÿӝi Bҥch Ĉҵng diӋt tháp
canh Vàm Giá nҵm trên ÿѭӡng 14 án ngӳ mӝt cӱa ngõ quan trӑng vào chiӃn khu Ĉ.
Trong trұn này, ta diӋt 1 trung ÿӝi lê dѭѫng, thu 1 súng cӕi 81 ly, 1 ÿҥi liên 12 ly 7,
hàng tҩn ÿҥn dѭӧc và lѭѫng thӵc thӵc phҭm.
Trұn cҫu Bà Kiên và trұn Vàm Giá ÿã khҷng ÿӏnh thҳng lӧi cӫa cách ÿánh mӟi mӣ
ra khҧ năng ÿánh bҥi chiӃn thuұt tháp canh cӫa ÿӏch.
(1) Tài liӋu ÿã dүn
(2) Ngay ngày hôm sau, trên báo "Dân quyӅn" sӕ thӭ 6 - 22 Mars năm 1950, Thông tin quân ÿӝi Pháp buӝc phҧi ra thông cáo thú nhұn: "Trên 30 tháp
canh ÿӗng bӏ tҩn công và có nhiӅu chӛ bӏ tҩn công mãnh liӋt". Tên tѭӟng Săng-xông phҧi ÿích thân ÿӃn Biên Hòa ÿӇ trҩn an tinh thҫn bӑn binh lính.
Sau trұn này, ÿӇ ÿánh ÿòn cân não vào bӑn lính giӳ tháp canh, Bӝ Tѭ lӋnh Khu 7 cho in thông cáo nói vӅ viӋc ta mӟi sáng chӃ mӝt loҥi vNJ khí ÿánh
tháp canh có sӭc công phá lӟn gӑi là FT. Tӯ FT (có nghƭa là phá tѭӡng) ra ÿӡi tӯ ÿây.

3.5 Page 25

▲back to top


Xung quanh chiӃn khu Ĉ, tӯ sau tháng 4 năm 1950 trӣ ÿi, ta tiӃp tөc diӋt nhiêu
tháp canh khác. ChiӃn khu phá vây và mӣ rӝng thêm.
Phong trào diӋt tháp canh tӯ ÿây lan rӝng ra toàn tӍnh, ra toàn Khu 7 và trên nhiӅu
chiӃn trѭӡng khҳp cҧ nѭӟc. Tҥi chiӃn khu Ĉ, Khu và tӍnh mӣ các lӟp huҩn luyӋn ÿánh
tháp canh cho cán bӝ bӝ ÿӝi và du kích khҳp nѫi vӅ hӑc. NhiӅu cán bӝ cӫa tӍnh Biên
Hòa còn ÿi phә biӃn kinh nghiӋm cho chiӃn trѭӡng miӅn tây Nam Bӝ và ra chiӃn
trѭӡng miӅn Trung và miӅn Bҳc. Kӻ thuұt ÿánh tháp canh ÿѭӧc bӝ ÿӝi ӭng dөng rӝng
rãi trong ÿánh lô cӕt, ÿӗn bót, cҫu cӕng, kho tàng, hình thành mӝt cách ÿánh ÿһc biӋt
gӑi là chiӃn thuұt ÿһc công(1). Tӯ ÿҩy, bӝ ÿӝi ÿһc công ra ÿӡi.
Mӝt binh chӫng mӟi hình thành: binh chӫng ÿһc công. Bӝ ÿӝi ÿһc công sau này
ÿѭӧc Bác Hӗ gӑi là Bӝ ÿӝi ÿһc biӋt tinh nhuӋ.
ChiӃn thuұt tháp canh Ĉӡ La-tua cӫa ÿӏch bӏ giáng mӝt ÿòn mҥnh mӁ. ChiӃn khu Ĉ -
Biên Hòa trӣ thành nѫi khӣi ÿҫu cách ÿánh ÿһc công.
*
Trong nӱa ÿҫu năm 1950, các ÿҥi ÿӝi thuӝc tiӇu ÿoàn chӫ lӵc 303 và liên trung
ÿoàn 301 - 310 tӯ chiӃn khu Ĉ tiӃn ra ngoài, tә chӭc các trұn ÿánh trên ÿѭӡng giao
thông 13, 14, 15, 16, 20, ÿѭӡng sҳt Sài Gòn - Lӝc Ninh... gây cho ÿӏch nhiӅu thiӋt hҥi,
làm gián ÿoҥn sӵ vұn chuyӇn ÿi lҥi cӫa chúng. Ӣ vùng du kích và tҥm bӏ chiӃm, các
ÿӝi du kích hoҥt ÿӝng ÿӅu và thu ÿѭӧc nhӳng kӃt quҧ ÿáng kӇ.
Tháng 4 năm 1950, tiӇu ÿoàn 303 hành quân lên vùng ÿӗng bào dân tӝc thiӇu sӕ ӣ
phía ÿông bҳc chiӃn khu, phӕi hӧp vӟi ÿӝi công tác cӫa tӍnh và khu làm nhiӋm vө vNJ
trang tuyên truyӅn, xây dӵng cѫ sӣ quҫn chúng, phát triӇn du kích chiӃn tranh. TiӇu
ÿoàn ÿã bѭӟc ÿҫu xây dӵng ÿѭӧc chính quyӅn cách mҥng ӣ mӝt sӕ xã nhѭ Bù Cháp,
Bù Rѭng, Bù Tôn, Bù TӃt.
ĈӃn giӳa năm 1950 tình hình quân sӵ trên chiӃn trѭӡng miӅn Ĉông ÿã có nhiӅu
chuyӇn biӃn. Bӝ ÿӝi tә chӭc ÿѭӧc nhӳng trұn ÿánh tӕt và thu ÿѭӧc thҳng lӧi. ChiӃn
tranh du kích ÿѭӧc giӳ vӳng. Các lӵc lѭӧng vNJ trang tiӃn mӝt bѭӟc rõ rӋt.
Tháng 6 năm 1950, Trung ѭѫng Ĉҧng và Chính phӫ quyӃt ÿӏnh mӣ chiӃn dӏch
Biên giӟi nhҵm tiêu diӋt mӝt bӝ phұn sinh lӵc quan trӑng cӫa ÿӏch, giҧi phóng mӝt
phҫn ÿҩt ÿai, cӫng cӕ và mӣ rӝng căn cӭ ÿӏa ViӋt Bҳc. Tháng 7, Bӝ Tѭ lӋnh Nam Bӝ
chӍ ÿҥo cӫng cӕ thêm mӝt bѭӟc lӵc lѭӧng vNJ trang ba thӭ quân, tұp trung xây dӵng
chӫ lӵc mҥnh, xây dӵng bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng tӍnh, huyӋn, phát triӇn dân quân du kích,
kiӋn toàn các cѫ quan chӍ ÿҥo khu, tӍnh ÿӝi, huyӋn ÿӝi. Tháng 9, ta tiӃn hành tә chӭc
bӕ trí lҥi chiӃn trѭӡng, sҳp xӃp chҩn chӍnh lҥi lӵc lѭӧng. Khu Sài Gòn - Chӧ Lӟn và
Khu 7 sáp nhұp lҥi gӗm 6 tӍnh(2) do ÿӗng chí Trҫn Văn Trà làm tѭ lӋnh kiêm chính ӫy
khu, ÿӗng chí Tô Ký và ÿӗng chí HuǤnh Văn NghӋ phó tѭ lӋnh, ÿӗng chí Lê Ĉӭc Anh
tham mѭu trѭӣng. Cѫ quan khu bӝ ÿóng tҥi Long Nguyên. Trên chiӃn trѭӡng miӅn
Ĉông, trung ÿoàn chӫ lӵc Ĉӗng Nai ÿѭӧc thành lұp do ÿӗng chí Trҫn Ĉình Xu làm
(1) Ĉһc công là tên do Báo Hӗ ÿһt, có nghƭa là "tҩn công ÿһc biӋt". Lúc ÿó ӣ chiӃn khu Ĉ ta gӑi là: "ÿánh tháp canh (ÿӗn bót) bҵng kǤ tұp"
(2) Bà Rӏa, Biên Hòa, Thӫ Dҫu Mӝt, Gia Ĉӏnh, Chӧ Lӟn, Tây Ninh. Riêng thành phӕ Sài Gòn và các huyӋn vùng ven phía bҳc tách ra thành lұp ÿһc khu
Sài Gòn - Chӧ Lӟn - Gia Ĉӏnh. Bӝ Tѭ lӋnh ÿһc khu gӗm có: tѭ lӋnh: ÿӗng chí Nguyên Văn Thi, chánh ӫy: ÿӗng chí NguyӉn Văn Linh, phó tѭ lӋnh:
ÿӗng chí NguyӉn Hӝ, tham mѭu trѭӣng; ÿӗng chí Trҫn Hҧi Phөng.

3.6 Page 26

▲back to top


trung ÿoàn trѭӣng. Các tӍnh ÿӅu thành lұp mӝt tiӇu ÿoàn ÿӏa phѭѫng và bӝ ÿӝi chӫ
lӵc. Mӛi huyӋn có 1 ÿҥi ÿӝi ÿӏa phѭѫng.
Trên ÿӏa bàn chiӃn khu Ĉ, du kích tұp trung Tân Uyên xây dӵng thành ÿҥi ÿӝi bӝ
ÿӝi ÿӏa phѭѫng huyӋn, lҩy tên là ÿҥi ÿӝi NguyӉn Văn Nghƭa.
ĈӇ phӕi hӧp vӟi các chiӃn dӏch lӟn ÿang mӣ rӝng trên chiӃn trѭӡng cҧ nѭӟc. Bӝ Tѭ
lӋnh Khu quyӃt ÿӏnh mӣ chiӃn dӏch BӃn Cát vào tháng 10 năm 1950. Ĉây là chiӃn
dӏch tiӃn công quy mô lӟn ÿҫu tiên cӫa bӝ ÿӝi chӫ lӵc ta trên chiӃn trѭӡng miӅn
Ĉông. Khҳp nѫi, công tác chuҭn bӏ mӑi mһt cho chiӃn dӏch ÿѭӧc triӇn khai sôi nәi,
khҭn trѭѫng.
Tҥi chiӃn khu Ĉ, các ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng chuҭn bӏ mӣ ÿӧt tiӃn công phӕi hӧp
thu hút ÿӏch. Nhân dân trong chiӃn khu phát ÿӝng trong trào hNJ gҥo nuôi quân. Các
hӝi mҽ chiӃn sƭ, hӝi phө nӳ vұn ÿӝng các hӝi viên quyên góp lѭѫng thӵc, thӵc phҭm
và các vұt dөng sinh hoҥt ӫng hӝ bӝ ÿӝi.
ChiӃn dӏch BӃn Cát giành ÿѭӧc thҳng lӧi, tiêu diӋt mӝt bӝ phұn sinh lӵc và
phѭѫng tiӋn chiӃn tranh cӫa ÿӏch, ÿánh mҥnh vào hӋ thӕng ÿӗn bót tháp canh cӫa
chúng xung quanh chiӃn khu Long Nguyên và dӑc tuyӃn hành lang tӯ chiӃn khu Ĉ lên
chiӃn khu Dѭѫng Minh Châu, cә vNJ tinh thҫn kháng chiӃn cӫa nhân dân ta.
Sau chiӃn dӏch, vҩn ÿӅ xây dӵng lӵc lѭӧng vNJ trang cӫa ta bӝc lӝ nhiӅu nhѭӧc
ÿiӇm. Công tác bҧo ÿҧm hұu cҫn và cung cҩp vNJ khí không theo kӏp hѭӟng phát triӇn
lên quy mô lӟn trong các ÿѫn vӏ chӫ lӵc. Bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng và du kích chѭa thұt
mҥnh. Phong trào ÿӏa phѭѫng gһp nhiӅu khó khăn. Sau thҩt bҥi tҥi chiӃn trѭӡng Biên
giӟi, ÿѭӧc Mӻ giúp sӭc, Bӝ chӍ huy Pháp tҥi miӅn Nam quyӃt ÿӏnh tә chӭc ÿánh sâu
vào mӝt sӕ vùng căn cӭ kӃt hӧp mӣ ÿѭӡng thành lұp thêm tháp canh, tҥo ÿiӅu kiӋn
bàn giao trách nhiӋm bình ÿӏnh lãnh thә cho lính ngөy ÿӇ ÿiӅu quân chính quy ra miӅn
Bҳc. Ĉӕi vӟi chiӃn khu Ĉ, chúng tăng cѭӡng phong tӓa, bao vây kinh tӃ, hành quân
càn quét vӟi lӵc lѭӧng hàng tiӇu ÿoàn kӃt hӧp vӟi các ÿӝi commăngÿô và dùng không
quân ném bom. Xung quanh, chúng chiӃm thêm nhӳng vùng ÿҩt và ÿoҥn ÿѭӡng giao
thông quan trӑng.
Cuӕi năm 1950, Xӭ ӫy và Bӝ Tѭ lӋnh Nam Bӝ tӯ miӅn Tây chuyӇn lên chiӃn khu
Ĉ, ÿóng ӣ khu vӵc rӯng Bà Sҫm. Nhѭng ӣ chiӃn khu Ĉ gһp nhiӅu khó khăn, tháng 3
năm 1951, Bӝ Tѭ lӋnh lҥi phҧi dӡi vӅ chiӃn khu Dѭѫng Minh Châu, nѫi có khҧ năng
әn ÿӏnh hѫn vӅ vӏ trí ÿӭng chân, nguӗn tiӃp tӃ và giáp giӟi vӟi căn cӭ ÿông Cam-pu-
chia.
*
Tóm lҥi, tӯ ÿҫu năm 1947 ÿӃn cuӕi năm 1950, chiӃn khu Ĉ ÿã ÿѭӧc tӯng bѭӟc xây
dӵng và cӫng cӕ thành mӝt căn cӭ ÿӏa cách mҥng quan trӑng cӫa tӍnh Biên Hòa và
Khu 7. Vӟi nhiӋm vө bҧo vӋ ÿӏa bàn ÿӭng chân, tә chӭc huҩn luyӋn và xuҩt phát tҩn
công ÿӏch, bҧo vӋ dӵ trӳ mӑi mһt cho cuӝc kháng chiӃn, dù gһp muôn vàn thӱ thách
gay go, quân và dân tҥi chiӃn khu ÿã góp phҫn quan trӑng ÿánh phá có hiӋu quҧ chính
sách bình ÿӏnh cӫa ÿӏch, cӫng cӕ vùng căn cӭ.

3.7 Page 27

▲back to top


Cӑp Ba Móng bӏ tiêu diӋt tҥi chiӃn khu Ĉ
Ҧnh tѭ liӋu QK7

3.8 Page 28

▲back to top


3.9 Page 29

▲back to top


3.10 Page 30

▲back to top


4 Pages 31-40

▲back to top


4.1 Page 31

▲back to top


4.2 Page 32

▲back to top


4.3 Page 33

▲back to top


Sang ÿҫu năm 1951, chiӃn khu Ĉ bѭӟc vào thӡi kǤ gay go ác liӋt hѫn. Tình hình
ÿòi hӓi phҧi có sӵ phân bӕ lҥi lӵc lѭӧng, tә chӭc lҥi chiӃn trѭӡng, giҧi tӓa căn cӭ bҵng
mӑi biӋn pháp ÿӇ góp phҫn tiӃp tөc ÿѭa cuӝc kháng chiӃn ÿi lên.
CH˰ˮNG BA
XÂY DӴNG HOÀN CHӌNH CĂN CӬ ĈӎA.
KHҲC PHӨC THIÊN TAI, TҤO THӂ ,
TҤO LӴC PHӔI HӦP VӞI
CHIӂN TRѬӠNG CHÍNH
(1951-1954)
1. PHÁT TRIӆN CHIӂN KHU Ĉ THÀNH CĂN CӬ CӪA NAM BӜ.
Tӯ năm 1951, mһc dù gһp phҧi hàng loҥt khó khăn, thӵc dân Pháp vүn tiӃp tөc ÿҭy
mҥnh thӵc hiӋn âm mѭu bình ÿӏnh Nam Bӝ, biӃn Nam Bӝ thành hұu phѭѫng cӫa
chúng, ra sӭc phá hoҥi ta, cѭӟp giӵt, vѫ vét nhân tài vұt lӵc cung cҩp cho cuӝc chiӃn
tranh.
KӃ hoҥch cӫa Bӝ chӍ huy quân ÿӝi Pháp tҥi Nam Bӝ là giành quyӅn chӫ ÿӝng, mӣ
các cuӝc hành quân càn quét, hѭӟng cӕ gҳng chӫ yӃu vào viӋc tiêu diӋt lӵc lѭӧng
cách mҥng ӣ Ĉӗng Tháp Mѭӡi và dӑc theo sông Cӱu Long, kiӇm soát chһt chӁ Khu 8,
cҳt ÿӭt Nam bӝ ra làm hai vùng ÿӝc lұp ÿông và tây.
Sau chiӃn dӏch biên giӟi, nhiӋm vө chung cӫa ta ӣ Nam Bӝ là chӫ ÿӝng kìm chӃ
ÿӏch, ÿҭy mҥnh kháng chiӃn trên cѫ sӣ nҳm vӳng phѭѫng châm, du kích chiӃn là
chính, hӑc tұp ÿánh vұn ÿӝng chiӃn, ÿҭy mҥnh vұn ÿӝng chiӃn tiӃn tӟi.
ĈӇ phù hӧp vӟi ÿiӅu kiӋn chiӃn trѭӡng và tình hình chung, tháng 5 năm 1951,
Trung ѭѫng Cөc miӅn Nam quyӃt ÿӏnh bӕ trí lҥi chiӃn trѭӡng, lҩy sông TiӅn Giang
làm ranh giӟi chia Nam Bӝ thành hai phân khu: phân Liên khu miӅn Ĉông và phân
Liên khu miӅn Tây. Ĉӗng thӡi Trung ѭѫng Cөc quyӃt ÿӏnh thay ÿәi lҥi tә chӭc, bӕ trí
lҥi lӵc lѭӧng, kiӋn toàn cҩp lãnh ÿҥo ӣ tӍnh và cҩp thӵc hành ӣ huyӋn xã(1).
Cuӝc kháng chiӃn ÿang bѭӟc vào thӡi kǤ gay go quyӃt liӋt, ÿòi hӓi chӛ ÿӭng chân
vӳng chҳc và khҧ năng tҥo ra, dӵ trӳ, cung cҩp kӏp thӡi các nhu cҫu vӅ nhân tài vұt
lӵc ngày càng cao. Căn cӭ vào tình hình cө thӇ ӣ Nam Bӝ, Trung ѭѫng Cөc chӫ
trѭѫng ÿҭy mҥnh công tác xây dӵng căn cӭ ÿӏa cho tӯng chiӃn trѭӡng và cҧ Nam Bӝ.
Ӫy ban Kháng chiӃn Hành chánh Nam Bӝ ra chӍ thӏ cө thӇ trong năm 1951 "Phҧi gҩp
rút xây dӵng và kiӋn toàn căn cӭ ÿӏa, nhҩt là căn cӭ ÿӏa vӅ mӑi mһt quân sӵ, kinh tӃ,
chính trӏ, văn hóa. YӃu tӕ chính trong viӋc xây dӵng căn cӭ ÿӏa là quҫn chúng nhân
dân phҧi thҩy rõ thành trì cách mҥng, phҧi lo xây dӵng trong tӯng ngѭӡi, trong dân
(1) Theo chӫ trѭѫng trên, tӍnh Biên Hòa và tӍnh Thӫ Dҫu Mӝt sáp nhұp lҥi thành tӍnh Thӫ Biên. Cán bӝ cҩp tӍnh ÿѭӧc tăng cѭӡng xuӕng cҩp huyӋn, cҩp
huyӋn xuӕng cҩp xã, cҩp trѭӣng xuӕng cҩp phó. Các cѫ quan ban ngành ÿѭӧc kiӋn toàn lҥi mӝt bѭӟc. TӍnh Thӫ Biên thành lұp tiӇu ÿoàn chӫ lӵc 303.
Tҥi miӅn Ĉông, trung ÿoàn Ĉӗng Nai giҧi thӇ, các tiӇu ÿoàn phân tán vӅ hoҥt ÿӝng tҥi cáo ÿӏa phѭѫng.

4.4 Page 34

▲back to top


cày. Nhѭng trong bѭӟc ÿѭӡng gây dӵng bӝ ÿӝi, trong viӋc chӕng lҥi cѫ giӟi cӫa ÿӏch,
ta cNJng biӃt lӧi dөng thiên nhiên rӯng núi, ao hӗ ÿӇ phӕi hӧp vӟi sӭc ngѭӡi"(1). Nghӏ
quyӃt quân sӵ năm 1951 cӫa Bӝ Tѭ lӋnh Nam Bӝ cNJng nhҩn mҥnh "cӫng cӕ và mӣ
rӝng căn cӭ ÿӏa cӫa Nam Bӝ và các khu... Phҧi thành lұp ban căn cӭ ÿӏa cӫa Nam Bӝ
hiӋn nay. Cӫng cӕ và xây dӵng căn cӭ ÿӏa mӛi tӍnh"(2).
Nӝi dung chӍ thӏ vӅ viӋc xây dӵng căn cӭ ÿӏa cho Nam Bӝ nêu trên có tác dөng chӍ
ra tính cҩp thiӃt và nhӳng nӝi dung cө thӇ vӅ viӋc xây dӵng căn cӭ. Công tác xây
dӵng căn cӭ ÿӏa tӯ ÿây ÿѭӧc ÿһt ra nhѭ mӝt trong nhӳng nhiӋm vө quan trӑng cӫa
cuӝc kháng chiӃn ӣ tҫm cҩp Nam Bӝ.
Tháng 5 năm 1951, thӵc hiӋn chӫ trѭѫng trên, ban căn cӭ ÿӏa Nam Bӝ ÿѭӧc thành
lұp do ÿӗng chí NguyӉn Văn Trí làm trѭӣng ban (gӑi là ӫy trѭӣng căn cӭ ÿӏa). Tҥi
chiӃn khu Ĉ, ban căn cӭ ÿӏa Nam Bӝ hӑp hӝi nghӏ ÿӅ ra nӝi dung phѭѫng hѭӟng xây
dӵng căn cӭ trong tình hình mӟi. Hӝi nghӏ ÿã xác ÿӏnh xây dӵng mӝt hӋ thӕng căn cӭ
ÿӏa chính cho toàn chiӃn trѭӡng Nam Bӝ gӗm có: ChiӃn khu Ĉ, chiӃn khu Dѭѫng
Minh Châu, chiӃn khu Ĉӗng Tháp Mѭӡi và chiӃn khu U Minh.
Tҥi chiӃn khu Ĉ, ban căn cӭ ÿӏa Nam Bӝ do ÿӗng chí Ĉào Văn Quang trӵc tiӃp phө
trách phӕi hӧp vӟi ban căn cӭ ÿӏa tӍnh Thӫ Biên do ÿӗng chí VNJ Duy Hҥnh làm
trѭӣng ban ÿã xúc tiӃn viӋc xây dӵng mӣ rӝng và hoàn thiӋn căn cӭ, phát triӇn ChiӃn
khu Ĉ tӯ căn cӭ cӫa tӍnh Biên Hòa và Khu 7 lên thành mӝt trong nhӳng căn cӭ chính
cӫa Nam Bӝ. Hӝi nghӏ xác ÿӏnh viӋc nâng cҩp căn cӭ không chӍ ÿѫn thuҫn bҧo ÿҧm
ÿӏa bàn ÿӭng chân cho cѫ quan cҩp trên mà phҧi tұp trung xây dӵng chiӅu sâu mӝt
cách toàn diӋn, ÿѭa căn cӭ ӣ vào thӃ chiӃn lѭӧc liên hoàn trong phҥm vi chiӃn trѭӡng
toàn miӅn.
Tháng 7 năm 1951, trên ÿӏa bàn chiӃn khu Ĉ, huyӋn căn cӭ Ĉӗng Nai trӵc thuӝc
tӍnh Thӫ Biên ÿѭӧc thành lұp trên cѫ sӣ sáp nhұp mӝt sӕ xã căn cӭ cӫa huyӋn Tân
Uyên vӟi huyӋn Hӟn Quҧn. Ĉӗng chí Lê Thái ÿѭӧc chӍ ÿӏnh làm bí thѭ huyӋn ӫy. Kӻ
sѭ Trӏnh Ĉình Hoa làm chӫ tӏch Ӫy ban Kháng chiӃn Hành chánh huyӋn. HuyӋn ÿӝi
bӝ do ÿӗng chí NguyӉn Văn Tѭ (Tѭ Râu) làm huyӋn ÿӝi trѭӣng kiêm trѭӣng ban căn
cӭ ÿӏa huyӋn. Trong huyӋn, các xã cNJ sáp nhұp lҥi thành nhӳng xã mӟi... Lұp thêm
mӝt xã mӟi ӣ vùng Bà Ĉã, Sình, Ĉҩt Cuӕc, Ĉҩt Ĉҥo gӑi là xã Thanh Lâm.
Phҥm vi chiӃn khu Ĉ lúc này cNJng có nghƭa là phҥm vi huyӋn căn cӭ Ĉӗng Nai ÿѭӧc
mӣ rӝng, có diӋn tích khoҧng 3.700km2. Dân sӕ khoҧng 10.000 ngѭӡi. Sӵ thành lұp
huyӋn căn cӭ và sҳp xӃp lҥi các xã nói trên ÿã góp phҫn ÿӏnh lҥi căn cӭ vӅ mһt hành
chánh, tҥo ÿiӅu kiӋn thuұn lӧi trong viӋc chӍ ÿҥo và tә chӭc thӵc hiӋn nhiӋm vө ÿһc
biӋt cӫa vùng căn cӭ ÿӏa này.
ĈӇ bҧo ÿҧm cho viӋc bӕ phòng bҧo vӋ căn cӭ, huyӋn Ĉӗng Nai chia ra làm 6 khu
vӵc. Mӛi khu vӵc thành mӝt mһt trұn trong ÿó có nhiӅu xã, cѫ quan, nông trѭӡng(3),
công trѭӡng(4), do các trҥm trinh sát quân báo phө trách. Tҥi các khu vӵc căn cӭ ÿӅu
(1) ChӍ thӏ vӅ âm mѭu hoҥt ÿӝng cӫa ÿӏch và nhiӋm vө cӫa Nam Bӝ trong năm 1951 cӫa Ӫy ban Kháng chiӃn Hành chánh Nam Bӝ. Hӗ sѫ 43 phòng
Nam Bӝ. Kho lѭu trӳ Bӝ quӕc phòng.
(2) Nghӏ quyӃt quân sӵ năm 1951 cӫa Bӝ Tѭ lӋnh Nam Bӝ. Hӗ sѫ ÿã dүn.
(3) Danh tӯ chӍ trҥi sҧn xuҩt nông nghiӋp.
(4) Danh tӯ chӍ binh công xѭӣng.

4.5 Page 35

▲back to top


có hӋ thӕng nhà lҳp ghép (bҵng cây, lá) vӟi ÿѭӡng sá ngay thҷng, thuұn lӧi. Bӝ ÿӝi ÿӏa
phѭѫng NguyӉn Văn Nghƭa chuyӇn sang làm nhiӋm vө bҧo vӋ căn cӭ, quân sӕ có 120
ngѭӡi chia làm 3 trung ÿӝi hoҥt ÿӝng trên các khu vӵc cӫa huyӋn. TiӇu ÿoàn bҧo vӋ
295(1) và ÿҥi ÿӝi NguyӉn Văn Nghƭa ÿѭӧc sӵ phӕi hӧp cӫa tiӇu ÿoàn chӫ lӵc 303 chӫ
yӃu làm nhiӋm vө bҧo vӋ căn cӭ. Các xã, cѫ quan, nông trѭӡng, công trѭӡng trong
khu vӵc căn cӭ ÿӅu tә chӭc ÿӝi du kích tӯ 1 tә ÿӃn 1 trung ÿӝi tùy theo quân sӕ biên
chӃ. Tәng sӕ du kích trong chiӃn khu có 350 ngѭӡi. Các ÿӝi du kích ÿѭӧc vNJ trang
bҵng các loҥi vNJ khí thô sѫ và huҩn luyӋn vӅ kӻ, chiӃn thuұt chiӃn ÿҩu, các phѭѫng án
tác chiӃn chӕng càn.
HӋ thӕng vұt cҧn phòng thӫ bҵng hҫm hӕ chông, cҫn bұt, lӵu ÿҥn gài ÿѭӧc thiӃt
lұp. Nhӳng nѫi dӵ kiӃn ÿӏch có thӇ nhҧy dù hoһc dùng xe cѫ giӟi ÿi tӟi ÿӅu ÿѭӧc chôn
cӑc và ÿһt các loҥi mìn chӕng tăng. Mӑi cӱa ngõ vào chiӃn khu, ÿһc biӋt ӣ mһt sông
Ĉӗng Nai ÿӅu có trҥm gác cӫa các tә du kích. Mҥng lѭӟi trinh sát thông tin ÿѭӧc hình
thành khá chһt chӁ giӳa các tә trinh sát chuyên môn cӫa quân báo, công an và các cѫ
sӣ trong nhân dân.
Các huyӋn xung quanh chiӃn khu Ĉ ÿӅu xây dӵng tuyӃn giao thông liên lҥc vӅ
chiӃn khu và thành lұp ÿӝi bҧo vӋ giao thông làm nhiӋm vө trinh sát ÿánh ÿӏch, dүn
ÿѭӡng bҧo vӋ giao thông liên lҥc và khi cҫn thì trӵc tiӃp tham gia vұn chuyӇn tӯ các
huyӋn vӅ chiӃn khu và ngѭӧc lҥi. Các ÿӝi bҧo vӋ giao thông các tuyӃn chiӃn khu Ĉ -
BӃn Cát, chiӃn khu Ĉ - Thӫ Ĉӭc, chiӃn khu Ĉ - Thuұn An Hòa và chiӃn khu Ĉ - Bà
Ria hoҥt ÿӝng khá ÿӅu ÿһn.
Công tác tăng gia sҧn xuҩt ÿѭӧc cӫng cӕ ÿәi mӟi mӝt bѭӟc. Ban căn cӭ ÿӏa Ĉӗng
Nai tiӃn hành quy hoҥch phҫn ÿҩt cho các ÿѫn vӏ lұp nông trѭӡng sҧn xuҩt. TӍnh Thӫ
Biên lұp ban sҧn xuҩt tҥi chiӃn khu Ĉ ÿӇ lo cung cҩp cho tiӇu ÿoàn chӫ lӵc và liên
xѭӣng tӍnh. Các bӝ phұn sҧn xuҩt cӫa Phân liên khu, các cѫ quan, ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi ÿӅu
tә chӭc sҧn xuҩt lѭѫng thӵc ӣ các rүy gҫn cѫ quan ÿѫn vӏ và có trҥi sҧn xuҩt ӣ xa nhѭ
Sình, Hàn Dài, Vƭnh An, Mã Ĉà, Bà Hào...
Công trѭӡng căn cӭ ÿӏa Ĉӗng Nai ÿѭӧc thành lұp làm nhiӋm vө sҧn xuҩt sӱa chӳa
vNJ khí phөc vө cho công tác bҧo vӋ căn cӭ nhѭ sӱa súng, nhӗi ÿҥn, làm lӵu ÿҥn,
chông mìn. Các tә vNJ khí xã ÿѭӧc cӫng cӕ vӅ mһt tә chӭc, trang bӏ thêm dөng cө sҧn
xuҩt và quán triӋt phѭѫng châm sҧn xuҩt các vNJ khí thiӃt thӵc nhѭ làm ÿҥp lôi, bàn
chông và các loҥi nông cө.
Nhӳng sӵ kiӋn trên ÿây ghi nhұn mӝt bѭӟc tiӃn mӟi quan trӑng trong công tác xây
dӵng căn cӭ ÿӏa ӣ Nam Bӝ. Tӯ căn cӭ cӫa tӍnh Biên Hòa và Khu 7, chiӃn khu Ĉ giӡ
ÿây trӣ thành mӝt trong nhӳng căn cӭ ÿӏa cѫ bҧn cӫa cҧ Nam Bӝ, tҥo ÿiӅu kiӋn quan
trӑng vӅ ÿӏa bàn và thӵc lӵc ÿӇ quân và dân ta bѭӟc vào thӡi kǤ gay go hѫn trên chiӃn
trѭӡng miӅn Ĉông.
*
Giӳa năm 1951, tѭӟng Bông-ÿi (Bondis) sang thay Săng-xông làm tѭ lӋnh lөc
quân Pháp tҥi Nam Bӝ. Bông-ÿi quyӃt ÿӏnh tăng cѭӡng hѫn nӳa chính sách bao vây
(1) Thành lұp tháng 2-1951 do ÿӗngchí Bùi Khánh Ngѭѫi làm chӍ hy trѭӣng

4.6 Page 36

▲back to top


và triӋt hҥ căn cӭ ÿӏa cӫa ta. Trong sӕ 28 tiӇu ÿoàn còn lҥi ӣ Nam Bӝ, chúng sӱ dөng
4 tiӇu ÿoàn và 10 chi ÿӝi thiӃt giáp bҧo vӋ các trөc lӝ giao thông, 5 tiӇu ÿoàn cѫ ÿӝng
hành quân càn quét căn cӭ.
Xung quanh chiӃn khu Ĉ, giһc Pháp tiӃn hành thiӃt lұp các hành lang chia cҳt, lҩn
dҫn. Chúng ÿóng hàng loҥt ÿӗn bót chi khu nhѭ Phѭӟc Hòa, Tân Ba, Chánh Lѭu, Gò
LNJy ÿһt dѭӟi sӵ chӍ huy cӫa tên quan ba Pháp ӣ Tân Uyên; lҩn chiӃm sâu rӝng các
vùng phì nhiêu nhѭ Vƭnh Hòa, Bà Miêu, Bình Ĉa, Gò Chùa, sӣ ông Cӕ ÿӗng thӡi bao
vây kinh tӃ chһt chӁ, cô lұp chiӃn khu Ĉ vӟi Sài Gòn, Chӧ Lӟn và các tӍnh miӅn Tây.
ĈӇ tăng cѭӡng khҧ năng vұn chuyӇn cѫ ÿӝng, chúng sӱa chӳa cӫng cӕ hàng loҥt
ÿѭӡng giao thông chiӃn thuұt và chiӃn lѭӧc nhѭ sӱa ÿѭӡng, rào lҩp bìa rӯng, ÿóng
thêm tháp canh, tҥo thành mӝt vành ÿai siӃt chһt chiӃn khu Ĉ.
Tháng 6 năm 1951 ÿӏch mӣ cuӝc càn lӟn vào chiӃn khu. Hàng trăm xe cѫ giӟi có
pháo binh, tàu chiӃn và máy bay yӇm trӧ chia thành 3 mNJi tiӃn công vào Tân Dân, Bà
Ĉã và theo sông Ĉӗng Nai lên Tân Hòa, Tân Tӏch. Các tiӇu ÿoàn 295, 303, ÿҥi ÿӝi bӝ
ÿӝi ÿӏa phѭѫng huyӋn và du kích chһn ÿánh ÿӏch quyӃt liӋt. Ӣ mNJi Tân Dân, khoҧng 1
tiӇu ÿoàn lính Âu Phi ngӫ ÿêm tҥi Bàu BӃp bӏ ÿҥi ÿӝi 55 tiӇu ÿoàn 303 bҩt ngӡ tұp
kích gây thiӋt hҥi nһng. Khi bӑn này tұp trung ÿѭa thѭѫng binh lên trӵc thăng chuҭn
bӏ rút quân, ÿҥi ÿӝi bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng huyӋn dùng súng cӕi bҳn 1 viên ÿҥn trúng ÿӝi
hình giһc, làm bӏ thѭѫng nһng tên Pan-ren chӍ huy cuӝc càn - nguyên chӍ huy ÿӝi biӋt
kích khét tiӃng gian ác ӣ thӏ xã Biên Hòa - vӅ ÿӃn nhà rӗi chӃt. MNJi ӣ Bà Ĉã bӏ ÿҥi ÿӝi
55 tiӇu ÿoàn 303 tұp kích lúc mӡ sáng, mӝt ÿҥi ÿӝi lính lê dѭѫng thiӋt mҥng. Trên
ÿѭӡng 16, ÿӝi biӋt ÿӝng Thӫ Biên diӋt 3 xe cѫ giӟi, buӝc chúng phҧi rút chҥy bӝ lҥi
13 xe và hàng trăm xác chӃt. ChiӃn khu Ĉ ÿѭӧc bҧo vӋ an toàn.
Ĉây là trұn chӕng càn lӟn ÿҫu tiên sau khi chiӃn khu Ĉ ÿѭӧc cӫng cӕ xây dӵng
thành căn cӭ cӫa cҧ Nam bӝ. Thҳng lӧi cӫa trұn chӕng càn chӭng tӓ nhӳng ѭu ÿiӇm
cӫa viӋc xây dӵng bӕ trí lҥi ÿӏa vӵc và lӵc lѭӧng trong căn cӭ, khҧ năng phӕi hӧp
chiӃn ÿҩu giӳa bӝ ÿӝi chӫ lӵc và bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng.
Cùng thӡi gian này, tҥi căn cӭ Phú Mӻ (Bà Rӏa), do ÿӏch bao vây chһt và càn quét
thѭӡng xuyên, tình hình sҧn xuҩt cӫa các xѭӣng quân giӟi Nam Bӝ không әn ÿӏnh. Bӝ
Tѭ lӋnh phân liên khu quyӃt ÿӏnh chuyӇn phòng quân giӟi và xѭӣng công binh Nam
Bӝ tӯ Phú Mӻ vӅ chiӃn khu Ĉ. Cuӝc hành quân vұn chuyӇn máy móc, nguyên vұt
liӋu, kho tàng kéo dài trong hai tháng trӡi trên quãng ÿѭӡng dài hàng trăm cây sӕ vào
mùa mѭa gһp nhiӅu vҩt vҧ. Vӯa hành quân mang vác vӯa ÿánh ÿӏch phөc kích, ÿӃn
tháng 8, các chiӃn sƭ mӟi hoàn thành viӋc di chuyӇn. VӅ chiӃn khu Ĉ, công viӋc sҧn
xuҩt, sӱa chӳa vNJ khí vүn gһp nhiӅu khó khăn do ÿӏch tұp kích, tung gián ÿiӋp phá
hoҥi và nhҩt là thiӃu nguyên hóa liӋu. NhiӅu gia ÿình, chùa chiӅn ÿã tӵ nguyӋn ÿóng
góp cҧ ÿӗ thӡ cúng bҵng ÿӗng ÿӇ sҧn xuҩt vӓ ÿҥn nhѭng vүn không ÿáp ӭng ÿѭӧc nhu
cҫu sҧn xuҩt.
Sang tháng 9 năm 1951, chiӃn khu Thuұn An Hòa bӏ ÿӏch chiӃm ÿóng. Bàn ÿҥp
Vƭnh Lӧi bӏ uy hiӃp trӵc tiӃp. Mӝt sӕ du kích các xã xung quanh chiӃn khu Ĉ biӃn
thành du kích mұt. Ĉѭӡng liên lҥc giӳa chiӃn khu vӟi các vùng xung quanh luôn luôn
bӏ phөc kích. Ĉѭӡng vұn tҧi liên tӍnh tӯ miӅn Tây lên rҩt khó thӵc hiӋn vì ÿӏch kiӇm

4.7 Page 37

▲back to top


soát gҳt gao. ChuyӃn vұn tҧi nào cNJng có ngѭӡi hy sinh. Có ÿѫn vӏ hy sinh quá nӱa
quân sӕ trong mӝt chuyӃn công tác vұn tҧi. NhiӅu ngѭӡi khi vұn tҧi vӅ ÿӃn chiӃn khu
Ĉ trong bӗng chӍ còn vài lon gҥo và mӝt ít khô cá kèo, các nguӗn vұn chuyӇn lѭѫng
thӵc, thӵc phҭm, hóa liӋu, thuӕc men vӅ chiӃn khu bӏ ngѭng trӋ, gián ÿoҥn.
Trong chiӃn khu, tiӇu ÿoàn bҧo vӋ căn cӭ 295 sáp nhұp vào ÿѫn vӏ khác và ÿѭӧc
ÿiӅu ÿӝng vӅ chiӃn khu Dѭѫng Minh Châu. NhiӋm vө bҧo vӋ căn cӭ giao cho tiӇu
ÿoàn 303 và bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng huyӋn. Các ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi này thiên vӅ hoҥt ÿӝng tác
chiӃn ÿánh ÿӏch ngoài căn cӭ nhѭ ÿánh giao thông, cӭ ÿiӇm. Lӵc lѭӧng cѫ sӣ tҥi chӛ
thiӃu ÿѭӧc cӫng cӕ bә sung. Ĉӏch ngày càng hoҥt ÿӝng ráo riӃt. Phong trào du kích
trong căn cӭ vì thӃ sa sút hҷn. Ӣ các xã Tân Dân, Chánh Bình, Cӝng Hòa... du kích
tұp trung giao súng cho xã ÿӝi bӝ, phân tán vӅ nhӡ sӵ cҩp dѭӥng cӫa gia ÿình. Lѭѫng
thӵc hoa màu chѭa ÿӃn kǤ thu hoҥch. Nҥn thiӃu ăn diӉn ra tӯng ngày. Mӛi cán bӝ
chiӃn sƭ và nhân viên cѫ quan mӛi ngày chӍ ÿѭӧc 1 lon
gҥo (l/4 ki-lô-gam) ăn ÿӝn vӟi cӫ mì.
Giӳa lúc chiӃn khu Ĉ ÿang gһp khó khăn nêu trên thì các văn kiӋn vӅ Ĉҥi hӝi ÿҥi
biӇu toàn quӕc lҫn thӭ hai cӫa Ĉҧng (2-1951), nghӏ quyӃt Hӝi nghӏ lҫn thӭ nhҩt Ban
Chҩp hành Trung ѭѫng khóa II (3-1951) vào ÿӃn Nam Bӝ. Nghӏ quyӃt ÿҥi hӝi Ĉҧng
xác ÿӏnh ÿѭӡng lӕi chính trӏ, quân sӵ, kinh tӃ, văn hóa, ÿӅ ra nhӳng chӫ trѭѫng lӟn
xây dӵng lӵc lѭӧng võ trang, xây dӵng hұu phѭѫng, và ÿӝng viên nhân tài vұt lӵc
phөc vө kháng chiӃn.
VӅ công tác xây dӵng căn cӭ ÿӏa. Ĉҥi hӝi coi ÿó là "mӝt vҩn ÿӅ chiӃn lѭӧc quan
trӑng ngang hàng vӟi vҩn ÿӅ xây dӵng lӵc lѭӧng vNJ trang, không thӇ tách rӡi vҩn ÿӅ
xây dӵng lӵc lѭӧng vNJ trang. Vì không xây dӵng căn cӭ ÿӏa tӭc là không tích cӵc bӗi
dѭӥng nguӗn nhân lӵc, vұt lӵc cҫn thiӃt cho viӋc xây dӵng và phát triӇn quân ÿӝi”(1).
Các văn kiӋn ÿã ÿӅ ra nӝi dung cө thӇ trong công tác xây dӵng căn cӭ ÿӏa mӝt cách hӋ
thӕng, cѫ bҧn và toàn diӋn cҧ vӅ chính trӏ, quân sӵ, kinh tӃ. Báo cáo tҥi hӝi nghӏ lҫn
thӭ nhҩt Ban chҩp hành Trung ѭѫng Ĉҧng khóa II vӅ công tác xây dӵng và cӫng cӕ
căn cӭ ÿӏa chӍ rõ: vӅ chính trӏ phҧi tә chӭc tuyên truyӅn giáo dөc nhân dân phòng trӯ
gian, cӫng cӕ chi bӝ, cӫng cӕ mһt trұn ÿӏa phѭѫng. VӅ quân sӵ phҧi kiӋn toàn giáo
dөc du kích xã, cӫng cӕ bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng và bӝ ÿӝi chӫ lӵc. VӅ kinh tӃ phҧi tăng
cѭӡng công tác xây dӵng cѫ sӣ vұt chҩt, cҧi tiӃn nông nghiӋp, xây dӵng cѫ sӣ chăn
nuôi, phát triӇn công nghӋ, thӵc hiӋn phát triӇn mұu dӏch.
Sӵ lãnh ÿҥo cӫa Trung ѭѫng Ĉҧng qua các văn kiӋn trên ÿã tiӃp thêm sinh khí mӟi
cho cuӝc kháng chiӃn ӣ Nam Bӝ. Nó vҥch ra nhӳng vҩn ÿӅ cѫ bҧn và cө thӇ vӅ ÿѭӡng
lӕi cách mҥng nói chung và nhiӋm vө xây dӵng căn cӭ ÿӏa nói riêng ÿӇ tiӃp tөc ÿѭa
cuӝc kháng chiӃn tiӃn tӟi.
Ĉҫu tháng 9 năm 1951, tҥi Nhà Nai (Mӻ Lӝc), hӝi nghӏ các bí thѭ chi bӝ ÿҥi ÿӝi
toàn Nam Bӝ khai mҥc. Hӝi nghӏ ÿã thҧo luұn và quyӃt nghӏ nhӳng vҩn ÿӅ nhҵm tăng
cѭӡng sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng trong quân ÿӝi, ÿһc biӋt ӣ cҩp ÿѫn vӏ cѫ sӣ. KӃ ÿó, cNJng
tҥi Nhà Nai, Ban căn cӭ ÿӏa Nam Bӝ hӑp hӝi nghӏ mӣ rӝng vӟi ban căn cӭ ÿӏa tӍnh
(1) Ban nghiên cӭu lӏch sӱ Ĉҧng. Văn kiӋn toàn quӕc ÿҥi biӇu ÿҥi hӝi ban thӭ hai cӫa Ĉҧng (2-1951).

4.8 Page 38

▲back to top


Thӫ Biên và huyӋn ÿӝi căn cӭ. Hӝi nghӏ ÿã kiӇm ÿiӇm công tác xây dӵng căn cӭ
chiӃn khu Ĉ tӯ giӳa năm 1951, ÿӅ ra các biӋn pháp nhҵm giҧi tӓa căn cӭ nhѭ ÿҭy
mҥnh các hoҥt ÿӝng tác chiӃn ngoài căn cӭ, ÿánh thông các hành lang liên lҥc vұn
chuyӇn; bҧo ÿҧm tӵ túc tӕi ÿa các nhu cҫu vӅ ăn, mһc, chӳa bӋnh và vNJ khí ÿҥn dѭӧc
vӟi khҭu hiӋu "tӵ lӵc cánh sinh mӑi mһt ÿӇ ÿánh giһc".
Sau hӝi nghӏ Ban căn cӭ ÿӏa, tháng 10 năm 1951, giһc Pháp lҥi càn vào chiӃn khu
Ĉ. Chúng huy ÿӝng nhiӅu tàu chiӃn tiӃn dӑc sông Ĉӗng Nai ÿánh tӯ dѭӟi lên, bӑc
chһt mһt trѭӟc căn cӭ. TiӇu ÿoàn 303 và ÿҥi ÿӝi bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng Ĉӗng Nai ÿã dùng
các loҥi súng SSA, SSB(1) bҳn chһn ÿӏch. KӃt quҧ, ta bҳn hӓng 11 tàu, chһn ÿѭӧc
cuӝc hành quân cӫa chúng.
ĈӇ bҧo ÿҧm an ninh trong căn cӭ, công tác phòng gian bҧo mұt ÿѭӧc ÿҭy mҥnh và
thu ÿѭӧc nhiӅu kӃt quҧ. Ty công an cӱ cán bӝ vӅ phӕi hӧp vӟi công an huyӋn căn cӭ
và các xã ÿӝi tә chӭc ÿoàn thӇ các xã phát ÿӝng quҫn chúng giӳ gìn an ninh căn cӭ,
xây dӵng ý thӭc bҧo mұt phòng gian, tә chӭc các tә ngNJ gia liên bҧo. Ĉһc biӋt trong
thӡi gian này, ngành quân báo và công an tӍnh Thӫ Biên
ÿã phá hàng loҥt vө án gián ÿiӋp cӫa ÿӏch. NhiӅu tên phòng nhì Pháp chui vào hàng
ngNJ cӫa ta nhѭ tên Ĉѭӡng ӣ liên hiӋp công ÿoàn tӍnh, tên Khôi ӣ phòng tham mѭu
tӍnh ÿӝi và vӧ y là ĈiӋp, tên Tòng ӣ văn phòng tӍnh ÿӝi, tên Kia ӣ ty kinh tài…
Mӝt trong nhӳng vө án nghiêm trӑng nhҩt là vө gián ÿiӋp Mai Văn Hao. Hao vӕn
là công chӭc cӫa Pháp tҥi tòa hành chánh tӍnh Biên Hòa. Lӧi dөng chӍ thӏ 4/NV cӫa
Ӫy ban kháng chiӃn Hành chánh Nam Bӝ, y vào căn cӭ Bình Ĉa, ÿѭӧc nhұn vào công
tác tҥi cѫ quan huyӋn Vƭnh Cӱu, sau ÿó ÿѭӧc ÿiӅu lên cѫ quan tӍnh ÿóng tҥi chiӃn khu
Ĉ. Y tӓ ra giác ngӝ và hoҥt ÿӝng tích cӵc nên ÿѭӧc tín nhiӋm cӱ làm Phó Bí thѭ TӍnh
ӫy ÿҧng Dân chӫ tӍnh Biên Hòa, rӗi ӫy viên ban Liên viӋt tӍnh Thӫ Biên. Hao ÿã bí
mұt cung cҩp cho ÿӏch nhiӅu tài liӋu tin tӭc mұt cӫa ta, vӁ bҧn ÿӗ khu vӵc căn cӭ, chӍ
ÿiӇm cho máy bay Pháp ném bom nhiӅu cѫ quan, làm nhiӅu ngѭӡi chӃt và bӏ thѭѫng.
Trong lҫn báo cho Pháp ném bom bҳn phá vào khu vӵc tә chӭc cuӝc hӝi nghӏ cán bӝ
Thӫ Biên lҫn thӭ nhҩt(2), Hao bӏ ta theo dõi và bӏ bҳt. Trѭӟc tòa, y buӝc phҧi thú tӝi và
lãnh án tӱ hình.
Ngoài ra, nhӳng cán bӝ sa sút phҭm chҩt, anh hùng cá nhân, quân phiӋt gây nhiӅu
khó khăn và tәn thҩt cho kháng chiӃn nhѭ KiӅu Ĉҳc Thҳng... ÿӅu bӏ xӱ lý kӹ luұt
thích ÿáng.
Tình hình an ninh trong căn cӭ nhӡ thӃ ÿѭӧc cӫng cӕ mӝt bѭӟc quan trӑng, gây
nên niӅm phҩn khӣi tin tѭӣng trong cán bӝ chiӃn sƭ và nhân dân.
Sang năm 1952, Bông-ÿi vүn tiӃp tөc ÿҭy mҥnh bình ÿӏnh, quyӃt tâm nҳm phҫn chӫ
ÿӝng trên khҳp chiӃn trѭӡng, y ÿһc biӋt ѭu tiên tұp trung lӵc lѭӧng ÿӇ ÿánh phá miӅn
Ĉông Nam Bӝ(3). TiӇu ÿoàn 3 trung ÿoàn 43 bӝ binh thuӝc ÿӏa (III/43 e RIC) chuyên
(1) Loҥi súng bҳn không giұt do phòng quân giӟi Nam Bӝ chӃ tҥo dùng ÿӇ bҳn các loҥi ÿҥn lên hay ÿҥn xuyên phá, tiêu diӋt các mөc tiêu tӯ xa nhѭ tàu
chiӃn, xe tăng, ÿӗn bӕt tháp canh.
(2) Hӑp trong 10 ngày tháng 9 năm 1951 tҥi suӕi Sâu, gӗm 100 ÿҥi biӇu và có ÿӗng chí Lê Duҭn tham dӵ. Máy bay ÿӏch ÿӃn bҳn phá dӳ dӝi vào ÿúng
lúc các ÿҥi biӇu vӯa ra vӅ, lӵc lѭӧng ta an toàn, chӍ bӏ hѭ hҥi nhà cӱa, lán trҥi.
(3) Toàn Nam bӝ lúc này có 25 tiӇu ÿoàn (6 Âu Phi, 9 thuӝc ÿӏa, 10 BVN) thì 17 tiӇu ÿoàn ÿѭӧc bӕ trí ӣ miӅn Ĉông vӟi hҫu hӃt lính Âu Phi và thuӝc
ÿӏa.

4.9 Page 39

▲back to top


làm nhiӋm vө cѫ ÿӝng càn quét ÿánh phá chiӃn khu Ĉ vӟi sӵ hӛ trӧ tӕi ÿa cӫa lӵc
lѭӧng không hҧi quân. Tӯ tháng 1 ÿӃn tháng 9, riêng tiӇu ÿoàn này ÿã tә chӭc 6 cuӝc
càn lӟn vào chiӃn khu Ĉ ӣ cҩp tiӇu ÿoàn. Xung quanh chiӃn khu, chúng lҩn chiӃm
mҥnh các vùng tӵ do ӣ nam Tân Uyên, Ĉҥi An, Vƭnh Tân; càn quét mҥnh ÿӇ chiӃm kǤ
ÿѭӧc các căn cӭ du kích ӣ các xã Bình Chánh, Thái Hòa, lҩn dNJi sâu hѫn nӳa.
Các lӵc lѭӧng vNJ trang trên ÿӏa bàn chiӃn khu bӕ trí sҳp xӃp lҥi lӵc lѭӧng ÿӇ bҧo ÿҧm
vӯa ÿánh ÿӏch càn vào căn cӭ vӯa hoҥt ÿӝng ӣ vòng ngoài căng kéo ÿӏch. TiӇu ÿoàn
303 sang năm 1952 ÿã biên chӃ ÿӫ quân sӕ cho các ÿҥi ÿӝi. Ĉҥi ÿӝi 55 và ÿҥi ÿӝi 70
ÿóng ӣ chiӃn khu Ĉ làm lӵc lѭӧng cѫ ÿӝng và bҧo vӋ căn cӭ. Hai ÿҥi ÿӝi 60, 65 cùng
vӟi các phân ÿӝi trinh sát ÿһc công hoҥt ÿӝng trên ÿӏa bàn BӃn Cát, Hӟn Quҧn và các
huyӋn kӃ cұn. Ĉҥi ÿӝi bӝ ÿӏa phѭѫng huyӋn căn cӭ phân tán thành tӯng trung ÿӝi mӛi
trung ÿӝi phө trách mӝt vùng trong chiӃn khu.
Hoҥt ÿӝng tác chiӃn ÿánh ÿӏch thu ÿѭӧc kӃt quҧ khá ӣ trong và ngoài căn cӭ TiӇu
ÿoàn 303 tә chӭc nhiӅu trұn ÿánh thҳng lӧi nhѭ trұn bót Cây Dâu diӋt 1 trung ÿӝi ÿӏch
thu 12 súng trѭӡng (tháng 2), trұn ÿánh bӑn tuҫn tiӉu ӣ cҫu Nѭӟc Vàng thu 9 súng
(ngày 15 tháng 8). Các xã vùng du kích xung quanh căn cӭ ÿѭӧc sӵ hӛ trӧ cӫa các ÿӝi
võ trang tuyên truyӅn ÿã bung ra dùng mìn, lӵu ÿҥn gài bao vây các bót và ÿѭӡng giao
thông cӫa ÿӏch, không cho chúng tӵ do hành quân càn quét, thu hút lӵc lѭӧng ÿӏch ra
ngoai chiӃn khu. Các bӝ phұn ӣ trong chiӃn khu tích cӵc chӫ ÿӝng chӕng càn và
chӕng ÿӝt kích nhӓ. Tháng 4 tiӇu ÿoàn 303 chһn ÿánh trұn càn cӫa ÿӏch ӣ Tân Long
diӋt 140 tên; phá hӫy 1 xe thiӃt giáp.
Phong trào du kích chiӃn tranh dҫn dҫn phөc hӗi, chiӃn khu Ĉ trӣ nên an toàn hѫn.
CNJng sang năm 1952, chiӃn khu Ĉ trӣ thành ÿӏa ÿiӇm tә chӭc các ÿӧt hӑc tұp huҩn
luyӋn khá rҫm rӝ. ĈӃn tháng 9, riêng tӍnh Thӫ Biên ÿã mӣ hѫn 10 cuӝc hӝi nghӏ và
lӟp hӑc. HuyӋn căn cӭ mӣ bӕn lӟp huҩn luyӋn tân binh, du kích ҩp và du kích cѫ
quan. TiӇu ÿoàn 303 ÿѭӧc ÿoàn cán bӝ cӫa phân liên khu cӱ vӅ giúp huҩn luyӋn ÿã
chia làm 3 ÿӧt thay phiên luyӋn quân. Nӝi dung huҩn luyӋn chӫ yӃu là 5 môn kӻ thuұt
chiӃn ÿҩu cá nhân (ngNJ ÿҥi kӻ thuұt). Tháng 8 năm 1952, hӝi nghӏ quân huҩn Thӫ
Biên tә chӭc tҥi Bà Ĉã ÿã xác ÿӏnh phѭѫng hѭӟng, nӝi dung phѭѫng châm công tác
huҩn luyӋn trong lӵc lѭӧng võ trang nhҵm ÿáp ӭng thiӃt thӵc nhu cҫu chiӃn trѭӡng.
Hӝi nghӏ ÿã thҧo luұn hӑc tұp nhӳng kinh nghiӋm vӅ công ÿӗn, chӕng càn, xây dӵng
cѫ sӣ do các ÿѫn vӏ ÿiӇn hình cӫa tiӇu ÿoàn 303 và ÿҥi ÿӝi bӝ ÿӏa phѭѫng huyӋn căn
cӭ báo cáo.
Mӑi hoҥt ÿӝng vӅ công tác hұu cҫn ÿӅu ÿѭӧc cӫng cӕ mӝt bѭӟc quan trӑng vӅ
chҩt.
Các cѫ sӣ quân giӟi cӫa Phân liên khu ÿѭӧc tә chӭc lҥi giҧn chính các bӝ phұn
cӗng kӅnh, trung gian, còn lҥi 1 công trѭӡng và 2 xѭӣng. Các xѭӣng công trѭӡng ÿi
vào chuyên môn hóa sҧn xuҩt, khҳc phөc tình trҥng nghiên cӭu sҧn xuҩt các loҥi vNJ
khí cҫu kǤ, tұp trung sҧn xuҩt các loҥi vNJ khí căn bҧn là chính, thiӃt thӵc phөc vө theo
yêu cҫu cӫa cҧ 3 thӭ quân. Công trѭӡng huyӋn căn cӭ Ĉӗng Nai chuyên sӱa chӳa các
loҥi súng thông thѭӡng, làm lӵu ÿҥn gài, ÿҥp lôi, nhӗi ÿҥn súng trѭӡng ÿáp ӭng ÿѭӧc

4.10 Page 40

▲back to top


phҫn lӟn yêu cҫu chiӃn ÿҩu bҧo vӋ căn cӭ cӫa ÿҥi ÿӝi bӝ ÿӏa phѭѫng huyӋn và các ÿӝi
du kích.
Sau khi nhұn ÿѭӧc các văn kiӋn Ĉҥi hӝi và các chính sách kinh tӃ tài chính tӯ
chiӃn khu ViӋt Bҳc gӱi vào, Trung ѭѫng Cөc miӅn Nam kiên quyӃt lãnh ÿҥo viӋc ÿҭy
mҥnh tăng gia sҧn xuҩt, thi hành trong vùng tӵ do chính sách giҧm tô giҧm tӭc, tҥm
cҩp ruӝng ÿҩt chính sách mұu dӏch hӧp lý giӳa vùng tӵ do và vùng tҥm bӏ chiӃm,
chính sách thuӃ nông nghiӋp.
Tҥi chiӃn khu Ĉ do ÿҩt nhiӅu ngѭӡi ít nên nông dân, các ÿѫn vӏ, cѫ quan ÿѭӧc tӵ
do khai thác ÿҩt canh tác theo quy hoҥch chung cӫa ban căn cӭ. Chính sách bao vây
kinh tӃ ÿӏch (thӵc hiӋn tӯ cuӕi năm 1949) ÿѭӧc hӫy bӓ. Chính sách mұu dӏch hӧp lý
ban hành ÿã kích thích nông dân phҩn khӣi sҧn xuҩt, ÿem sҧn phҭm thӯa vӅ vùng tҥm
bӏ chiӃm ÿәi nhӳng mһt hàng khan hiӃm. VӅ tài chính, Ӫy ban kháng chiӃn Hành
chánh ÿình chӍ in giҩy bҥc ViӋc Nam vì ÿӏch dùng bҥc giҧ gây rӕi loҥn thӏ trѭӡng.
Vө mùa cuӕi năm 1951 thu hoҥch cao. Nhân dân và nhiӅu ÿѫn vӏ, cѫ quan có lѭѫng
thӵc ăn, dӵ trӳ trong năm 1952 tӯ 3 ÿӃn 9 tháng nên càng hăng hái sҧn xuҩt vө tiӃp
theo. TiӇu ÿoàn 303 ÿҥi ÿӝi bӝ ÿӝi ÿӏa phѭѫng huyӋn dành tәng cӝng có ÿӃn 4 tháng
ÿӇ sҧn xuҩt trong 1 năm. Các cѫ quan ÿӅu cӱ tӯ 1/3 ÿӃn 2/3 sӕ ngѭӡi luân phiên ÿi sҧn
xuҩt tҥi các nông trѭӡng.
HӋ thӕng quân dân y sáp nhұp lҥi tӯ cҩp xã lên ÿӃn tӍnh, Phân liên khu. Các cѫ sӣ
bào chӃ, quân y xã hӑc tұp áp dөng nhӳng kinh nghiӋm y hӑc tiên tiӃn trên thӃ giӟi,
ÿӗng thӡi thӵc hiӋn phѭѫng châm "ÿӏa phѭѫng hóa tây y, khoa hӑc hóa ÿông y”.
Phong trào tұn dөng tài nguyên rӯng, sҧn xuҩt thӃ phҭm (thuӕc nam bào chӃ thành
thuӕc viên hay thuӕc ӕng, thuӕc xoa theo hình thӭc tây) theo tinh thҫn hӝi nghӏ quân
dân y miӅn Ĉông hӑp tҥi chiӃn khu Ĉ tháng 3 năm 1951 ÿã giҧi quyӃt ÿѭӧc mӝt phҫn
lӟn nhu cҫu ÿiӅu trӏ trong căn cӭ, ÿһc biӋt các loҥi thuӕc chӳa bӋnh sӕt rét, lӷ, ho, ÿau
bao tӱ và thuӕc bә. Các cuӕn sách “Tánh dѭӧc ÿông y”, “Tӫ thuӕc nhân dân" hѭӟng
dҩn cách sӱ dөng các vӏ thuӕc thông thѭӡng có sҹn trong căn cӭ ÿѭӧc ҩn loát lѭu
hành rӝng rãi và phҧi tái bҧn nhiӅu lҫn. Bӝ ÿӝi, nhân dân khҳp nѫi tích cӵc sѭu tҫm
gӱi hàng ngàn toa thuӕc gia truyӅn vӅ ban Nghiên cӭu Ĉông y Nam Bӝ. Khҭu hiӋu
ngành y ÿѭӧc mӑi ngѭӡi nhiӋt liӋt hѭӣng ӭng lúc này là “Dùng thuӕc nam là yêu
nѭӟc, là ÿҩu tranh kinh tӃ vӟi ÿӏch”. VӅ tây y, các bác sƭ ÿã áp dөng có hiӋu quҧ
phѭѫng pháp cҩy Fi-la-tӕp trong ÿiӅu trӏ, gây thêm niӅm tin tѭӣng phҩn khӣi trong
cán bӝ, chiӃn sƭ nhân dân trong và ngoài chiӃn khu. Ĉһc biӋt, có cҧ gia ÿình ngөy binh
ӣ vùng tҥm bӏ chiӃm móc nӕi vào chiӃn khu xin ÿѭӧc trӏ bӏnh bҵng phѭѫng pháp này.
BӋnh tұt ÿѭӧc ÿҭy lùi mӝt bѭӟc. Sӭc khӓe cӫa cán bӝ chiӃn si tăng dҫn lên.
Ngày 1 tháng 5 năm 1952, Bӝ Tѭ lӋnh Phân liên khu miӅn Ĉông chҩp hành chӍ thӏ
cӫa Trung ѭѫng Cөc ra quyӃt ÿӏnh thành lұp tiӇu ÿoàn vұn tҧi 320 làm nhiӋm vө tiӃp
nhұn hàng hóa cӫa Trung ѭѫng do liên khu 5 chuyӇn giao(1) tӯ Bình Thuұn vào chiӃn
khu Ĉ ÿӇ tӯ ÿó phân phӕi cho các ÿѫn vӏ trên khҳp chiӃn trѭӡng; giӳ vӳng ÿѭӡng liên
(1) Tháng 4 năm 1952. Trung ѭѫng Ĉҧng giao nhiӋm vө cho Liên khu 5 vұn chuyӇn tiӃp hàng hóa, tiӅn bҥc, tài liӋu cӫa Trung ѭѫng vào Nam Bӝ. Liên
khu 5 ÿã tә chӭc vұn tҧi hàng trăm tҩn hàng hóa vào các bӃn Cù My, La Di, La Gòn, Hàm Tân (tӍnh Bình Thuұn) và mӝt phҫn vào Xuyên Mӝc (tӍnh
Bà Chӧ).