Tong ket cong tac binh van tinh Dong Nai trong cuoc khang chien chong My

Tong ket cong tac binh van tinh Dong Nai trong cuoc khang chien chong My

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top

1.2 Page 2

▲back to top
BAN CHҨP HÀNH TӌNH ĈҦNG BӜ ĈӖNG NAI
TӘNG KӂT
CÔNG TÁC BINH VҰN
TӌNH ĈӖNG NAI
TRONG CUӜC KHÁNG CHIӂN CHӔNG MӺ
1954-1975
NHÀ XUҨT BҦN ĈӖNG NAI – 1998

1.3 Page 3

▲back to top
ChӍ ÿҥo nӝi Dung:
Ban Thѭӡng vө TӍnh Ӫy Ĉӗng Nai
Ban chӍ ÿҥo tәng kӃt Binh vұn tӍnh Ĉӗng Nai
Trҫn Thӏ Minh Hoàng
Bí thѭ TӍnh Ӫy, trѭӣng ban
Trҫn Bӱu HiӅn
Phó Bí thѭ thѭӡng trӵc TӍnh Ӫy,
Phó ban
Trҫn Ĉình Thành
Ӫy viên thѭӡng vө TӍnh Ӫy
Trѭӣng ban tuyên giáo
Phó ban thѭӡng trӵc
Ban biên so̩n:
Trҫn Quang Toҥi
NguyӉn Văn Thông

1.4 Page 4

▲back to top
LͤI NÓI Ĉ̮U
Th͹c hi͏n thông tri s͙ 12 – TT/T˰ ngày 2-1-1996 cͯa Ban Bí th˱ Trung
˰˯ng Ĉ̫ng v͉ vi͏c t͝ng k͇t công tác binh v̵n trong cu͡c kháng chi͇n ch͙ng
MͿ, cͱu n˱ͣc ͧ các t͑nh, thành ph͙ ͧ Mi͉n Nam, T͑nh ͮy Ĉ͛ng Nai ÿã thành
l̵p Ban ch͑ ÿ̩o và Ban biên t̵p ÿ͋ t͝ng k͇t công tác binh v̵n cͯa T͑nh Ĉ͛ng
Nai trong thͥi kǤ kháng chi͇n ch͙ng MͿ, cͱu n˱ͣc (1954-1975).
Công tác binh v̵n trong kháng chi͇n là nhi͏m vͭ chi͇n l˱ͫc, k͇t hͫp ch̿t
chͅ cùng công tác ÿ̭u tranh chính tr͓, vNJ trang t̩o thành ba mNJi giáp công, góp
ph̯n giành th̷ng lͫi trong s͹ nghi͏p gi̫i phóng Dân t͡c. Vi͏c t͝ng k͇t công
tác binh v̵n là c̯n thi͇t, nh̹m làm rõ s͹ lãnh ÿ̩o, ch͑ ÿ̩o cͯa Ĉ̫ng b͡ t͑nh
Ĉ͛ng Nai vͣi công tác binh v̵n, ÿánh giá ÿúng vai trò, v͓ trí cͯa công tác binh
v̵n trong th̷ng lͫi chung, ÿ͛ng thͥi rút ra ÿ˱ͫc nhͷng bài h͕c kinh nghi͏m
ÿóng góp cho ÿ˱ͥng l͙i quân s͹ cͯa Ĉ̫ng và cho các th͇ h͏ mai sau.
Vi͏c t͝ng k͇t công tác binh v̵n ͧ Ĉ͛ng Nai có nhi͉u khó khăn, vì: Trong
kháng chi͇n ch͙ng MͿ, ÿ͓a bàn cͯa t͑nh nhi͉u l̯n tách, nh̵p cùng các t͑nh Thͯ
D̯u M͡t, Bà R͓a, t˱ li͏u, tài li͏u b͓ m̭t trong chi͇n tranh, t˱ li͏u l˱u trͷ còn
l̩i r̭t ít, nhi͉u cán b͡ binh v̵n nay không còn. Do ÿó, b̫n t͝ng k͇t này mͣi ch͑
là b˱ͣc ÿ̯u, ch̷c h̻n còn nhi͉u thi͇u sót. Ban ch͑ ÿ̩o t͝ng k͇t r̭t mong nh̵n
ÿ˱ͫc nhi͉u ý ki͇n b͝ sungcͯa các ÿ͛ng chí, nhân dân trong t͑nh, ÿ͋ vi͏c s˱u
t̯m tài li͏u b͝ sung ÿ˱ͫc ti͇n hành t͙t h˯n.
Thay m̿t Ban ch͑ ÿ̩o t͝ng k͇t công tác binh v̵n t͑nh Ĉ͛ng Nai, chúng tôi
chân thành c̫m ˯n các ÿ͛ng chí, ÿ͛ng bào ÿã nhi͏t tình cung c̭p t˱ li͏u, cám
˯n Ban t͝ng k͇t công tác binh v̵n phía Nam ÿã h͟ trͫ t˱ li͏u, giúp chúng tôi
trong công tác ch͑ ÿ̩o và t͝ng k͇t.
TM. BAN CHӌ ĈҤO
TRѬӢNG BAN
Trҫn Thӏ Minh Hoàng
(Ӫy viên Trung Ѭѫng Ĉҧng,
Bí thѭ TӍnh Ӫy Ĉӗng Nai)

1.5 Page 5

▲back to top
PHҪN THӬ NHҨT
ĈӖNG NAI, MӜT ĈӎA BÀN CHIӂN LѬӦC
Ĉӗng Nai là mӝt tӍnh thuӝc miӅn Ĉông Nam bӝ, mӝt chiӃn trѭӡng chuyӇn
tiӃp giӳa cӵc Nam Trung bӝ và miӅn Tây Nam bӝ Ĉӗng Nai tiӃp giáp các tӍnh:
Bình Dѭѫng, Bình Thuұn, Lâm Ĉӗng, Bà Rӏa - vNJng Tàu và thành phӕ Hӗ Chí
Minh. TӍnh gӗm có 8 huyӋn, mӝt thành phӕ Biên Hòa - là trung tâm chính trӏ,
kinh tӃ, văn hóa, xã hӝi cӫa tӍnh; diӋn tích 5.866,4 km2, dân sӕ 2.001.881
ngѭӡi, vӟi khoҧng 40 dân tӝc, trong ÿó, ngѭӡi Kinh chiӃm 92%.
Ĉӗng Nai ÿѭӧc Trung ѭѫng xác ÿӏnh là tӍnh nҵm trong khu vӵc trӑng
ÿiӇm kinh tӃ phía Nam, gӗm; Ĉӗng Nai, thành phӕ Hӗ Chí Minh, Bà Rӏa -
VNJng Tàu.
Ĉӗng Nai có nhiӅu ÿѭӡng giao thông chiӃn lѭӧc ÿi qua, nhѭ: quӕc lӝ 1 ra
miӅn Trung, miӅn Bҳc quӕc lӝ 20 ÿi Lâm Ĉӗng lên Tây Nguyên; quӕc lӝ 15
(nay là quӕc lӝ 51 ) ÿi Bà Rӏa - VNJng Tàu và nhiӅu ÿѭӡng liên tӍnh nhѭ liên tӍnh
lӝ sӕ 2, 16, 24...; ÿѭӡng thӫy có sông Ĉӗng Nai, Lòng Tàu và hӋ thӕng sông
suӕi khá chҵng chӏt, trong ÿó sông Lòng Tàu nӕi vӟi sông Sài Gòn thông ra biӇn
Ĉông, tӯng là ÿѭӡng vұn chuyӇn ÿӇ Mӻ ÿѭa thiӃt bӏ chiӃn tranh xâm lѭӧc vào
miӅn Nam ViӋt Nam. Ĉѭӡng sҳt Bҳc - Nam chҥy ngang qua tӍnh dài 90 km.
Ĉѭӡng không có sân bay quân sӵ Biên Hòa, mӝt sân bay lӟn cӫa Mӻ ӣ miӅn
Ĉông Nam bӝ.
Rӯng Ĉӗng Nai có ba loҥi: Rӯng giӗng, rӯng sác và rӯng trӗng cao su.
Rӯng giӗng Ĉӗng Nai có diӋn tích khá lӟn, thuӝc các khu vӵc: huyӋn Xuân
Lӝc, Long Khánh, Ĉӏnh Quán, Tân Phú, nӕi liӅn vӟi rӯng chiӃn khu Ĉ, Tây
Nguyên và cӵc Nam Trung bӝ, trong chӕng Mӻ là căn cӭ ÿӏa cӫa cách mҥng ӣ
miӅn Ĉông. Rӯng sác Ĉӗng Nai nӕi liӅn vӟi rӯng sác cӫa tӍnh Bà Rӏa - VNJng
Tàu, cӫa thành phӕ Hӗ Chí Minh (nhѭ vùng Cҫn Giӡ, Duyên Hҧi...) nҵm ven
sông Lòng Tàu, Soái Rҥp, cӱa biӇn, là căn cӭ ÿӭng chân, bám trө cӫa Ĉoàn 10
ÿһc công liên tөc tӯ 1966 ÿӃn 1975. Rӯng cao su Ĉӗng Nai có diӋn tích trên
30.000 ha, vӟi ÿӝi ngNJ công nhân có truyӅn thӕng yêu nѭӟc, ÿҩu tranh kiên
cѭӡng, là lӵc lѭӧng nòng cӕt cӫa cách mҥng suӕt hai thӡi kǤ kháng chiӃn.
Tӯ 1954 - 1975, ÿӃ quӕc Mӻ xâm lѭӧc, tiӃn hành xây dӵng tҥi Ĉӗng Nai
nhiӅu căn cӭ quân sӵ, nhiӅu cѫ quan chӍ huy, kho tàng lӟn, các trѭӡng huҩn
luyӋn ÿӇ phөc vө cho cuӝc chiӃn tranh xâm lѭӧc nhѭ: sân bay Biên Hòa, tәng
kho liên hӧp Long Bình, bӝ tѭ lӋnh Quân ÿoàn III, Nha cҧnh sát miӅn Ĉông, bӝ
Tѭ lӋnh hұu cҫn Mӻ, bӝ Tѭ lӋnh 2 dã chiӃn Mӻ, căn cӭ sѭ 1 Mӻ ӣ Hóc Bà Thӭc
(Tân Phong), căn cӭ huҩn luyӋn Nѭӟc Trong (Long Thành), căn cӭ Hoàng DiӋu
ӣ Long Khánh (cӫa sѭ ÿoàn 18 ngөy), căn cӭ trung ÿoàn thiӃt giáp sӕ 11 Mӻ
(Long Giao, Long Khánh), kho bom ÿҥn Thành Tuy Hҥ (Nhѫn Trҥch)... Lӵc
lѭӧng ÿӏch ӣ Ĉӗng Nai gӗm 2 tiӇu khu: Biên Hòa, Long Khánh (tӯ 1957) và

1.6 Page 6

▲back to top
hàng chөc chi khu quân sӵ (tӯ năm 1972, ÿӏch còn lұp phân chi khu quân sӵ xã)
Bӝ máy kìm kҽp ÿѭӧc chúng xây dӵng tӯ tӍnh xuӕng tӟi xã, ҩp, bao gӗm tӅ
ngөy, bҧo an, dân vӋ, công an, cҧnh sát và bình ÿӏnh nông thôn. Quân ngөy chӫ
lӵc quân ÿoàn III có sѭ 18, tӯng lúc tăng cѭӡng các loҥi quân chӫ lӵc nhѭ: nhҧy
dù, lính thӫy ÿánh bӝ, biӋt ÿӝng quân...
Tӯ năm 1965, quân dân Ĉӗng Nai còn phҧi trӵc tiӃp ÿӕi ÿҫu cùng quân
viӉn chinh Mӻ, quân chѭ hҫu Thái, Úc. Ĉһc biӋt tӯ sau cuӝc tiӃn công và nәi
dұy xuân Mұu Thân 1968, vӟi chiӃn dӏch Phѭӧng hoàng, ÿӏch tăng cѭӡng gián
ÿiӋp (phѭӧng hoàng, thiên nga), các ÿoàn cán bӝ bình ÿӏnh nông thôn xuӕng tұn
xã, ҩp ÿӇ lӯa mӏ và phát hiӋn, ÿánh phá cѫ sӣ cách mҥng. Mӭc ÿӝ chiӃn tranh
ngày càng ác liӋt thì bom, pháo, chҩt ÿӝc hóa hӑc ÿѭӧc ÿӏch sӱ dөng càng nhiӅu
trên chiӃn trѭӡng Ĉӗng Nai, không chӍ tàn hҥi tính mҥng, tài sҧn nhân dân, mà
còn hӫy hoҥi nghiêm trӑng môi trѭӡng sӕng tӵ nhiên.
Trong hai cuӝc kháng chiӃn, Ĉӗng Nai luôn là ÿӏa bàn ÿӭng chân ÿӇ các
lӵc lѭӧng vNJ trang (Trung ѭѫng, ÿӏa phѭѫng) tiӃn công vào các cѫ quan chӍ huy
ÿҫu não, các căn cӭ, kho tàng, ÿѭӡng giao thông cӫa ÿӏch ӣ Biên Hòa Sài Gòn.
Vӟi Mӻ ngөy, Biên Hòa - Ĉӗng Nai là xuҩt phát ÿiӇm ÿӇ chúng ÿánh phá cách
mҥng ӣ miӅn Ĉông. Chính vì vұy, Ĉӗng Nai luôn là mӝt chiӃn trѭӡng tranh
chҩp rҩt quyӃt liӋt giӳa ta và ÿӏch. Ngoài nhӳng thӫ ÿoҥn ÿánh phá cách mҥng
bҵng quân sӵ vӟi bom ÿҥn, chҩt ÿӝc hóa hӑc, Mӻ ngөy còn ÿánh phá bҵng chính
trӏ (tâm lý chiӃn), kinh tӃ, văn hóa nhҵm phân hóa quҫn chúng, triӋt tiêu cѫ sӣ
cách mҥng, xây dӵng hұu thuүn chính trӏ cho ngөy quyӅn tay sҥn bҳt lính ÿôn
quân, bình ÿӏnh nông thôn.
Trong cuӝc kháng chiӃn chӕng Mӻ, cӭu nѭӟc, cách mҥng miӅn Nam trҧi
qua nhiӅu giai ÿoҥn chiӃn lѭӧc. ĈӇ có thӇ giành thҳng lӧi trѭӟc mӝt kҿ thù có
tiӅm lӵc kinh tӃ, quӕc phòng, Ĉҧng ta ÿӅ ra ÿѭӡng lӕi kháng chiӃn toàn dân,
toàn diӋn, phát ÿӝng cuӝc chiӃn tranh nhân dân kӃt hӧp chһt chӁ giӳa ÿҩu tranh
vNJ trang, ÿҩu tranh chính trӏ ÿҩu tranh binh vұn nhҵm tҥo nên sӭc mҥnh tәng
hӧp, ÿҭy lùi ÿӏch tӯng bѭӟc, giành thҳng lӧi tӯng phҫn, tiӃn lên giành thҳng lӧi
hoàn toàn, giҧi phóng miӅn Nam, thӕng nhҩt ÿҩt nѭӟc.
Trong viӋc xây dӵng sӭc mҥnh tәng hӧp bҵng ÿҩu tranh “ba mNJi”, tiӃn
công binh vұn là mӝt nhiӋm vө chiӃn lѭӧc, mӝt mNJi tiӃn công chiӃn lѭӧc, là sӵ
kӃ thӯa 10 truyӅn thӕng “tâm công” cӫa cha ông ta, cӫa dân tӝc ta, mӝt dân tӝc
ÿҩt không rӝng, dân không ÿông, kinh tӃ lҥc hұu, lҥi phҧi luôn ÿӕi ÿҫu vӟi
nhӳng kҿ thù mҥnh hѫn. TiӃn công binh vұn làm phân hóa lӵc lѭӧng ÿӏch, làm
ÿӏch suy yӃu, cNJng chính là tăng cѭӡng thӃ và lӵc cӫa cách mҥng, tҥo thêm thӡi
cѫ ÿӇ tiӃn lên giành thҳng lӧi hoàn toàn.
Trong cuӝc kháng chiӃn chӕng ÿӃ quӕc Mӻ, tӍnh Biên Hòa nhiӅu lҫn tách
nhұp cùng tӍnh Bà Rӏa, tӍnh Thӫ Dҫu Mӝt, nhѭng công tác binh vұn luôn luôn
ÿѭӧc cҩp ӫy lãnh ÿҥo trӵc tiӃp. Tә chӭc Binh vұn tӯ tӍnh xuӕng huyӋn, xã ÿѭӧc
hình thành có hӋ thӕng; ÿӝi ngNJ cán bӝ làm công tác binh vұn ÿѭӧc ÿào tҥo,

1.7 Page 7

▲back to top
huҩn luyӋn ÿӇ nҳm vӳng ÿѭӡng lót, chính sách cӫa Ĉҧng, biӃt làm công tác vұn
ÿӝng quҫn chúng ÿӇ xây dӵng và phát triӇn các cѫ sӣ binh vұn. Trên cѫ sӣ ÿó,
công tác binh vұn cӫa Ĉҧng bӝ ÿã góp phҫn to lӟn trong viӋc xây dӵng và phát
triӇn lӵc lѭӧng cách mҥng, phân hóa, cô lұp, hҥn chӃ các hoҥt ÿӝng ÿánh phá
cӫa ÿӏch, diӋt ác phá kìm, bӭc rút, bӭc hàng các ÿӗn bót, phá rã nhiӅu ÿѫn vӏ
ÿӏch; ÿӗng thӡi phөc vө ÿҳc lӵc cho các hoҥt ÿӝng ÿҩu tranh chính trӏ, vNJ trang,
tiêu diӋt sinh lӵc, phѭѫng tiӋn chiӃn tranh cӫa ÿӏch, góp phҫn xӭng ÿáng trong
sӵ nghiӋp giҧi phóng dân tӝc, thӕng nhҩt Tә quӕc.
PHҪN THӬ II
CÔNG TÁC BINH VҰN CӪA TӌNH ĈӖNG NAI
TRONG CUӜC KHÁNG CHIӂN CHӔNG MӺ (1954-1975)
GIAI ĈǪN TͲ 1954-1960
I. Âm mѭu, thӫ ÿoҥn ÿánh phá cӫa ÿӏch
HiӋp ÿӏnh Giѫ-ne-vѫ (Genève) ÿѭӧc ký kӃt (20/7/1954) là mӝt thҳng lӧi
to lӟn cӫa toàn Ĉҧng, toàn quân, toàn dân ta ÿã bӅn bӍ ÿҩu tranh liên tөc trong
chín năm kháng chiӃn chӕng thӵc dân Pháp.
Ngay khi hiӋp ÿӏnh chѭa ký kӃt, ngày 7-7-1954, ÿӃ quӕc Mӻ ÿѭa Ngô
Ĉình DiӋm vӅ Sài Gòn ÿӇ dӵng lên bӝ máy tai sai tӯ trung ѭѫng tӟi tӍnh, quұn,
xã, làm công cө ÿàn áp phong trào cách mҥng, nhҵm thӵc hiӋn tham vӑng biӃn
miӅn Nam thành thuӝc ÿӏa kiӇu mӟi. Chúng phá hoҥi hiӋp ÿӏnh mӟi ÿѭӧc ký kӃt
vӟi các hoҥt ÿӝng nhѭ sau:
1. VӅ chính trӏ:
TiӃn hành xây dӵng bӝ máy chính quyӅn tai sai tӯ trung ѭѫng xuӕng tӍnh,
huyӋn, xã; xây dӵng hұu thuүn chính trӏ cho chính phӫ bù nhìn, thӇ hiӋn rõ qua
viӋc cѭӥng bӭc ÿӗng bào miӅn Bҳc có ÿҥo Thiên chúa vào Nam. Trong ÿó, tҥi
tӍnh Biên Hòa, ÿӏch bӕ trí gҫn 100.000 ngѭӡi dӑc theo các quӕc lӝ quan trӑng
nhѭ: lӝ 1, lӝ 15, lӝ 20…, bӕ trí sâu vào cҧ nhӳng vùng căn cӭ cách mҥng cNJ cӫa
ta nhѭ: chiӃn khu Ĉ, rӯng Sác.
Chúng xây dӵng ÿҧng phái và các tә chӭc chính trӏ phҧn ÿӝng nhѭ: Cҫn
lao nhân vӏ; hình thành nhiӅu tә chӭc quҫn chúng phҧn ÿӝng nhѭ: phong trào
Cách mҥng quӕc gia, Thanh niên, Phө nӳ cӝng hòa, Phө nӳ liên ÿӟi, Tәng liên
ÿoàn lao công,… ÿӇ lӯa mӏ quҫn chúng; mӣ các chiӃn Ĉӏch: “t͙ c͡ng, di͏t
c͡ng”, tuyên truyӅn xuyên tҥc Ĉҧng Cӝng sҧn và chӫ nghƭa Cӝng sҧn.
2. VӅ kinh tӃ:
DiӋm ra chӍ dө sӕ 2, chӍ dө 57 gӑi là “c̫i cách ÿi͉n ÿ͓a”, nhѭng thӵc chҩt

1.8 Page 8

▲back to top
là cѭӟp lҥi ruӝng ÿҩt cӫa nhân dân, nhҩt là ӣ các vùng căn cӭ kháng chiӃn mà
cách mҥng ÿã cҩp cho bà con hӗi chín năm. Chúng phân biӋt ÿӕi xӱ ÿӇ phân
hóa, chia rӁ nhân dân. Ngѭӡi ӣ vùng tҥm chiӃm có thân nhân tham gia ngөy
quân ngөy quyӅn ÿѭӧc ѭu tiên hѫn trong viӋc cҩp ÿҩt ÿi lҥi làm ăn kinh tӃ.
Chúng cho tѭ sҧn khai thác lâm sҧn, thӵc chҩt là ÿӇ phá rӯng, phá căn cӭ
cNJ cӫa cách mҥng. Nhѭ ӣ Biên Hòa, viӋc khai thác lâm sҧn ÿѭӧc DiӋm giao cho
Trҫn LӋ Xuân. Chúng mӣ các ÿѭӡng 322, 323 cҳt sâu vào chiӃn khu Ĉ.
Tӯ năm 1958, ÿӏch phá căn cӭ Bình Ĉa, làm ÿѭӡng xa lӝ Biên Hòa - Sài
Gòn, lұp khu kӻ nghӋ Biên Hòa.
3. VӅ quân sӵ:
Ĉӏch ra sӭc xây dӵng quân ÿӝi bù nhìn, loҥi bӓ nhӳng tên tѭӟng, tá thân
Pháp; tiӃn hành thanh trӯ các lӵc lѭӧng vNJ trang ÿӕi lұp nhѭng thân Pháp nhѭ:
Bình Xuyên, Cao Ĉài Hòa Hҧo ÿӇ xây dӵng quân ÿӝi “qu͙c gia”. Ĉӏch tҩn công
quân Bình Xuyên ӣ Sài Gòn, sau ÿó, mӣ chiӃn dӏch Hoàng DiӋu ӣ rӯng sác
Biên Hòa nhҵm tiêu diӋt lӵc lѭӧng này. Tҥi Biên Hòa, ÿӏch ÿѭa sѭ ÿoàn 5 Nùng
do Woòng A Sáng chӍ huy tӯ Cao Bҵng vào làm nòng cӕt ÿӇ xây dӵng căn cӭ ӣ
Bình Ĉa (căn cӭ Trҫn Quӕc Toҧn); tăng cѭӡng cӕ vҩn quân sӵ Mӻ (MAAG) ÿӇ
tә chӭc huҩn luyӋn và chӍ huy quân ngөy.
Bӝ máy công an mұt vө ÿѭӧc ÿӏch tә chӭc tұn xã, thôn, kӃt hӧp vӟi bӑn
công dân vө, dân ý vө ÿӇ truy tìm, theo dõi phát hiӋn, ÿánh phá cѫ sӣ cách
mҥng.
Tӯ tháng 2 năm 1955, ÿӏch ÿã tә chӭc ӫy ban tӕ cӝng tӯ trung ѭѫng xuӕng
tӍnh, quұn, xã mӣ chiӃn dӏch “t͙ C͡ng, di͏t C͡ng” trҧ thù, khӫng bӕ ngѭӡi
kháng chiӃn cNJ; ÿi ÿôi chúng dùng các thӱ ÿoҥn kinh tӃ tâm lý chiӃn ÿӇ dө dӛ
mua chuӝc, làm tha hóa nhӳng cán bӝ kháng chiӃn nhӳng cѫ sӣ cách mҥng
thiӃu vӳng vàng. Tӯ tháng 7-1956, ÿӏch mӣ chiӃn dӏch Trѭѫng Tҩn Bѭu ÿánh
vào lӵc lѭӧng cách mҥng cӫa Ĉҧng. Tҥi Biên Hòa, ÿӏch lұp nhà tù Tân HiӋp
(ngөy trang vӟi tên gӑi là Trung tâm cҧi huҩn).
Dѭӟi sӵ ÿàn áp, khӫng bӕ o ép cӫa kҿ thù, nhân dân miӅn Nam, trong ÿó
có Biên Hòa, Ĉӗng Nai phҧi sӕng trong mӝt xã hӝi ÿen tӕi, ngӝt ngҥt. Tháng 5-
1959, DiӋm ra luұt 10/59, “ÿ̿t C͡ng s̫n ra ngoài vòng pháp lu̵t”, lê máy
chém khҳp miӅn Nam, gây nhiӅu thiӋt hҥn khó khăn cho phong trào cách mҥng,
càng thӇ hiӋn rõ bӝ mһt phát xít phҧn dân hҥn nѭӟc.
Cuӝc sӕng ÿen tӕi, càng làm cho mâu thuүn giӳa nhân dân ta và Mӻ ngөy
càng sâu sҳc; mâu thuүn giӳa bӑn tay sai thân Pháp và thân Mӻ ngày càng quyӃt
liӋt; mâu thuүn giӳa các giáo phái ÿӕi lұp vӟi chính quyӅn DiӋm ngày càng
không thӇ ÿiӅu hòa. Ĉó là nhӳng cѫ hӝi ÿӇ lӵc lѭӧng cách mҥng có thӇ lӧi dөng
tiӃn công và khoét sâu mâu thuүn nӝi bӝ kҿ thù.

1.9 Page 9

▲back to top
II. CÔNG TÁC BINH VҰN.
1. Tә chӭc bӝ máy lãnh ÿҥo công tác binh vұn.
HiӋp ÿӏnh Giѫ-ne-vѫ ÿѭӧc ký kӃt, ÿҩt nѭӟc ta chuyӇn tӯ chiӃn tranh sang
hòa bình. Ĉҩt nѭӟc tҥm thӡi chia làm 2 miӅn: MiӅn Bҳc ÿѭӧc giҧi phóng ÿi lên
xây dӵng chӫ nghƭa xã hӝi. MiӅn Nam tҥm thӡi do ÿӕi phѭѫng kiӇm soát. Cách
mҥng tӯ chӛ có chính quyӅn, có quân ÿӝi, có vùng giҧi phóng, trӣ thành vùng
ÿѭӧc bàn giao cho quân ÿӝi Liên hiӋp Pháp. Theo hiӋp ÿӏnh, sau hai năm sӁ
tәng tuyӇn cӱ thӕng nhҩt nѭӟc nhà.
NhiӋm vө cӫa cách mҥng miӅn Nam lúc này là: ÿҩu tranh giӳ gìn hòa
bình, thӕng nhҩt ÿҩt nѭӟc, ÿӝc lұp dân chӫ, tұp trung mNJi nhӑn ÿҩu tranh vào ÿӃ
quӕc Mӻ, thӵc dân Pháp và bӑn tay sai.
Ӣ tӍnh Biên Hòa (lúc ÿó còn là tӍnh Thӫ Biên), TӍnh ӫy chӍ ÿҥo sҳp xӃp lӵc
lѭӧng chuҭn bӏ tұp kӃt, vӯa bӕ trí lӵc lѭӧng cán bӝ ӣ lҥi hҿm ÿӝng, lãnh ÿҥo
phong trào cách mҥng cӫa tӍnh. Nhìn chung, các lӵc lѭӧng vNJ trang ÿӅu tұp kӃt
ra miӅn Bҳc.
Trong giai ÿoҥn này, TӍnh ӫy xác ÿӏnh nhiӋm vө cӫa cҩp ӫy là: Ti͇n hành
ÿ̭u tranh chính tr͓, ÿòi ÿ͙i ph˱˯ng thi hành hi͏p ÿ͓nh Gi˯-ne-v˯, ch͙ng khͯng
b͙ tr̫ thù ng˱ͥi kháng chi͇n; ÿòi dân sinh, dân chͯ, b̫o v͏ thành qu̫ cách
m̩ng. Trong cu͡c ÿ̭u tranh chính tr͓ ph̫i ti͇n hành công tác binh t͉ v̵n;
tránh manh ÿ͡ng vNJ trang, t̩o s˯ hͧ cho ÿ͓ch khͯng b͙.
TӍnh Biên Hòa lúc này gӗm có các huyӋn: Tân Uyên, Vƭnh Cӱu, Long
Thành, Xuân Lӝc, thӏ xã Biên Hòa. HuyӋn ӫy, Thӏ ӫy ÿӅu do thѭӡng vө TӍnh ӫy
chӍ ÿӏnh; hҫu hӃt các xã ÿӅu có chi bӝ Ĉҧng, chi ӫy. TӍnh ӫy có các Ban căn cӭ,
Tuyên huҩn, Giao liên, Binh vұn. Ban Binh vұn ÿѭӧc tә chӭc tӯ tӍnh xuӕng
huyӋn, xã. Bí thѭ TӍnh ӫy, Bí thѭ Thӏ ӫy, HuyӋn ӫy, bí thѭ chi bӝ ÿӅu kiêm
nhiӋm trѭӣng ban Binh vұn. Bӝ máy lãnh ÿҥo bӕ trí cán bӝ có năng lӵc và phân
công theo dõi chӫ lӵc, bҧo an; còn dân vӋ và tӅ xã giao cho chi bӝ ÿҧm nhұn.
Toàn tӍnh Biên Hòa có trên 100 chi bӝ Ĉҧng, mӛi chi bӝ có tӯ 10 ÿӃn 20
ÿҧng viên. Bí thѭ hoһc phó bí thѭ chi bӝ phө trách công tác binh vұn ӣ cѫ sӣ.
Do ÿһc ÿiӇm, tình hình nhiӋm vө mӟi là ÿҩu tranh chính trӏ nhҵm mөc tiêu
dân sinh, dân chӫ, hòa bình; ÿҩu tranh ÿòi thi hành hiӋp ÿӏnh, hiӋp thѭѫng tәng
tuyӇn cӱ, nên công tác chính trӏ và binh vұn ÿѭӧc Ĉҧng bӝ xác ÿӏnh là nhiӋm vө
quan trӑng hàng ÿҫu.
Trên tinh thҫn này TӍnh ӫy Biên hòa xác ÿӏnh nhiӋm vө công tác binh vұn
là nhiӋm vө cӫa toàn Ĉҧng, toàn dân; mӑi ÿҧng viên, ÿoàn viên, cѫ sӣ cách
mҥng ÿӅu phҧi làm công tác vұn ÿӝng ngөy binh, làm tan rã tә chӭc, tѭ tѭӣng
cӫa ÿӏch. Và thӵc tӃ cho thҩy, trong ÿiӅu kiӋn kҿ thù ÿang nҳm bҥo lӵc và sӱ
dөng bҥo lӵc phҧn cách mҥng, thì ÿҩu tranh chính trӏ, binh vұn là vNJ khí ÿӇ có
thӇ bҧo vӋ cán bӝ, cѫ sӣ và quyӅn lӧi cӫa nhân dân.

1.10 Page 10

▲back to top
2. Binh vұn phөc vө cho ÿҩu tranh chính trӏ.
ChӍ thӏ cӫa Bӝ Chính trӏ Trung ѭѫng Ĉҧng ngày 6- 9-1954 vӅ “Tình hình
mͣi, nhi͏m vͭ công tác mͣi cͯa mi͉n Nam” xác ÿӏnh rõ : “Nhi͏m vͭ cͯa Ĉ̫ng
ͧ mi͉n Nam là lãnh ÿ̩o nhân dân mi͉n Nam ÿ̭u tranh th͹c hi͏n hi͏p ÿ͓nh ÿình
chi͇n, cͯng c͙ hòa bình, th͹c hi͏n t͹ do dân chͯ, c̫i thi͏n dân sinh, th͹c hi͏n
th͙ng nh̭t và tranh thͯ ÿ͡c l̵p. Ĉ͛ng thͥi ph̫i lãnh ÿ̩o nhân dân ch͙ng
nhͷng hành ÿ͡ng khͯng b͙, ÿàn áp, ÿánh phá c˯ sͧ cͯa ta, b̷t bͣ cán b͡ ta và
qu̯n chúng cách m̩ng, ch͙ng nhͷng hành ÿ͡ng ti͇n công cͯa ÿ͓ch, giͷ ḽy
quy͉n lͫi cͯa qu̯n chúng ÿã giành ÿ˱ͫc trong thͥi kǤ kháng chi͇n, nh̭t là
vùng căn cͱ ÿ͓a và du kích cͯa ta”.
Thӵc hiӋn chӍ thӏ cӫa Bӝ Chính trӏ, Xӭ ӫy Nam bӝ ÿã ra nghӏ quyӃt I (năm
1955) xác ÿӏnh rõ kҿ thù là ÿӃ quӕc Mӻ và tay sai Ngô Ĉình DiӋm; xác ÿӏnh
mөc tiêu trѭӟc mҳt là hòa bình, thӕng nhҩt, ÿӝc lұp và dân chӫ. Vӟi công tác
binh vұn, Nghӏ quyӃt chӍ rõ : "Chính sách cͯa ta ÿ͙i vͣi h͕ là cùng nhau giͷ
gìn hòa bình, ÿi ÿ͇n th͙ng nh̭t chính quy͉n và quân ÿ͡i trên c˯ sͧ th͙ng nh̭t,
ÿ͡c l̵p dân chͯ chung cho toàn dân t͡c. Do âm m˱u cͯa Pháp, MͿ, ta c̯n phát
ÿ͡ng, phát tri͋n ÿ̭u tranh r͡ng rãi trong binh sƭ ngͭy, trong các c̭p ch͑ huy,
nh̭t là c̭p bên d˱ͣi, b̷t bu͡c ÿ͙i ph˱˯ng ph̫i dân chͯ hóa b͡ máy chính
quy͉n và quân ÿ͡i mi͉n Nam, ph̫i l̵p m͡t m̿t tr̵n dân t͡c, dân chͯ, th͙ng
nh̭t trong các t͝ chͱc ÿó, ÿ̭u tranh th͹c hi͏n vi͏c th͙ng nh̭t và hoàn thành
ÿ͡c l̵p dân chͯ. Căn b̫n n̷m cho ÿ˱ͫc chính quy͉n c̭p xã, tranh thͯ chính
quy͉n bên trên, ÿ˱a ng˱ͥi cͯa ta ra ͱng c͵ vào chính quy͉n các c̭p. Ĉó là m͡t
công tác c͹c kǤ quan tr͕ng”.
Tӯ tháng 9-1954 ÿӃn năm 1959, TӍnh ӫy Biên Hòa ÿã tә chӭc nhiӅu cuӝc
ÿҩu tranh chính trӏ cӫa quҫn chúng tӯ nông thôn ÿӃn ÿô thӏ và các sӣ cao su. Có
cuӝc ÿҩu tranh quy mô nhӓ gӗm vài ba chөc ngѭӡi, có nhiӅu cuӝc ÿҩu tranh quy
mô vài trăm ngѭӡi, nhѭng cNJng có nhӳng cuӝc ÿҩu tranh quy mô hàng ngàn,
hàng chөc ngàn ngѭӡi tham gia, nhҩt là nhӳng cuӝc ÿҩu tranh cӫa công nhân
cao su. Nӝi dung ÿҩu tranh là chӕng cѭӟp ÿҩt, ÿòi tăng lѭѫng giҧm giӡ làm, ÿòi
dân chӫ (lұp nghiӋp ÿoàn), chӕng khӫng bӕ trҧ thù ngѭӡi kháng chiӃn. Hình
thӭc ÿҩu tranh khá phong phú. Có cuӝc ÿҩu tranh gián tiӃp bҵng kiӃn nghӏ ÿӃn
huyӋn lӷ, tӍnh lӷ, tҥi trө sӣ ӫy hӝi quӕc tӃ kiӇm soát ÿình chiӃn, nhѭng cNJng có
nhiӅu cuӝc ÿҩu tranh trӵc diӋn. NhiӅu cuӝc ÿҩu tranh, ÿӏch dùng cҧnh sát, bҧo
an ÿàn áp, Ban chӍ ÿҥo ÿã sӱ dөng các tә công tác binh vұn ÿi vұn ÿӝng, thuyӃt
phөc anh em binh sƭ chӕng lӋnh không ÿàn áp (nhѭ ӣ Long Thành, Vƭnh Cӱu,
Xuân Lӝc...). NhiӅu cuӝc mít tinh ӣ Vƭnh Cӱu, Long Thành, ta vұn ÿӝng hàng
chөc gia ÿình binh sƭ ngөy cùng tham gia, gây tác ÿӝng mҥnh ÿӃn tѭ tѭӣng, tinh
thҫn binh lính, sƭ quan ÿӏch, lên án chӃ ÿӝ tay sai Sài Gòn
3.Vұn ÿӝng lӵc lѭӧng Bình Xuyên vӅ vӟi cách mҥng.
Ĉҫu tháng 5-1955, thҩt bҥi trong cuӝc xung ÿӝt vNJ trang cùng vӟi quân
ngөy Sài Gòn cӫa DiӋm lӵc lѭӧng vNJ trang Bình Xuyên rút lui vӅ rӯng sác

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top
Long Thành vӟi hѫn 4.000 quân. Nhân dân vùng Phѭӟc Khánh, Phú Hӳu,
Phѭӟc Thӑ, Phѭӟc An, Phѭӟc Long (Nhѫn Trҥch) rҩt hoang mang, lo sӧ chiӃn
tranh sӁ gây ҧnh hѭӣng không tӕt ÿӃn cuӝc sӕng.
Giӳa tháng 5-1955, Xӭ ӫy Nam bӝ, ban Binh vұn Xӭ ÿã cӱ ÿӗng chí
NguyӉn Trӑng Tâm, cán bӝ binh vұn Xӭ vӅ Long Thành liên lҥc vӟi HuyӋn ӫy
Long Thành, móc cѫ sӣ vào rӯng sác ÿӇ tiӃn hành công tác vұn ÿӝng Bình
Xuyên ngҧ vӅ phía cách mҥng, cùng chӕng lҥi chӃ ÿӝ tay sai Ngô Ĉình DiӋm.
Sau khi nҳm chҳc tình hình lӵc lѭӧng, tѭ tѭӣng sƭ quan, binh lính Bình Xuyên,
Xӭ ӫy Nam bӝ ÿã cӱ mӝt ÿoàn cán bӝ xѭѫng rӯng sác làm nhiӋm vө vұn ÿӝng
lӵc lѭӧng Bình Xuyên. Ĉoàn gӗm các ÿӗng chí Võ Văn Khánh, phó bí thѭ Liên
TӍnh ӫy miӅn Ĉông (trѭӣng ÿoàn); Phҥm Văn Thuұn, bí thѭ TӍnh ӫy Biên Hòa,
kiêm trѭӣng ban Binh vұn tӍnh (phó ÿoàn) và 1 cán bӝ binh vұn cӫa Xӭ. Ĉѭӧc
HuyӋn ӫy Long Thành hѭӟng dүn, ÿoàn ÿѭӧc cѫ sӣ dùng ghe ÿѭa vào rӯng sác
làm viӋc cùng ban Tham mѭu Bình Xuyên. ĈiӅu kiӋn ÿѭӧc hai bên thӓa thuұn
là Ĉҧng bӝ Biên Hòa sӁ vұn ÿӝng nhân dân tҥi chӛ giúp ÿӥ lѭѫng thӵc cho anh
em Bình Xuyên, ngѭӧc lҥi, lӵc lѭӧng Bình Xuyên không gây hҥi cho dân. Theo
chӍ ÿҥo cӫa HuyӋn ӫy Long Thành và chi bӝ cѫ sӣ, nhân dân Phѭӟc An, Phѭӟc
Thӑ, Phѭӟc Long, Phѭӟc Khánh, Phú Hӳu ÿã vұn ÿӝng ÿông ÿҧo binh lính Bình
Xuyên bӓ ngNJ vӅ làm ăn.
Ĉһc biӋt trong công tác binh vұn, thông qua cѫ sӣ bí mұt, HuyӋn ӫy Long
Thành khéo léo vұn ÿӝng quҫn chúng cùng tiӇu ÿoàn 3 Bình Xuyên bӭc hàng
ÿӗn Phѭӟc Thӑ, chiêu hàng mӝt trung ÿӝi bҧo an ngөy. Sau ÿó, lҥi bao vây tҩn
công phá rã bӑn lính ÿӗn Phѭӟc Long. Mӝt ngày sau, hѫn 200 quҫn chúng cùng
tiӇu ÿoàn 3 bao vây bӭc rút ÿӗn lính bҧo an ÿóng tҥi cҫu VNJng Gҩm (Phѭӟc An)
Tháng 8-1955, Ngô Ĉình DiӋm mӣ chiӃn dӏch Hoàng DiӋu ÿánh vào rӯng
sác ÿӇ tiêu diӋt lӵc lѭӧng Bình Xuyên. Ĉѭӧc sӵ giúp ÿӥ cӫa nhân dân và Ĉҧng
bӝ ÿӏa phѭѫng, tiӇu ÿoàn 3 Bình Xuyên do trung tá Võ Văn Môn chӍ huy vӟi
gҫn 200 binh sƭ ÿã vѭӧt khӓi vòng vây cӫa ngөy quân Sài Gòn, vѭӧt lӝ 15 vӅ sӣ
cao su Ông QuӃ, rӗi Xuyên Mӝc và sau ÿó vӅ chiӃn khu Ĉ an toàn. Xӭ ӫy ÿã cӱ
ÿӗng chí Phҥm Văn Thuұn làm chính trӏ viên lӵc lѭӧng Bình Xuyên ly khai và
mӝt sӕ cán bӝ quân sӵ cách mҥng vào trong lӵc lѭӧng này, kiên trì giáo dөc
chuyӇn hóa ÿѫn vӏ thành lӵc lѭӧng vNJ trang cách mҥng. HuyӋn ӫy Long Thành
và các chi bӝ tҥi chӛ ÿã thu gom, cҩt giҩu ÿѭӧc khoҧng 20 tҩn ÿҥn, vNJ khí cӫa
lӵc lѭӧng Bình Xuyên .
Vұn ÿӝng ÿѭӧc mӝt bӝ phұn binh lính, sƭ quan Bình Xuyên (tiӇu ÿoàn 3) là
thҳng lӧi lӟn cӫa ÿѭӡng lӕi ÿҥi ÿoàn kӃt cӫa Ĉҧng ta. Ĉѭa ÿѭӧc lӵc lѭӧng này
vӅ chiӃn khu Ĉ, cho thҩy sӵ nhҥy bén, kӏp thӡi nҳm thӡi cѫ cӫa Xӭ ӫy, TӍnh ӫy
Biên Hòa, HuyӋn ӫy Long Thành và cѫ sӣ ÿӏa phѭѫng. KӃt quҧ vұn ÿӝng ÿѭӧc
mӝt bӝ phұn Bình Xuyên cӫa Ĉҧng bӝ Biên Hòa ÿã tҥo thêm thӃ và lӵc cho
vùng căn cӭ rӝng lӟn tҥo ÿiӅu kiӋn nӕi thông hành lang Nam-Bҳc, bàn ÿҥp cho
các lӵc lѭӧng vNJ trang giҧi phóng ra ÿӡi vào cuӕi năm 1957; gҳn chһt các tӍnh

2.2 Page 12

▲back to top
miӅn Ĉông bҵng hӋ thӕng giao liên bí mұt, trong khi ÿѭӡng dây giao liên hӧp
pháp bӏ ÿӏch ÿánh phá, ÿӭt ÿoҥn. Sӵ kiӋn này tác ÿӝng mҥnh ÿӃn tѭ tѭӣng binh
sƭ ngөy, càng khoét sâu thêm mâu thuүn trong nӝi bӝ ngөy quyӅn, vҥch trҫn bҧn
chҩt tay sai phát xít cӫa chính quyӅn bù nhìn Ngô Ĉình DiӋm, tҥo thêm ÿiӅu
kiӋn ÿӇ sau này công tác binh vұn càng có hiӋu quҧ hѫn nӳa.
4. Binh vұn phөc vө cho cuӝc nәi dұy phá khám Tan HiӋp ngày
2/12/1956
Khám Tân HiӋp (ÿӏch gӑi là Trung tâm cҧi huҩn) là mӝt trong nhӳng nhà
tù lӟn ӣ miӅn Nam, Mӻ - DiӋm giam cҫm nhӳng cán bӝ, ÿҧng viên và nhân dân
yêu nѭӟc ÿҩu tranh chӕng lҥi âm mѭa cѭӟp nѭӟc và bán nѭӟc cӫa ÿӃ quӕc và
tay sai bù nhìn ӣ Sài Gòn.
Trong nhà tù Tân HiӋp, ta ÿã xây dӵng ÿѭӧc Ĉҧng ӫy và nhiӅu chi bӝ
trong các trҥi ÿӇ lãnh ÿҥo tù nhân ÿҩu tranh chӕng chính sách “T͙ c͡ng, Di͏t
c͡ng “, chӕng chào cӡ ÿòi cҧi thiӋn chӃ ÿӝ trong nhà tù... Sau khi ÿӏch mӣ chiӃn
dӏch, Trѭѫng Tҩn Bѭu ÿánh phá cách mҥng ӣ miӅn Ĉông, nhà tù Tân HiӋp giam
giӳ trên 3.000 ngѭӡi ; ÿӏch lҥi ÿang chuҭn bӏ ÿѭa nhiӅu tù nhân ÿi ÿày ngoài
Côn Ĉҧo. Trѭӟc tình hình này, Ĉҧng ӫy nhà tù Tân HiӋp quyӃt ÿӏnh tә chӭc mӝt
cuӝc phá khám, ÿѭa anh em thoát khӓi nhà tù cӫa ÿӏch. Ĉҧng ӫy còn bӕ trí
nhiӅu tә tiӃn hành công tác binh vұn, tranh thӫ binh sƭ gác trҥi, tranh thӫ gia
ÿình, vӧ con cӫa hӑ (nhѭ cho hӑ cѫm thӯa ÿӇ nuôi heo, giúp viӋc vһt trong gia
ÿình). Nhӡ làm binh vұn tӕt, Ĉҧng ӫy nҳm kӏp thӡi tình hình canh phòng cӫa
ÿӏch, lãnh ÿҥo các cuӝc ÿҩu tranh thҳng lӧi. Quy luұt canh gác (giӡ gác, ÿәi
gác), bҧn ÿӗ trҥi giam vӟi ÿҫy ÿӫ kho vNJ khí, nhà giám ÿӕc, giám thӏ, các cәng
gác, hӋ thӕng bӕ phòng xung quanh trҥi ta ÿӅu nҳm ÿѭӧc thông qua công tác
chính trӏ, binh vұn. Ĉây là tiӅn ÿӅ ÿӇ Ĉҧng ӫy nhà tù Tân HiӋp quyӃt ÿӍnh tә
chӭc cuӝc nәi dұy phá khám.
17 giӡ 50 ngày 2-12- 1956, cuӝc phá khám nә ra theo kӃ hoҥch. KӃt quҧ,
462 cán bӝ, chiӃn sƭ và ngѭӡi yêu nѭӟc ÿã thoát khӓi trҥi giam cӫa ÿӏch, tӏch thu
trên 40 khҭu súng các 1oҥi.
Trong vòng kìm kҽp cӫa kҿ thù, nhѭng Ĉҧng ӫy nhà tù Tân HiӋp vӟi công
tác binh vұn bҵng nhiӅu hình thӭc ÿã nҳm chҳc ÿӏch tranh thӫ thӡi cѫ chuҭn bӏ
mӑi ÿiӅu kiӋn cho cuӝc nәi dұy phá khám thành công, góp phҫn tăng cѭӡng
thêm lӵc lѭӧng cho phong trào cách mҥng miӅn Nam nói chung, Biên Hòa nói
riêng.
5. Xây dӵngcѫ sӣ nӝi tuyӃn trong hàng ngNJ ÿӏch và sӱ dөng có hiӋu
quҧ.
Thӵc hiӋn sӵ chӍ ÿҥo cӫa Xӭ ӫy và ban Binh vұn Xӭ TӍnh ӫy, ban Binh
vұn tӍnh Biên Hòa ÿã bӕ trí cán bӝ cӕt cán ÿi sâu sát vұn ÿӝng gia ÿình binh sƭ,
xây dӵng dҫn thành cҧm tình cách mҥng, tӯng bѭӟc nâng lên thành cѫ sӣ cӫa ta
trong lòng ÿӏch, thӵc hiӋn phѭѫng châm “xanh v͗, ÿ͗ lòng” trong các ÿӝi tӵ vӋ

2.3 Page 13

▲back to top

2.4 Page 14

▲back to top

2.5 Page 15

▲back to top

2.6 Page 16

▲back to top

2.7 Page 17

▲back to top
hѭѫng thôn, dân vӋ xã, phѭӡng, thӏ trҩn. Toàn tӍnh có 107 ÿӝi dân vӋ, ta ÿã xây
dӵng ÿѭӧc cѫ sӣ trong hѫn 70 ÿӝi, mӛi ÿӝi có tӯ 1-2 cѫ sӣ. Các ÿӝi tӵ vӋ hѭѫng
thôn, ta ÿӅu có cѫ sӣ bên trong. Trong bӝ máy ngөy quyӅn ӣ 486 xã, phѭӡng, ҩp
ta xây dӵng ÿѭӧc gҫn 300 cѫ sӣ các loҥi. Có nѫi, ta ÿѭa ÿѭӧc cҧ ÿҧng viên,
nòng cӕt giӳ cѭѫng vӏ chӫ chӕt nhѭ: xã trѭӣng, trѭӣng ҩp…
Nhӡ vào thӃ bӕ trí ngѭӡi trong hàng ngNJ ÿӏch nhѭ thӃ, trong khoҧng thӡi
gian tӯ 1954-1956, ta làm ÿѭӧc nhiӅu giҩy tӡ hӧp pháp cho cán bӝ ÿѭӧc bӕ trí
ra hoҥt ÿӝng công khai, bán hӧp pháp, bҧo vӋ an toàn các cuӝc hӑp cӫa cҩp ӫy
ӣ cѫ sӣ, nҳm ÿѭӧc các tin tӭc, âm mѭa cӫa ÿӏch ÿӇ bҧo vӋ cán bӝ, nhân dân.
Ngày 4-3-1956, Ngô Ĉình DiӋm tә chӭc bҫu cӱ quӕc hӝi. Tҥi hai khu vӵc:
thӏ xã Biên Hòa, huyӋn Long Thành (bao gӗm cҧ Nhѫn Trҥch) ta chuҭn bӏ và
ÿѭa ÿѭӧc 3 cҧm tình vào quӕc hӝi ngөy quyӅn (gӗm 2 nam, 1 nӳ Trong sӕ này,
có hai cҧm tình (gӗm 2 nam, 1 nӳ) tӗn tҥi ÿѭӧc trong lòng ÿӏch ÿӃn 30-4-1975,
mӝt cҧm tình khác bӏ ÿӏch tình nghi và loҥi ra (vì có em là liӋt sƭ cӫa cách
mҥng).
Tҥi xã Phѭӟc Khánh, Châu Văn Phú, phó ÿӗn bҧo an là nӝi tuyӃn do ÿӗng
chí bí thѭ chi bӝ xã Ĉҥi Phѭӟc, Phú Hӳu xây dӵng. Tháng 3-1955, ÿӝi Lҥc, ÿӗn
trѭӣng phát hiӋn biӃt Phú có xu hѭӟng thân cách mҥng nên chuҭn bӏ thanh trӯ.
Ĉѭӧc HuyӋn ӫy chҩp thuұn, chi bӝ chӍ ÿҥo ÿêm 22 rҥng 23 - 9 - 1955, Phú cùng
toàn bӝ binh sƭ nә súng diӋt tên Lҥc ÿӗn trѭӣng, thu toàn bӝ vNJ khí (gӗm 1 cӕi
60, 2 khҭu trung liên), ÿѭa hѫn 30 binh sƭ ra vùng căn cӭ Sӣ Dӯa, thuӝc xã
Phѭӟc Khánh
Sau cuӝc nәi dұy thҳng lӧi, Thѭӡng vө HuyӋn ӫy Long Thành chӫ
trѭѫng: “m͡t m̿t, xem xét, l͹a ch͕n và s͵ dͭng lâu dài ÿ͙i vͣi Châu Văn Phú
và s͙ binh sƭ có quan h͏ chính tͳ t͙t và vͷng vàng. Vͣi ÿa s͙ binh sƭ ra ÿ͡ng
viên giáo dͭc trͧ v͉ nhà làm ăn. Ĉ͛ng thͥi nhanh chóng tăng c˱ͥng ÿ̫ng viên
và ÿoàn viên ˱u tú vào làm nòng c͙t xây d͹ng thành ÿ͡i vNJ trang tuyên truy͉n
cͯa huy͏n, nh˱ng ḽy danh nghƭa “giáo phái Bình Xuyên” ÿӇ hoҥt ÿӝng theo
chӍ ÿҥo cӫa HuyӋn ӫy.
Tháng 1-1959, Nghӏ quyӃt 15 Ban chҩp hành Trung ѭѫng Ĉҧng ra ÿӡi chӫ
trѭѫng phát ÿӝng quҫn chúng nәi dұy ÿҩu tranh chính trӏ kӃt hӧp ÿҩu tranh vNJ
trang, trong ÿó ÿҩu tranh vNJ trang là hӛ trӧ ÿӇ ÿánh ÿә ngөy quyӅn tay sai Ngô
Ĉình DiӋm. Nghӏ quyӃt 15 Trung ѭѫng ÿã mӣ ÿҫu cho phong trào Ĉӗng khӣi
trong toàn MiӅn, ÿѭa cuӝc ÿҩu tranh cӫa nhân dân miӅn Nam thành cuӝc chiӃn
tranh cách mҥng. Ĉһc biӋt là cuӝc Ĉӗng khӣi ӣ BӃn Tre (tháng l-1960) và cuӝc
tiӃn công cӫa lӵc lѭӧng vNJ trang miӅn Ĉông vào căn cӭ Hoàng Hoa Thám cӫa
ÿӏch ӣ Tây Ninh (thѭӡng gӑi là trұn ÿánh Tua 2 vào tháng 2/1960) có tác ÿӝng
lӟn ÿӃn tình hình, phong trào cách mҥng trong tӍnh ta.
Trong tình hình phong trào cách mҥng còn gһp nhiӅu khó khăn (bӏ thiӋt hҥi
do khӫng bӕ cӫa kҿ thù và bӑn ÿҫu hàng phҧn bӝi chӍ ÿiӇm cho ÿӏch ÿánh phá),
TӍnh ӫy Biên Hòa ÿã chӍ ÿҥo 3 mNJi giáp công chính trӏ, vNJ trang, binh vұn, lҩy

2.8 Page 18

▲back to top
binh vұn, chính trӏ làm chính, sӱ dөng các nӝi tuyӃn trong lòng ÿӏch, kӃt hӧp sӵ
nәi dұy cӫa quҫn chúng tҩn công bao bó bӭc rút, tiêu diӋt nhiӅu tên ác ôn nhiӅu
ÿӗn bót ÿӏch, giành quyӅn làm chӫ cho nhân dân (nhѭ diӋt cҧnh sát Há ӣ Phѭӟc
An, cҧnh sát Phӕ ӣ Tân TriӅu, ba mNJi bӭc rút ÿӗn dân vӋ xã Long An (19-l0-
1960), nӝi tuyӃn cung cҩp tình hình cho lӵc lѭӧng vNJ trang bên ngoài ÿánh ÿӗn
Bình Sѫn (15-ll-1960), ÿánh tan ÿӝi dân vӋ ÿӗn Tam An, lӵc lѭӧng vNJ trang
cùng nhân dân và gia ÿình binh sƭ bao vây bӭc rút các bót dân vӋ ӣ Tam Phѭӟc
Phѭӟc Tân (tháng 12-1960).
Giai ÿoҥn 1954 - 1960 phong trào cách mҥng tӍnh Biên Hòa gһp nhiӅu
khó khăn thӱ thách. Tӯ tháng 7 năm 1956 khi ÿӏch mӣ chiӃn dӏch Trѭѫng Tҩn
Bӱu và luұt 10/59 thӵc hiӋn tӕ cӝng, khӫng bӕ trҳng ÿàn áp phong trào cách
mҥng ӣ Biên Hòa, có 3 cán bӝ ÿҫu hàng ÿӏch lҥi là ngѭӡi phө trách binh vұn
nhѭ: Ĉoàn Trӏ, Ba Chánh, Hà Tѭ ÿã khai báo cho ÿӏch biӃt rõ chӫ trѭѫng cӫa ta,
chӍ ÿiӇm cho ÿӏch bҳt mӝt sӕ nӝi tuyӃn cӫa ta trong lòng ÿӏch gây cho ta nhiӅu
khó khăn.
Tuy nhiên, biӃt dӵa vào dân, tiӃn hành ÿѭӧc công các dân vұn, binh vұn
xây dӵng ÿѭӧc nӝi tuyӃn và cѫ sӣ binh vұn thӡi kǤ ÿҫu (1954 - 1956), ta xây
dӵng ÿѭӧc ÿӏa bàn ÿӭng chân tҥo thӃ cho cán bӝ hoҥt ÿӝng hӧp pháp, kӃt hӧp
chһt chӁ các cuӝc ÿҩu tranh, hҥn chӃ ÿѭӧc nhӳng thiӋt hҥi do ÿӏch khӫng bӕ,
bҧo vӋ ÿѭӧc thành quҧ cách mҥng, bҧo vӋ ÿѭӧc cán bӝ.
Trong phong trào Ĉӗng Khӣi 1960 lӵc lѭӧng cách mҥng Biên Hòa mӟi
khôi phөc lҥi, lӵc lѭӧng vNJ trang còn yӃu nhѭng nhӡ xây dӵng ÿѭӧc cѫ sӣ chính
trӏ, binh vұn (trong ÿó có nӝi tuyӃn) ta tҥo ÿѭӧc ÿiӅu kiӋn phөc vө và phӕi hӧp
cùng lӵc lѭӧng vNJ trang vӟi sӭc mҥnh chính trӏ cӫa quҫn chúng, bӭc hàng nhiӅu
ÿӗn bót, phá rã nhiӅu ÿѫn vӏ ÿӏch, rút ÿѭӧc nhiӅu bài hӑc kinh nghiӋm trong
công tác xây dӵng sӭc mҥnh tәng hӧp bҵng kӃt hӧp 3 mNJi ÿҩu tranh chính trӏ -
binh vұn - vNJ trang.
GIAI ĈǪN 1961 - 1965
1. ÂM MѬU, THӪ ĈOҤN CӪA MӺ - NGӨY.
Phong trào “Ĉ͛ng khͧi” cӫa nhân dân miӅn Nam ÿã làm sөp ÿә chính
sách “t͙ c͡ng, di͏t c͡ng” cӫa chính quyӅn tay sai ÿӝc tài, phát xít Ngô Ĉình
DiӋm, làm tan rã hàng loҥt chính quyӅn xã ҩp cӫa ÿӏch ӣ nông thôn. Ngөy
quyӅn Sài Gòn ÿӭng trѭӟc nguy cѫ sөp ÿә. ĈӃ quӕc Mӻ buӝc phҧi chuyӇn sang
thӵc hiӋn chiӃn lѭӧc “chi͇n tranh ÿ̿c bi͏t”.
Cuӕi năm 1961, kӃ hoҥch Sta-lây-Tay-lo (Staley - Taylor) ÿѭӧc Nhà trҳng
thông qua, sau ÿó nâng dҫn lên thành kӃ hoҥch Giôn-sѫn Mac-na-ma-ra
(Johnson - Macnamara) bình ÿӏnh miӅn Nam trong vòng 18 tháng. ChiӃn lѭӧc
chiӃn tranh ÿһc biӋt cӫa Mӻ lҩy chѭѫng trình bình ÿӏnh, lұp ҩp chiӃn lѭӧc làm
xѭѫng sӕng.
Ĉҫu năm 1962, ÿӏch tiӃn hành thí ÿiӇm bình ÿӏnh lұp ҩp chiӃn lѭӧc ӣ tӍnh

2.9 Page 19

▲back to top
Biên Hòa, Long Khánh. Tháng 3-1962, ÿӏch mӣ chiӃn dӏch “m̿t trͥi m͕c”
ÿánh vào các tӍnh miӅn Ĉông Nam bӝ nhҵm tiêu diӋt lӵc lѭӧng vNJ trang cách
mҥng, hӛ trӧ cho kӃ hoҥch gom dân lұp ҩp chiӃn lѭӧc cӫa chúng. Trong năm
1962, ÿӏch mӣ hàng ngàn cuӝc hành quân càn quét lӟn nhӓ, bҵng nhiӅu biӋn
pháp phát xít nhѭ cào nhà, giұt sұp nhà, gom dân..., tiӃn hành ÿӗng loҥt xây
dӵng 205 ҩp chiӃn lѭӧc nhҵm khoanh và gom 70% dân vào ҩp chiӃn lѭӧc (trong
ÿó tӍnh Biên Hòa 162 ҩp, tӍnh Long Khánh 43 ҩp).
Ĉӏch bӕ trí lҥi chiӃn trѭӡng, tә chӭc biӋt khu Phѭӟc Biên thuӝc vùng III
chiӃn thuұt, xác ÿӏnh hai tӍnh Biên Hòa, Long Khánh nҵm trong vùng ѭu “˱u
tiên bình ÿ͓nh”. Lӵc lѭӧng cѫ ÿӝng cӫa ÿӏch gӗm hai trung ÿoàn bӝ binh (sӕ 43,
48 cӫa sѭ ÿoàn 10, sau chuyӇn thành sѭ ÿoàn 18), 3 tiӇu ÿoàn lính nhҧy dù, 1
tiӇu ÿoàn thӫy quân lөc chiӃn, 1 tiӇu ÿoàn lính biӋt ÿӝng, 6 ÿҥi ÿӝi bҧo an. Lӵc
lѭӧng tҥi chӛ gӗm 107 ÿӝi dân vӋ trên 3.200 tên. Bӝ máy kìm kҽp tҥi các xã,
phѭӡng, thӏ trҩn, các sӣ cao su gӗm có 107 hӝi ÿӗng nhân dân xã trên 640 tên.
Trong bӝ máy tӅ ӣ cѫ sӣ, nhӳng tên ác ôn thѭӡng giӳ các chӭc vө: xã trѭӣng,
ӫy viên cҧnh sát, ӫy viên an ninh, tӅ ҩp. Tәng sӕ tӅ ҩp là 972 tên. Lӵc lѭӧng
ngҫm cӫa ÿӏch gӗm có bӑn công an chìm tình báo ngҫm, chӍ ÿiӇm, mұt báo
viên...
Mӛi ҩp chiӃn lѭӧc, ngoài dân vӋ, ÿӏch xây dӵng 1 ÿӃn 2 ÿӝi thanh niên
chiӃn ÿҩu tӯ 35 ÿӃn 40 tên, có trang bӏ súng. Toàn tӍnh có trên 7.100 tên thanh
niên chiӃn ÿҩu. Lӵc lѭӧng bình ÿӏnh gӗm có 27 ÿoàn, mӛi ÿoàn có 3 ÿӃn 4 toán
mӛi toán 5 ÿcn 7 tên. Bên trong các ҩp chiӃn lѭӧc ÿӏch tiӃn hành cho làm lҥi
giҩy căn cѭӟc, lұp tӡ khai gia ÿình ÿӇ phân loҥi quҫn chúng, gia ÿình cách mang
luôn bӏ ÿӏch tình ҩp, theo dõi ÿӇ ÿánh phá.
Bom ÿҥn, chҩt ÿӝc hóa hӑc Mӻ ngөy tàn phá ruӝng vѭӡn, cây trái hoa màu
cӫa nhân dân. Sáng 28-51962, ÿӏch rҧi chҩt ÿӝc hóa hӑc ven sông Ĉӗng Nai
thuӝc phҥm vi hai huyӋn Long Thành Nhѫn Trҥch, phá hoҥi hàng ngàn hecta
ruӝng vѭӡn cӫa dân. Cuӕi tháng 6- 1962, ÿӏch bҳn hàng ngàn quҧ ÿҥn pháo vào
hai xã: Tam Anh, Phѭӟc Nguyên, phá hӫy hѫn 200 ngôi nhà, rӗi dùng xe ӫi phá
nhӳng nhà còn lҥi, gom dân vào các ҩp chiӃn lѭӧc. Cuӕi tháng 3-1963, ÿӏch
dùng máy bay ném bom vào các xã Phѭӟc KiӉn, Phѭӟc Lai, Phѭӟc Long, phá
hӫy hàng chөc ngôi nhà, hàng trăm hecta vѭӡn cây ăn trái bӏ phá hӫy. Ĉһc biӋt
tàn ác, chiӅu 25-l0-1964, ÿӏch cho máy bay ném bom ngã ba Giӗng Sҳn (Nhѫn
Trҥch) làm chӃt 536 ÿӗng bào và phá hӫy hѫn 400 thuyӅn bè cӫa nhân dân.
Tәng kӃt chѭa ÿҫy ÿӫ tӯ 1961-1965, Mӻ ngөy giӃt chӃt 1.500 ngѭӡi dân,
hàng trăm ngѭӡi bӏ thѭѫng, phҫn lӟn là phө nӳ, trҿ em, ngѭӡi già, phá hӫy hѫn
1.000 ngôi nhà và chòi rүy; gom dân ӣ 286 ҩp khu, gom trên 542.000 ngѭӡi vào
205 ҩp chiӃn lѭӧc. Chúng bҳt gҫn 1.000 thanh niên ÿi lính và hѫn 7.000 ngѭӡi
vào thanh niên chiӃn ÿҩu.
Sӵ tàn bҥo dã man cӫa ÿӏch qua chính sách gom dân lұp ҩp chiӃn lѭӧc ÿã
gây nhiӅu chӃt chóc, thiӋt hҥi cho nhân dân, trong ÿó, có không ít ngѭӡi thuӝc

2.10 Page 20

▲back to top
gia ÿình binh sƭ ngөy. Qua thӵc tӃ ÿó, không chӍ nhân dân, mà ÿa sӕ gia ÿình
binh sƭ càng nhұn rõ hѫn bҧn chҩt tay sai cӫa ngөy quyӅn Sài Gòn. Mâu thuүn
giӳa nhân dân vӟi ngөy quân, ngөy quyӅn ngày càng sâu sҳc. Mâu thuүn giӳa
bӑn chӍ huy ác ôn vӟi ÿa sӕ binh lính, sƭ quan cҩp dѭӟi ngày mӝt tăng cao.
II. DIӈN BIӂN CÔNG TÁC BINH VҰN.
Sau “Ĉ͛ng khͧi” ӣ BӃn Tre và sau trұn ÿánh Tua 2 Tây Ninh (tháng 2 -
1960), phong trào cách mҥng Biên Hòa Long Khánh khôi phөc và phát triӇn
nhanh chóng.
TӍnh Biên Hòa, Long Khánh có 107 xã, sӣ, thӏ trҩn, 486 ҩp, khu vӟi dân sӕ
941.000 ngѭӡi (vùng nông thôn, cao su chiӃm 64%, thӏ xã, thӏ trҩn chiӃm 36% ).
Trong quá trình nәi dұy thӵc hiӋn “Ĉ͛ng khͧi”, Biên Hòa, Long Khánh ÿã có
21 xã và trên 60 ҩp thuӝc vùng tranh chҩp mҥnh và giҧi phóng. Vùng di cѭ công
giáo dӑc các quӕc lӝ 1, 15, 20 tuy chѭa có ÿҧng viên, nhѭng ban cán sӵ công tác
di cѭ Hӕ Nai ÿã tӯng bѭӟc tuyên truyӅn và mӣ rӝng ÿѭӧc hoҥt ÿӝng. TӍnh ÿã
xây dӵng ÿѭӧc ÿҥi ÿӝi vNJ trang tұp trung C240; mӛi huyӋn ÿӅu có 1 trung ÿӝi
du kích và du kích bí mұt ӣ các xã. Ĉӭng chân trên ÿӏa bàn tӍnh còn có tiӇu ÿoàn
800 quân khu miӅn Ĉông (tӭc T1) hӛ trӧ cho phong trào cách mҥng ÿӏa phѭѫng.
Tháng 2-1962, Bӝ Chính trӏ Trung ѭѫng Ĉҧng ra Nghӏ quyӃt vӅ tình hình,
nhiӋm vө cách mҥng miӅn Nam vҥch rõ âm mѭa thӫ ÿoҥn cӫa ÿӃ quӕc và tay
sai, kiên quyӃt ÿҭy mҥnh ÿҩu tranh chính trӏ, quân sӵ, tích cӵc xây dӵng lӵc
lѭӧng ÿánh bҥi kӃ hoҥch Sta-lây-tay-lo. VӅ công tác binh vұn, Nghӏ quyӃt xác
ÿӏnh : “Công tác binh v̵n là m͡t công tác chi͇n l˱ͫc r̭t quan tr͕ng. Ph̫i giáo
dͭc cho nhân dân, cho m͕i ng˱ͥi bi͇t làm công tác binh v̵n, bi͇t l˯i dͭng m͕i
c˯ h͡i ÿ͋ tuyên truy͉n, v̵n ÿ͡ng binh lính, sƭ quan ÿ͓ch. Toàn quân, toàn Dân
ph̫i tham gia công tác binh v̵n. Công tác binh v̵n ph̫i dính li͉n vͣi ÿ̭u
tranh chính tr͓, ÿ̭u tranh quân s͹ cͯa l͹c l˱ͫng nhân dân và b͡ ÿ͡i cách
m̩ng”
Thѭӡng vө Trung ѭѫng cөc miӅn Nam ÿã ÿӅ ra 3 trong tâm công tác:
Kiên quy͇t công gom dân l̵p ̭p chi͇n l˱ͫc cͯa ÿ͓ch, ra sͱc mͧ r͡ng vùng ta,
xây d͹ng vͷng m̩nh toàn di͏n; kẖn tr˱˯ng xây d͹ng l͹c l˱ͫng vNJ trang”.
Thӵc hiӋn chӫ trѭѫng trên, Thѭӡng vө TӍnh ӫy xác ÿӏnh nhiӋm vө trӑng
tâm là chӕng phá bình ÿӏnh, chӕng ÿӏch làm áp chiӃn lѭӧc. Phát ÿӝng phong
trào quҫn chúng sâu rӝng, mҥnh mӁ, chӕng ÿӏch ÿàn áp, khӫng bӕ; tiӃn công
binh vұn kӃt hӧp vNJ trang và nӝi tuyӃn tiêu diӋt bӑn ác ôn, bao vây bӭc hàng,
bӭc rút ÿӗn bót ÿӏch, xây dӵng vùng giҧi phóng. Ĉӗng thӡi xây dӵng lӵc lѭӧng
vӳng mҥnh, kӏp thӡi nҳm bҳt thӡi cѫ phát ÿӝng quҫn chúng vҥch trҫn bҧn chҩt
xâm lѭӧc hҥi dân cӫa ÿӏch, nâng thӃ làm chӫ cӫa quҫn chúng.
Trên cѫ sӣ chӫ trѭѫng, ÿӏnh hѭӟng ÿó, công tác binh vұn cӫa tӍnh ÿã ÿѭӧc
triӇn khai, ÿҥt ÿѭӧc nhӳng thành quҧ:
1. Xây dӵng bӝ máy lãnh ÿҥo công tác binh vұn, ÿào tҥo cán bӝ, xây