Lich su cong an nhan dan Dong Nai 1-3 :: Books 2010

Expand document

Collapse document

Lich su cong an nhan dan Dong Nai 1-3

1 Pages 1-10

1.1 Page 1

1.2 Page 2

1.3 Page 3

1.4 Page 4

1.5 Page 5

1.6 Page 6

1.7 Page 7

1.8 Page 8

1.9 Page 9

1.10 Page 10

2 Pages 11-20

2.1 Page 11

2.2 Page 12

2.3 Page 13

2.4 Page 14

2.5 Page 15

2.6 Page 16

2.7 Page 17

2.8 Page 18

2.9 Page 19

2.10 Page 20

Lich su cong an nhan dan Dong Nai 1-3

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top

1.2 Page 2

▲back to top

1.3 Page 3

▲back to top

1.4 Page 4

▲back to top

1.5 Page 5

▲back to top

1.6 Page 6

▲back to top

Dӵ thҧo

LӎCH SӰ CÔNG AN NHÂN DÂN

Ĉӗng Nai

Tұp 1

(1945-1954)

1.7 Page 7

▲back to top

LӠI GIӞI THIӊU

Ch̭p hành Ch͑ th͓ s͙ 27/BNV-CT ngày 11 tháng 3 năm 1989 cͯa b͡ N͡i vͭ v͉ công tác

biên so̩n l͓ch s͵ Công an nhân dân và l͓ch s͵ Công an nhân dân các ÿ͓a ph˱˯ng, ÿ˱ͫc s͹ ch͑

ÿ̩o tr͹c ti͇p cͯa Ban giám ÿ͙c Công an t͑nh Ĉ͛ng Nai, s͹ giúp ÿͩ h͇t sͱc nhi͏t tình cͯa các

ÿ͛ng chí cách m̩ng lão thành, các ÿ͛ng chí có quá trình tham gia công tác trong Công an t͑nh,

cͯa Ban nghiên cͱu t͝ng k͇t l͓ch s͵ Công an nhân dân B͡ N͡i Vͭ, Ban nghiên cͱu l͓ch s͵

Ĉ̫ng t͑nh Ĉ͛ng Nai, các ban ngành và các ÿ͛ng FKt có nhi͏t thành vͣi Công an Ĉ͛ng Nai, ÿ͇n

nay. CK~ng tôi ÿã hoàn thành cu͙n s˯ th̫o "L͓ch s͵ Công an nhân dân t͑nh Ĉ͛ng Nam l̵p 1 :

1945 - 1954.

Cu͙n sich sͅ góp ph̯n giúp cho cán b͡ chi͇n sƭ và nhͷng ai ÿang quan tâm ÿ͇n ngành

Công an hi͋u ÿ˱ͫc quá trình hình thành, phát tri͋n và chi͇n ÿ̭u cͯa công an t͑nh Ĉ͛ng Nai

ôn l̩i truy͉n th͙ng ÿ̭u tranh oanh li͏t nhͷng g˱˯ng chi͇n ÿ̭u, hy sinh, s͹ giúp ÿͩ cͯa nhân

dân ÿ͙i vͣí công an ÿ͛ng Nai, ÿ͛ng thͥi rút ra nhͷng bài h͕c kinh nghi͏m trong quá trình ÿ̭u

tranh và xây d͹ng l͹c l˱ͫng nh̹m góp ph̯n cͯng c͙, xây d͹ng l͹c l˱ͫng Công an Ĉ͛ng Nai

ngày càng trong s̩ch vͷng m̩nh, ti͇n lên chính quy hi͏n ÿ̩i, hoàn thành xṷt s̷c nhi͏m vͭ mà

Ĉ̫ng Yj nhân dân giao phó.

Quá trình s˱u t̵p và biên so̩n chúng tôi g̿p không ít khó khăn, t˱ li͏u h̩n ch͇, nh̭t là

t˱ li͏u thành văn. Ph̯n nhi͉u d͹a vào lͥi k͋ cͯa các cán b͡ Omo thành, l̩i tu͝i cao, sͱc y͇u nên

trí nhͣ có ph̯n h̩n ch͇. Ĉ͡i ngǊ cán b͡ s˱u t̵p và biên so̩n thi͇u s͹ am hi͋u th͹c t͇ nh̭t là

trong giai ÿo̩n ch͙ng Pháp và ch˱a có kinh nghi͏m trong công tác s˱u t̵p, biên so̩n l͓ch s͵

nên ch̷c ch̷n không tránh NK͗i nhͷng thi͇u sót.

Ch~ng tôi chân thành c̫m ѫn s͹ giúp ÿͩ cͯa các ban ngành, ÿoàn th͋, cͯa các ÿ͛ng chí

và mong nh̵n ÿ˱ͫc nhƭng ý ki͇n b͝ sung cͯa ṱt c̫ các ÿ͛ng chí và b̩n ÿ͕c g̯n, xa ÿ͋ cho l̯n

xṷt b̫n sau ÿ͋ l̯n xṷt E̫n sau ch̭t l˱ͫng t͙t h˯n.

Ngày 19 tháng 8 năm 1991

PHÓ GIÁM ĈӔC CÔNG AN TӌNH ĈӖNG NAI

KIÊM PHÓ CHӪ TӎCH HӜI ĈӖNG KHOA HӐC

Ĉҥi tá : TRҪN HӲU ĈӬC

1.8 Page 8

▲back to top

1.9 Page 9

▲back to top

CH˰ˮNG Mͦ Ĉ̮U

ĈӖNG NAI – ĈҨT NѬӞC – CON NGѬӠI

Ĉӗng Nai là mӝt tӍnh thuӝc MiӅn Ĉông Nam Bӝ. Nҵm dài ven sông Ĉӗng Nai, phҫn ÿҩt

ÿѭӧc thiên nhiên ѭu ÿãi thuӝc dinh Trҩn Biên do nhà NguyӉn lұp ra tӯ năm 1698 ҩy, ÿã sӟm trӣ

nên thѫ mӝng và ÿi vào dân ca bҵng nlӳng ÿiӋu hò quen thuӝc.

“1Kj %q n˱ͣc ch̫y chia hai

Ai v͉ Gia Ĉ͓nh, Ĉ͛ng Nai thì v͉"

Ĉӗng Nai - miӅn ÿҩt thăng trҫm theo biӃn thiên cӫa lӏch sӱ, ÿm chӭng kiӃn và trҧi qua

nhiӅu cuӝc chiӃn tranh. Trong chӕng pKip và chӕng Mӻ, ÿӇ giӳ ÿҩt, Ĉӗng Nai ÿѭӧc tách ra,

nhұp lҥi nhiӅu lҫn vӟi nhiӅu tên gӑi các nhau. Tuy vұy, ÿҩt ÿai và con ngѭӡi cӫa Ĉӗng nai vүn

do hai tӍnh cǊ Bà 5ӏa và Biên Hòa hӧp thành.1 Sau ngày miӅn Nam ÿѭӧc hoàn toàn giҧi phóng,

tháng 1-1976 tӍnh Ĉӗng Nai ÿѭӧc thành lұp trên cѫ sӣ hӧp nhҩt bӕn tӍnh Bà Rӏa, Long Khánh,

Biên Hòa và Tân Phú 2.

Ĉӗng Nai có diӋn tích tӵ nhiên 7.578 km2, có ÿӏa giӟi Bҳc giáp tӍnh Lâm Ĉӗng, Nam

giáp BiӇn Ĉông và Ĉһc khu VǊng Tàu - Côn Ĉҧo, Ĉông giáp Thuұn Hҧi, Tây giáp tӍnh Sông

Bé và thành phӕ Hӗ Chí Minh.

Ĉӗng Nai nҵm trong vùng khí hұu nhiӋt ÿӟi gió mùa nên khí hұu trong năm cӫa Ĉӗng

Nai ÿѭӧc chia làm hai mùa rõ rӋt. Mùa mѭa tӯ tháng năm ÿӃn tháng mѭӡi và mùa khô tӯ tháng

mѭӡi mӝt năm trѭӟc kéo dài ÿӃn thing tѭ năm sau.

Bӡ biӇn Ĉӗng Nai dài bҧy mѭѫi km, chҥy dài tӯ bãi biӇn Bình Châu - Xuyên Mӝc (giáp

giӟi vӟi Hàm Tân - Thuұn Hҧi) ÿӃn ÿһc khu VǊng Tàu - Côn Ĉҧo. Bӡ biӇn Ĉӗng Nai dài, có

nhiӅu bãi ÿҽp, rҩt thuұn cho viӋc ÿánh bҳt hҧi sҧn, lұp khu du lӏch, dӏch vө, khai thác dҫu mӓ,

phát triӇn kinh tӃ biӇn.... Ngoài nguӗn lӧi vӅ kinh tӃ, bӡ biӇn Ĉӗng Nai cǊng là ÿӏa hình quan

trӑng vӅ an ninh, quӕc phòng.

Ĉӗng Nai có nhiӅu sông lӟn chҧy qua nhѭ sông Ĉӗng Nai, sông La Ngà, Sông Bé… Bҳt

nguӗn tӯ cao nguyên Lâm Viên, sông Ĉӗng Nai, sông La Ngà có ÿӝ dӕc lӟn, nhiӅu ghӅnh, thác,

là ÿiӅu kiӋn tӵ nhiên cho viӋc phit triӇn thӫy ÿiӋn vӯa và nhӓ phөc vө nӅn kinh tӃ quӕc dân,

vӯa thuұn tiӋn cho viӋc tѭӟi tiêu, phát triӇn nông, ngѭ nghiӋp.

Ĉӏa hình Ĉӗng Nai hình thành ba loҥi, phҧn ánh ÿһc trѭng cӫa các vùng Cao nguyên,

Trung du và Ĉӗng bҵng. VӅ thә nhѭӥng, ÿҩt ÿai cӫa Ĉӗng Nai cǊng ÿѭӧc phân thành ba vùng

riêng biӋt : Vùng ÿҩt ÿӓ ba - dan, vùng ÿҩt phù sa cә và vùng ÿҩt chua, mһn.

Vùng ÿҩt ÿӓ ba - dan thuұn lӧi cho viӋc trӗng rӯng, phát triӇn cây công nghiӋp nhѭ Chè,

Cà phê, Cao su, Ca cao, Tiêu, ĈiӅu. Bông vҧi v.v..., và vùng ÿҩt phù sa cә và vùng ÿҩt chua

mһn, thuұn tiӋn cho trӗng lúa, trӗng màu, làm muӕi, nuôi trӗng thӫy, hҧi sҧn, phát triӇn rӯng

ngұp mһn v.v...

VӅ giao thông, ngoài hӋ thӕng ÿѭӡng biӇn ÿѭӡng sông, Ĉӗng Nai có mҥng lѭӟi giao

thông ÿѭӡng bӝ hoàn chӍnh. Ĉѭӡng sҳt Bҳc - Nam chҥy qua Ĉӗng Nai dài gҫn 100 km. Các

ÿѭӡng quӕc lӝ 1, 20, 15 cùng các ÿѭӡng liên tӍnh lӝ 2, 16, 24, và các tӍnh lӝ khác tҥo nên mӝt

1 Bҧn WKҧo hoàn thành trѭӟc khi có nghӏ quyӃt NǤ hӑp thӭ 9 Quӕc hӝi NKya 8 nѭӟc Cӝng hòa xã hӝi chӫ nghƭa

ViӋt Nam vӅ viӋc thành lұp tӍnh mӟi Bà 5ӏa - VǊng Tàu.

2 Lúc Qjy có Fҧ thӏ xã VǊng Tàu, năm 1979, thӏ xã VǊng Tàu ÿѭӧc tách ra thành lұp Ĉһc Khu VǊng Tàu - Côn

Ĉҧo

1.10 Page 10

▲back to top

mҥng lѭӟi giao thông liên hoàn trong tӍnh Ĉӗng Nai. Xa lӝ Hà Nӝi (Biên Hòa cǊ) dài 32 km,

nӕi liӅn vӟi thành phӕ Hӗ Chí Minh, ÿѭӧc xây dӵng tӯ trѭӟc năm 1975, là mӝt ÿoҥn ÿѭӡng

chiӃn lѭӧc quan trӑng vӅ an ninh và quӕc phòng. NӃu trѭӟc ÿây hӋ thӕng giao thông và ÿiӅu

kiӋn tѭ nhiên thuұn tiӋn cho hai cuӝc kháng chiӃn cӫa quân và dân Ĉӗng Nai bao nhiêu, thì

ngày nay, chính nhӳng ÿiӅu kiӋn ÿó lҥi là nhӳng khó khăn cho công cuӝc giӳ vӳng an ninh

Quӕc gia và bҧo vӋ trұt tӵ, an toàn xã hӝi cӫa ÿӗng bào các dân tӝc sӕng trên ÿҩt Ĉӗng Nai bҩy

nhiêu.

Ĉӗng Nai là tӍnh duy nhҩt cӫa MiӅn Nam có khu công nghiӋp lӟn và hiӋn ÿҥi - khu công

nghiӋp Biên Hòa, ÿѭӧc xây dӵng tӯ năm 1962, ÿang ÿѭӧc cǊng cӕ và phát huy tác dөng cӫa nó.

Ngoài khu công nghiӋp, còn nhiӅu nông trѭӡng Cao su rӝng lӟn, thu hút hàng vҥn lao ÿӝng ÿӃn

sinh cѫ, lұp nghiӋp.

Nҵm ӣ phía Bҳc - Ĉông Bҳc thành phӕ Hӗ Chí Minh, Ĉӗng Nai cùng vӟi Ĉһc khu VǊng

Tàu - Côn Ĉҧo và thành phӕ Hӗ Chí Minh hӧp thành thӃ chân vҥc, có vӏ trí chiӃn lѭӧc quân sӵ

quan trӑng ӣ miӅn Ĉông Nam Bӝ. Do vұy, trong nhӳng năm xâm lѭӧc nѭӟc ta, thӵc dân Pháp,

ÿӃ quӕc Mӻ ÿã biӃn Ĉӗng Nai thành cánh cӱa thép, án ngӳ các ngҧ ÿѭӡng tӯ phía Bҳc vào Sài

Gòn, trung tâm ÿҫu nmo cӫa Pháp và Mӻ - Ngөy.

ChiӃn tranh ÿã làm cho Ĉӗng Nai thay ÿәi, ngay giӳa thành phӕ Biên Hòa, xѭӣng sӱa

chӳa máy bay cӫa Pháp trѭӟc kia ÿѭӧc ÿӃ quӕc Mӻ cӫng cӕ và hiӋn ÿҥi hóa thành sân bay quân

sӵ lӟn nhҩt MiӅn Nam và nhanh chóng biӃn thành trung tâm xuҩt phát các cuӝc hành quân,

ÿánh phá Cách mҥng bҵng không quân cӫa Mӻ - NJөy.

ĈӇ phөc vө cho chiӃn tranh xâm lѭӧc, Mӻ - Ngөy còn xây dӵng Tәng kho Long Bình ӣ

ngoҥi ô Biên Hòa và biӃn nѫi ÿây WKjnh cѫ sӣ hұu cҫn lӟn nhҩt MiӅn Nam.

Dân sӕ Ĉӗng Nai hiӋn có trên hai triӋu ngѭӡi vӟi nhiӅu dân tӝc khác nhau nhѭ : Kinh

(ViӋt), Châu Ro, Mҥ, Sting, K Ho, Tày, 1ng, Thái, Dao vv... trong ÿó dân tӝc Kinh chiӃm ÿҥi

ÿa sӕ.

Ĉӗng Nai có nhiӅu tôn giáo nhѭ ÿҥo Thiên Ch~a. ÿҥo Phұt, ÿҥo Tin Lành, ÿҥo Cao Ĉài,

Ĉҥo rӗi.... trong ÿó tín ÿӗ ÿҥo Thiên Chúa chiӃm tӹ lӋ cao nhҩt.

Ĉҥo Thiên Chúa xâm nhұp vào Ĉӗng Nai ÿã gҫn 2 thӃ kӹ. Sau hiӋp ÿӏnh Giѫ - Ne - Vѫ,

Mӻ - DiӋm ÿѭa khoҧng 1 triӋu giáo dân tӯ miӅn Bҳc di cѭ vào Nam, trong ÿy có 147.000 ngѭӡi

ÿѭӧc bӕ trí ÿӏnh cѭ dӑc các quӕc lӝ sӕ 1, 15, 20, liên tӍnh lӝ 2 thuӝc ÿӏa phұn Ĉӗng Nai, và cҳm

sâu vào cҧ nhӳng vùng căn cӭ cӫa ta.

Thӵc dân Pháp, ÿӃ quӕc Mӻ và các thӃ lӵc phҧn ÿӝng luôn tìm cách chia rӁ dân tӝc, tôn

giáo ӣ nѭӟc ta. Chúng lӧi dөng tôn giáo ÿӇ hoҥt ÿӝng chӕng phá cách mҥng. Ngày nay vӟi

chính sách ÿoàn kӃt dân tӝc, ÿoàn kӃt tôn giáo cӫa Ĉҧng, tuyӋt ÿҥi giáo dân ÿã giác ngӝ cách

mҥng, nhұn rõ âm mѭu thâm ÿӝc cӫa kҿ thù, ÿoàn kӃt dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng, ÿҩu tranh

làm thҩt bҥi các âm mѭu thâm ÿӝc cӫa chúng và trӣ thành nhӳng ÿѫn vӏ tiên tiӃn trong phong

trào quҫn chúng bҧo vӋ An ninh Tә Cuӕc.

Ĉӗng Nai có thành phҫn dân cѭ ÿa dҥng. Nông dân là thành phҫn có mһt lâu ÿӡi nhҩt và

chính hӑ ÿã gian khә lao ÿӝng góp phҫn khai khҭn, lұp nghiӋp, tҥo nên mӝt miӅn ÿҩt trù phú

ÿѭӧc ghi vào ÿӏa chí cӫa nhà NguyӉn tӯ cuӕi thӃ kӹ 17. ChiӃn tranh cùng vӟi sӵ biӃn thiên cӫa

lӏch sӱ là ÿiӅu kiӋn ÿӇ thành phҫn dân cѭ Ĉӗng Nai trӣ nên ÿa dҥng, không ÿӗng nhҩt. Các giai

cҩp tѭ sҧn, ÿӏa chӫ, nhҩt là tѭ sҧn mҥi bҧn xuҩt hiӋn Fng vӟi chiӃn tranh, làm giàu bҵng chiӃn

tranh trên ÿҩt Ĉӗng Nai. Tuy chӍ chiӃm mӝt bӝ phұn rҩt nhӓ trong thành phҫn dân cѭ; nhѭng

các tҫng lӟp bóc lӝt lҥi chiӃm giӳ phҫn lӟn là cӫa cҧi và sҧn phҭm lao ÿӝng do nông dân Ojm ra.

Sӵ bҩt Eunh trong phân phӕi sҧn phҭm lao ÿӝng ÿѭӧc nung nҩu nó ÿã trӣ thành sӵ phҧn kháng

giai cҩp trong ÿҩu tranh, Qy nhanh chóng trӣ thành lӵc lѭӧng cKtnh yӃu cӫa các cuӝc khӣi

nghƭa.

Năm 1906, thӵc dân Pháp bҳt ÿҫu lұp các ÿӗn ÿiӅn trӗng cao su trên ÿҩt Ĉӗng Nai, tuyӇn

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top

mӝ phu ӣ miӅn Bҳc, miӅn Trung vӅ ÿây. Giai cҩp công nhân Ĉӗng Nai xuҩt hiӋn và hình thành

tӯ ÿҩy. Trҧi qua chiӃn tranh giai cҩp bӏ bóc lӝt ÿӃn cùng cӵc ҩy ngày càng ÿông thêm và trӣ

thành lӵc lѭӧng chính yӃu cӫa cách mҥng. Trong suӕt 30 năm kháng chiӃn, giai cҩp công nhân

Ĉӗng Nai luôn là lӵc lѭӧng nòng cӕt lãnh ÿҥo cách mҥng và tұp hӧp ÿѭӧc ÿông ÿҧo các giai

cҩp khác, tҥo thành hұu thuүn cho cuӝc kháng chiӃn dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng. Ngày nay,

chính hӑ lҥi trӣ thành lӵc lѭӧng chӫ yӃu trong công cuӝc bҧo vӋ An ninh quӕc gia và giӳ vӳng

trұt tӵ an toàn xã hӝi, xây dӵng cuӝc sӕng mӟi, xây dӵng chӫ nghƭa xã hӝi.

Ĉӗng Nai có chiӅu dài lӏch sӱ dӵng ÿҩt và giӳ ÿҩt. Theo sӱ sách còn ghi lҥi, tӯ thӃ kӹ 16,

ông cha ta ÿã ÿӃn sinh cѫ, lұp nghiӋp tҥi ÿây. Nhӳng ngѭӡi nông dân cҫn cù, chҩt phác không

cam chӏu áp bӭc, bҩt công ÿã tìm mӑi cách vѭӧt núi, băng rӯng ÿӇ vào vùng ÿҩt mӟi khai khҭn,

mӣ mang, hình thành vùng Gia Ĉӏnh - Ĉӗng Nai. ĈӃn cuӕi thӃ kӹ 17 (năm 1698). NguyӉn Hӳu

Cҧnh (còn gӑi là NguyӉn Hӳu Kính) ÿѭӧc lӋnh cӫa chúa NguyӉn Phúc Chu cho thành lұp dinh

Trҩn Biên và dinh Phiên Trҩn. 9ng ÿҩt Gia Ĉӏnh - Ĉӗng Nai thuӝc dinh Trҩn Biên và chính

thӭc ÿѭӧc nhj NguyӉn cai quҧn tӯ ÿó.

ĈӃn năm 1808 theo sách Gia Ĉӏnh Thjnh Thông Chí cӫa 7Uӏnh Hoài Ĉӭc thì tӯ Bình

Thuұn (nay thuӝc Thuұn Hҧi) trӣ vào gӑi là Gia Ĉӏnh thành và ÿѭӧc chia thành 5 trҩn gӗm :

Trҩn Phiên An (có phӫ Tân Bình) trҩn Biên Hòa (có phӫ Phѭӟc Long) trҩn Ĉӏnh Tѭӡng (có phӫ

KiӃn Hòa) trҩn 9ƭnh Thanh (có phӫ Ĉӏnh ViӉn) và trҩn Hà Tiên. Năm 1832, vua Minh Mҥng

bãi bӓ chӃ ÿӝ trҩn, lұp ra 6 tӍnh gӗm : Biên Hòa (miӅn Ĉông Nam bӝ ngày nay), Gia Ĉӏnh,

Ĉӏnh Tѭӡng, Vƭnh Long, An Giang và Hà Tiên mà nhân dân ta thѭӡng gӑi là "Nam kǤ Lөc

TӍnh".

Sau gҫn hai thӃ kӹ chӕng chӑi vӟi thú dӳ và thiên nhiên khҳc nghiӋt ÿӇ lұp nên miӅn ÿҩt

mӟi, ngày 17 tháng 12 năm Tân Dұu (1861), ngѭӡi dân Ĉӗng Nai bҳt ÿҫu mӝt cuӝc ÿҩu tranh

mӟi chӕng lҥi ách ÿô hӝ cӫa thӵc dân Pháp. Dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa các sӻ phu yêu nѭӟc nhӳng

chiӃn công diӋt gӑn ÿӗn Long Thành (17.12.1862) cӫa nghƭa quân Trѭѫng Công Ĉӏnh, tiêu diӋt

bӝ phұn pháo dã chiӃn thuӝc tiӇu ÿoàn Cô - Kê Pháp (01.1.1863)... ÿã ÿi vào lӏch sӱ thӇ hiӋn

truyӅn thӕng yêu nѭӟc, yêu cuӝc sӕng thanh bình, ghét bӓ áp bӭc bҩt công cӫa ngѭӡi dân Ĉӗng

Nai.

Tuy thҩt bҥi bӣi chѭa có sӵ lãnh ÿҥo cӫa mӝt tә chӭc thӕng nhҩt có ÿѭӡng lӕi ÿúng,

song ngѭӡi dân Ĉӗng Nai luôn nung nҩu tinh thҫn ÿҩu tranh bҩt khuҩt.

Ngày 3 tháng 2 năm 1930, Ĉҧng Cӝng Sҧn Ĉông Dѭѫng ra ÿӡi, lãnh ÿҥo cách mҥng.

Ènh sáng cách mҥng tràn tӟi vӟi ngѭӡi dân Ĉӗng Nai. Ngay sau khi Ĉҧng ra ÿӡi chi bӝ Ĉҧng

Cӝng Sҧn Ĉông Dѭѫng ÿҫu tiên ӣ Biên Hӑ ÿã lãnh ÿҥo hѫn 5.000 công nhân Cao su ÿӗn ÿiӅn

Phú RiӅng (nnay thuӝc tӍnh Sông Bé) vùng lên bãi công chiӃm và làm chӫ sӣ. Nhӳng ÿӝi tӵ vӋ

công nhân ÿѭӧc lұp ra ÿã ÿi ÿҫu trong cuӝc ÿҩu tranh, ÿһc biӋt là ÿӝi nӳ tӵ vӋ ÿã dǊng cҧm

chӕng trҧ lҥi sӵ ÿàn áp dã man cӫa binh lính Pháp, bҧo vӋ công nhân, ÿѭa cuӝc ÿҩu tranh ÿҫu

tiên dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng ÿӃn thҳng lӧi.

TiӃp sau ÿó là các cuӝc bãi công cӫa công nhân Cao su Công ty S-l-H-P, cӫa hàng ngàn

công nhân các ÿӗn ÿiӅn Dҫu Giây (SuZaNal), An Lӝc, Bình Lӝc, Bình Sѫn, Cây Gáo, Hàng

Gòn, Cam Tiên... ÿánh dҩu mӝt cao trào cách mҥng mӟi cӫa giai cҩp công nhân Ĉӗng Nai ÿӭng

lên lұt ÿә ách thӕng trӏ cӫa chӫ nghƭa thӵc dân dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng, ÿһt nӅn móng cho

cuӝc nәi dұy giành chính quyӅn tháng 8 năm 1945 thҳng lӧi.

2.2 Page 12

▲back to top

CHѬѪNG I

&ÈCH 0ҤNG 7+ÈNG 7ÈM T+¬NH CÔNG,

QUӔC GIA TӴ Vӊ CUӜC B¬ RӎA - BIÊN

+ÑA RA ĈӠI, ĈҨU TRANH BҦO Vӊ ĈҦNG,

C+ËNH QUYӄN CÈCH 0ҤNG

(26- 8-1945 - 2-1946)

I. CÈCH 0ҤNG THÈNG TÈM V¬ VAI 75Ñ CӪA QUӔC GIA TӴ Vӊ CUӜC :

Sau khi ÿánh bҥi phát xít Ĉӭc, tháng 8-1945. Hӗng quân Liên Xô tuyên chiӃn vӟi phát

xít Nhұt và ÿánh tan ÿӝi quân Quan Ĉông cӫa chúng ӣ Trung Quӕc. Ĉӝi quân tinh nhuӋ và

thiӋn chiӃn nhҩt bӏ tiêu diӋt, Nhұt Hoàng buӝc phҧi tuyên bӕ ÿҫu hàng Ĉӗng minh vô ÿiӅu kiӋn.

Chӫ nghƭa phát xít bӏ truy kích ÿӃn tұn gӕc ÿã tҥo ra mӝt thӡi cѫ mӟi cho cách mҥng dân tӝc,

dân chӫ ӣ các nѭӟc thuӝc ÿӏa và phө thuӝc.

Ӣ ViӋt Nam, tình hình chuyӇn biӃn hӃt sӭc mau lҽ. Cѫ hӝi giành chính quyӅn vӅ tay

nhân dân ÿã ÿӃn. Chӟp thӡi cѫ ngàn năm có mӝt, trong hai ngày 14 và 15-8-1945 tҥi Tân Trào

(Tuyên Quang), hӝi nghӏ toàn quӕc cӫa Ĉҧng ÿã quyӃt ÿӏnh : Phát ÿӝng và lãnh ÿҥo toàn dân

tәng khӣi nghƭa, ÿӭng lên giành chính quyӅn tӯ tay phát xít Nhұt và tay sai cӫa chúng trѭӟc khi

ÿӗng minh Anh, Mӻ kéo vào

Ngày 13-8-1945 Ӫy ban tәng khӣi nghƭa toàn quӕc ÿѭӧc thành lұp và ra bҧn quân lӋnh

sӕ 1 hҥ lӋnh tәng khӣi nghƭa, giành chính quyӅn trên phҥm vi cҧ nѭӟc.

Ngày 16-8-1945, cǊng tҥi Tân Trào, ÿҥi hӝi quӕc dân ÿã hӑp và bҫu ra Ӫy ban giҧi

phóng Trung ѭѫng, tӭc Chtnh phӫ cách mҥng lâm thӡi ViӋt Nam do ÿӗng chí Hӗ Chí Minh làm

chӫ tӏch.

Ngay sau ÿó, Ĉҧng cӝng sҧn Ĉông Dѭѫng và chӫ Wӏch Hӗ Chí Minh ÿã ra lӡi hiӋu triӋu

ÿӗng bào và chiӃn sƭ cҧ nѭӟc nәi dұy giành chính quyӅn. Ngѭӡi kêu gӑi : “Giӡ quyӃt ÿӏnh cho

vұn mӋnh dân tӝc ÿm ÿӃn. Toàn quӕc ÿӗng bào hãy ÿӭng dұy ÿem sӭc ta mà giҧi phóng cho ta

!" 3.

Thi hành bҧn quân lӋnh sӕ 1, hѭӣng ӭng lӡi kêu gӑi cӫa Hӗ Chӫ Tӏch, các tҫng lӟp

nhân dân lao ÿӝng ViӋt Nam ÿã nhҩt tӅ ÿӭng dұy, lұt ÿә ách thӕng trӏ cӫa thӵc lân Pháp, phát

xít Nhұt và bè lǊ tay sai cӫa chúng.

Ngày 19-8-1945, tәng khӣi nghƭa ӣ thӫ ÿô Hà Nӝi giành thҳnrj lӧi.

NJjy 23-8-1945, HuӃ nәi dұy, Bҧo Ĉҥi thoái vӏ, nӝp ҩn, kiӃm cho ÿҥi diӋn chính quyӅn

cách mҥng và tuyên ӕ xóa bӓ chӃ ÿӝ quân chӫ trên phҥm vi cҧ nѭӟc.

Ӣ Nam bӝ, tӯ 17 ÿӃn 20-8-1945, tҥi Chӧ ĈӋm, Xӭ

Ӫy Nam KǤ mӣ hӝi nghӏ quyӃt ÿӏnh các vҩn ÿӅ quan trӑng nhѭ : Ĉѭa mһt trұn ViӋt

3 50 năm hoҥt ÿӝng cӫa Ĉҧng Cӝng sҧn ViӋt Nam, Ban nghiên cӭu Oӏch sӱ Ĉҧng Trung ѭѫng, NXB sӵ thұt - Hà Nӝi -

1979 - trang 78

2.3 Page 13

▲back to top

Minh ra công khai, tә chӭc cѭӟp chính quyӅn ӣ Tân An làm ÿiӇm, khҭn trѭѫng chuҭn bӏ lӵc

lѭӧng cѭӟp chính quyӅn ӣ Sài Gòn và các tӍnh.

Nҳm bҳt ÿѭӧc nghӏ quyӃt cӫa Xӭ ӫy, tҥi Biên Hòa, ngày 23-8-1945 ÿӗng chí Hoàng

Minh Châu chӫ trì cuӝc hӑp vӟi các ÿӗng chí HuǤnh Văn Hӟn, Phҥm Văn Búng, Ngô Hà

Thành, Hӗ Văn Giàu, Lê Nguyên Ĉҥt, Ĉһng Nguyên... tҥi nhà ÿӗng chí Ngô Hà Thành 4(4),

bàn kӃ hoҥch huy ÿӝng quҫn chúng ÿӭng lên khӣi nghƭa giành chính quyӅn. Căn cӭ vào hѭӟng

dүn cӫa Xӭ ӫy, hӝi nghӏ ÿã quyӃt ÿӏnh.

1) Cuӝc khӣi nghƭa ÿѭӧc làm trѭӟc tҥi thӏ xã Biên Hòa, phân công mӝt sӕ ÿҧng viên vӅ

các quұn huy ÿӝng lӵc lѭӧng quҫn chúng kpo vӅ thӏ xã tham gia cѭӟp chính quyӅn.

2) Liên lҥc vӟi quân Nhұt, vұn ÿӝng chúng án binh bҩt ÿӝng khi lӵc lѭӧng cách mҥng

nәi dұy cѭӟp chính quyӅn.

3) Hình thành ӫy ban khӣi nghƭa tӍnh Biên Hòa do ÿӗng chí Hoàng Minh Châu làm

trѭӣng ban. Dӵ kiӃn nhân sӵ ӫy ban cách mҥng lâm thӡi cӫa tӍnh do ÿӗng chí Hoàng Minh

Châu làm Chӫ tӏch.

4) Giao trách nhiӋm cho Kinh 1ý 5 NguyӉn Văn Tàng và ÿӗng chí Hӗ Văn Ĉҥi vұn

ÿӝng tên tӍnh trѭӣng NguyӉn Văn Quý giao chính quyӅn cho cách mҥng mӝt cách êm thҳm.

Giao trách nhiӋm cho ÿӗng chí Hӗ Văn Ĉҥi và mӝt vài ÿӗng chí khác vұn ÿӝng lính mã tà, lính

thӫ hӝ 6.. nӝp súng cho cách mҥng, tránh xung ÿӝt võ trang.

5) Giao cho ÿӗng chí Lê Ngӑc LiӋu và NguyӉn Ĉình Ѭu ÿѭa 500 ngѭӡi cӫa Biên Hòa

ÿã ÿѭӧc huy ÿӝng, kpo vӅ Sài Gòn tham gia cѭӟp chính quyӅn tҥi ÿây.

6) Vұn ÿӝng nhân dân may cӡ, khҭu hiӋu, tӵ sҳm vǊ khí. huy ÿӝng Thanh niên TiӅn

phong các hӝ 7 lӵc lѭӧng xung kích trong công nhân... sҹn sàng hành ÿӝng khi có lӋnh tәng

khӣi nghƭa...

Nghӏ quyӃt các viӋc chuҭn bӏ cho tәng khӣi nghƭa cӫa Ӫy ban khӣi nghƭa tӍnh Biên Hòa

ÿã mӣ ra hào khí cách mҥng ÿӕi vӟi ÿӝc lұp, tӵ do cӫa quҫn chúng lao ÿӝng trong tӍnh.

Tӯ sáng sӟm ngày 24-8-1945 cӡ ÿӓ sao vàng cӫa ViӋt Minh và cӡ vàng sao ÿӓ cӫa

Thanh niên TiӅn phong ÿã xuҩt hiӋn rҧi rác. Tҥi thӏ xã Biên Hòa, lӵc lѭӧng cách mҥng nәi dұy

chiӃm nhà máy cѭa Tân Mai, ga Biên Hòa, sӣ Trѭӡng Tiên...

14 giӡ ngày 24-8-1945, nhân dân quұn Long Thành nәi dұy cѭӟp chính quyӅn quұn

thành công, thҳng lӧi này càng cә vǊ, thôi thúc nhân dân Biên Hòa.

15 giӡ cùng ngày, Ӫy ban khӣi nghƭa cӱ ÿӗng chí NguyӉn Văn Long ÿi cùng ÿӗng chí

NguyӉn Ĉình Ѭu, ngѭӡi biӃt tiӃng Nhұt ÿӃn gһp ÿҥi tѭӟng IKAĈA, chӍ huy quân ÿӝi Nhұt

hoàng bҥi trұn ÿóng tҥi Biên Hòa ÿӇ thông báo cho y biӃt tình hình cách mҥng ViӋt Nam, và

yêu cҫu quân ÿӝi Nhұt không ÿѭӧc can thiӋp vào công viӋc nӝi bӝ cӫa ÿӏa phѭѫng, ÿӗng thӡi

vұn ÿӝng quân Nhұt giao nӝp vǊ khí, chӍ chӛ chôn giҩu, cҩt giӳ phѭѫng tiӋn chiӃn tranh cho

lӵc lѭӧng cách mҥng. IKAĈA hӭa án binh bҩt ÿӝng và thân chinh dүn lӵc lѭӧng cách mҥng

4 Nhà riêng ÿӗng chí Ngô Hà Thành là căn phӕ sӕ 2 thuӝc dãy phӕ Sáu sӱ dӑc QL.1, nay thuӝc phѭӡng Trung

DǊng - TP Biên Hòa.

5 Kinh lý : Viên chӭc coi viӋc ÿo ÿҥc ruӝng ÿҩt, nhà cӱa ӣ TӍnh (Trҳc ÿӏa sѭ)

6 Lính thӫ hӝ : Lính chuyên canh gác ӣ các công sӣ, kho tàng cӫa ngөy quân (Garde Civile locale)

7 Hӝ : ÿѫn vӏ hành chính, tѭѫng ÿѭѫng cҩp khu phӕ hiӋn nay.

2.4 Page 14

▲back to top

ÿӃn cho chúng ÿã chôn giҩu vǊ khí và phѭѫng tiӋn chiӃn tranh 8

Tӕi ngày 24-8-1945, tҥi rҥp Trҫn ĈiӇn, ÿӗng chí Hӗ Văn Ĉã kêu gӑi mӑi ngѭӡi ӫng hӝ

ViӋt Minh, ӫng hӝ cách mҥng tham gia khӣi nghƭa cѭӟp chính quyӅn. Khí thӃ quҫn chúng dâng

cao, suӕt ÿêm 24-8-1945 thanh niên nam, nӳ tӓa ÿi tuҫn tra các ÿѭӡng phӕ, canh gác các công

sӣ, quҫn chúng rҫm rұp kpo vӅ sân ga ÿӇ chӡ tàu ÿi Sài Gòn tham gia cѭӟp chính quyӅn.

Ngày 25-8-1945, lӵc lѭӧng cách mҥng thӵc sӵ làm chӫ thӏ xã. Tin Sài Gòn tәng khӣi

nghƭa thҳng lӧi, quҫn chúng càng thêm phҩn khӣi, tin tѭӣng. Chính quyӅn ÿӏch hҫu nhѭ tê liӋt,

mӑi hoҥt ÿӝng cách mҥng diӉn ra công khai, quân Nhұt vүn án binh bҩt ÿӝng.

9 giӡ sáng ngày 26-8-1945, có hàng trăm quҫn chúng ӫng hӝ, ÿӗng chí NcjuyӉn Văn

Nghƭa (tӵ Xѭӧc) ÿã tiӃn thҷng vào Tòa bӕ Biên Hòa, treo lá cӡ ÿӓ sao vàng lên nóc dinh tӍnh

trѭӣng. Tuy viӋc làm này cӫa ÿӗng chí NguyӉn Văn Nghƭa nҵm ngoài dӵ kiӃn cӫa Ӫy ban khӣi

nghƭa, song ÿây vүn là mӝt mӕc son ÿánh dҩu quá trình vùng lên giành chính quyӅn cӫa nhân

dân Biên Hòa.

11 giӡ cùng ngày, tӍnh trѭӣng NguyӉn Văn Quý cùng toàn bӝ nhӳng ngѭӡi ÿӭng ÿҫu bӝ

máy cҩp tӍnh cӫa chính quyӅn ÿӏch ÿã tұp hӧp ÿông ÿӫ (trӯ Cò Phѭӟc) tҥi Tòa bӕ ÿӇ bàn giao

chính quyӅn cho cách mҥng. Các ÿӗng chí Hoàng Minh Châu, HuǤnh Văn Hӟn và mӝt sӕ ÿӗng

chí khác ÿҥi diӋn cho Ӫy ban khӣi nghƭa tiӃp nhұn và chӭng kiӃn bàn giao. Chính quyӅn ÿã

thӵc sӵ vӅ tay nhân dân.

14 giӡ ngày 26-8, Ӫy ban lâm thӡi cách mҥng ra lӋnh bҳt giӳ Cò Phѭӟc, chӍ huy lӵc

lѭӧng vӋ binh (Garde Civile locale) tӍnh, tӏch thu vǊ khí cá nhân, khám xét nhà riêng cӫa y.

Ĉӗng thӡi ta còn buӝc y ra lӋnh giҧi tán lӵc lѭӧng này, kêu gӑi binh lính thuӝc quyӅn giao nӝp

vǊ khí cho chính quyӅn cách mҥng.

Cùng ngày Ӫy ban lâm thӡi cách mҥng cǊng ra lӋnh khám xét nhà riêng, tӏch thu vǊ khí

cá nhân cӫa tên Nhan, Chính tòa án tӍnh cǊ.

Công cө ÿàn áp cách mҥng cӫa ÿӏch hoàn toàn bӏ ÿұp tan.

Buәi chiӅu, ta nhanh chóng tiӃp quҧn kho bҥc, tiӃp nhұn 40 khҭu súng cӫa lính mã tà,

lính vӋ binh (Garde Civile locale) giao nӝp. TiӃn hành võ trang canh gác các công sӣ.

Tҥi Bà Rӏa, nҳm bҳt ÿѭӧc nghӏ quyӃt cӫa xӭ ӫy ngày 23.8.1945, Ӫy ban khӣi nghƭa ÿã

hӑp tҥi Long ĈiӅn và quyӃt ÿӏnh : Huy ÿӝng lӵc lѭӧng cách mҥng mà nòng cӕt là Thanh niên

TiӅn phong nәi dұy giành chính quyӅn vào ngày 25.8.1945.

ĈӇ tҥo tiӅn ÿӅ cho viӋc giành chính quyӅn thҳng lӧi và tránh ÿә máu không cҫn thiӃt, tӯ

chiӅu ngày 24.8.945 Ӫy ban khӣi nghƭa ÿã cӱ ngѭӡi ÿӃn gһp SATÔ, tѭ lӋnh các lӵc lѭӧng quân

ÿӝi Nhұt Hoàng bҥi trұn ÿóng tҥi Bà Rӏa ÿӇ thông báo tình hình và yêu cҫu quân ÿӝi Nhұt

không ÿѭӧc can thiӋp vào công viӋc nӝi bӝ cӫa ÿӏa phѭѫng. SATÔ hӭa án binh bҩt ÿӝng.

Cùng ngày, lӵc lѭӧng tӵ vӋ ÿѭӧc huy ÿӝng vào viӋc tuҫn tra, canh gác, túc trӵc tҥi trө

sӣ khӣi nghƭa ÿӇ truyӅn ÿҥt mӋnh lӋnh, chӍ thӏ ÿӃn các ÿoàn ÿѭӧc huy ÿӝng kpo vӅ thӏ xã giành

chính quyӅn.

Bҧy giӡ sáng ngày 25.8.1945, quҫn chúng nhân dân trong tӍnh ÿѭӧc huy ÿӝng kpo vӅ thӏ

xã. Dѭӟi chân lҫu nѭӟc (Château d’ eau), mӝt cuӝc mít tinh vӟi sӕ lѭӧng ngѭӡi ÿông chѭa tùng

có, cӡ ÿӓ sao vàng cùng khҭu hiӋu ӫng hӝ ViӋt Minh ÿѭӧc dѭѫng cao, Ӫy ban Lâm Thӡi cách

mҥng tӍnh ra mҳt nhân dân, mѭӡi lăm giӡ cùng ngày, tӍnh trѭӣng Lê Thành Long bàn giao

8 Gӗm mӝt kho xăng ӣ Chӧ Sһt - Hӕ Nai và mӝt kho súng trong sân bay. Sӕ súng trên ÿѭӧc chuyӇn giao hӃt

cho Mһt trұn cҫu Thӏ Nghè và mһt trұn cҫu Bình Lӧi sau ngày Nam bӝ kháng chiӃn : (23-9-1945)

2.5 Page 15

▲back to top

chính quyӅn cho cách mҥng. Chính quyӅn thӵc sӵ vӅ tay nhân dân, quân Nhұt văn án binh bҩt

ÿӝng.

Cuӝc khӣi nghƭa cӫa nhân dân hai tӍnh Biên Hòa - Bà 5ӏa hoàn toàn thҳng lӧi, tuyӋt ÿҥi

bӝ phұn nhân dân ӫng hӝ cách mҥng, ӫng hӝ ViӋt Minh. Nӝi bӝ kҿ thù phân hóa cao ÿӝ, ta

tranh thӫ lôi kéo, vұn ÿӝng ÿѭӧc mӝt sӕ công chӭc, binh lính cǊ ÿi theo cách mҥng. Lính Nhұt

và bӑn tay sai tӓ ra bҥc nhѭӧc, mҩt hӃt tinh thҫn, không dám chӕng cӵ hoһc mһc nhiên ӫng hӝ

cách mҥng.

Ngay sau khi giành chính quyӅn, Ӫy ban cách mҥng lâm thӡi hai tӍnh ÿã nhanh chóng

thiӃt lұp nӅn trұt tӵ xã hӝi mӟi, thành lұp tә chӭc Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc và Cҧnh sát ӣ hai tӍnh -

tiӅn thân cӫa lӵc lѭӧng Công an nhân dân Ĉӗng Nai ngày nay. Các quұn, huyӋn cǊng gҩp rút

xây dӵng lӵc lѭӧng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc, tә chӭc bӝ máy lãnh ÿҥo ÿӇ làm nhiӋm vө bҧo vӋ

thành quҧ cách mҥng.

Tҥi Biên Hòa, tӯ chiӅu ngày 26.8.1945, lӵc lѭӧng Cҧnh sát ÿã ÿѭӧc thành lұp và ÿһt

dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo trӵc tiӃp cӫa ÿӗng chí NguyӉn Văn Long, làm nhiӋm vө võ trang canh gác các

công sӣ, tuҫn tra kiӇm soát trong nӝi ô, truy bҳt nhӳng tên chӕng ÿӕi cách mҥng theo lӋnh cӫa

Ӫy ban cách mҥng lâm thӡi tӍnh.

Quân sӕ không ÿӃn tiӇu ÿӝi, gӗm toàn nhǊng thanh niên ѭu tú trong lӵc lѭӧng tӵ vӋ cӫa

Thanh niên TiӅn phong chuyӇn sang. Trө sӣ làm viӋc lӵc lѭӧng Cҧnh sát Biên Hòa ÿһt tҥi dãy

nhà Cò cӫa Pháp (nay là trө sӣ Sӣ Thѭѫng Binh Xã Hӝi tӍnh). ok

Ĉѭӧc trang bӏ mӝt sӕ vǊ khí tӏch thu cӫa lính mã tà và lính vӋ binh (Grand - Civile

Locale), cán bӝ, nhân viên cҧnh sát Biên Hòa ÿѭӧc huҩn luyӋn cách sӱ dөng vǊ khí, tính năng

và tác dөng cӫa các loҥi súng, qua hѭӟng dүn cӫa mӝt cҧnh sát cǊ ÿѭӧc lѭu dөng, ÿһt dѭӟi sӵ

giám sát cӫa ÿӗng chí Hӗ Văn Ĉҥi.

Ngày 28.8.1945 dѭӟi sӵ chӍ ÿҥo cӫa ÿӗng chí Dѭѫng Bҥch Mai Ӫy trѭӣng Quӕc gia tӵ

vӋ Cuӝc Nam bӝ và ÿӗng chí Hà Huy Giáp, tә chӭc Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc tӍnh Biên Hòa ÿѭӧc

thành lұp. TӍnh ӫy, Ӫy ban cách mҥng lâm thӡi tӍnh cӱ ÿӗng chí Ngô Hà Thành làm trѭӣng,

ÿӗng chí Lê Nguyên Ĉҥt làm phó ÿӇ trӵc tiӃp lãnh ÿҥo lӵc lѭӧng.

Quân sӕ ít, cѫ cҩu tә chӭc ÿѫn giҧn, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Biên Hòa lҩy dmy nhà mát ven

sông, trong khuân viên tòa bӕ (nay không còn nӳa) làm trө sӣ ÿӇ ÿiӅu hành công viӋc.9

Tҥi Bà Rӏa, ngay sau lӉ thành lұp chính quyӅn, dѭӟi sӵ chӍ ÿҥo cӫa ÿӗng chí Dѭѫng

Bҥch Mai, tә chӭc Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc tӍnh ÿѭӧc thành lұp và ÿһt dѭӟi sӵ chӍ ÿҥo cӫa ông

HuǤnh Công Vinh. Các quұn huyӋn cǊng thành lұp tә chӭc Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc và ÿһt dѭӟi sӵ

chӍ huy cӫa ngành dӑc.

Cѫ cҩu tә chӭc lúc ÿҫu ÿѫn giҧn, quân sӕ vҿn vҽn khoҧng 20 ngѭӡi, gӗm nhǊng thanh

niên ѭu tú trong ÿӝi tӵ vӋ lúc giành chính quyӅn chuyӇn sang, và mӝt sӕ thân binh, cҧnh sát cǊ

ÿã giác ngӝ cách mҥng ÿѭӧc lѭu giӳ lҥi

Trө sӣ Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Bà 5ӏa ÿѭӧc ÿһt tҥi dãy nhà Cò cӫa bӑn cҧnh sát cǊ (nay là

trө sӣ Ӫy ban mһt trұn Tә quӕc huyӋn Châu Thành). Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc ÿѭӧc trang bӏ mӝt sӕ

vǊ khí tӏch thu cӫa binh lính Nhұt bҥi trұn và ÿѭӧc giao nhiӋm vө canh gác các công sӣ, tuҫn tra

bҧo vӋ trӏ an trong thôn xóm, truy bҳt nhӳng tên tay sai cӫa chính quyӅn cǊ còn lҭn trӕn, bҧo vӋ

thành quҧ cách mҥng.

9 Ngoài Gmy nhà mát Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Biên Hòa còn lҩy nhà hӝi Bình Trѭӟc (nay là nhà bҧo tàng cách

mҥng thành phӕ Bên Hòa) làm viӋc thêm. Ĉѭӧc khoҧng 10 ngày thì dӡi tҩt cҧ vӅ nhà hàng Vidal, gҫn ngã ra kӹ

niӋm ÿài (Nay là trө sӣ văn hóa - thông tin Ĉӗng Nai).

2.6 Page 16

▲back to top

Ra ÿӡi tӯ ngày ÿҫu cӫa cách mҥng tháng tám, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc hai tӍnh và lӵc

lѭӧng Cҧnh sát cӫa Biên Hòa ÿã góp phҫn xây dӵng và bҧo vӋ chính quyӅn. KӇ tӯ ÿây, dѭӟi sӵ

lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng, sӵ nuôi dѭӥng, giúp ÿӥ cӫa nhân dân, lӵc lѭӧng Công an nhân dân Ĉӗng

Nai mãi mãi xӭng ÿáng là công cө chuyên chính sҳc bén cӫa Ĉҧng bӝ và nhân dân trong tӍnh.

II. XÂY DӴNG TӘ CHӬC, BҦO Vӊ &+ËNH QUYӄN &ÈCH 0ҤNG, CHUҬN Bӎ

KHÈNG CHIӂN CHӔNG THӴC DÂN PHÈP

Cuӝc khӣi nghƭa giành chính quyӅn thҳng lӧi, chính quyӅn cách mҥng ÿѭӧc thành lұp,

còn non trҿ, thì thù trong, giһc ngoài ÿã tìm cách bao vây, chia cҳt, hòng xóa bӓ thành quҧ cách

mҥng cӫa nhân dân.

Nhұn thӭc rõ vӏ trí và tҫm quan trӑng cӫa viӋc xây dӵng công cө bҥo lӵc cách mҥng

dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng, dӵa vào các ÿoàn thӇ cách mҥng, tә chӭc Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc cӫa

hai tӍnh và lӵc lѭӧng cҧnh sát cӫa Biên Hòa gҩp rút ÿѭӧc cӫng cӕ, xây dӵng.

Tҥi Biên Hòa, sau khi giҧi quyӃt vө lӝn xӝn cӫa binh lính Nhұt cҧn trӣ ÿoàn ngѭӡi tuҫn

hành, thӏ uy, biӇu dѭѫng lӵc lѭӧng do Ӫy ban cách mҥng lâm thӡi tӍnh tә chӭc, ta ÿã truy bҳt

hai lính kín theo lӡi khai cӫa Cò Phѭӟc. Ngày 28.8.1945 TӍnh ӫy cӱ ÿӗng chính Hӗ Văn Ĉҥi

làm kiӇm soát viên Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc cùng vӟi kinh lý NguyӉn Văn Tàng làm nhiӋm vө

kiӇm kê ÿӝng sҧn và bҩt ÿӝng sҧn trong tӍnh.

Căn cӭ vào hѭӟng dүn cӫa Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Nam Bӝ, cѫ cҩu tә chӭc cӫa Quӕc gia

tӵ vӋ Cuӝc Biên Hòa ÿѭӧc sҳp xӃp lҥi có bӝ phұn Văn phòng và ban Trinh sát. Lӵc lѭӧng

Cҧnh sát tӍnh phө trách viӋc giam giӳ phҥm nhân và bҧo vӋ trҥi giam.

ĈӇ tăng cѭӡng sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng ÿӕi vӟi công tác chuyên môn, các ÿҧng viên Ngô

Hà Thành, NguyӉn Văn Long, Lê Chí Lҳm, Phҥm Văn BiӇu, Lê Ngӑc Ëch, Lê Ngӑc LiӋu, Lê

Nguyên Ĉҥt, Lөc... trong lӵc lѭӧng Cҧnh sit và Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc ÿѭӧc TӍnh ӫy sát nhұp và

thành lұp chi bӝ. Ĉây là chi bӝ ÿҧng ÿҫu tiên trong lӵc luӧng Công an. Ĉӗng chí Lê Chí Lҳm

ÿѭӧc chӍ ÿӏnh làm bí thѭ chi bӝ.

Tҥi Bà Rӏa, Ӫy ban cách mҥng lâm thӡi tӍnh cӱ ông Phan Kim Chung, ӫy trѭӣng sang

phө trách Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc tӍnh ÿӇ cùng vӟi ông HuǤnh Công Vinh lãnh ÿҥo, xây dӵng lӵc

lѭӧng. Tә chӭc Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc các quұn, huyӋn ÿѭӧc ÿһt dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa mӝt thành

viên ӫy ban cҩp tѭѫng ÿѭѫng. Các xã cǊng ÿѭӧc chӍ ÿҥo xây dӵng tә chӭc Quӕc gia tӵ vӋ

Cuӝc.

Ӣ cҩp tӍnh, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Bà Rӏa, ÿѭӧc chia làm hai bӝ phұn bӝ phұn Văn

phòng và ban Èm sát (sau ÿәi lҥi là ban Trinh sát). CǊng nhѭ Biên Hòa, bӝ phұn Văn phòng lo

soҥn thҧo công văn, giҩy tӡ, tә chӭc xây dөng lӵc lѭӧng, hұu cҫn, huҩn luyӋn binh Vӻ… ban

Trinh sát ÿѭӧc giao nhiӋm vө dӵa vào dân theo dõi ÿӏch tình, khám phá các tә chӭc tay sai cӫa

ÿӏch hoҥt ÿӝng chӕng phá cách mҥng.

Ngày 2 tháng 9 năm 1945, tҥi Quҧng trѭӡng Ba Ĉình, Chӫ tӏch Hӗ Chí Minh ÿӑc tuyên

ngôn ÿӝc lұp, khai sinh ra nѭӟc ViӋt Nam dân chӫ cӝng hòa.

Cách mҥng vӯa giành ÿѭӧc thҳng lӧi, nhân dân ViӋt nam lҥi phҧi ÿѭѫng ÿҫu ngay vӟi

nhiӅu kҿ thù nguy hiӇm. Cuӕi tháng 8.1945, 20 vҥn quân Tѭӣng vѭӧt biên giӟi kpo vào miӅn

Bҳc.

Ngày 12.9.1945 mӝt lӳ ÿoàn quân ÿӝi Hoàng Gia Anh kpo vào miӅn Nam. Chúng giӣ

ÿӫ trò sách nhiӉu nhân dân nѭӟc ta.

Bám gót quân ÿӝi Hoàng Gia Anh, cùng ngày, mӝt ÿҥi ÿӝi quân Pháp ÿә bӝ lên cҧng

Sài Gòn ÿӇ thӵc hiӋn âm mѭu xâm lѭӧc nѭӟc ta lҫn thӭ hai.

2.7 Page 17

▲back to top

Dѭӟi chiêu bài giҧi giáp quân Nhұt, quân ÿӝi các nѭӟc thù ÿӏch Npo vào nѭӟc ta vӟi dã

tâm bóp chӃt cách mҥng ViӋt Nam tӯ trong trӭng nѭӟc. Hý hӱng trѭӟc chӫ mӟi, bӑn tay sai,

phҧn ÿӝng nәi lên khҳp nѫi ÿӇ chӕng phá cách mҥng, tình hình ӣ các ÿӏa phѭѫng hӃt sӭc căng

thҷng.

Ӣ Biên Hòa, bӑn T- Rӕt-ktt do Lê Văn Thӱ cҫm ÿҫu công khai chӕng phá cách mҥng.

Tҥi cù lao Phӕ (HiӋp Hòa), Thӱ lôi kéo mӝt sӕ công chӭc cǊ cӫa Pháp tә chӭc mít tinh, vӛ

ngӵc, xѭng danh là lӵc lѭӧng cách mҥng chân chính. Chúng tә chӭc tán phát tài liӋu ngay

nѭӟc Tòa bӕ, ngang nhiên trѭѫng khҭu hiӋu, dán áp phích, tuyên truyӅn xuyên tҥc trong nӝi ô.

Tҥi Xuân Lӝc - LaGi (giáp giӟi vӟi Hàm Tân - Thuұn Hҧi ngày nay). Bӑn Anh cho

gián ÿiӋp nhҧy dù xuӕng ÿӇ dò la tin tӭc tұp hӧp lӵc lѭӧng, chuҭn bӏ ÿӏa bàn cho quân giһc lҩn

chiӃm.

Nhұn lӋnh cӫa Ӫy ban cách mҥng lâm thӡi tӍnh dӵa vào nhân dân, lӵc lѭӧng Cҧnh sát

và Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Biên Hòa ÿã cùng vӟi dân quân, du kích tә chӭc vây bҳt gӑn toán gián

ÿiӋp cӫa bӑn Anh. Bӕn tên bӏ bҳt và ÿѭӧc giҧi giao vӅ trên10

Phát huy thҳng lӧi, ngay sau ÿó, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc và Cҧnh sát Biên Hòa bҳt gӑn

toàn bӝ tә chӭc T-Rӕt-ktt cӫa Lê Văn Thӱ ÿѭa vӅ trҥi giam cӫa tӍnh, trҩn áp kӏp thӡi âm mѭu

chӕng phá cách mҥng cӫa chúng. An ninh trұt tӵ trong tӍnh ÿѭӧc lұp lҥi.

Tҥi Bà Rӏa, khí thӃ cách mҥng dâng cao, an ninh trұt tӵ cӫa WӍnh khá әn ÿӏnh, quҫn

ch~ng tӵ giác tham gia, ӫng hӝ các qui ÿӏnh cӫa chính quyӅn. Các tӋ nҥn xã hӝi hoһc các tә

chӭc tӝi phҥm giҧm hҷn. Tuy vұy, không khí chiӃn tranh và an ninh trұt tӵ các vùng lân cұn

không cho phép các chiӃn sƭ Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc tӍnh lѫ là cҧnh giác. Ĉѭӧc sӵ giúp ÿӥ cӫa

nhân dân, cán bӝ, nhân viên Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Bà 5ӏa ÿã hăng say tұp luyӋn quân sӵ, võ

thuұt, cǊng cӕ xây dӵng tә chӭc ÿӇ bҧo vӋ chính quyӅn, sҹn sàng chiӃn ÿҩu. Các ÿêm trăng

sáng, dѭӟi sӵ dүn dҳt cӫa Lê Thành Duy, Ĉoàn Hӗng Tâm..., các chiӃn sƭ ÿѭӧc tұp luyӋn các

thӁ võ hiӇu biӃt, làm quen và xӱ dөng các loҥi binh khí, tính năng, tác dөng cӫa các loҥi súng

v.v...

12 giӡ ÿêm ngày 22.9.1945, tӵ Sài Gòn, ÿѭӧc sӵ hӛ trӧ cӫa quân Anh - Nhұt, Pháp nә

súng ÿánh úp các công sӣ và vӏ trí quân sӵ cӫa ta, phѫi bày dã tâm xâm lѭӧc cӫa thӵc dân

Pháp. KӇ tӯ ÿây, dân tӝc ViӋt Nam lҥi phҧi ÿѭѫng ÿҫu vӟi cuӝc chiӃn tranh chӕng xâm lѭӧc

ÿҫy gian phә, hy sinh nhѭng vô cùng vҿ vang và anh dǊng.

Dѭӟi sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng, nhân dân Sài Gòn và các vùng phө cұn ra sӭc chӕng giһc.

Các kӃ hoҥch ngăn ÿѭӡng. cҧn bѭӟc tiӃn cӫa quân thù, cùng các trұn ÿánh “chim Vҿ” ÿã không

ngӯng tiӃn công vào quân ÿӏch.

Song thӃ giһc mҥnh, ngày 23.10.1945, sau hѫn mӝt tháng cҫm cӵ, mһt trұn Sài Gòn bӏ

vӥ

Tay không ÿánh giһc, nhân dân Sài Gòn - Gia Ĉӏnh ÿã ÿi ÿҫu và hy sinh tҩt cҧ cho cuӝc

ÿҩu tranh chӕng xâm lѭӧc, ÿӇ cҧ nѭӟc có ÿӫ thӡi gian chuҭn bӏ, bình tƭnh bѭӟc vào cuӝc ÿҩu

tranh mӟi ÿҫy gay go, quyӃt liӋt.

Tҥi Biên Hòa, tiӃng súng chӕng xâm lѭӧc tӯ Sài Gòn vӑng vӅ, chiӃn tranh ҳt sӁ lan tӟi

làm cho an ninh trұt tӵ cӫa TӍnh ngày càng diӉn ra nghiêm trӑng. Trong nӝi ô, quân Nhұt vүn

chѭa rút khӓi thӏ xã, lính Hai – Hô 11 ÿòi tѭӟc vǊ khí cӫa lӵc lѭӧng Cҧnh sát và Quӕc gia tӵ vӋ

10 Ĉѭӧc dân JLҧi vӅ UBHC Nam bӝ và sau ÿó ÿѭӧc trao trҧ cho ÿҥi diӋn phái bӝ ÿӗng ninh Anh

11 /tnh Hai Hô: ngѭӡi ViӋt ÿi Otnh cho Nhұt

2.8 Page 18

▲back to top

Cuӝc tӍnh 12. Chúng ngang nhiên uӕng rѭӧu say, gây rӕi.

Cùng lúc, bӑn ĈӋ tam sѭ ÿoàn Cӝng Hòa vӋ binh do Lѭѫng Văn Thông cҫm ÿҫu cǊng

rút tӯ Sài Gòn vӅ thӏ xm. Ĉóng quân tҥi ÿѭӡng Hѭng Ĉҥo Vѭѫng, chúng quҩy phá, ăn nhұu, hút

sách ÿƭ ÿiӇm, làm tiӅn nhân dân và gây rӕi trong nӝi ô.

Không khí chiӃn tranh diӉn ra. Trѭӟc tình hình ÿó, cán bӝ, nhân viên Quӕc gia tӵ vӋ

Cuӝc và Cҧnh sát Biên Hòa mӣ ÿӧt ÿӗng loҥt bҳt giӳ nhӳng tên có phѭѫng hҥi ÿӃn công cuӝc

kháng chiӃn sҳp tӟi cӫa ÿӏa phѭѫng, ÿѭa VӅ TXҧn thúc tҥi nhà giam cӫa tӍnh 13

Khai thác nhӳng tên bӏ bҳt giӳ, ÿһc biӋt là tên Gioan - Tây lai, chӫ tìm cҫm ÿӗ tҥi chӧ

Biên Hòa, lӵc lѭӧng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc và Cҧnh sát ÿã bóc gӥ toàn bӝ lѭӟi gtan ÿiӋp cӫa

phòng nhì Pháp cài cҳm lҥi, bҳt giӳ 3 tên, trong ÿó có mӝt quan hai, chӍ huy mҥng lѭӟi. Khám

nhà tên Gioan và chӛ ҭn núp cӫa tên quan hai tҥi vùng cây Ĉào, (xã Thҥnh Phú, Vƭnh An ngày

nay) ta còn thu giӳ hai súng ngҳn, 4 lӵu ÿҥn do y chôn dҩu cҩt giӳ.

ChiӃn dӏch quét vét và bҳt giӳ nhǊng tên có phѭѫng hҥi ÿӃn an ninh, trұt tӵ kӃt thúc

thҳng lӧi, Quӕc giҥ tӵ vӋ Cuӝc và Cҧnh sát Biên Hòa ÿã chuҭn bӏ mӝt bѭӟc quan trӑng cho

công cuӝc kháng chiӃn sҳp tӟi cӫa ÿӏa phѭѫng, loҥi trӯ âm mѭu cҩu kӃt vӟi giһc cӫa bӑn phҧn

ÿӝng là núp tҥi chӛ. Tuy vұy, an ninh trұt tӵ cӫa tӍnh vүn phӭc tҥp. Trѭӟc tình hình ÿó, ÿӗng

chí NguyӉn Văn Long ÿѭӧc cӱ vӅ Trung ѭѫng báo cáo, thӍnh thӏ, ÿӗng chí 3Kҥm Văn BiӇu

ÿѭӧc cӱ giӳ chӭc Cҧnh sát trѭӣng. Cѫ cҩu, tә chӭc lӵc lѭӧng vүn giӳ nguyên nhѭ cǊ.

Mһt trұn Sài Gòn bӏ vӥ, chiӃn tranh lan tӓa. NhiӋm vө bҧo vӋ chính quyӅn, giӳ gìn an

ninh trұt tӵ ngày càng nһng nӅ. Cuӕi tháng 9.1945 mӝt nhóm nhӓ vǊ trang cӫc ĈӋ nhӏ sѭ ÿoàn

Cӝng hòa vӋ binh do NguyӉn Văn Du, Trӏnh Công Tây cҫm ÿҫu chҥy vӅ khu vӵc cҫu Xéo -

Long Thành. Mӝt thӡi gian sau chúng nhұp bӑn vӟi toán vǊ trang cӫa Lê Văn Cҧnh, NguyӉn

Văn Trӵc cҫm ÿҫu, tӯ Nhà Bè Npo sang. Ĉѭӧc vǊ trang mҥnh, bӑn Du, Tây, Trӵc, Cҧnh tӵ

xѭng là lӵc lѭӧng kháng chiӃn, tӵ phong cho nhau chӭc chӫ tӏch, phó chӫ tӏch ӫy ban kháng

chiӃn huyӋn Long Thành và bҳt ÿҫu hoҥt ÿӝng thә phӍ tҥi vùng Phú Hӳu, Phѭӟc ThiӅn hҥch

sách và o pp quҫn chúng, lҩn áp chính quyӅn huyӋn Long Thành, bӑn Du, Tây, Trӵc, Cҧnh ÿã

tә chӭc các vө bҳt cóc, tӕng tiӅn, cѭӟp cӫa, giӃt ngѭӡi thҧ trôi sông, hãm hiӃp phө nӳ, ÿһt trҥm

thu thuӃ, gây bao tang tóc cho nhân dân các xm Phú Hӳu, Phѭӟc ThiӅn, Tam An.

Nhұn lӋnh Ӫy ban hành chính tӍnh phҧi bҳt bӑn Du, Tây, Trӵc, Cҧnh ÿӇ trӯ hiӇm hӑa

cho dân, cuӕi tháng 10-1945 ÿѭӧc sӵ hә trӧ cӫa tӍnh, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Long Thành dѭӟi

sӵ chӍ huy cӫa ÿӗng chi Ĉӛ Hӳu Phú ÿã mѭu trí lұp kӃ hoҥch mӡi chúng vӅ hӑp và tә chӭc bҳt

gӑn cҧ toán ÿѭa vӅ tӍnh.

Tҥi Bà Rӏa, dҩu hiӋu chiӃn tranh ÿã lan tӟi. Thѭӧng tuҫn tháng 10-1945 quҫn chúng

phát hiӋn, bҳt giӳ và giҧi giao cho quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc tӍnh hai tên HiӅn, TiӃn làm gián ÿiӋp ÿi

dò la tin tӭc cho Pháp. Sau khi tiӃp nhұn, ta lұp hӗ sѫ ÿѭa ra xét xӱ và tuyên bӕ tӱ hình bӑn

chúng.

Chuҭn bӏ cho kháng chiӃn, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Bà 5ӏa dҩy lên mӝt phong trào sѭu

tҫm, mua sҳm vǊ khí tӵ trang bӏ cho lӵc lѭӧng. ĈӇ giҧi quyӃt khó khăn và có thêm phѭѫng tiӋn

dӵ trӳ, ông HuǤnh Công Vinh trѭӣng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc tӍnh ÿã tә chӭc mӝt ÿӝi hұu cҫn ÿһc

biӋt dѭӟi sѭ ÿҧm trách cӫa ÿӗng chí Ĉӛ Thӏ KiӅm (tӵ Hoa) làm nhiӋm vө vұn chuyӇn muӕi,

cӫi, ÿһc sҧn biӇn vӅ Sài Gòn bán tҥo nguӗn kinh phí. Ĉӝi cǊng ÿѭӧc giao nhiӋm vө mua sҳm

12 Trѭӟc sӭc pp cӫa chúng ÿӗng chí NguyӉn Văn Long phҧi giao 80 súng hӓng, cҩt trong kho cho chúng.

13 Do Kjnh ÿӝng quá Wҧ cӫa mӝt vài nhân viên ta ÿã bҳt lҫm cҧ ÿӗng chí Fӫa ta (chӫ hiӋu thuӕc, kiêm chӫ nhiӋm

Ӫy ban tiӃp tӃ cho ViӋt Minh) vӅ sau SKҧi minh oan

2.9 Page 19

▲back to top

vǊ khí, ÿҥn dѭӧc, phѭѫng tiӋn, văn phòng phҭm, thuӕc men v.v… sҹn sàng phөc vө cho chiӃn

ÿҩu.

Không khí chuҭn bӏ kháng chiӃn sôi nәi. Qua ÿiӅu tra, Quӕc gia tӵ vӅ Cuӝc Bà Rӏa biӃt

Quinternnay (Ken-tҽc-nây) và Toctel (Tӕc-ten) là hai chӫ tây ÿang sӕng ҭn trên núi Mây Tàu

(khu vӵc giáp giӟi giӳa Xuân Lӝc - Xuyên Mӝc vӟi Hàm Tân - Thuұn Hҧi) ÿӇ chӡ quân ÿӝi

Pháp ÿӃn giҧi vây. BiӃt chúng có mӕi liên hӋ mұt thiӃt và lӯa Jҥt ÿѭӧc mӝt sӕ ÿӗng bào thiӇu

sӕ che dҩu, nuôi dѭӥng, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Bà 5ӏa quyӃt ÿӏnh dùng biӋn pháp nghiӋp vө ÿӇ

chiêu hàng chúng, nhҵm làm trong sҥch ÿӏa bàn, loҥi trӯ hұu hӑa cho cuӝc kháng chiӃn sҳp tӟi

cӫa ÿӏa phѭѫng.

Dѭӟi sӵ chӍ ÿҥo cӫa trѭӣng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc HuǤnh Công Vinh, mӝt nhân viên

Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Bà Rӏa biӃt tiӃng dân tӝc ÿӃn quyӃt phөc ông giáo Kim. ngѭӡi dân Tӝc,

cha vӧ Ken -Tҽc - Nây, ÿӇ ông kêu con rӇ vӅ hàng ViӋt Minh.

Bҵng biӋn pháp nghiӋp vө tác ÿӝng, ông giáo Kim ÿã thuyӃt phөc ÿѭӧc Ken-tҽc-nây và

Tӕc-tên tӯ bӓ ê ÿӏnh lҭn trӕn, chҩp nhұn ÿҫu hàng ViӋt Minh, Trѭӣng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc

HuǤnh Công Vinh ÿã cӱ các ÿӗng chí Lê Thành Vƭnh, Lê Thành Duy là nhӳng nhân viên có

quӕc tӏch Pháp sҹn có mӕi quan hӋ cá nhân vӟi chúng, cùng các anh Lӝc, Thuұn, Hoàng, nhân

viên Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc nói giӓi tiӃng Pháp ÿi ÿón chúng ÿѭa vӅ Bà Rӏa giҧi giao vӅ trên.

Chiêu hàng thành công hai chӫ tây, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Bà 5ӏa ÿã thӵc hiӋn mӝt loҥt

các biӋn pháp nghiӋp vө ÿҫy trí thông minh và sáng tҥo, phá tan quy luұt cҩu kӃt gìӳa gtan

ÿiӋp, ҭn nҩp chӍ ÿѭӡng vӟi quân sӵ giһc lҩn chiӃm, Ojm trong sҥch ÿӏa bàn ÿӇ chuҭn bӏ bѭӟc

vào cuӝc kháng chiӃn sҳp tӟi.

Ngày 25-0-1945, ÿѭӧc quân Anh hӛ trӧ, Pháp ÿánh chiӃm Biên Hòa. Nhân dân ÿѭӧc

lӋnh tҧn cѭ, bãi khóa, bãi thӏ, bҩt hӧp tác vӟi giһc. Nӝi ô thӏ xã trӕng vҳng. TӍnh ӫy rút ra Tân

Uyên, Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc chuyӇn vӅ căn cӭ Bình Ĉa và ÿóng quân tҥi ÿây ÿӇ nҳm tình hình

ÿӏch, tiӃp tөc chӍ ÿҥo phong trào ӣ các quұn, huyӋn.

Ngày 27-10-1945, theo ÿѭӡng quӕc lӝ 1, Pháp ÿánh chiӃm Trҧng Bom, Dҫu Giây,

khӕng chӃ ngã ba quӕc lӝ 1 và quӕc lӝ 20 lên Tây Nguyên.

Ngày 30-10-1945, Pháp ÿánh chiӃm Xuân Lӝc.

Lҩn chiӃm tӟi ÿâu, Pháp tә chӭc dӵng bӕt, lұp tӅ ÿӃn ÿó. Trong nӝi ô thӏ xã binh lính

Pháp vӯa tăng cѭӡng lùng sөc, bҳn giӃt cán bӝ, vӯa ÿѭa nhӳng tên tay sai cǊ ra lұp tӅ ÿӇ khӫng

bӕ tinh thҫn dân chúng, ÿàn ip phong trào cách mҥng.

Ngày 11-11-1945, Ĉҧng Cӝng sҧn Ĉông Dѭѫng tuyên bӕ tӵ giҧi tán. ViӋc Ĉҧng ta ra

tuyên bӕ tӵ giҧi tán chӍ là mӝt sách lѭӧc, thӵc chҩt là Ĉҧng rút vào hoҥt ÿӝng bí mұt ÿӇ ÿҧm

bҧo sӵ lãnh ÿҥo cӫa Ĉҧng trong thӡi kǤ ÿҩt nѭӟc diӉn ra mӝt cuӝc ÿҩu tranh dân tӝc và ÿҩu

tranh giai cҩp vô cùng quyӃt liӋt : 14

Tin Ĉҧng Cӝng sҧn Ĉông Dѭѫng tӵ giҧi tán ÿӃn vӟi Biên Hòa. Do không nҳm vӳng

sách lѭӧc cӫa Ĉҧng, TӍnh ӫy Biên Hòa tӵ giҧi tán. Bӝ máy lãnh ÿҥo cӫa tӍnh gҫn nhѭ tan rã.

Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc và Cҧnh sát tӍnh cǊng vì thӃ mà tan rã theo. Trѭӣng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc

Ngô Hà Thành ÿѭa mӝt sӕ ít lӵc lѭӧng ra Bình Thuұn. Phó Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Lê Nguyên

Ĉҥt chuyӇn xuӕng Bà Rӏa. Ĉӗng chí Ĉӛ Hӳu Phú, trѭӣng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc huyӋn Long

Thành bӏ Nhұt bҳt cóc ÿѭa ÿi mҩt tích. Nhӳng ÿӗng chí bám trө ӣ lҥi trӣ nên lҿ loi.

14 Lӏch sӱ Ĉҧng Cӝng sҧn ViӋt Nam : NXB Giáo khoa Mác-lê Nin. Hà Nӝi tұp l trang 247

2.10 Page 20

▲back to top

Cùng lúc này, ÿoàn cán bӝ Liêm phóng 15 Nam tiӃn do Trung ѭѫng chi viӋn vào ÿӃn

ÿӃn Biên Hòa, mӝt sӕ ÿӗng chí ÿѭӧc tăng cѭӡng cho Sài Gòn và các tӍnh. Qua các ÿӗng chí cán

bӝ Liêm phóng Nam tiӃn, nҳm vӳng sách lѭӧc cӫa Ĉҧng trong viӋc rút vào hoҥt ÿӝng bí mұt,

các ÿӗng chí Hӗ Văn Ĉҥi, Phҥm Văn Thuұn, Trҫn Minh Trí, NguyӉn Văn Ký, Hoàng Ĉình

Thѭѫng..., nhӳng ÿӗng chí bám tUө còn lҥi hӧp cùng các ÿӗng chí cán bӝ Liêm phóng tiӃn ÿѭӧc

tăng cѭӡng thành bӝ máy lãnh ÿҥo cҩp tӍnh.

Bӕ trí lӵc lѭӧng, chuҭn bӏ mӑi mһt cho cuӝc kháng chiӃn sҳp ÿӃn là viӋc làm ÿҫu tiên

cӫa Ban lãnh ÿҥo. Tӯ căn cӭ Bình Ĉa, cán bӝ, nhân viên Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc Biên Hòa tӓa ra

ÿóng dài tӯ Phѭӟc Cam, BӃn Gӛ kpo lên Tam HiӋp, Tân Phong, Cây Ĉào (xã Thanh Phú QJjy

nay) hình thjnh thӃ vòng cung bao vây, quҩy rӕi quân ÿich. CǊng tӯ ÿây Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc

Biên Hòa thӵc sӵ ÿyng vai trò quan trӑng trong viӋc xây dӵng các

ĈӇ cӫng cӕ tә chӭc ӣ các quұn, huyӋn, ÿӗng chí NguyӉn Văn Kim ÿѭӧc cӱ vӅ Long

Thành làm trѭӣng Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc thay ÿӗng chí Ĉӛ Hӳu Phú, ÿӗng chí Thөy vӅ Tân

Uyên, ÿӗng chí Lê Văn Vұn vӅ Xuân Lӝc và ÿӗng chí NguyӉn Văn Ký vӅ quұn Châu Thành.

Gây tiӃng nә trong nӝi ô, trӯng trӏ nhӳng tên tay sai cӫa giһc, cҧn phá các kӃ hoҥch lұp

tӅ cӫa ÿӏch, cӫng cӕ phong trào kháng chiӃn là viӋc làm bӭc bách thôi thúc cán bӝ nhân viên

Quӕc gia tӵ vӋ Cuӝc khi ÿѭӧc tә chӭc lҥi. Bám sát nghӏ quyӃt hӝӏ nghӏ Bình Trѭӟc 16, các ÿӗng

chí Hӗ Văn Ĉҥi, Phҥm Văn Thuұn, NguyӉn Văn Ký quyӃt ÿӏnh thjnh lұp ÿӝi ThiӃu niên xung

phong cҧm tӱ ÿӇ thӵc hiӋn nhiӋm vө.

Lҩy ÿӝi thiӃu niên thӇ thao Juntor (Duy ni o) 17 lam nòng cӕt ÿӝi thiӃu niên xung phong

cҧm tӱ ÿѭӧc trang bӏ súng ngҳn, lӵu ÿҥn dao găm làm vǊ khi hoҥt ÿӝng

Quân sӕ cӫa ÿӝi khoҧng 2 tiӇu ÿӝi, do ÿӗng chí NguyӉn Văn Ký chӍ ÿҥo. Các ÿӝi

viên ÿӝi thiӃu niên Xung phong. cҧm tӱ tӯ ÿình Bình Thҧo (nay thuӝc xã Tân Bình

15 Liêm SKyng : tên gӑi cӫa tә chӭc Công an ngoài miӅn Bҳc lúc ÿy ÿRjn kháng chiӃn, các bӝ máy Dân - Chính

- Ĉҧng ӣ các quұn, huyӋn.

16 1JKӏ cҳt hӝi nghӏ Bình Trѭӟc - 1JKӏ quyӃt ÿҫu tiên cӫa TӍnh ӫy Biên Hòa hӑp tҥi ÿình Bình Trѭӟc tháng 11-

1945, nay Oj nhà Eҧo tàng cách WKjnh phӕ Biên Hòa.

17 Duy - ni - o là tә chӭc thiӃu niên cách mҥng, hoҥt ÿӝng trѭӟc cách Pҥng WKing 8 dѭӟi danh nghƭa thӇ thao,

Eyng ÿá. bóng rә, che mҳt ÿӏch, ÿӝi viên cӫa ÿӝi gӗm các em thiӃu niên tuәi tӯ 14 - 16 nhѭ Lӳ Minh, 6iu

7Kҽo, Sanh, DǊng. Cѭ, 3Kit, Nәi, Trӯ, Phӕ, NguyӉn, TiӃn, An, 9Ǌ, Phu, +ҧi, Bҧo, Tҩn, Hҳc, Năm, Dҫn

Canassay là mӝt em nӳa không nhӟ tên