Bien Hoa ghi nho tu hao 1-6 :: Books 2010

Expand document

Collapse document

Bien Hoa ghi nho tu hao 1-6

1 Pages 1-10

1.1 Page 1

1.2 Page 2

1.3 Page 3

1.4 Page 4

1.5 Page 5

1.6 Page 6

1.7 Page 7

1.8 Page 8

1.9 Page 9

1.10 Page 10

2 Pages 11-20

2.1 Page 11

2.2 Page 12

2.3 Page 13

2.4 Page 14

2.5 Page 15

2.6 Page 16

2.7 Page 17

2.8 Page 18

2.9 Page 19

2.10 Page 20

3 Pages 21-30

3.1 Page 21

3.2 Page 22

3.3 Page 23

3.4 Page 24

3.5 Page 25

3.6 Page 26

3.7 Page 27

3.8 Page 28

3.9 Page 29

3.10 Page 30

4 Pages 31-40

4.1 Page 31

4.2 Page 32

4.3 Page 33

4.4 Page 34

4.5 Page 35

4.6 Page 36

4.7 Page 37

4.8 Page 38

4.9 Page 39

4.10 Page 40

Bien Hoa ghi nho tu hao 1-6

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top

1.2 Page 2

▲back to top

BIÊN +2¬

GHI NHӞ & TӴ +¬O

1+¬ XUҨT %ҦN 75Ҿ

1997

LӠI MӢ ĈҪU

Biên Hòa - tên gӑi thân thѭѫng cӫa mӝt vùng ÿҩt có bӅ dày lӏch sӱ ӣ

phѭѫng Nam cӫa Tә quӕc. Tӯ thuӣ lұp nghiӋp, ông cha ta hҵng mong ѭӟc

vùng biên cѭѫng thuӣ xѭa luôn thái hòa an lҥc, nhân dân sӕng ҩm no, hҥnh

phúc. Nhѭng nѭӟc mҩt nhà tan! Tӯ khi thӵc dân Pháp ÿánh chiӃm Biên Hòa

(17- 12-1861), nhà thѫ yêu nѭӟc NguyӉn Ĉình ChiӇu ÿã phҧn ánh nӛi ÿau

xót cӫa nhân dân vùng này khi bӏ giһc ÿӃn tàn phá:

…B͗n Nghé cͿa ti͙n tan bͥt ńͳc

1.3 Page 3

▲back to top

Ĉͫng Nai tranh ngói nhuͩm màu mây.

Song, ngѭӡi dân Biên Hòa và ÿӗng bào “Nam kǤ lөc tӍnh” không bao

giӡ khuҩt phөc. NhiӅu cuӝc khӣi nghƭa liên tiӃp nәi dұy chӕng bӑn cѭӟp

nѭӟc và bán nѭӟc, lӟp ngѭӡi trѭӟc ngã xuӕng, lӟp sau tiӃn lên. Chi bӝ Ĉҧng

Cӝng sҧn ÿҫu tiên ÿѭӧc thành lұp ӣ ÿӗn ÿiӅn cao su Phú RiӅng, tӍnh Biên

Hza cuӕi năm 1929 (nay thuӝc tӍnh Sông Bé) ÿã nhanh chóng phát triӇn ra

nhiӅu nѫi. Cuӝc ÿҩu tranh ÿã chuyӇn sang thӡi kǤ mӟi. Dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa

Ĉҧng và Bác Hӗ kính yêu, quân dân Biên Hòa cùng ÿӗng bào cҧ nѭӟc thҩm

nhuҫn chân lý "Không có gì q~y hѫn Ĉӝc Lұp-Tӵ Do". ÿã kiên cѭӡng ÿánh

giһc, giҧi phóng quê hѭѫng. Phát huy truyӅn thӕng yêu nѭӟc cӫa cha ông,

trong suӕt 30 năm chiӃn ÿҩu chӕng thӵc dân Pháp và ÿӃ quӕc Mӻ xâm lѭӧc

ӣ mӝt chiӃn trѭӡng vô cùng ác liӋt, ÿҫy hy sinh gian khә, quân và dân Biên

Hòa ÿã lұp nhiӅu chiӃn công rҥng rӥ, góp sӭc cùng quân dân MiӅn Ĉông

Nam bӝ và cҧ nѭӟc hoàn thành nhiӋm vө lӏch sӱ vҿ vang, giҧi phóng miӅn

Nam, thӕng nhҩt ÿҩt nѭӟc, xây dӵng Tә quӕc Xã hӝi chӫ nghƭa.

Tӯ sau ngày giҧi phóng ÿӃn nay. Ĉҧng bӝ và quân dân Biên Hòa tiӃp

tөc phát huy truyӅn thӕng ÿҩu tranh cách mҥng kiên cѭӡng, vѭӧt qua nhiӅu

khó khăn. thӱ thách. Dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng, trӵc tiӃp là Ban chҩp hành

Ĉҧng bӝ TӍnh Ĉӗng Nai, cùng vӟi quân dân toàn tӍnh và cҧ nѭӟc, quân dân

Biên Hòa ÿoàn kӃt gҳn bó, tә chӭc thӵc hiӋn các nhiӋm vө chtnh trӏ tҥi ÿӏa

phѭѫng ÿҥt ÿѭӧc nhiӅu thành quҧ mӟi trong sӵ nghiӋp xây dӵng và bҧo vӋ

Tә quӕc Xã hӝi chӫ nghƭa.

Vӟi ÿҥo lý "uӕng nѭӟc nhӟ nguӗn” và hѭӟng tӟi kӹ niӋm 300 năm hình

thành và phát triӇn vùng ÿҩt mang tên Biên Hòa (1698-1998), Ban chҩp hành

Ĉҧng bӝ Thành phӕ quyӃt ÿӏnh cho xuҩt bҧn quyӇn sách nhӓ vӟi tiêu ÿӅ:

"BIÊN HÑA - GHI NHӞ TӴ H¬O", tұp hӧp mӝt sӕ bài viӃt vӅ truyӅn thӕng

ÿҩu tranh cách mҥng, vӅ ký ӭc và nhӳng kӹ niӋm không thӇ nào quên cӫa

nhӳng ngày kháng chiӃn gian khә nhѭng rҩt hào hùng, tình dân nghƭa Ĉҧng

sâu nһng thӫy chung, vӅ mҧnh ÿҩt và con ngѭӡi Biên Hòa trong quá khӭ và

hѭӟng tӟi tѭѫng lai, nhҵm góp phҫn vào nhiӋm vө giáo Ĉӭc truyӅn thӕng ÿӏa

1.4 Page 4

▲back to top

phѭѫng, ÿӝng viên quân dân thành phӕ tiӃp tөc vѭѫn lên phta trѭӟc, xây

dӵng thành phӕ quê hѭѫng giàu ÿҽp, góp phҫn xӭng ÿáng vào sӵ nghiӋp

xây dӵng và bҧo vӋ Tә quӕc Xã hӝi chӫ nghƭa. xӭng ÿáng vӟi niӅm tin yêu

cӫa Ĉҧng, ÿӗng chí và ÿӗng bào cҧ nѭӟc.

Chúng tôi xin chân thành cҧm ѫn các ÿӗng cht lão thành cách mҥng ÿã

tӯng chiӃn ÿҩu trên chiӃn trѭӡng Biên Hòa, nhӳng ngѭӡi con Biên Hòa thân

yêu và ÿӗng cht gҫn xa ÿã dành nhӳng tunh cҧm quê báu ÿóng góp cho

quyӇn sách này. Dù có nhiӅu cӕ gҳng trong viӋc biên soҥn và xӱ lý tài liӋu,

nhѭng không thӇ tránh nhӳng thiӃu sót và khiӃm khuyӃt. Ntnh mong ÿѭӧc

các ÿӗng chí và ÿӝc giҧ thông cҧm và chân tunh góp ý kiӃn xây dӵng.

Tháng 12 năm 1996

TM. BAN CHҨP H¬NH ĈҦNG BӜ TH¬NH PHӔ BIÊN +ÑA

Bí thѭ: TRҪN TÔNG KHѬѪNG

Lӡi giӟi thiӋu

Biên Hòa, cách nay gҫn 300 năm là vùng ÿҩt thuӝc dinh Trҩn Biên,

ÿѭӧc LӉ Thành Hҫu NguyӉn Hӳu Cҧnh FKtnh thӭc ghi tên vào bҧn ÿӗ Ĉҥi

ViӋt. Trѭӟc khi mang tên Biên Hòa, ÿӏa phѭѫng này còn ÿѭӧc NguyӉn HuӋ

ÿһt tên là Biên Hùng. Nhѭ vұy, vùng ÿҩt biên cѭѫng này tӯ xa xѭa ÿã ÿӗng

thӡi mang ÿӏa danh thái hòa an lҥc và rҩt anh hùng.

Các thӃ hӋ con dân cӫa Biên Hòa ÿã lҫn lѭӧt tҥo nên và chӭng kiӃn

biӃt bao sӵ kiӋn nәi bұt ÿáng ghi nhӟ và rҩt ÿӛi tӵ hào, góp phҫn tô ÿұm

nhӳng nét son trên bӭc tranh hào hùng dӵng nѭӟc và giӳ nѭӟc cӫa cӝng

ÿӗng dân tӝc ViӋt Nam.

Vӟi ý muӕn phác hӑa vài nét cӫa bӭc tranh truyӅn thӕng trên mҧnh ÿҩt

thân thѭѫng này, hѭӟng tӟi kӹ niӋm 300 năm hình thành và phát triӇn vùng

ÿҩt Biên Hòa, Thành ӫy Biên Hòa cho ra mҳt tұp sách gӗm mӝt sӕ bài viӃt,

1.5 Page 5

▲back to top

chӫ yӃu là hӗi ký vӅ vài sӵ kiӋn có tiӃng vang lӟn trong kháng chiӃn chӕng

Mӻ cӭu nѭӟc. Ĉây là mӝt sѭu tұp rҩt không ÿҫy ÿӫ. Mong rҵng trong tѭѫng

lai, Biên Hòa sӁ có mӝt cuӕn sách truyӅn thӕng phҧn ánh khá rõ các giai

ÿoҥn lӏch sӱ hào hùng cӫa mình, trong ÿó mӛi sӵ kiӋn ÿѭӧc ghi chép bҵng

ÿӝ dày tѭѫng xӭng vӟi vӏ trt vӕn có.

Vài nét vӁ trong bӭc tranh chung chѭa phҧi là toàn cҧnh nhѭng dù sao

cǊng có thӇ gӧi cho ngѭӡi ÿӑc ÿôi ÿiӅu bә ích cho cuӝc sӕng sôi ÿӝng hôm

nay. Chúng ta có thӇ thҩy bài hӑc vӅ viӋc nҳm vӳng mөc tiêu ÿӗng thӡi phҧi

biӃt tұn dөng thӡi cѫ trong khӣi nghƭa Tháng Tám ӣ Biên Hòa, vӅ lzng nhân

ái ÿӕi vӟi kҿ thù ÿã buông súng trong trұn Là Ngà, vӅ tҫm quan trӑng cӫa

viӋc bҧo toàn sinh mҥng cӫa chiӃn sƭ ta trên ÿѭӡng rút U1 khi ÿánh sân bay

Biên Hòa, vӅ nhӳng bài hӑc tin và dӵa vào lòng yêu nѭӟc cӫa nhân dân ta

v.v... Có chi tiӃt nhӓ nhѭ trong cuӝc phá khám Tân HiӋp khi thoát ra cәng bӏ

ùn tҳc vu cӭ ÿҭy cәng ra mj ÿáng lӁ phҧi kpo vào - kinh nghiӋm cӫa sӵ

chuҭn bӏ - cǊng gӧi cho ta ÿӯng xem thѭӡng viӋc nhӓ. Lҥi có mӝt chiӃn sƭ

ÿang chuҭn bӏ pháo ÿi ÿánh trұn mà chѭa biӃt tên trұn ÿӏa, khi ÿѭӧc chӍ huy

hӓi có thҳc mҳc gì không thu thҧn nhiên trҧ lӡi: “Báo cáo, ÿҥn Mӻ thì ÿem

ÿánh Mӻ!". Ĉӑc tӟi ÿây tôi bҩt giác liên hӋ tӟi trұn tuyӃn kinh tӃ thӏ trѭӡng

hiӋn nay. Gӧi ý nhӓ nhѭng ý tѭӣng chѭa chҳc ÿã nhӓ.

Tôi nhұn thӭc rҵng truyӅn thӕng tӕt ÿҽp không phҧi là mӝt cái gì ÿóng

băng trong óc mà rҩt sӕng ÿӝng, là vǊ khí sҳc bén lѭu truyӅn vӅ trí tuӋ và

ÿҥo ÿӭc mà mӛi chúng ta có thӇ sӱ dөng tӯ nhӳng gӧi ý trong các sӵ kiӋn

lӏch sӱ.

Vӟi tѭ cách là "ngѭӡi con khiêm tӕn" cӫa Biên Hòa bӣi nhӳng kӹ niӋm

sâu sҳc thӡi niên thiӃu và hӑc tұp trên ÿӏa bàn này, vӟi niӅm tӵ hào chtnh

ÿáng cӫa mӝt ÿӏa danh tӯng làm Vui lòng Tә quӕc bҵng nhӳng chiӃn công

vang dӝi núi sông và thӃ giӟi, tôi xin trân trӑng giӟi thiӋu cùng bҥn ÿӑc tұp

sách truyӅn thӕng này.

7King 12-1996

Trҫn %ҥch Ĉҵng

1.6 Page 6

▲back to top

PHҪN THӬ NHҨT

5̹ng danh

Fng ÿ̽t ńͳc

1.7 Page 7

▲back to top

UY DANH LӮNG LҮY

KHҲP NĂM CHÂU

1.8 Page 8

▲back to top

ChiӃn Vƭ

(Bút danh cӫa Hӗ chӫ tӏch)

Sân bay Biên Hòa vӯa là mӝt sân bay "bí mұt nhҩt", vӯa là mӝt trong

ba sân bay to nhҩt cӫa Mӻ ӣ miӅn Nam ViӋt Nam. Chung quanh sân bay dày

ÿһc mҩy lӟp Ĉây thép gai có ÿiӋn. Ngoài thì có bãi mìn. Ngoài nӳa là nhӳng

"ҩp chiӃn lѭӧc". Bên trong có nhiӅu tháp caoh. Mҩy tiӇu ÿoàn lính Mӻ và lính

QJөy cùng chó ngao ngày ÿêm caoh gác. Bӑn Mӻ cho ÿó là mӝt sân bay

tuyӋt ÿӕi vӳng chҳc, "trӡi cǊng không làm gì ÿѭӧc"

ThӃ mà ÿêm 31-10-1964, trѭӡng bay ÿó ÿã bӏ mӝt ÿӝi du kích miӅn

Nam ÿánh tan tành. Thҳng lӧi ÿó ÿã vang ҫm thӃ giӟi. Bҥn ta thì phҩn khӣi

Vui mӯng, bӑn Mӻ thì hoang mang kinh sӧ. Thí dө:1

* Báo Sao ÿӓ (Liên Xô) viӃt: “Ĉã ÿӃn lúc Mӻ phҧi chҩm dӭt ngay cuӝc

chiӃn tranh bҭn thӍu, và rút hӃt lӵc lѭӧng xâm lѭӧc ra khӓi miӅn Nam ViӋt

Nam”. Các báo Trung Quӕc ÿӅu nhiӋt liӋt hoan hô thҳng lӧi Biên Hòa và

viӃt:”. Ӣ Nam ViӋt Nam, viӋc Mӻ thҩt bҥi nhҩt ÿӏnh không thӇ tránh khӓi”. Báo

An-ma-na ӣ I-rҳc viӃt: "Du kích ÿánh vào sân bay Mӻ ӣ Biên Hòa chӭng tӓ

rҵng không lӵc lѭӧng nào ngăn ÿѭӧc bѭӟc tiӃn cӫa cách mҥng Nam ViӋt

Nam”.

* Các báo phѭѫng Tây thì mӍa mai Mӻ. Báo Anh viӃt: Trұn Biên Hòa

"ÿӕi vӟi Mӻ là mӝt ÿòn rҩt ÿau vӅ quân sӵ cǊng nhѭ vӅ chính tUӏ... Ĉó là mӝt

hành ÿӝng ÿӕt râu chú Sam”... “Ĉó là mӝt vӕ sҩm sét giáng vào uy tín Mӻ".

Báo Pháp Lѫ Phi-ga-rô viӃt: "Biên Hòa gҫn Sài Gòn mà du kích ÿã ÿánh

ÿѭӧc, thì hӑ có thӇ ÿánh bҩt cӭ nѫi nào”. Báo Nhân Ĉҥo viӃt: "Thҳng trұn

cӫa du kích ӣ Biên Hòa ÿã chӭng tӓ rҵng dù bӑn ÿӃ quӕc dùng cách gì cǊng

không thӇ thành công trong cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc cӫa chúng, chӭng cӟ

ҩy càng hùng hӗn vì ӣ ViӋt Nam là mӝt cuӝc ÿӑ sӭc giӳa mӝt ÿӃ quӕc rҩt

mҥnh vӟi mӝt xӭ bé nhӓ nhѭng mà anh dǊng”

* Dѭ luұn Mӻ thì rҩt bí. Báo thì viӃt: "Ĉó là mӝt cuӝc tұp kích cӵc kǤ tai

hҥi cho Mӻ”. Báo thì viӃt: "Trұn này làm cho Mӻ mҩt cҧ mһt. NӃu ӣ vào ÿӏa vӏ

1 %ji ÿăng trên Eio Nhân Dân sӕ 3878 QJjy 12.11.1964

1.9 Page 9

▲back to top

tәng Giôn, Tay-lѫ, v.v... thì chúng tôi phҧi ÿӓ mһt tía tai”. Báo thì viӃt: “Du

kích ÿánh vào sân bay Biên Hòa nhanh chóng và trúng ÿích mӝt cách làm

cho ngѭӡi ta phҧi kinh ngҥc. Cuӝc chiӃn tranh chӕng ViӋt cӝng bây giӡ tuyӋt

vӑng hѫn bao giӡ hӃt... Dù Mӻ bӓ vào bao nhiêu sӭc ngѭӡi và tiӅn bҥc cǊng

không ngăn ÿѭӧc thӃ ÿang tiӃn lên cӫa ViӋt cӝng”. Luұn ÿàm Nӳu Ѭӟc viӃt:

"Ngѭӡi Mӻ chúng ta hiӋn ÿang bӏ thҩt bҥi nhiӅu hѫn bao giӡ hӃt”.

Nhӳng lӡi thú nhұn cӫa tѭӟng tá và chính khách Mӻ cǊng thú vӏ. Ví dө:

tên tәng tѭ lӋnh Mӻ ӣ Sài Gòn nói: "Du kích ÿã dùng súng cӕi Mӻ bҳn lҥi

quân ÿӝi Mӻ và máy bay Mӻ!” Ních-xѫn, cӵu phó tәng thӕng Mӻ, thì thú nhұn

rҵng "cuͱc th̽t b̹i ͷ Biên Hòa là mͱt tai hͥa to nh̽t cho MΏ t΃ sau cuͱc th̽t

b̹i to lͳn ͷ c̻ng Trân Châu (cҧng Trân Châu là mӝt căn cӭ to nhҩt cӫa hҧi

quân Mӻ ӣ Thái Bình Dѭѫng, bӏ Nhұt Bҧn ÿánh chiӃm cuӕi năm 1941).

Cuӝc thҳng lӧi ӣ Biên Hòa rҩt lӯng lүy mà cǊng rҩt giҧn ÿѫn:

Chín chiӃn sƭ Quân giҧi phóng mò ÿӃn gҫn sân bay Mӻ 800 thѭӟc, bҳn

ÿӝ 100 phát súng cӕi cӫa Mӻ vào sân bay, sau 15 phút thì rút lui an toàn vô

sӵ.

KӃt quҧ là bҳn tan 21 máy bay phҧn lӵc và 8 máy bay loҥi khác. Phá

hӫy 1 ÿài quan sát, 2 kho chӭa dҫu, 4 trҥi lính, 18 nhà sƭ quan, giӃt 4 và làm

bӏ thѭѫng 72 tên Mӻ.

VӅ sӕ Mӻ chӃt và bӏ thѭѫng, mӝt thѭӧng nghӏ sƭ Mӻ là Thӟc-mѫn tuyên

bӕ rҵng "ÿӃn ba bӕn trăm Mӻ chӃt và bӏ thѭѫng nhѭng chính phӫ Mӻ ÿã che

giҩu sӵ thұt".

NӃu cӝng kӃt quҧ chiӃn ÿҩu trong chín tháng ÿҫu năm nay vӟi cuӝc

thҳng lӧi Biên Hòa, thì thҩy thҳng lӧi này to lӟn. Trong chín tháng ÿҫu năm,

ÿӗng bào miӅn Nam ÿã:

- Tiêu diӋt 83.000 ÿӏch (trong sӕ ÿó có 625 "cӕ vҩn" Mӻ),

- Thu ÿѭӧc 11.770 súng các loҥi,

- Bҳn rѫi và bҳn hӓng 660 máy bay,

- Phá hӫy hѫn 3.100 "ҩp chiӃn lѭӧc",

- Giҧi phóng thêm 174 vҥn ÿӗng bào khӓi ách kìm kҽp,

1.10 Page 10

▲back to top

- Giác ngӝ 58.000 binh sƭ QJөy bӓ hàng ngǊ ÿӏch.

Trѭӟc trұn Biên Hòa, dѭ luұn Hoa KǤ ÿã thҩy tình trҥng bi và bí cӫa

Mӻ. Nhѭ tӡ báo Tin tӭc Mӻ và thӃ giӟi ÿã viӃt: "Mӻ ÿang sөp ÿә ӣ Nam ViӋt

Nam cǊng nhѭ ÿã sөp ÿә ӣ Trung Quӕc trѭӟc ÿây... Mӛi ngày Mӻ càng ÿӃn

gҫn thҩt bҥi thҧm hҥi... Phái chăng Mӻ ÿang nhanh chóng nhұn lҩy mӝt ĈiӋn

Biên Phӫ ӣ Nam ViӋt Nam".

Chҳc bà con còn nhӟ rҵng hӗi tháng 3-1954, du kích ta phá 60 máy

bay Pháp ӣ Cát Bi và 25 chiӃc ӣ Gia Lâm, ÿӇ báo hiӋu cho cuӝc ÿҥi thҳng

lӏch sӱ ĈiӋn Biên phӫ. Rҩt có thӇ trұn thҳng ӣ sân bay Biên Hòa báo hiӋu

mӝt ĈiӋn Biên Phӫ ӣ miӅn Nam, nhѭ tӡ báo Mӻ ÿã nói.

NӃu muӕn tránh thҩt bҥi nhөc nhã nhѭ ӣ ĈiӋn Biên Phӫ thì Mӻ chӍ có

mӝt cách là chҩm dӭt ngay cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc ӣ miӅn Nam, rút ngay

quân ÿӝi cӫa chúng vӅ nѭӟc mҽ, ÿӇ nhân dân miӅn Nam giҧi quyӃt công viӋc

nӝi bӝ cӫa hӑ, nhѭ HiӋp ÿӏnh Giѫ-ne-vѫ ÿã quy ÿӏnh.

Ĉӗng bào miӅn Nam ngày càng ÿánh mҥnh, càng mҥnh càng thҳng,

nhѭng không vì thҳng mà kiêu, không chӫ quan khinh ÿӏch, và tin chҳc rҵng

cuӕi cùng thҳng lӧi nhҩt ÿӏnh vӅ tay ta. Vұy có thѫ rҵng:

Uy danh l΃ng l̓y kh͇p năm châu,

Ĉ̹n cͩi tuôn cho MΏ b͛ ÿ̿u.

Thành ÿͫng trͩng th͇ng lay L̿u tr͇ng.

Ĉi͟n Biên. MΏ ch͋ng ph̻i ch͵ lâu!

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top

TRËCH PHÈT BIӆU CӪA ĈӖNG CHË NGUYӈN VĂN LINH CӔ VҨN

BCH TW ĈҦNG

TҤI BUӘI HӐP MҺT TRUYӄN THӔNG ĈÏN NHҰN DANH HIӊU ANH

HÔNG LӴC LѬӦNG 9ǉ TRANG NHÂN DÂN TҤI TP BIÊN HÑA Ngày 29.

12. 1994

--------------------------------------------------------------------------

… Ͷ m͏t trͅn cͿa t͡nh Biên Hòa trong 2 cuͱc kháng chi͗n vͳi t́ cách

là Bí th́ Trung ́˿ng Cͽc và Chính u΍ Quân gi̻i phóng Mi͙n Nam trong th͵i

kǤ kháng chi͗n chͩng MΏ. tôi xin chào m΃ng t̽t c̻ các ÿͫng chí và các Bà

m͑ Anh hùng có m͏t.

2.2 Page 12

▲back to top

Biên Hòa là mͱt trong nh·ng ÿͣa ph́˿ng mà nhân dân d́ͳi sΉ lãnh

ÿ̹o FͿa Ĉ̻ng, có sΉ tham gia cͿa tác ÿ˿n vͣ vǊ trang cͿa Mi͙n, ÿã t΃ng

chi͗n ÿ̽u r̽t là anh dǊng d́ͳi th͵i kǤ chͩng Pháp và ÿ͏c bi͟t là d́ͳi th͵i kǤ

chͩng MΏ.

Hôm nay nhân dͣp k΍ ni͟m 50 năm ngày thành lͅp Quân ÿͱi nhân dân

Vi͟t Nam và nhân dͣp thành phͩ Biên Hòa vinh dΉ ÿón nhͅn danh hi͟u "Anh

hùng lΉc ĺͻng vǊ trang nhân dân", tôi h͗t s΁c Vui m΃ng. Sau khi dΉ l͝ mít

tinh và di͝u hành cͿa lΉc ĺͻng vǊ trang nhân dân, ÿ́ͻc g͏p m͏t và nói

chuy͟n vͳi các ÿͫng chí, tôi r̽t c̻m ÿͱng nhͳ l̹i các sΉ tích anh hùng cͿa

Quân và dân Biên Hòa. Xin hoan nghênh quân và dân thành phͩ Biên Hòa,

các ÿ˿n vͣ vǊ trang ÿã t΃ng chi͗n ÿ̽u ͷ Biên Hòa và các Bà m͑ Anh hùng

luôn s΁c khͧe và h̹nh phúc.

2.3 Page 13

▲back to top

2.4 Page 14

▲back to top

2.5 Page 15

▲back to top

2.6 Page 16

▲back to top

2.7 Page 17

▲back to top

2.8 Page 18

▲back to top

2.9 Page 19

▲back to top

2.10 Page 20

▲back to top

3 Pages 21-30

▲back to top

3.1 Page 21

▲back to top

TRËCH PHÈT BIӆU CӪA THѬӦNG TѬӞNG TRҪN VĂN TR¬ -

NGUYÊN TѬ LÊNH QUÂN GIҦI PHÏNG MIӄN NAM VIӊT NAM

TҤI BUӘI HӐP MҺT TRUYӄN THӔNG, ĈÏN NHҰN DANH HIӊU ANH

HÔNG LӴC TѬӦNG 9ǉ TRANG NHÂN DÂN TҤI TP BIÊN HÑA N*¬Y

29.12.1994

-----------------------------------------------------------------------------------

Tôi vô cùng tΉ hào dΉ l͝ ÿón nhͅn danh hi͟u "Anh hùng LΉc ĺͻng vǊ

trang nhân dân" cͿa quân và dân thành phͩ Biên +za.

Tôi th̽y mình h͗t s΁c tΉ hào Oj ͷ ÿây tiêu bi͛u cho anh hùng, cho F̻

dân tͱc anh hùng, lΉc ĺͻng vǊ trang anh hùng cͿa chúng ta. “Thành phͩ Qjy

là trung tâm trong th͵i kì kháng chi͗n chͩng MΏ vô Fng quan trͥng vì vͣ trí

chi͗n ĺͻc cͿa nó. Cho nên, ngay t΃ ÿ̿u 0Ώ ÿã vào và trͽ t̹i Biên Hòa và

ÿây là Sͷ ch͡ huy cͿa Quân ÿoàn III ngͽy là quân ÿoàn có nhi͟m vͽ ÿinh

chi͗m F̻ Mi͙n Ĉông Nam Bͱ và b̻o v͟ cho ÿ̿u não ͷ thành phͩ Sài Gòn.

Cho nên Biên Hòa có vͣ trí chi͗n ĺͻc lͳn không ph̻i ÿͩi vͳi ÿͣch mà còn ÿͩi

vͳi ta n·a. Ph̻i chăng ÿây là cii tiêu bi͛u cͿa hào khí Ĉͫng Nai, ÿã xây

dΉng t΃ m̽y trăm năm v͙ tŕͳc mà ÿͣch vào ÿây, c͇m chͩt ͷ ÿây không ph̻i

vì mͽc ÿích chi͗n tranh thông th́͵ng mà Fzn ÿánh vào lòng con nǵ͵i cͿa

c̻ hào khí Ĉͫng Nai, cͿa c̻ phía Nam. Do ÿó, chúng không nh·ng ch͡ ÿ͏t

ch͡ huy Sͷ Quân ÿoàn III t̹i ÿây ÿ͛ b̻o v͟ F̻ khu vΉc Mi͙n Ĉông và thành

phͩ Sài Gòn, có th͛ nói r͉ng gi͏c 0Ώ xây dΉng sân bay Biên Hòa là sân bay

quân sΉ lͳn nh̽t ͷ phía Nam, căn c΁ Liên hͻp Long Bình t΃ ÿó ÿánh phá c̻

mi͙n Nam mà ÿ͏c bi͟t là ͷ mi͙n Ĉông Nam Bͱ. Th͗ nh́ng, tŕͳc mͱt tình

hình nh́ th͗, quân dân thành phͩ Biên Hòa cǊng nh́ c̻ t͡nh Ĉͫng Nai, c̻

mi͙n Ĉông Nam Bͱ ÿã chi͗n ÿ̽u vô cùng anh dǊng, ÿã hy sinh r̽t nhi͙u

x́˿ng máu trên trái ÿ̽t này. Ĉi͙u ÿó ÿã nói lên r͉ng tính ch̽t, tính cách anh

hùng cͿa nhân dân và LΉc ĺͻng vǊ trang Biên Hòa. Chính vì tính cách ÿó,

ngay trͅn ÿánh 0Ώ ÿ̿u tiên cǊng x̻y ra ͷ ÿây ". Cuͩi cùng, vͣ trí Biên Hòa l̹i

Fjng vô cùng quan trͥng ÿi ÿôi vͣ trí Xuân Lͱc vì khi phòng thͿ Sài Gòn thì

3.2 Page 22

▲back to top

0Ώ ngͽy ÿã giao cho Quân ÿoàn III b̻o v͟ Sài Gòn Mi͙n Ĉông, ÿͫng th͵i có

phòng thͿ ti͙n tiêu ͷ t̹i Xuân Lͱc...

3.3 Page 23

▲back to top

TRONG TѬ THӂ ANH HÔNG

TH¬NH PHӔ BIÊN +ÑA

+¬NH QUÂN V¬O TѬѪNG LAI

TRҪN BҤCH ĈҴNG

Lӵc lѭӧng vǊ trang thành phӕ Biên Hòa vӯa nhұn ÿѭӧc danh hiӋu anh

hùng. Ĉó là sӵ ÿánh giá công lao cӫa Nhà nѭӟc ÿӕi vӟi mӝt thành phӕ mà

suӕt hai cuӝc kháng chiӃn luôn nҵm dѭӟi sӵ kiӇm soát cӫa giһc, nѫi tұp

trung nhiӅu cѫ sӣ quân sӵ lӟn - sân bay, khu hұu cҫn... - và nhѭ chiӃc áo

giáp che chҳn thӫ ÿô cӫa chӃ ÿӝ Sài Gòn cҧ thӡi Pháp lүn thӡi Mӻ. Chính tҥi

ÿӏa bàn xung yӃu này diӉn ra nhӳng trұn ÿánh nәi tiӃng cӫa quân ÿӝi cách

mҥng, ÿһc biӋt cuӝc tiӃn công sân bay Biên Hòa ngày 31-10-1964 ÿã ÿi vào

biên niên sӱ kháng chiӃn. NӃu cҫn nói thêm thì tҥi Biên Hòa, các tên xâm

lѭӧc Mӻ ÿҫu tiên bӏ trӯng phҥt, ngày 7 tháng 7 năm 1959.

Tҩt nhiên, danh hiӋu anh hùng không chӍ dành riêng cho lӵc lѭӧng vǊ

trang thành phӕ Biên Hòa. Toàn thӇ công dân cӫa thành phӕ ÿӅu có phҫn

mình trong lá quân kǤ lҩp lánh quân công.

Thành phӕ Biên Hòa chính thӭc trӣ thành lӷ sӣ cӫa dinh Trҩn Biên vào

mùa xuân năm Mұu Dҫn (1698), do Chѭӣng Cѫ LӉ Thành Hҫu NguyӉn Hӳu

Cҧnh thӯa lӋnh chúa NguyӉn Phѭӟc Chu vào kinh lý ÿҩt Ĉӗng Nai - Cӱu

Long, bӕ trí hӋ thӕng hành chánh.

Lúc bҩy giӡ, ÿҩt Ĉӗng Nai - Cӱu Long - tӭc Nam Bӝ ViӋt Nam - ÿã có

hѫn 40.000 hӝ dân ngàn dһm ruӝng ÿҩt. Các nhà nghiên cӭu ѭӟc tính ngѭӡi

ViӋt vào khai phá vùng hoang ÿӏa này thành làng xóm tӯ cuӕi thӃ kӹ 16 hoһc

ÿҫu thӃ kӹ 17 - cǊng có thӇ sӟm hѫn.

Dinh Trҩn Biên cùng vӟi Dinh Phiên Trҩn (Gia Ĉӏnh) là hai ÿѫn vӏ hành

chánh ÿҫu tiên cӫa chúa NguyӉn trên ÿӏa bàn Nam Bӝ .

Lӷ sӣ cӫa Dinh Trҩn Biên - gӗm Lѭu thӫ, Cai bӝ và Ký lөc phө trách

viӋc binh, viӋc dân - không hҷn nҵm ÿúng vӏ trí thành phӕ Biên Hòa hiӋn nay.

Tuy nhiên ÿiӅu chҳc chҳn là Cù lao Phӕ vào thӡi ÿó buôn bán sҫm uҩt do

3.4 Page 24

▲back to top

tiӃp nhұn và phân phӕi hàng hóa theo ÿѭӡng sông ÿi khҳp nѫi, kӇ cҧ vӟi

nѭӟc ngoài.

Sau chuyӃn kinh lý cӫa NguyӉn Hӳu Cҧnh, trong vòng nӱa thӃ kӹ,

chúa NguyӉn ÿã lұp xong ÿѫn vӏ hành chánh khác trên toàn Nam bӝ - công

viӋc hoàn tҩt vào năm 1757. Lúc ÿó ngoài dinh Trҩn Biên và dinh Phiên Trҩn,

thêm dinh Hà Tiên, dinh Long Hӗ.

Tháng 10-1779, NguyӉn Ènh - chҥy vào Nam khi Tây Sѫn khӣi nghƭa -

cho vӁ hӑa ÿӗ chia cҳt ÿӏa giӟi cӫa Trҩn Biên và Phiên Trҩn thành dinh

Trѭӡng Ĉӗn, tӭc Ĉӏnh Tѭӡng sau này.

Gia Long lên ngôi, bҳt ÿҫu quy hoҥch các ÿӏa hҥt hành chánh rҥch ròi

hѫn. Năm 1808, ÿәi Trҩn Biên ra Trҩn Biên Hòa vӟi phӫ Phѭӟc Long và 4

huyӋn: Phѭӟc Chánh (trѭӟc là tәng Tân Chánh), Bình An, Long Thành,

Phѭӟc An (trѭӟc ÿӅu là tәng).

ĈӃn năm 1820, triӅu ÿình lҥi cҧi tә hành chánh, ÿһt toàn bӝ 5 trҩn cӫa

Nam Bӝ dѭӟi quyӅn Tәng trҩn Gia Ĉӏnh thành.

Trҩn Biên Hòa vүn gӗm 1 phӫ, 4 huyӋn, 8 tәng và 310 xã thôn phѭӡng.

Sau sӵ biӃn Lê Văn Khôi, triӅu ÿình bãi bӓ chӭc Tәng trҩn, bӕ trí Nam

Bӝ làm 6 tӍnh (Nam kǤ lөc tӍnh). TӍnh Biên Hòa vүn gӗm 1 phӫ, 4 huyӋn vӟi

22 tәng, 282 làng. Dѭӟi làng, Biên Hòa có 234 thôn, 34 xã, 5 phѭӡng, 4 ҩp

và 4 thuyӅn (sӕng trên ghe thuyӅn hoһc bè).

Năm 1840, tӍnh Biên Hòa gӗm 2 phӫ, 7 huyӋn: phӫ Phѭӟc Long gӗm

huyӋn Phѭӟc Chánh (Võ Sa), Bình An (Thӫ Dҫu Mӝt). Ngmi An (Thӫ Ĉӭc),

Phѭӟc Bình (trung tâm Biên Hòa) và phӫ Phѭӟc Tuy gӗm huyӋn Phѭӟc An

(Bà Rӏa), Long Thành và Long Khánh.

Năm 1855, tӍnh Biên Hòa gӗm 2 phӫ, 4 huyӋn, 35 tәng và 408 xã thôn.

Thành phӕ Biên Hòa hiӋn nay nҵm trong phӫ Phѭӟc Long, huyӋn Phѭӟc

Bình.

Năm 1878 - tӭc Pháp ÿã chiӃm Nam kǤ - ÿӏa ÿӗ hành chánh thay ÿәi

căn bҧn. Toàn bӝ Nam Bӝ chia 19 hҥt. Hҥt Biên Hòa gӗm huyӋn Phѭӟc

3.5 Page 25

▲back to top

Chánh và huyӋn Long Thành gӗm 16 tәng, 205 làng và các chӧ ÿҫu mӕi: Tân

Uyên, Long Thành, chӧ Ĉӗn, BӃn Cá...

Năm 1915, tӍnh Biên Hòa vӟi dân sӕ 105.60 chia làm 16 tәng (có 5 tәng

ngѭӡi thѭӧng). ĈӃn 1930, Pháp khôi phөc lҥi ÿѫn vӏ quұn (trên tәng) và Biên

Hòa có 4 quұn là Long Thành, Tân Uyên, Xuân Lӝc, Châu Thành và 11 tәng

ngѭӡi thѭӧng quanh núi Bà Rá.

Làng Bình Trѭӟc, ÿӏa bàn quan trӑng cӫa tӍnh, gҫn tѭѫng ӭng vӟi nӝi

thành Biên Hòa cǊ.

Tә chӭc trên duy trì ÿӃn Cách Mҥng Tháng Tám. Trong hai kǤ kháng

chiӃn, chúng ta tә chӭc các ÿѫn vӏ hành chánh theo nhu cҫu và tình thӃ thӵc

tӃ cӫa ta. Song song, Pháp rӗi Mӻ cǊng bӕ trí các ÿѫn vӏ thích hӧp vӟi ý ÿӗ

quân sӵ cӫa chúng.

Xin dүn vài sӕ liӋu thuӝc tӍnh Biên Hòa.

Năm 1955: 11.045 km2, 246.700 dân.

Năm 1956: 247.700 dân, riêng thành phӕ Biên Hòa 33.820.

Năm 1970: 469.100 dân, riêng thành phӕ Biên Hòa 87.100.

Tôi ÿӃn Biên Hòa ÿҫu nhӳng năm 30, lúc tôi còn ngӗi trên gióng cho

má tôi gánh tӯ ga xe lӱa vӅ làng Bӱu Long, xuyên qua vѭӡn cao su. Thuӣ

ҩy, tә chӭc hành chánh Nam KǤ ÿã vào nӃp. TӍnh Biên Hòa mang sӕ 13 - tӟi

nay tôi chѭa có dӏp tìm hiӇu vì sao ngѭӡi Pháp xӃp trұt tӵ các tӍnh Nam KǤ

nhѭ thӃ? Gia Châu Hà Rҥch Trà Sa BӃn Long Tân Sóc Thӫ Tây Biên Mӻ Bá

Chӧ Vinh Gò Cҫn Sài Bҥc (sau thêm Cҩp: VǊng Tàu). Tôi thuӝc lòng thӭ tӵ

20 tӍnh, dù vào tuәi "cә lai hi" vүn không quên! Sinh tӍnh sӕ 4 (Rҥch Giá ), tôi

lên tӍnh sӕ 19 (Sài Gòn) và trôi dҥt vӅ tӍnh sӕ 13.

Làng Bӱu Long, nay hình nhѭ là phѭӡng Bӱu Long, trҥm dӯng chân

ÿҫu tiên cӫa gia ÿình tôi. Làng nҵm trong tәng Phѭӟc Vinh Trung, quұn Châu

Thành. Trѭӡng tôi hӑc ÿҫu tiên là trѭӡng Tân Phong. Bҩy giӡ sân bay còn

hҽp, trѭӡng tôi ӣ ngay rìa sân bay, trѭӟc khi ÿӃn trѭӡng phҧi qua "Môi

súng", nѫi lính tұp thành sѫn ÿá Biên Hòa thӍnh thoҧng hӑc và thi bҳn súng.

3.6 Page 26

▲back to top

Ët hôm sau, gia ÿình tôi chuyӇn lên làng Tân Phú. Hӗi ÿó, Tân Phú

thuӝc Tәng Phѭӟc Vinh Hҥ, tôi hӑc trѭӡng Bình Thành (Cây Ĉào), cǊng

thuӝc Phѭӟc Vinh Hҥ - tәng này tuy ngoҥi ô thành phӕ Biên Hòa nhѭng do

quұn Tân Uyên (ӣ bên kia sông Ĉӗng Nai) quҧn lý. Tәng gӗm các làng Ĉҥi

An (nѫi nay ÿһt nhà máy ÿiӋn Trӏ An). Tân Dinh, ThiӋn Tân, Bình Thành, Bình

Phѭӟc, Lӧi Hòa, Bình Long.

Hӑc hӃt bұc tiӇu hӑc ӣ Cây Ĉào, tôi hӑc tiӃp sѫ hӑc ӣ trѭӡng Bình

Phѭӟc (BӃn Cá) ÿӕi diӋn vӟi cù lao Tân TriӅu bѭӣi ngon nәi tiӃng. Chính trên

ÿѭӡng ÿӃn trѭӡng BӃn Cá, vào lúc phong trào Mһt Trұn Bình Dân mà tôi

chӭng kiӃn các cuӝc mít tinh treo cӡ búa liӅm tҥi ngã ba Bình ý.

Thҫy giáo Thӡi dҥy lӟp nhӭt, truyӅn bá trong chúng tôi kiӃn thӭc lӏch

sӱ ViӋt Nam mà tôi xem nhѭ mӝt trong nhӳng hành trang ban sѫ ÿi vào cách

mҥng cӫa tôi.

Tҥi ÿây, tҥi Biên Hòa, tôi có mӝt ngѭӡi anh em hӑ là NguyӉn Văn

Nghƭa (Xѭӧc); anh ҩy hy sinh trong kháng Pháp, nay mӝt con ÿѭӡng thành

phӕ Biên Hòa mang tên anh. Tôi cǊng quen anh Thuұn (Ba Thu), thҫy giáo

Sӭ, anh HuǤnh Văn LǊy, anh Ký, anh Khoai và mӝt sӕ ngѭӡi hoҥt ÿӝng cӝng

sҧn và yêu nѭӟc khác. Có lúc, tôi ӣ nhà ông Trѭӣng tòa Trҫn Quang

Nghiêm, phө ÿҥo cho con ông; tӫ sách khá ÿӗ sӝ cӫa ông giúp tôi rҩt nhiӅu.

Con sông Ĉӗng Nai bát ngát, rӯng cә thө bҥt ngàn, tiӃng cӑp rӕng, mӃn

tát, vó ngӵa kpo xe nhӏp nhàng trên ÿѭӡng ÿá ngôi trѭӡng làng, trái cây

hoang Ĉҥi, nhӳng ÿêm hát ÿình... cӫa Biên Hòa sӕng trong tôi thұt dai dҷng.

Có thӇ nói ÿҩt Biên Hòa góp phҫn quan trӑng vào quá trình hình thành

tâm hӗn và giác ngӝ cách mҥng trong tôi. Tuy hai cuӝc kháng chiӃn tôi không

làm viӋc trӵc tiӃp ӣ Biên Hòa song lúc nào tôi cǊng ÿinh ninh mình liên quan

chһt chӁ vӟi mҧnh ÿҩt này, mҧnh ÿҩt ÿҫy ký niӋm ҩu thѫ, kӹ niӋm vào ÿӡi.

Thành phӕ Biên Hòa, tӯ ngày 10-5-1993, ÿѭӧc Thӫ tѭӟng Chính phӫ

quyӃt ÿӏnh nâng lên ÿô thӏ loҥi II.

3.7 Page 27

▲back to top

Vӟi 15.700 ha diӋn tích và 346.000 dân, thành phӕ Biên Hòa thuӝc loҥi

ÿô thӏ lӟn cӫa nѭӟc ta hiӋn nay. Nҵm trên tҧ ngҥn sông Ĉӗng Nai - thӫy lѭu

chiӃn lѭӧc nӕi vӟi sông Sài Gòn ra biӇn Ĉông, gҳn kӃt vӟi hӋ thӕng thӫy lѭu

ÿӗng bҵng sông Cӱu Long - trên tuyӃn ÿѭӡng bӝ và ÿѭӡng sҳt xuyên ViӋt,

có mӝt khu công nghiӋp rӝng có sân bay tiӃp nhұn ÿѭӧc máy bay cӥ lӟn,

nҵm sát thành phӕ Hӗ Chí Minh và gҫn sát VǊng Tàu, giӳa vùng nguyên liӋu

công nghiӋp phong phú (cao su, ÿiӅu, ÿұu phӝng, mía, trà, cà phê...) và vұt

liӋu xây dӵng (ÿá, ÿҩt sét...), tӯ xa xѭa ÿã có truyӅn thӕng tiӇu thӫ công

(gӕm, gҥch ngói, mía ÿѭӡng, ÿúc gang, nghӅ mӝc, nghӅ ÿá...) và thѭѫng

nghiӋp, do nhiӅu ÿӧt di dân bә sung tay nghӅ cҧ nѭӟc, thành phӕ Biên Hòa

hӝi mӝt loҥt ѭu thӃ phát triӇn mà không phҧi ÿô thӏ nào cǊng có. Trong tѭѫng

lai không xa, thành phӕ Biên Hòa mӣ rӝng khu công nghiӋp cǊ - vӕn mӝt thӡi

cung ӭng tӯ thép cán ÿӃn lҳp ráp cѫ khí và ÿiӋn tӱ vӟi kӻ thuұt cao - sang

khu Long Bình ÿӗng thӡi nӕi liӅn khu công nghiӋp Thӫ Ĉӭc cӫa thành phӕ Hӗ

Chí Minh. Trong trѭӡng hӧp ÿó, thành phӕ Biên Hòa trӣ thành trung tâm cӫa

mӝt quҫn thӇ khu công nghiӋp hùng hұu vào bұc nhҩt nѭӟc.

Tәng sҧn phҭm ÿҫu ngѭӡi thành phӕ Biên Hòa năm 1994 ѭӟc ÿoán

420 USD, cao hѫn 40 USD bình quân toàn tӍnh, gҫn gҩp ÿôi bình quân cҧ

nѭӟc, bҵng mӝt nӱa thành phӕ Hӗ Chí Minh. Nghƭa là mӝt thành phӕ có tәng

sҧn phҭm chia cho ÿҫu ngѭӡi loҥi khá ӣ ViӋt Nam.

ĈӃn cuӕi thӃ kӹ, thành phӕ Biên Hòa, vӟi triӇn khai các khu công

nghiӋp, có khҧ năng tăng gҩp ÿôi tәng sҧn phҭm, tuy viӋc ÿó không dӉ dàng.

Trong ba góc cӫa "Tam giác phát triӇn trӑng ÿiӇm" ӣ phía Nam, thành

phӕ Biên Hòa thuӝc dҥng lҩy sҧn xuҩt làm chính, khác VǊng Tàu (trӯ dҫu

khí) lҩy dӏch vө làm chính và thành phӕ Hӗ Chí Minh kӃt hӧp cҧ sҧn xuҩt và

dӏch vө. Mӝt thành phӕ chuyên sҧn xuҩt công nghiӋp, tӕc ÿӝ tăng trѭӣng

không thӇ nhanh, nhѭng trên cái nӅn chҳc chҳn. Ĉó cǊng là mӝt cách phân

công cӫa nӅn kinh tӃ ÿӏnh hѭӟng.

Ĉӑc tұp tài liӋu "Biên Hòa, ÿô thӏ loҥi II, tôi chӧt nghƭ: sӁ là ÿô thӏ loҥi I

3.8 Page 28

▲back to top

Tҩt nhiên, không ít vҩn ÿӅ ÿһt ra cho thành phӕ ÿӇ thích ӭng và chӫ

ÿӝng trong ÿѭӡng ÿi cӫa mình. Dân trí, ÿӝi ngǊ kӻ thuұt và quҧn lý ÿӭng ÿҫu

vҩn ÿӅ sӕng chӃt ҩy. Quy hoҥch mӝt cách hӧp lý toàn thành phӕ, hài hòa

nhu cҫu kinh tӃ vӟi mӻ quan ÿòi hӓi cѫ quan lãnh ÿҥo thành phӕ nhìn xa, dӵ

kiӃn trѭӟc tѭѫng lai, kiên quyӃt chӕng lӕi "vӯa chҥy vӯa xӃp hàng" và "sai

ÿâu sӱa ÿó".

Bao trùm lên tҩt cҧ, mӝt thành phӕ phát triӇn ÿӝt biӃn nhѭ Biên Hòa dӉ

phát sinh các tӋ nҥn xã hӝi. Không rút kinh nghiӋm cӫa thành phӕ Hӗ Chí

Minh, cӫa VǊng Tàu thì thành phӕ Biên Hòa sӁ phҧi ÿӕi phó vӟi các thách ÿӕ

nan giҧi.

Quá khӭ tһng cho thành phӕ Biên Hòa hai tiӃng Anh hùng. Giӳ danh

hiӋu ҩy tӯ nay trӣ ÿi lҥi trên mӝt mһt trұn khác. Tuy nhiên, ÿã anh hùng trong

ÿánh giһc, tҥi sao không anh hùng trong lao ÿӝng xây dӵng?

Là "ÿӭa con cӫa Biên Hòa" nhѭ ÿӗng chí Lê Hoàng Quân giӟi thiӋu tôi

trong lӉ nhұn danh hiӋu anh hùng Fӫa thành phӕ Biên Hòa, tôi ѭӟc ao Biên

Hòa giàu mҥnh trong sҥch ÿҽp - mӝt gѭѫng mүu lӕi sӕng kiӇu ÿô thӏ, kiӇu

công nghiӋp hoàn toàn Biên Hòa, hoàn toàn ViӋt Nam nhѭ Cù lao Phӕ xanh

mát, nhѭ dòng Ĉӗng Nai chӣ nѭӟc ngӑt ÿҫu nguӗn…

Ĉ̿u 1995

3.9 Page 29

▲back to top

TH¬NH TËCH RҤNG RӤ

PHҪN THѬӢNG XӬNG ĈÈNG

NGUYӈN VĂN C+Ë (2*)

Ngày 29-12-1994, thành phӕ Biên +za ÿã long trӑng tә chӭc LӉ ÿón

nhұn danh hiӋu "Anh hùng lӵc lѭӧng vǊ trang" do Nhà nѭӟc tһng thѭӡng

cho nhân dân và lӵc lѭӧng vǊ trang Biên Hòa vӅ thành tích trong nhӳng năm

kháng chiӃn chӕng Mӻ và 20 năm xây dӵng và bҧo vӋ thành phӕ ÿi lên chӫ

nghƭa xã hӝi.

Ĉây là phҫn thѭӣng cao quí cӫa Nhà nѭӟc rҩt xӭng ÿáng vӟi công lao

và thành tích cӫa quân dân Biên Hòa suӕt 40 năm chiӃn ÿҩu và xây dӵng

trên quê hѭѫng cӫa mình. Trong rҩt nhiӅu thành tích ÿѭӧc tәng hӧp lҥi ÿӇ

Nhà nѭӟc xét và tһng thѭӣng danh hiӋu cao quí này cho quân dân Biên Hòa,

tôi ÿһc biӋt chú ý mӝt sӕ sӵ kiӋn nәi bұt tҥi ÿây, ÿã có tiӃng vang cҧ nѭӟc và

dѭ luұn trên thӃ giӟi có dӏp biӃt ÿӃn. Ĉó là cuӝc phá khám ngày 02-12-1956

tҥi nhà giam Tân HiӋp (Biên Hòa) vӟi gҫn 500 cán bӝ, chiӃn sƭ và ÿӗng bào

yêu nѭӟc bӏ Mӻ - DiӉm bҳt giam cҫm tҥi ÿây ÿã vѭӧt ngөc, trӣ vӅ vӟi cách

mҥng; Trұn ÿánh Mӻ ÿҫu tiên tҥi nhà máy cѭa BIF Tân Mai (Biên Hòa) ÿêm

7-7-1959, diӋt 02 sƭ quan Mӻ trong Phái ÿoàn cӕ vҩn quân sӵ MAAG cӫa Mӻ

khi chúng ÿһt chân ÿӃn Biên Hòa, và trұn pháo kích ÿҫu tiên vào sân bay

trong ÿêm 31-10-1964, phá hӫy mӝt lúc 59 máy bay các loҥi cӫa ÿӏch, diӋt

hàng trăm tên giһc lái và chuyên viên kӻ thuұt Mӻ trong sân bay.

(2) Nguyên 3Ky %t thѭ Khu 8ӹ MiӅn Ĉông Nam Bӝ

3.10 Page 30

▲back to top

Tҩt nhiên là còn nhiӅu trұn khác liên tiӃp ÿánh vào sân bay, tәng kho

hұu cҫn Long Bình và nhiӅu mөc tiêu quan trӑng khác vӟi mӭc ÿӝ thiӋt hҥi

cӫa ÿӏch lӟn hѫn, nhѭng ba trұn trên có thӇ là tiêu biӇu nhҩt trên ÿӏa bàn

Biên Hòa trong nhӳng năm kháng chiӃn chӕng Mӻ. Và, quân dân Biên Hòa

vӟi tҩm lòng kiên trung, bҩt khuҩt, vӯa mѭu trí, sáng tҥo ÿã vѭӧt khó khăn

QJөy hiӇm ÿӇ lұp ÿѭӧc nhӳng thành tích vҿ vang, góp phҫn vào thҳng lӧi

chung cӫa quân và dân miӅn Ĉông Nam bӝ và chiӃn trѭӡng cҧ nѭӟc cho

ÿӃn ngày miӅn Nam ÿѭӧc hoàn toàn giҧi phóng.

Trong nhӳng năm kháng chiӃn, cҧ thӡi ÿánh Pháp ÿӃn thӡi chӕng Mӻ,

Biên Hòa là ÿӏa bàn chiӃn ÿҩu rҩt gay go và ác liӋt cӫa chiӃn trѭӡng miӅn

Ĉông Nam bӝ. Cҧ thӵc dân Pháp và ÿӃ quӕc Mӻ, khi ÿһt chân ÿӃn miӅn Nam

nѭӟc ta, chúng ÿӅu ÿѭa các ÿѫn vӏ quân chӫ lӵc tinh nhuӋ vӅ ÿóng chӕt tҥi

ÿây và xây dӵng thành mӝt khu hұu cӭ liên hoàn, có cҧ sân bay chiӃn lѭӧc

cӥ lӟn làm nѫi xuҩt phát ÿi ÿánh phá hoһc yӇm trӧ cho các cuӝc hành quân

càn quét ӣ Ĉông Nam Bӝ, ÿӗng thӡi chi viӋn cho các vùng lân cұn và cҧ

chiӃn trѭӡng miӅn Nam.

Nét ÿһc trѭng trong lӕi ÿánh cӫa lӵc lѭӧng vǊ trang tҥi Biên Hòa là:

Ngoài nhӳng trұn chӕng ÿӏch bung ra càn quét vùng ven ÿô thӏ và nông thôn

thì lӕi ÿánh gҫn nhѭ "sӣ trѭӡng" cӫa Biên Hòa là liên tөc tҩn công vào các

hұu cӭ, sӣ chӍ huy, sân bay và kho hàng cӫa ÿӏch, trӯng trӏ bӑn ác ôn có nӧ

máu, làm cho chúng vô cùng khiӃp ÿҧm, không coi ӣ ÿâu là nѫi an toàn cӫa

chúng. Chính vì vұy mà sӵ phҧn ӭng "trҧ ÿǊa" cӫa ÿӏch mӛi khi bӏ quân ta tҩn

công rҩt ác liӋt, làm cho ÿӏa bàn Biên Hòa luôn luôn sôi ÿӝng; mӭc ÿӝ kìm

kҽp cӫa chúng ÿӕi vӟi quҫn chúng nhân dân tҥi ÿây vô cùng khҳc nghiӋt.

Cuӝc nәi dұy phá khám Tân HiӋp vӟi mӝt qU1 mô khá lӟn trong thӡi

ÿiӇm mà ÿӏch ÿang mӣ chiӃn dӏch "Trѭѫng Tҩn Bӱu” càn quét, khӫng bӕ,

chà ÿi xát lҥi nhiӅu tháng liӅn ӣ vùng Ĉông Nam Bӝ. Chúng bҳt hàng ngàn

ngѭӡi kháng chiӃn cǊ và quҫn chúng yêu nѭӟc ÿem vӅ giam giӳ tҥi ÿây. ThӃ

mà vào mӝt buәi chiӅu ngày 02-12-1956, gҫn 500 "tù nhân" yêu nѭӟc ÿã

vùng lên phá khám, cѭӟp súng cӫa ÿӏch trӣ vӅ vӟi cách mҥng ÿӇ tiӃp tөc

4 Pages 31-40

▲back to top

4.1 Page 31

▲back to top

chiӃn ÿҩu. ĈiӅu ÿó ÿã nói lên tҩm lòng kiên trung bҩt khuҩt và ý chí quұt khӣi

cӫa quҫn chúng cách mҥng tҥi Biên Hòa lúc bҩy giӡ rҩt quyӃt liӋt trѭӟc mǊi

lê và hӑng súng cӫa kҿ thù.

Tôi còn ÿѭӧc biӃt thêm trong 20 năm xây dӵng và bҧo vӋ Tә quӕc,

thành phӕ Biên Hòa ÿӅu hoàn thành tӕt các chӍ tiêu kinh tӃ xã hӝi, triӇn khai

tӕt các hoҥt ÿӝng văn hóa và an ninh quӕc phòng, ÿѭӧc tӍnh Ĉӗng Nai ÿӅ

nghӏ Trung ѭѫng tһng thѭӣng trên 20 Huân chѭѫng Lao ÿӝng các hҥng cùng

nhiӅu Huân - huy chѭѫng khác cho các tұp thӇ và cá nhân có thành tích.

ThӍnh thoҧng tôi có dӏp vӅ Biên Hòa dӵ hӑp mһt nhân các ngày kӹ niӋm

lӟn hàng năm, do Thành uӹ mӡi. Tôi ÿѭӧc gһp lҥi nhiӅu ÿӗng chí, bҥn bè cǊ

cùng sӕng và chiӃn ÿҩu trên phҫn ÿҩt "MiӅn Ĉông gian lao mà anh dǊng"

này. Phҫn ÿông trong sӕ này nay ÿã nghӍ hѭu, mӝt sӕ ít ÿѭӧc cҩp uӹ ÿӏa

phѭѫng mӡi tham gia công tác tҥi cѫ sӣ.

Xa cich nhau nhiӅu năm, nay có dӏp gһp lҥi, có rҩt nhiӅu ÿiӅu tâm sӵ

ÿѭӧc mang ra trao ÿәi, bàn bҥc. ĈiӅu mà tôi rҩt mӯng là tҩt cҧ các ÿӗng chí

ҩy ÿӅu có chung mӝt nhұn xét lj tình hình ÿҩt nѭӟc ta mҩy năm gҫn ÿây ÿã

ÿi vào thӃ әn ÿӏnh, nӅn kinh tӃ khӣi sҳc, các lƭnh vӵc hoҥt ÿӝng khác ӣ trong

nѭӟc và tӯng ÿӏa phѭѫng ÿӅu ӣ xu thӃ phát triӇn ÿi lên. Ĉӡi sӕng cӫa nhân

dân có khá hѫn. CǊng trong xu thӃ ÿó, cuӝc sӕng tѭ riêng cӫa gia ÿình các

ÿӗng chí có phҫn ÿѭӧc cҧi thiӋn hѫn so vӟi trѭӟc. ĈiӅu quan trӑng nӳa là

các ÿӗng chí ÿã ÿһt mҥnh niӅm tin vào lӟp trҿ vӟi tҩt cҧ thiӋn chí, rҩt nâng

niu dìu dҳt lӟp cán bӝ trҿ tҥi ÿӏa phѭѫng kӃ tөc sӵ nghiӋp cӫa các lӟp ngѭӡi

ÿi trѭӟc. ĈiӅu này không phҧi dӉ dàng có ÿѭӧc mӝt cách nhìn và ÿánh giá

thӕng nhҩt nhѭ hiӋn nay. Tôi còn nhӟ rõ: Cuӕi thұp kӹ 80 bѭӟc sang ÿҫu

thұp kӹ 90, sau sӵ kiӋn tan rã cӫa các nѭӟc Ĉông âu và Liên Xô. Dù ÿã

ÿѭӧc quán triӋt tinh thҫn Nghӏ quyӃt Ĉҥi hӝi lҫn thӭ 6 và 7 cӫa Ĉҧng, nhѭng

tâm tѭ tình cҧm cӫa mӝt bӝ phұn cán bӝ, ÿҧng viên lӟn tuәi ÿã tӯng lăn lӝn

nhiӅu năm trong chiӃn ÿҩu, không khӓi băn khoăn trѭӟc tình hình nӅn kinh tӃ

nѭӟc ta ÿang chuyӇn qua cѫ chӃ thӏ trѭӡng, các hoҥt ÿӝng văn hóa có sӵ

giao lѭu vӟi nѭӟc ngoài... Trong tình hình ÿó, ÿӝi ngǊ cán bӝ trҿ chѭa kӏp

4.2 Page 32

▲back to top

ÿào tҥo bài bҧn theo cѫ chӃ mӟi, lҥi chѭa ÿѭӧc rèn luyӋn và thӭ thách nhiӅu

thì liӋu anh em có vӳng vàng, ÿӫ bҧn lƭnh ÿӇ vѭӧt qua nhӳng khó khăn,

phӭc tҥp mӟi, nhҩt là nhӳng cám dӛ vӅ mһt vұt chҩt ӣ mӝt môi trѭӡng mӟi

ÿҫy rүy nhӳng cҥm bүy ÿang bày sҹn, trong ÿó có cҧ âm mѭu thӫ ÿoҥn cӫa

chӫ nghƭa ÿӃ quӕc và các thӃ lӵc thù ÿӏch lӗng vào ÿӇ chӕng phá công cuӝc

xây dӵng Chӫ nghƭa xã hӝi ӣ nѭӟc ta.

ThӃ mà, chӍ qua mҩy năm thӵc hiӋn công cuӝc ÿәi mӟi, bҵng sӵ nӛ lӵc

phҩn ÿҩu không ngӯng, tӯng ÿӏa phѭѫng và tӯng ngành ÿã xoay chuyӇn

ÿѭӧc tình hình, lұp ÿѭӧc nhiӅu thành tích ÿáng kӇ ÿóng góp vào nhӳng

thành tӵu chung cӫa cҧ nѭӟc rҩt quan trӑng và có ý nghƭa, tҥo ÿà vӳng chҳc

ÿӇ chúng ta bѭӟc vào thӃ kӹ 21 vӟi mӝt tѭѫng lai sáng sӫa, ÿҫy tin tѭӣng.

Trong ÿó, có phҫn ÿóng góp tích cӵc cӫa lӵc lѭӧng cán bӝ trҿ trên nhiӅu lƭnh

vӵc nhѭ: phát triӇn kinh tӃ, khoa hӑc kӻ thuұt, an ninh quӕc phòng và ÿһc

biӋt là chӕng các hiӋn tѭӧng tiêu cӵc ÿӇ tӯng bѭӟc lành mҥnh hóa xã hӝi tҥi

ÿӏa phѭѫng và cѫ sӣ. Chính ÿiӅu ÿó ÿã có sӭc thuyӃt phөc và giҧi tӓa phҫn

nào nӛi băn khoăn trѭӟc ÿây cӫa sӕ cán bӝ lӟn tuәi

Nhìn vào lӵc lѭӧng cán bӝ tҥi Biên Hòa, tôi thҩy sӕ ÿông là các ÿӗng

chí trҿ, rҩt năng nә bên cҥnh mӝt sӕ còn rҩt ít là cán bӝ lӟn tuәi. Qua báo

cáo cӫa ÿӗng chí Bí thѭ Thành uӹ thì Ĉҧng bӝ thành phӕ có trên 3.200 ÿҧng

viên, trong sӕ này, có hѫn 400 ÿӗng chí có tӯ 40 ÿӃn 50 năm tuәi Ĉҧng; lӵc

lѭӧng trҿ chiӃm hѫn 113 trong tәng sӕ ÿҧng viên toàn thành phӕ. Ĉó là

nguӗn trí tuӋ rҩt dӗi dào, bә sung cho nhau giӳa các lӟp tuәi ÿӇ các nghӏ

quyӃt vӅ chѭѫng trình hành ÿӝng cӫa Ĉҧng bӝ Thành phӕ thêm phҫn ÿúng

ÿҳn, sҳc nét và mang tính hiӋn thӵc, ÿӇ ÿem lҥi thành tích ÿáng kӇ cho thành

phӕ Biên Hòa trong nhiӅu năm qua.

Tôi xin chia Vui vӟi Biên Hòa nhân dӏp thành phӕ ÿón nhұn danh hiӋu

cao TXt này. Tin rҵng vӟi ÿà này, Biên Hòa sӁ mãi mãi vѭѫn lên ÿӇ có vai trò

xӭng ÿáng trên mӝt ÿӏa bàn trӑng ÿiӇm kinh tӃ ӣ phía Nam cӫa cҧ nѭӟc

gӗm: Tp. Hӗ Chí Minh - Bà Rӏa VǊng Tàu và Biên Hòa (Ĉӗng Nai)

4.3 Page 33

▲back to top

Biên +Rj

7Kjnh phͩ FͿa tôi

Thѭӧng tѭӟng TRҪN VĂN TR¬

Tôi gӑi Biên Hòa là thành phӕ cӫa tôi vì tӯ lâu, trong chín năm chӕng

giһc Pháp và hai mѭѫi mӕt năm chӕng giһc Mӻ, cҧ trong mѭӡi năm giҧi

phóng nӳa, chѭa bao giӡ thành phӕ Biên Hòa rӡi khӓi trí óc cӫa tôi và cҧ con

tim tôi nӳa. Có thӇ nói, nӃu tôi yêu thành phӕ Hӗ Chí Minh bao nhiêu thì tôi

cǊng yêu thành phӕ Biên Hòa bҩy nhiêu. Do không là ngүu nhiên. Biên Hòa

có mӝt vӏ trí chiӃn lѭӧc quan trӑng ӣ miӅn Ĉông Nanl bӝ và cҧ ӣ miӅn Nam

Tә quӕc ta nӳa. Biên Hòa cùng vӟi thành phӕ Hӗ Chí Minh có mӕi liên quan

chһt chӁ vӟi nhau cҧ vӅ mһt quân sӵ cǊng nhѭ vӅ mһt kinh tӃ và nhiӅu mһt

khác. Và nӃu lý trí và tình cҧm cӫa tôi gҳn bó vӟi Biên Hòa khi còn là mӝt

chiӃn sƭ giҧi phóng thì càng gҳn bó khi là mӝt chiӃn sƭ bҧo vӋ Tә quӕc xã hӝi

chӫ nghƭa, càng thҳm thiӃt khi tuәi ÿã cao; ÿҫu ÿã bҥc mà lòng lҳng sâu tình

yêu ÿӗng bào, quê hѭѫng ÿҩt nѭӟc cӫa mình.

Mѭӡi năm vӅ trѭӟc - tѭӣng mӟi ngày nào mà ÿã quá ba, nghìn ngày

rӗi - khi miӅn Nam ÿѭӧc hoàn toàn giҧi phóng, trong nhӳng ngày ÿҫu công

viӋc bұn rӝn cӫa mӝt Chӫ tӏch Quân Quҧn thành phӕ Sài Gòn - Gia Ĉӏnh, tôi

ÿã cӕ lên thăm thành phӕ Biên Hòa. Tôi ÿã có dӏp quan sát cһn kӁ sӣ chӍ huy

cӫa Quân ÿoàn 3 QJөy, sân bay Biên Hòa, khu kho Long Bình, các ÿѭӡng

phӕ... Không kӇ ÿӃn nhӳng bӅ bӝn, rác rѭӣi cӫa thӵc dân mӟi còn ÿӇ lҥi, tôi

cҧm thҩy yêu thích thành phӕ xinh xinh soi mình xuӕng dòng nѭӟc trong

xanh cӫa sông Ĉӗng Nai lӏch sӱ. Thành phӕ không lӟn lҳm, dân cѭ không

ÿông lҳm, công nghiӋp chѭa bao nhiêu, chӫ yӃu là nhӳng xí nghiӋp gia công,

lҳp ráp ÿӇ phөc vө cho quân ÿӝi viӉn chinh xâm lѭӧc. Nhѭng mӝt khi nhân

dân ta ÿã làm chӫ thì vӕn liӃng này, vӏ trí ÿó, Biên Hòa sӁ chҳc chҳn phát

triӇn xӭng ÿáng thành mӝt thành phӕ công nghiӋp lӟn xã hӝi chӫ nghƭa. Nhҩt

là ngày nay nó là thành phӕ cӫa mӝt tӍnh - tӍnh Ĉӗng Nai, mà tôi nghƭ tiӅm

năng ÿa dҥng to lӟn hѫn bҩt cӭ tӍnh nào ӣ miӅn Nam nѭӟc ta. TӍnh có rӯng

bao la, biӇn mênh mông, sông nѭӟc lӟn, bӡ biӇn dài, ÿҩt màu mӥ, nguӗn

4.4 Page 34

▲back to top

than trҳng, than xanh dӗi dào, giao thông thuұn lӧi. Ngày ҩy tôi ÿã say sѭa

ngҳm dҧi ÿҩt giàu tài nguyên thiên nhiên này và ÿã mѫ ѭӟc mӝt cuӝc sӕng

ҩm no cho nhân dân mӝt khi ÿã có thӇ phát huy mӑi nӛ lӵc lao ÿӝng và tài

năng.

Nhӟ ngày nào, trong cuӝc kháng chiӃn chӕng Pháp, tӯ ÿҩt Cuӕc, chiӃn

khu Ĉ - nѫi ÿһt sӣ chӍ huy Phân liên khu miӅn Ĉông Nam Bӝ - chӍ cách Biên

Hòa mӝt con sông, mӝt dҧi ÿҩt không ÿҫy vài chөc cây sӕ, chúng tôi sôi gan

nhìn vӅ thành phӕ cӫa mình bӏ giһc chiӃm ÿóng. Rӗi tӯ ÿó, chiӃn trѭӡng xáo

ÿӝng, mӛi ngày mӝt xa, cho ÿӃn năm 1954 phҧi xa hѫn khi ÿi tұp kӃt ra miӅn

Bҳc. Khi miӅn Nam lҥi bӏ thӵc dân mӟi Mӻ ÿô hӝ, chúng tôi lòng trƭu căm

hӡn, lҥi trӣ vӅ chiӃn ÿҩu trên mҧnh ÿҩt yêu thѭѫng cӫa mình ÿang bӏ dày

xéo. Ĉӭng trên chiӃn khu Ĉ, ÿӗng chí HuǤnh Văn NghӋ, mӝt ngѭӡi con cӫa

Ĉӗng Nai - BӃn Nghé ÿã xúc ÿӝng:

“Ĺng n͏ng bͫng th́˿ng, gͅy còn núi nhͳ.

Bͯng chi͙u nay v͙ gi·a chi͗n khu Ĉ.

B͵ sông xanh d΃ng b́ͳc ng͇m làng quê:

Mây tr͇ng còn bay mùi ch̽t ÿͱc,

M̽y ngͥn d΃a héo khô buͫn rǊ tóc,

V́͵n b́ͷi x́a gió lͩc lá vàng bay.

Ĉͫng L̹c An không mͱt bóng trâu cày

MΏ Lͱc, Nhà Nai r΃ng cây x˿ xác

Chùa Tân Tͣch cͱt xiêu mái nát

Gͩc ÿa già cǊng mang v͗t ÿ̹n bom

Ôi quê h́˿ng mi͙n Nam ta!”

……………………….

Rӗi ÿӗng chí lҳng nghe lòng mình:

"V̓n nghe nóng l͟ căm thù

Lòng sôi sͽc l΅a mùa Thu năm nào...”

Trong cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc, Mӻ QJөy ÿã biӃn Biên Hòa thành mӝt

căn cӭ quân sӵ quan trӑng. ĈӇ bҧo vӋ căn cӭ cӫa chúng, ÿӏch ra sӭc ÿánh

4.5 Page 35

▲back to top

phá ác liӋt các vùng xung quanh nhѭ chiӃn khu Ĉ thuӝc Tân Uyên, vùng Vƭnh

Cӱu, sao su Bình Sѫn, vùng sông Buông, rӗi Dƭ An, Lái Thiêu... Ĉһc ÿiӇm

cӫa cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc ÿҩt nѭӟc ta cӫa ÿӃ quӕc Mӻ là chúng luӗn

ÿѭӧc an toàn vào bên trong miӅn Nam nhӡ tҩm bình phong ÿӝc lұp giҧ hiӋu

cӫa ngөy quyӅn tay sai Ngô Ĉunh DiӋm. Chúng ÿã tӵ do ÿѭa vǊ khí, phѭѫng

tiӋn, kӻ thuұt vào thiӃt lұp các căn cӭ, kho tàng, ÿѭӡng giao thông ÿӇ bung

ra càn quét, ÿàn áp nhân dân ta. Sài Gòn - Biên Hòa - VǊng Tàu trӣ thành

khu tam giác chiӃn lѭӧc quan trӑng bұc nhҩt trong kӃ hoҥch chiӃm ÿóng ViӋt

Nam và Ĉông Dѭѫng cӫa Mӻ. Ĉó là ÿҫu cҫu trӑng yӃu trên ÿҩt liӅn Ĉông

Nam châu È ÿӇ con ÿӍa hút máu khәng lӗ tӯ bӡ ÿông Thái Bình Dѭѫng, băng

qua biӇn rӝng, bám vòi vӳng chҳc vào bӡ Tây. Mӻ ÿã tұn dөng ÿѭӡng sông

huyӃt mҥch Lòng tàu, sӱa sang lҥi ÿѭӡng 15 và ÿҳp xa lӝ Sài Gòn - Biên

Hòa ÿӇ nӕi thông ba thành phӕ trӑng yӃu lҥi thành mӝt khӕi kiên cӕ. Chúng

ÿã lұp Tәng kho Long Bình ÿӇ tích lǊy vұt liӋu, vǊ khí... Chúng ÿã xây các

sân bay cҩp 1 Tân Sѫn Nhҩt và Biên Hòa ÿӇ hӛ trӧ lүn nhau mà sân bay

Biên Hòa là sân bay quân sӵ quan trӑng nhҩt ӣ Ĉông Dѭѫng, ӣ ÿó là căn cӭ

xuҩt phát cӫa các loҥi máy bay hiӋn ÿҥi thҧ bom và chiӃn ÿҩu, có các loҥi tên

lӱa và bom có uy lӵc mҥnh nhҩt, giӃt ngѭӡi hàng loҥt, nhѭ bom CBU. NӃu

Sài Gòn trӣ thành trung tâm ÿҫu não chӍ huy cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc cӫa

Mӻ thì Biên Hòa là chӍ huy sӣ cӫa Quân ÿoàn 3 hay Vùng 3 chiӃn thuұt, là

vùng, là quân ÿoàn có trách nhiӋm bҧo vӋ Sài Gòn, phòng thӫ và ÿánh phá

cҧ miӅn Ĉông Nam bӝ. Tӯ khu tam giác chiӃn lѭӧc này vѭѫn lên phía Bҳc

và vӅ phía Ĉông là vùng trung du và núi rӯng trù phú, có nhӳng nguyên liӋu

chiӃn lѭӧc quí nhѭ cao su, gӛ, bô-xít v.v... ra biӇn Ĉông là dҫu mӓ và tài

nguyên khác; vӅ hѭӟng Nam và Tây dӵa lѭng vào ÿӗng bҵng phì nhiêu, dân

cѭ ÿông ÿúc. Ĉӕi vӟi ÿӃ quӕc thӵc dân, mӝt miӃng mӗi ngon nhѭ vұy, dӉ gì

chúng không cӕ ngoҥm lҩy và ÿӏnh kӃ ăn ӣ lâu dài. Chúng ÿã lôi kéo các

nѭӟc xung quanh lұp Khӕi quân sӵ SEATO ÿӇ bao vây chһt chӁ hѫn. Chúng

ÿã luyӋn tұp ÿә bӝ lên bӡ biӇn Hàm Tân - Xuyên Mӝc ÿánh thҷng lên trөc

ÿѭӡng sӕ 1, sӕ 2 và Biên Hòa, kӃt hӧp vӟi tiӃn quân vào sông TiӅn Giang

4.6 Page 36

▲back to top

quһp tӯ phía Tây vӅ Sài Gòn. Chúng làm chӫ cҧ Thái Bình Dѭѫng và ҩn Ĉӝ

Dѭѫng, ÿӭng chân cҧ ӣ bӡ Ĉông và bӡ Tây cӫa ÿҥi dѭѫng lӟn nhҩt hoàn

cҫu mà khí hұu bӕn mùa thuұn lӧi. Vӏ trí Biên Hòa trong tam giác chiӃn lѭӧc

Sài Gòn - Biên Hòa - VǊng Tàu nhѭ vұy là ÿiӇm trӑng yӃu ӣ chiӃn trѭӡng

miӅn Ĉông Nam Bӝ, chiӃn trѭӡng B2 và rӝng hѫn nӳa, trong cuӝc chiӃn

tranh chӕng Mӻ xâm lѭӧc ÿã qua, ÿӗng thӡi hҷn không kém phҫn quan trӑng

trong chiӃn lѭӧc cӫa ÿӃ quӕc Mӻ muӕn làm bá chӫ hoàn cҫu hiӋn nay.

Nhѭng "vӓ quét dày ÿã có móng tay nhӑn". Tên ÿӃ quӕc ÿҫu sӓ ÿã bӏ

tӕng cә ra biӇn khѫi (nhѭng không ai mҩt cҧnh giác tѭӣng chúng không có ý

muӕn trӣ lҥi dù bҵng cách này hay cách khác). Thành phӕ Biên Hòa ÿã trӣ

vӅ trong lòng nhân dân ta.

Trong nhӳng ngày chiӃn tranh, nӃu kҿ thù xâm lѭӧc ÿã chú trӑng ÿӃn

Biên Hòa thì Quân giҧi phóng và nhân dân ta chѭa bao giӡ ÿӇ chúng yên

trong căn cӭ. Thӡi kǤ cách mҥng miӅn Nam còn nhiӅu khó khăn mà ÿҫu

tháng 12 năm 1956 ÿã có trұn ÿánh phá khám Biên Hòa kӃt hӧp vӟi sӵ nәi

dұy tӯ bên trong cӫa tù nhân chính trӏ. Trұn ҩy ÿã có trên 500 anh em ta

thoát khӓi tù ngөc vӅ vӟi ÿӗng ÿӝi, tham gia hoҥt ÿӝng. NhiӅu anh em ngày

ҩy sau này ÿã trӣ thành cán bӝ trung cao cҩp cӫa cách mҥng. Tӯ ÿó vӅ sau,

nhiӅu trұn ÿánh ÿã xҧy ra ngay tҥi thành phӕ và xung quanh. Mһc dù kҿ ÿӏch

cӕ bѭng bít, tài liӋu mұt Lҫu Năm Góc ÿã phҧi ghi: "Ngày 8-7-1959, mӝt vө

nә bom khӫng bӕ trong khu căn cӭ Biên Hòa ÿã giӃt chӃt 2 quân nhân Mӻ.

Sӕ thiӋt hҥi cӫa Mӻ hҷn là cӕ giҧm thiӇu ÿi nhiӅu. Nhѭng trұn ÿánh lӟn ÿҫu

tiên vào sân bay Biên Hòa làm cho Mӻ ÿiên ÿҫu là trұn ÿánh cӫa binh chӫng

pháo binh có kӃt hӧp vӟi ÿһc công vào cuӕi tháng 10 năm 1964. Hàng trăm

quҧ ÿҥn cӕi, pháo ÿã rót vào sân bay dӗn dұp, hӃt sӭc chính xác, phá hӫy

hàng chөc máy bay, ÿһc biӋt là loҥi máy bay ném bom B-57 mӟi tӯ Mӻ ÿѭa

sang, ÿҩt cháy kho tàng, giӃt nhiӅu tên giһc Mӻ. Tây-lo - Ĉҥi sӭ Mӻ ӣ Sài

Gòn lúc ҩy ÿã phҧi tӭc tӕc ÿӃn sân bay, ÿӭng nhìn mӝt cách ngao ngán ÿӕng

xác cӫa bҫy "chim sҳt hiӋn ÿҥi" - chѭa kӏp dùng ӣ chiӃn trѭӡng ViӋt Nam

nҵm phѫi xѭѫng tҥi căn cӭ Quân giҧi phóng không thӇ tiӃn hành nhӳng trұn

4.7 Page 37

▲back to top

ÿánh tài tình nhѭ vұy, lҥi giӳ ÿѭӧc hoàn toàn bí mұt bҩt ngӡ, nӃu không dӵa

ÿѭӧc vào sӵ giúp ÿӥ và tham gia cӫa nhân dân ngay tҥi Biên Hòa và các

vùng xung quanh. Chính vì vұy mà ÿӏch ÿã càn quét ÿҩt phá, bҳn phá và thҧ

bom bӯa bãi vào các vùng quanh Biên Hòa, nѫi chúng cho là nhӳng bàn ÿҥp

cӫa Quân giҧi phóng. Chúng không hiӇu vӅ con ngѭӡi ViӋt Nam giàu lòng

yêu nѭӟc, căm thù giһc, có truyӅn thӕng bҩt khuҩt và kiên cѭӡng tӯ ngàn

xѭa. Chúng không biӃt rҵng nhӳng ngѭӡi bình thѭӡng chúng gһp ÿang làm

công ngay trong căn cӭ cho chúng, nhӳng ngѭӡi thӧ và các tҫng lӟp ÿang

sӕng ӣ thành phӕ, nhѭng ngѭӡi nông dân ÿang cày ruӝng, nhӳng ngѭӡi

thôn quê hiӅn lành ӣ sát nách chúng, ngay trên các cù lao trên sông Ĉӗng

Nai nӳa, ÿӅu có thӇ là tai mҳt cho cách mҥng, là nhӳng ngѭӡi nuôi dѭӥng,

che giҩu giúp ÿӥ cho Quân giҧi phóng, thұm chí là nhӳng chiӃn sƭ nӳa. Cuӝc

tәng tҩn công và nәi dұy ÿӗng loҥt TӃt Mұu Thân (1968) mà cҧ sѭ ÿoàn 5

chӫ lӵc cӫa miӅn cùng phӕi hӧp vӟi ÿӏa phѭѫng ÿánh vùng Biên Hòa ÿã nói

lên sӭc mҥnh kӃt hӧp giӳa lӵc lѭӧng vǊ trang và lӵc lѭӧng quҫn chúng cách

mҥng. Và tӯ ÿó vӅ sau, các trұn ÿánh xҧy ra liên tөc vào sân bay, vào kho

Long Bình, vào các ÿѫn vӏ pháo và bӝ binh ÿӏch trong vùng bҵng ÿһc công,

bҵng cӕi pháo và hӓa tiӉn cӫa Ĉoàn chuyên trách 113, ÿѭӧc sӵ che chӣ và

hӧp ÿӗng cӫa ngѭӡi dân vùng Biên Hòa bҩt khuҩt. Tӯ Bình Giã ÿӃn Xuân

Lӝc, Dҫu Giây, sӭc mҥnh cӫa quân giҧi phóng và nhân dân Biên Hòa - Ĉӗng

Nai ÿѭӧc nhân lên gҩp bӝi, càng ÿánh càng thҳng, càng ÿánh càng mҥnh.

Cho ÿӃn tháng 4-1975, khi Ĉoàn 113 ÿѭӧc cөm pháo nòng dài 130 ly ӣ HiӃu

Liêm - ÿӏa ÿiӇm hiӋn nay nҵm trong khu vӵc công trѭӡng thӫy ÿiӋn Trӏ An,

thuӝc phҥm vi chiӃn khu Ĉ, khu A, căn cӭ bҩt khҧ xâm phҥm - tiӃp sӭc, thì

sân bay Biên Hòa cӫa ÿӏch ÿã phҧi ÿóng cӱa vƭnh viӉn vào ngày 23 tháng 4.

Sân bay ÿã thuӝc vӅ nhân dân, vӅ cich mҥng, có thӇ tính tӯ ngày ҩy. Rӗi

ngày 28-4 thì Sӣ chӍ huy Quân ÿoàn 3 cǊng tan vӥ hoàn WRjn. Tên tѭӟng

Toàn, chӍ huy trѭӣng Quân ÿoàn chҥy vӅ Gò Vҩp ÿӇ qua ngày hôm sau trӕn

luôn qua Mӻ. Mһc dù nhӳng tên ÿҫu sӓ quân sӵ bӓ trӕn, chúng vүn bӕ trí lӵc

lѭӧng còn sӕng sót cӫa Sѭ ÿoàn 18, cӫa dù, biӋt ÿӝng quân và thiӃt giáp ÿӇ

4.8 Page 38

▲back to top

giӳ ÿӃn cùng Biên Hòa, lá chҳn cho Sài Gòn. Vì vұy, cánh quân chӫ lӵc cӫa

ta, Quân ÿoàn 4 tҩn công vào Sài Gòn tӯ hѭӟng Ĉông ÿã phҧi cӵc nhӑc

ÿánh diӋt và làm tan rã các ÿѫn vӏ ÿӏch cӕ sӭc ngăn chһn tҥi ÿây.

Vӟi thành tích dày nhѭ vұy trong chiӃn tranh, quân và dân cӫa thành

phӕ Biên Hòa, cӫa tӍnh Ĉӗng Nai ÿã xӭng ÿáng vӟi truyӅn thӕng anh hùng

cӫa dân tӝc ta. Ĉӗng Nai - BӃn Nghé vүn rҥng rӥ danh truyӅn xѭa và nay.

Mѭӡi năm ÿã qua tӯ khi ÿѭӧc giҧi phóng, Biên Hòa ngày nay ÿã có

biӃt bao thay ÿәi trong cuӝc sӕng xã hӝi, trong cuӝc sӕng cӫa mӛi ngѭӡi.

Nông nghiӋp, công nghiӋp, thѭѫng nghiӋp... phát triӇn theo hѭӟng phөc vө

lӧi ích cӫa nhân dân, làm giàu cho Tә quӕc. Sҧn phҭm làm ra ngày mӝt

nhiӅu cho tiêu dùng cӫa xã hӝi, cho xuҩt khҭu ÿӇ trao ÿәi nguyên liӋu, thiӃt bӏ

máy móc... Mһc dù ngày nay ÿҩt nѭӟc còn nhiӅu khó khăn, mӭc sӕng nhân

dân ta còn thҩp, ta có ÿҫy ÿӫ cѫ sӣ tin tѭӣng ӣ mӝt ngày mai tѭѫi ÿҽp hѫn

vӟi chӃ ÿӝ làm chӫ tұp thӇ cӫa nhân dân lao ÿng. Ngày mai, khi nguӗn ÿiӋn

Trӏ An phát ra, sӁ ÿem thêm ánh sáng cho sinh hoҥt, năng lѭӧng cho sҧn

xuҩt, không phҧi cho riêng Biên Hòa Ĉӗng Nai mà cho cҧ miӅn Ĉông gian lao

anh dǊng, cho cҧ B2 kiên cѭӡng. Rӗi tiӃp nӳa sӁ có nhiӅu "tѭѫng tӵ Trӏ An"

trên suӕt sông Ĉӗng Nai, trên sông La Ngà thì hҷn là khu công nghiӋp Biên

Hòa cùng vӟi công nghiӋp thành phӕ Hӗ Chí Minh, công nghiӋp dҫu khí VǊng

Tàu, rõ ràng trӣ thành khu tam giác chiӃn lѭӧc vӅ kinh tӃ - tҩt nhiên cҧ quӕc

phòng nӳa - cho cҧ miӅn Nam, cho cҧ nѭӟc ÿi lên. Và B2, chiӃn trѭӡng cǊ

Pj bao ÿӗng chí, ÿӗng bào ta ÿã anh dǊng ngã xuӕng ÿӇ giành giұt tӯ tay

quân thù, sӁ trӣ thành mӝt vùng kinh tӃ liên kӃt công - nông nghiӋp phát

triӇn, hoàn chӍnh, xã hӝi chӫ nghƭa.

Biên Hòa mãi mãi tӵ hào vӟi vӏ trí chiӃn lѭӧc cӫa mình, vӟi truyӅn

thӕng cách mҥng anh dǊng ngày trѭӟc, vӟi nӛ lӵc lao ÿӝng sáng tҥo xây

dӵng ngày nay, trong mӝt niӅm tin bҩt diӋt vào hӭa hҽn tѭѫng lai.

QUÂN DÂN BIÊN HÑA

BÈM TRӨ KIÊN CѬӠNG

CHIӂN THҲNG VҾ VANG

4.9 Page 39

▲back to top

PHAN VĂN TRANG (3)

Nhӟ lҥi nhӳng năm tháng chiӃn ÿҩu kiên cѭӡng và vҿ vang cӫa các lӵc

lѭӧng vǊ trang và nhân dân trên chiӃn trѭӡng Biên Hòa, tôi xin ghi lҥi vài nét

trong thӡi kǤ ÿӃ quӕc Mӻ leo thang gây chiӃn tranh cөc bӝ. Ĉó là vào giӳa

năm 1965, bӑn xâm lѭӧc Mӻ và chѭ hҫu ӗ ҥt ÿә quân vào miӅn Nam ViӋt

Nam. Tҥi Biên Hòa, Mӻ ÿã ӫi phá khu căn cӭ cách mҥng Bình Ĉa, xây dӵng

xa lӝ Sài Gòn - Biên Hòa, lұp tәng kho liên hӧp Long Bình - kho vǊ khí xăng

dҫu lӟn nhҩt ӣ miӅn Nam cung cҩp bom, ÿҥn, súng ӕng cho các binh chӫng

Mӻ ngөy ÿánh ta. Sân bay quân sӵ Biên Hòa ÿѭӧc xây dӵng mӣ rӝng trӣ

thành mӝt căn cӭ không quân chiӃn lѭӧc loҥi lӟn nhҩt Ĉông Nam È. Tҥi ÿây,

máy bay Mӻ xuҩt phát ÿánh bom, bҳn phá trong tӍnh và các tӍnh phía Nam,

yӇm trӧ cho các cuӝc càn quét cӫa quân ÿӝi Mӻ QJөy và ÿánh bom phía Bҳc

gây biӃt bao nhiêu tӝi ác ÿӕi vӟi nhân dân hai miӅn Nam - Bҳc. Tҥi thӏ xã

Biên Hòa, chúng còn xây dӵng các căn cӭ lӟn ÿóng quân cӫa Mӻ nhѭ sѭ

ÿoàn dã chiӃn 2, lӳ ÿoàn 199, lӳ ÿoàn 173, căn cӭ sѭ ÿoàn 101 (Mӻ) tҥi Hóc

Bà Thӭc, hұu cӭ quân ÿoàn 3 QJөy, sѭ ÿoàn 18 QJөy, Nha cҧnh sát miӅn

Ĉông, các lӵc lѭӧng bҧo an dân vӋ, phòng vӋ dân sӵ công an, tình báo v.v...

ÿѭӧc ÿӏch bӕ trí dày ÿһc trong nӝi thành và vùng ven ngoҥi ô thӏ xã Biên Hòa,

ra sӭc kӅm kҽp, ÿánh phá phong trào cách mҥng cӫa quҫn chúng rҩt ác liӋt.

Hàng ngày, bӑn công an, dân vӋ lùng sөc bҳt bӟ ÿánh ÿұp nhӳng ngѭӡi dân

yêu nѭӟc. Bên ngoài thì Mӻ tұp trung ÿánh phá các vùng căn cӭ cӫa ta ӣ

nam bҳc lӝ 1, nam bҳc sông Ĉӗng Nai. Máy bay B52 liên tөc bӓ bom ÿӧt này

qua ÿӧt khác, sau ÿó là pháo bҫy tӯ các trұn ÿӏa pháo dã chiӃn 2, ӣ Ba Dӕc,

yӃu khu Trҧng Bom, Sông Thao, KiӋm Tân v.v... bҳn xӕi xҧ; xe cѫ giӟi ӫi phá

ÿӏa hình Bàu Sao, Bàu Sình, Giang Tӟi, Ĉҥi An, rӯng ThiӋn Tân, vùng Bàu

Cӕi, suӕi nѭӟc ÿөc Nam lӝ 1 v.v.... Mөc tiêu cӫa kҿ thù là quyӃt tâm diӋt

quân chӫ lӵc ta, tiêu diӋt lӵc lѭӧng cách mҥng tҥi chӛ, ÿҭy lӵc lѭӧng võ

trang ta ra xa ÿӇ bҧo vӋ an toàn hұu cӭ cӫa chúng. Ĉӏch quyӃt giӳ Biên Hòa

ÿӇ bҧo vӋ Sài Gòn - ÿҫu não cӫa chӃ ÿӝ Mӻ QJөy.

(3) Nguyên %t thѭ 7Ӎnh Xӹ Ĉӗng Nai

4.10 Page 40

▲back to top

Trong hoàn cҧnh cӵc kǤ ác liӋt và khó khăn ÿó, vӟi tinh thҫn cách

mҥng tiӃn công, cҩp uӹ, các ban ngành và lӵc lѭӧng vǊ trang U1 (Biên Hòa)

vүn quyӃt tâm bám trө chiӃn trѭӡng ÿӇ tҩn công ÿӏch; xác ÿӏnh trách nhiӋm

trong cҩp uӹ Ĉҧng, cán bӝ, ÿҧng viên, chiӃn sƭ lӵc lѭӧng võ trang phҧi bám

chiӃn trѭӡng, bám dân mӟi hoàn thành nhiӋm vө, lҩy tҩn công ÿӇ bҧo tӗn lӵc

lѭӧng, ÿánh ÿӏch ÿӇ bҧo vӋ mình. Tӯ cѫ quan Dân-Chính-Ĉҧng ÿӃn ÿѫn vӏ

bӝ ÿӝi ÿӅu ÿѭӧc huҩn luyӋn cách ÿánh trái, sѭu tҫm bom lép, ÿҫu ÿҥn 105 ly

lép... làm kíp nә ÿӇ ÿánh ÿӏch. Do ÿó, hӉ quân Mӻ càn vào ÿөng cѫ quan ÿѫn

vӏ nào cǊng ÿӅu ÿánh ÿѭӧc ÿӏch, gây nhiӅu thѭѫng vong cho lính Mӻ. Lính

Mӻ lӟn con nhѭng khi bӏ thѭѫng thì la rӕng lӟn tiӃng, mҩt tinh thҫn chiӃn ÿҩu.

Ta lҥi phát hiӋn ÿѭӧc cái nhѭӧc cӫa Mӻ khi càn là chӍ mӝt ÿѭӡng cҳt rӯng

mà ÿi tӟi nên rҩt dӉ ÿһt trái ÿӇ ÿánh, gây cho chúng nhiӅu thѭѫng vong. Nhӡ

bám ÿѭӧc chiӃn trѭӡng, bám dân mà liên tөc bӝ ÿӝi ÿһc công cӫa U1 ÿánh

ÿѭӧc kho Long Bình, ÿánh ÿѭӧc sân bay Biên Hòa, phá hӫy nhiӅu bom ÿҥn

xăng dҫu cӫa ÿӏch, phá hӫy nhiӅu máy bay quân sӵ, hӛ trӧ ÿѭӧc chiӃn

trѭӡng chung toàn miӅn. Ĉӗng thӡi ÿánh ÿѭӧc bӑn "bình ÿӏnh nông thôn",

phá "ҩp chiӃn lѭӧc", gӥ kӅm kҽp cho dân bung ra sҧn xuҩt làm ăn. Dân ӣ

vùng Bàu Hàm, Hѭng Lӝc, Hѭng Nghƭa, Trҧng Bom, Bàu Cá, Trà Cә, vùng

Ĉҥi An, Tân Ĉӏnh, ThiӋn Tân v.v... rҩt chí cӕt vӟi cách mҥng, ÿã tìm mӑi cách

qua mҳt ÿӏch, tiӃp tӃ cho bӝ ÿӝi. Lúc này ÿӏch chұn xét rҩt gҳt gao. Dân ÿi

vào rүy ÿem theo gҥo, muӕi, chúng xét gһp là bҳt ÿánh ÿұp ngay tҥi chӛ rӗi

dүn vӅ ÿӗn giam, tra tҩn Ĉӏch quyӃt bao vây phong tӓa kinh tӃ, cҳt nguӗn tiӃp

tӃ lѭѫng thӵc cho bӝ ÿӝi, cѫ quan. Nhѭng, nhân dân cǊng bҵng mӑi cách

ÿem gҥo, muӕi, thӭc ăn cho bӝ ÿӝi, ÿӏch chұn ngõ này thì ÿӗng bào lánh ÿi

ngõ khác. Không ÿem muӕi hҥt ÿѭӧc thì hòa tan muӕi thành nѭӟc ÿem vào

ÿӇ bӝ ÿӝi nҩu lҥi lҩy muӕi ăn. Nghi trang khéo léo, giҩu gҥo, thuӕc trӏ bӋnh

dѭӟi ÿáy thùng; ÿӇ phân bón cây trên lӟp mһt, vѭӧt qua các trҥm gác cӫa

ÿӏch, hoһc mua gҥo ÿӇ sҹn trong nhà, ÿêm bӝ ÿӝi vào mang vӅ ăn. Ĉêm

ÿêm, cѫ sӣ trong ҩp làm ám hiӋu, hӉ có lính phөc kích thì thҳp ÿèn sáng,