Nhung anh hung dat Dong Nai tap 2 :: Books 2010

Expand document

Collapse document

Nhung anh hung dat Dong Nai tap 2

1 Pages 1-10

1.1 Page 1

1.2 Page 2

1.3 Page 3

1.4 Page 4

1.5 Page 5

1.6 Page 6

1.7 Page 7

1.8 Page 8

1.9 Page 9

1.10 Page 10

2 Pages 11-20

2.1 Page 11

2.2 Page 12

2.3 Page 13

2.4 Page 14

2.5 Page 15

2.6 Page 16

2.7 Page 17

2.8 Page 18

2.9 Page 19

2.10 Page 20

3 Pages 21-30

3.1 Page 21

3.2 Page 22

3.3 Page 23

3.4 Page 24

3.5 Page 25

3.6 Page 26

3.7 Page 27

3.8 Page 28

3.9 Page 29

3.10 Page 30

4 Pages 31-40

4.1 Page 31

4.2 Page 32

4.3 Page 33

4.4 Page 34

4.5 Page 35

4.6 Page 36

4.7 Page 37

4.8 Page 38

4.9 Page 39

4.10 Page 40

Nhung anh hung dat Dong Nai tap 2

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top

1.2 Page 2

▲back to top

Ch͑ ÿ̩o n͡i dung:

THѬӠNG 9Ө ĈҦNG ĈOÀN

HӜI CӴU CHIӂN BINH

TӌNH ĈӖNG NAI

T͝ chͱc th͹c hi͏n:

- TRҪN ĈÌNH THÀNH

- NGUYӈN THANH TÙNG

- HUǣNH VĂN TӞI

- CAO ĈÌNH THANH

- NGUYӈN VĂN CHѬӢNG

T˱ li͏u Yj tuy͋n ch͕n:

HOÀNG VĂN BӘN, NGUYӈN ĈӬC 7+Ӑ, NGUYӈN QUӔC +2¬N, NGUYӈN

QUANG MINH,TRҪN QUANG TOҤI, LÊ VĂN THIÊN, PHAN THӎ HOÀNG ANH

Ng˱ͥi ghi:

75ӐNG 3+Ӫ, %ÔI THUҰN, NGUYӈN QUӔC +2¬N, LÊ BIÊN +ÔNG, XUÂN

%ҦO, ANH +2¬NG, LÊ %È ѬӞC, TIÊU THANH GIANG, Ĉ¬M CHU VĂN, MINH

YÊN, LÂM YÊN

1.3 Page 3

▲back to top

LͤI GI͢I THI͎U

Chúng ta có vinh d͹ là ÿ˱ͫc s͙ng trong m͡t thͥi ÿ̩i anh hùng. Vͳng h͛ng cͯa thͥi ÿ̩i

̭y b̷t ÿ̯u tͳ năm 1911 khi ng˱ͥi thanh niên yêu n˱ͣc Nguy͍n Ṱt Thành lên con tàu

Latúts˯ T˯rêvinl˯ trên b͇n Nhà R͛ng (Sài Gòn) ra ÿi tìm ÿ˱ͥng cͱu n˱ͣc. Chìm trong

ÿau th˱˯ng, tͯi nhͭc cͯa ki͇p nô l͏ ÿ͕a ÿày, dân t͡c Vi͏t Nam ÿã vͭt ng̱ng cao ÿ̯u

ÿͱng d̵y d˱ͣi lá cͥ ÿ͗ vinh quang do Ĉ̫ng d̳n ÿ˱ͥng, ÿem sͱc mình gi̫i phóng cho

mình; giành t͹ do, ÿ͡c l̵p. Thͥi ÿ̩i ̭y chói ngͥi vͣi nhͷng chi͇n công “Lͳng l̳y năm

châu, ch̭n ÿ͡ng ÿ͓a c̯u"1 ÿánh th̷ng hai ÿ͇ qu͙c to là Pháp và MͿ - nhͷng tên hung

nô cͯa thͥi ÿ̩i, t̩o nên huy͉n tho̩i, ḓu ̭n chói ngͥi cͯa th͇ kͽ XX. Thͥi ÿ̩i ̭y ÿang

ÿ˱ͫc ti͇p tͭc vͣi nhͷng kǤ tích b˱ͣc ÿ̯u cͯa công cu͡c Ĉ͝i mͣi do Ĉ̫ng khͧi x˱ͣng

và lãnh ÿ̩o, tͳ trong ÿói nghèo l̩c h̵u, ÿ̯y mình th˱˯ng tích cͯa cu͡c chi͇n tranh gi̫i

phóng và b̫o v͏ T͝ qu͙c, tͳ trong v͹c sâu cͯa khͯng ho̫ng kinh t͇ ÿã v˱˯n mình ÿͱng

d̵y giͷ yên bͥ cõi, giͷ yên n͡i b͡, ÿem cái ăn, cái m̿c, cu͡c s͙ng v̵t ch̭t, tinh th̯n

ngày m͡t no ÿͯ ÿ͇n m͟i gia ÿình, xây d͹ng nên nhͷng công WUunh công nghi͏p hi͏n ÿ̩i,

t̩o n͉n t̫ng, ti͉n ÿ͉ vͷng ch̷c ÿ͋ toàn dân t͡c b˱ͣc vào th͇ kͽ mͣi, thiên niên kͽ mͣi

vͣi th͇ và l͹c mͣi, ti͇p tͭc dáng ÿͱng Vi͏t Nam anh hùng trên tr˱ͥng qu͙c t͇.

Bác H͛ nói : Chúng ta t͹ hào vì có Ĉ̫ng anh Kng, nhân dân anh hùng, dân t͡c anh

hùng. Thͥi ÿ̩i s̫n sinh ra anh hùng. Và chính nhͷng anh hùng ki͏t xṷt ÿã t̩o ra thͥi

th͇, mͧ ra thͥi ÿ̩i mͣi. Bác H͛ cͯa chúng ta - Ng˱ͥi là Anh hùng gi̫i phóng dân t͡c,

anh hùng mͧ ra thͥi ÿ̩i mͣi. Ti͇p n͙i truy͉n th͙ng anh hùng cͯa dân t͡c tͳ Hai Bà

Tr˱ng, Bà Tri͏u, Ngô Quy͉n, Lý Th˱ͥng Ki͏t, Tr̯n H˱ng Ĉ̩o, Lê Lͫi, Quang Trung...

noi theo g˱˯ng Bác H͛ vƭ ÿ̩i lͣp lͣp ng˱ͥi dân Vi͏t Nam ÿã c̯m g˱˯m, c̯m súng,

mang c̫ t̯m vông v̩t QK͕n ÿͱng d̵y ch͙ng k̓ thù xâm l˱ͫc, ng˱ͥi tr˱ͣc ngã ng˱ͥi

sau ti͇n và nhi͉u ng˱ͥi ÿã trͧ thành anh hùng, cùng hàng nghìn, hàng v̩n anh hùng vô

danh khác trong l͓ch s͵. S͹ tích anh hùng cͯa h͕ là ni͉m t͹ hào, là ṱm g˱˯ng trong và

là bài h͕c sáng ngͥi chͯ nghƭa anh hùng cách m̩ng cho các th͇ h͏ sau noi theo, h͕c

t̵p.

Ĉ͛ng Nai là m͡t trong nhͷng m̫nh ÿ̭t anh hùng cͯa mi͉n Nam anh hùng b̭t khṷt ÿi

tr˱ͣc v͉ sau. Trong các cu͡c kháng chi͇n ch͙ng xâm l˱ͫc và h˯n hai m˱˯i năm xây

d͹ng, b̫o v͏ T͝ qu͙c vͳa qua, t͑nh D͛ng Nai ÿã vinh d͹ có h˯n 30 Anh hùng l͹c l˱ͫng

vǊ trang, Anh hùng lao ÿ͡ng trong danh sách Anh hùng cͯa c̫ n˱ͣc và hàng v̩n anh

hùng vô danh khác. Các anh hùng tuy hoàn c̫nh xṷt thân, thành tích khác nhau nh˱ng

ÿ͉u có chung pẖm ch̭t cao ÿ́p ÿó là có giác ng͡ lý t˱ͧng c͡ng V̫n sâu s̷c t̵n trung

vͣi Ĉ̫ng, t̵n hi͇u vͣi dân dǊng F̫m gan d̩ trong chi͇n ÿ̭u, c̯n cù sáng t̩o trong lao

ÿ͡ng, không sͫ hy sinh, không n͉ gian kh͝, có ý chí mãnh li͏t có quy͇t tâm cao v˱ͫt qua

m͕i gian nan th͵ thách, l̵p nên nhͷng chi͇n công oanh li͏t trong chi͇n, nhͷng thành

tích xṷt s̷c trong lao ÿ͡ng, ÿ˱ͫc t̵p th͋ tin yêu và quí tr͕ng. Trong chi͇n ÿ̭u lao

ÿ͡ng sáng t̩o cǊng nh˱ trong cu͡c s͙ng ÿͥi th˱ͥng, các anh hùng ÿ͉u là nhͷng con

1 Thѫ Tӕ Hӳu

1.4 Page 4

▲back to top

ng˱ͥi bình th˱ͥng gi̫n G͓, ch̭t SKic, yêu th˱˯ng gia ÿình, ng˱ͥi thân, có WUich nhi͏m

vͣi xã h͡i, ÿoàn k͇t g̷n bó vͣi ÿ͛ng chí ÿ͛ng ÿ͡i.

Cu͡c chi͇n tranh ÿm lùi vào T~a khͱ m̭y chͭc năm qua nh˱ng nhͷng ṱm g˱˯ng, pẖm

ch̭t cao ÿ́p cͯa các anh hùng thͥi ÿ̩i H͛ &Kt Minh v̳n luôn là hành trang quí giá, t͗a

sáng vào công cu͡c ÿ͝i mͣi, xây d͹ng và b̫o v͏ T͝ qu͙c hôm nay.

H͡i C͹u chi͇n binh W͑nh Ĉ͛ng Nai k͇t hͫp vͣi m͡t s͙ c˯ quan ÿã làm ÿ˱ͫc m͡t công

vi͏c h͇t sͱc có ý nghƭa. Vi͇t v͉ g˱˯ng nhͷng ng˱ͥi anh hùng chính là góp ph̯n gìn giͷ

nhͷng tài s̫n tinh th̯n vô giá cͯa dân t͡c, góp ph̯n giáo dͭc truy͉n th͙ng anh hùng

b̭t khṷt, truy͉n th͙ng yêu n˱ͣc và cách m̩ng cho th͇ h͏ tr̓ hôm nay và mai sau. T̵p

I cͯa b͡ sách “Nhͷng Anh hùng ÿ̭t Ĉ͛ng Nai" có nhi͉u ÿóng góp r̭t bi͋u d˱˯ng.

T̵p II ti͇p tͭc giͣi thi͏u Fic g˱˯ng cá nhân Anh hùng l͹c l˱ͫng vǊ trang, Anh hùng lao

ÿ͡ng cͯa t͑nh. Tin r̹ng nhͷng kǤ tích phi th˱ͥng, nhͷng pẖm ch̭t cao ÿ́p cͯa nhͷng

ng˱ͥi anh hùng sͅ ÿ˱ͫc th͇ h͏ tr̓ và m͕i ng˱ͥi noi theo, làm n̫y nͧ thêm nhi͉u anh

hùng cͯa thͥi kǤ mͣi, l̵p nên nhi͉u s͹ tích phi th˱ͥng trong công cu͡c ti͇n quân vào

công nghi͏p hóa hi͏n ÿ̩i hóa xây d͹ng và b̫o v͏ ÿ̭t n˱ͣc không kém ph̯n gian nan

quy͇t li͏t hi͏n nay. Nhͷng Anh hùng sͅ không bao giͥ v̷ng bóng trên T͝ qu͙c, cǊng

nh˱ trên ÿ̭t Ĉ͛ng Nai thân yêu cͯa chúng ta.

DѬѪNG THANH TÂN

THѬӠNG VӨ TӌNH ӪY

TRѬӢNG BAN TUYÊN GIÁO

TӌNH ĈӖNG NAI

1.5 Page 5

▲back to top

LӠI NHÀ XUҨT BҦN

Chào mӯng Ĉҥi hӝi ÿҥi biӇu toàn quӕc lҫn thӭ IX cӫa Ĉҧng và Ĉҥi hӝi ÿҥi biӇu lҫn thӭ

VII cӫa Ĉҧng bӝ tӍnh Ĉӗng Nai; chào ÿón sӵ kiӋn quân và dân tӍnh Ĉӗng Nai ÿѭӧc Nhà

nѭӟc tһng danh hiӋu cao quý Ĉѫn vӏ Anh hùng lӵc lѭӧng vǊ trang nhân dân, Hӝi Cӵu

chiӃn binh tӍnh Ĉӗng Nai ÿã phӕi hӧp cùng mӝt sӕ cѫ quan chӭc năng trong tӍnh tә chӭc

thӵc hiӋn, cho ra mҳt bҥn ÿӑc Tұp I bӝ sách “Nhͷng Anh hùng ÿ̭t Ĉ͛ng Nai” tháng 12

năm 2000.

TiӃp theo Tұp I, Tұp II gӗm 11 truyӋn ký viӃt vӅ chín Anh hùng lӵc lѭӧng vǊ trang nhân

dân và hai Anh hùng Lao ÿӝng. Ĉó là NguyӉn Văn HuӅ, mӝt trong nhӳng ngѭӡi diӋt Mӻ

ÿҫu tiên ӣ chiӃn trѭӡng miӅn Nam; Trҫn Văn Danh, vӏ tѭӟng "mѭu lѭӧc trong chiӃn

tranh, lӯng danh trong xây dӵng"; NguyӉn Thanh Tùng, Tӕng ViӃt Dѭѫng, Trӏnh Xuân

ThiӅu, nhӳng cán bӝ ÿһc công ÿã làm nên nhӳng chiӃn công vang dӝi ӣ TӃch-ních, Tәng

kho Long Bình, sân bay Biên Hòa, Rҥch Dӯa, Nѭӟc Trong, cҧng Phnôm-pênh... NguyӉn

QuyӃt ChiӃn, mӝt xã ÿӝi trѭӣng du kích ÿã lұp nhiӅu chiӃn công nhѭ mӝt chiӃn sƭ biӋt

ÿӝng tài ba; Lê Duy Chín, mӝt tiӇu ÿoàn trѭӣng công binh, ÿã ra quân là chiӃn thҳng.

NguyӉn Văn Trung, ngѭӡi chiӃn sƭ trên mұt trұn thҫm lһng, suӕt 23 năm sӕng, làm viӋc

vӟi ÿӏch mà vүn giӳ ÿѭӧc bí mұt, an toàn, lұp nhiӅu chiӃn công xuҩt sҳc; NguyӉn Thӏ

Ngӡi, có bҧy ngѭӡi con, nhѭng luôn là ngѭӡi có ngày công cao nhҩt ӣ Nông trѭӡng

Hàng Gòn, sҧn lѭӧng luôn vѭӧt ÿӏnh mӭc tӯ 15 ÿӃn 80 phҫn trăm, vӟi chҩt lѭӧng mӫ

cao su tӕt nhҩt; Phҥm Văn Cán, bҩt chҩp mӑi hiӇm nguy, xông xáo giӳa chiӃn trѭӡng

dày ÿһc bom ÿҥn dùng xe kéo dҳt, cӭu nҥn hàng trăm lѭӧt xe tăng, thiӃt giáp, ôtô ra khӓi

nѫi nguy hiӇm; NguyӉn Trӑng Tâm, mӝt trong nhӳng ngѭӡi chӍ huy phá nhà tù, tә chӭc

vѭӧt ngөc nәi tiӃng ӣ Biên Hòa tӯ năm 1959, ngѭӡi góp phҫn xây dӵng lӵc lѭӧng vǊ

trang ÿҫu tiên ӣ miӅn Ĉông Nam Bӝ.

Mӛi ngѭӡi ӣ mӝt mһt trұn chiӃn ÿҩu, vӏ trí công tác và hoàn cҧnh khác nhau, nhѭng ÿӅu

có chung tinh thҫn bҩt khuҩt, ý chí quұt cѭӡng, sҹn sàng xҧ thân vì nhiӋm vө ӣ ÿâu cǊng

ÿѭӧc tұp thӇ yêu quí và tin cұy…

Bҵng bút pháp khác nhau, mӛi bài viӃt Oj mӝt bӭc tranh sinh ÿӝng vӅ phҭm chҩt, hành

ÿӝng và chiӃn công cӫa nhӳng anh hùng, nó có sӭc truyӅn cҧm sâu sҳc, thuyӃt phөc

mҥnh mӁ, tiӃp thêm sӭc mҥnh tinh thҫn cho mӛi FK~ng ta trong bѭӟc ÿѭӡng ÿi tӟi.

Ĉúng nhѭ ÿӗng chí Trҫn Thӏ Minh Hoàng - nguyên Ӫy viên Ban Chҩp hành Trung ѭѫng

Ĉҧng, nguyên Bí thѭ TӍnh ӫy Ĉӗng Nai ÿã viӃt trong lӡi giӟi thiӋu khi xuҩt bҧn T̵p I:

“Ĉây là nhͷng tài li͏u quý, nh̹m góp ph̯n giáo dͭc truy͉n th͙ng yêu n˱ͣc và cách

m̩ng, truy͉n th͙ng anh hùng b̭t khṷt c̯n cù, sáng t̩o cͯa dân t͡c thông qua nhͷng

ṱm g˱˯ng l̳m li͏t r̭t ÿáng t͹ hào cͯa các Anh hùng trên ÿ̭t Ĉ͛ng Nai. T̵p sách c̯n

1.6 Page 6

▲back to top

ÿ˱ͫc ph͝ bi͇n ÿ͇n r͡ng rãi b̩n ÿ͕c nh̭t là th͇ h͏ tr̓, ÿ͋ h͕c t̵p, noi theo và phát

huy”.

Nhà xuҩt bҧn Quân ÿӝi nhân dân xin trân trӑng giӟi thiӋu T̵p II “Nhӳng Anh hùng ÿҩt

Ĉӗng Nai" và mong nhұn ÿѭӧc ý kiӃn ÿóng góp, phê bình cӫa bҥn ÿӑc, ÿӇ các lҫn xuҩt

bҧn sau ÿѭӧc hoàn thiӋn hѫn.

NHÀ XUҨT BҦN

QUÂN ĈӜI NHÂN DÂN

1.7 Page 7

▲back to top

Anh hùng NGUYӈN VĂN HUӄ

LiӋt sƭ

Anh hùng NguyӉn Văn HuӅ sinh năm 1931, dân tӝc Kinh, quê ӣ xã Tân An, huyӋn

Vƭnh Cӱu, tӍnh Ĉӗng Nai. Khi hy sinh, ÿӗng chí là chiӃn sƭ ÿһc công thuӝc ÿҥi ÿӝi 250

ÿһc công chӫ lӵc MiӅn.

Ngày 7 tháng 7 năm 1954, phân ÿӝi ÿһc nhiӋm gӗm 6 ngѭӡi, trong ÿó có NguyӉn

Văn HuӅ, nhұn nhiӋm vө ÿánh Mӻ ÿҫu tiên tҥi Biên Hòa. Vӟi sӵ yӇm trӧ cӫa mӝt sӕ tә

tӵ vӋ, các anh nghiên cӭu tình hình ÿӏch, nhҵm ÿúng ngày Mӻ ÿѭa Ngô Ĉình DiӋm lên

ghӃ thӫ tѭӟng. Tә chiӃn ÿҩu cҧi trang nhѭ mӝt toán lính tuҫn tiӉu tӯ Gò Me ÿi thҷng vào

cѭ xá, các chiӃn sƭ ÿһc công nhanh chóng áp sát cѭ xá ÿoàn cӕ vҩn quân sӵ Mӻ

(MAAG). Tә cӫa NguyӉn Văn HuӅ chia thành 3 nhóm; HuӅ và 1 ÿӗng ÿӝi mang mìn

theo lӕi cӱa hông, ÿһt vào trong phòng. Ĉèn bұt sách, sӧ lӝ, các anh phҧi hành ÿӝng gҩp.

Không ÿӇ ÿӏch kӏp phҧn ӭng, ÿӕi phó, NguyӉn Văn HuӅ ÿã dǊng cҧm chҩp nhұn hy sinh,

lӋnh cho bҥn “chұp ÿiӋn”. TiӃng nә mҥnh làm rung chuyӇn khu vӵc cѭ xá, nhiӅu tên

ÿӏch phҧi ÿӅn tӝi. NguyӉn Văn HuӅ hy sinh, 5 ÿӗng ÿӝi cӫa anh quét tiӇu liên vào chӛ có

tiӃng kêu gào rên la cӫa Mӻ, rӗi rút an toàn. Phӕi hӧp nhӏp nhàng vӟi tә ÿánh cѭ xá, bên

ngoài các ÿӗng chí khác nә súng kìm chân ÿӏch, bҧo vӋ các chiӃn sƭ ÿһc công. Trұn ÿánh

diӉn ra không ÿҫy 15 phút, làm ÿӏch không kӏp trӣ tay. TiӃng súng diӋt Mӻ nѫi ÿây ÿã cә

vǊ và thúc ÿҭy phong trào cách mҥng miӅn Nam phát triӇn rӝng khҳp. Ĉӗng thӡi, ÿây là

ÿòn cҧnh báo bӑn can thiӋp Mӻ nӃu chúng lҩn sâu can thiӋp vào miӅn Nam ViӋt Nam.

Ngѭӡi dân Biên Hòa vô cùng tiӃc thѭѫng và cҧm phөc hành ÿӝng quҧ cҧm cӫa ngѭӡi

chiӃn sƭ ÿһc công NguyӉn Văn HuӅ.

Ngày 28 tháng 4 năm 2000, NguyӉn Văn HuӅ ÿѭӧc Nhà nѭӟc truy tһng danh hiӋu

Anh hùng lӵc lѭӧng vǊ trang nhân dân.

1.8 Page 8

▲back to top

TIӂNG SÉT BÁO HIӊU

“KӸ NGUYÊN VIӊT NAM ĈӔI VӞI CHÍNH QUYӄN MӺ”

TR͔NG PHͮ

Kho lѭu trӳ Trung ѭѫng 2 thành phӕ Hӗ Chí Minh hiӋn còn giӳ mӝt bӭc ÿiӋn, màu

giҩy ÿã ӕ vàng trong SKzng phӫ tәng thӕng, do bӝ trѭӣng NguyӉn Ĉình Thuҫn cӫa chӃ

ÿӝ Sài Gòn gӱi ÿҥi sӭ Mӻ ngày 9 tháng 7 năm 1959 vӅ viӋc “chia buӗn” cӫa tәng thӕng

Ngô Ĉình DiӋm sau trұn tiӃn công cӫa ta vào cѭ xá cӕ vҩn quân sӵ MAAG cӫa Mӻ ӣ

Nhà Xanh (Biên Hòa) tӕi 8 tháng 7 năm 1959 làm chӃt hai tên là thiӃu tá Dale. R.Buis

và trung sƭ Chester M.Ovand, ÿҥi úy Boston bӏ thѭѫng.

Ӣ nghƭa trang Arlington (thӫ ÿô Washington) ngѭӡi ta dӵng bӭc tѭӡng ÿá hoa cѭѫng

ÿen lӟn ÿӫ danh sách hàng ngàn nhân viên quân sӵ Mӻ chӃt do dính líu vào cuӝc chiӃn

tranh xâm lѭӧc ViӋt Nam. Hai cái tên khҳc ÿҫu tiên trên tҩm bia khәng lӗ này chính là

hai cӕ vҩn quân sӵ trong ÿiӋn văn “phân ѭu” cӫa tәng thӕng chӃ ÿӝ Sài Gòn ÿѭѫng thӡi.

Theo sách báo Mӻ, cái chӃt cӫa hai ngѭӡi này mӣ ÿҫu “kӹ nguyên ViӋt Nam ÿӕi vӟi

chính quyӅn Mӻ”. Tҥi sao hӑ chӃt mӣ ÿҫu cho mӝt trang sӱ ám ҧnh lѭѫng tri cӫa ngѭӡi

Mӻ suӕt nӱa cuӕi thӃ kӹ 20 gây ra cái gӑi là “hӝi chӭng ViӋt Nam”?

Trѭa ngày 7 tháng 7 năm 1959.

Năm HuӅ nҵm ngoài thӅm ngôi miӉu nhӓ lӑt giӳa vҥt rӯng chӗi rӝng vài mүu xóm

Gò Me, ҩp Lân Thành, ngay giӳa tӍnh lӷ Biên Hòa. Mây trҳng bay lãng ÿãng, liên tөc

thay hình ÿәi dҥng, lúc là nhӳng cөm bông xӕp, lúc xѫ tѫi tҧ. Con chim cu cѭӡm ÿұu

ÿâu ÿó trong bөi tre rìa xóm cҩt vài tiӃng gáy gӑi bҥn tình. Hӗi nãy, bóng mӝt bà già

thҩp thoáng ӣ bìa vҥt chӗi trao giӓ bánh mì cho anh Năm Hoa khiӃn anh nhӟ tӟi mҽ.

Anh nghƭ nӃu bҧ còn sӕng chҳc cǊng trҥc tuәi bà ÿѭa giӓ bánh cho bӑn anh. Anh không

sao hình dung nәi khuôn mһt ngѭӡi mҽ thân yêu, cha anh chӍ ÿӇ lҥi vài kӹ niӋm nhҥt

nhòa trong ký ӭc tuәi thѫ. Anh chӧt nhӟ ÿӭa con gái ÿҫu tên Rõ, hai tuәi. Khi anh ra ÿi

theo anh Tѭ Văn, nó còn nhӓ xíu, bây giӡ gһp lҥi chҳc sӁ nghe bi bô nhӳng tiӃng “ba,

ba...” ngӑt ngào, cái nҩm lǊm ÿǊm biӃt ÿi sà vào lòng anh sao thân thѭѫng ÿӃn thӃ ! Anh

miên man thҧ hӗn theo ÿám mây trôi vӅ nѫi chôn rau cҳt rún ӣ tít phía Bҳc bên kia sông

Ĉӗng Nai trong xanh.

Nѫi anh ra ÿӡi là ÿӗng Trѭӡng làng Chánh Hѭng (tәng Chánh Mӻ Hҥ, quұn Tân

Uyên, tӍnh Biên Hòa cǊ) nҵm tӯ vàm Sông Bé ngѭӧc lên, sát bìa rӯng già chiӃn khu Ĉ.

Hӗi trѭӟc Cách mҥng tháng 8 năm 1945 làng có 6 xóm. NӃu nhӳng xóm làng phía hҥ

lѭu sông Ĉӗng Nai ÿông vui, trù phú thì làng anh thuӝc nѫi sѫn cùng thӫy tұn, khӍ ho cò

gáy heo hút. Mӛi xóm chҷng qua chӍ là nѫi ÿӗng bào dân tӝc Chѫro cùng mӝt sӕ ít

ngѭӡi ViӋt ÿӃn móc lõm. Cha mҽ anh làm rүy và ăn rӯng, ÿӅu qua ÿӡi tӯ khi anh còn

nhӓ xíu. Anh trai là Tѭ Thѭӣng (NguyӉn Văn Thѭӣng) chӍ nhӍnh hѫn em mӝt chút, gӗng

mình làm lөng nuôi thân và em nhӓ trong sӵ cѭu mang bao bӑc cӫa bà con lӕi xóm.

Thӵc dân Pháp quay lҥi xâm lѭӧc nѭӟc ta lҫn thӭ hai, thì lính commăngÿô bót Suӕi Tre

1.9 Page 9

▲back to top

và pactidăng bót Cây Gáo mӣ nhiӅu cuӝc càn quét chà xát làng này. Dân cѭ tránh ÿӏch,

lùi lên thѭӧng nguӗn lұp các ҩp mӟi: Rҥch Bùn và Cây Sung. Năm 1950-1951, hai anh

em Tѭ Thѭӣng, Năm HuӅ và dân xóm bӏ quân giһc càn bӕ, dҥt ngѭӧc lên ҩp Rҥch Bùn

sinh sӕng. Năm 1950-1951, xã Chánh Hѭng nhұp vào xã Lҥc An, tӯ ÿó ÿӕi vӟi nhiӅu

ngѭӡi ÿӏa danh Chánh Hѭng chӍ còn trong tâm trí mӝt sӕ ÿã lӟn tuәi tӯng sӕng hoһc

hoҥt ÿӝng lâu năm ӣ ÿây.

Năm HuӅ 15 tuәi, vào du kích ҩp ÿúng mӝt năm thì hiӋp ÿӏnh Giѫ-ne-vѫ ký kӃt

(tháng 7 năm 1954).

Anh không thӇ hiӇu nәi: hòa bình vӯa lұp lҥi, chiӃn tranh tӯ nay chҩm dӭt mà có

nhӳng ngѭӡi tӯ miӅn Bҳc xa lҳm lҥi ùn ùn kéo vào ÿây sinh sӕng ? Sao hӑ không làm ăn

yên lành ӣ quê hӑ ?... Anh ÿem thҳc mҳc ÿó hӓi anh Tѭ Văn (Văn Công Văn), ӫy viên

thѭӡng vө chi ӫy xã Lҥc An phө trách binh vұn và công tác di cѭ, thì ÿѭӧc nghe giҧi

ÿáp: ÿó là nhӳng ÿӗng bào miӅn Bҳc bӏ Mӻ – DiӋm dө dӛ cѭӥng ép di cѭ vào Nam

nhҵm ý ÿӗ tҥo hұu thuүn chính trӏ tiêu diӋt lӵc lѭӧng cách mҥng bám trө...

Cuӕi năm 1955, mӝt tiӇu ÿoàn Bình Xuyên bӏ lính quӕc gia ÿánh, tӯ Rӯng Sác kéo

vӅ chiӃn khu Ĉ lұp căn cӭ chӕng DiӋm. Ĉѫn vӏ này ÿѭӧc bә sung mӝt sӕ thanh niên yêu

nѭӟc, có cán bӝ ta lӗng vào chӍ ÿҥo. Chi bӝ An Lҥc huy ÿӝng khoҧng 10 ghe xuӗng cӫa

nhân dân ÿӏa phѭѫng thӍnh thoҧng thay phiên nhau mua gҥo, thӵc phҭm, thuӕc men... vӅ

tiӃp tӃ cho quân Bình Xuyên và sӕ cán bӝ bám trө. Quen sӕng ngoài vòng cѭѫng tӓa ӣ

vùng chiӃn khu Ĉ, nay ÿôi ba lҫn ÿѭӧc cӱ di làm nhiӋm vө chèo ghe (mua bán do ngѭӡi

khác ÿҧm nhiӋm), lúc vӅ Năm HuӅ cҵn nhҵn vӟi anh Tѭ Văn, ngѭӡi cán bӝ gҫn gǊi thân

thiӃt còn hѫn anh Tѭ Thѭӣng vӅ hành ÿӝng cӫa mӝt sӕ ngѭӡi miӅn Bҳc di cѭ:

– Tôi lên xuӕng, hӑ làm khó làm dӉ ÿӫ thӭ, hҥch sách, xét hӓi tùm lum...

– Thì mình ÿi ghe, cӭ biӃt chèo ghe, mҳc mӟ gì !

– Nhѭng tôi ghét bӑn nó lҳm, tôi không ÿi nӳa...

– Ӡ, không ÿi thì thôi...

Mӝt sӕ ngѭӡi nghƭ Năm HuӅ là ngѭӡi Chѫro hoһc lai dân tӝc vì da anh ÿen nhҿm, cҧ

ÿӡi ÿҫu trҫn, to con, hѫi lùn, tính tình gan lì, bӝc trӵc, nóng nҧy, có sao nói vұy, cӝc cҵn.

Năm 1955, ÿӏch theo dõi khu vӵc nông trѭӡng Bác Hӗ ӣ vàm Sông Bé ngѭӧc lên

mӝt ÿoҥn. Nѫi ÿây trong kháng chiӃn chӕng Pháp cѫ quan TӍnh ӫy Thӫ Biên khai phá

ÿҩt ven sông, tăng gia sҧn xuҩt tӵ cҩp tӵ túc mӝt phҫn. Mӝt y tá bӝ ÿӝi Lam Sѫn cǊ, tên

KǤ chҷng hiӇu sao không ÿi tұp kӃt cùng ÿӗng ÿӝi. Vӧ con anh ta ӣ dѭӟi Lҥc An, tҥi sao

cha này cӭ lҧng vҧng hoài ӣ ÿây ? Theo dõi mӝt thӡi gian, thҩy dáng ÿiӋu ngѭӡi lҥ này

lҩc láo, dòm ngó không ÿàng hoàng, Năm HuӅ ÿánh giá anh ta là gián ÿiӋp cӫa ÿӏch. Chi

ӫy xã Lҥc An cǊng ÿһt vҩn ÿӅ: ӣ trên này không có ai quen mà sao thҵng này lên xuӕng

liên tөc ? Ít bӳa sau, hai tàu sҳt chӣ hai trung ÿӝi lính quӕc gia bót Lҥc An trang bӏ súng

to súng nhӓ ngѭӧc sông Ĉӗng Nai lên Rҥch Bùn rӗi quay vӅ. Chúng chѭa bҳt bӟ ai vì

cán bӝ, ÿҧng viên ta tránh né hӃt. Nhѭ vұy có vҩn ÿӅ gì ÿây ? Năm HuӅ vô tình biӃt nӝi

1.10 Page 10

▲back to top

dung cuӝc hӑp ngҳn cӫa chi bӝ Lҥc An. Anh Ba Nhiêu, bí thѭ chi bӝ nói:

– Phҧi thӫ tiêu thôi, chӟ không ÿӇ !

– Chém thì chѭa có chӫ trѭѫng, làm nhѭ vұy không nên... – anh Tѭ Văn, thѭӡng vө

chi ӫy phát biӇu.Sau ÿó anh Tѭ Văn vӅ dѭӟi Lҥc An công tác. Năm HuӅ gһp hai bí thѭ

và phó bí thѭ báo cáo nhұn xét vӅ tên KǤ:

– Cái thҵng gián ÿiӋp nó lên, nӃu mҩy ông không làm thì tôi cǊng ÿâm chӃt, không

cho nó phá...

VӅ gia ÿình ӣ Lҥc An, anh Tѭ Văn hӓi tình hình chung và KǤ có ӣ nhà không, thì

ÿѭӧc biӃt anh ta ÿi vҳng. Ba bӳa sau lên Rҥch Bùn, anh nghe xҫm xì: KǤ bӏ thӫ tiêu rӗi.

ChiӅu hôm ÿó anh gһp Năm HuӅ:

– Mҩy hôm rày có ÿi làm cӓ rүy không ?

– Em có ÿi làm cӓ rүy. Hôm trѭӟc mҩy anh bҧo thӫ tiêu thҵng KǤ, em làm hai bӳa

nay rӗi...

– Làm làm sao ?

– Em bҳt trói lҥi, ÿұp chӃt rӗi ÿút vào trong ө ӣ suӕi Rҥch Bùn.

– Làm gì ghê vұy ?

– Có gì ghê, không làm vұy ӣ ÿây sao yên !...

Sau vө này, Năm HuӅ còn xӱ lý mӝt vө tѭѫng tӵ. Mӝt tên trѭӟc kia là bӋnh binh

chuyӇn sang sҧn xuҩt tӯ lâu, ép mӝt cô rҩt xinh, hӑ hàng vӟi Năm HuӅ có chӗng ÿi bӝ

ÿӝi, phҧi lҩy y. NӃu không y hăm sӁ giӃt rӗi ra Thành sӕng. Thҵng chó ÿҿ này ÿӇ nó

sӕng gây tӝi ác làm chi. Anh lӵa mӝt bӳa nó vào nhà cô nӑ, trói gô lҥi, cho mҩy nhát

cuӕc rӗi kéo xác ra vùi ven suӕi Cây Sung. NӃu sau này anh không nói thì chҷng ai biӃt.

Không phҧi ÿҧng viên nên anh không bӏ ai kiӇm thҧo vì khuyӃt ÿiӇm manh ÿӝng, phҥm

tinh thҫn chӍ ÿҥo chung lúc ÿó là ÿҩu tranh bҵng phѭѫng pháp hòa bình.

Tháng 7 năm 1956, ÿӏch mӣ chiӃn dӏch Trѭѫng Tҩn Bӱu ÿánh phá ác liӋt phong trào

cách mҥng miӅn Ĉông Nam Bӝ. Hàng trung ÿoàn lính chӫ lӵc Sài Gòn tiӃn hành càn

quét, bҳt bӟ sӕ cán bӝ ÿҧng viên nҵm vùng và cѫ sӣ cách mҥng. Dân Rҥch Bùn cǊng

nhѭ cҧ xã Chánh Hѭng cǊ bӏ dӗn vӅ Lҥc An hoһc lùa qua sông vӅ Ĉҥi An, Trӏ An. Lính

công binh Cao Ĉài cӫa Trӏnh Minh ThӃ vӅ ÿây mӣ ÿѭӡng chia cҳt ÿӏa bàn chiӃn khu Ĉ.

Năm HuӅ tròn 18 tuәi, vӯa cùng gia ÿình vӅ Lҥc An ÿã tìm gһp anh Tѭ Văn vӟi vҿ mһt

rҫu rҫu:

– Em thҩy mҩy thӭ lính này là em không chӏu ÿѭӧc, anh tính sao vӟi em ?

– Thì ӣ nhà vӟi vӧ con chӟ sao. Tao ÿây Ĉҧng còn chѭa cho ÿi, biӇu tao tҥo ÿiӅu

kiӋn ra sӕng hӧp pháp; ӣ trong không ÿѭӧc, làm sao rѭӟc mày ÿi ?

– Anh không cho ÿi, ӣ nhà ít ngày em thҩy chúng nó kǤ cөc thӃ nào em cǊng ÿâm,

cǊng chém nó rӗi cǊng bӏ chúng bҳt, chúng giӃt thôi !

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top

– Khi nào tao ÿi thì tao rút mày cùng ÿi...

Chi bӝ Lҥc An rҩt ÿông, tӟi gҫn 70 ÿҧng viên, cҩp ӫy có 5 ngѭӡi. Sau vө phá ngөc

Tân HiӋp, ÿӏch càn bӕ Lҥc An, Chánh Hѭng càng mҥnh hѫn, nhiӅu ÿӗng chí và cѫ sӣ

yêu nѭӟc bӏ bҳt, bӏ giӃt. Năm HuӅ mҩt liên lҥc vӟi các cán bӝ ÿӏa phѭѫng mӝt thӡi gian

dài. Anh Tѭ Văn có lҫn nhҳn tin qua vӧ anh Năm:

– Nói vӟi Năm HuӅ, có gì thì liên lҥc vӟi tôi.

Anh tӵ ái, tránh không gһp anh Tѭ, nói vӟi vӧ:

– Anh Tѭ cho ÿi thì tôi ÿi, chӟ biӇu gһp lӥ nó bҳt thӃ nào tôi cǊng chӱi rӗi nó bҳn tôi

chӃt...

Năm 1959, ÿӏch ban bӕ luұt 10-59 ÿánh phá cách mҥng càng ác liӋt hѫn. Ĉây ÿó ÿã

có mӝt sӕ ÿӗng chí, ÿӗng bào yêu nѭӟc rѫi ÿҫu vì máy chém cӫa Mӻ – DiӋm kéo lê ÿi

các ÿӏa phѭѫng. Năm HuӅ gһp anh Tѭ Văn lúc anh sҳp chuyӇn ÿi công tác ӣ tӍnh Phѭӟc

Thành mӟi lұp:

– NӃu anh ÿi thì cho tôi theo, anh ÿӇ tôi ӣ lҥi không chӃt thì cǊng bӏ thѭѫng...

Anh Tѭ Văn bàn vӟi anh Ba Tình (tӭc thҫy giáo Thuҩn) bí thѭ huyӋn ӫy Tân Uyên:

– Cho cұu này vӅ làm liên lҥc cǊng tӕt, làm bҧo vӋ là tӕt nhҩt, cұu này ngѭӡi dân

tӝc.

– Ĉӗng chí nói vұy, tôi nhұn vӅ làm bҧo vӋ. ThӃ cұu ta có Ĉҧng không ?

– Trӡi ѫi, ÿҧng viên bây giӡ, xin lӛi, có ngѭӡi chѭa chҳc ÿã trung kiên. Lòng trung

thành cӫa cұu này tôi bҧo ÿҧm vӟi anh...

– Ĉӗng chí rút lên ÿây cho tôi.

Năm HuӅ lên huyӋn ӫy gһp Ba Sҳc, ngѭӡi Mӻ Lӝc chӕng quân dӏch ÿang ӣ ÿây.

TiӃng là ÿi thoát ly lên cѫ quan huyӋn ӫy song mӛi ngѭӡi mӝt hóc, ít gһp nhau. Anh

chѭa ÿѭӧc giao viӋc gì chӍ giăng võng nҵm nghӍ hoһc vào rӯng kiӃm rau quҧ... buӗn quá

mӟi nói vӟi anh Ba Tình:

– Anh không cho tôi ÿi theo anh Tѭ ÿánh giһc, tôi sӁ trӕn. Anh cӝt tôi ngoài rӯng

sao ÿѭӧc !

– Em ÿӯng có buӗn, thôi ӣ ÿây làm bҧo vӋ ÿi. Anh Tѭ không ÿánh giһc mà làm công

tác chính trӏ.

– Thôi, cӭ cho tôi theo anh Tѭ hay ÿi bҩt cӭ chӛ nào có ÿánh giһc...

C.250 thành lұp ÿҫu năm 1957, thoҥt ÿҫu làm nhiӋm vө võ trang tuyên truyӅn và bҧo

vӋ cѫ quan TӍnh ӫy Biên Hòa. Năm HuӅ và Ba Sҳc theo giao liên lên tӟi bѭng Tre ӣ tuӕt

trong rӯng sâu Mӻ Lӝc thì gһp chӍ huy là ÿҥi ÿӝi trѭӣng Năm Hoa. Lúc này C.250 ÿã

chuyӇn thành lӵc lѭӧng vǊ trang cӫa liên tӍnh miӅn Ĉông, quân sӕ non hai trung ÿӝi, vǊ

khí còn hҿo. Ĉѫn vӏ có chӯng 20 khҭu súng mút (súng trѭӡng), tiӇu liên và trung liên do

anh em tù chính trӏ phá khám Tân HiӋp (chiӅu 2 tháng 12 năm 1956) lҩy mang ra và vài

2.2 Page 12

▲back to top

khҭu khác thu trong nhӳng lҫn võ trang tuyên truyӅn. Nghe anh em trong ÿѫn vӏ kӇ

chuyӋn, Năm HuӅ phát ham. ThӍnh thoҧng C.250 lҥi phái mӝt, hai tiӇu ÿӝi ra chһn xe ÿò

trên ÿѭӡng 8 và ÿѭӡng 16, tuyên truyӅn vҥch tӝi ác cӫa Mӻ – DiӋm bҳn giӃt ÿӗng bào

miӅn Nam ӣ nhiӅu nѫi, phá hoҥi hiӋp ÿӏnh Giѫ-ne-vѫ, chӕng lҥi viӋc hiӋp thѭѫng tiӃn tӟi

tәng tuyӇn cӱ tӵ do thӕng nhҩt ÿҩt nѭӟc bҵng phѭѫng pháp hòa bình. Anh em bӕ trí

chһn hai ÿҫu ÿѭӡng, nӃu có xe nhà binh ÿi tӟi thì nә súng ÿӇ mҩy anh làm nhiӋm vө

tuyên truyӅn kӏp rút. Chѭa lҫn nào ta ÿөng ÿӝ lӟn và tәn thҩt, vài lҫn, mӝt sӕ lính quӕc

gia ÿi trên xe ÿò có súng mà ngӗi chӏu trұn im re. Anh em ta không làm gì hӑ, chӍ

khuyên hӑ bӓ ngǊ, ÿӯng chӕng lҥi nhân dân kҿo có ngày bӏ cách mҥng trӯng trӏ. C.250

nhiӅu lҫn chӕng ÿӏch càn vào khu vӵc căn cӭ TӍnh ӫy, có lҫn chúng mӟi nghe súng ta nә

ÿã rút lui. Năm HuӅ vӯa gia nhұp ÿѫn vӏ ÿã ÿѭӧc ÿӗng ÿӝi có mһt tӯ buәi ÿҫu thành lұp

ÿѫn vӏ kӇ lҥi: anh Năm Hoa là chӍ huy ÿӝi biӋt ÿӝng Biên Hòa ÿánh nhiӅu trұn nәi tiӃng:

hҥ bót Long ĈiӅm không tӕn viên ÿҥn, phӕi hӧp ÿánh yӃu khu Trҧng Bom diӋt hàng

trăm ÿӏch, ÿӕt hãng dҫu Phѭӟc Lѭ hàng triӋu lít cháy rӵc trӡi Biên Hòa... Ҧnh là thӏ ÿӝi

phó Biên Hòa hӗi cuӕi thӡi kǤ chӕng Pháp rӗi thӏ ӫy viên thӏ xã Biên Hòa sau HiӋp ÿӏnh

Giѫ-ne-vѫ tháng 7 năm 1954. Hoҥt ÿӝng nӝi ô gҫn ba năm, ÿҫu năm 1957 anh ÿѭӧc tӍnh

rút lên làm ÿӝi phó C.250... Ҧnh gan dҥ, vui tính, hòa ÿӗng táo bҥo, ÿi ÿҫu trong ÿiӅu

nghiên chiӃn trѭӡng và sau ÿó dүn anh em ÿi ÿánh là chҳc thҳng: ÿánh trұn BӃn Sҳn ÿӇ

lҩy thuӕc men và dөng cө y tӃ, ÿánh Bù Ĉăng lҩy nhiӅu gҥo trong lúc ÿѫn vӏ và mӝt sӕ

cѫ quan ÿang thiӃu ÿói, ÿánh BӃn Cӫi và Dҫu TiӃng thu hàng triӋu ÿӗng nӝp lên cҩp

trên...

Nhѭng Năm HuӅ thích nhҩt là nghe kӇ chuyӋn trұn ÿánh trҥi be HiӃu Liêm khoҧng

giӳa tháng 4 năm 1958. Lúc ҩy ÿӏch mӣ con ÿѭӡng Trҫn LӋ Xuân ÿi tӟi suӕi Bà Hào.

Chúng mӣ dinh ÿiӅn ӣ hai bӡ sông Bé ӣ khu vӵc HiӃu Liêm, cài cҳm bà con di cѭ ÿӇ

mӝt công ÿôi viӋc vӯa phá quang ÿӏa hình, vӯa khai thác gӛ làm giàu cho chúng. Dinh

ÿiӅn có ÿӝi nhân dân tӵ vӋ trang bӏ súng Mã Lai, ban ngày sӕ ÿӝi viên này ÿi làm, súng

bӓ vào kho, chӍ có vài khҭu cҩt ӣ nhà bӑn chӍ huy. Liên tӍnh ӫy chӍ ÿҥo tiӃn hành cuӝc

võ trang tuyên truyӅn ÿӇ ngăn chһn viӋc phá rӯng, giӳ ÿӏa bàn. Hàng ngày khoҧng 8 giӡ

sáng, hàng chөc xe be tұp trung ӣ Bà Hào chӣ gӛ ra cӱa rӯng. Sáng hôm ÿó, C.250 phӕi

hӧp vӟi mӝt bӝ phұn lính giáo phái Bình Xuyên – có nhiӅu anh em rành lái xe – bҩt ngӡ

ÿӝt nhұp bãi xe, yêu cҫu sӕ tài xӃ tұp trung vӅ mӝt chӛ. Ta dùng vài xe chӣ hai tiӇu ÿӝi

C.250 vӅ dinh ÿiӅn HiӃu Liêm, tiӃn hành tuyên truyӅn chӟp nhoáng, thu hѫn chөc súng.

Anh em C.250 rút sang bӡ nam Sông Bé, còn anh em lính giáo phái quay xe vӅ Bà Hào

tuyên truyӅn trong sӕ lái xe rӗi vӅ căn cӭ. Sau trұn này, dân di cѭ ӣ hai bӡ Sông Bé nháo

nhác sӧ, ÿҩu tranh bӓ không ӣ ÿó nӳa... Bӏ cuӕn hút vào câu chuyӋn, Năm HuӅ ao ѭӟc

ÿѭӧc tham gia cùng ÿӗng ÿӝi. Anh sӁ chӭng tӓ cho các bҥn biӃt mình là ngѭӡi thӃ nào.

Năm HuӅ thҩy Hѭng, ngѭӡi Tân Tӏch ÿi biӅn biӋt, thӍnh thoҧng mӟi có mһt hai, ba

bӳa rӗi lҥi mҩt tăm. Anh Năm Hoa cǊng không thѭӡng ӣ bѭng Tre vӟi anh em, vҿ mһt

rҥng rӥ, song giҩu kín ÿiӅu gì ÿó, chӍ ÿӝng viên mӑi ngѭӡi ráng luyӋn tұp vì sҳp ÿѭӧc ra

trұn. Anh ÿã có lҫn tiӃt lӝ ra: bӑn Mӻ nhҧy vào giúp DiӋm ngày càng ÿông, cҩp trên chӍ

ÿӏnh cho bӑn này mӝt ÿòn dҵn mһt nhӟ ÿӡi. Anh kӇ:

2.3 Page 13

▲back to top

– Tao theo anh Năm vào nҵm ӣ xã Bình Hòa xem bӑn Mӻ mӣ rӝng sân bay Biên

Hòa nhѭ thӃ nào. Nó ÿuәi hӃt dân mҩy làng Bӱu Long, Tân Phong quanh ÿó, máy móc

rҫn rҫn ӫi phá ÿӏa hình suӕt ngày ÿêm...

Năm HuӅ là dân gӕc vùng căn cӭ không tӑc mҥch cҩp trên là cҩp nào, hàng ngày

cùng anh em mҧi miӃt tұp bҳn, tұp ném lӵu ÿҥn. TiӃc là ÿҥn dѭӧc hiӃm hoi nên anh

không thӇ kiӇm tra ngay kӃt quҧ hӑc tұp, chӟ khi giѭѫng súng ngҳm, gân tay anh nhѭ

thép không hӅ run. Trái lӵu ÿҥn nһng khoҧng nӱa ký, anh ném xa bӕn chөc mét vүn

ÿúng hѭӟng. Lâu lâu anh Ba Sҳc lҥi ÿѭӧc cӱ vӅ Mӻ Lӝc ban ÿêm, lҩy gҥo ӣ nhà má Ba

Sҳc hoһc ông Tѭ Nhѫn. Nhӳng chuyӃn ÿi này không gây lo lҳng hӗi hӝp vì ÿây là ÿӏa

bàn các anh quen thuӝc tӯng khúc ÿѭӡng, tӯng mҧnh vѭӡn, bөi cây, tӯng gia ÿình cô

bác lӕi xóm. Tӵ vӋ hѭѫng thôn ngӫ ӣ trө sӣ xã, chҷng dҥi gì mò mүm tuҫn tra, lӥ ÿөng

ViӋt cӝng thì toi mҥng...

Cách nay ÿúng mӝt tuҫn, anh Năm Hoa triӋu tұp năm ngѭӡi: Bé, Phú, Sҳc, Hѭng,

Năm HuӅ ra mӝt góc bѭng Tre truyӅn ÿҥt chӍ thӏ cӫa lãnh ÿҥo liên tӍnh miӅn Ĉông chӍ

bҵng mӝt câu ngҳn:

– Chúng ta sҳp ÿánh Mӻ.

Nhѭ có luӗng ÿiӋn giұt, Năm HuӅ nóng ran cҧ cѫ thӇ: ÿánh thҵng thҫy lǊ tay sai thì

ÿã quá ! Anh vӑt ra câu hӓi:

– “Uýnh” Mӻ thiӋt hҧ anh Năm ?

– Tôi vӯa công bӕ chӍ thӏ cӫa lãnh ÿҥo mà ! Các ÿӗng chí nghe ÿӗng chí Hѭng trình

bày kӃ hoҥch...

Hѭng thong thҧ vӯa nói vӯa vӁ sѫ ÿӗ mөc tiêu lên mһt ÿҩt:

– Nhà Xanh nҵm cách ngã ba Máy cѭa Tân Mai khoҧng nӱa cây sӕ, trѭӟc kia là văn

phòng nhà máy cѭa BIF, rӝng hѫn mӝt mүu. Thӡi chín năm ÿây là sӣ chӍ huy cӫa trung

ÿoàn 22 (22 ème RIC). Khi quân Pháp rút vӅ nѭӟc, Nhà Xanh sӱa sang thành nѫi ăn ӣ

cӫa nhóm gҫn chөc tên cӕ vҩn quân sӵ Mӻ huҩn luyӋn cho sѭ ÿoàn 7 ÿóng ӣ trҥi Trҫn

Quӕc Toҧn gҫn Bình Ĉa. Trө sӣ này rào mҩy lӟp kӁm gai; ÿӭng tӯ xóm Gò Me có thӇ

nhìn rõ căn lҫu quét vôi xanh. Ĉêm ÿêm, ÿèn ÿiӋn sáng trѭng toàn bӝ khu vӵc. Nhà

Xanh có cәng chính tӯ ngã ba Máy cѭa chҥy thҷng vào, lính thay phiên nhau gác suӕt

ngày ÿêm và mӝt cәng phө bên hông ÿӇ bӑn bҧo vӋ ra vô, ÿӃn ÿêm khóa lҥi. Mӛi tӕp

lính gӗm vài ba tên ÿi tuҫn liên tөc phía ngoài rào. Nhà Xanh nҵm giӳa vòng bҧo vӋ cӫa

trҥi gia binh trung ÿӝi lính bҧo vӋ, cѭ xá Trung DǊng cҥnh nhà máy giҩy Tân Mai có

hàng chөc sƭ quan ngөy, ngoài ra còn nhan nhҧn mұt vө, chӍ ÿiӇm, thanh niên chiӃn ÿҩu

các ҩp Lân Thành, Tân Mai, Vƭnh Thӏ. Vòng ngoài có bӝ tѭ lӋnh sѭ ÿoàn 7, bӝ chӍ huy

quân ÿoàn 3, sân bay Biên Hòa, ty cҧnh sát, tӍnh ÿoàn bҧo an, ty ÿһc cҧnh miӅn Ĉông

PSE... không nѫi nào xa quá 4km ÿѭӡng chim bay. Vì vұy ÿӏch ÿánh giá Nhà Xanh là

nѫi cѭ trú bҧo ÿҧm an toàn tuyӋt ÿӕi cho sӕ cӕ vҩn Mӻ. Phөc vө tҥi ÿây có mӝt ngѭӡi

bӃp, mӝt anh bӗi, mӝt ngѭӡi làm vѭӡn, hӗ sѫ lý lӏch công an DiӋm ÿã thҭm tra kӻ. Ĉánh

Mӻ ÿã khó, nhѭng ÿánh xong rút ra còn khó gҩp bӝi vì khi súng nә, ÿӏch sӁ nhanh chóng

2.4 Page 14

▲back to top

chһn mӑi ngҧ ÿѭӡng bҵng xe cѫ giӟi, bҵng ÿӝi lính kӷ mã... Chúng ta chӍ có thӇ ÿánh

ÿӏch bҵng lӕi ÿánh ÿһc công phân ÿӝi nhӓ, ÿánh nhanh rút nhanh, chҩp nhұn hy sinh khi

cҫn thiӃt...

Sҳc thҳc mҳc:

– Tôi không sӧ chӃt, nhѭng xin hӓi làm sao vô ÿѭӧc mà ÿánh ?

– Tҩt nhiên lãnh ÿҥo ÿã dӵ kiӃn có ÿánh chҳc ăn mӟi ÿánh. – Năm Hoa trҧ lӡi.

Bé có ý kiӃn:

– Tӯ ÿây xuӕng Biên Hòa mҩy chөc cây sӕ, làm sao ÿi ÿánh rӗi vӅ chӍ nӝi mӝt ÿêm?

– Ĉӗng chí yên tâm, ÿѭӡng ÿi nѭӟc bѭӟc ÿã ÿѭӧc cҩp trên thông qua, tôi là dân thә

công Biên Hòa bҧo ÿҧm ÿѭa anh em vô rӗi ra an toàn...

Tә ÿһc công bàn bҥc trao ÿәi kӻ kӃ hoҥch thӵc hiӋn rӗi hҥ quyӃt tâm: dù phҧi hy

sinh anh em cǊng ráng hoàn thành nhiӋm vө khó khăn này.

ChiӅu ngày 5 tháng 7 năm 1959, ÿӗng chí Lâm Quӕc Ĉăng, Phó ban quân sӵ liên

tӍnh miӅn Ĉông tӟi gһp trӵc tiӃp giao nhiӋm vө ÿánh bӑn cӕ vҩn Mӻ ӣ Nhà Xanh máy

cѭa Biên Hòa cho phân ÿӝi, ôm hôn tӯng ngѭӡi, chúc anh em thҳng lӧi lӟn. Anh Năm

Hoa phát biӇu ngҳn hӭa nhҩt ÿӏnh làm tròn nhiӋm vө cҩp trên giao. Năm HuӅ cǊng nhѭ

bӕn anh em khác không nói lӡi nào, song cҧm nhұn ÿҫy ÿӫ trách nhiӋm nһng nӅ ÿһt trên

vai hӑ. Lҫn ra ÿi này có thӇ có ngѭӡi không bao giӡ trӣ vӅ song quyӃt tâm thì tràn ÿҫy

tim óc hӑ. Trӡi vӯa sөp tӕi, sáu anh em trang bӏ mi Mát, riêng Năm HuӅ ÿeo ngang sѭӡn

túi ÿӵng trái thӫ pháo gҫn 1 ki-lô-gam, lһng lӁ tӯ bѭng Tre ra tӟi bӡ sông Ĉӗng Nai ÿã

có chiӃc xuӗng ÿӧi sҹn. Nѭӟc sông lóc bóc vӛ vào be xuӗng, chӍ vài phút ÿã cұp bӡ bên

kia. NӃu ai thính tai mӟi nghe tiӃng chân bѭӟc nhҽ trên mһt ÿҩt ҭm ÿѭӡng làng vì trұn

mѭa không lӟn lúc xӃ chiӅu. Năm HuӅ chӍ ÿoán mình vӯa ÿi qua ThiӋn Tân lúc vѭӧt con

lӝ ÿá tráng nhӵa. Phân ÿӝi ÿi theo ÿѭӡng ÿҩt cҳt ngӑn ÿӗi thҩp nhҳm hѭӟng có quҫng

sáng ánh ÿiӋn trѭӟc mһt.

Quá nӱa ÿêm mӝt chút, chuôi sao Bҳc Ĉҭu chәng ngѭӧc cán gáo ӣ phѭѫng Bҳc thì

Năm Hoa cho anh em nghӍ ӣ mӝt vҥt rӯng. Anh và Sҳc gác cho anh em trҧi miӃng nilon

ngӫ trên bãi cӓ. Bӕn chàng trai chìm vào giҩc ngӫ say rҩt nhanh.

Mӡ sáng ngày mùng 6, Năm HuӅ chӧt tӍnh dұy sau cái lҳc vào chân và câu gӑi cӫa

Bé: dұy gác ! Anh vѭѫn vai ngӗi bұt lên. Hѭng ÿang ÿӭng ngó vӅ vùng trǊng lãng ÿãng

sѭѫng sӟm. Năm HuӅ hӓi nhӓ: Ĉây là ÿâu ? Hѭng ghé tai ÿáp: Gò Trâm Muӕi, ҩp Bàu

Hang. Vҥt rӯng ӣ ÿây quá nhӓ so vӟi bѭng Tre quen thuӝc. Có vài cây cҫy cao cao, còn

toàn là cây bөi vӟi cành và tán xòe um tùm. Mҩy chú chim lích chích gӑi nhau trên cành

bӛng vөt bay lên rӗi mҩt hút vào lùm cây ÿҵng xa. Trӡi sáng dҫn, màn sѭѫng vén nhanh,

nhӳng tia nҳng sӟm soi rõ mӑi vұt. Toàn cҧnh vùng trǊng hiӋn ra trѭӟc mҳt Năm HuӅ,

mҩy chiӃc ô tô và xe ӫi nhӓ xíu nhѭ ÿӗ chѫi cӫa con nít nҵm rìa vӋt ÿҩt ÿӓ au chҥy dài

theo hѭӟng ÿông tây giӳa vùng trǊng, mҩy dãy nhà mái tôn sáng lóa trong nҳng... Hѭng

chӍ tay vӅ phía ҩy:

2.5 Page 15

▲back to top

– Sân bay Biên Hòa ÿó. Nó ÿuәi hӃt dân ӣ trӓng cho Mӻ mӣ rӝng, cái vӋt ÿӓ là

ÿѭӡng băng ÿang ӫi, nghe nói dài hѫn 3 cây sӕ, máy bay cӥ nào cǊng lên xuӕng ngon

lành. Trѭӟc ÿây mҩy әng tính “uýnh” sân bay rӗi lҥi thôi. Tөi này ӣ Sài Gòn, sáng lên

ÿây làm, chiӅu lҥi dông vӅ dѭӟi...

– ThӃ bӑn cӕ vҩn Nhà Xanh thì sao ?

– Bӑn nó khoҧng chөc tên, ăn ngӫ luôn ӣ ÿó. Sau tӃt vӯa rӗi, anh Năm Hoa dүn

mình vӅ gһp anh Ba LӉ, bí thѭ thӏ xã Biên Hòa. Anh Ba gӣi mình ӣ cѫ sӣ là nhà má Bҧy

VӃt xóm Máy cѭa cách bӑn ÿó mҩy trăm mét. Bҧ bán cá, chӏ ruӝt anh Tám Bi ÿó. Ĉӏch

tuҫn tra canh gác ngһt mà cǊng có chӛ lӓng, sѫ hӣ. Mӛi tӕi không mѭa, nó cho dân vô

xem chiӃu phim ӣ sân. Mình trà trӝn theo dân vô, kín ÿáo nҳm tình hình hoҥt ÿӝng cӫa

nó mҩy tháng liӅn, thӍnh hoҧng lҥi vӅ cӭ báo cáo tình hình...

– Nó không xét giҩy sao ?

– Ban ngày lҥ mһt ÿi lҥi thì lòi ngay, nó túm liӅn. Mình phҧi ӣ lì trong phòng phía

sau nhѭ bà ÿҿ, tӕi ÿi xem phim chѭa thҩy nó chһn xét giҩy lҫn nào. Này, mình gһp mӝt

bà dǊng cҧm không thua cánh ÿàn ông.

– Bà nào ? Mà dǊng cҧm sao ?

– Bӳa ÿó mình và anh Ba hí húi vӁ sѫ ÿӗ Nhà Xanh và bàn cách ÿánh ӣ phòng trong

nhà má Sáu Tѫ ÿӇ chuҭn bӏ mang lên căn cӭ thì bҩt chӧt bҧ vô kiӃm thӭ gì ÿó. Bҧ hӓi

anh Ba: “Chúng nó ӣ nhà lҫu, bӑn bay không có súng làm sao ÿánh ?”. Anh Ba nói thiӋt

là sӁ dùng mìn. Bà nói: “Tөi bay ÿӇ tao ÿánh cho, tao là ÿӡn bà lҥi dân ӣ ÿây chúng nó

quen mһt không nghi, dӉ ÿánh hѫn tөi bay”. Anh Ba phҧi lӵa lӡi khuyên bҧ coi nhiӋm vө

nuôi giҩu anh em cǊng là góp phҫn trӵc tiӃp ÿánh giһc, bҩy giӡ bà mӟi thôi. Mà cұu biӃt

không, bҧ năm con lұn! Ngon không !

Năm HuӅ thҫm kính phөc ngѭӡi phө nӳ chѭa biӃt mһt bҵng tuәi mҽ mình mà gan dҥ

khí phách quá trӡi!...

18 giӡ ngày 7 tháng 7 năm 1959.

Mһt trӡi ÿӓ lӯ chìm nhanh xuӕng sau rһng cây bên kia Cù lao Phӕ. Mây chân trӡi

phía tây rӵc hӗng. HuӅ liên tѭӣng ÿӃn màu cӡ Tә quӕc tung bay sau chiӃn thҳng. Sáu

anh em phân ÿӝi ÿһc công qua mӝt ngày căng thҷng ngay sát nách ÿӏch. Các tӕp tuҫn tra

ÿӏch có lҫn vô xóm nhѭng chѭa lҫn nào ÿһt chân tӟi vҥt chӗi nhӓ Gò Me. Tӵ vӋ mұt ÿӏa

phѭѫng ÿã ÿào hҫm phòng hӡ, song phân ÿӝi không sӱ dөng ÿӃn. NӃu hôm nay ÿӏch bҩt

chӧt mò vào sӁ có trұn tao ngӝ chiӃn. Nhà máy giҩy Tân Mai im ҳng, thӧ thuyӅn nghӍ lӉ

kӹ niӋm “ÿӋ ngǊ chu niên Ngô tәng thӕng chҩp chính”. Mӑi bӳa, máy chҥy rҫm rҫm

suӕt ÿêm ngày, ÿèn sáng trѭng mҩy phân xѭӣng, thӧ áo xanh sáng tҩp nұp ÿӃn làm rӗi

chiӅu tan sӣ ùn ùn ra vӅ. Nhӳng cuӝn giҩy báo nһng hàng tҥ chҩt lên dòng xe tҧi hôm

nay ngѭng không chҥy ra ngã ba Máy cѭa vӅ Sài Gòn nhѭ mӑi ngày.

Anh Năm Hoa mӣ bӑc vҧi bҥt lӟn, mҩy bӝ ÿӗ lính kaki vàng vӟi mӝt xӃp nón bánh

tráng rӝng vành cùng mҩy ÿôi giày lính lӝ ra:

2.6 Page 16

▲back to top

– Các ÿӗng chí thay ÿӗ lính, chuҭn bӏ chiӃn ÿҩu !

Hѭng vӯa trӣ vӅ sau khi cùng Năm LǊy, cѫ sӣ mұt Gò Me ra tұn Nhà Xanh quan sát

tình hình ÿӏch lҫn chót:

– Báo cáo anh Năm, hiӋn ӣ sân Nhà Xanh có sáu xe ô tô các loҥi. Cәng trѭӟc mӝt

tên lính gác nhѭ thѭӡng lӋ, cәng bên hông mӣ, lính trҥi gia binh ÿang nhұu.

– Các ÿӗng chí vǊ khí sҹn sàng, ÿӝi hình hàng mӝt theo tôi. Năm HuӅ chú ý trái thӫ

pháo. Ba Sҳc yӇm trӧ phía sau theo ÿúng phѭѫng án tác chiӃn !

– Rõ ! Tҩt cҧ ÿӗng loҥt trҧ lӡi khӁ.

19 giӡ kém 7 phút. “TiӃn !”. MӋnh lӋnh ngҳn gӑn phát ra.

Tӕp sáu ngѭӡi lính lһng lӁ ÿi hàng mӝt tӯ vҥt rӯng chӗi Gò Me, theo bӡ ruӝng nhӓ

tiӃn vӅ phía Nhà Xanh. Màu kaki sүm hòa vào bóng tӕi. Ĉҩt dѭӟi chân hӑ mӅm nên giày

ÿinh không phát ra tiӃng cӗm cӝp thѭӡng thҩy. Năm HuӅ ѭӟc lѭӧng mөc tiêu chӍ cách

chѭa ÿӃn 300 mét. Ĉèn sáng làm nәi rõ vóc dáng to cao cӫa ngѭӡi chӍ huy vӟi bѭӟc ÿi

chҳc nӏch. Anh không cҧm thҩy hӗi hӝp chút nào, tim vүn ÿұp nhӏp bình thѭӡng. Ĉánh

trұn mà nhѭ vұy ÿánh hoài ÿѭӧc à ! ChӍ hiӅm ÿèn ÿiӋn hѫi sáng, muӕn ҭn nҩp hѫi khó.

Anh ÿã nghe rõ tiӃng : “Dzô ! dzô! Trăm phҫn trăm !” tӯ phía trҥi gia binh ӗn ã chen

tiӃng nhҥc “chát chát xình, chát chát bùm” và tiӃng hát Ӂo ӧt cӫa cô ca sƭ nào ÿó phát ra

tӯ mӝt chiӃc radio. Tҫng lҫu Nhà Xanh sáng ÿèn, nhѭng sao tҫng trӋt lҥi tӕi thui ?

Hӑ tiӃn vào cәng Nhà Xanh. Sân rӝng chӍ có ô tô ÿұu, ÿҵng cәng chính tên lính gác

cҫm ngang cây cacbin day mһt hѭӟng ra phía ngã ba. Năm HuӅ chӍ nhìn thҩy lѭng y.

Bên ngoài hàng rào, ngѭӡi ÿi ÿѭӡng và các loҥi xe ÿҥp, xích lô qua lҥi nhѭ thѭӡng lӋ.

Sân banh ӣ phía ÿông kӅ ngoài hàng rào thҩp thoáng hai bóng ngѭӡi vóc dáng cao to

ÿánh tennít, tiӃng vӧt và bóng nӋn xuӕng mһt sân vang bӗm bӝp. Tӯ căn bӃp, tiӃng xèo

xèo và mùi thӏt chiên xào tӓa ra thѫm nӭc mǊi. Chҳc bӗi bӃp ÿang chuҭn bӏ tiӋc tùng ÿây

! Năm Hoa khoát cao cánh tay: hiӋu lӋnh nhanh chóng tiӃp cұn mөc tiêu ÿúng vӏ trí quy

ÿӏnh. Anh và Phú áp vào cӱa sә tҫng trӋt hé mӣ, chƭa súng vào trong. Hѭng chҥy sau Bé

vӅ phía cӱa ra vào. Năm HuӅ và Sҳc tiӃn ÿӃn cӱa hông ăn thông xuӕng nhà bӃp. Cҧ sáu

ngѭӡi vӯa ÿi dѭӟi ánh ÿèn, áp sát căn phòng lӟn tҫng trӋt – dùng làm phòng ăn và nѫi

chiӃu phim – thҩy làn ánh sáng xanh và tiӃng “xè xè” cӫa chiӃc máy chiӃu phim phát ra.

Bӛng căn phòng tràn ngұp ánh sáng, cuӕn phim vӯa hӃt, mӝt tên mӣ công tҳc ÿӇ thay

phim. Năm HuӅ tay cҫm trái thӫ pháo gҫn 1 ki-lô-gam nhҧy lên bұc tam cҩp cӱa hông

tiӃn vào phòng. Anh ÿөng phҧi tên bӗi ngѭӡi ViӋt hӕt hoҧng lao ra. Sau lѭng y, mӝt tên

Mӻ to cao trѭӡn theo. Không cho bӑn Mӻ thoát, Năm HuӅ tung trái thӫ pháo vӅ phía

trѭӟc. Mӝt quҫng lӱa sáng lòe kèm tiӃng nә nhѭ sét làm rung chuyӇn cҧ Nhà Xanh. Ĉèn

trong phòng chiӃu phim vөt tҳt. Khҭu súng trong tay Năm Hoa rung lên, nháng lӱa kèm

tràng tiӃng nә vang. Rӗi súng trong tay Hѭng, Phú, Bé nhӏp ÿӗng loҥt ngҳn. Ngoài cәng

chính, lác ÿác vài tiӃng súng...

Báo chí Sài Gòn nhѭ các tӡ Buәi Sáng, Chuông Mai, Dân NguyӋn, Ngôn Luұn,

TiӃng Chuông, Tin Tӭc, Tӵ Do... liên tөc ÿѭa tin vӅ trұn tұp kích tӕi ngày 7 tháng 7 năm

2.7 Page 17

▲back to top

1959.

Báo Buәi Sáng, sӕ ra ngày thӭ bҧy, ngày 11 tháng 7 năm 1959 ÿăng “tin giӡ chót”:

“Danh sách nҥn nhân ÿã ÿѭӧc công bӕ.

Hôm qua nhà chӭc trách ӣ Washington ÿã tiӃt lӝ danh sách nҥn nhân trong vө ViӋt

cӝng tҩn công trө sӣ cӫa cӕ vҩn quân sӵ Mӻ ӣ Biên Hòa.

Hai ngѭӡi tӱ nҥn là thiӃu tá Buis, hҥ sƭ nhҩt Ovmand. Ngѭӡi bӏ thѭѫng là ÿҥi úy

Boston.

Ngoài ra, theo Thông tҩn xã ngoҥi quӕc thì cuӝc tҩn công xҧy ra giӳa lúc vӯa chiӃu

xong mӝt phim và ÿәi cuӕn khác...”

Tҥp chí International Herald Tribune (DiӉn ÿàn thông tin quӕc tӃ) ra ngày 11 tháng 7

năm 1959 có bài cӫa nhà báo Staley Karnod nhan ÿӅ “Không biӃt nhӳng ngѭӡi chӃt ÿҫu

tiên nói gì”:

“Sáng hôm sau tôi ÿӃn thu thұp tin tӭc. Sáu trong sӕ nhӳng cӕ vҩn Mӻ ÿóng ӣ ÿó

sau bӳa ăn tӕi ÿã ngӗi lҥi xem phim “Cái áo rách” do diӉn viên Kanne Grain ÿóng. Khi

mӝt ngѭӡi trong sӕ hӑ ÿӭng dұy thay phim thì du kích xuҩt hiӋn ӣ cӱa sә dùng súng tӵ

ÿӝng nã vào căn phòng giӃt chӃt Buis và Ovmand...

Buis và Ovmand là nhӳng ngѭӡi ÿҫu tiên chӃt trong kӹ nguyên ViӋt Nam...”

Ĉôi ÿiӅu nói thêm vӅ trұn tұp kích tӕi 7 tháng 7 năm 1959

Ĉҫu năm 1959, Nghӏ quyӃt 15 cӫa Trung ѭѫng Ĉҧng ra ÿӡi nhѭng chѭa ÿѭӧc triӇn

khai ӣ miӅn Nam. Ĉánh bӑn cӕ vҩn Mӻ mӝt ÿòn dҵn mһt là ý ÿӏnh táo bҥo cӫa mӝt sӕ

ÿӗng chí lãnh ÿҥo liên tӍnh miӅn Ĉông, nhҩt là sӕ cán bӝ quân sӵ. LiӋu Xӭ ӫy Nam Bӝ

và Trung ѭѫng có tán thành viӋc này không ? Mӝt sӕ lãnh ÿҥo liên tӍnh ӫy nhҩt trí ÿã

ÿӃn lúc phҧi ÿánh Mӻ. Nhân dân miӅn Nam nói chung và nhân dân Biên Hòa nói riêng

chҳc chҳn nhiӋt tình ӫng hӝ. Ĉӗng chí Tám KiӃn Quӕc (Trung tѭӟng NguyӉn Hӳu

XuyӃn) phө trách tӍnh Biên Hòa, lúc ÿҫu chӑn mөc tiêu ÿánh bӑn nhân viên kӻ thuұt Mӻ

ÿang mӣ rӝng sây bay Biên Hòa thành sân bay chiӃn lѭӧc. Tháng 2 năm 1959, anh Năm

Hoa chӍ huy ÿѫn vӏ vǊ trang chӫ lӵc C.250 cӫa liên tӍnh miӅn Ĉông ÿѭӧc cӱ vӅ liên lҥc

vӟi Thӏ ӫy Biên Hòa. Ĉӗng chí Ba LӉ (Trѭѫng Văn LӉ), Bí thѭ Thӏ ӫy, là anh rӇ cӫa

Năm Hoa khi bàn bҥc công tác phӕi hӧp ÿiӅu nghiên ÿã góp ý: “Ӣ Biên Hòa có mӝt

ÿiӇm bӑn Mӻ tұp trung, ta ÿánh nѫi ÿó tӕt hѫn. Ĉó là cѭ xá quân sӵ MAAG ӣ Nhà Xanh

hãng cѭa Tân Mai, bӑn này ÿang huҩn luyӋn cho sѭ ÿoàn 7 bӝ binh ngөy”. Trѭӟc khi

Năm Hoa trӣ lên căn cӭ báo cáo, ÿӗng chí Ba LӉ dһn: “... Cұu phҧi nói cҩp trên, nӃu

ÿӗng ý thì ra văn bҧn ÿӇ có cѫ sӣ tөi mình phӕi hӧp làm, sau này khӓi lôi thôi...”2

2 Trѭӟc khi Fy 1JKӏ quyӃt 15 Fӫa Ban Chҩp Kjnh Trung ѭѫng Ĉҧng (ÿҫu năm 1959), ÿӇ thӵc hiӋn HiӋp ÿӏnh Giѫ-ne-vѫ, ta

FKӫ trѭѫng ÿҩu tranh vӟi ÿӏch bҵng phѭѫng SKip Kza Eunh. 9ө ÿӗng FKt Trѭѫng Văn LӉ diӋt tên Sӵ trѭӟc ÿây Eӏ coi Oj manh

ÿӝng, SKҧi FKӏu Nӹ luұt.

2.8 Page 18

▲back to top

2.9 Page 19

▲back to top

2.10 Page 20

▲back to top

3 Pages 21-30

▲back to top

3.1 Page 21

▲back to top

3.2 Page 22

▲back to top

3.3 Page 23

▲back to top

Cuӕi tháng 2, anh Năm Hoa lҥi vӅ, trao cho ÿӗng chí Ba LӉ mҧnh giҩy viӃt mӵc tím

có chӛ bӏ nhòe do ѭӟt, chӳ rҩt to, nӝi dung: “Yêu cҫu Thӏ ӫy phӕi hӧp vӟi lӵc lѭӧng vǊ

trang liên tӍnh nghiên cӭu, ÿiӅu tra ÿӇ tiӃn hành ÿánh bӑn cӕ vҩn Mӻ ӣ BIF. Ĉánh xong

Thӏ ӫy không cҫn báo cáo. Ký tên: Tám KiӃn Quӕc”.

3.4 Page 24

▲back to top

Sӕ ngѭӡi ÿѭӧc biӃt vӅ trұn ÿánh này rҩt ít, sau này trong lҫn ÿӗng chí Tám KiӃn

Quӕc vӅ Biên Hòa, ÿӗng chí Hai Danh, nguyên Phó ban Tuyên giáo kiêm Trѭӣng ban

lӏch sӱ Ĉҧng – TӍnh ӫy Ĉӗng Nai hӓi kӻ thì ÿѭӧc trҧ lӡi ÿҥi ý: Chѭa xin ý kiӃn Xӭ ӫy

Nam Bӝ nên chúng tôi “ÿánh chui”, cǊng lo bӏ kiӇm ÿiӇm, không ngӡ mình làm ÿúng

tinh thҫn Nghӏ quyӃt 15 cӫa Trung ѭѫng.

Ĉӗng chí Năm HuӅ ÿánh ÿӏch bҵng vǊ khí gì ? NhiӅu sách báo, phim tài liӋu, truyӅn

hình thѭӡng nói anh ôm trái mìn ÿiӋn. Song cuӕn hӗi ký “Sinh ra tӯ vùng ÿӏa linh” cӫa

Anh hùng lӵc lѭӧng vǊ trang nhân dân NguyӉn Văn HuӋ ghi tình tiӃt sau ÿây:

“Tôi may ÿѭӧc anh Ba Sҳc, mӝt trong sáu chiӃn sƭ ÿһc công ÿánh trұn Nhà Xanh.

Mһt anh còn nám ÿen vì ҧnh hѭӣng thuӕc nә. Anh kӇ vҳn tҳt:

– HuӅ cҫm trái thӫ pháo chҥy trѭӟc, tôi bám ngay sau cách vài mét. Có thҵng Mӻ tӯ

trong phòng ÿӏch chҥy ra, HuӅ ném trái vào bӑn nó; vì ӣ quá gҫn nên bӏ sӭc nә ép dӝi

ngѭӧc, hy sinh tҥi chӛ. Tôi chӍ bӏ thѭѫng, miӇng còn găm trong ngѭӡi, mһt nám thuӕc.

Anh Ba Dao (NguyӉn Ngӑc Ánh) cán bӝ quân giӟi, ngѭӡi chӃ trái thӫ pháo bә sung:

– Ĉây là trái thӫ pháo vӓ chӃ bҵng hai lon sӳa bò hàn lҥi, nhӗi gҫn ký thuӕc nә, gҳn

kíp MK.2. Thӫ pháo cӥ này ÿánh trong nhà kiên cӕ phát huy uy lӵc sát thѭѫng mҥnh...”

Ngѭӡi viӃt gһp ÿӗng chí Hai Báo, cán bӝ hѭu trí hiӋn cѭ ngө tҥi xã Tân Mӻ, huyӋn

Tân Uyên, Bình Dѭѫng giӳa tháng 1 năm 2001. Ĉӗng chí cho biӃt hӗi ÿó ÿang công tác

ӣ huyӋn ӫy Tân Uyên, gһp ngay Ba Sҳc là em ruӝt, ÿѭӧc ÿӗng ÿӝi dìu vӅ, mһt nám ÿen

bӏ thѭѫng do thӫ pháo trong trұn Nhà Xanh, chӳa hàng tháng mӟi lành...

Trong chiӃn thҳng Nhà Xanh, Thӏ ӫy Biên Hòa góp phҫn hӛ trӧ quí báu mӑi mһt.

Ĉӗng chí Ba LӉ (Trѭѫng Văn LӉ), Bí thѭ Thӏ ӫy, quê Cù lao Phӕ, tӯ sau HiӋp ÿӏnh Giѫ-

ne-vѫ vүn liên tөc bám trө ÿӏa bàn dù ÿӏch truy lùng ráo riӃt. Ĉӗng chí xây dӵng hàng

loҥt cѫ sӣ nӝi ô, trong ÿó có mӝt sӕ là hӑ hàng xa gҫn gӕc xã HiӋp Hòa nhѭ bà Ba Xuân

(NguyӉn Thӏ Xuân) ӣ xóm Gò Me, bà Sáu Tѫ (HuǤnh Thӏ Tѫ) và bà Bҧy VӃt (Phҥm Thӏ

VӃt) ӣ xóm Máy cѭa... là ngѭӡi am hiӇu tѭӡng tұn tӍnh lӷ Biên Hòa, ÿӗng chí ÿã gӧi ý

cҩp trên ÿánh bӑn cӕ vҩn quân sӵ Mӻ sӁ gây tiӃng vang lӟn. Ĉӗng chí ÿích thân cùng

anh Hѭng vào tұn sào huyӋt Nhà Xanh ÿiӅu nghiên mҩy tháng liӅn, vҥch kӃ hoҥch chiӃn

ÿҩu tӍ mӍ; ÿó là cѫ sӣ ÿӇ cҩp trên duyӋt phѭѫng án tác chiӃn. Tӕi 7 tháng 7 năm 1959,

theo gót phân ÿӝi Năm Hoa, anh Sáu A (NguyӉn Văn A) ngѭӡi xóm Gò Me và vài tӵ vӋ

mұt ÿã nhanh chóng khӕng chӃ kho súng, kӅm chân sӕ lính ӣ trҥi gia binh. Anh Nhái,

mӝt tӵ vӋ mұt khác, cҧi trang làm ngѭӡi chҥy xích lô, ÿӭng ӣ ngã ba Máy cѭa, dѭӟi nӋm

xe là khҭu tiӇu liên và trái lӵu ÿҥn, sҹn sàng chһn ÿánh ÿӏch ÿӃn ӭng cӭu. Anh NguyӉn

Thành Long, thӧ sӱa chӳa ÿiӋn tӱ ӣ tiӋm radio Minh TuyӃn ӣ chӧ Biên Hòa kӏp thӡi nә

súng diӋt tên lính gác cәng chính Ngô Văn ChiӃn. Còn phҧi kӇ thêm mӝt sӕ cѫ sӣ giúp

ÿánh lҥc hѭӟng truy tìm cӫa ÿӏch bҵng viӋc vӭt dép, cѫm nҳm, vӡ gӑi ÿò sang sông sau

khi nә súng... Tҩt cҧ ÿã phӕi hӧp nhӏp nhàng, theo kӏch bҧn soҥn trѭӟc rҩt chi tiӃt.

Không có cán bӝ và cѫ sӣ ÿӏa phѭѫng hӛ trӧ, không thӇ có trұn Nhà Xanh ÿҥt hiӋu suҩt

cao, tәn thҩt ít nhѭ thӃ.

3.5 Page 25

▲back to top

Báo chí Sài Gòn và Mӻ ÿӅu ÿăng tҧi trұn ÿánh vào tӕi 8 tháng 7 năm 1959. Nhѭng

ÿӗng chí Ba Lê nhӟ rõ ngày N là ngày mùng 7 tháng 7 năm 1959, giӡ G là ÿúng 7 giӡ

tӕi (tӭc 19 giӡ) vì hôm ÿó là ngày ÿӏch kӹ niӋm 5 năm Ngô Ĉình DiӋm lên nҳm chính

quyӅn. Vào ngày lӉ lӟn này cӫa chӃ ÿӝ Sài Gòn, ÿӏch sӁ có nhiӅu sѫ hӣ: tӯ quan ÿӃn lính

lo tiӋc tùng, nhұu nhҽt... 19 giӡ tӕi là lúc lính gác cәng ÿәi phiên, bӑn ÿi tuҫn phía ngoài

cǊng ÿәi tua, bӑn cӕ vҩn Mӻ tұp trung ăn uӕng hoһc xem phim; ÿây là lúc sѫ hӣ nhҩt

cӫa chúng. Ĉánh vào thӡi ÿiӇm này là ÿúng lúc nhҩt. Ĉánh vào ngày khác, giӡ khác sӁ

khó khăn gҩp bӝi mà chѭa biӃt kӃt quҧ sӁ ra sao.

ChiӃn công “mӣ kӹ nguyên ViӋt Nam” ÿӕi vӟi ÿӃ quӕc Mӻ cӫa trұn Nhà Xanh ghi

vào lӏch sӱ ÿҩt nѭӟc mӝt nét son sáng ngӡi. Tӯ nhiӅu năm trѭӟc, tӍnh Ĉӗng Nai ÿã ÿӅ

nghӏ Nhà nѭӟc xét tһng danh hiӋu Anh hùng lӵc lѭӧng vǊ trang cho anh Năm HuӅ. Mӝt

sӕ cѫ quan phái cán bӝ ÿi tìm quê quán, thân nhân cӫa liӋt sƭ, song ÿáy biӇn mò kim.

Công viӋc giұm chân tҥi chӛ. Cҧ sáu ÿӗng chí trong phân ÿӝi ÿӅu qua ÿӡi trong kháng

chiӃn chӕng Mӻ, biӃt ai mà hӓi ? Hai năm trӣ lҥi ÿây, Ban Thi ÿua thành phӕ Biên Hòa

ÿѭӧc giao nhiӋm vө thӵc hiӋn nhiӋm vө khó khăn này. Cuӕi cùng, nhӡ ÿӗng chí Tѭ Văn

(Văn Công Văn), ngѭӡi ÿѭa anh Năm HuӅ ÿi thoát ly, nay nghӍ hѭu ӣ ÿѭӡng Võ Thӏ

Sáu, thành phӕ Biên Hòa chӍ dүn, tӯ ÿó phăng thêm nhiӅu mӕi khác, chúng ta mӟi có tѭ

liӋu hiӃm hoi vӅ tiӇu sӱ ngѭӡi thanh niên hai mѭѫi mӕt tuәi chӍ trong phҫn nhӓ mӝt giây

ÿã hóa thành tia sét ÿҫu tiên giáng vào bӑn xâm lѭӧc hung bҥo nhҩt thӡi ÿҥi, ÿӇ ÿӅ nghӏ

Chӫ tӏch nѭӟc truy tһng sau hѫn ba mѭѫi năm hy sinh oanh liӋt.

LiӋt sƭ NguyӉn Văn HuӅ ÿѭӧc truy tһng danh hiӋu cao quý Anh hùng lӵc lѭӧng vǊ

trang nhân dân vào ÿúng tháng cuӕi cùng cӫa năm cuӕi thӃ kӹ 20 (tháng 12 năm 2000).

Tҩm gѭѫng hy sinh dǊng cҧm cӫa anh xӭng ÿáng ÿӇ thӃ hӋ trҿ noi gѭѫng, hӑc tұp.

T.P

3.6 Page 26

▲back to top

(ANH HÙNG TRҪN VĂN DANH)

Anh hùng Trҫn Văn Danh (tӭc Ba Trҫn) sinh năm 1923, dân tӝc Kinh, quê ӣ huyӋn Hóc

Môn, Thành phӕ Hӗ Chí Minh. Khi ÿѭӧc tuyên dѭѫng Anh hùng, ÿӗng chí là ÿҧng viên,

nguyên Trѭӣng ban chӍ ÿҥo xây dӵng công trình thӫy ÿiӋn Trӏ An.

Năm 1945, Trҫn Văn Danh tham gia cách mҥng. Qua hai cuӝc kháng chiӃn chӕng thӵc

dân Pháp và ÿӃ quӕc Mӻ, trên nhiӅu cѭѫng vӏ công tác, ÿӗng chí luôn hoàn thành xuҩt

sҳc mӑi nhiӋm vө mà Ĉҧng và Nhà nѭӟc giao phó. Trҫn Văn Danh luôn trăn trӣ trѭӟc

tình hình ÿҩt nѭӟc gһp nhiӅu khó khăn. Ĉӗng chí ÿã ÿӅ ra phѭѫng án xây dӵng nhà máy

Thӫy ÿiӋn Trӏ An và ÿѭӧc chҩp nhұn. Sau ÿó, Trҫn Văn Danh ÿѭӧc bә nhiӋm làm Thӭ

trѭӣng Bӝ ĈiӋn lӵc, kiêm Trѭӣng ban chӍ ÿҥo xây dӵng công trình Thӫy ÿiӋn Trӏ An.

Ĉây là công trình thӫy ÿiӋn có tác dөng to lӟn trong viӋc phөc vө sӵ nghiӋp phát triӇn

kinh tӃ văn hóa và phөc vө ÿӡi sӕng nhân dân nhiӅu ÿӏa phѭѫng thuӝc các tӍnh, thành

phӕ phía Nam. Ĉӗng chí ÿã dày công nghiên cӭu, lһn lӝi khҳp nѫi vұn ÿӝng, tұp hӧp sӭc

ngѭӡi, sӭc cӫa trong nhân dân, ÿӗng thӡi tranh thӫ sӵ ӫng hӝ cӫa bҥn bè quӕc tӃ nhҩt là

Liên Xô cǊ. Trҫn Văn Danh luôn thӇ hiӋn phҭm chҩt cӫa ngѭӡi ÿҧng viên Cӝng sҧn lão

thành, không quҧn ngҥi tuәi cao, sӭc yӃu, có tinh thҫn trách nhiӋm và nhiӋt tình công

tác, gҫn gǊi và cҧm thông vӟi mӑi thành viên trên công trình, trӣ thành tҩm gѭѫng cho

mӑi ngѭӡi hӑc tұp.

Ĉӗng chí ÿѭӧc tһng thѭӣng Huân chѭѫng Ĉӝc lұp hҥng nhҩt, Huân chѭѫng Quân công

hҥng nhҩt, Huân chѭѫng Kháng chiӃn hҥng nhҩt, Huân chѭѫng Lao ÿӝng hҥng nhҩt.

Ngày 30 tháng 10 năm 1990, Trҫn Văn Danh ÿѭӧc Nhà nѭӟc tһng danh hiӋu Anh hùng

lao ÿӝng.

MѬU LѬӦC TRONG CHIӂN TRANH

LӮNG DANH TRONG XÂY DӴNG

BÙI THUҰN - QUӔC HOÀN

Làm ra vҿ nghiêm chӍnh thӵc thi HiӋp ÿӏnh Pa-ri vӯa mӟi ký kӃt, Mӻ, ngөy buӝc lòng

3.7 Page 27

▲back to top

phҧi ÿón “phái ÿoàn ViӋt cӝng” vào tұn “thӫ ÿô Sài Gòn” ÿӇ tham gia vào Ban liên hiӋp

quân sӵ bӕn bên.

Theo nhѭ thӓa thuұn, vào ngày 28 tháng 2 năm 1973, máy bay quân sӵ cӫa Mӻ sӁ ÿáp

xuӕng sân bay ThiӋn Ngôn ÿӇ ÿón Ĉoàn ÿҥi biӇu quân sӵ Chính phӫ Cách mҥng Lâm

thӡi Cӝng hòa miӅn Nam ViӋt Nam. Sân bay ThiӋn Ngôn nҵm ӣ phía bҳc Tây Ninh vӕn

là căn cӭ quân sӵ cӫa mӝt chiӃn ÿoàn Mӻ vӯa chuyӇn giao cho quân ÿӝi Sài Gòn ÿã bӏ

bӝ ÿӝi ta ÿánh chiӃm vào năm 1972 trong chiӃn dӏch NguyӉn HuӋ.

ĈӃn giӡ hҽn, trӵc thăng Mӻ không tӟi ÿón mà thay vào ÿó là mӝt phi ÿӝi chiӃn ÿҩu cӫa

không quân Sài Gòn lѭӧn quanh rӗi ném bom hù dӑa. Ngay tӭc khҳc ngѭӡi phát ngôn

cӫa Chính phӫ Cách mҥng Lâm thӡi Cӝng hòa miӅn Nam ViӋt Nam lên tiӃng phҧn ÿӕi

mҥnh mӁ hành ÿӝng lұt lӑng phҧn trҳc này cӫa Mӻ – ngөy. Ĉӗng thӡi chúng ta quyӃt

ÿӏnh chuyӇn sang mӝt ÿiӇm hҽn khác ÿã chuҭn bӏ trѭӟc và ÿòi Mӻ phҧi trӵc tiӃp chӏu

trách nhiӋm bҧo ÿҧm an toàn cho Ĉoàn ÿҥi biӇu quân sӵ Cách mҥng Lâm thӡi Cӝng hòa

miӅn Nam ViӋt Nam. ĈiӇm hҽn mӟi là Lӝc Ninh, mӝt thӏ trҩn ÿông dân ÿѭӧc mӋnh

danh là thӫ phӫ cӫa vùng giҧi phóng. Ngày 1 tháng 3 năm 1973, ba ÿӧt trӵc thăng cӫa

Mӻ ÿã ÿáp xuӕng sân bay Lӝc Ninh ÿӇ rѭӟc ÿoàn ÿҥi biӇu ta vӅ Sài Gòn. Ĉӗng bào Lӝc

Ninh ÿӃn ÿѭa tiӉn rҩt ÿông vӟi cӡ, hoa, biӇu ngӳ giăng ÿҫy và nӗng nhiӋt chúc mӯng

ÿoàn. Trѭӣng ÿoàn là trung tѭӟng Trҫn Văn Trà, các phó trѭӣng ÿoàn gӗm ÿҥi tá Võ

Ĉông Giang, ÿҥi tá Ĉһng Văn Thu (Ĉoàn HuyӋn), ÿҥi tá Trҫn Quӕc Minh cùng các ӫy

viên nhѭ NguyӉn Văn Sƭ, NguyӉn Văn Hoàn, Dѭѫng Ĉình Thҧo, NguyӉn Văn Tòng,

NguyӉn Văn Tѭ...

Nhìn chung theo danh sách thông báo cho phía Mӻ vӅ thành phҫn cӫa phái ÿoàn ta, thì

bӝ phұn tình báo quân sӵ Mӻ ÿӅu nhұn ra hҫu hӃt là... “ngѭӡi quen”, duy chӍ có mӝt

ngѭӡi mà chúng hѫi ngӡ ngӧ, ÿó là ÿҥi tá Trҫn Quӕc Minh – Phó trѭӣng ÿoàn kiêm

Trѭӣng tiӇu ban hai bên. Vì ÿҥi tá có dáng ngѭӡi cao to, bӅ thӃ này ÿã gây ra mӝt ҩn

tѭӧng bҩt ngӡ cho ÿám quân cҧnh Sài Gòn – vӕn là nhӳng binh lính to, khӓe ÿѭӧc chӑn

ÿӇ ÿào tҥo thành cҧnh sát cӫa quân ÿӝi Sài Gòn vӟi nhiӋm vө trҩn áp binh lính trӕn

tránh, ÿào ngǊ hoһc có ý ÿӏnh làm loҥn. Thҩy phái ÿoàn ÿҥi biӇu quân sӵ cӫa ta hùng

hұu, mà vӏ ÿҥi tá, phó ÿoàn lҥi phѭѫng phi chӳng chҥc, bӑn quân cҧnh Sài Gòn phҧi kêu

lên:

– Trӡi ѫi ! ViӋt cӝng gì mà to cao mұp mҥnh và ÿӓ au nhѭ thӃ này !

Bӏ tuyên truyӅn xuyên tҥc bӣi bӑn tâm lý chiӃn là ViӋt cӝng ӣ trong rӯng ăn bӡ, ngӫ bөi

lҥi bӏ phi cѫ Mӻ ném bom Napan, bҳn rӕc két chӃt hӃt rӗi, chӍ còn lҥi vài tên ӕm yӃu,

xanh xao... ÿӃn nӛi bҧy tên ViӋt cӝng leo lên lá ÿu ÿӫ cǊng không gãy... làm ÿám quân

cҧnh ra sân bay ÿӇ “dàn chào” ViӋt cӝng ÿӅu không khӓi bҩt ngӡ, sӱng sӕt. Chӯng sӵc

nhӟ ra nhiӋm vө ÿѭӧc ÿiӅu ra phi trѭӡng Tân Sѫn Nhҩt là ÿӇ thӏ uy và làm khó dӉ “phái

ÿoàn ViӋt cӝng”, bӑn quân cҧnh vӝi xông ra cҧn ÿѭӡng và la lӕi, chӱi bӟi. ĈiӅu này

cǊng không nҵm ngoài dӵ kiӃn cӫa ta, do ÿó vӟi thái ÿӝ hӃt sӭc bình tƭnh, ÿҥi tá Trҫn

Quӕc Minh hích nhҽ trung tá NguyӉn Hӳu Trí:

– Ĉӗng chí bѭӟc ra hӓi coi bӑn này muӕn gì ?

Vӟi tѭӟng tá “bһm trӧn” và vӕn là dân anh chӏ ӣ Sài Gòn vӟi danh xѭng “ÿҥi ca Tѭ

Bӕn” trѭӟc khi hoҥt ÿӝng bí mұt, nên khi NguyӉn Hӳu Trí khӋnh khҥng bѭӟc lҥi trѭӟc

3.8 Page 28

▲back to top

mһt tên thiӃu tá – ÿҥi ÿӝi trѭӣng quân cҧnh thì hҳn hoҧng hӕt kêu lên:

– Ӫa, anh Tѭ ! Sao anh ӣ ÿây ? Bӝ anh là ViӋt... cӝng hҧ ?

NguyӉn Hӳu Trí nghiêm giӑng:

– Tao là... trung tá tình báo ViӋt cӝng ÿây !

Tên thiӃu tá chӍ huy quân cҧnh tiu nghӍu quay lҥi phía ÿám lính:

– Thôi tөi bay ÿӇ cho anh Tѭ vӟi mҩy әng ÿi !

ĈҤI TÁ “VIӊT CӜNG” TRҪN QUӔC MINH

Khu doanh trҥi David cӫa không quân Mӻ nҵm sát góc tây nam sân bay Tân Sѫn Nhҩt

ÿѭӧc thiӃt lұp thành hình chӳ V gӗm ba dãy nhà gӛ quây lҥi thành chӳ U. Trong lòng có

vài biӋt thӵ vӟi ÿѭӡng tráng nhӵa chҥy giӳa các dãy nhà cùng sân quҫn vӧt, bóng rә,

bóng chuyӅn... Vӯa tiӃp quҧn trҥi David, phái ÿoàn quân sӵ hai bên liӅn phân công nhau

khҭn trѭѫng bҳt tay vào viӋc ÿào hҫm trú ҭn, công sӵ chiӃn ÿҩu và cuӕc ÿҩt trӗng rau,

tăng gia sҧn xuҩt... vӟi quyӃt tâm bám giӳ xem ÿây là “vùng giҧi phóng ÿҫu tiên” cӫa ta

tҥi Sài Gòn nhѭ sau này ÿӗng chí Lê Ĉӭc Thӑ và Phҥm Hùng ÿã nói. Phía các cѫ quan

tình báo cӫa Mӻ ӣ Sài Gòn cǊng làm viӋc hӃt sӭc cұt lӵc ÿӇ xác ÿӏnh cho thұt ÿҫy ÿӫ lý

lӏch cӫa “nhӳng vӏ khách” ÿѭӧc mӡi ÿӃn “vùng giҧi phóng cӫa ViӋt cӝng ngay giӳa các

căn cӭ quân sӵ Mӻ ӣ Sài Gòn”. Ĉһc biӋt là hàng tuҫn ÿӅu có chuyӃn bay liên lҥc giӳa

trҥi David vӟi Bӝ ChӍ huy MiӅn ӣ Lӝc Ninh, ÿòi hӓi sӵ theo dõi chһt chӁ và “chu ÿáo”

cӫa bӑn tình báo Mӻ. Không lâu sau ÿó, chúng ÿã xác ÿӏnh ÿѭӧc lai lӏch cӫa “Ĉҥi tá ViӋt

cӝng Trҫn Quӕc Minh” – Phó trѭӣng ÿoàn quân sӵ Chính phӫ Cách mҥng Lâm thӡi

Cӝng hòa miӅn Nam ViӋt Nam. “Nhân vұt” này không xa lҥ gì vӟi bӑn tình báo, quân

báo Mӻ, ngөy. Frank Snepp – chuyên gia cao cҩp phân tích tin tӭc tình báo vӅ Cӝng sҧn

cӫa chi nhánh CIA ӣ ViӋt Nam ÿã ÿánh giá nhân vұt này là mӝt trong bӕn nhà tình báo

“gӝc” cӫa ViӋt Nam. Ĉó là Trҫn Văn Danh (bí danh Ba Trҫn), Phó tham mѭu trѭӣng Bӝ

chӍ huy Quân sӵ MiӅn kiêm Trѭӣng ban tình báo chiӃn lѭӧc, phө trách công tác tình

báo, ÿһc công, biӋt ÿӝng. Vào ÿҫu tháng 1 năm 1973, tҥi Sӣ chӍ huy MiӅn, chính Ba

Trҫn ÿã nhұn ÿѭӧc chӍ thӏ cӫa Trung ѭѫng là cùng vӟi ÿӗng chí Trҫn Văn Trà bàn bҥc

chӑn nhân sӵ, phân nhiӋm, chuҭn bӏ tài liӋu, phѭѫng tiӋn thông tin liên lҥc, dӵ kiӃn tình

huӕng bҩt trҳc... ÿӇ vӅ Sài Gòn tham gia vào Ban liên lҥc quân sӵ bӕn bên thӵc thi HiӋp

ÿӏnh Pa-ri. Trong lúc trung tѭӟng Trҫn Văn Trà túi bөi vӟi nhӳng cuӝc hӑp Bӝ ChӍ huy

MiӅn ÿӇ bàn cách phӕi hӧp ÿҩu tranh giӳa chiӃn trѭӡng và bàn hӝi nghӏ, thì Ba Trҫn

cǊng bұn tӕi ngày ÿӇ chӍ huy thӵc hiӋn mӑi công viӋc cho chuyӃn vào Sài Gòn chҷng

biӃt ÿӃn bao giӡ mӟi ra.

Vӯa triӇn khai phѭѫng án phòng thӫ chiӃn lѭӧc ӣ trҥi David xong, linh cҧm cӫa mӝt cán

bӝ tình báo lão luyӋn mách cho Ba Trҫn biӃt là bӑn CIA ÿang ráo riӃt truy cӭu lý lӏch

cӫa ông và sӟm muӝn gì chúng cǊng sӁ phát hiӋn lai lӏch ông cùng vӟi gia ÿình. Do ÿó

Ba Trҫn liӅn bí mұt báo cho vӧ là bà NguyӉn Thӏ Hoa ÿang sӕng cùng bӕn ÿӭa con ӣ

quê nhà Hӕc Môn phҧi cҩp tӕc ÿi vào Khu. Ĉúng nhѭ dӵ ÿoán, bà Hoa cùng các con vӯa

chuyӇn ÿi ÿêm trѭӟc thì sáng hôm sau bӑn mұt vө, cҧnh sát chìm ÿã ұp ÿӃn tұn nhà.

Ĉӕi vӟi cѫ quan trung ѭѫng tình báo ngөy ÿһt tҥi sӕ 3 bӃn Bҥch Ĉҵng – Sài Gòn hoһc

chi nhánh CIA trong Tòa ÿҥi sӭ Mӻ hay ngay cҧ ӣ phòng 7 bӝ tәng tham mѭu quân lӵc

ViӋt Nam cӝng hòa do tên ÿҥi tá Lê Văn Lѭѫng ÿѭӧc Mӻ ÿào tҥo thұt bài bҧn vӅ công

3.9 Page 29

▲back to top

tác tình báo trong quân ÿӝi... thì hӗ sѫ vӅ ông Trѭӣng ban tình báo MiӅn có bí danh Ba

Trҫn không phҧi là ít. Chúng biӃt khá rõ: Trҫn Văn Danh sinh năm 1923 tҥi Hӕc Môn.

Còn có tên là Trҫn Văn Ba, bí danh Ba Trҫn. HiӋn ÿang là Phó tham mѭu trѭӣng Bӝ ChӍ

huy các lӵc lѭӧng vǊ trang giҧi phóng miӅn Nam kiêm Trѭӣng ban tình báo chiӃn lѭӧc,

phө trách ÿһc công, biӋt ÿӝng toàn miӅn Nam.

MҨT NѬӞC MӞI LÀ NHӨC!

Năm nay ÿã 80 tuәi và ÿang sӕng an nhàn trong ngôi biӋt thӵ rӝng ӣ cѭ xá Bҳc Hҧi nҵm

trên ÿӏa bàn quұn 10 – thành phӕ Hӗ Chí Minh, Anh hùng lao ÿӝng Trҫn Văn Danh vүn

giӳ nguyên ÿѭӧc dáng vҿ uy nghiêm và phong ÿӝ cӫa mӝt vӏ tѭӟng ÿã tӯng lăn lӝn trên

mһt trұn tình báo, chiӃn trѭӡng và công trѭӡng xây dӵng nhà máy thӫy ÿiӋn Trӏ An có

quy mô lӟn nhҩt miӅn Nam thuӣ nào. Vүn giӳ ÿѭӧc phong ÿӝ, theo nhѭ nhà tình báo Ba

Trҫn cho biӃt: “Tôi ÿѭӧc khen là ngѭӡi có thân hình khӓe ÿҽp. Tôi ghiӅn chѫi thӇ thao

lҳm, nhҩt là bóng ÿá. ChӍ khi ra trұn thì thôi, chӭ lúc ӣ chӍ huy sӣ, tôi luôn tranh thӫ tұp

luyӋn cѫ thӇ và lao ÿӝng chân tay”. Mӝt nhân vұt lӯng danh và phong ÿӝ nhѭ vұy,

nhѭng lҥi ít ai biӃt ông xuҩt thân tӯ mӝt hoàn cҧnh và mӝt tuәi thѫ không phҧi là êm ҧ

lҳm. Anh hùng lao ÿӝng Trҫn Văn Danh nhӟ lҥi: “Mҽ tôi (bà Trҫn Thӏ Thҧnh) là ngѭӡi

BӃn Tre lên Sài Gòn làm cô mө và gһp cha tôi là con trai mӝt ông Hѭѫng cҧ trong làng

ӣ Hӕc Môn. Cha tôi ÿã có vӧ lӟn mà ông nӝi tôi lҥi là ngѭӡi sӕng rҩt nghiêm khҳc, nên

mҽ con chúng tôi phҧi ÿӃn sӕng ӣ mӝt nѫi khác. Hàng ngày mҽ tôi thӭc khuya dұy sӟm

trӗng rau, nuôi heo rӗi ÿi bán hàng rong mӟi kiӃm ÿӫ tiӅn nuôi sáu ÿӭa con nhӓ, trong

ÿó chӍ có mӝt mình tôi là con trai. Chӏ em tôi sӕng khә cӵc lҳm, ngày nào cǊng phҧi vào

rӯng mót cӫi. Khi làm giҩy khai sanh tôi phҧi lҩy hӑ mҽ, nên có tên là Trҫn Văn Ba. Hӗi

hӑc lӟp nhӭt ӣ thӏ trҩn Hӕc Môn, thҩy tôi tên Ba, thҫy giáo tôi nói: “Con tên Ba, mӛi lҫn

kêu thҫy phҧi nói “Ba ѫi”, thôi, con ÿәi tên thành Bá cho dӉ kêu!”. ThӃ là tӯ ÿó tên ÿi

hӑc cӫa tôi là Trҫn Văn Bá!

Do chuyӋn lӉ giáo mà mҽ con chúng tôi phҧi sӕng riêng nhѭng cha tôi rҩt thѭѫng chúng

tôi và ông hay tìm cách ÿӃn thăm. Ông vӕn là mӝt cѫ sӣ cách mҥng nên khi tôi ÿѭӧc 12

– 13 tuәi cha tôi bҳt ÿҫu sai tôi bí mұt ÿi rҧi truyӅn ÿѫn kêu gӑi ӫng hӝ Ĉҧng Cӝng sҧn

Ĉông Dѭѫng. 3

Ӣ Hӕc Môn thӡi bҩy giӡ phong trào cách mҥng âm Ӎ, sôi sөc. Vӯa 16 tuәi, Trҫn Văn Bá

thi ÿұu vào trѭӡng Bá NghӋ – Sài Gòn (nay là trѭӡng kӻ thuұt Cao Thҳng). Thích nghӅ

xây dӵng, Bá mua sách Pháp vӅ toán, lý, hóa tӵ hӑc thêm. ĈӇ có tiӅn ÿi hӑc ӣ Sài Gòn,

ban ngày Bá lãnh vӁ các mүu thiӃt kӃ xây dӵng cӫa các văn phòng kiӃn trúc sѭ, buәi tӕi

lҥi làm thêm nghӅ cѫ khí.

Mӝt buәi chiӅu, vӯa ăn cѫm ӣ Chӧ Quán ÿҥp xe vӅ nhà, ngang qua rҥp hát Trҫn Văn

Hҧo (nay là rҥp Công Nhân) cұu hӑc trò trѭӡng Bá NghӋ Trҫn Văn Bá nhìn thҩy mӝt

cҧnh hӃt sӭc chѭӟng tai gai mҳt: bӑn lính Nhұt trҫn truӗng nhѭ nhӝng ÿang chen nhau

tҳm trѭӟc mһt bàn dân thiên hҥ. Vӯa bӵc mình vì cҧnh sӍ nhөc vӯa phҧi xuӕng xe dҳt bӝ

3 Ĉҧng Cӝng Vҧn ViӋt Nam QJjy nay

3.10 Page 30

▲back to top

ÿӇ tránh bӑn lính Nhұt ÿang tҳm, Trҫn Văn Bá uҩt ӭc nói:

– Nghe nói nѭӟc Nhұt tӵ xѭng là cѭӡng quӕc, sao chҷng văn minh chút nào, tҳm ӣ

truӗng.

Không ngӡ mӝt tên lính nghe ÿѭӧc kêu Bá lҥi hӓi bҵng mӝt giӑng tiӃng ViӋt rҩt sõi:

– Ê thҵng nhӓ! Mày vӯa nói gì ÿó?

Trҫn Văn Bá liӅn lһp lҥi cұu nói cӫa mình. Nghe xong tên lính Nhұt cѭӡi mӍa mai:

– Tҳm truӗng không có gì xҩu. Mҩt nѭӟc mӟi là nhөc!

Bá giұn ÿӃn tái mһt. Nhѭng chính câu nói cӫa tên lính Nhұt ÿã làm cho cұu hӑc trò Hӕc

Môn hiӇu ra mӝt lӁ: mҩt nѭӟc ÿúng là nӛi nhөc lӟn nhҩt!

Nӛi căm thù giһc còn ÿang âm Ӎ trong lòng Trҫn Văn Bá thì lҥi thêm mӝt “cú sӕc” nӳa

giáng xuӕng: Nhұt ÿҧo chánh Pháp, trѭӡng Bá NghӋ bӏ ÿóng cӱa, Bá ÿành phҧi quay vӅ

lҥi Hӕc Môn. Năm 18 tuәi, chàng trai mang nӛi nhөc mҩt nѭӟc lҥi còn phҧi bӏ bҳt ÿóng

thuӃ thân. Lòng căm thù bӑn cѭӟp nѭӟc cӭ thӃ sôi sөc trong huyӃt quҧn Trҫn Văn Bá.

Vì vұy vào tháng 7 năm 1945, Bá tham gia vào tә chӭc Thanh niên Cӭu quӕc ÿang còn

hoҥt ÿӝng bí mұt. Hѭӣng ӭng cuӝc Cách mҥng Tháng Tám, Bá cùng lӵc lѭӧng Thanh

niên Cӭu quӕc ÿӭng ra cѭӟp chính quyӅn ӣ Hӕc Môn rӗi vұn ÿӝng quҫn chúng kéo vӅ

trung tâm thành phӕ Sài Gòn ÿӇ biӇu dѭѫng lӵc lѭӧng.

Sau ÿó Pháp tái chiӃm Nam Bӝ. Hӕc Môn là cái “ә Cӝng sҧn” mà chúng phҧi ÿiӅu ÿӝng

quân ÿӃn ÿӇ dҽp. Trѭӟc sӵ tҩn công ác liӋt cӫa giһc Pháp, lӵc lѭӧng cách mҥng ӣ Hӕc

Môn ÿѭӧc lӋnh phҧi tҥm thӡi phân tán. Trҫn Văn Bá liӅn gia nhұp vào Ĉӝi trinh sát cӫa

Khu 7, và bҳt ÿҫu cuӝc chiӃn ÿҩu vӟi giһc Pháp khҳp chiӃn trѭӡng miӅn Ĉông Nam Bӝ.

Trong ÿó có ÿӏa bàn Sài Gòn – Chӧ Lӟn mà ngѭӡi chiӃn sƭ trinh sát vӕn là cӵu hӑc sinh

trѭӡng Bá NghӋ rành rӁ tӯng con hҿm, tӯng con rҥch... ĈӇ nhӟ ÿӃn tên mình là Trҫn

Văn Ba và cǊng là ngѭӡi con thӭ ba trong gia ÿình, Bá lҩy bí danh là Ba Trҫn.

Sau nhӳng chiӃn công hӃt sӭc táo bҥo và dǊng cҧm, chiӃn sƭ trinh sát Ba Trҫn ÿѭӧc kӃt

nҥp vào Ĉҧng Cӝng sҧn. Ba Trҫn ÿӅ nghӏ ÿѭӧc lҩy tên Trҫn Văn Danh ÿӇ ghi vào hӗ sѫ

ÿҧng tӏch. Ba Trҫn hay cùng nhóm quân báo ÿi vӅ Bӱu Long mӝt làng ven sông Ĉӗng

Nai sát thӏ xã Biên Hòa – là nѫi ÿang bӏ quân Pháp tҥm chiӃm và ÿһt các cѫ quan hành

chánh, quân sӵ cӫa chính quyӅn tay sai. Bӑn Pháp phát hiӋn ÿѭӧc, biӃt là khi trӡi tӕi thӃ

nào ÿám quân báo cӫa ViӋt Minh cǊng sӁ vӅ liӅn ÿem lính phөc kích. Mӝt bác nông dân

là cѫ sӣ cách mҥng nhұn ra ÿѭӧc mӕi nguy hiӇm chӃt ngѭӡi này ÿã chӡ cho ÿám quân

báo sҳp ÿӃn, xách cây ÿèn dҫu giҧ bӝ nhѭ ÿi soi Ӄch ÿӇ bѭӟc vào ә phөc kích cӫa giһc.

Bӑn lính Pháp ÿang nҵm dѭӟi ruӝng bӏ mӝt ông già ÿi soi Ӄch ÿҥp lên ÿҫu, giұn quá

ÿӭng bұt dұy chӱi bӟi om sòm. ThӃ là ÿҵng xa, nhóm quân báo ViӋt Minh thoát êm. Mӝt

lҫn nӑ ӣ ngay thӏ xã Biên Hòa, nhóm quân báo cùng vӟi Ba Trҫn sҳp bӏ ÿӏch bao vây mà

không biӃt. Thҩy vұy mӝt bà mҽ bán hàng bҧo ÿӭa con chҥy trѭӟc, còn bà cҫm roi chҥy

theo, cùng chҥy vӅ phía nhóm quân báo ÿang trú quân. Lúc chҥy qua, bà không chӱi bӟi

ÿӭa con nӳa mà la lên:

– Các chú ÿi mau lên! Bӑn hiӃn binh, biӋt kích sҳp ÿi tӟi bao vây rӗi ÿó!

Nhӡ gan dҥ xông xáo khҳp nѫi và cǊng ÿѭӧc sӵ chӣ che, ÿùm bӑc cӫa ÿӗng bào, năm

1949 Ba Trҫn ÿѭӧc ÿӅ bҥt làm Tham mѭu phó kiêm Trѭӣng ban quân báo liên tӍnh Thӫ

– Biên. Ӣ cѭѫng vӏ này, Ba Trҫn lҥi càng phát huy khҧ năng ÿһc biӋt cӫa mình trong

4 Pages 31-40

▲back to top

4.1 Page 31

▲back to top

nhiӋm vө. Và vì vұy ÿӃn năm 1954, Ba Trҫn ÿã trӣ thành Phó Chính ӫy kiêm Bí thѭ

Trung ÿoàn ӫy cӫa mӝt ÿѫn vӏ bӝ ÿӝi lӯng lүy nhӳng chiӃn công ÿánh Pháp ӣ miӅn

Ĉông Nam Bӝ: Trung ÿoàn 556. Nhѭng cǊng vào thӡi ÿiӇm này thì có lӋnh “ÿình chiӃn”

và Phó chính ӫy Ba Trҫn ÿѭӧc lӋnh tұp kӃt ra Bҳc. Sau ÿó, Ba Trҫn ÿѭӧc phong quân

hàm thiӃu tá. Tӯ mӝt anh thanh niên cӭu quӕc ÿánh giһc bҵng tҫm vông vҥt nhӑn, nay

trӣ thành sƭ quan “Bӝ ÿӝi Cө Hӗ”, thiӃu tá Trҫn Văn Danh cҧm thҩy vô cùng vinh dӵ.

Nhѭng mӝt nhiӋm vө cǊng hӃt sӭc nһng nӅ ÿѭӧc giao cho ngѭӡi ÿã tӯng chín năm xông

pha trong ÿҥn lӱa, ÿó là phҧi nӛ lӵc hӑc tұp thұt tӕt ÿӇ vӅ giҧi phóng miӅn Nam.

Trҫn Văn Danh ÿѭӧc hӑc văn hóa trӣ lҥi. Và sau ÿó ÿѭӧc chӑn vào hӑc trѭӡng An ninh.

Ĉһc biӋt là ÿѭӧc ÿào tҥo bài bҧn vӅ công tác tình báo, mà ngѭӡi sƭ quan miӅn Nam này

có khá nhiӅu kinh nghiӋm thӵc tiӉn. HӃt sӭc chuyên cҫn trong hӑc tұp, nhѭng cǊng vô

cùng nghiêm túc trong lӕi sӕng. Là “ÿӭa con miӅn Nam ruӝt thӏt” ÿѭӧc nhân dân miӅn

Bҳc hӃt sӭc chăm sóc, ÿùm bӑc, mӝt thiӃu tá Quân ÿӝi nhân dân ViӋt Nam trҿ tuәi, ÿҽp

trai, cao ráo, sӕng xa nhà, Trҫn Văn Danh ÿѭӧc nhiӅu cô gái Hà Thành ÿem lòng thѭѫng

mӃn sҹn sàng sҿ gӕi chia chăn. Nhҩt là nhӳng cô em gái cӫa các bҥn hӑc viên mà nhӳng

ngày nghӍ cuӕi tuҫn anh có dӏp ÿӃn nhà chѫi rӗi gһp gӥ, tiӃp xúc. ThӃ nhѭng Trҫn Văn

Danh vүn sҳt son, chung thӫy, hѭӟng vӅ quê nhà nѫi có ngѭӡi phө nӳ tên NguyӉn Thӏ

Hoa vӯa phҧi nuôi dҥy con vӯa tham gia công tác cách mҥng. NguyӉn Thӏ Hoa là mӝt

cán bӝ binh vұn có nhiӅu thành tích xuҩt sҳc. Năm 1946 chӏ ÿѭӧc cӱ vào chiӃn khu ÿӇ

báo cáo công tác. Hai ngѭӡi vӯa gһp nhau ÿã quyӃn luyӃn thѭѫng yêu và quyӃt ÿӏnh báo

cáo vӟi cѫ quan hai bên. Mӝt lӉ tuyên hôn ÿѫn sѫ nhѭng ÿҵm thҳm giӳa Trҫn Văn Danh

vӟi NguyӉn Thӏ Hoa ÿѭӧc tә chӭc trong sӵ mӯng vui tràn ngұp tình cҧm ÿӗng chí, ÿӗng

ÿӝi.

“Ngày Bҳc ÿêm Nam” nhѭ thӃ, thҩm thoát ÿӃn sáu năm. Vào cuӕi năm 1960 Trҫn Văn

Danh ÿѭӧc lӋnh vѭӧt Trѭӡng Sѫn ÿӇ vӅ miӅn Nam chiӃn ÿҩu. Nhӳng ngày cuӕi cùng

trѭӟc khi rӡi miӅn Nam, Trҫn Văn Danh cӭ nhѭ bӏ thôi thúc bӣi lӡi dһn dò cӫa Bí thѭ

thӭ nhҩt Lê Duҭn khi ÿӗng chí thăm ÿoàn cán bӝ ÿang chuҭn bӏ vӅ Nam: các ÿӗng chí ra

Bҳc ÿã hӑc tұp tӕt, nay nhanh chóng vӅ Nam cùng các ÿӗng chí trѭӟc ÿây ӣ lҥi tә chӭc

quҫn chúng nәi dұy, lôi kéo binh lính ÿӏch, chiӃn ÿҩu giҧi phóng miӅn Nam, thӕng nhҩt

nѭӟc nhà. HiӋn nay chúng ta vүn còn mӝt cái nhөc, là “nhөc mҩt nѭӟc”.

Trҫn Văn Danh nhӫ thҫm là phҧi trӣ vӅ miӅn Nam càng sӟm càng tӕt ÿӇ cùng chiӃn sƭ,

ÿӗng bào hoàn thành công cuӝc giҧi phóng miӅn Nam. Con ÿѭӡng trӣ lҥi chiӃn trѭӡng

miӅn Nam cӵc khә muôn vàn vì ÿây là ÿoàn tiӅn trҥm, có lúc ngѭӡi chiӃn sƭ to lӟn, vҥm

vӥ nhѭ Ba Trҫn còn bӏ viêm phәi nһng ÿӃn nӛi anh nghƭ mình khó lòng mà qua khӓi.

Khi ÿӃn ÿѭӧc vùng sông Re (thuӝc tӍnh Quҧng Nam bây giӡ) ÿoàn cán bӝ vӅ Nam gҫn

nhѭ chӟi vӟi vì sӕt rét, bӋnh tұt và... cái ÿói cӭ ÿe dӑa tӯng ngày. Ĉói quá, Ba Trҫn bèn

lҩy mӝt bӝ bà ÿen cӫa mình ÿӇ ÿәi cho bà con ngѭӡi dân tӝc lҩy mӝt con chó làm thӏt.

Vӯa lúc ÿó, anh em trҥm giao liên mang ÿӃn cho Ba Trҫn mӝt lon thӏt heo. Cҫm trên tay

lon thӏt heo ÿã có mùi hôi do không có muӕi ѭӟp, Ba Trҫn thҩy “ÿӇ thì vѭѫng, mà quăng

thì tiӃc” nên nҧy ra sáng kiӃn là ÿem thӏt chó còn lҥi trӝn chung vӟi thӏt heo rӗi cùng ÿӇ

dành. Hôm sau, Ba Trҫn mӣ hӝp thӏt ra thì phát hiӋn ÿѭӧc mӝt chuyӋn thú vӏ là thӏt heo

không còn mùi hôi nӳa! Cҧ ÿoàn ÿӅu nӭc nӣ khen sáng kiӃn: “dùng mӝt chҩt ÿҥm ÿһc

4.2 Page 32

▲back to top

biӋt trong thӏt chó ÿӇ khӱ mùi hôi cӫa thӏt heo” cӫa Ba Trҫn ÿã làm cho anh em trong

ÿoàn nhiӅu ngày liӅn sau ÿó có ÿѭӧc “thӭc ăn tѭѫi” ÿӇ cҧi thiӋn.

Ĉoàn cán bӝ quân sӵ ÿҫu tiên tӯ miӅn Bҳc vӅ Nam tìm ÿѭӧc ÿѭӡng vào căn cӭ Trung

ѭѫng Cөc ÿӅu ÿã ÿói rách bӋnh tұt ÿӃn thҧm hҥi. ThӃ nhѭng ngay sau ÿó lҥi trӣ thành cái

vӕn quý ÿӇ thành lұp Ban Quân sӵ MiӅn do ÿӗng chí Trҫn Văn Quang ÿѭӧc cӱ làm

Trѭӣng ban. Ba Trҫn ÿѭӧc phân công làm Trѭӣng ban tình báo chiӃn lѭӧc trӵc thuӝc

Ban Quân sӵ MiӅn. Nhұn nhiӋm vө, viӋc ÿҫu tiên Ba Trҫn phҧi làm là bҳt tay xây dӵng

lҥi ngành tình báo cách mҥng bҵng cách tuyӇn chӑn cán bӝ tӯ ban ÿӏch tình. Vì sau bҧy

năm tӯ khi HiӋp ÿӏnh Giѫ-ne-vѫ ÿѭӧc ký kӃt, vӟi chính sách tӕ Cӝng vô cùng dã man,

chính quyӅn Ngô Ĉình DiӋm ÿã bҳt giӃt, bӓ tù hàng loҥt cán bӝ làm cho lӵc lѭӧng tình

báo cách mҥng gҫn nhѭ tan rã, tê liӋt hoàn toàn. Mѭu trí hѫn, Ba Trҫn cho tә chӭc ÿiӅu

nghiên và lӧi dөng sӵ sѫ hӣ cӫa ÿӏch do mâu thuүn nӝi bӝ ÿӇ giҧi cӭu các cán bӝ tình

báo ÿang bӏ giam cҫm rӗi bӕ trí hoҥt ÿӝng trӣ lҥi. Sau ÿó, Ba Trҫn ÿã tӯng bѭӟc “cài”

ÿѭӧc các chiӃn sƭ tình báo vào các cѫ quan ÿҫu não cӫa Mӻ, ngөy nhѭ: dinh Ĉӝc Lұp

(Phӫ tәng thӕng ngөy), Tòa ÿҥi sӭ Mӻ ӣ Sài Gòn, bӝ tәng tham mѭu quân lӵc ViӋt Nam

Cӝng hòa, cѫ quan ÿһc ӫy trung ѭѫng tình báo, bӝ tѭ lӋnh hҧi quân ngөy, bӝ tѭ lӋnh ĈӋ

nhҩt Hҥm ÿӝi Hoa KǤ... Qua ÿó, Ban tình báo chiӃn lѭӧc ÿã thu thұp, khai thác ÿѭӧc

nhiӅu thông tin tӕi mұt cӫa ÿӏch kӏp thӡi cung cҩp, phөc vө cho viӋc chӍ ÿҥo chiӃn tranh

cӫa Quân ӫy và Bӝ ChӍ huy MiӅn, Trung ѭѫng Cөc và Bӝ Chính trӏ Trung ѭѫng Ĉҧng.

Vai trò chӍ ÿҥo tình báo chiӃn lѭӧc cӫa Ba Trҫn rҩt quan trӑng. Căn cӭ vào tình hình

quân sӵ, tӯng thӡi kǤ, nhiӅu ÿӗng chí thay ÿәi nhiӋm vө công tác, nhѭng cѭѫng vӏ

Trѭӣng ban tình báo chiӃn lѭӧc vүn do Ba Trҫn ÿҧm trách. Có lúc Ba Trҫn ÿѭӧc ÿӅ bҥt

làm Phó tham mѭu trѭӣng Ban Quân sӵ MiӅn, nhѭng ông vүn phҧi trӵc tiӃp phө trách

tình báo, ÿһc công, biӋt ÿӝng.

“BA ÔNG GIҦI PHÓNG HAI BÀ”

Không phҧi chӍ lӯng danh trong hoҥt ÿӝng chӍ huy tình báo, Ba Trҫn còn là ngѭӡi trӵc

tiӃp chӍ huy trұn mҥc rҩt kiên cѭӡng, táo bҥo. Trong chiӃn dӏch Phѭӟc Long chuҭn bӏ

mӣ màn cuӝc Tәng tiӃn công mùa xuân ÿҥi thҳng 1975 ÿã xuҩt hiӋn mӝt giai thoҥi khá

thú vӏ là: “Ba ông giҧi phóng hai bà”. Trong chiӃn dӏch này Ba Trҫn ÿѭӧc giao trӵc tiӃp

chӍ huy trұn ÿánh chiӃm núi Bà Ĉen, mӝt trung tâm viӉn thông chiӃn lѭӧc quӕc tӃ, thu

tin mã thám và là ÿài không lѭu thông báo cho B52 cùng các loҥi chiӃn ÿҩu cѫ cӫa ÿӏch

bay ÿi oanh tҥc ӣ miӅn Bҳc và hai nѭӟc Cam-pu-chia, Lào trên bán ÿҧo Ĉông Dѭѫng;

cùng lúc thӵc hiӋn nhiӋm vө thӭ hai là thu hút hӓa lӵc cӫa lӳ ÿoàn 81 biӋt kích dù, các

phi ÿӝi chiӃn ÿҩu F5E cӫa quân ÿoàn 3 ӣ Biên Hòa, sѭ ÿoàn 25 bӝ binh ngөy...

Trѭӟc khi bѭӟc vào ÿӧt hai mùa khô năm 1975 theo nhұn ÿӏnh chung cӫa Bӝ tәng tѭ

lӋnh, tình hình quân ÿӏch ӣ chiӃn trѭӡng B2 ÿã có mӝt sӕ thay ÿәi. Cái ÿau nhҩt cӫa Mӻ,

ngөy là công viӋc bình ÿӏnh, mà chúng ÿã bӓ ra công sӭc và tiӅn cӫa, ÿӃn lúc ҩy ÿã bӏ

thҩt bҥi nһng nӅ. Thҩt bҥi rõ nét nhҩt lҥi là ӣ ÿӗng bҵng sông Cӱu Long nѫi ÿông dân và

giàu có mà chúng mong làm chӛ dӵa cuӕi cùng. Sau khi ÿã cӕ sӭc mӣ các cuӝc hành

quân tái chiӃm và giҧi tӓa trong tháng Giêng ӣ biên giӟi KiӃn Tѭӡng - Chӧ Gҥo - Mӻ

4.3 Page 33

▲back to top

Tho, Thҫy Phó - Trà Vinh, Thӟi Bình - Cà Mau, khu vӵc Rҥch Giá ÿi Hà Tiên mà không

có kӃt quҧ, còn bӏ thiӋt hҥi. Ӣ ÿӗng bҵng ÿӏch phҧi chuyӇn qua chuҭn bӏ ÿӇ chӕng lҥi ÿӧt

tҩn công mӟi cӫa ta mà chúng dӵ ÿoán là vào trѭӟc dӏp TӃt âm lӏch (khoҧng 10 tháng 2).

Ӣ miӅn Ĉông Nam Bӝ chúng ÿӏnh tұp trung quân cӕ ÿánh chiӃm trӣ lҥi thӏ xã Phѭӟc

Long bҵng “ChiӃn dӏch 271” nhѭng không thành vì bӏ ÿánh khҳp nѫi, không tұp trung

ÿѭӧc lӵc lѭӧng ÿӫ sӭc. Trѭӟc tình thӃ ҩy, chúng xoay sang vӟi nӛ lӵc rҩt cao ÿӇ chiӃm

lҥi núi Bà Ĉen - mӝt vӏ trí thiӃt yӃu, không nhӳng phөc vө cho viӋc phòng thӫ miӅn

Ĉông Nam Bӝ, Sài Gòn mà còn ÿӇ bҧo vӋ cho Cam-pu-chia – Phnôm-pênh cӫa chính

quyӅn ngөy Lon-non nӳa. Tӯ ngày 20 ÿӃn ngày 26 tháng Giêng, quân ÿoàn 3 ngөy có

ÿҥi biӇu cӫa bӝ tәng tham mѭu tham dӵ ÿã sӱ dөng lӵc lѭӧng cӫa tiӇu khu Tây Ninh và

sѭ ÿoàn 25 vӟi sӵ yӇm trӧ cao cӫa pháo binh (bình quân bҳn trên 6.000 quҧ/ngày) và phi

cѫ (84 lҫn chiӃc/ngày), ÿánh phá vào khu vӵc núi hӃt sӭc ác liӋt. Chúng ÿã dùng 29 trӵc

thăng ÿә quân nhiӅu ÿӧt cӕ chiӃm lҥi cӭ ÿiӇm trên ÿӍnh núi nhѭng ÿӅu bӏ ta ÿánh trҧ

quyӃt liӋt, bӏ thiӋt hҥi nhiӅu sinh lӵc, mҩt nhiӅu phi cѫ và trӵc thăng. Không nhӳng thӃ,

qua theo dõi tin tình báo và lӵc lѭӧng trinh sát mһt ÿҩt nҳm ÿѭӧc: ÿӇ chuҭn bӏ ÿánh

chiӃm núi Bà Ĉen, Mӻ - ngөy còn tұp kӃt mӝt sӕ máy bay trӵc thăng cùng vӟi xung lӵc

ӣ Bҧn Kéo cách ÿó không xa ÿӇ chӣ quân ÿә bӝ. Chӟp thӡi cѫ, ÿêm 25 tháng Giêng năm

1975 (nghƭa là trѭӟc chѭa tӟi mӝt ngày ÿӏch khӣi sӵ), Trҫn Văn Danh ÿã kӏp thӡi chӍ

ÿҥo tұp trung hai khҭu pháo 105 ly và sáu khҭu cӕi 61ly. Vào lúc 03 giӡ sáng dӗn dұp nã

ÿҥn vào bãi ÿӇ máy bay cӫa ÿӕi phѭѫng. Bӏ giáng trҧ bҩt ngӡ, ÿӏch không kӏp trӣ tay ÿӕi

phó. Phҫn lӟn máy bay bӏ phá hӫy và nhiӅu quân lính bӏ ÿӅn tӝi. Qua hai ÿӧt tҩn công cҧ

phía sau và phía trѭӟc cӫa ta, kӃt cөc ÿӏch ÿành nhұn thҩt bҥi cay ÿҳng, lui vӅ phòng thӫ

Tây Ninh.

Ĉӗng chí Trҫn Văn Trà (Tѭ Chi) Tѭ lӋnh MiӅn ÿã ÿánh giá nhѭ sau : Thҳng lӧi rҩt có ý

nghƭa cӫa mһt trұn tҩn công chiӃm vӏ trí núi Bà Ĉen và giӳ vӳng vӏ trí trѭӟc sӵ phҧn

kích quyӃt liӋt cӫa ÿӏch là mӝt chiӃn công hӃt sӭc rӵc rӥ cӫa mӝt ÿѫn vӏ nhӓ mà tinh

nhuӋ cӫa ta. Ĉó là tiӇu ÿoàn trinh sát 47 trӵc thuӝc Bӝ Tham mѭu MiӅn, ÿѭӧc tăng

cѭӡng hai ÿҥi ÿӝi ÿһc công cӫa Trung ÿoàn 429, mӝt ÿѫn vӏ súng máy cao xҥ và mӝt

ÿѫn vӏ cӕi, tҩt cҧ chӍ vӓn vҽn 300 cán bӝ và chiӃn sƭ. HiӇu rõ vӏ trí cӫa trұn ÿánh, Bӝ Tѭ

lӋnh MiӅn ÿã chӍ ÿӏnh ÿӗng chí Ba Trҫn, Tham mѭu phó MiӅn trӵc tiӃp chӍ huy, các

ÿӗng chí HuǤnh Ninh và Chín Lӝc, trѭӣng và chính trӏ viên Phòng 2, phҧi thông qua

phѭѫng án tác chiӃn và các ÿӗng chí HuǤnh Ninh, Phó phòng 1, ÿӗng chí Hҧi trѭӣng

ban trinh sát trӵc tiӃp chӍ huy trұn ÿánh. Ĉêm 3 tháng 12, ÿѫn vӏ tҩn công tӯ 3 hѭӟng.

Hѭӟng tây nam là mǊi chính do ÿӗng chí Tô làm mǊi trѭӣng, ÿӗng chí Thăng làm mǊi

phó cùng 5 chiӃn sƭ ÿã thӑc thҷng vào trung tâm cӭ ÿiӇm, tiêu diӋt nhiӅu sinh lӵc ÿӏch.

Nhѭng quân ÿӏch ÿѭӧc phi cѫ và trӵc thăng chi viӋn ÿã phҧn kích và giӳ ÿѭӧc vӏ trí.

Toàn tә hy sinh anh dǊng. Ĉѭӧc chӍ ÿҥo cӫa trên, ÿѫn vӏ chuyӇn qua bao vây ÿánh lҩn,

chһt ÿӭt mӑi nguӗn tiӃp tӃ, không cho mӝt trӵc thăng nào ÿә bӝ ÿѭӧc. Quân ÿӏch nguy

khӕn buӝc phҧi rút chҥy vào cuӕi tháng 12 nhѭng bӏ diӋt và bӏ bҳt sӕng gҫn hӃt. Vì là

mӝt cӭ ÿiӇm quan trӑng, ÿѭӧc trang thiӃt bӏ hiӋn ÿҥi ÿӇ quan sát tӯ xa khҳp vùng rӝng

lӟn và chuyӇn tiӃp truyӅn tin cho cҧ hai chiӃn trѭӡng ViӋt Nam và Cam-pu-chia nên cҧ

bӝ tәng tham mѭu và quân ÿoàn 3 ngөy quyӃt tâm chiӃm lҥi cho kǤ ÿѭӧc căn cӭ núi Bà

4.4 Page 34

▲back to top

Ĉen bҵng nhӳng trұn ÿánh phá vô cùng ác liӋt. Nhѭng ÿѫn vӏ trinh sát ÿһc công nhӓ cӫa

ta ÿã thҳng mӝt lӵc lѭӧng binh chӫng hӧp thành cӫa ÿӏch, lӟn hѫn ta gҩp cҧ hàng chөc

lҫn. Sӵ thҳng lӧi ӣ ÿây là cӫa cҧ thӃ và lӵc, cӫa cҧ sӵ khôn khéo và trí thông minh, lòng

dǊng cҧm và kӻ năng chiӃn ÿҩu, cӫa ý chí và quyӃt tâm, cӫa sӵ chӏu ÿӵng khó khăn,

gian khә và sӵ hy sinh quên mình vì nghƭa lӟn cӫa dân, cӫa nѭӟc. Phҧi chăng trên ý

nghƭa này, trұn ÿánh là mӝt hình ҧnh thu nhӓ cӫa toàn bӝ cuӝc chiӃn tranh giҧi phóng

cӫa ta chӕng lҥi ÿӃ quӕc Mӻ : ít ÿã thҳng nhiӅu, nhӓ ÿã thҳng lӟn, tài trí và nghƭa nhân

ÿã thҳng vǊ phu và cѭӡng bҥo, chính ÿã thҳng tà, trұn ÿánh càng có giá trӏ vì nó diӉn ra

vào giai ÿoҥn cuӕi cӫa cuӝc chiӃn tranh, bӏt tai mҳt cӫa ÿӏch cho ta chuҭn bӏ tҩn công

vào sào huyӋt cӫa chúng” (Thѭӧng tѭӟng Trҫn Văn 7Uj: Cuӝc chiӃn ÿҩu 30 năm – trang

210).

Toàn bӝ nhӳng hoҥt ÿӝng này nhҵm phӕi hӧp vӟi cánh quân cӫa ÿӗng chí Năm Ngà

(NguyӉn Minh Châu) ÿang ÿánh Tánh Linh – Võ Ĉҳc kӅm chӃ sѭ ÿoàn 18 bӝ binh ngөy

và ngăn chһn không cho các lӵc lѭӧng cӫa ÿӏch yӇm trӧ Phѭӟc Long. Phѭӟc Long chính

là trұn ÿӏa cӫa Quân ÿoàn 4 do ÿӗng chí Năm Thҥch (Hoàng Cҫm) chӍ huy. Nhӡ hӧp

ÿӗng tác chiӃn chһt chӁ giӳa “ba ông” Hoàng Cҫm – NguyӉn Minh Châu – Trҫn Văn

Danh giҧi phóng nhanh gӑn hai cӭ ÿiӇm “hai bà” là Bà Ĉen – Bà Rá ta ÿã giành thҳng

lӧi trong chiӃn dӏch Phѭӟc Long có ý nghƭa rҩt quan trӑng là lҫn ÿҫu tiên ta giҧi phóng

hoàn toàn mӝt tӍnh. Ĉһc biӋt chiӃn thҳng Phѭӟc Long là cѫ sӣ giúp Bӝ Chính trӏ, Quân

ӫy Trung ѭѫng khҷng ÿӏnh Mӻ không dám ÿѭa quân tham chiӃn nӳa ÿӇ tӯ ÿó có kӃ

hoҥch tác chiӃn giành thҳng lӧi quyӃt ÿӏnh, giҧi phóng hoàn toàn miӅn Nam.

Ĉӭng vӅ phía ÿӏch, viӋc mҩt tӍnh Phѭӟc Long ÿã trӣ thành bi kӏch. Ĉҥi tá Phҥm Bá Hoa

– tham mѭu trѭӣng tәng cөc tiӃp vұn ngөy ÿã phҧi cay ÿҳng cho rҵng: cái chính là thҩt

bҥi Phѭӟc Long ÿã nói lên thӃ và lӵc cӫa quân ÿӝi ViӋt Nam Cӝng hòa chӍ mӟi bӏ ÿánh

mӝt ÿiӇm mà ÿã không còn lӵc lѭӧng ÿӕi phó, hӓi bӏ ÿánh nhiӅu nѫi thì sӁ ra sao? Phѭӟc

Long là sӵ kiӋn nói lên khá rõ hiӋu quҧ chiӃn lѭӧc “ViӋt Nam hóa” ÿã thӵc hiӋn trong

sáu năm qua. Trѭӟc ÿây quân ÿӝi ViӋt Nam Cӝng hòa qua ÿѭӧc nhiӅu hiӇm nghèo là

nhӡ vào cӭu viӋn cӫa Hoa KǤ. Hӑ ÿã cung cҩp ÿҫy ÿӫ mӑi trang bӏ bù ÿҳp tәn thҩt, ÿã

chi viӋn hӓa lӵc hùng hұu, mҥnh mӁ thұm chí cҧ xung lӵc mӟi ÿӫ sӭc chӕng ÿӥ. Nay

trѭӟc thҩt bҥi ÿau ÿӟn, mҩt cҧ mӝt tӍnh mà Mӻ vүn làm ngѫ, mһc dҫu ông ThiӋu ÿã

nhiӅu lҫn gһp Martin yêu cҫu Mӻ can thiӋp. Bӝ Ngoҥi giao ViӋt Nam Cӝng hòa cǊng ÿã

chính thӭc gӱi công hàm, rӗi khuyӃn cáo ÿiӋn ÿàm trӵc tiӃp vӟi Smith (Trѭӣng cѫ quan

D.A.O) tҩt cҧ ÿӅu là con sӕ không...

Trong chiӃn dӏch Hӗ Chí Minh lӏch sӱ, vӟi kӃ hoҥch giҧi phóng Sài Gòn ÿѭӧc Bӝ Chính

trӏ và Quân ӫy Trung ѭѫng thông qua ngày 24 tháng 4 năm 1975, Ba Trҫn có nhiӋm vө

chӍ huy lӵc lѭӧng ÿһc công và biӋt ÿӝng bí mұt chiӃm giӳ trѭӟc và bҧo vӋ an toàn 16

cây cҫu dүn vào Sài Gòn ÿӇ mӣ ÿѭӡng cho các cánh ÿҥi quân. Bên cҥnh ÿó lӵc lѭӧng

ÿһc công và biӋt ÿӝng do Ba Trҫn chӍ huy còn phҧi ÿҧm nhұn viӋc “lót ә” ÿánh chiӃm

trѭӟc hoһc ngăn chһn không ÿӇ cho ÿӏch phá hoҥi trѭӟc khi chúng hoàn toàn thҩt thӫ các

mөc tiêu hӃt sӭc quan trӑng là: kho xăng, nhà máy ÿiӋn, nѭӟc, kho quân lѭѫng, khu vӵc

lѭu trӳ hӗ sѫ mұt cӫa ÿһc ӫy trung ѭѫng tình báo ngөy... Và Ba Trҫn ÿã cùng vӟi chiӃn

sƭ, ÿӗng ÿӝi hoàn thành nhiӋm vө mӝt cách xuҩt sҳc. Ngay vào lúc gҫn 1 giӡ khuya ÿêm

4.5 Page 35

▲back to top

30 tháng 4 năm 1975, giӳa Sài Gòn vӯa ÿѭӧc giҧi phóng, trѭӟc sӵ có mһt cӫa ÿӗng chí

Trҫn Văn Trà – Tѭ lӋnh MiӅn, ÿӗng chí Phҥm Hùng – Bí thѭ Trung ѭѫng Cөc ÿã trӏnh

trӑng tuyên bӕ:

– Bây giӡ thҳng lӧi rӗi, anh Trҫn Văn Danh ÿã hoàn thành nhiӋm vө. Thay mһt Bӝ

Chính trӏ, tôi công bӕ : thăng ÿӗng chí Trҫn Văn Danh hàm thiӃu tѭӟng, nhұn nhiӋm vө

Phó chӫ tӏch Ӫy ban Quân quҧn thành phӕ vӅ an ninh và quӕc phòng, kiêm Tѭ lӋnh Bӝ

Tѭ lӋnh thành phӕ Sài Gòn – Gia Ĉӏnh (Tӯ WKing 7 năm 1967 theo quyӃt ÿӏnh Fӫa Quӕc

hӝi nѭӟc ViӋt Nam thӕng nhҩt, Kӑp NǤ thӭ nhҩt, WKjnh phӕ 6ji *zn – Gia Ĉӏnh mang tên

Oj WKjnh phӕ Hӗ FKt Minh).

ĈÁNH THӬC CHIӂN KHU Ĉ KHѪI NGUӖN ĈIӊN SÁNG

Năm 1978, sau khi thôi giӳ chӭc Tѭ lӋnh lӵc lѭӧng vǊ trang thành phӕ ÿӗng chí sang

làm Phó chӫ tӏch Ӫy ban nhân dân thành phӕ Hӗ Chí Minh. Là mӝt nhà tình báo, ông

luôn coi trӑng mӑi hӗ sѫ tài liӋu. Trên cѭѫng vӏ cӫa mình, nhân lúc phân loҥi các hӗ sѫ

mұt cӫa chính quyӅn Sài Gòn ÿӇ lҥi. Qua nghiên cӭu phân tích nhiӅu loҥi, nào là quân

sӵ, kinh tӃ, chiӃn tranh tâm lý, may mҳn thay, trong sӕ ÿó ông bҳt gһp sѫ ÿӗ thiӃt kӃ

công trình thӫy ÿiӋn Trӏ An. Chѭa biӃt trong ҩy hӑ nói nhӳng gì chi tiӃt nhѭng chҳc chҳn

ÿó là ÿiӅu mà xã hӝi ÿòi hӓi cҩp thiӃt.

Tình hình ÿҩt nѭӟc vào thӡi ÿiӇm ҩy nói chung, các tӍnh phía Nam nói riêng, trong ÿó có

thành phӕ mang tên Bác thiӃu ÿiӋn trҫm trӑng. ĈiӋn ѭu tiên cho sҧn xuҩt cǊng hүng hөt,

nhiӅu hoҥt ÿӝng khác phҧi ngѭng trӉ. Còn ÿiӋn sinh hoҥt cho dân thì cӵc kǤ khó khăn.

Ĉӗng chí Ba Trҫn kӇ lҥi : thӃ rӗi trong lúc phân loҥi các tài liӋu, gһp ÿѭӧc bҧn ÿӗ án

thiӃt kӃ ҩy tôi mӯng không sao tҧ xiӃt. Mӯng, nhѭng chѭa dám nói vӟi ai, bӣi quy mô

công trình nó lӟn quá, nӃu ÿҫu tѭ công, cӫa không ÿѫn giҧn chút nào. Trong khi ÿó tình

hình ÿҩt nѭӟc còn cӵc kǤ khó khăn, vҧ lҥi mình vӕn là mӝt ngѭӡi lính chӫ yӃu quen vӟi

trұn mҥc. Khҧ năng kiӃn thӭc vӅ xây dӵng công trình tҫm cӥ quӕc gia nhѭ thӃ ÿòi hӓi kӻ

năng khoa hӑc cao mӟi ÿӫ lý luұn và thӵc tiӉn ÿӇ thuyӃt phөc... Vì vұy, liӋu mình trình

bày có ÿѭӧc sӵ ÿӗng tình ӫng hӝ hay lҥi trӣ thành hài hѭӟc, ÿàm tiӃu cho thiên hҥ thì...

chua lҳm ! “Chua” ӣ ÿây không phҧi sӕ ÿӗng tình nhiӅu hay ít, tӹ lӋ cao hay thҩp, ÿiӅu

ÿó cǊng là chuyӋn bình thѭӡng. Song cái quan trӑng hѫn ӣ chӛ bҧn lƭnh, trí tuӋ ÿѭӧc thӇ

hiӋn trách nhiӋm công dân vӟi ÿҩt nѭӟc, quê hѭѫng. Mӛi lҫn ÿi sâu nghiên cӭu bҧn ÿӗ

án nhѭ có sӭc ma lӵc thu hút tâm trí ông.

– Phҧi ÿӅ xuҩt chính kiӃn cӫa mình vӟi tұp thӇ càng sӟm càng hay. NӃu ÿѭӧc, càng ích

lӧi cho xã hӝi - có sao ÿâu ? - Ông nghƭ thӃ. Hѫn nӳa, chӃ ÿӝ cǊ trѭӟc ÿây hӑ cǊng ÿã có

ý ÿӗ làm hӋ thӕng công trình thӫy ÿiӋn thѭӧng nguӗn sông Ĉӗng Nai rӗi kia mà. Hӑ còn

chia làm nhiӅu hҥng mөc : thӫy ÿiӋn Ĉӗng Nai 1, thӫy ÿiӋn Ĉӗng Nai 2 rӗi thӫy ÿiӋn

Ĉӗng Nai 3 và cҧ ÿұp thӫy ÿiӋn Sông Hinh ӣ ngoài Bình Thuұn. Tuy nhiên, thӫy ÿiӋn

Ĉӗng Nai 1 - tӭc là khu vӵc công trình Trӏ An bây giӡ có tính khҧ thi hѫn cҧ. Song vì

chiӃn tranh, mà ÿұp lҥi nҵm sâu trong chiӃn khu Ĉ do ta kiӇm soát gҳt gao, nên hӑ còn lo

ngҥi chѭa triӇn khai ÿѭӧc.

ThӃ rӗi, trong mӝt hӝi nghӏ Thành ӫy thành phӕ Hӗ Chí Minh lҫn thӭ 4 khóa 3 năm

4.6 Page 36

▲back to top

1984, ông trình bày luұn ÿiӇm cӫa mình vӟi cѫ quan lãnh ÿҥo cao nhҩt cӫa thành phӕ.

Tuy nhiên cǊng có nhӳng ý kiӃn tranh luұn qua lҥi, phân tích ÿӇ thêm sáng tӓ. Song, cѫ

bҧn nhҩt trí rҩt cao. Ĉһc biӋt ÿӗng chí Võ Văn KiӋt, trên cѭѫng vӏ là Ӫy viên Bӝ Chính

trӏ - Bí thѭ Thành ӫy tӓ vҿ rҩt phҩn chҩn. Ĉӗng chí Bí thѭ Thành ӫy còn nói trѭӟc cuӝc

hӑp :

– ĈӇ tôi ra Hà Nӝi báo cáo vӟi Trung ѭѫng Ĉҧng, Bӝ Chính trӏ và Chính phӫ. NӃu ÿѭӧc

cҩp trên chҩp thuұn thì ÿѭa anh ÿi nghiên cӭu có ÿѭӧc không ?

Tôi trҧ lӡi anh Sáu :

– Cái ÿó thì tùy trên ÿӏnh liӋu, nӃu ÿѭӧc tôi cǊng sҹn sàng vào trұn mӟi.

Tҩt cҧ cӱ tӑa vang lên mӝt tràng pháo tay rҩt sôi nәi, thêm cҧ tiӃng cѭӡi rӝn ràng. Có

ngѭӡi còn nói vui :

– Chҩt lính cӫa vӏ tѭӟng còn ÿұm ÿà lҳm, hӯng hӵc nhѭ ÿang giӳa trұn tiӅn vұy.

Sau chuyӃn ra Hà Nӝi cӫa ÿӗng chí Bí thѭ Thành ӫy, Trung ѭѫng và Chính phӫ ÿã ÿӗng

ý căn bҧn ÿӅ nghӏ cӫa thành phӕ Hӗ Chí Minh. ThӃ là, bѭӟc ÿҫu vӅ mһt pháp lý ÿã có cѫ

sӣ. ĈiӅu quan trӑng là tìm ngѭӡi chӍ ÿҥo, ÿiӅu hành.

Có lҫn anh Sáu Dân (Ĉӗng FKt 9} Văn KiӋt) gһp tôi, gӧi ý :

– Thành ӫy và Ӫy ban nhân dân thành phӕ rà soát ÿӇ cӱ ngѭӡi chӫ trì công trình mà

chѭa tìm ÿѭӧc ai. Ngoài Trung ѭѫng cǊng thӃ chѭa chӑn ÿѭӧc ai cҧ. Mҩy әng còn nói

trong này nhҳm ngѭӡi rӗi báo cáo cho hӑ biӃt. Anh Sáu khêu gӧi :

– Anh nên làm anh Ba à. Anh nói vұy chҳc anh làm ÿѭӧc và làm tӕt là ÿҵng khác – tôi

tin tѭӣng sӁ là nhѭ vұy. Anh trӵc tiӃp chӍ ÿҥo luôn – tөi này sӁ cùng sát cánh và nhӡ cҧ

Trung ѭѫng, Chính phӫ hӛ trӧ tӕi ÿa, anh cӭ yên tâm ÿi. Nói rӗi, anh bҳt tay tôi rҩt chһt,

tӓ vҿ hӟn hӣ và hӃt sӭc cӣi mӣ thân tình nhѭ nhӳng ngày gian khә trѭӟc ÿây.

Tính әng mình biӃt, ÿã nói là làm, mà làm phҧi tӟi nѫi, tӟi chӕn, không lѫ mѫ ÿѭӧc ÿâu.

Trên ÿã gӱi gҳm niӅm tin thì ngѭӡi lính già này cǊng phҧi dӕc lòng dӕc sӭc còn lҥi ÿӇ

phөng sӵ ÿҩt nѭӟc chӟ sao. Ba Trҫn này nghƭ vұy và nhѭ thҩy mình phҩn chҩn, rҥo rӵc

chӡ ngày bҳt tay vào công viӋc mà chѭa thӇ lѭӡng hӃt chӗng chҩt tӯng khó khăn. Và sau

ÿó ít lâu, ông ÿѭӧc Trung ѭѫng, Chính phӫ ÿiӅu ÿӝng sang làm Thӭ trѭӣng Bӝ Năng

lѭӧng kiêm Trѭӣng ban chӍ ÿҥo xây dӵng công trình thӫy ÿiӋn Trӏ An.

Mӝt buәi chiӅu sau ngày làm viӋc căng thҷng, dѭӟi bóng cây xanh trong khuôn viên nhà

riêng cӫa vӏ lão tѭӟng. Bên chiӃc bàn trà, hai ngѭӡi bҥn tâm giao mái ÿҫu ÿӅu ÿã ÿiӇm

màu thӡi gian. Trông hӑ nӅn nã, nho nhã thanh cao và ÿӅu cùng chung lo cho dân cho

nѭӟc. Hӑ ÿã cùng toàn quân, toàn dân làm nên lӏch sӱ và giӡ ÿây ÿang nһng lòng vì

tѭѫng lai dân tӝc, ÿҩt nѭӟc vұy. Hai con ngѭӡi ÿang hiӋn hӳu ҩy chính là hai lão ÿӗng

chí Võ Văn KiӋt và Ba Trҫn.

- Tôi thҩy công viӋc sҳp tӟi nһng nӅ dӳ dҵn ÿó anh Ba ! Mӣ ÿҫu câu chuyӋn cӫa Bí thѭ

Thành ӫy nhѭ vұy. Vӟi phong thái ung dung ÿҫy tin tѭӣng, Trҫn Văn Danh ÿáp lҥi :

- Vâng, tôi cǊng nghƭ nhѭ thӃ ! Mà tôi hình dung cҧ công trѭӡng là mӝt tұp ÿoàn cӭ

ÿiӇm anh Sáu à, lҫn lѭӧt trѭӟc sau rӗi cǊng phҧi giҧi quyӃt. Có ÿiӅu, mөc tiêu nào thì

dùng quân chӫ lӵc mҥnh, mөc tiêu nào thì dùng quân ÿӏa phѭѫng và chӛ nào thì sӱ dөng

dân quân du kích và chӛ nào nӳa thì dùng lӵc lѭӧng quҫn chúng nәi dұy bӭc hàng, bӭc

rút… Cuӕi cùng là tәng công kích giҧi phóng cho kǤ ÿѭӧc theo ý ÿӗ cҩp trên. Vӏ tѭӟng

4.7 Page 37

▲back to top

Ba Trҫn ÿang dүn dө, Bí thѭ Thành ӫy xen vào : Anh làm nhѭ cánh tөi mình ÿang ӣ tҥi

ÿҥi bҧn doanh cӫa Sӣ ChӍ huy chiӃn dӏch năm 1975 ÿҥi thҳng mùa xuân vұy. Cҧ hai

cùng cѭӡi sҧng khoái làm ÿôi chim cu trên cành cây ÿang gáy cǊng dӯng lҥi, xoay xoay

trong chiӃc lӗng nhӓ bé xinh xinh rӗi nghiêng cái mӓ ÿӓ nhѭ quҧ ӟt ngѫ ngác nhìn. Qua

cuӝc trao ÿәi ngҳn cҧ hai chia tay nhau khi trӡi vӯa xҭm tӕi, thành phӕ ÿã lên ÿèn tӵ lúc

nào. ChiӃc xe con ÿѭa vӏ lãnh ÿҥo cao nhҩt thành phӕ chҥy vòng trong cái không gian

náo nhiӋt ngѭӡi xe qua lҥi nhѭng cǊng hӃt sӭc bӭc bӕi. Ĉó là cҧnh ÿàn ông, ÿàn bà, trҿ

con, ngѭӡi lӟn ÿua nhau chӗi ra ÿӭng, ngӗi, ÿi lҥi bên hè phӕ ÿӇ hѭӣng cѫn gió trӡi. Ai

có nhà lҫu thì kéo nhau lên sân thѭӧng bӣi không thӇ chӏu nәi cái ngӝt ngҥt vì thiӃu

ÿiӋn. Nhӳng cҧnh ҩy ÿұp vào mҳt, làm ông không thӇ không lҩy làm ái ngҥi, ÿӝng lòng.

Bà NguyӉn Thӏ Hoa, ngѭӡi vӧ hiӅn thөc cӫa ông Ba Trҫn ÿã sҳp sҹn bӳa tӕi chӡ chӗng

ÿӇ cùng ăn và vӯa ÿӇ có nhӳng giây phút chuyӋn trò. Theo bà, ÿó là giӡ phút ÿҫm ҩm,

hҥnh phúc cӫa cuӝc ÿӡi làm vӧ khi tuәi tác ÿã vӅ chiӅu. Nhӳng năm trҿ trung ông ҩy

dành cho ÿҩt nѭӟc, trұn mҥc, mӝt mình vò võ chӡ chӗng vӟi bao nӛi âu lo và chăm sóc

phөng dѭӥng mҽ già nuôi con khôn lӟn. Không ít lҫn bà liên tѭӣng ÿӃn mҩy câu thѫ cӫa

mӝt chiӃn sƭ Hӗng quân Xô ViӃt trong cuӝc chiӃn tranh vӋ quӕc vƭ ÿҥi gӱi cho ngѭӡi

thiӃu phө mà lòng nhѭ se lҥi :

N͇u chi͇n th̷ng v͉ không th̭y bóng anh

Em hãy nhìn lên s̷c cͥ kiêu hãnh !

Ôi ! NӃu hoàn cҧnh ҩy rѫi vào mình liӋu có ÿӫ can ÿҧm ÿӭng vӳng thӡ chӗng, nuôi con

hay gөc ngã trѭӟc sӕ phұn ? NhiӅu khi bà muӕn gҥt ra khӓi tâm trí nhӳng suy nghƭ vҭn

vѫ ÿó cӫa mình. Rӗi chӗng bà, ngѭӡi bҥn ÿӡi chung thӫy trҧi qua binh ÿao trұn mҥc còn

mҥnh khӓe bình an trӣ vӅ. Giӡ ÿây dù bӳa cѫm còn ÿҥm bҥc, rau dѭa nhѭ cái thuӣ hàn

vi. Nhѭng vӟi bà, ÿó là niӅm vui bҩt tұn không có gì sánh nәi. Thҩy vӧ ăn có phҫn uӇ

oҧi, ông Ba Trҫn ÿӝng viên :

– Ăn ÿi chӟ bà, hay là ÿӇ nhѭӡng phҫn cho tôi vұy? Nghe nhҳc mình, bà Hoa nhѭ sӵc

tӍnh. Hóa ra bà ÿang liên tѭӣng vӅ nhӳng chuyӋn thuӣ nào.

– À, à, mӡi ông cӭ dùng ÿi, hôm nay thҩy mình dùng ngon miӋng, tôi mӯng lҳm.

– Thì tôi cǊng ÿang ăn ÿây nè. Tôi ăn ÿѭӧc, bà vui ha ! Mà bà ăn ÿѭӧc, tôi còn mӯng

hѫn ÿó nghen, bà biӃt không ?

Cҧ hai cùng cѭӡi rҩt vui. CǊng nhân dӏp này, bà Hoa cǊng thә lӝ ÿiӅu tӯ lâu bà ҩp ӫ

trong lòng :

– Mình à, tôi muӕn nói vӟi mình ÿiӅu này. Bà nhҩp ly nѭӟc trên tay còn vѭѫng khói, nhҽ

nhàng lên tiӃng :

– Ĉҩt nѭӟc mình ÿã yên bình, mình cǊng nên dành thӡi gian ÿӇ nghӍ ngѫi vӟi chӟ. Thҩy

mình tӕi ngày cӭ vùi ÿҫu vào công viӋc, chӫ nhұt cǊng chҷng ngѫi nghӍ thì… e rҵng… E

rҵng bӓ bà mӝt mình chӟ gì ? Hӯm, cái ông quӹ này, tôi thѭѫng mình nói thӵc lòng mà

mình lҥi cӭ giӥn hoài. Trҿ trung gì nӳa, con cái nó cѭӡi cho.

– Ӯa, bà nói tôi cǊng chӏu nhѭng mà mình còn khӓe, phөc vө nhân dân ÿӃn ÿâu thì ÿѭa

hӃt khҧ năng. ĈӃn mӝt lúc nào ÿó không còn sӭc lӵc thì lӟp con cháu nó ÿҧm nhiӋm chӟ

sao bà – ông Ba giҧng giҧi cho vӧ vұy.

– Nhѭng tôi thѭѫng mình mӟi nói chuyӋn vұy, ông nên giӳ gìn sӭc khӓe cho tôi ÿѭӧc

4.8 Page 38

▲back to top

nhӡ. Chӟ ông có mӋnh hӋ gì thì… tӝi nghiӋp lҳm ÿó !

Nghe vӧ nói ông càng cҧm kích, bao năm giһc dã cӭ lo canh cánh bên lòng, giӡ ÿҩt nѭӟc

hòa bình vүn chѭa hӃt nӛi lo cho chӗng, ông cҧm thҩy mình tӕt phúc mӟi gһp ÿѭӧc

ngѭӡi bҥn ÿӡi chu ÿáo ÿӃn nhѭ vұy.

Theo ThiӃu tѭӟng Trҫn Văn Danh : thành công nhҩt trѭӟc hӃt là ÿѭӧc các ÿӗng chí

Trung ѭѫng ÿӗng tình và ӫng hӝ mҥnh mӁ. Ӣ phía Nam này, lúc ҩy không nhӳng ÿӗng

chí Võ Văn KiӋt – Bí thѭ Thành ӫy mà còn có các ÿӗng chí Phҥm Hùng, NguyӉn Văn

Linh… cә vǊ rҩt nhiӋt tình. TiӃp ÿó tôi ÿӅ nghӏ cҩp trên cho tiӃp xúc làm viӋc vӟi các

ÿӗng chí Liên Xô giúp ta nghiên cӭu thӵc ÿӏa. Vӟi tình cҧm giӳa hai dân tӝc ÿã cùng

chia ngӑt, xҿ bùi sҹn sàng giúp ÿӥ to lӟn vӅ vұt chҩt, tinh thҫn ÿӇ góp phҫn cùng ViӋt

Nam hoàn thành thҳng lӧi cuӝc cách mҥng dân tӝc dân chӫ, ÿánh ÿuәi giһc ngoҥi xâm.

Nay bѭӟc vào thӡi kǤ xây dӵng mӟi, tinh thҫn ҩy, bҥn vүn giӳ vӳng và hăng hái nhѭ

xѭa. Chính vì vұy bҥn ÿã kӏp thӡi cӱ mӝt ÿoàn cán bӝ khoa hӑc tӯ ÿҩt nѭӟc cӫa Lê-nin

sang cùng vӟi ta tiӃp tөc nghiên cӭu khҧo sát. ĈiӅu lý thú là trong thӡi gian các cán bӝ

khoa hӑc cӫa hai nѭӟc làm viӋc rҩt tұn tình không quҧn nҳng mѭa. Mһc dҫu bұn rӝn, các

ÿӗng chí Phҥm Hùng, Võ Văn KiӋt, NguyӉn Văn Linh cùng mӝt sӕ ÿӗng chí khác ÿã có

mһt tҥi hiӋn trѭӡng ÿӇ ÿӝng viên, thăm hӓi và khích lӋ làm cho ai nҩy hӃt sӭc cҧm ÿӝng.

Riêng bҧn thân, tôi càng thҩy mình có trách nhiӋm nһng nӅ hѫn bҩt cӭ lúc nào trѭӟc giai

ÿoҥn cách mҥng mӟi. Qua nhӳng lҫn khҧo sát, bҥn vӟi ta ÿӅu thӕng nhҩt là ÿӫ yӃu tӕ ÿӇ

xây dӵng ÿѭӧc. Nhѭng bҥn ҩn ÿӏnh phҧi tӟi năm 1985 mӟi có thӇ khӣi công.

Nhӳng thông tin ban ÿҫu ҩy làm cho các ÿӗng chí lãnh ÿҥo Ĉҧng, chính quyӅn các tӍnh,

thành phía Nam rҩt vui. Còn bҧn thân mình niӅm vui tràn ngұp xen lүn thҳc thӓm âu lo.

Bӣi vào thӡi ÿiӇm này thêm mӛi ngày, mӛi tháng ÿã thҩy lâu. Còn kéo sang ÿӃn năm

1985 thì sӵ chӡ ÿӧi dài nhѭ lê thê vұy. Trong lúc ÿó ta còn thiӃu ÿiӋn hӃt sӭc bӭc bӕi.

Nhân dӏp ra Hà Nӝi công tác, tôi ÿӃn tiӃp xúc vӟi anh em Liên Xô, trình bày. Tôi nói rҩt

chân tình, rҵng :

– Thѭa các bҥn, nhân dân miӅn Nam chúng tôi ÿang rҩt cҫn nguӗn ÿiӋn. ĈiӋn là sӵ sӕng,

là văn minh, là phát triӇn kinh tӃ, xã hӝi ÿѭa cuӝc sӕng ÿi lên… Vұy mà hiӋn tҥi chúng

tôi còn thiӃu ÿiӋn gay gҳt mà cǊng chӍ biӃt dӵa vào Chính phӫ và nhân dân Liên Xô, ÿӅ

nghӏ các ÿӗng chí có thӇ tiӃn hành sӟm hѫn ÿѭӧc chăng ? ThӃ rӗi hӑ thҩy mình hӃt sӭc

chân thành và tôn trӑng bҥn. Sau ÿó ít lâu, bҥn cӱ mӝt ÿoàn cán bӝ chuyên gia công

trình sang giúp ta triӇn khai sӟm hѫn dӵ ÿӏnh. Ĉó là vào ÿҫu quý 4 năm 1984, không

phҧi năm 1985 nhѭ phѭѫng án ban ÿҫu.

Khi sang ta, bҥn có kèm theo bҧn thiӃt kӃ công trình thӫy ÿiӋn tӯ bên nѭӟc Nga vӟi công

suҩt 400 mêga oát, kӃt hӧp vӟi bҧn ÿӗ án cӫa chӃ ÿӝ Sài Gòn ÿӇ lҥi, công suҩt 200 mêga

oát nhҵm bә cӭu cho nhau. Tuy nhiên, ÿӝi ngǊ cán bӝ khoa hӑc mình cǊng phҧi nghiên

cӭu thêm. Mӝt ÿiӅu ÿáng nói là khi công trình chuҭn bӏ triӇn khai thi công, có ý kiӃn cho

rҵng : tҥi khu vӵc chính và phө cӫa công trình ӣ dҥng ÿҩt ÿá vôi, dӉ bӏ rò rӍ, ÿұp khó an

toàn ÿӃn mӭc ÿӝ bӅn vӳng. Ý kiӃn này làm cho mӝt sӕ ngѭӡi không khӓi giұt mình. Bӣi

vì, tính bӅn vӳng cӫa toàn bӝ công trình liên quan ÿӃn hàng chөc vҥn sinh mҥng cӫa

nhân dân hҥ lѭu thuӝc tӍnh Ĉӗng Nai và mӝt phҫn tӍnh Bình Dѭѫng cǊng nhѭ thành phӕ

Hӗ Chí Minh. Chѭa kӇ ÿӃn nhiӅu công trình kinh tӃ xã hӝi khác. Là ngѭӡi chӍ ÿҥo trӵc

4.9 Page 39

▲back to top

tiӃp, ông không bӓ qua mӝt chi tiӃt nào. Và ngay sau ÿó, ông cӱ sáu kӻ sѭ ÿӏa chҩt cùng

mӝt sӕ thӧ kӻ thuұt ÿһt nhӳng mǊi khoan bә sung, lҩy mүu ÿҩt, ÿá ÿӇ xét nghiӋm phân

chҩt ÿánh giá ÿӏa tҫng ÿúng quy trình. KӃt quҧ cho thҩy : ÿӏa tҫng ÿúng là có chҩt vôi

nhѭng cách ÿây hàng triӋu năm ÿã phong hóa hӃt rӗi. Nay ÿӝ kӃt dính khá cao, ÿӫ yӃu tӕ

ÿӇ xây dӵng công trình. ThӃ là ÿã có ÿӫ cѫ sӣ khoa hӑc, không còn phҧi phân vân gì

nӳa.

NӃu nhѭ trong sӵ nghiӋp chӕng Mӻ cӭu nѭӟc, tӍnh Biên Hòa (nay là tӍnh Ĉӗng Nai)

thay mһt cho nhân dân Nam Bӝ thành ÿӗng Tә quӕc tiêu diӋt hai tên cӕ vҩn quân sӵ Mӻ

ÿҫu tiên ӣ Nhà Xanh tҥi trung tâm thӏ xã Biên Hòa vào lúc 19 giӡ ngày 07 tháng 7 năm

1959. Hai tên Mӻ ҩy hiӋn ÿӭng ÿҫu trong danh sách 58.198 quân nhân Mӻ chӃt do dính

lӭu vào cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc ViӋt Nam thì trong sӵ nghiӋp xây dӵng và kiӃn thiӃt

ÿҩt nѭӟc, quân và dân tӍnh Ĉӗng Nai lҥi có vinh dӵ thay mһt cho các tӍnh, thành phӕ

phía Nam xung kích vào khai phá lòng hӗ công trình thӫy ÿiӋn Trӏ An.

Vào giӳa năm 1984, khi Nhà nѭӟc mӟi có quyӃt ÿӏnh làm công trình lӏch sӱ này, trong

lúc chӡ các ÿoàn chuyên gia Liên Xô và các nhà khoa hӑc ViӋt Nam phӕi hӧp khҧo sát

ÿӇ có bҧn luұn chӭng kinh tӃ kӻ thuұt toàn bӝ công trình ÿӗ sӝ này. Và cҧ trѭӟc ÿó, ngay

tӯ năm 1983, quân dân Ĉӗng Nai, dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo, ÿiӅu hành cӫa TӍnh ӫy và Ӫy ban

nhân dân tӍnh, hàng vҥn lѭӧt ngѭӡi ÿã vào cuӝc, vào khai thác cӫi, gӛ tұn dөng ÿӇ dӑn

sҥch vӟi mӝt diӋn tích trên 32.000 héc-ta lòng hӗ. NӃu sӕ ngày công bӓ ra ҩy tính chi trҧ

phҧi tӕn trên mӝt chөc triӋu ÿô la chӟ ÿâu có nhӓ. Song qua hai năm miӋt mài lao ÿӝng

công ích, Nhà nѭӟc không phҧi tәn phí khoҧn tiӅn ÿáng kӇ ҩy mà hoàn toàn do các tҫng

lӟp nhân dân và lӵc lѭӧng vǊ trang ÿóng góp ngày công.

ĈӇ thӵc hiӋn bài viӃt này, mӝt sӕ lҫn tôi có dӏp gһp gӥ tiӃp xúc ÿӇ tìm hiӇu vӏ lão tѭӟng

– Thӭ trѭӣng kiêm Trѭӣng ban chӍ ÿҥo, vӅ nghӋ thuұt ÿiӅu hành công trình thӫy ÿiӋn

mang tҫm thӃ kӹ này – sao mà tài tình ÿӃn thӃ ? Nghe xong, ông cѭӡi nói :

– Thì ӣ ngoài nhìn vào thҩy khӕi lѭӧng công viӋc nó ÿӗ sӝ nhѭ thӃ, không khéo dӉ bӏ

choáng ngӧp. Nhѭng ngѭӡi trong cuӝc cӭ bình tƭnh tӵ tin rӗi sӁ tìm ra ÿӕi sách ÿӇ tháo

gӥ. Ông còn nói rõ:

– Cha ông mình tӯng dҥy : “Có thӵc mӟi vӵc ÿѭӧc ÿҥo”. Trong ÿánh giһc, ngoài ý chí

quyӃt tâm, tình yêu quê hѭѫng ÿҩt nѭӟc và lòng căm thù còn phҧi có súng ÿҥn, vǊ khí.

Nói chuyӋn vӟi kҿ thù không chӍ bҵng lӡi mà bҵng sӭc mҥnh, dùng sӭc mҥnh ÿӇ ÿè bҽp

cái ngҥo mҥn cӫa chúng. Còn trong xây dӵng, bҥn thӱ xem cǊng phҧi cҫn thӵc lӵc lҳm

chӟ. Mà thӵc lӵc khi bҳt tay xây dӵng công trình thӫy ÿiӋn Trӏ An ÿang ӣ… muôn

phѭѫng. Ĉúng vұy ! Lúc ҩy trong tay mình còn mӝt khoҧng trӕng ÿáng sӧ. ThӃ rӗi, ÿѭӧc

phép cӫa chính phӫ ta, tôi trӵc tiӃp gһp gӥ bҥn Nga ÿӗng ý cho ta vay 150 triӋu USD

nhѭng chӫ yӃu bҵng vұt tѭ kӻ thuұt. Yêu cҫu bҥn ÿáp ӭng cái mình ÿang cҫn. Ĉó là

nguӗn thӭ nhҩt. Nhѭng chӍ dӵa vào chӯng ҩy, chѭa ÿӫ. Nguӗn thӭ hai là khai thác tiӅm

lӵc trong dân.

Vào thӡi ÿiӇm 1984, ÿӡi sӕng cán bӝ, bӝ ÿӝi và nhân dân ta còn rҩt khó khăn, lѭѫng

thӵc thӵc phҭm là vҩn ÿӅ chiӃn lѭӧc. Suy nghƭ sao ÿây ÿӇ có mӝt khӕi lѭӧng lѭѫng thӵc

cӵc kǤ lӟn ÿӇ cung cҩp cho hàng vҥn lѭӧt lao ÿӝng ? Ĉây là mӝt bài toán ÿӇ tìm ÿѭӧc

lӡi giҧi và có ÿáp sӕ chính xác không ÿѫn gian chút nào. Qua nhiӅu ÿêm suy nghƭ, tôi

4.10 Page 40

▲back to top

nhӟ lҥi lӡi dҥy giҧn dӏ nhѭng vô cùng sâu sҳc cӫa Bác ngày nào : “DӉ trăm lҫn không

dân cǊng chӏu, khó vҥn lҫn dân liӋu cǊng xong”. Lӡi dҥy bҧo ҩy ÿã trӣ thành chân lý cho

chúng ta vұn dөng không phҧi trong ÿҩu tranh gian khә trѭӟc ÿây, mà trong xây dӵng

hòa bình cǊng còn nguyên giá trӏ. ThӃ rӗi tôi lên kӃ hoҥch hӃt sӭc cө thӇ, cùng vӟi mӝt

sӕ ÿӗng chí trӵc tiӃp ÿi vұn ÿӝng khҳp 13 tӍnh miӅn Ĉông Nam Bӝ, các tӍnh ÿӗng bҵng

sông Cӱu Long và thành phӕ Hӗ Chí Minh ÿӇ làm viӋc vӟi lãnh ÿҥo Ĉҧng, chính quyӅn,

ÿoàn thӇ. Ĉi tӟi ÿâu ÿӅu ÿѭӧc sӵ ÿӗng tình hѭӣng ӭng rҩt cao. Hӑ còn cә vǊ tôi : Hӝi

ÿӗng Bӝ trѭӣng ÿã có văn bҧn chӍ ÿҥo, ÿây là công trình trӑng ÿiӇm phía Nam thӡi kǤ

công nghiӋp hóa nѭӟc nhà, nên chúng tôi ÿã sҹn sàng. ThӃ là ý Ĉҧng, lòng dân gһp

nhau. Thұt cҧm kích, mһc dҫu cuӝc sӕng vӯa thoát ra khӓi cuӝc chiӃn tranh còn trăm bӅ

thiӃu thӕn. ThӃ mà tin yêu Ĉҧng, theo lӡi Ĉҧng gӑi, dân ӫng hӝ hӃt mình, vӟi khҭu hiӋu

“Tҩt cҧ cho Trӏ An”; “Tҩt cҧ vì dòng ÿiӋn sáng ngày mai cӫa Tә quӕc thân yêu”. Và

cǊng tӯ ÿây tôi nghƭ ra nhѭ là mӝt phѭѫng châm “Nhà nѭӟc và nhân dân cùng làm” hoһc

“ăn no, ÿánh mҥnh” hay “chҩt lѭӧng, chҩt lѭӧng và chҩt lѭӧng”… ThӃ là khi ÿã khѫi

dұy ÿѭӧc lòng dân trên cѫ sӣ tә chӭc, lãnh ÿҥo chһt chӁ cӫa các ÿӏa phѭѫng, nguӗn

lѭѫng thӵc, thӵc phҭm, nhu yӃu phҭm thiӃt yӃu khác dҫn dҫn ÿѭӧc ÿiӅu ÿӝng phөc vө

ÿҳc lӵc cho ÿӝi ngǊ cán bӝ, công nhân trên công trình. Nhӳng ai ÿã tӯng có mһt vào thӡi

ÿiӇm hӃt sӭc sôi ÿӝng ÿó, mӟi thҩy sӭc mҥnh cӫa nhân dân ta. Ĉúng là vui nhѭ ngày

hӝi. Không hiӇu sao công viӋc ngұp ÿҫu, phҧi làm viӋc tӟi 12 giӡ/ngày kéo dài nhiӅu ÿӧt

nhѭ vұy mà tôi vүn thҩy khӓe nhѭ khi còn trai tráng. ThӃ mӟi hay chӟ ! Ngay khoҧn

lѭѫng thӵc, thӵc phҭm huy ÿӝng trong dân và mua vӟi giá chӍ ÿҥo ÿӇ phөc vө công trình

tӯ ngày khӣi công ÿӃn khi kӃt thúc tӟi 8 năm liên tөc lên tӟi gҫn 50 tӹ ÿӗng tiӅn ViӋt

Nam. Chѭa kӇ sӕ lѭӧng các ÿӏa phѭѫng tә chӭc. Quá trình xây dӵng, các thӃ lӵc thù

ÿӏch và bӑn phҧn ÿӝng trong nѭӟc chѭa chӏu cҧi tҥo nào có ÿӇ cho ta yên, mà chúng rҳp

tâm phá hoҥi. Hai lҫn chúng ra tay, nhѭng ÿӅu bҥi lӝ do ta ÿӅ cao cҧnh giác. Mӝt lӵc

lѭӧng quân ÿӝi, công an, trinh sát, tình báo ÿѭӧc bӕ trí chһt chӁ, vì vұy mӑi mѭu ÿӗ cӫa

chúng ÿӅu bӏ ta chһn ÿӭng. ThӃ mӟi thҩy sҧn xuҩt gҳn liӅn vӟi bҧo vӋ vӯa là phѭѫng

châm trӣ thành nguyên tҳc không thӇ coi thѭӡng trong bҩt cӭ lúc nào.

ĈӇ có mӝt công trình mang tҫm thӃ kӹ, ÿánh thӭc vùng ChiӃn khu Ĉ rӝng lӟn nhѭ thӫy

ÿiӋn Trӏ An, phҧi huy ÿӝng tӟi ba chөc triӋu ca công, trong ÿó có tӟi hai mѭѫi ngàn thӧ

làm 3 ca liên tөc ÿӇ ÿiӅu khiӇn nhӳng cѫ giӟi máy móc hiӋn ÿҥi, ngoan ngoãn phөc vө

con ngѭӡi, thӵc hiӋn trong khoҧng 8 năm tӯ 1983-1990, khi các tә máy ÿã bҳt ÿҫu vұn

hành. Tәng chi phí ÿҫu tѭ cho toàn bӝ công trình lên ÿӃn 200 triӋu USD.

Qua gҫn 12 năm công trình ÿi vào hoҥt ÿӝng, ÿã tҥo ra mӝt hiӋu quҧ vô cùng to lӟn cҧ

vӅ kinh tӃ, xã hӝi… cho hàng chөc triӋu con ngѭӡi. Ĉһc biӋt, tăng sҧn lѭӧng ÿiӋn ÿáp

ӭng cho các khu công nghiӋp ӣ các tӍnh thành phӕ miӅn Ĉông Nam Bӝ và ÿӗng bҵng

sông Cӱu Long tăng thêm hҩp dүn mӡi gӑi ÿҫu tѭ nѭӟc ngoài vào làm ăn vӟi ta, thu hút

hàng triӋu lao ÿӝng có công ăn viӋc làm әn ÿӏnh cuӝc sӕng. Ánh ÿiӋn ÿã vӅ tӟi nhӳng

bҧn làng hҿo lánh xa xôi, làm cho bӝ mһt nông thôn vùng sâu vùng xa, vùng ÿӗng bào

dân tӝc và căn cӭ kháng chiӃn thay ÿәi rõ. Do giám sát chһt chӁ công trình, phát huy ý

thӭc làm chӫ cӫa ngѭӡi lao ÿӝng, hҥn chӃ tӕi ÿa nҥn lҩy cҳp vұt tѭ nên ÿã tiӃt kiӋm ÿѭӧc

mӝt khoҧn tiӅn, hàng ÿáng kӇ. Dôi ra ÿѭӧc 10 triӋu USD và 3.000 tҩn thép trҧ lҥi cho