LSDB xa Phuoc Khanh

LSDB xa Phuoc Khanh

1 Pages 1-10

▲back to top

1.1 Page 1

▲back to top
LÒCH SÖÛ
ÑANÛ G BOÄ XAÕ PHÖÔCÙ KHAÙNH
(1930 - 2020)

1.2 Page 2

▲back to top

1.3 Page 3

▲back to top
ĐẢNG BỘ HUYỆN NHƠN TRẠCH
ĐẢNG BỘ XÃ PHƯỚC KHÁNH
LÒCH SÖÛ
ÑAÛNG BOÄ XAÕ PHÖÔÙC KHAÙNH
(1930 - 2020)
Nhà xuất bản Đồng Nai

1.4 Page 4

▲back to top
CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN
Ban THƯỜNG VỤ HUYỆN ỦY NHƠN TRẠCH
BAN CHỈ ĐẠO BIÊN SOẠN
1. L ê Đức Long
- Bí thư Đảng ủy
Trưởng ban
2. Nguyễn Thị Thúy
- Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND
Phó Trưởng ban
3. B ùi Thanh Hồng
- Thường trực Đảng ủy
Phó Trưởng ban thường trực
4. Phan Thị Thùy Linh
- Phó Ban Tuyên giáo Đảng ủy
Thành viên
5. N gô Thanh Tân
- Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc
Thành viên
6. V õ Thị Hồng Trinh
- Công chức Tài chính, Kế toán
Thành viên
7. Nguyễn Dương Như Trường
- Công chức văn hóa xã hội
Thành viên
8. L ê Minh Khánh
- Phó Chủ nhiệm UBKT Đảng ủy
Thư ký

1.5 Page 5

▲back to top
BAN BIÊN SOẠN
1. Bùi Thanh Hồng
- Trưởng ban
2. Phan Thị Thùy Linh
- Thành viên
3. Bao Công Nhỏ
- Thành viên
4. Nguyễn Văn Đượm
- Thành viên
5. Nguyễn Minh Đức
- Thành viên
6. Ngô Thanh Tân
- Thành viên
7. Nguyễn Huy Thương
- Thành viên
8. Ngô Thanh Giang
- Thành viên
9. Bùi Văn Chung
- Thành viên
10. Nguyễn Công Quân
- Thành viên
11. Nguyễn Văn Sơn
- Thành viên
12. Võ Đạt Sơn
- Thành viên
13. Nguyễn Dương Như Trường - Thành viên
14. Lê Minh Khánh
- Thành viên
15. Lê Quang Cần
- Thành viên
16. Phạm Thị Trang
- Thành viên

1.6 Page 6

▲back to top

1.7 Page 7

▲back to top
Lôøi giôùi thieäu
Phước Khánh định hình, phát triển gắn liền không gian sinh
tồn vùng đất Nhơn Trạch trong suốt chiều dài lịch sử Biên Hòa
- Đồng Nai hơn 320 năm qua. Thời nhà Nguyễn, Phước Khánh
thuộc tổng Thành Tuy Hạ, huyện Long Thành. Năm 1960, Phước
Khánh thuộc quận Nhơn Trạch, tỉnh Biên Hòa; sau ngày 30-4-
1975 Phước Khánh thuộc huyện Long Thành; từ ngày 1-9-1994
Phước Khánh thuộc huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai.
Với truyền thống yêu nước nồng nàn, người dân Phước Khánh
tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ những
ngày đầu chúng đặt chân lên vùng đất Biên Hòa. Giai đoạn 1930-
1945, nhân dân Phước Khánh tích cực tham gia các phong trào
cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng trong cuộc đấu tranh giành
độc lập dân tộc.
Trong cuộc chiến đấu bảo vệ độc lập dân tộc suốt 30 năm
(1945-1975), người dân Phước Khánh một lòng, một dạ theo
Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu vượt qua mọi gian khó, hy
sinh, mất mát, oằn mình trong mưa bom, bão đạn che giấu, nuôi
dưỡng cán bộ, chiến sĩ cách mạng, tiếp tế bộ đội đến ngày thắng
lợi hoàn toàn.
7

1.8 Page 8

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Giai đoạn 1975-2020, Đảng bộ xã Phước Khánh luôn chủ
động lãnh đạo ổn định chính trị, xã hội, khôi phục kinh tế, hàn
gắn vết thương chiến tranh, phát triển mọi mặt đạt nhiều thành
tích quan trọng, được công nhận nông thôn mới năm 2015. Địa
phương không dừng lại những kết quả đạt được về xây dựng nông
thôn mới, Đảng bộ tập trung lãnh đạo toàn diện hệ thống chính
trị, phát huy mọi nguồn lực để phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững
quốc phòng - an ninh, và tiếp tục tiến lên nông thôn mới nâng cao,
kiểu mẫu thời gian tới.
Vùng đất Phước Khánh bị chia cách với đất liền bởi sông Ông
Kèo, đường sá sình lầy, phần lớn nhà cửa lụp sụp, tạm bợ thuở
nào, nay được khoác lên mình chiếc áo nông thôn mới với điện,
đường, trường, trạm đầy đủ, hiện đại; đời sống vật chất, tinh thần
của người dân không ngừng nâng lên.
Công trình biên soạn “Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh
(1930-2020)” đã thể hiện tinh thần trách nhiệm, tình cảm, lòng
tri ân của Ban Chấp hành Đảng bộ xã đối với sự cống hiến to lớn
các thế hệ cán bộ, đảng viên và nhân dân, sẽ góp phần giáo dục
truyền thống cách mạng đối với thế hệ trẻ ở địa phương hôm nay
và mai sau, nhằm phát huy đại đoàn kết dân tộc xã Phước Khánh
như Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại đã dạy: “Dân ta xin nhớ chữ
đồng: Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh!” đáp ứng yêu
cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trong quá trình nghiên cứu, biên soạn công trình lịch sử Đảng
bộ xã đã nhận được sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của Ban
Thường vụ Huyện ủy và sự giúp đỡ của Ban Tuyên giáo Huyện
ủy Nhơn Trạch.
8

1.9 Page 9

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Để thực hiện công trình này, ngoài tài liệu lưu trữ, điền dã, Ban
Biên soạn đã kế thừa tư liệu các công trình đã xuất bản như “Long
Thành những chặng đường lịch sử” do Nhà xuất bản Đồng Nai
ấn hành năm 1988; “Đất mẹ” của Nguyễn Văn Thông xuất bản
năm 2015; “Lịch sử Đảng bộ huyện Long Thành (1930-2015)”
xuất bản năm 2015; “Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (1930-
2015)” xuất bản năm 2020, “Huyện Nhơn Trạch anh hùng” xuất
bản năm 2020...
Ban Biên soạn “Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930-
2020)” đã có nhiều nỗ lực, cố gắng trong công tác sưu tầm, phân
tích, bổ sung tư liệu để hoàn thành quyển sách này, song do nhiều
yếu tố chủ quan và khách quan, cuốn sách này không tránh khỏi
những hạn chế, thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được những
ý kiến đóng góp của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã, bạn
đọc gần xa để bổ sung nâng cao chất lượng của sách này trong lần
tái bản sau.
Đảng bộ và nhân dân xã Phước Khánh xin chân thành cảm
ơn các đồng chí cán bộ, đảng viên đã từng sống, công tác tại địa
phương, những nhân chứng lịch sử, các cơ quan, đơn vị đã giúp
đỡ trong quá trình nghiên cứu, sưu tầm, biên soạn ấn phẩm này.
Ban Chấp hành Đảng bộ xã Phước Khánh xin hân hạnh giới
thiệu sách “Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930-2020)” đến
bạn đọc gần xa.
T/M Ban Chấp hành ĐẢNG BỘ
XÃ PHƯỚC KHÁNH
BÍ THƯ
LÊ ĐỨC LONG
9

1.10 Page 10

▲back to top

2 Pages 11-20

▲back to top

2.1 Page 11

▲back to top
CHƯƠNG MỞ ĐẦU
I. ĐỊA LÝ, NGUỒN GỐC
1. Điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý
* Điều kiện tự nhiên
Vùng đất Phước Khánh nằm trong không gian huyện Nhơn
Trạch là thềm sông bậc I (cao độ 5-10m/mực nước biển) ở Tây -
Tây Nam tích tụ aluvi và đất dốc tụ động bùn, các giồng phù sa
sông biển, các bãi bồi (1-3m/mực nước biển), cấu tạo chủ yếu
aluvi hiện đại phân bố thành dải rộng 0,3-3km, dài 7-15km dọc
các sông và các dải đất, vụn cát, các bãi lầy mọc sú, vẹt, đước ven
biển Đông Nam thuộc huyện Nhơn Trạch1. Địa bàn Phước Khánh
thuộc cấu tạo trầm tích Pleistocen, Holocen, sét, bùn bão hòa
nước vì ngập lũ thường xuyên, dòng chảy thưa thớt, nhiễm mặn
(vùng Nhà Bè, Bình Chánh, Cần Giờ - Thành phố Hồ Chí Minh;
Nhơn Trạch - Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu)2. Trên địa bàn xã
Phước Khánh phần lớn đất phù sa với lớp phủ chủ yếu trầm tích
Pleistocen giai đoạn muộn, trầm tích đầm lầy biển, phù sa sông
hình thành từ các loại đất cát (Arenosols), đất phù sa (Fluvisols),
đất phèn (Thionic Fluvisols).
1  Phạm Đức Mạnh (2019), Đến với lịch sử văn hóa Biên Hùng - Đồng Nai, Nxb
Đồng Nai, tr.26.
2  Phạm Đức Mạnh (2019), Đến với lịch sử văn hóa Biên Hùng - Đồng Nai, Nxb
Đồng Nai, tr.29.
11

2.2 Page 12

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đất đai Phước Khánh nằm trong vùng phổ biến ở đồng bằng
ven sông rạch. Vùng đất này chịu tác động lớn của thủy triều, có
độ chua (PH) từ ít đến vừa và cao tùy theo đất phù sa là giàu bùn,
đạm, ka li nhưng nghèo lân, nên ở nơi không có hoặc ít phèn thuận
lợi cho trồng lúa nhiều vụ hoặc trồng cây ăn trái, hoa màu, rau củ.
Ở nơi đất phèn, việc sử dụng đất tùy thuộc vào độ sâu tầng phèn
và mức độ ngập mặn. Đất phèn nông có ưu thế trồng lúa nước. Đất
phèn sâu có thể trồng lúa, hoa màu vào mùa khô. Đất phèn nông
hay sâu đều có thể rửa mặn nuôi trồng thủy sản1.
Phước Khánh có địa hình bãi bồi ven sông tương đồng với các
địa phương ở hạ lưu sông Đồng Nai như Long Thành, Biên Hòa.
Vùng đất này có đặc điểm phù sa bồi lắng, độ nâng yếu, dễ rửa
trôi, bị xâm thực của sông nước. Địa hình của xã thấp dần từ phía
Tây Bắc xuống Đông Nam, chia cắt bởi sông Ông Kèo đến sông
Lòng Tàu và Đồng Tranh. Ở sông Ông Kèo có các trầm tích sông,
tạo thành nhiều bãi bồi với thành phần bột sét, mùn thực vật, một
số nơi có than bùn màu xám tro, xám tối, độ dày từ 2-5m.
Phước Khánh được ôm bởi sông Lòng Tàu, sông Đồng Tranh
từ phía Nam, xen giữa là sông Ông Kèo với chế độ dòng chảy phù
hợp với quy luật tự nhiên. Các sông rạch ở đây có lượng phù sa,
bùn cát khá lớn vào mùa mưa, chịu ảnh hưởng chế độ thủy triều
của sông Lòng Tàu, sông Đồng Tranh, sông Ông Kèo với nước
mặn, lợ và ngọt. Sông Lòng Tàu, sông Đồng Tranh có độ sâu
trung bình khoảng 15m, chảy quanh co, khúc khuỷu xuyên Rừng
Sác trước khi đổ ra vịnh Gành Rái. Các sông này đoạn chảy đến
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.13.
12

2.3 Page 13

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
địa phận Phước Khánh chia thành hai nhánh với nhánh phía Tây
tiếp tục chảy về hướng cửa sông Soài Rạp, nhánh phía Đông là
sông Đồng Tranh chảy về vịnh Gành Rái.
Ngoài sông Ông Kèo, xã này có sông Ông Thuộc tham gia bồi
đắp phù sa màu mỡ, dễ canh tác sản xuất nông nghiệp, đánh bắt
thủy sản, thuận lợi đi lại bằng đường thủy. Theo tương truyền của
người dân địa phương, Ông Thuộc và Ông Kèo là hai trong năm
vị tướng của triều đình nhà Nguyễn có công trấn giữ các đồn binh
ở tả ngạn sông Cái (sông Đồng Nai) với nhiều công lao ở vùng
đất Nhơn Trạch, nên được người dân nơi đây ghi nhớ công ơn, tôn
kính đặt tên các rạch, sông, cù lao vùng này.
Khí hậu xã Phước Khánh mang đặc điểm chung của huyện
Nhơn Trạch là nhiệt đới gió mùa. Địa phương này có độ dài ban
ngày ít thay đổi, trung bình 12 giờ 47 phút/ngày; thời gian nắng
trung bình 4-9,5 giờ/ngày (chiếm 45-65% độ dài ban ngày), cả
năm có khoảng 2.500-2.860 giờ nắng; bức xạ luôn dương, trị số
hàng năm 70-74 kcail/cm2. Hàng năm, Phước Khánh chịu tác động
của 3 hệ thống gió mùa châu Á, trong đó rõ rệt nhất là gió mùa
Tây Nam. Xã này có hai mùa mưa nắng rõ rệt. Mùa khô kéo dài
liên tục từ tháng 12 đến tháng 3 hoặc tháng tư năm sau; mùa mưa
liên tục từ tháng 4 hoặc 5 đến tháng 11. Lượng mưa trung bình lớn
hơn 100mm, nhiệt độ trung bình cao nhất trong mùa khô khoảng
31,1-32,10C; thấp nhất trong mùa mưa khoảng 22,9-24,00C1.
Xã Phước Khánh nằm trong không gian đa dạng sinh học của
vùng đất Nhơn Trạch, có hệ động thực vật khá phong phú với
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.18.
13

2.4 Page 14

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
nhiều đặc trưng của miền sông nước ngập mặn, tiệm cận vùng
Rừng Sác. Về động vật với các loài cá nâu, cá dứa, chem chép,
chim, rắn, tôm, cua... Thực vật với các loại cây đước, bần, vẹt,
mấm, dừa nước, chà là...
* Vị trí địa lý
Phước Khánh có diện tích 3.692,69 ha, chiếm 8,85% diện
tích tự nhiên huyện, tọa lạc ở phía Tây Nam huyện Nhơn Trạch,
tỉnh Đồng Nai. Phía Đông giáp xã Vĩnh Thanh, phía Bắc giáp xã
Phú Đông huyện Nhơn Trạch, phía Tây nằm dọc theo sông Đồng
Tranh, sông Lòng Tàu, sông Soài Rạp có chiều dài gần 10km giáp
giới với huyện Nhà Bè và huyện Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí
Minh thuận lợi kết nối mua bán, trao đổi hàng hóa, phát triển kinh
tế, xã hội giữa các địa phương. Từ xã đến trung tâm huyện Nhơn
Trạch hơn 10km theo đường chim bay và hơn 15km đường bộ.
Cầu đường bộ Phước Khánh kết nối xã này với xã Vĩnh Thanh và
Phú Đông qua sông Ông Kèo tạo thế đứng ba chân phát triển kinh
tế, xã hội của vùng Tây Nam huyện Nhơn Trạch.
* Về đường thủy: Trở về quá khứ trước những năm 80 thế kỷ
XX, Phước Khánh là xã cù lao do sông Ông Kèo chia cắt. Giao
thông đường thủy giữ vai trò chủ đạo tại xã này thời kỳ đường bộ
chưa phát triển1. Việc đi lại của cán bộ, đảng viên, người dân từ xã
lên trung tâm huyện Long Thành rất khó khăn. Mỗi ngày có một
chuyến ghe giao liên chạy trên sông Ông Kèo (ghe chuyển thư từ
hai chiều từ huyện về xã và ngược lại) xuất phát vào khoảng 5 giờ
1  Trên địa bàn xã có các tuyến sông rạch: Sông Ông Kèo, sông Ông Thuộc, sông
Chà Là lớn, Chà Là nhỏ; rạch Chà Là bé, rạch Bàng, rạch Muỗi; rạch Dộp lớn,
bé; rạch 5 Đa, ngã ba rạch Dộp, rạch 99.
14

2.5 Page 15

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
sáng tại xã chạy đến cầu Đại Phước (xã Đại Phước) tiếp tục đón
xe lam về trung tâm huyện Long Thành.
Sông Ông Kèo chảy qua địa bàn xã hơn 10 km theo hình
chữ C và sông Ông Thuộc dài hơn 5km đã hình thành mạng lưới
15 rạch lớn nhỏ đan xen, uốn lượn vào các ngõ xóm ấp của địa
phương. Sông Ông Kèo nơi rộng nhất khoảng 120 m, độ sâu trung
bình 5m kết nối nhiều tuyến rạch ở các xã Vĩnh Thanh, Phú Đông
rồi đổ ra sông Lòng Tàu, sông Đồng Tranh. Với mạng lưới sông
rạch chằng chịt, đan xen, kết nối, lan tỏa đến các ngõ ngách trên
địa bàn xã, đã bồi đắp, lắng tụ phù sa, tạo nên vùng đất màu mỡ,
từng mảng xanh của đồng ruộng, vườn tược trù phú. Mạng lưới
sông rạch mang lại nguồn lợi thủy sản đa dạng, phong phú nuôi
sống người dân nơi đây qua bao thế hệ từ xưa đến nay. Năm 1994,
tuyến đê dọc theo sông Lòng Tàu trên địa bàn xã đã ngăn các sông
rạch từ xã này đổ ra sông Lòng Tàu nhằm ngăn nước mặn, nước
lợ chảy vào địa phương. Mạng lưới sông rạch trên địa bàn xã đã
hoàn thành sứ mệnh lịch sử hàng trăm năm chở nặng phù sa bồi
đắp mỗi mùa mưa về, giao thông kết nối giữa các ấp trong xã,
nhường lại vai trò giao thông đường bộ phát triển đảm nhận.
Đường đê ngăn nước mặn, nước lợ tác động vào địa phương
đã giúp người dân trong xã chủ động sản xuất nông nghiệp, chăn
nuôi thủy sản nước ngọt đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế thời
kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Ngày nay, mạng lưới sông rạch
của xã còn giữ được màu xanh của cây đặc chủng địa phương là
dừa nước với số lượng lớn nhất huyện Nhơn Trạch, đã góp phần
giải quyết sinh kế người dân sinh sống bằng nghề chăm sóc, khai
thác nguồn lợi từ sản phẩm dừa nước trong nhiều năm qua. Ven
15

2.6 Page 16

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
một số đoạn sông Ông Kèo, người dân địa phương trồng sen, rau
nhút vừa tạo nguồn lợi thu nhập, vừa tạo nên khung cảnh trữ tình,
nên thơ; để khai thác lợi thế địa hình sông nước này, các khu du
lịch Bò Cạp Vàng, Bằng Lăng Tím... được hình thành, đã thu hút
đông đảo du khách thập phương gần xa đến với địa phương này.
Năm 2020, tuyến giao thông đường thủy duy nhất vượt sông
Lòng Tàu - sông Soài Rạp là đò Phước Khánh kết nối xã này với
bến đò xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè và xã Bình Khánh, huyện Cần
Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh với lưu lượng hơn 2.000 lượt người
dân đi lại mỗi ngày, góp phần thúc đẩy giao thương, trao đổi hàng
hóa giữa các địa phương của vùng sông nước Soài Rạp, Lòng Tàu.
Thời kháng chiến chống quân xâm lược thực dân Pháp và đế
quốc Mỹ, cá sấu trên dòng sông Ông Kèo đã gây thương vong
đối với cán bộ, chiến sĩ và nhân dân địa phương. Đặc biệt, tại
ngã ba Giồng Sắn (sông Ông Kèo - sông Ông Thuộc - sông Ông
Mai) tiếp giáp xã Phước Khánh và xã Phú Đông hiện nay xảy ra
vụ thảm sát ngày 27-9-1964 do quân đội Mỹ và chính quyền Sài
Gòn thực hiện, gây bao thảm cảnh người dân các địa phương nói
chung, Phước Khánh nói riêng.
* Về đường bộ: Đường bộ Phạm Thái Bường được xây dựng
từ năm 1982 đến 30-4-1985 hoàn thành có chiều dài 4,5km từ
trung tâm xã kết nối với hương lộ 19 (đường Hùng Vương) theo
hướng Đông đến các xã Vĩnh Thanh, Phước An, Long Thọ, Quốc
lộ 51; đi về hướng Tây Bắc đến đường ĐT769 kết nối các xã Phú
Đông, Đại Phước, Phú Hữu qua phà Cát Lái đến thành phố Thủ
Đức, Thành phố Hồ Chí Minh. Người có công lao lớn để chỉ đạo
16

2.7 Page 17

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
thực hiện công trình đường Phạm Thái Bường khang trang sạch
đẹp ngày nay là của đồng chí Nguyễn Văn Hoàng - Bí thư Chi bộ,
Chủ tịch Ủy ban nhân dân suốt nhiều nhiệm kỳ từ năm 1976.
Để tăng cường sản xuất nông nghiệp trên địa bàn các xã Phước
Khánh, Vĩnh Thanh, từ 1989-1994 tỉnh tiến hành xây dựng tuyến
đê bao sông Ông Kèo để ngăn nước mặn xâm nhập kéo dài từ ấp
Đại Điền xã Vĩnh Thanh qua 3 ấp của xã Phước Khánh, đã hình
thành con đường bộ nối liền giữa các ấp trong xã, tạo điều kiện
thuận lợi để người dân sản xuất quanh năm, trồng trọt nhiều loại
cây trồng (lúa từ 1 vụ tăng lên 2 vụ; trồng các loại cây trái, hoa
màu như mía, dừa, ổi, bắp, đậu...).
Trước những năm 1980, xã chỉ có tuyến đường bộ chủ đạo
từ khu nhà thờ qua Sở Dừa đến xã Vĩnh Thanh vào hương lộ 19.
Với mạng lưới giao thông đường bộ thuận lợi đã tạo điều
kiện thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của địa phương thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhất là trong xây dựng nông thôn
mới. Đường cao tốc Bến Lức - Long Thành qua địa bàn xã Phước
Khánh với chiều dài gần 5km sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh
tế của huyện Nhơn Trạch nói riêng, tỉnh Đồng Nai nói chung.
2. Lượt sử và dân cư
* Dân cư Phước Khánh
Phước Khánh nằm trong không gian huyện Nhơn Trạch, thuở
xưa in dấu chân của người nguyên thủy bên bờ hữu ngạn sông
Thị Vải trong tiến trình khai hoang lập làng, dựng ấp dọc sông
rạch và các cù lao, luồng lạch để vững vàng “đứng trước biển”
17

2.8 Page 18

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
từ gần 4000-3000 năm về trước1. Từ xa xưa vùng đất này đã có
con người định cư, sinh sống, dựng làng, lập ấp. Di tích Cái Vạn
thuộc ấp 3, xã Long Thọ cách Phước Khánh hơn 10km về hướng
Nam với những hoạt động sống tương hợp một thuở ở miền rừng
ngập mặn ven hệ thống sông Thị Vải và các đầm lầy cận biển2.
Di tích Cái Lăng cách Cái Vạn khoảng 2km thuộc ấp 4, xã Long
Thọ. Di tích này cách Phước Khánh hơn 10km với nhiều hiện vật
sử dụng của con người thời tiền sử có niên đại hơn 3000 năm. Di
tích Rạch Lá thuộc ấp Quới Thạnh, xã Phước An, cách xã Phước
Khánh khoảng 8 km với nhiều công cụ lao động của con người sử
dụng có niên đại trên 3700 năm.
Xã Phước Khánh nằm trong không gian sinh tồn của con
người thời tiền sử qua các di tích Cái Vạn, Cái Lăng, Rạch Lá đã
khẳng định các hoạt động kiếm sống và định cư lâu niên của nhiều
thế hệ người từ hàng ngàn năm trước ở miền sinh thái rừng ngập
mặn ven sông Thị Vải, sông Lòng Tàu, sông Đồng Tranh...
Với điều kiện tự nhiên sông rạch, gò cao đan xen của xã này
gắn với không gian tiệm cận di tích Cái Vạn, Cái Lăng, Rạch Lá,
con người thời tiền sử nơi đây đã cư trú ổn định, sản xuất nông
nghiệp, khai thác lâm, thủy hải sản, sản xuất thủ công với nhiều
loại công cụ lao động đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội.
Phước Khánh trở thành một trong các địa phương góp phần “định
hình những sắc thái văn hóa riêng vùng cận biển Nhơn Trạch, từ
1  Phạm Đức Mạnh (2019), Đến với lịch sử văn hóa Biên Hùng - Đồng Nai, Nxb
Đồng Nai, tr.139.
2  Phạm Đức Mạnh (2019), Đến với lịch sử văn hóa Biên Hùng - Đồng Nai, Nxb
Đồng Nai, tr.142.
18

2.9 Page 19

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
lối sống nông dân làm nương rẫy cổ truyền và những người thợ
săn bắn, hái lượm đến đời sống miệt vườn và ngư dân, cư trú trên
nhà sàn và trên thuyền, nấu ăn trên các hỏa lò chống cháy kiểu
“cà ràng”, xiên bắt cá bằng lau có ngạnh và lưỡi câu đồng lớn,
đào lượm hải sản có vỏ bằng mai gỗ, nặn gốm bằng nguyên liệu
bản địa,... cùng đời sống người thợ thủ công chuyên nghiệp hay
nghiệp dư lúc nông nhàn”1.
Theo giới nghiên cứu khảo cổ học, Phước Khánh nằm trong
không gian vùng cư trú của người xưa ở các di tích kiến trúc Gò
Chiêu Liêu, Gò Ông Tùng (Long Thành), Cái Vạn (Nhơn Trạch)
vào các thế kỷ sau công nguyên. Xã này nằm ở vị trí cạnh ngã ba
“Nhà Bè nước chảy chia hai. Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về”
nên sớm tiếp thu giao lưu kinh tế, văn hóa trong và ngoài nước với
“hải cảng Cần Giờ được xem là đầu nguồn quan trọng, một trung
tâm hưng thịnh giao lưu kinh tế - văn hóa trong vùng”2. Trên cơ sở
nghiên cứu khảo cổ học và sử liệu, Phước Khánh nói riêng, Biên
Hòa - Đồng Nai nói chung, có dấu vết “con người tồn tại, phát
triển khá liên tục từ thời kỳ đồ đá cũ - mới - kim khí đến khi người
Việt vào khai phá. Cư dân ở đây không chỉ cùng chung con đường
tiến hóa trong vùng mà còn hội nhập, kế thừa, phát triển văn hóa
bản địa với địa sinh thái trong vùng”3.
Từ đầu thế kỷ XVII, lưu dân người Việt từng bước đặt chân
lên vùng đất Bà Rịa, Bến Nghé, Sài Gòn. Để rồi từ Bà Rịa - địa
1  Phạm Đức Mạnh (2019), Đến với lịch sử văn hóa Biên Hùng - Đồng Nai, Nxb
Đồng Nai, tr.146.
2  Nhiều tác giả (2001), Địa chí Đồng Nai, tập 3, Nxb Đồng Nai, tr.91.
3  Nhiều tác giả (2001), Địa chí Đồng Nai, tập 3, Nxb Đồng Nai, tr.91.
19

2.10 Page 20

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
bàn đứng chân đầu tiên, di dân người Việt tiến dần vào vùng Đồng
Nai. Các điểm định cư sớm nhất của họ ở vùng này là Bàn Lân,
Bến Gỗ, Bến Cá, An Hòa, Long Thành, Cù Lao Phố, Cù Lao
Rùa, Cù Lao Tân Chánh, Cù Lao Ngô, Cù Lao Kinh, Cù Lao Tân
Triều1. Với địa thế ở cạnh ngã ba sông Đồng Nai và sông Sài Gòn,
điều kiện thổ nhưỡng đất đai khá bằng phẳng, đi lại bằng đường
sông dễ dàng nên Phước Khánh sớm trở thành nơi định cư của
lưu dân Việt. Các giồng đất hai bên bờ sông thuộc vùng Nhơn
Trạch, Long Thành, Biên Hòa và các cù lao thuộc trấn Biên Hòa
là những nơi người Việt đến cư trú và khai khẩn đầu tiên. Những
lớp di dân người Việt đầu tiên ấy đã chọn các địa điểm thuận lợi
để dựng làng, lập ấp. Ai muốn ở đâu, lập làng ấp chỗ nào tùy ý
thích, vì lúc ấy sự quản lý hành chính chưa được xác lập. Thông
thường những nơi có nước ngọt dùng cho sinh hoạt và canh tác,
chắc chắn là nơi định cư khai phá, lập làng của người dân di cư
thời kỳ này2. Qua tư liệu này, đối chiếu với điều kiện tự nhiên của
Phước Khánh hiện nay, đã khẳng định vùng đất này sớm có sự
định cư của lưu dân Việt trên bước đường xây dựng quê hương
mới ở vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai.
* Phước Khánh qua lượt sử
Vùng đất Phước Khánh nằm trong không gian vương quốc cổ
Phù Nam hình thành từ đầu công nguyên đến thế kỷ VI. Từ thế kỷ
VI-XVII, vùng đất này trải qua nhiều biến thiên của lịch sử trong
xu thế chung ở Nam Bộ.
1  Nhiều tác giả (2001), Địa chí Đồng Nai, tập 3, Nxb Đồng Nai, tr.104.
2  Nhiều tác giả (2001), Địa chí Đồng Nai, tập 3, Nxb Đồng Nai, tr.104-105.
20

3 Pages 21-30

▲back to top

3.1 Page 21

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Từ cuối thế kỷ XVII, đến thế kỷ XVIII vùng đất Nhơn Trạch,
Long Thành, Biên Hòa ngày càng phát triển gắn liền sự hưng khởi
của thương cảng Cù Lao Phố. Sự phồn thịnh của thương cảng này
với tư cách là trung tâm thương mại và giao dịch quốc tế không
chỉ riêng của Đồng Nai mà còn của đất Gia Định kéo dài đến năm
1776 mới chấm dứt1. Ở bờ ngã ba sông Nhà Bè huyện Phước
Long, tục gọi là phường Thương Đà, từ xưa những ghe thuyền
phía Bắc vào buôn bán bị thủng, bị hỏng cần phải sửa chữa hay
làm mới lại, phải đến đây, nên đã nhóm thành thôn định cư2. Với
vị trí ở cạnh ngã ba sông Nhà Bè, sông Đồng Nai và sông Sài Gòn
nên Phước Khánh có sự phát triển nhất định về dân cư, kinh tế,
xã hội vào thời đó. Giai đoạn 1802 đến trước khi thực dân Pháp
xâm lược Gia Định năm 1859, Phước Khánh tiếp tục định hình và
phát triển kinh tế, xã hội đáp ứng yêu cầu của người dân nơi đây.
Theo người dân địa phương, người dân Phước Khánh hiện nay có
nguồn gốc chủ yếu từ tỉnh Long An, nhiều tỉnh, thành khác đến
định cư từ đầu thế kỷ XIX. Trước đó, địa phương này đã có người
dân sinh sống, tuy nhiên nhiều nơi khác trên địa bàn huyện Nhơn
Trạch có điều kiện thuận lợi hơn, người dân chọn nơi ở mới đáp
ứng nhu cầu sinh kế.
Sau khi thực dân Pháp vũ trang tấn công Gia Định năm 1859,
đánh chiếm Biên Hòa năm 1861. Năm 1862, sau hòa ước Nhâm
Tuất 3 tỉnh Gia Định, Biên Hòa, Định Tường3 trở thành thuộc địa
1  Nhiều tác giả (2001), Địa chí Đồng Nai, tập 3, Nxb Đồng Nai, tr.124.
2  Quốc sử quán triều Nguyễn (2012), Đại Nam nhất thống chí, tập 2, bản dịch
mới của Hoàng Văn Lâu, Nxb Lao động, tr.1653.
3  Tỉnh Gia Định nay chủ yếu là Tp. Hồ Chí Minh; Biên Hòa nay chủ yếu tỉnh
Đồng Nai, Định Tường nay chủ yếu tỉnh Tiền Giang.
21

3.2 Page 22

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
của thực dân Pháp. Sau khi cơ bản đàn áp các cuộc kháng chiến
của quân dân tỉnh Gia Định, Biên Hòa, Định Tường, thực dân
Pháp xác lập đơn vị hành chính các cấp để thuận lợi việc cai trị,
bóc lột nhân dân ta.
Theo quyết định ngày 27-7-1871, chính quyền thực dân Pháp
giải thể hạt Long Thành, nhập 3 tổng Long Vĩnh Thượng, Thành
Tuy Thượng, Thành Tuy Hạ và một phần tổng Long Vĩnh Hạ
nhập vào hạt thanh tra Biên Hòa; giải thể thôn Phước Khánh nhập
vào thôn Lương Thiện thuộc tổng Thành Tuy Hạ1.
Năm 1878, làng Phước Khánh tách khỏi làng Lương Thiện,
tổng Thành Tuy Hạ có 11 làng gồm An Phú, Long Hiệu, Lương
Thiện, Mỹ Hội, Phú Mỹ, Phước An, Phước Khánh, Phước Thạnh,
Phước Lương, Phước Lý, Tân Tường2. Phước Khánh (rạch Ông
Thuộc) có 5 ấp: Đông Thạnh (Đá Hàn), Phước Xuân Trung,
Phước Thạnh (rạch Chà Là lớn), Phước Hòa (rạch Chà Là bé),
Tây Khánh (ngã ba Đồng Tranh)3.
Do điều chỉnh đơn vị hành chính cấp làng xã, năm 1900, tỉnh
Biên Hòa có 10 tổng, người kinh có 116 làng, Phước Khánh là
một trong 19 làng của tổng Thành Tuy Hạ gồm làng An Phú,
Bình Quới, Long Điền, Long Hiệu, Lương Thiện, Mỹ Hội, Mỹ
Khoan, Phú Mỹ, Phước An, Phước Khánh, Phước Kiển, Phước
1  Nguyễn Đình Tư (2017), Địa chí hành chính các tỉnh Nam Kỳ thời Pháp thuộc
(1859-1954), Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, tr.116.
2  Phan Đình Dũng - Nguyễn Thanh Lợi (2010), Hỏi đáp về Biên Hòa - Đồng
Nai, Nxb Đồng Nai, tr.89, 90.
3  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.33.
22

3.3 Page 23

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Lai, Phước Long, Phước Lương, Phước Lý, Phước Thành, Phước
Thiền, Phước Thọ, Tân Tường1.
Năm 1939, sau nhiều lần tách nhập, đổi tên, tổng Thành Tuy
Hạ của tỉnh Biên Hòa có 7 làng gồm Phú Hội, Phú Hữu, Phú
Thạnh, Phước An, Phước Khánh, Phước Lý, Long Tân2.
Trước sức ép của đế quốc Mỹ, ngày 26-4-1956, quân Pháp rút
khỏi miền Nam Việt Nam khi chưa thực thi Hiệp định Giơnevơ
để thống nhất Việt Nam. Dưới sự hậu thuẫn từ Mỹ, tháng 10-1956
chính quyền Sài Gòn được thành lập và trở thành tay sai của đế
quốc Mỹ.
Ngày 3-5-1957, chính quyền Sài Gòn ban hành Nghị định số
140-BNV/HC/NĐ ấn định các đơn vị hành chính tỉnh Biên Hòa
gồm có 4 quận, 11 tổng, 84 xã. Quận Long Thành có 2 tổng Thành
Tuy Thượng và Thành Tuy Hạ với 21 xã3. Xã Phước Khánh thuộc
tổng Thành Tuy Hạ, quận Long Thành, tỉnh Biên Hòa. Trên toàn
miền Nam thống nhất tên gọi các làng là xã.
Ngày 9-9-1960, quận Nhơn Trạch được thành lập trên cơ sở
tách ra từ quận Long Thành theo Nghị định số 858-NV của chính
quyền Sài Gòn. Quận Nhơn Trạch thuộc tỉnh Biên Hòa gồm 2
tổng với 12 xã4. Xã Phước Khánh được thành lập theo Nghị định
1  Nguyễn Đình Tư (2017), Địa chí hành chính các tỉnh Nam Kỳ thời Pháp thuộc
(1859-1954), Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, tr.123.
2  Nguyễn Đình Tư (2017), Địa chí hành chính các tỉnh Nam Kỳ thời Pháp thuộc
(1859-1954), Nxb Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, tr.131.
3  Công báo Việt Nam Cộng hòa năm 1957. Tài liệu Trung tâm lưu trữ quốc gia
II.
4  Tổng Thành Tuy Thượng gồm 6 xã: Phú Hội, Phước Thọ, Phước Long, Phước
Lai, Phước Mĩ, Phước Thiền. Tổng Thành Tuy Hạ có 6 xã gồm Phú Thạnh, Đại
Phước, Phú Hữu, Phước Khánh, Vĩnh Thanh, Long Tân. Tài liệu Trung tâm lưu
trữ quốc gia II.
23

3.4 Page 24

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
số 858-NV của chính quyền Sài Gòn thuộc tổng Thành Tuy Hạ,
quận Nhơn Trạch, tỉnh Biên Hòa. Từ năm 1963-1975, chính quyền
Sài Gòn bãi bỏ đơn vị hành chính cấp tổng, các xã trực thuộc cấp
quận. Xã Phước Khánh trở thành đơn vị hành chính cấp xã trực
tiếp của quận Nhơn Trạch, tỉnh Biên Hòa.
Đối với chính quyền cách mạng, năm 1951 thành lập tỉnh Bà
Chợ (sáp nhập tỉnh Bà Rịa và Chợ Lớn). Làng Phước Khánh thuộc
huyện Long Thành, tỉnh Bà Chợ. Đến tháng 7-1954, giải thể tỉnh
Bà Chợ, làng Phước Khánh thuộc huyện Long Thành, tỉnh Biên
Hòa. Giai đoạn 1954-1960, xã Phước Khánh thuộc huyện Long
Thành, tỉnh Biên Hòa. Cuối năm 1960, tỉnh Biên Hòa quyết định
tách huyện Long Thành ra hai huyện Long Thành và huyện Nhơn
Trạch. Xã Phước Khánh thuộc huyện Nhơn Trạch, tỉnh Biên Hòa.
Đến tháng 1-1965, tỉnh Biên Hòa chia thành hai đơn vị hành
chính trực thuộc đó là thị xã Biên Hòa (gọi là U1) và Biên Hòa
nông thôn. Xã Phước Khánh thuộc huyện Nhơn Trạch, Biên Hòa
nông thôn. Đến tháng 10-1967, Trung ương Cục miền Nam quyết
định giải thể khu 7, chia thành các phân khu mới; xã Phước Khánh
thuộc huyện Nhơn Trạch, phân khu 4. Tháng 5-1971, xã Phước
Khánh thuộc huyện Long Thành, phân khu Bà Rịa - Long Khánh.
Từ 1972-1975, xã Phước Khánh thuộc huyện Nhơn Trạch, tỉnh
Biên Hòa.
Từ tháng 1-1976, Phước Khánh thuộc huyện Long Thành, tỉnh
Đồng Nai trên cơ sở sáp nhập huyện Long Thành và Nhơn Trạch.
Ngày 26-4-1994, Chính phủ ban hành Nghị định số 51/CP chia
huyện Long Thành 2 huyện mới là huyện Long Thành và huyện
Nhơn Trạch. Phước Khánh là một trong 13 xã của huyện Nhơn
24

3.5 Page 25

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Trạch gồm Phước Khánh, Phước Thiền, Phú Hội, Long Tân, Phú
Thạnh, Đại Phước, Phước An, Vĩnh Thanh, Phước Long, Phước
Thọ, Phước Lai, Phước Kiển, Phú Hữu.
Như vậy, trải qua bao bể dâu của thời cuộc, nhiều lần tách
nhập đơn vị hành chính cấp huyện, tỉnh nhưng người dân Phước
Khánh luôn yêu chuộng hòa bình, một lòng một dạ theo Đảng,
Chủ tịch Hồ Chí Minh với tinh thần quyết tâm “đánh cho Mỹ cút,
đánh cho ngụy nhào”, “không có gì quý hơn độc, lập tự do”.
Năm 2020, trên địa bàn toàn xã Phước Khánh có 3 ấp, 4.025
hộ với 15.591 nhân khẩu, có 7 tộc người gồm Kinh, Khơme, Hoa,
Tày, Stiêng, Giarai, Chăm; trong đó, đồng bào dân tộc thiểu số
chiếm 0,26%, đồng bào có đạo chiếm 20,05% (Thiên Chúa giáo
chiếm 16,7%; Cao Đài chiếm 2,26%; Phật giáo chiếm 0,87%; Tin
lành chiếm 0,22%).
Ấp 1 là kế tục của ấp Nhà Thờ đạt chuẩn ấp văn hóa năm 2004
và được duy trì liên tục. Ấp có 33 tổ nhân dân; trong đó, có 1.256
hộ thường trú, 48 hộ tạm trú, tổng số 4.642 nhân khẩu. Bí thư ấp
là đồng chí Phan Văn Thủ; chi bộ có 35 đảng viên, tuổi đảng cao
nhất là Trần Hoàng Điệp (35 năm tuổi Đảng). Hạ tầng ấp khá hoàn
chỉnh với 100% tổ trong ấp được nhựa hóa và bê tông hóa.
Ấp 2 là kế tục của ấp Phước Vĩnh đạt chuẩn ấp văn hóa năm
2004 và được duy trì liên tục. Ấp này có 55 tổ nhân dân; trong đó,
có 2.458 hộ thường trú, 72 hộ tạm trú, tổng số 9.507 nhân khẩu.
Bí thư ấp là đồng chí Trịnh Văn Mười, chi bộ có 41 đảng viên;
tuổi đảng cao nhất là Chung Văn Thiên (58 năm tuổi Đảng). Hạ
tầng ấp khá hoàn chỉnh với 100% tổ trong ấp có đường giao thông
được nhựa hóa và bê tông hóa.
25

3.6 Page 26

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Ấp 3 được tách ra từ ấp 1 và thành lập sau năm 1975; đặc biệt,
đây là ấp “ốc đảo” trong “xã đảo” với vô vàn khó khăn trong giao
thông đi lại của người dân. Từ năm 1989-1994, tỉnh có chủ trương
xây dựng tuyến đê sông Ông Kèo1 nhằm phục vụ phát triển kinh
tế, xã hội trên địa bàn các xã Vĩnh Thanh và Phước Khánh; nhờ
tuyến đê này đã kết nối đường bộ trong 3 ấp của xã Phước Khánh
với nhau, tạo điều kiện thuận lợi đối với giao thông đi lại, thúc
đẩy sản xuất kinh tế phát triển, bộ mặt của ấp có nhiều thay đổi,
đạt chuẩn ấp văn hóa năm 2004 và được duy trì liên tục. Ấp này
có 9 tổ nhân dân; trong đó, có 290 hộ thường trú, 40 hộ tạm trú,
tổng số 1.154 nhân khẩu. Bí thư ấp là đồng chí Nguyễn Văn Bảy,
chi bộ có 19 đảng viên; tuổi Đảng cao nhất là Nguyễn Văn Bảy
(28 năm tuổi Đảng). Đến năm 2020, hạ tầng giao thông của ấp còn
khó khăn, do ấp được tỉnh quy hoạch khu công nghiệp Ông Kèo
đang trong giai đoạn giải tỏa, di dời.
II. KINH TẾ, VĂN HÓA XÃ HỘI
1. Sản xuất kinh tế
Từ thuở mở mang đất đai đến ngày 30-4-1975, người dân
Phước Khánh sinh kế chủ yếu bằng nghề nông nghiệp, đánh
bắt thủy sản mang tính tự cung tự cấp gắn với môi trường sông
nước, trồng trọt và chăn nuôi. Trên các giồng đất cao, người dân
trồng hoa màu như dưa, đậu, khoai lang... , cây ăn trái; nơi ngập
nước trồng lúa như lúa nàng tre, nàng trúc, nàng phệt... Xã Phước
Khánh được bao bọc phần lớn sông Lòng Tàu, sông Đồng Tranh,
1  Tuyến đê Ông Kèo kéo dài từ ấp Đại Điền xã Vĩnh Thanh đi qua sông Ông Kèo
men theo sông Đồng Tranh, sông Lòng Tàu.
26

3.7 Page 27

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
sông Ông Kèo, sông Ông Thuộc có nguồn thủy sản phong phú,
tạo sinh kế đánh bắt tôm cá của người dân. Vào mùa mưa, tôm cá
ở địa phương này khá nhiều, sinh sôi nảy nở, tạo nguồn sinh kế
khá thường xuyên đối với người dân.
Giai đoạn 1975-1994, Phước Khánh cùng huyện Long Thành,
tỉnh Đồng Nai, cả nước bước vào thời kỳ hòa bình, ổn định sản
xuất kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh. Bước qua giai đoạn
khó khăn chung của địa phương (1975-1985), giai đoạn 1986-
1994 xã Phước Khánh đi vào thời kỳ đổi mới, hội nhập khu vực,
thế giới dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện Long Thành, Đảng
bộ tỉnh Đồng Nai. Thời kỳ đổi mới, Phước Khánh đổi mới tư duy
phát triển kinh tế, chú trọng sản xuất nông nghiệp đáp ứng nhu
cầu của người dân địa phương, chuyển dịch cơ cấu lao động, từng
bước đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở vật chất, kinh tế, xã hội đồng
bộ. Đời sống kinh tế của người dân thay đổi rõ rệt so với giai đoạn
trước.
Từ năm 1994, huyện Nhơn Trạch được tái lập, xã Phước
Khánh tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đáp ứng yêu cầu
phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh Đồng Nai thời kỳ đẩy mạnh
hội nhập. Từ năm 2010, xã Phước Khánh đẩy mạnh xây dựng
nông thôn mới, đã chuyển đổi căn bản, toàn diện địa phương theo
hướng văn minh, hiện đại.
Năm 2020, cơ cấu kinh tế địa phương với loại hình kinh tế
nông lâm nghiệp chiếm hơn 13%, công nghiệp chiếm gần 55%,
xây dựng chiếm gần 11%, dịch vụ chiếm hơn 21%. Số người trong
độ tuổi lao động khoảng 11.186 người, số lao động đang làm việc
là 9.607 người; trong đó, lao động nông lâm nghiệp chiếm hơn
27

3.8 Page 28

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
27%, lao động công nghiệp chiếm 45%, trong lĩnh vực xây dựng
chiếm hơn 9%, lao động dịch vụ chiếm hơn 19%. Người dân địa
phương chủ yếu là công nhân làm việc tại các nhà máy xí nghiệp;
đời sống vật chất, tinh thần ổn định, tình hình chính trị, trật tự an
toàn xã hội luôn được giữ vững.
Năm 2020, tổng giá trị sản xuất theo giá hiện hành đạt trên
1.008 tỷ đồng; trong đó, lĩnh vực nông, lâm, thủy sản đạt trên 272
tỷ đồng; công nghiệp và xây dựng đạt trên 454 tỷ đồng; dịch vụ
và các hoạt động khác đạt trên 282 tỷ đồng; tiếp tục giữ vững và
hoàn thiện các tiêu chí, chỉ tiêu đã đạt nông thôn mới. Các lĩnh
vực quốc phòng - an ninh được giữ vững, tình hình an ninh chính
trị, trật tự an toàn xã hội ổn định.
Hạ tầng cơ sở vật chất của xã thường xuyên được đầu tư nâng
cấp, nhất là đường giao thông, nước sạch, điện, trạm y tế, trường
học, chợ... ; đường giao thông trên địa bàn xã do huyện và xã quản
lý đã được bê tông hóa, nhựa hóa 100%, tạo điều kiện thuận lợi
giao thương kinh tế đối với các địa phương lân cận, bảo đảm nhu
cầu sinh hoạt, đi lại và vận chuyển hàng hóa của người dân địa
phương.
2. Văn hóa xã hội
Sau năm 1975, chính quyền cách mạng tiếp quản xã Phước
Khánh, sử dụng trụ sở của chế độ cũ để làm việc; sau đó, được
linh mục nhà thờ Phước Khánh (ấp 1) hỗ trợ địa điểm để làm trụ
sở hoạt động của Ủy ban nhân dân xã; đến năm 1989, trụ sở Ủy
ban nhân dân xã chuyển đến vị trí ấp 2. Trụ sở làm việc của Đảng
28

3.9 Page 29

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, lực lượng vũ trang của
xã được đầu tư xây dựng kiên cố, khang trang, sạch đẹp. Các ấp
trong xã đều có văn phòng làm việc, được kiên cố hóa, tiện nghi
khá đầy đủ tạo điều kiện thuận lợi để giải quyết công việc cho
người dân.
Đối với tình cảm con người, gắn liền sự định cư, dựng làng,
lập ấp, sản xuất kinh tế là sự cố kết keo sơn cộng đồng làng xã,
cùng chung lưng đấu cật, chống lại thiên tai địch họa của người
dân Phước Khánh trong suốt quá trình lịch sử ở vùng đất cạnh ngã
ba sông “Nhà Bè nước chảy chia hai. Ai về Gia Định, Đồng Nai
thì về”. Người dân xã này có nguồn gốc tứ phương hội tụ, cùng
nhau đoàn kết, tương thân tương ái xây dựng quê hương mới, đã
mang theo nét đặc trưng văn hóa của nhiều vùng miền, hòa quyện,
thích ứng với môi trường tự nhiên, nếp sống với cư dân bản địa
qua phong tục, tập quán, tín ngưỡng, tạo thành sự đa dạng của văn
hóa địa phương.
Theo giới nghiên cứu sử học, các làng ở dọc sông Phước
Long, Lòng Tàu, Đồng Tranh đều là những làng xã sớm có tên
trong Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức. Làng Phước
Khánh có kết cấu mở, không bền chặt, luôn trong trạng thái động,
rộng đường giao lưu, khá bình đẳng trong sinh hoạt và lao động,
sự phân tầng xã hội ít căng thẳng, sự áp bức, bóc lột của tầng lớp
thống trị khó áp đặt nặng nề. Trong mỗi làng thường có nhiều họ
khác nhau, nhiều người ngoài làng tới cùng khai phá phụ canh,
khiến sinh hoạt trong làng trở nên cởi mở, tạo nên mối quan hệ
29

3.10 Page 30

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
giữa trong và ngoài làng1 thuận lợi. Làng Phước Khánh được
thành lập ban đầu mang tính tự phát theo ý muốn chủ quan của
người dân khai hoang; dần dà về sau tuân theo quy ước của nhà
Nguyễn, nhưng không máy móc theo quy định khắt khe. Thuở sơ
khai, chúa Nguyễn để cho các làng mới có quyền tự trị, tự quản.
Từ năm 1852, tổ chức làng xã thực hiện theo minh điền hương
ước do vua Tự Đức ban hành: Mỗi xã có từ 12 đến hai, ba mươi
hương chức, chia làm hai nhóm: Một nhóm lo việc hành chính,
quản trị; một nhóm lo việc lễ hội, đình, đám. Đến thời thuộc Pháp,
chính quyền thực dân thực hiện chủ trương phân hóa quyền lực
của bộ máy hành chính nông thôn, thừa nhận và sử dụng bộ phận
hương chức, hội tề, nhưng tách bộ phận hương chức, hội tề ra khỏi
bộ máy hành chính để thuận lợi việc thống trị. Tuy nhiên, hương
chức làng xã vẫn đóng vai trò hạt nhân, không mất đi tính đại diện
ở nông thôn2.
Quan hệ làng xã Phước Khánh mang nét đặc trưng văn hóa
Nam Bộ hào sảng, trọng tình cảm, “anh em tứ phương hội tụ”,
luôn mở lòng thương yêu, đùm bọc, ít phân biệt thân sơ. Đối với
người dân Phước Khánh từ bao đời nay truyền tụng câu chuyện
Thủ Huồng giàu tình cảm yêu thương con người trên dòng Phước
Long giang cũng như người dân xung quanh vùng đất Nhà Bè,
Gia Định, Đồng Nai. Trong không gian văn hóa Đồng Nai, dân
cư Phước Khánh chan chứa tình cảm tình yêu thương con người,
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.46.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.47, 48.
30

4 Pages 31-40

▲back to top

4.1 Page 31

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
do cùng chung nỗi niềm “tha phương cầu thực” một thuở nên tấm
lòng yêu thương của người dân nơi đây luôn đong đầy với hình
ảnh “nước sông trong đổ lộn nước sông ngoài. Thương người xa
xứ lạc loài tới đây... ” hay “tới đây thì ở lại đây, bao giờ bén rễ
xanh cây mới về”.
Đối với ăn mặc, cư trú của người dân Phước Khánh thích
ứng với điều kiện tự nhiên của đất trời phương Nam. Với khí hậu
hai mùa mưa nắng rạch ròi, sản vật biển, rừng, sông nước, vườn
ruộng khá đa dạng, phong phú. Thức ăn được lựa chọn tươi, khô
cụ thể, ăn để no, ăn để giao đãi khách; thức ăn nhiều rau, hoa quả,
nhiều cá, thủy sản, dùng khá nhiều gia vị, chế biến theo nhiều
cách khác nhau, công phu, kỹ lưỡng, đặc sản với những món chế
biến từ nguyên liệu nước lợ1 đáp ứng nhu cầu của người dân.
Với tính cách hào hiệp, phóng khoáng, trên nền tảng của
điều kiện thiên nhiên ưu đãi, người Phước Khánh tiếp tục thu
nhận, cải biến những món ăn thức uống của các tộc người cộng
cư, làm phong phú thêm kho tàng ẩm thực của mình. Điều kiện
thiên nhiên ưu đãi dần hình thành nên tính cách hào phóng, hiếu
khách trong tập quán ăn uống của người dân Phước Khánh. Điều
này cũng được Trịnh Hoài Đức nhận định: “Ở Gia Định có người
khách đến nhà, đầu tiên gia chủ dâng trầu cau, sau dâng tiếp cơm
bánh, tiếp đãi trọng hậu, không kể người thân sơ quen lạ tông tích
ở đâu, ắt đều thâu nạp khoản đãi; cho nên người đi chơi không cần
đem tiền gạo theo, mà lại có nhiều người lậu xâu trốn thuế đi đến
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.48.
31

4.2 Page 32

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
xứ này ẩn núp, bởi vì có chỗ dung dưỡng vậy”1. Món canh chua
của người Khơme khá đơn giản, thì món canh chua của người Việt
ở Phước Khánh sử dụng nhiều loại rau đậu như: đậu bắp, bạc hà,
giá, thơm, cà chua, bông súng, bông so đũa... nấu với các loại thịt
cá, hải sản khác nhau...
Người dân Phước Khánh mặc trang phục của người Đàng
Trong, dần dà cải biến thích ứng với môi trường, điều kiện tự
nhiên, văn hóa của vùng đất mới. Thuở ban đầu người dân nơi đây
thường đi chân đất, khi dự lễ hội sẽ mặc lễ phục chỉnh tề. Người
dân xưa nơi đây chuộng quần áo bà ba2 đối với cả nam và nữ.
Người dân Phước Khánh cư trú với các kiểu nhà phổ biến ở
Nam Bộ. Hình thức làm nhà chọn nơi chủ yếu mặt đất, gò cao ráo,
gần sông, rạch, đường bộ; xây dựng nhà ở hài hòa với thiên nhiên,
chuộng hướng Nam, Đông, quay mặt ra sông, rạch, đường, vườn,
ruộng. Người bình dân thường làm nhà bằng vật liệu tranh tre, lợp
tranh, lá dừa nước; gia đình khá giả xây dựng nhà lợp ngói âm
dương, làm vách bằng ván. Nhà của người Việt ở Phước Khánh
theo các kiểu nhà xông, nhà chái, nhà sắp đọi biến thể thành nhà
chữ nhị, chữ tam; nhà chữ đinh... 3.
Về thông tin tuyên truyền, Phước Khánh có 1 điểm thông tin
- khoa học công nghệ hoạt động hiệu quả đáp ứng nhu cầu tìm
hiểu, nghiên cứu của người dân phục vụ sản xuất kinh tế. Địa bàn
1  Trịnh Hoài Đức (2005), Gia Định thành thông chí, Nxb Tổng hợp Đồng
Nai, tr.179.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.49.
3  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.49.
32

4.3 Page 33

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
3 ấp được trang bị 43 loa phát thanh; trong đó, ấp 1 có 10 loa, ấp
2 có 30 loa, ấp 3 có 3 loa đã tạo điều kiện thuận lợi tuyên truyền,
phổ biến đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước, các quy định của địa phương đến người dân kịp
thời. Qua các biện pháp tuyên truyền của địa phương đã giúp nhận
thức, hiểu biết về chủ trương, đường lối chính sách của Đảng, Nhà
nước đối với người dân ở địa phương được nâng lên.
Về điện, nước sinh hoạt, xã có lưới điện trung thế và hạ thế
được thường xuyên đầu tư nâng cấp, phủ kín toàn địa bàn với
100% hộ dân và doanh nghiệp sử dụng điện; trong đó, có trên
79% hộ dùng điện kế chính, tạo điều kiện thuận lợi đối với sinh
hoạt, sản xuất của người dân địa phương. Hệ thống nước sạch của
xã được lắp đặt với ống dẫn chính dọc theo các tuyến đường vào
khu dân cư với số hộ sử dụng đạt trên 90%, 100% hộ dân sử dụng
nước giếng hợp vệ sinh, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và phục vụ sản
xuất của nhân dân.
Đối với giáo dục, trước năm 1975 xã đảo Phước Khánh có ít
học sinh tham gia học tập (cấp học từ lớp 1 đến lớp 5), thầy cô
giáo giảng dạy ở đây chủ yếu từ Sài Gòn và một số nơi khác đến;
đến lớp 6, con em địa phương phải đi học tập ở nhiều nơi khác
nhau tùy vào điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình; các em học
sinh có điều kiện vượt sông Lòng Tàu bằng phà đến thị trấn Phú
Xuân, quận Nhà Bè hoặc sang quận Quảng Xuyên (nay là huyện
Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh) để học tập.
Sau năm 1975, mặc dù là xã đảo, nhưng giáo dục của Phước
Khánh có nhiều thay đổi. Đồng chí Nguyễn Văn Hoàng với vai
trò Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Bí thư Chi bộ xã nhiều năm liền
33

4.4 Page 34

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
luôn đau đáu chăm lo công tác giáo dục cho con em địa phương
với tâm niệm “các cháu phải xóa bỏ hoàn toàn nạn mù chữ, tiếp
thu trình độ học vấn, văn hóa mới của nền giáo dục xã hội chủ
nghĩa”. Vì vậy, giáo dục địa phương được mở rộng thêm lớp mới
(từ lớp 6-9), sang lớp 10 học sinh đến trường cấp 3 Nhơn Trạch1;
trường cấp 3 tại xã Bình Khánh, huyện Cần Giờ, trường cấp 2-3
Nhà Bè (nay là Trường THPT Ngô Quyền quận 7, Thành phố Hồ
Chí Minh) học tập.
Đến những năm 1986, điều kiện giao thông đi lại giữa 3 ấp
trên địa bàn xã còn nhiều trắc trở, mùa mưa sình lầy, trơn trợt trở
thành nỗi khó khăn đối với thầy trò nơi đây. Giai đoạn 1976-1984,
Trường Tiểu học Phước Khánh có 1 cơ sở chính tọa lạc tại chợ
Phước Khánh ngày nay và một địa điểm khác tại nhà thờ Phước
Khánh (nay là hai phòng học mẫu giáo) của xã. Từ năm 1984-
1989, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, người dân trong
xã đã xây dựng thêm 4 phòng học mới bằng lá dừa, cột gỗ để phục
vụ giảng dạy và học tập của thầy trò; sau đó, mở rộng quy mô
trường lớp thêm 10 phòng học cho khối THCS tại địa điểm Trung
tâm văn hóa thể thao và học tập cộng đồng của xã hiện nay; đồng
thời, địa phương chủ động mở thêm 2 điểm lẻ phục vụ giảng dạy
và học tập cho các cháu trong xã ở ấp 1 và ấp 3 (điểm học ở ấp
đảo2 trong xã đảo trước năm 1985). Từ năm 1991-1995, Trường
1  Nay là Trường Tiểu học Phú Thạnh, xã Phú Thạnh, huyện Nhơn Trạch.
2  Điểm học này có 2 phòng nằm ở khu vực Chà Là bé trước đây, đến năm 2002
khu vực này quy hoạch dự án tấm lợp và vật liệu xây dựng nên điểm lớp được
chuyển lên cạnh văn phòng ấp 3; xây dựng lại 2 phòng học và tiếp tục học tập đến
năm 2012; sau đó, toàn bộ học sinh học tại điểm lớp này chuyển về điểm chính
tại Xóm Giồng, ấp 2 ngày nay.
34

4.5 Page 35

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Tiểu học, Trung học cơ sở Phước Khánh tiếp tục tọa lạc tại Trung
tâm văn hóa thể thao và học tập cộng đồng của xã. Đến năm 1997,
Trường cấp 1, 2 Phước Khánh tách thành Trường THCS Phước
Khánh và chuyển về Xóm Giồng, ấp 2 đến ngày nay; Trường Tiểu
học Phước Khánh tiếp tục tọa lạc tại vị trí cũ (nay là Trung tâm
văn hóa thể thao và học tập cộng đồng), đến năm 2008 trường này
quy hoạch mới và chuyển đến Xóm Giồng với quy mô 30 lớp học
(lớp 1-5) khang trang, hiện đại.
Năm 2020, địa phương đã thực hiện tốt các chỉ tiêu huy động
100% trẻ trong độ tuổi ra lớp ở các bậc học. Các trường mầm non,
tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn xã đạt chuẩn quốc gia về cơ
sở vật chất. Học sinh đầu vào, đầu ra hàng năm của các trường
luôn đạt tỷ lệ cao. Phước Khánh đã hoàn thành phổ cập giáo dục
tiểu học năm 2006 và trung học cơ sở năm 2004, không có lớp học
ca 3; phổ cập mầm non 5 tuổi đạt chuẩn.
Năm 2020, trên địa bàn xã có 1 Trường Mầm non Phước
Khánh1, có 49 cán bộ, giáo viên, nhân viên, 16 lớp với 490 trẻ dự
1  Giai đoạn 1976-1990, học sinh mầm non có 3 lớp với hơn 90 cháu nên chưa
thành lập trường (1 lớp tại trường tiểu học cũ, 1 lớp tại đồn Phước Khánh cũ, 1
phòng bằng tranh tre gần đình Phước Khánh. Năm 1995, ông Đỗ Tấn Nữa hiến
đất xây dựng trường mẫu giáo với 2 phòng học mới, sửa chữa hai phòng học cũ
với kinh phí 65 triệu đồng. Đến 1995, Trường Mầm non Phước Khánh thành lập.
Năm 2001, trường này có 5 lớp với gần 200 học sinh. Năm 2007, Trường Mầm
non Phước Khánh được xây dựng mới khang trang với quy mô 18 lớp, 550 học
sinh. Năm 2010, điểm học mầm non ở Nhà thờ ấp 1 được xây dựng mới 3 phòng
học, do Trường Mầm non Phước Khánh quản lý với hơn 100 cháu. Sau đó, điểm
trường này chuyển về địa điểm chính Trường Mầm non Phước Khánh. Hiện nay,
Trường Mầm non Phước Khánh không còn tình trạng bị phân chia ở nhiều nơi,
tạo điều kiện thuận lợi đối với công tác quản lý, giảng dạy, học tập của thầy trò
ngôi trường này.
35

4.6 Page 36

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
học; Trường Tiểu học Phước Khánh có 55 cán bộ, giáo viên, nhân
viên, 35 lớp với 1.223 học sinh; Trường Trung học cơ sở Phước
Khánh có 40 cán bộ, giáo viên, nhân viên, 20 lớp, 817 học sinh;
có 3 trường đạt chuẩn quốc gia, xã duy trì đạt chuẩn quốc gia về
phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, xóa mù chữ mức độ 2,
phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3 và đạt chuẩn phổ cập giáo dục
trung học cơ sở mức độ 3. Trường mầm non đạt chuẩn quốc gia
mức độ 1 năm 2012, mức độ 2 năm 2018; hoàn thành xóa mù chữ
cấp tiểu học, đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 năm 2014; trung học cơ
sở mức độ 2, đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 năm 2016.
Bên cạnh đó, địa phương có 2 nhóm mầm non hoạt động
thường xuyên. Với truyền thống hiếu học, học sinh của xã hàng
năm đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp xã, cấp huyện; nhiều con em
trong xã thoát ly địa phương trở thành lãnh đạo, quản lý, doanh
nghiệp, công tác và làm ăn hiệu quả ở nhiều địa phương trong nước.
Về y tế, với nhiệm vụ kiểm soát, phòng, chống dịch bệnh trên
địa bàn toàn xã. Trạm y tế xã có 5 giường bệnh và 6 cán bộ y tế
(có 1 bác sĩ) thường xuyên khám chữa bệnh cho người dân địa
phương. Hạ tầng cơ sở vật chất Trạm y tế xã được Nhà nước đầu
tư khang trang, hiện đại với các trang thiết bị khám chữa bệnh
tiên tiến đáp ứng nhu cầu cơ bản phục vụ người dân và được công
nhận đạt chuẩn quốc gia năm 2013. Theo thống kê, số người điều
trị bệnh tại Trạm y tế xã bình quân trên 8.000 lượt người/năm.
Ngoài ra, địa phương có 1 cơ sở khám chữa bệnh về nha khoa và
10 cơ sở bán thuốc tư nhân đáp ứng nhu cầu cung cấp thuốc điều
trị nhiều loại bệnh tật người dân góp phần phát triển chất lượng
dân số của địa phương.
36

4.7 Page 37

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Văn hóa nghệ thuật là sản phẩm tinh thần của người dân ở
mỗi vùng miền nói chung, ở Phước Khánh nói riêng nhằm phản
ánh đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Ca dao dân gian ở
Nhơn Trạch có nhiều biến thể gắn với cuộc sống quê hương mới
của bao thế hệ lưu dân Việt, các tộc người cộng cư:
Đến đây xứ sở lạ lùng
Con chim kêu phải sợ, con cá vùng phải kinh...
Gạo thơm Phước Khánh, tôm càng Tam An... 1.
* Đình thần Phước Khánh
Đình làng ra đời gắn liền với sự định cư và phát triển kinh tế,
xã hội của người dân ở một địa phương nhất định. Làng Phước
Khánh được thành lập “từ động lực kinh tế nên các thành viên đầu
tiên đều có quan hệ huyết thống, thân thuộc. Làng nhỏ có một ấp
do một cá nhân hay một dòng họ khai khẩn. Làng có nhiều ấp, mỗi
ấp do nhiều cá nhân hay nhiều dòng họ khai khẩn. Làng lớn có
nhiều ấp (có khi 10-15 ấp), mỗi ấp nhỏ do một cá nhân hay một
dòng họ khai khẩn”2. Thời gian hình thành làng xã ở Nhơn Trạch
nói chung, Phước Khánh nói riêng không đồng nhất, nơi nào có
điều kiện tự nhiên thuận lợi, làng xã theo đó ra đời sớm hơn. Cư
dân làng xã ở Nhơn Trạch khá đa dạng, không đồng nhất như làng
xã đồng bằng Bắc Bộ, bởi “thoạt đầu người đi khai hoang lẻ loi,
công cụ lao động thuở ấy còn quá thô sơ nên phải chọn những
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.53.
2  Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1993), Văn hóa dân gian cổ truyền,
đình Nam bộ, tín ngưỡng và nghi lễ, Nxb TP. Hồ Chí Minh, tr.15.
37

4.8 Page 38

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
giồng đất cao ráo dọc hai bên sông rạch để làm nơi định cư sinh
sống, rồi mới lần lượt mở rộng dần địa bàn cư trú và diện tích canh
tác theo cách lấn chiếm. Nhờ sáng tạo ra kỹ thuật đào mương, lên
liếp, họ mở rộng địa bàn sinh sống và sản xuất xuống vùng trũng
thấp. Tiến trình của việc xác lập đơn vị cư trú đầu tiên là xóm, sau
đó mới phát triển thành ấp, rồi mới lập làng”1. Thời phong kiến,
việc lập làng được chính quyền quy định chặt chẽ nhằm ổn định
tình hình chính trị, xã hội ở địa phương. Người dân “muốn lập
làng phải làm đơn, trong đơn phải kê rõ số dân đinh, diện tích đất
đai đã khai khẩn, ranh giới cụ thể. Quan trên xác minh tường tận,
rồi mới cáo bẩm về triều đình. Khi có lệnh của triều đình, làng
mới tách khỏi làng cũ. Làng mới luôn luôn đòi hỏi những cơ sở
công ích. Trước hết là lập chợ, sau đó xây cầu đắp lộ. Đồng thời,
thiết chế văn hóa đình, chùa, miễu, võ là nhu cầu tinh thần cơ bản
của một làng”2. Việc lãnh đạo làng xã do “những người có công
khai hoang lập làng lúc sống được cử làm hương chức, khi chết
được tôn làm “Tiền hiền khai khẩn”, còn người có công khai thị3,
tu kiều, bồi lộ được tôn làm “Hậu hiền khai cơ”. Người có công tái
lập làng hay tách làng thành lập làng mới được tôn làm “Hậu hiền
khai khẩn”. Tiền hiền và hậu hiền luôn được thờ ở đình nhằm thủ
nghĩa “báo bản tư nguyên” theo đạo lý uống nước nhớ nguồn”4.
Theo các nhà nghiên cứu khoa học, trong thiết chế văn hóa
của làng, đình là cơ sở tín ngưỡng có tính chất chính thống. Ban
1  Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1993), Sđd, tr.17.
2  Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1993), Sđd, tr.17.
3  Khai thị tức là lập chợ, xây dựng chợ.
4  Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1993), Sđd, tr.17.
38

4.9 Page 39

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
đầu, đình do tư nhân bỏ tiền xây dựng chủ yếu theo “tờ lệnh ban
hành năm Hồng Đức thứ 5 (1474) có đề cập đến một tệ trạng liên
quan đến đình với những điều đáng chú ý: lệ lập “hậu thần” và
“hậu phật”. Theo tờ lệnh này thì nhà giàu bỏ tiền ra làm đình và
làm “dịch vụ lập hậu” cho thế nhân nhưng lại gian trá, tổ chức lễ
giỗ kỵ chiếu lệ không tươm tất nên con cháu người mua hậu kiện
cáo... Do vậy, tệ nạn mua hậu, bán hậu ở đình kéo dài và đến năm
1496, một tờ lệnh khác buộc các xã chịu trách nhiệm việc thờ
cúng ở đình, tức chuyển đình từ sở hữu cá thể thành sở hữu tập
thể của làng xã”1. Từ cuối thế kỷ XV, Nhà nước phong kiến đã quy
định việc quản lý, thờ tự các bậc tiền hiền, hậu hiền,... ở đình làng
đều do chính quyền địa phương thực hiện. Vì vậy, hệ thống đình
làng ở Nhơn Trạch mặc dù xa chính quyền Trung ương phong
kiến, nhưng ít nhiều tuân theo lệ đã có nhằm phục vụ nhu cầu tín
ngưỡng của người dân. Cuộc sống của người dân Phước Khánh
gắn liền với miền sông nước “nên làng xã thường nằm dọc theo
sông, rạch lớn. Đình miếu là trung tâm văn hóa địa phương nên
thường được xây trên những gò đất cao ráo, nơi có phong cảnh
đẹp. Đặc biệt là ở ngã ba, ngã tư sông để dân làng tới lui thuận
tiện. Khi xây đình chắc chắn người ta chú ý đến yếu tố phong thổ,
tuy nhiên người ta cũng du di quan niệm “thanh long, bạch hổ” để
dựa vào những con rạch, con đường... Ở Nam Bộ, đình, chùa và
chợ thường ở gần nhau. Thông thường, đình miễu được xây dựng
trước chùa nên trong dân gian có câu: trước miễu sau chùa”2.
1  Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1993), Sđd, tr.21.
2  Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1993), Sđd, tr.23.
39

4.10 Page 40

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đình Phước Khánh tọa lạc cạnh sông Lòng Tàu gắn liền với
sự dựng làng, lập ấp của người dân vùng đất này. Đình Phước
Khánh tọa lạc tại ấp 2 ở trung tâm xã cùng tên. Đình này được
xây dựng cuối thế kỷ XIX, cách địa điểm hiện nay khoảng 500m
ở Vàm Rạch (Bà Thủ) sát mép sông Lòng Tàu đối diện ngã ba
sông Soài Rạp. Theo người dân địa phương, thuở ban đầu đình
Phước Khánh được xây dựng bằng vật liệu thô sơ, quy mô nhỏ và
trở thành địa điểm sinh hoạt tín ngưỡng, tinh thần của người dân
làng Phước Khánh. Lần hồi, quy mô đình Phước Khánh lớn dần
gắn liền sự phát triển kinh tế, xã hội, dân cư của làng này. Năm
1917, vua Khải Định năm thứ hai, đình Phước Khánh được phong
sắc thần trở thành niềm vinh dự to lớn đối với người dân nơi đây1.
Năm 1973, đình này đứng trước nguy cơ bị sạt lở xuống sông
Lòng Tàu, ảnh hưởng đến việc thờ tự, lễ bái nên ông Trần Văn
Dầy đã hiến 2.400m2 đất để người dân làng Phước Khánh di dời
đình về địa điểm mới, xây dựng tường gạch, cột gỗ, mái lợp ngói
vẩy cá. Năm 1996, ngôi đình xuống cấp nặng nề, người dân Phước
Khánh với của ít, lòng nhiều đóng góp công sức cùng Hội hương
đình trùng tu, sửa chữa với kết cấu, kiến trúc bài bản, kiên cố ở
các hạng mục như nhà chánh điện, võ ca có dạng tứ trụ, cột kèo
được đúc bê tông, mái lợp tôn kiên cố, khang trang, sạch đẹp. Sau
1  Nội dung sắc phong của đình Phước Khánh: Sắc Biên Hòa tỉnh, Long Thành
huyện, tổng Thành Tuy Hạ, Phước Khánh thôn. Phụng sự đương cảnh Thành Hoàng
tôn thần, hộ quốc tí dân nhẫm trứ linh ứng tứ kim phi thừa. Cảnh mệnh miễn niệm
thần hưu trứ phong vi “Đôn ngưng, Dực bảo, Trung hưng chi thần”. Chuẩn kỳ phụng
sự thứ ky Thần kỳ hương tựu bảo ngã lê dân”. Khâm tại. Khải Định nhị niên tam
nguyệt thập bác nhật.
40

5 Pages 41-50

▲back to top

5.1 Page 41

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
hơn 10 năm, đình Phước Khánh ngày một chật hẹp đối với sinh
hoạt tín ngưỡng, lễ bái của người dân địa phương. Năm 2007, gia
đình ông Phạm Văn Đây (Ba Dề), người gốc Phước Khánh cư
trú ở quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh và ông Đỗ Tấn Nữa (Năm
Nữa) cùng góp kinh phí khoảng 5 tỷ đồng để trùng tu toàn diện
ngôi đình này. Các hạng mục công trình đình Phước Khánh được
xây dựng lại trên nền đất cũ với kết cấu hài hòa, bài bản, quy mô
như cổng tam quan, sân rộng, đường nội bộ lát gạch Tàu giữ hồn
cổ kính, nhà chánh điện, nhà võ ca, nhà khách, nhà bếp. Năm
2019, Ban Hội hương tiếp tục bảo dưỡng công trình, chỉnh trang,
sơn phết, đình Phước Khánh trở thành địa chỉ tín ngưỡng quan
trọng nhằm phục vụ nhu cầu tinh thần người dân địa phương.
Cách thức sắp xếp, bố trí trong đình Phước Khánh bài bản,
đúng với lễ nghi truyền thống dân tộc Việt. Chánh điện thờ thần
Thành hoàng Bổn cảnh của làng; thờ Tả ban, Hữu ban; phía sau
chánh điện thờ tiền hiền khai khẩn, hậu hiền khai cơ; nhà võ ca để
phục vụ lễ hội; nhà Túc yết để tạo soạn lễ vật cúng thần.
Đình Phước Khánh cúng lễ Kỳ yên hàng năm vào ngày 11-12
tháng 2 Âm lịch; trong đó, ngày 11 cúng tiền hiền, hậu hiền, túc
yết; ngày 12 cúng Thành hoàng Bổn cảnh; ngày 13 hát tuồng tích
phục vụ người dân.
Lễ vật cúng tế lễ gồm xôi, thịt, trà, rượu, bánh trái; trong đó,
xôi là lễ vật quan trọng nhất, để bày tỏ lòng tri ân của người dân
trong làng đối với chư vị thần linh đã có công giúp đỡ, phù hộ,
độ trì quốc thái, dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu,
41

5.2 Page 42

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đánh bắt thủy sản đong đầy, gia đình ấm no, hạnh phúc. Trải qua
biến đổi của thời gian, lễ vật cúng bằng thịt cũng có sự biến đổi.
Hiện nay, đình Phước Khánh cúng thịt gồm heo tế (loại heo sống,
khỏe mạnh dùng trong nghi thức thỉnh sanh), con tỏi (các loại heo
quay)...
Bên cạnh lễ cúng Kỳ yên hàng năm, đình Phước Khánh có
các lễ cúng khác như lễ cúng Tiên sư, Tổ sư; lễ cúng Chủ thổ; lễ
cúng Bà Ngũ Hành, Bà chúa xứ; lễ cúng Thượng nguyên, Trung
nguyên, Hạ nguyên; lễ tết Đoan ngọ; lễ Cầu bông (cúng Thần
nông); lễ rước, đưa Ông...
Theo Ban Hội hương đình Phước Khánh, hàng năm đình
Phước Khánh tổ chức lễ Kỳ yên là để tạ ơn thần Thành hoàng
Bổn cảnh của làng, thần linh và các vị tiền nhân; đồng thời, cầu
mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đất nước thái bình, nhân
dân yên ổn. Lễ Kỳ yên cũng là dịp để dân làng họp mặt, trao đổi
công việc gia đình, làm ăn buôn bán, kinh nghiệm lao động sản
xuất, mùa màng, nuôi dạy con cái học hành đỗ đạt, yên ấm, vui
chơi, cùng nhau xây dựng gia đình văn hóa, ấp văn hóa... Lễ hội
Kỳ yên tại đình Phước Khánh đã thu hút hàng ngàn lượt người
dân địa phương và các vùng lân cận tham dự, tạo ra một không
gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng có ý nghĩa nhân văn sâu sắc,
gắn bó trong mối đoàn kết hòa hợp, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau
“tình làng, nghĩa xóm”, là truyền thống tốt đẹp hàng ngàn đời của
dân tộc Việt Nam, luôn được người dân Phước Khánh gìn giữ, bảo
tồn và phát huy trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
42

5.3 Page 43

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
* Miếu bà
Làng xã Nhơn Trạch khá đậm nét tín ngưỡng thờ mẫu với
miếu, cầu, rạch mang âm bà cuối từ của tên gọi địa danh như miếu
bà, cầu bà, rạch bà. Trong không gian tín ngưỡng dân gian thờ
mẫu ở huyện Nhơn Trạch, với thần điện thờ cúng, uy linh của nữ
thần không kém nam thần. Miễu thờ Bà nhiều hơn đình thờ Ông.
Điều này có nguồn gốc từ vai trò của người phụ nữ trong đời sống
thực tế1. Miếu hay miễu là một trong các cơ sở tín ngưỡng dân
gian Việt Nam có nguồn gốc từ xa xưa. Miếu có quy mô nhỏ hơn
đình, đền; nhiều nơi miếu là một bộ phận trong quần thể đình, đền
hoặc tọa lạc riêng ở khu vực nhất định gắn với điển tích của người
dân về nguồn gốc mỗi ngôi miếu. Đối tượng thờ phụng, lễ bái ở
miếu rất đa dạng qua tên gọi của miếu mang tính biểu trưng, phím
chỉ đậm nét tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Ở mỗi vùng đất nhất
định, có nhiều loại hình miếu khác nhau như miếu bà, miếu cô,
miếu cậu, miếu Hà Bá, miếu Thổ Công... Địa điểm xây dựng miếu
được người dân địa phương lựa chọn kỹ lưỡng, hoặc theo điển
tích gắn liền với đối tượng được thờ trong miếu. Miếu thường tọa
lạc ở nơi gò cao, bờ sông, sườn núi, đầu làng, cuối làng, những
nơi yên tĩnh để quỷ thần có nơi an vị, không bị tác động của người
dân trong cuộc sống thường nhật. Ở một số địa phương, trong
các ngày sinh, ngày hóa (nhân thần), ngày hiện hóa (nhiên thần),
làng mở tế lễ, khai hội, nghinh rước thần từ miếu về đình, đền và
ngược lại nhằm thể hiện mối liên hệ khăng khít giữa các vị thần
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.47.
43

5.4 Page 44

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
linh của cùng một địa phương nhất định để phù hộ, độ trì người
dân làng xã.
Trên địa bàn xã Phước Khánh có 7 miếu bà tọa lạc ở 3 ấp
đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của người dân. Một trong các ngôi
miếu lớn nhất xã Phước Khánh là miếu Bà Ngũ Hành tọa lạc tại
ấp 2 trong khuôn viên đình Phước Khánh. Miếu Bà Ngũ Hành
được hình thành từ xa xưa gắn liền sự định cư, xây làng, dựng
ấp của người dân nơi này. Miếu này được xây dựng khoảng năm
1940, do người dân làng Phước Khánh đóng góp công sức, của
cải tạo lập để tôn thờ các Bà Ngũ Hành Nương Nương biểu trưng
đối với kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Khi mới tạo lập, miếu tọa lạc ở
Vàm Rạch sát mé sông Lòng Tàu, cách địa điểm hiện nay khoảng
500m. Vị trí của miếu ban đầu đối diện ngã ba sông Soài Rạp
nhìn về phía Nhà Bè, Cần Giờ của Thành phố Hồ Chí Minh. Lúc
đầu mới lập miếu với vật liệu đơn sơ, lợp lá dừa, cột cây, bày trí
đơn giản. Năm 1946, miếu được dời về Vàm Đình, năm 1973
tiếp tục được chuyển về ấp 2 trên phần đất của ông Trần Văn Dày
phụng hiến để thuận lợi việc sửa chữa, tôn tạo đáp ứng nhu cầu
tín ngưỡng của người dân. Năm 1998, miếu được người dân xã
Phước Khánh sửa chữa, tôn tạo. Năm 2007, miếu được trùng tu,
sửa chữa cùng với đình Phước Khánh, kiến trúc mới có kết cấu
hài hòa mang tính truyền thống, vật liệu xây dựng kiên cố, hiện
đại, đầy đủ các hạng mục công trình tín ngưỡng của người Việt.
Tổng kinh phí trùng tu, tôn tạo, sửa chữa miếu Bà Ngũ Hành là
2,5 tỷ đồng trên khuôn viên diện tích 1.000m2, mái lợp ngói Tây,
trang trí lưỡng long triều dương, nền lót gạch bông. Không gian
44

5.5 Page 45

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
của miếu Bà Ngũ Hành có kết cấu gồm chánh điện, nhà võ ca, một
số am nhỏ phía trước. Bên trong miếu được bày trí quy cũ, thứ bậc
rõ ràng gồm bệ thờ bà Cố Hỷ, Ngũ hành Nương Nương, thờ Mẫu,
bà Chúa Xứ, bà Linh sơn Thánh Mẫu, bà Nữ Oa, bà Cửu Thiên
huyền nữ, bà Thánh anh.
Trải qua 3 lần di chuyển, tôn tạo, trùng tu thường xuyên, miếu
Bà Ngũ Hành ở ấp 2 ngày nay trở thành một trong các địa điểm
sinh hoạt tín ngưỡng của người dân địa phương và các xã lân cận.
Lễ cúng miếu này được tổ chức vào ngày 16 tháng 3 Âm lịch hàng
năm với sự tham dự của hàng trăm người dân địa phương và các
xã bạn lân cận thêm phần thắt chặt tinh thần đoàn kết cộng đồng
làng xóm, khu vực vùng sông nước sông Lòng Tàu, Soài Rạp,
Đồng Tranh...
Thời gian diễn ra lễ cúng bà bắt đầu từ chiều Rằm (ngày 15)
tháng 3 Âm lịch đến hết buổi sáng ngày 16 tháng 3. Việc tế lễ
miếu Bà Ngũ Hành rất quy cũ dưới sự tổ chức của Ban Hội miếu,
đình của địa phương. Hoạt động tế lễ miếu Bà gồm hai phần, đó là
phần lễ và hội. Vật phẩm tế lễ gồm xôi, gà, vịt, heo... trái cây, hoa
quả. Phần hội gồm các trò chơi dân gian, múa bóng rỗi, chập địa
nàng... thu hút đông đảo trai thanh nữ tú tham gia, tạo nên không
khí nhộn nhịp, vui tươi, phấn khởi của người dân trong xã.
Trên địa bàn xã Phước Khánh còn 7 ngôi miếu phân bố đều
trên 3 ấp; trong đó, miếu bà Ông Thuộc hình thành thời thuộc
Pháp ở ấp 2 với diện tích 500m2 được xây dựng, sửa chữa, trùng
tu khang trang, sạch đẹp. Tên miếu này gắn liền với địa danh sông
45

5.6 Page 46

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Ông Thuộc trên địa bàn ấp 2 đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của
người dân trong ấp. Ngày lễ cúng bà bắt đầu từ chiều Rằm (ngày
15) tháng 3 Âm lịch đến hết buổi sáng ngày 16 tháng 3.
Miếu bà Cố Sở Dừa1 ở ấp 1 hình thành thời thuộc Pháp có
diện tích hơn 100m2 qua điển tích sao xẹt xuống địa điểm gò đất
nơi miếu tọa lạc ngày nay với ý niệm là bà giáng thế nơi nào,
người dân sẽ lập miếu thờ bà nơi đó. Lễ cúng cầu an ở miếu bà Cố
Sở Dừa được tiến hành vào ngày 16 tháng 4 Âm lịch hàng năm.
Ở địa bàn ấp 1 có miếu bà Cố Phước Tân với diện tích 200m2,
được người dân trong ấp xây dựng khang trang, kiên cố, trở thành
một trong các địa điểm sinh hoạt tín ngưỡng thờ bà với lễ cúng
cầu an vào ngày 16 tháng 2 Âm lịch hàng năm.
Ở ấp 3 có miếu bà Dách, miếu bà Chà Là lớn với lễ cúng cầu
an ngày 15 tháng 2 Âm lịch hàng năm; miếu bà Rạch Bàng cúng
cầu an ngày 16 tháng 2 Âm lịch hàng năm đáp ứng nhu cầu tín
ngưỡng dân gian của người dân địa phương. Việc sắp xếp thời
gian cúng lễ cầu an ở các miếu bà trên địa bàn xã ít trùng ngày,
tháng trong năm để người dân có điều kiện thuận lợi tham gia các
hoạt động tín ngưỡng cúng bà, cầu sức khỏe mọi người bình an,
mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, đánh bắt thủy sản đầy ắp
cá tôm, quốc thái, dân an, ấm no, hạnh phúc.
1  Sau khi thực dân Pháp tiến hành chương trình khai thác thuộc địa vào cuối
thế kỷ XIX, đã tịch thu đất đai của người dân làng Phước Khánh với hơn 300 ha
để trồng dừa, bóc lột sức lao động của người dân địa phương, xây dựng Sở Dừa
trên địa bàn ấp 2 để chế biến sản phẩm từ dừa như dầu dừa, mứt dừa,... bán thu
lợi nhuận. Do đó, địa danh Sở Dừa ở địa phương này hình thành tên gọi từ đó.
46

5.7 Page 47

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
* Tôn giáo
Bên cạnh tín ngưỡng dân gian đình, miếu; chùa, nhà thờ giữ
vai trò quan trọng đối với người dân Phước Khánh trong quá trình
phát triển của địa phương qua lịch sử.
Nhà thờ Phước Khánh được hình thành khá lâu đời tại ấp 1
của xã cùng tên, đáp ứng nhu cầu tôn giáo của người dân. Theo
người dân địa phương, nhà thờ này do bà Nguyễn Thị Nhất - Phu
nhân của viên quan Pháp lúc bấy giờ ở địa phương dùng tiền của
mình xây dựng vào năm 1920. Ngày nay, trước sân nhà thờ còn
ngôi mộ của bà Nguyễn Thị Nhất được lập khi bà mất, giáo dân
nơi này quen gọi là mộ Bà Cố với niềm kính trọng, biết ơn sâu
sắc. Thuở xưa, nhà thờ này được xây dựng bằng vật liệu gạch ô
dước, vôi, mật mía, cột bằng gỗ, mái lợp ngói, nền lát gạch Tàu
với diện tích 200m2 nằm ở vườn chà là do cha Tròn quản nhiệm
và truyền đạo Công giáo. Năm 1945, nhà thờ bị cháy; đến năm
1960, linh mục Lê Văn Hóa vận động giáo dân địa phương đóng
góp tiền của, công sức xây dựng lại nhà thờ đáp ứng nhu cầu sinh
hoạt tôn giáo của các tín hữu Công giáo trong xã. Sau đó, do bị
sạt lở của sông Lòng Tàu nên nhà thờ được di dời về vị trí hiện
nay. Năm 1990, nhà thờ tiếp tục được trùng tu, sửa chữa, tôn tạo
thánh đường, nhà xứ, nhà giáo lý vụ khang trang, hiện đại, tạo bộ
mặt mới giáo xứ Phước Khánh. Đến năm 2020, giáo xứ này tròn
trăm năm tuổi (1920-2020) đã chứng kiến bao nổi thăng trầm của
thời cuộc ở miền quê sông nước Phước Khánh, để rồi tin tưởng
nguyện cầu quốc thái, dân an, ấm no, tự do hạnh phúc trong hiện
tại và tương lai.
47

5.8 Page 48

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đạo Cao Đài là một trong các tôn giáo ở xã Phước Khánh.
Thánh thất Phước Khánh tọa lạc tại ấp 2 của xã. Thánh thất này
được xây dựng vào thập niên 1960 của thế kỷ XX, do bà con đồng
đạo quê huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An tạo lập. Thuở ban đầu,
Thánh thất có quy mô xây dựng nhỏ gọn, với vật liệu đơn sơ bằng
cây tạp, vách gỗ, lát nền bằng xi măng, mái lợp tôn. Thánh thất
Phước Khánh hình thành, phát triển đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng
tôn giáo của người dân, bị hỏa hoạn cháy hoàn toàn vào năm
1993. Các tín hữu Cao Đài đã tiến hành vận động tín đồ đóng góp
tiền của, nhân công xây dựng lại thánh thất theo đúng quy chuẩn
kiến trúc của tôn giáo Cao Đài. Thánh thất Phước Khánh mới
được xây dựng bằng vật liệu vững chắc, kiên cố, hiện đại với các
hạng mục tòa thánh, nhà thiên phong đường, tạo nên diện mạo
mới tôn nghiêm, trở thành địa điểm sinh hoạt tôn giáo Cao Đài
trên địa bàn xã Phước Khánh.
Trên địa bàn xã Phước Khánh có chùa Khánh Vân. Chùa này
tọa lạc trên địa bàn ấp 2, được xây dựng năm 1966, trải qua nhiều
lần trùng tu, sửa chữa, ngày nay khang trang, sạch đẹp, kiên cố
đáp ứng nhu cầu tinh thần tín đồ Phật giáo ở địa phương. Theo
người dân địa phương, chùa Khánh Vân được nhà sư Đạt gốc ở xã
Đại Phước xây dựng thuở ban đầu, trên phần đất 2.000m2 của ông
Nguyễn Văn Chi cúng dường để thờ Phật. Tuy nhiên, do nhiều
biến đổi của thời gian, chiến tranh tàn phá, chùa Khánh Vân bị hư
hỏng, trùng tu, tôn tạo, sửa chữa nhiều lần nên diện tích chùa bị
thu hẹp so với ban đầu, còn lại 500m2. Sau ngày đất nước thống
nhất, non sông nối liền một mối, quê hương Phước Khánh bước
48

5.9 Page 49

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
vào thời kỳ phát triển kinh tế, xã hội, Đại đức Thích thiện Pháp
- Trụ trì chùa Pháp Thường ở xã Phú Đông đã vận động phật tử,
mạnh thường quân ủng hộ nhân lực, vật lực trùng tu, sửa chữa
lại ngôi chùa này. Chùa Khánh Vân mới có kết cấu hài hòa theo
kiến trúc Phật giáo, chánh điện, nhà khách, sân chùa tôn nghiêm,
rộng rãi với vật liệu kiên cố, vì kèo bằng cốt sắt, mái lợp ngói Tây.
Chùa Khánh Vân thờ Phật Thích Ca, Tam Thế Phật, Di Đà Tam
Tôn, Quan Âm, Địa Tạng, Chuẩn Đề, Tổ Sư Đạt Ma, các vị Bồ
Tát, La Hán... đáp ứng nhu cầu lễ bái của tín đồ phật tử trên địa
bàn xã Phước Khánh.
Trong thời gian qua, Đảng bộ xã Phước Khánh đã thực hiện
tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà
nước về tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Các cơ quan chính quyền xã
đã tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức tôn giáo sinh hoạt tín
ngưỡng theo quy định Nhà nước, nhất là Nghị quyết số 25-NQ/
TW ngày 12-3-2003, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung
ương Đảng (khoá IX) “về công tác tôn giáo”: Tín ngưỡng, tôn
giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân, đang và sẽ
tồn tại cùng dân tộc trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
nước ta. Đồng bào các tôn giáo là bộ phận của khối đại đoàn kết
toàn dân tộc. Thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo
đảm quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo một tôn giáo
nào, quyền sinh hoạt tôn giáo bình thường theo đúng pháp luật.
Các tôn giáo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, bình đẳng
trước pháp luật.
49

5.10 Page 50

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đảng bộ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính
trị - xã hội xã Phước Khánh luôn chủ động, tích cực vận động
chức sắc, chức việc, tín đồ các tôn giáo thực hiện tốt phương châm
“Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội”, “tốt đời, đẹp đạo”...
chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước,
các quy định của địa phương, tích cực hưởng ứng cuộc vận động
“toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, đặc
biệt cuộc vận động xây dựng nông thôn mới, xã Phước Khánh
đạt chuẩn nông thôn mới năm 2014 và phấn đấu hoàn thành xây
dựng nông thôn mới nâng cao vào năm 2024 theo định hướng
của huyện Nhơn Trạch về xây dựng nông thôn mới giai đoạn
2021-2025.
*****
Vùng đất, con người Phước Khánh được định hình, phát triển
qua bao biến đổi của thời cuộc. Từ vùng đất cù lao, sông rạch
chằng chịt, đan xen, người dân Phước Khánh từng bước chinh
phục tự nhiên, khai thác lợi thế ưu đãi của tạo hóa về đất đai màu
mỡ, tôm cá đầy ắp từ sông rạch, khắc phục thiên tai, địch họa
dựng làng, lập ấp xây dựng quê hương mới. Từ triết lý “bàn tay
ta làm nên tất cả, có sức người sỏi đá cũng thành cơm” đã giúp
người dân Phước Khánh không ngừng mở rộng làng xã cư trú,
phát triển nông lâm ngư nghiệp.
Với vị trí cạnh cửa ngõ “Nhà Bè nước chảy chia hai. Ai về
Gia Định, Đồng Nai thì về”, Phước Khánh vừa thuận lợi trong
giao thương, trao đổi kinh tế, hàng hóa, giao lưu văn hóa; đồng
50

6 Pages 51-60

▲back to top

6.1 Page 51

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
thời, cũng “đứng mũi, chịu sào” sự xâm lược của các thế lực ngoại
bang. Từ sớm người dân Phước Khánh bộc lộ tinh thần yêu nước
chống quân lược của thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và tay sai bằng
nhiều hình thức khác nhau, nhất là khi Đảng Cộng sản Việt Nam
ra đời năm 1930. Suốt từ 1930-2020, người dân Phước Khánh một
lòng, một dạ son sắc theo Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh vượt qua
muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh đến ngày non sông nối liền
một dải, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
51

6.2 Page 52

▲back to top
CHƯƠNG I
LÃNH ĐẠO PHONG TRÀO ĐẤU TRANH KHÁNG
CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1930-1954)
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI - LÃNH ĐẠO
NHÂN DÂN ĐẤU TRANH CHỐNG XÂM LƯỢC (1930-
1945)
1. Đấu tranh chống thực dân Pháp trước khi Đảng Cộng
sản Việt Nam ra đời
Năm 1858, thực dân Pháp vũ trang xâm lược nước ta từ Đà
Nẵng. Năm 1859, liên quân Pháp, Tây Ban Nha tiến đánh Sài
Gòn - Gia Định. Ngày 26-11-1861, quân Pháp do đại tá Diego chỉ
huy tiến vào Long Thành. Tổng lãnh binh Nguyễn Đức Ứng chỉ
huy quân đội triều đình nhà Nguyễn và nghĩa quân Long Thành
chặn đánh địch, tuy nhiên sự chênh lệch lớn về lực lượng, vũ
khí nên quân triều đình nhanh chóng bị thất thủ. Cuối tháng 11-
1861, Long Thành và Phước Khánh hoàn toàn lọt vào tay giặc
Pháp. Người dân làng Phước Khánh bước vào thời kỳ tủi nhục của
người dân mất nước.
Sau khi hoàn thành đánh chiếm Long Thành và làng Phước
Khánh, thực dân Pháp nhanh chóng thiết lập bộ máy cai trị thông
qua các thiết chế tri phủ, tri huyện, chánh tổng, xã trưởng nhằm
đàn áp phong trào yêu nước của người dân. Người dân ở làng
52

6.3 Page 53

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Phước Khánh với tinh thần yêu nước nồng nàn, đấu tranh chống
sự kìm kẹp, áp bức bóc lột, đàn áp của thực dân Pháp và tay sai
bằng nhiều hình thức khác nhau. Tri huyện Long Thành liên tục bị
thay thế. Tên Đường là tri huyện đầu tiên của Long Thành, không
lâu sau đó tên Huỳnh Công Trạch lên thay, tiếp đến tên Ân đứng
đầu huyện, năm 1881 tên Trần Bá Hựu làm tri phủ Long Thành
và tên này bị người dân yêu nước tiêu diệt sau đó. Điều này minh
chứng người dân Long Thành và làng Phước Khánh không dễ bị
cai trị, áp bức bóc lột của thực dân Pháp và tay sai.
Từ triết lý “áp lực cao, phản lực cường”, sự cai trị, bóc lột, đàn
áp của thực dân Pháp và tay sai đối với người dân Phước Khánh
dẫn đến phong trào đấu tranh sớm bùng nổ ở vùng đất này. Năm
1908, phong trào yêu nước dưới danh nghĩa “Thiên Địa hội”1 về
1  Về nguồn gốc tổ chức Thiên Địa hội ở Nam Kỳ là một chi hội của tổ chức
Nghĩa Hòa đoàn - một tổ chức vừa mang tính chất tương tế, vừa mang tính chất
chính trị của nông dân Trung Quốc được hình thành từ sau khi nhà Minh bị nhà
Thanh lật đổ năm 1644. Thiên Địa hội có tổ chức chặt chẽ, kỷ luật nghiêm minh,
mục tiêu là “Bài Thanh phục Minh”. Ở Nam Kỳ tổ chức này phát triển khá mạnh
và thu hút nhiều người tham gia. Người Việt vào hội rất đông và sau đó tách ra
thành một hội riêng. Đó chính là các tổ chức Hội kín của người Việt mà mục tiêu
là chống thực dân Pháp và bọn phản động, giành lại độc lập, tự do cho Việt Nam
với khẩu hiệu: “phản Pháp, phục Nam”. Có thể nói, tổ chức các Thiên Địa hội
ở Nam Kỳ là những tổ chức yêu nước của quần chúng nhân dân. Động cơ tham
gia hội của quần chúng xuất phát từ tình cảm yêu nước, căm thù kẻ thù quân xâm
lược thống trị đất nước và bọn phong kiến tay sai. Đây là ý thức tự vệ chính đáng
của nhân dân Nam Kỳ đối với các thế lực áp bức của xã hội thuộc địa. Vì vậy,
các tổ chức Thiên Địa hội thu hút nhiều thành phần tham gia và số hội viên lên
đến hàng ngàn, tùy theo từng nơi mà có người khởi xướng, lãnh đạo. Tổ chức của
Thiên Địa hội rất chặt chẽ, liên hệ và nhận diện nhau bằng dấu hiệu, hay nói tiếng
lóng. Phong trào gia nhập các Thiên Địa hội ngày càng đông, đặc biệt ở các vùng
Biên Hòa, Gia Định, Chợ Lớn, Thủ Dầu Một, Bến Tre... làm cho thực dân Pháp
lo lắng và tổ chức các cuộc truy quét.
53

6.4 Page 54

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
làng Phước Khánh, huyện Long Thành. Ở hầu hết các xã huyện
Long Thành đều có tổ chức Thiên Địa hội và được chia ra từng
cụm cụ thể. Khu vực Phước Khánh, Phú Hữu, Giồng Ông Đông
do cụ Nguyễn Xuân Sáng điều khiển (địa điểm liên lạc tại Phú
Hữu). Thiên Địa hội có chương trình học tập cho hội viên về nội
quy gia nhập, lời thề, có cả những bài ước để động viên hội viên1.
Thiên Địa hội hoạt động suốt một dải từ làng Lương Thiện,
Phước Lý, Phước Khánh, Bình Quới tới Phước An, tuyên truyền
yêu nước, bày cho đông đảo người nghèo cách chống sưu cao
thuế nặng, chống sự bóc lột của bọn chủ điền tham lam2. Đầu năm
1916, lực lượng Thiên Địa hội ở Long Thành và Phước Khánh
phát triển mạnh tham gia phá khám Sài Gòn để giải cứu những
người yêu nước bị thực Pháp giam cầm, tuy nhiên mưu cuộc của
các thành viên này bị thất bại. Quân Pháp tập trung lực lượng
đàn áp, truy lùng thành viên của Thiên Địa hội ở Long Thành và
Phước Khánh gắt gao. Các thành viên tham gia Thiên Địa hội ở
vùng này chuyển vào hoạt động bí mật, mai danh ẩn tích, chờ thời
cơ nổi dậy chống Pháp ở giai đoạn sau.
Phước Khánh tiệm cận Nhà Bè, Cần Giờ, Sài Gòn, từ những
năm 40 của thế kỷ XX đã có cán bộ về hoạt động cách mạng
nhằm tránh sự khủng bố của thực dân Pháp. Những người hoạt
động yêu nước đến Phước Khánh đều được người dân giúp đỡ,
1  Huyện ủy Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử, Nxb
Đồng Nai, tr.22, 23: “Bán dạ minh khuê. Đánh đáo quê đình. Nghĩa huynh kết
bài đồng minh. Thủy huynh đệ lai đồng ẩm nhất”, nghĩa là Nửa đêm anh em cùng
nhau họp việc hội, nâng ly rượu chia nhau cùng uống, thề hiệp sức làm việc.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.65.
54

6.5 Page 55

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
che chở, từng bước hình thành lực lượng Thanh niên Tiền phong
do thủ lĩnh Đọt.
Sau khi đàn áp các cuộc phản kháng của những người yêu
nước, chính quyền tay sai thực dân Pháp gia tăng cướp đoạt ruộng
đất, bóc lột sức lao động của người dân làng Phước Khánh và
huyện Long Thành. Thực trạng thống khổ của người dân nơi này
được mô tả: “Đời sống nông dân càng khổ hơn. Phần lớn đất đai
bị thực dân Pháp tịch thu để mở đồn điền cao su. Có 2/3 diện
tích còn lại rơi vào tay địa chủ, những địa chủ nổi tiếng như hội
đồng Thiềng,... Phủ Lố tức Lê Phát An chiếm 300 ha vùng Phước
Khánh... Những tên địa chủ này vô cùng gian ác tham lam”1. Vì
bóc lột vô độ người dân vùng này, nên địa chủ, hội đồng sống
xa hoa; ngược lại người dân cơ cực, không có ruộng vườn phải
đi làm thuê, làm mướn cho địa chủ, cường hào. Ngoài ra, người
nông dân lãnh ruộng đất của địa chủ để cày cấy phải nộp tô thuế
nặng nề. Một trong các loại thuế bất nhân nhất mà người dân
Phước Khánh phải đóng đó là thuế thân.
Để thâu tóm mọi quyền lợi, thực dân Pháp và chính quyền tay
sai của chúng ra lệnh cấm người dân Phước Khánh không được
nấu rượu, chúng độc quyền mặt hàng này. Bọn tay sai ra sức lùng
sục khám xét việc nấu rượu của người dân, nhiều gia đình mất hết
tài sản vì bọn này. Trong khi đó, thực dân Pháp thành lập những
công ty rượu lớn ở Biên Hòa, hàng ngày chúng chở rượu về vùng
Phước Khánh và Long Thành. Đặc biệt thâm độc hơn, “thấy dân
không mua, thực dân Pháp liền ra lệnh cưỡng bức dân uống rượu.
1  Huyện ủy Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử, Nxb
Đồng Nai, tr.28.
55

6.6 Page 56

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Chúng điều tra sổ đinh, căn cứ sổ đinh trong xã rồi cho chở rượu
về bắt xã trưởng ra nhận. Xã trưởng lại bắt từng gia đình phải
mua. Uống hay không uống cũng mặc”1 người dân toàn xã.
Để tăng cường vũ khí đàn áp phong trào kháng chiến của
nhân dân miền Đông Nam Bộ và Phước Khánh; năm 1929, thực
dân Pháp xây dựng kho bom Thành Tuy Hạ cách Phước Khánh
khoảng 15km. Người dân Long Thành và Phước Khánh bị chính
quyền thực dân Pháp bắt người dân đi làm phu công không ít nhất
15 ngày/năm, công việc nặng nhọc chặt cây, phá bụi, san bằng các
gò, đào ô, đắp ụ để chứa bom, khiêng các vật liệu xây dựng. Kho
đạn Thành Tuy Hạ xây dựng 4 năm mới xong. Tiếp đó, năm 1939,
Pháp xây dựng đồn Giồng Ông Đông, người dân các xã xung
quanh cũng phải đi làm phu xây dựng2 cho chúng gây nên nỗi căm
phẩn đối với người dân Phước Khánh.
Từ năm 1861 đến 1930, người dân Long Thành và Phước
Khánh “bị thực dân phong kiến đàn áp, bóc lột, nỗi khổ của người
dân đã không còn sức nén. Long Thành lúc này như một cánh
đồng cỏ khô, chỉ chờ một đốm lửa cách mạng lập tức nó sẽ bùng
lên, đốt cháy kẻ thù, thiêu hủy chế độ thống trị của bọn thực dân
phong kiến”3. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời năm 1930 đã đáp
ứng yêu cầu lịch sử lãnh đạo toàn dân tộc Việt Nam nói chung,
người dân Phước Khánh nói riêng đứng lên đấu tranh giải phóng
1  Huyện ủy Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử, Nxb
Đồng Nai, tr.34.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.68.
3  Huyện ủy Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử, Nxb
Đồng Nai, tr.34.
56

6.7 Page 57

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
cho quê hương. Sự kiện này có ý nghĩa rất quan trọng đối với
người dân Phước Khánh sẽ dẫn đường để bà con nơi đây đứng lên
“đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
2. Đấu tranh giành độc lập dưới ánh sáng soi đường của
Đảng Cộng sản Việt Nam
Sau thời gian dài hoạt động cách mạng ở phương Tây, Nguyễn
Ái Quốc về Quảng Châu (Trung Quốc) thành lập Hội Việt Nam
cách mạng thanh niên năm 1925. Tư tưởng, đường lối cứu nước
của Nguyễn Ái Quốc từng bước, bằng nhiều hình thức khác nhau
chuyển về trong nước, thúc đẩy phong trào đấu tranh của công
nhân, nông dân, nhất là công nhân cao su ở miền Đông Nam Bộ.
Tháng 12-1926, công nhân đồn điền cao su Cam Tiêm (Ông Quế),
xã Xuân Quế, huyện Cẩm Mỹ ngày nay đấu tranh; tháng 9-1927,
công nhân đồn điền cao su Phú Riềng, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình
Phước hiện nay đấu tranh đòi cải thiện đời sống.
Đêm 28 rạng ngày 29-10-1929, khu rừng bên Suối Đá Làng 3
đồn điền Thuận Lợi (nay là Đội 3 Nông trường cao su Tân Thành
thuộc Công ty Cổ phần Cao su Đồng Phú), huyện Đồng Phú, tỉnh
Bình Phước đã diễn ra sự kiện chính trị quan trọng, có tính lịch
sử của Đảng. Đó là sự kiện Chi bộ Đông Dương Cộng sản Đảng
được thành lập - Chi bộ Cộng sản đầu tiên ở miền Đông Nam Bộ,
một trong những chiếc nôi đầu tiên của phong trào đấu tranh cách
mạng. Từ chi bộ Cộng sản này, đảng viên tỏa đi nhiều nơi ở miền
Đông Nam Bộ, trong đó có tỉnh Biên Hòa hoạt động, xây dựng tổ
chức cách mạng.
Từ ngày 6-1 đến ngày 8-2-1930, Hội nghị thành lập Đảng
Cộng sản Việt Nam tại Cửu Long (Hồng Kông, Trung Quốc).
57

6.8 Page 58

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là sự kiện vĩ đại, chấm dứt thời
kỳ khủng hoảng đường lối cứu nước, giải phóng dân tộc ở Việt
Nam. Như nắng hạn lâu ngày gặp mưa, tư tưởng, đường lối cứu
nước của Đảng Cộng sản Việt Nam nhanh chóng được chuyển
về trong nước. Từ năm 1930 trở đi, nhân dân Phước Khánh đứng
lên đấu tranh giành độc lập quê hương dưới ngọn cờ lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam.
Giai đoạn 1930-1935, các đồng chí đảng viên Cộng sản tăng
cường công tác tuyên truyền, vận động quần chúng đứng lên đấu
tranh chống sự áp bức, bóc lột của thực dân Pháp và tay sai. Trên
địa bàn huyện Long Thành và Phước Khánh, người dân từng
bước tiếp nhận tinh thần đấu tranh, cứu nước mới dưới ánh sáng
lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Để tuyên truyền phong trào đấu
tranh cách mạng, “các đồng chí Nguyễn Văn Tạo (quê Long An),
Nguyễn Văn Nguyễn (quê Mỹ Tho), Dương Bạch Mai (người Bà
Rịa), Nguyễn An Ninh (quê Hóc Môn) đã có những hoạt động viết
báo, diễn thuyết đòi tự do dân chủ gây tiếng vang, đáp ứng lòng
mong đợi của người dân yêu nước. Người Biên Hòa hướng theo
tiếng gọi của Đảng thông qua các đồng chí ấy”1.
Trên cơ sở hoạt động của các đồng chí đảng viên trên địa bàn
tỉnh Biên Hòa như Lưu Văn Viết (Tư Chà), Lưu Văn Văn (Chín
Văn)... cơ sở cách mạng từng bước phục hồi sau sự đàn áp phong
trào cách mạng (1930-1931) của thực dân Pháp. Đầu năm 1935,
đồng chí Bùi Thành Vĩ (Hoàng Minh Châu), quê tỉnh Trà Vinh
về hoạt động ở tỉnh Biên Hòa. Sau khi bắt liên lạc với các cơ sở
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.76.
58

6.9 Page 59

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
cách mạng, nhất là các đồng chí đảng viên Lưu Văn Viết, Lưu Văn
Văn... ở Biên Hòa, Hoàng Minh Châu đã vận động, tổ chức thành
lập Chi bộ Bình Phước - Tân Triều vào tháng 2-1935 ở quận Châu
Thành1, tỉnh Biên Hòa. Chi bộ này thành lập có nghĩa rất quan
trọng, mở ra bước ngoặt mới đối với phong trào đấu tranh cách
mạng các địa phương tỉnh Biên Hòa như Long Thành, Xuân Lộc...
đáp ứng yêu cầu lịch sử giải phóng dân tộc. Từ các đồng chí đảng
viên nòng cốt của Chi bộ Bình Phước - Tân Triều tỏa đi nhiều địa
phương như Long Thành, Trảng Bom, Xuân Lộc... vận động xây
dựng cơ sở cách mạng để lãnh đạo quần chúng đấu tranh chống
thực dân Pháp và tay sai.
Năm 1936, Mặt trận bình dân Pháp do Đảng Cộng sản Pháp
làm nòng cốt tham gia chính quyền tại Pháp, nên phong trào cách
mạng nước ta có sự chuyển biến mới. Đảng Cộng sản Đông Dương
chuyển hướng lãnh đạo cách mạng và tuyên truyền, phổ biến các
mục tiêu đấu tranh chống chế độ phản động thuộc địa, chống phát
xít, chiến tranh, đòi tự do dân chủ, cơm áo, hòa bình... Thời bấy
giờ, mỗi đồng chí đảng viên đảm nhận địa bàn hoạt động tuyên
truyền, xây dựng cơ sở cách mạng rộng lớn cả huyện và tỉnh.
Người dân Phước Khánh và “người dân Nhơn Trạch được biết
đến chủ trương thành lập Mặt trận thống nhất nhân dân phản đế
Đông Dương (sau trở thành Mặt trận Dân chủ Đông Dương), tập
hợp mọi lực lượng dân chủ tiến bộ để đấu tranh đòi tự do dân chủ,
cải thiện dân sinh, chống kẻ thù chủ yếu trước mắt là bọn phát xít
Pháp và phản động thuộc địa”2. Các đồng chí đảng viên phụ trách
1  Nay là ấp Tân Triều, xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.76.
59

6.10 Page 60

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
địa bàn tỉnh Biên Hòa đã tỏa đi các huyện để tuyên truyền, vận
động, điều hành hoạt động của phong cách mạng dưới sự lãnh đạo
của Đảng. Các đồng chí “Dương Bạch Mai, Trương Văn Bang,
Huỳnh Văn Lũy, Nguyễn Văn Ký, Hồ Văn Giàu về các vùng khác
của Long Thành - Nhơn Trạch”1 hoạt động cách mạng, trong đó
có làng Phước Khánh.
Cuối năm 1936, Liên tỉnh ủy miền Đông cử Trương Văn Bang
(Ba Bang), nguyên Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ (1933-1934) về Biên
Hòa để vận động thành lập Ban cán sự Đảng, xây dựng thêm một
số chi bộ mới ở các quận, các đồn điền cao su trong tỉnh để lãnh
đạo đưa phong trào cách mạng tiến lên.
Để nắm tình hình, Trương Văn Bang về ở nhà Huỳnh Xuân
Phan (Tư Phan) tại Bến Cá, ấp Tân Triều2 là nơi tập trung đông
dân và có phong trào tương đối mạnh. Trương Văn Bang thường
xuyên bí mật đi lại các xã, quận hoặc thông qua giao liên là Lê Thị
Trừ để xây dựng cơ sở Đảng và tuyên truyền chủ nghĩa Cộng sản
nhằm thúc đẩy phong trào cách mạng phát triển về quy mô, địa
bàn hoạt động của tổ chức đảng. Cùng với Trương Văn Bang, Lê
Quang Sô, Trần Văn Cừ, Nguyễn Văn Nghĩa và nhiều cán bộ khác
về vùng Long Thành, Xuân Lộc và các đồn điền cao su lập ra Ủy
ban hành động để tập hợp, lãnh đạo công nhân đấu tranh đòi tăng
lương, giảm giờ làm, cải thiện đời sống.
Sau khi đến Biên Hòa, Trương Văn Bang móc nối đảng viên
của Chi bộ Bình Phước - Tân Triều, mở rộng địa bàn hoạt động
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.76.
2  Nay là ấp Tân Triều, xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai.
60

7 Pages 61-70

▲back to top

7.1 Page 61

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
cách mạng cho đảng viên. Với bí danh “5 Lọ”, “5 Đen”, Trương
Văn Bang làm nghề mộc, nghề thợ tiện ở tại nhà Huỳnh Xuân
Phan để qua mắt kẻ thù thường xuyên theo dõi hoạt động của các
chiến sĩ cách mạng. Nhà của Huỳnh Xuân Phan trở thành địa điểm
hội họp, in ấn truyền đơn để tuyên truyền cách mạng ở quận Châu
Thành, thị xã Biên Hòa, Long Thành và nhiều địa phương khác.
Ban ngày Trương Văn Bang lao động làm mộc, tối đến in truyền
đơn, tổ chức hội họp phổ biến kịp thời đường lối, chủ trương của
Đảng Cộng sản Đông Dương về phương hướng, nhiệm vụ đấu
tranh cách mạng.
Trên cơ sở phát triển phong trào cách mạng của tỉnh Biên
Hòa, tháng 2-1937, một cuộc họp gồm các đảng viên hoạt động ở
hai quận Châu Thành và Tân Uyên được tổ chức tại nhà đồng chí
Huỳnh Văn Ngọc (tức Năm Ông) xã Tân Triều. Hội nghị nhất trí
thành lập Tỉnh ủy lâm thời Biên Hòa. Tỉnh ủy lâm thời Biên Hòa
được thành lập do Trương Văn Bang làm Bí thư, Huỳnh Xuân
Phan Phó Bí thư, các Tỉnh ủy viên gồm Trần Văn Triết, Lê Văn
Tôn, Huỳnh Văn Liễng, Nguyễn Hồng Kỳ...
Điều rất đặc biệt của sự kiện này, là địa điểm hội nghị thành
lập Tỉnh ủy lâm thời Biên Hòa chính là nơi mà hai năm trước đó,
tháng 2-1935 đã thành lập Chi bộ Bình Phước - Tân Triều. Điều
này tiếp tục khẳng định sự phát triển của Chi bộ Bình Phước - Tân
Triều trở thành hạt nhân nòng cốt cho sự thành lập Tỉnh ủy lâm
thời Biên Hòa.
Tỉnh ủy Lâm thời tỉnh Biên Hòa được thành lập là sự kiện lịch
sử vô cùng quan trọng đối với nhân dân, phong trào cách mạng
tỉnh Biên Hòa, tạo nên bước ngoặt mới trong tiến trình cách mạng,
61

7.2 Page 62

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
kịp thời lãnh đạo phong trào Mặt trận Dân chủ Đông Dương, làm
tiền đề, cơ sở thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Sau khi thành lập, Tỉnh ủy lâm thời Biên Hòa tăng cường
lãnh đạo, cử đảng viên về các địa phương có phong trào đấu tranh
mạnh mẽ, quyết liệt như đồn điền cao su Bình Sơn (Long Thành),
Cam Tiêm (Xuân Lộc),... Qua phong trào đấu tranh, “tổ chức
đảng đã giúp quần chúng nhân dân nâng cao nhận thức chính
trị, hiểu biết chủ nghĩa cộng sản và mục tiêu đấu tranh của cách
mạng. Cùng với tình hình chung, phong trào cách mạng ở Nhơn
Trạch - Long Thành bắt đầu đi vào chiều sâu1; trong đó, nhân dân
xã Phước Khánh bắt đầu thẩm thấu tinh thần đấu tranh giải phóng
quê hương dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Ngày 18-11-1938, tại nhà máy cưa BIF, hơn 300 thợ đình
công phản đối chủ hãng giảm giá khoán cưa gỗ từ một đồng/1m3
xuống 0,6 đồng/1m3. Cuộc đấu tranh thắng lợi tạo được niềm tin
và khí thế phấn khởi không chỉ công nhân trong nhà máy mà còn
tác động đến các cơ sở khác toàn tỉnh như ga xe lửa Biên Hòa, cơ
sở khai thác gỗ Trảng Bom, Đềpô lửa Dĩ An... Ở các đồn điền cao
su, công nhân liên tục đấu tranh bằng nhiều hình thức như đình
công, bãi công, đưa yêu sách đòi các quyền lợi dân sinh, dân chủ.
Tổ chức Công hội Đỏ được bí mật xây dựng ở nhà máy cưa
BIF, ga xe lửa Biên Hòa. Các Hội ái hữu như Hội tương tế, Hội
Chùa, Hội miếu, Hội đá bóng, Hội lân, Hội cày, Hội cấy... được tổ
chức ở nhiều nơi trên địa bàn tỉnh.
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.79.
62

7.3 Page 63

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy lâm thời Biên Hòa, Công Hội
Đỏ được mở rộng tổ chức trong các đồn điền cao su Cam Tiêm,
An Lộc... quận Xuân Lộc, tập hợp công nhân đấu tranh đòi cải
thiện đời sống và những quyền lợi thiết thực khác.
Dọc theo liên tỉnh lộ số 2 (Xuân Lộc - Bà Rịa), Trương Văn
Bang tổ chức được một chi bộ ở sở cao su Courtenay (Cuộc tơ
nây, Cẩm Mỹ) nhằm tăng cường mở rộng, thành lập tổ chức cơ sở
đảng đáp ứng yêu cầu cách mạng trong tình hình mới.
Hoạt động đấu tranh hưởng ứng “Đông Dương Đại hội”, đòi
tăng lương, giảm bớt mức khoán, làm lại nhà cửa, cấp phát giường
nằm, cấp gạo tốt, thuốc men cho công nhân cao su đau yếu, tiêu
biểu ở các đồn điền thuộc Công ty SIPH, Công ty Đất Đỏ.
Các cuộc đấu tranh của công nhân nhà máy, đồn điền cao su ở
Biên Hòa, Xuân Lộc đã ít nhiều lan tỏa tinh thần đấu tranh chống
thực dân Pháp và tay sai đến người dân Phước Khánh, củng cố
niềm tin, tinh thần đối với người dân nơi đây sẵn sàng nổi dậy làm
cách mạng khi thời cơ đến.
Ngày 1-9-1939, chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, đầu năm
1940 thực dân Pháp tiến hành khủng bố các chi bộ đảng, tổ chức
cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng trên địa bàn toàn tỉnh Biên
Hòa. Trước tình hình này, Trung ương Đảng đã kịp thời chuyển
hướng lãnh đạo cách mạng, thay đổi hình thức đấu tranh từ hoạt
động chủ yếu công khai, hợp pháp sang bí mật, bất hợp pháp,
chuyển trọng tâm địa bàn hoạt động từ đô thị về nông thôn.
Năm 1940, người dân Long Thành và Phước Khánh chịu cảnh
“một cổ hai tròng” đó là thực dân Pháp và phát xít Nhật. Đời sống
63

7.4 Page 64

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
kinh tế của người dân Phước Khánh, Nhơn Trạch càng thêm phần
cơ cực. Hình ảnh “hột lúa vùng đất giồng làm ra đã vất vả, lính
Nhật còn bắt dân đóng lúa hương lẫm, số lúa này chúng đem đốt
thay cho than để chạy máy. Không có gạo ăn, người dân phải mót
khoai lang, khoai mì, ăn độn rau cỏ các loại, nạn thiếu đói xuất
hiện ở Nhơn Trạch”1. Nỗi khổ của người dân Phước Khánh càng
thêm chồng chất, trở thành một trong các yếu tố quan trọng để
Đảng Cộng sản lãnh đạo quần chúng nhân dân tiến hành phong
trào cách mạng khi thời cơ đến.
Trước khí thế hừng hực căm hờn của quần chúng nhân dân
Nam Bộ đối với sự cai trị, bóc lột tàn bạo, dã man của thực dân
Pháp, phát xít Nhật, Xứ ủy Nam Kỳ đã quyết định lãnh đạo khởi
nghĩa Nam Kỳ vào ngày 23-11-1940. Trên địa bàn tỉnh Biên Hòa,
khởi nghĩa Nam Kỳ bùng nổ theo kế hoạch, nhưng kết quả không
đạt như mong muốn, nhiều đồng chí lãnh đạo chủ chốt bị địch bắt
đày đi Côn Đảo như Lê Văn Tôn, Nguyễn Hồng Kỳ... Thực dân
Pháp và phát xít Nhật cấu kết khủng bố phong trào cách mạng
khốc liệt trên địa bàn tỉnh Biên Hòa. Tuy nhiên, vùng nông thôn
tỉnh Biên Hòa nói chung, xã Phước Khánh nói riêng phong trào
cách mạng tiếp tục hoạt động bí mật, chờ thời cơ.
Sau thời gian kiên trì xây dựng cơ sở cách mạng của các đồng
chí đảng viên, năm 1943 Ban cán sự miền Đông cử đồng chí Trịnh
Văn Dục (Ba Dục) về quận Long Thành, Nhơn Trạch hoạt động.
Đến cuối năm 1944, đồng chí đã tổ chức quân bộ Việt Minh đầu
tiên của tỉnh ở quận Long Thành, xây dựng mạng lưới cơ sở Việt
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.81.
64

7.5 Page 65

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Minh trong các đồn điền cao su, lập chi bộ Đảng ở cơ sở Bình Sơn
do đồng chí Vũ Hồng Phô làm Bí thư. Đồng chí Trịnh Văn Dục
hóa trang lúc thì làm nghề bán thuốc lào, khi thì chăn nuôi ngựa,
đánh xe ngựa, khi thì làm người bán dạo, đi khắp địa bàn Nhơn
Trạch - Long Thành để móc nối xây dựng cơ sở Đảng1 tạo khí thế
mới đối với phong trào cách mạng ở vùng nông thôn.
Thời đó, mỗi đồng chí đảng viên hoạt động ở nhiều xã trên địa
bàn một huyện, hoặc nhiều huyện, nên người dân Phước Khánh
được các đồng chí đảng viên cốt cán Trịnh Văn Dục, Vũ Hồng
Phô truyền lửa nhiệt huyết cách mạng, bày vẽ hình thức đấu tranh
hiệu quả, kiên trì chờ thời cơ khởi nghĩa giải phóng quê hương.
Trên cơ sở đó, “những hạt giống đỏ của Đảng Cộng sản Việt Nam
đã được gieo cấy, nẩy mầm ở đất lành Nhơn Trạch, mà trước hết là
địa bàn Phước An, Phước Thọ, Đại Phước, Phú Thạnh, Phú Hữu,
Phước Khánh”2 chờ thời cơ đến sẽ bùng nổ cách mạng ở các địa
phương này.
Năm 1943, các đồng chí đảng viên dày dạn kinh nghiệm như
Phạm Văn Búng, Hồ Văn Giàu, Phạm Văn Khoai... tăng cường
hoạt động, xây dựng cơ sở cách mạng trên địa bàn tỉnh Biên Hòa,
chuẩn bị lãnh đạo quần chúng nhân dân bước vào giai đoạn đấu
tranh cách mạng mới. Trên địa bàn “Nhơn Trạch - Long Thành,
các cơ sở Đảng được đồng chí Trịnh Văn Dục gầy dựng ở các xã
và đồn điền cao su vẫn bí mật hoạt động, đang có nhiều cơ hội
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.82, 83.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.83.
65

7.6 Page 66

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
phát triển. Tháng 3-1944, đồng chí Lê Minh Định được Ban cán
sự miền Đông giao việc về Long Thành, gặp đồng chí Ba Dục bàn
việc xây dựng và phát triển cơ sở Đảng ở Long Thành”1. Từ hạt
giống chi bộ ở Long Thành, số lượng đảng viên không ngừng tăng
lên, tỏa đi nhiều xã ở huyện, trong đó có xã Phước Khánh để gây
dựng thêm cơ sở cách mạng, chuẩn bị mọi mặt, chờ thời cơ nổi
dậy tiêu diệt quân xâm lược và tay sai dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Đầu năm 1945, chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai
đoạn cuối, hai tên xâm lược nước ta đã tiến hành loại trừ lẫn nhau;
ngày 9-3-1945, phát xít Nhật đảo chính thực dân Pháp trên toàn
cõi Đông Dương, quân Pháp nhanh chóng đầu hàng quân Nhật.
Ngày 12-3-1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Chỉ thị:
Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta. Trên địa bàn
tỉnh Biên Hòa, chính quyền tay sai Nhật được dựng lên thay thế
chính quyền tay sai Pháp tiếp tục áp bức, bóc lột nhân dân, đàn
áp phong trào cách mạng, khủng bố tổ chức Đảng, truy bức đảng
viên. Phong trào đấu tranh của quần chúng bùng nổ ở nhiều nơi
dưới sự lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, “ở tỉnh Biên Hòa tổ chức
Thanh niên Tiền phong được thành lập do Huỳnh Thiện Nghệ làm
thủ lĩnh2, trở thành lực lượng cách mạng quan trọng dưới sự lãnh
đạo của Đảng giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám
năm 1945.
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.84.
2  Ban Chấp hành Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Đồng Nai (1997),
Lịch sử Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Đồng Nai 1930-1995, tập 1, Nxb
Đồng Nai, tr.88.
66

7.7 Page 67

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Trên cơ sở phát triển mạnh mẽ phong trào đấu tranh của quần
chúng, tại địa bàn Long Thành, lực lượng Thanh niên Tiền phong
được tổ chức do thầy giáo Nguyễn Văn Chỏi làm thủ lĩnh, với sự
tham gia chỉ huy của nhiều đảng viên kỳ cựu. Lực lượng tham gia
Thanh niên Tiền phong Long Thành phát triển rất mạnh, lan tỏa
nhanh, đều khắp ở các xã và đồn điền cao su, quy tụ được nhiều
thành phần thanh niên tham gia1, thanh niên xã Phước Khánh
không nằm ngoài tình hình chung của phong trào cách mạng trước
thềm Cách mạng Tháng Tám. Đồng thời, “Đoàn Thanh niên Tiền
phong trên địa bàn Nhơn Trạch có lẽ bắt nguồn từ khu vực cầu
Lò Đúc (Phú Nhuận) gắn với hoạt động của đồng chí Trần Thị Ba
- đảng viên cộng sản được cấp trên phái về xứ Giồng Ông Đông
hồi đầu năm 1945. Không rõ cô từ đâu tới; vóc dáng cô thấp bé,
nhưng rất lanh lợi, rất khéo trong nói năng, giàu sức thuyết phục
nên nhanh chóng tập hợp được nhiều thanh niên vùng Phú Thạnh,
Phú Hữu, Phước Khánh... ”2.
Hồng quân Liên Xô và các nước đồng minh đã tiêu diệt phát
xít Đức. Ngày 7-5-1945, Đức hoàn toàn đầu hàng phe đồng minh,
chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc tại châu Âu. Trên chiến trường
châu Á, ngày 6-8-1975, Mỹ ném bom nguyên tử xuống thành phố
Hiroshima, ngày 9-8-1945 Mỹ ném bom nguyên tử thứ 2 xuống
thành phố Nagasaki, ngày 15-8-1945, Nhật Bản đầu hàng, chiến
tranh thế giới thứ 2 kết thúc.
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.88.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.88.
67

7.8 Page 68

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Trước tình hình chuyển biến mau lẹ tháng 8-1945, Trung ương
Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có những dự báo
chính xác, kịp thời lãnh đạo cả nước tiến hành Cách mạng Tháng
Tám. Ngày 13-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân
Trào quyết định phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền
trong cả nước trước khi quân Đồng Minh vào Đông Dương. Ngày
16-8-1945, Đại hội Đại biểu Quốc dân (tức Quốc dân Đại hội Tân
Trào). Quốc dân Đại hội Tân Trào là một sự kiện đánh dấu bước
ngoặt trong lịch sử cách mạng Việt Nam, phát động khởi nghĩa
giành chính quyền một cách nhanh nhất, khẩn trương nhất, để cả
đất nước Việt Nam đứng lên tự làm chủ vận mệnh mình và đất
nước mình.
Tại Biên Hòa, ngày 23-8-1945, tại căn nhà số 2 dãy phố Sáu
Sử (nay là đường 30 tháng 4, phường Trung Dũng, thành phố
Biên Hòa), Hoàng Minh Châu chủ trì cuộc họp bàn kế hoạch khởi
nghĩa giành chính quyền tại tỉnh lỵ Biên Hòa. Tham dự cuộc họp
này có Hoàng Minh Châu, Huỳnh Văn Hớn, Ngô Văn Hanh (Ngô
Hà Thành), Hồ Văn Giàu, Lê Nguyên Đạt, Đặng Nguyên, Hồ Văn
Đại... Hội nghị quyết định thành lập Ủy ban khởi nghĩa. Cử đồng
chí Hoàng Minh Châu làm Chủ tịch và dự kiến Ủy ban nhân dân
cách mạng lâm thời và quyết định tiến hành cuộc khởi nghĩa trước
trung tâm tỉnh lỵ. Hội nghị đề ra một số công tác quan trọng và
cấp bách như: phân công các đảng viên huy động lực lượng ở
các quận về tỉnh lỵ Biên Hòa tham gia giành chính quyền; cử
người liên lạc với Bộ chỉ huy quân Nhật: vận động chúng “án
binh tại chỗ” khi lực lượng cách mạng nổi dậy khởi nghĩa; tiếp
xúc trước với tỉnh trưởng Nguyễn Văn Quý, ra điều kiện bàn giao
68

7.9 Page 69

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
chính quyền cho cách mạng; cử Hồ Văn Đại và một số đảng viên
khác vận động lính mã tà, lính thủ hộ... nộp súng cho cách mạng,
tránh xung đột vũ trang gây đổ máu; phân công Lê Ngọc Liệu
và Nguyễn Đình Ưu tổ chức đưa khoảng 500 người về Sài Gòn
bằng xe lửa để tham gia khởi nghĩa ngày 25-8-1945. Vận động,
hướng dẫn nhân dân may cờ, kẻ khẩu hiệu, tự sắm lấy vũ khí, huy
động lực lượng xung kích trong công nhân, trong Thanh niên Tiền
phong, học sinh sẵn sàng hành động khi có lệnh khởi nghĩa.
Tại Long Thành, Nhơn Trạch, các chi bộ đảng đã nắm bắt
thông tin Cách mạng Tháng Tám bùng nổ từ Hà Nội, Huế, kịp
thời lãnh đạo các lực lượng tuyên truyền, vận động người dân
chuẩn bị sẵn sàng mọi mặt chờ Ủy ban khởi nghĩa tỉnh Biên Hòa
phát động sẽ vùng lên giành chính quyền về tay nhân dân. Ủy ban
khởi nghĩa Long Thành bao gồm cả Nhơn Trạch nhanh chóng
được thành lập gồm các đồng chí Trịnh Văn Dục, Vũ Hồng Phô...
xác định thời gian khởi nghĩa giành chính quyền ngày 24-8-1945.
Theo kế hoạch, từ sáng sớm ngày 24-8-1945, lực lượng nòng
cốt Thanh niên Tiền phong, dân quân, du kích, quần chúng cốt
cán lần lượt chiếm giữ các vị trí quan trọng được xác định trước
trên địa bàn Nhơn Trạch. Đến hết buổi sáng, tại văn phòng quận
trưởng Long Thành, đồng chí Trịnh Văn Dục tuyên bố: Kể từ
giờ phút này chính quyền cũ phải chấm dứt hoạt động từ huyện
đến xã. Chính quyền cách mạng đại diện cho quyền lợi của nhân
dân trong huyện bắt đầu làm việc. Quận trưởng thay mặt chế độ
cũ phải giao toàn bộ hồ sơ, sổ sách, kho tàng, vũ khí, thả hết các
phạm nhân. Cách mạng là sự nghiệp của mọi người, sẵn sàng
69

7.10 Page 70

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
khoan hồng cho tất cả những ai đã trót tham gia chế độ cũ. Sau lời
tuyên bố của đồng chí Trịnh Văn Dục, hàng ngàn người nhất loạt
hô vang: Việt Nam độc lập muôn năm. Chính quyền cách mạng
muôn năm1.
Trong ngày 24-8-1945, tất cả các xã của huyện Long Thành,
Nhơn Trạch, các lực lượng cách mạng, quần chúng đã giành chính
quyền về tay nhân dân. Riêng địa bàn xã Phước Khánh do ở cù lao,
đường bộ cách trở khó khăn nên ngày 25-8-1945 cán bộ, chiến sĩ
mới giành được chính quyền về tay nhân nhân.
Ủy ban nhân dân lâm thời các xã của huyện Nhơn Trạch nói
chung, Phước Khánh nói riêng lần lượt được thành lập để ổn định
tình hình chính trị, xã hội ở địa phương. Một không khí phấn khởi
bao trùm ở đầu trên xóm dưới ở xã Phước Khánh mừng ngày quê
hương sạch bóng quân xâm lược và tay sai. Trong đó, “các xã
đông giáo dân Thiên Chúa giáo ở Phú Hội, Phước Khánh cả linh
mục, chức sắc và giáo dân cũng tham gia Thanh niên Tiền phong,
tham gia họp hội hòa nhập vào cuộc sống mới”2. Ủy ban nhân dân
lâm thời xã Phước Khánh đã tổ chức mít tinh mừng thắng lợi của
Cách mạng Tháng Tám ở huyện Long Thành, tỉnh Biên Hòa; đặc
biệt là ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn
độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Hà Nội
với không khí phấn khởi, vui tươi, thỏa lòng khát vọng độc lập, tự
do của người dân vùng sông nước cù lao Phước Khánh.
1  Đảng bộ huyện Long Thành (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Long Thành
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.68.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.96.
70

8 Pages 71-80

▲back to top

8.1 Page 71

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công vĩ đại dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương đứng đầu là Chủ tịch
Hồ Chí Minh. Sự thành lập chính quyền cách mạng ở Phước
Khánh đã chấm dứt chuỗi ngày nô lệ đen tối, bị áp bức bóc lột
của quân xâm lược, tay sai, phong kiến. Chính quyền cách mạng
của dân, do dân, vì dân xã Phước Khánh bắt đầu đi vào hoạt động,
một cuộc sống mới độc lập, tự do bắt đầu hé mở, một cuộc đổi đời
thành hiện thực. Khí thế hăng say, hào hứng, vui mừng luôn hiện
lên trên nét mặt của mỗi người dân Phước Khánh từ xã đến ấp.
Trên địa bàn xã Phước Khánh “đời sống mới mang đến không khí
mới. Ngày đêm, người dân được tự do làm ăn, đi lại, hứng khởi
tập trung ở nhà làng, trụ sở xã, ấp bàn tán, nghe nói chuyện về Việt
Minh, trông đợi ở Việt Minh”1 đem lại cuộc sống tự do, no cơm,
ấm áo, hạnh phúc trong tương lai.
Trước sức mạnh vũ trang xâm lược quê hương của thực dân
Pháp, người dân Phước Khánh đồng lòng đứng lên chiến đấu
chống thực dân Pháp và tay sai. Từ hào khí quyết tâm bảo vệ
mảnh đất quê hương đến lúc hy sinh của Nguyễn Đức Ứng, đến
phong trào Thiên Địa hội hoạt động trên địa bàn rộng lớn từ Phú
Hữu, Phước Khánh, Phước Thiền... chống thực dân Pháp bằng
nhiều hình thức khác nhau. Năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam
ra đời, năm 1935 Chi bộ Bình Phước - Tân Triều thành lập, năm
1937 Tỉnh ủy lâm thời Biên Hòa thành lập trở thành ánh sáng soi
đường, mang đến luồng gió mới, phương pháp đấu tranh mới,
khơi dậy khát vọng độc lập tự do đối với người dân Phước Khánh
cùng huyện Long Thành theo Đảng Cộng sản đồng tâm hiệp lực,
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.98.
71

8.2 Page 72

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đoàn kết thống nhất tiến hành Cách mạng Tháng Tám giành thắng
lợi ngày 25-8-1945, đưa lịch sử Phước Khánh bước sang trang
mới và ra sức bảo vệ những thành quả cách mạng.
II. CHIẾN ĐẤU CHỐNG THỰC DÂN PHÁP TÁI XÂM
LƯỢC (1945-1954)
1. Bảo vệ chính quyền cách mạng
Từ khi thực dân Pháp vũ trang xâm lược tỉnh Biên Hòa năm
1861 đến trước Cách mạng Tháng Tám thành công năm 1945,
người dân Phước Khánh chưa một ngày yên ổn làm ăn, ấm no, tự
do, hạnh phúc. Cách mạng Tháng Tám thành công với sự thành
lập chính quyền cách mạng ở Phước Khánh chăm lo mọi mặt đối
với người dân là một kỳ tích lịch sử ở vùng đất cù lao tứ bề gian
khó này.
Sau khi chính quyền lâm thời Phước Khánh thành lập, cùng
bối cảnh chung của Nhơn Trạch, tỉnh Biên Hòa cũng như cả nước
bước vào thời kỳ đầy gian khó, thử thách mới với thù trong, giặc
ngoài, giặc đói, giặc dốt... Để chuẩn bị bước vào giai đoạn thử
thách tiếp theo, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, chính quyền
cách mạng trên địa bàn Nhơn Trạch quyết tâm bảo vệ thành quả
Cách mạng Tháng Tám dù phải hy sinh, mất mát tính mạng, của
cải, tài sản người dân. Quận ủy Long Thành lãnh đạo Ủy ban cách
mạng lâm thời triển khai thực hiện các nhiệm vụ cấp bách của
Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh
đứng đầu. Nhiệm vụ cấp bách trước mắt là diệt giặc đói, chống
giặc dốt, tổng tuyển cử bầu chính quyền mới, thực hành tiết kiệm,
bãi bỏ các loại thuế vô lý, đoàn kết lương giáo xây dựng xã hội
mới. Ủy ban cách mạng lâm thời Long Thành tiến hành bãi bỏ
72

8.3 Page 73

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
thuế thân, tịch thu ruộng đất của đế quốc, địa chủ phong kiến tay
sai cấp cho người dân nghèo để canh tác. Chính quyền cách mạng
tịch thu các kho lương thực của thực dân Pháp, phát xít Nhật, tay
sai ở đồn điền cao su, kho Thành Tuy Hạ để giải quyết lương thực
cho người dân nghèo xã Phước Khánh và quận Long Thành.
Chính quyền cách mạng tổ chức tuyên truyền, vận động, chỉ
dẫn người dân tập trung khai khẩn đất đai, tăng gia sản xuất, trồng
các loại hoa màu ngắn ngày rau, đậu, củ quả, bắp, lúa. Với các
chủ trương, chính sách này của Quận ủy, Ủy ban cách mạng lâm
thời quận Long Thành, chính quyền xã Phước Khánh đã vận động
người dân “nhường cơm sẻ áo”, tăng cường đánh bắt thủy sản,
khai thác lâm thổ sản, tận dụng các giồng đất cao ở cù lao trồng
tỉa các loại hoa màu ngắn ngày, trồng bắp, khoai lang, khoai mỳ,
trồng lúa ở nơi nước ngọt... Địa phương vận động bà con chuẩn bị
tích trữ lương thực, nhu yếu phẩm để tiến hành cuộc kháng chiến
lâu dài được dự báo trước.
Trên địa bàn toàn Nhơn Trạch nói chung, xã cù lao Phước
Khánh nói riêng, đến cuối tháng 9-1945, bộ máy chính quyền và
đoàn thể ở các xã cơ bản thành lập xong. Mỗi đoàn thể có Ban
Chấp hành từ 5-7 người, hội viên tham gia rất đông. Nhiều xã hầu
như người dân nào cũng tham gia đoàn thể. Phong trào tăng gia
sản xuất, đóng góp giúp đỡ kháng chiến trong toàn huyện được đẩy
mạnh... Khẩu hiệu: Thanh niên ta không nên do dự hãy lên đường
chiến đấu bảo vệ độc lập được thể hiện bằng nhiều biểu ngữ, tranh
vẽ, loa phóng thanh rộn rã khắp nơi1 từ xã đến tận các ấp.
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.102.
73

8.4 Page 74

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Để bảo vệ chính quyền cách mạng lâm thời xã Phước Khánh,
các đội dân quân tự vệ, các hội đoàn thể như Hội Phụ nữ cứu cuốc,
Thanh niên cứu quốc, Nông dân cứu quốc, Phụ lão cứu quốc, Thiếu
nhi cứu quốc... nhanh chóng được thành lập, đi vào hoạt động bảo
vệ chính quyền cách mạng và nhân dân. Xã Phước Khánh và “các
xã nhanh chóng thành lập dân quân tự vệ dưới quyền chỉ huy trực
tiếp của Ủy ban lâm thời xã, mỗi đội dân quân xã có từ 30-36 hội
viên, đội dân quân ấp có từ 10 đến 20 người. Đội dân quân xã nào
cũng có từ 1-2 cây súng và vài ba trái tạc đạn”1. Lực lượng bảo vệ
chính quyền cách mạng ở xã Phước Khánh cơ bản được trang bị
phương tiện vũ khí, mặc dù còn ít ỏi, chủ yếu sử dụng tầm vong
vạt nhọn, với quân số ở xã, ấp khá đầy đủ 56 người.
Dưới sự lãnh đạo Quận ủy, Ủy ban cách mạng lâm thời Long
Thành, ngày 14-9-1945 tổ chức một cuộc mít tinh với đông đủ đại
biểu và Thanh niên cứu quốc các xã, phát động tinh thần toàn dân
cứu nước, bảo vệ chính quyền nhân dân vừa thành lập. Đặc biệt,
“đội Cộng hòa vệ binh đầu tiên của Long Thành được thành lập
với 11 khẩu súng trường thu được của lính mã tà sau khởi nghĩa,
còn lại là tầm vong, giáo mác. Ngoài đội Cộng hòa vệ binh, ở
Long Thành còn hình thành một số tổ chức vũ trang mang tính
tự phát”2 để bảo vệ thành quả Cách mạng Tháng Tám ở các địa
phương và xã Phước Khánh.
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.102.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.104.
74

8.5 Page 75

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Các xã Phước Khánh, Phú Hữu, Phước Thiền... của Nhơn
Trạch trở thành nơi khởi đầu cuộc chiến đấu oanh liệt chống
thực dân Pháp xâm lược sau Cách mạng Tháng Tám. Giữa tháng
9-1945, quân Pháp tiếp nhận kho đạn Thành Tuy Hạ do phát xít
Nhật bàn giao; dưới sự lãnh đạo của Ủy ban cách mạng lâm thời
các xã xung quanh kho đạn này đã chủ động tấn công quân Pháp,
trước khi chúng tổ chức đàn áp phong trào kháng chiến ở các địa
phương. Vì vậy, “đêm hôm đó, đội cảm tử Ban Đồng Nai1 đột
nhập, phá hủy một nhà máy mủ Thành Tuy Hạ. Tiếng súng trên
sông Sâu ngày 20-9-1945 mở đầu cuộc chiến đấu của quân dân
Long Thành chống thực dân Pháp tái xâm lược Việt Nam”2 nói
chung, ở Phước Khánh nói riêng.
Chỉ 3 tuần sau ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên
ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, rạng
sáng ngày 23-9-1945, quân Pháp tấn công các cơ quan đầu não
của trụ sở chính quyền cách mạng ở Sài Gòn, chính thức tái xâm
lược nước ta lần thứ hai. Dân tộc Việt Nam lại phải tiếp tục oằn
mình chống lại kẻ thù đã giày xéo trên đất nước ta và vùng quê
Phước Khánh hơn 80 năm qua.
1  Ban Đồng Nai là ban thủ lĩnh của một Đoàn Thanh niên Tiền phong gần 200
công nhân ở Thành Tuy Hạ do Nguyễn Văn Đọt phụ trách, xây dựng một lực
lượng vũ trang tập trung gồm 20 người với 7 súng. Ban Đồng Nai hoạt động theo
sự chỉ đạo của Ban kháng chiến Nam Bộ ở Sài Gòn (dẫn theo Đảng bộ huyện
Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (1930-2015), Nxb Đồng
Nai, tr.104).
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.105.
75

8.6 Page 76

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Trước tình hình đã được dự báo trước, ngay trong đêm 23-9-
1945, đồng chí Hà Huy Giáp thay mặt Xứ ủy Nam Bộ triệu tập
Hội nghị cán bộ toàn tỉnh Biên Hòa tại nhà Hội xã Bình Trước,
quận Châu Thành, tỉnh Biên Hòa. Hội nghị đã bầu Ban Chấp hành
Tỉnh ủy lâm thời gồm 11 đồng chí, đề ra các nhiệm vụ trước mắt
củng cố Ủy ban nhân dân tỉnh, cử các đoàn cán bộ tỉnh về thành
lập các quận ủy1 địa phương để chuẩn bị đối phó với cuộc tái xâm
lược của quân Pháp và tay sai. Thực hiện sự lãnh đạo của Tỉnh ủy
lâm thời Biên Hòa, Quận ủy Long Thành về chủ trương, đường
lối chuẩn bị kháng chiến chống thực dân Pháp tái xâm lược và xã
Phước Khánh “lúc bấy giờ hừng hực khí thế sẵn sàng chiến đấu.
Ở các xã địa bàn Nhơn Trạch, ngày nào cũng vậy, từ sáng sớm tới
xẩm tối lúc nào cũng vang dậy tiếng bước chân đi đều, tiếng hô
“Một! Hai!” của các chiến sĩ Cộng hòa vệ binh”2, tạo không khí
phấn khởi đối với người dân từ xã đến xóm ấp, sẵn sàng xông pha
với kẻ thù ngoan cố, thâm độc, chà đạp lên lẽ phải, nguyện vọng
chính đáng độc lập, tự do của người dân Phước Khánh.
Để chuẩn bị đối phó với quân Pháp tái xâm lược, mờ sáng
ngày 13-11-1945 ở xã Phước Khánh và khắp các ngã đường trong
huyện đã rầm rập những bước chân người... Hơn 5.000 đồng bào
ở Phước An, Phước Long, Phước Thọ, Phước Lai, Phước Kiển
theo lộ 19, Phước Thành, Long Tân, Phú Thạnh, Mỹ Hội cũng
1  Ban Chấp hành Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Đồng Nai (1997), Lịch
sử Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Đồng Nai 1930-1995, tập 1, Nxb Đồng
Nai, tr.111, 112.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.102.
76

8.7 Page 77

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
theo tỉnh lộ 17 hội nhập tại Phước Thiền rồi tiến thẳng vào thị
trấn Long Thành. Xã nào cũng có đoàn tham gia biểu tình, có
cán bộ xã tổ chức hướng dẫn. Ngay cả Phước Khánh xa xôi, hàng
trăm đồng bào cũng theo ghe tập trung ở Phú Hữu, Phước Thành
từ chiều hôm trước để cùng đi1 về thị trấn Long Thành nhằm thể
hiện niềm tin tuyệt đối của người dân xã Phước Khánh đối với
Đảng Cộng sản Đông Dương, Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu; đồng thời biểu
dương lực lượng quần chúng đối với quân xâm lược và tay sai.
Thực hiện phong trào “Tiêu thổ kháng chiến” của Đảng trong
cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tái xâm lược sau ngày 23-
9-1945, người dân Phước Khánh đã chủ động phá vỡ 150 căn nhà,
trong đó 50 ngôi nhà kiên cố. Đặc biệt, đồng bào giáo dân đã kiến
nghị chính quyền xin tự triệt hạ hệ thống phụ của nhà thờ Phước
Khánh để ủng hộ cách mạng kháng chiến chống thực dân Pháp tái
xâm lược Phước Khánh. Nhờ vậy, giặc Pháp xây dựng đồn bót ở
Phước Khánh chậm hơn so với các nước khác.
Để có nguồn nguyên liệu chế tạo vũ khí chiến đấu chống thực
Pháp, hơn 100 gia đình của xã đã đóng góp lư hương, chân đèn, đồ
dùng quý giá bằng đồng được lưu giữ lâu đời trong gia đình của
mình. Với sự nhiệt tình của người dân Phước Khánh, sau 1 tuần lễ
phát động phong trào của quận Long Thành đóng góp đồ đồng để
chế tạo vũ khí đã góp phần thu gom được 8 tấn đồng chuyển vào
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.113.
77

8.8 Page 78

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
công binh xưởng ở Phước An đúc vũ khí chiến đấu theo phương
châm “tự lực cánh sinh”.
Sau khi chính quyền cách mạng thành lập cuối năm 1945,
lực lượng du kích Phước Khánh được thành lập để bảo vệ chính
quyền với 56 người, vũ khí được trang bị 1 súng lửa, 1 súng 2
nòng, còn lại giáo mác, mã tấu, gậy gộc, tầm vong vót nhọn với tư
thế sẵn sàng chiến đấu chống lại thực dân Pháp và tay sai. Người
dân toàn xã được chính quyền cách mạng tuyên truyền chuẩn bị
“vườn không nhà trống” bất hợp tác với giặc; lương thực, thực
phẩm của người dân để lại vừa đủ dùng, phần dư thừa ủng hộ
kháng chiến, tránh việc lúa gạo để rơi vào tay giặc để chúng thực
hiện âm mưu “lấy chiến tranh nuôi chiến tranh”.
Thiết thực bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ ở xã Phước
Khánh và các xã trên địa bàn Nhơn Trạch, cuộc vận động ủng
hộ nuôi quân do địa phương phát động được người dân hưởng
ứng nhiệt liệt từ xã đến xóm ấp. Đến tháng 11-1945, trên địa bàn
Phước Khánh và các xã quận Long Thành đã vận động người
dân ủng hộ “lương thực, thực phẩm cung cấp cho bộ đội không
thiếu. Công binh xưởng có nhiều đồ đồng do dân góp để chế tạo
vũ khí. Các xã Tập Phước, Bà Ký, Tam An, Phú Hữu, Phú Hội,
Phước Khánh... là những đơn vị thực hiện tốt phong trào. Mặc dù
đời sống người dân còn nhiều khó khăn, nhưng qua phong trào,
nổi lên nhiều tấm gương tiêu biểu như... Nguyễn Văn Cận, Lê
Văn Tám (Phước Khánh)... 1 nhiệt tình giúp đỡ chính quyền cách
mạng. Qua sự đóng góp của mỗi gia đình Phước Khánh dù ít hay
1  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.114.
78

8.9 Page 79

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
nhiều, bằng nhiều cách thức khác nhau, song đều toát lên tinh thần
ủng hộ cách mạng, tin tưởng chính quyền mới dưới sự lãnh đạo
của Đảng, bảo vệ thành quả Cách mạng Tháng Tám năm 1945,
chuẩn bị sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện,
trường kỳ, tự lực cánh sinh giai đoạn 1946-1954.
2. Chi bộ Phước Khánh lãnh đạo thực hiện đường lối
kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh
Xã Phước Khánh cùng các địa phương quận Nhơn Trạch tiến
hành tổ chức bầu cử Quốc hội khóa I (6-1-1946) thành công góp
phần vào thắng lợi của cả nước bầu ra Quốc hội đầu tiên của
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Quốc hội nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Cuộc bầu cử Quốc hội khóa I
thành công đã xác lập tính hợp pháp, hợp hiến của Nhà nước Việt
Nam Dân chủ Cộng hòa dưới sự lãnh đạo của Đảng, làm tăng
uy tín, tính chính nghĩa, cơ sở pháp lý của nước ta trong cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp tái xâm lược trên trường quốc
tế. Trong diễn văn khai mạc kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa I nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu
Đảng, Nhà nước đánh giá: “Cuộc Tổng tuyển cử là kết quả của
sự hy sinh, tranh đấu của tổ tiên ta, nó là kết quả của sự đoàn kết
anh dũng phấn đấu của toàn thể đồng bào Việt Nam ta, sự đoàn
kết của toàn thể đồng bào không kể già trẻ, lớn bé, gồm tất cả các
tôn giáo, tất cả các dân tộc trên bờ cõi Việt Nam đoàn kết chặt chẽ
thành một khối, hy sinh không sợ nguy hiểm tranh lấy nền độc lập
cho Tổ quốc”1.
1  Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, tr.216.
79

8.10 Page 80

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Sau bầu cử Quốc hội khóa I thành công, trên địa bàn xã Phước
Khánh tiến hành củng cố tổ chức Đảng, chính quyền để tập trung
lãnh đạo toàn dân chuẩn bị chống dịch lấn chiếm vùng kháng
chiến trên địa bàn Long Thành. Đồng chí Lâm Văn Tám giữ chức
vụ Bí thư Chi bộ, kiêm Chỉ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính xã
Phước Khánh, Đỗ Hữu Xường giữ chức vụ Tổng thư ký Ủy ban
kháng chiến hành chính đến năm 1954; Nguyễn Lương Hựu giữ
chức vụ Ủy viên tài chính; Năm Hiển giữ chức vụ Trưởng Công
an xã; Bảy Bán giữ chức vụ xã đội trưởng (được trang bị 1 khẩu
súng Rulo); Út Trần giữ chức vụ Chủ tịch Hội Phụ nữ; Đỗ Thị
Kim Thoa (Hai Be) - Hội viên Hội Phụ nữ; Lê Văn Ghi giữ chức
vụ xã Đoàn Thanh niên (Bí thư Đoàn xã); Tạ Văn Ẩn (Năm Ẩn)
là đảng viên1. Trong đó, Nguyễn Văn Tể (Hai Tể) tham gia cách
mạng từ những này đầu sau Cách mạng Tháng Tám thành công.
Nguyễn Văn Tể hành nghề buôn bán heo hoạt động cách mạng
theo hình thức công khai, đến năm 1952 phụ trách công tác kinh
tài của xã Phước Khánh. Giai đoạn 1945-1954, Nguyễn Văn Tể
trở thành địa điểm nuôi giấu cán bộ chi viện từ miền Bắc vào miền
Nam như đồng chí Thi, Thế, Còn... , rồi từ Phước Khánh các đồng
chí này theo đường liên lạc đi các tỉnh miền Tây Nam Bộ như Tiền
Giang, Bến Tre... Năm 1952, Nguyễn Văn Tể tăng cường tiếp tế
cho cán bộ, chiến sĩ cách mạng ở chiến khu Phước Khánh (Sở
Dừa), có lần Nguyễn Văn Tể bị địch phát hiện dùng ghe chuyên
chở lương thực, thực phẩm cho Việt Cộng, nên chúng bắt Nguyễn
1  Dẫn theo Ông Đỗ Văn Chấp - Nhân chứng sống tại ấp 2, gần chợ Phước
Khánh.
80

9 Pages 81-90

▲back to top

9.1 Page 81

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Văn Tể đánh đập, tra tấn “thừa chết thiếu sống”, bị gãy 4 bẹ sườn,
dập phổi, nhưng đồng chí đã giữ gìn khí tiết của người cách mạng
không khai một lời trước miệng súng của kẻ thù1.
Chính quyền cách mạng, các đoàn thể xã Phước Khánh hoạt
động sôi nổi, “hũ gạo nuôi quân” được tổ chức ngay từ đầu năm
1946 do Hội mẹ chiến sĩ tổ chức, được nhiều người dân địa
phương hưởng ứng.
Cuối tháng 1-1946, quân Pháp từ Biên Hòa tiến công xuống
Long Thành, từ Sài Gòn chúng vượt phà Cát Lái tiến công Long
Thành từ phía Tây hòng tạo gọng kềm làm suy yếu sức kháng cự
của quân dân Long Thành. Đến chiều ngày 26-1-1946, chiến sự
tạm lắng dần trên địa bàn Long Thành, quân Pháp chiếm giữ trung
tâm Long Thành và một số xã xung quanh Thành Tuy Hạ, chúng
chịu tổn thất nặng nề với hơn 100 tên lính Âu Phi bị chết, gần 100
tên bị thương, nhiều khí tài chiến tranh bị phá hỏng, chúng liên
tục bị lực lượng dân quân tự vệ các xã tấn công địch bằng nhiều
hình thức khác nhau.
Đối với quân dân ta ở Long Thành bị tổn thất lớn với 300
đồng bào, chiến sĩ hy sinh, gần 400 người khác bị thương, 20
ghe của liên quân Bình Xuyên bị đánh đắm, 3 kho gạo (15 tấn)
bị cháy, một số xã như Phú Thạnh, Long Tân... bị địch tràn vào
cướp bóc2. Chính quyền cách mạng non trẻ ở nhiều xã bị tan rã,
1  Theo lời kể của ông Nguyễn Văn Thàn là con ruột của ông Nguyễn Văn Tể
ở ấp 2.
2  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Nhơn Trạch
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.125.
81

9.2 Page 82

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
còn một vài đồng chí trung kiên bám trụ. Các xã dọc theo tuyến lộ
giao thông lớn như lộ 15, 17, 19 rút về vùng Phước An, tiếp giáp
Rừng Sác để chuẩn bị căn cứ chiến đấu lâu dài với kẻ thù. Mỗi xã
nói chung, Phước Khánh nói riêng bố trí một số đồng chí trung
kiên, dày dạn kinh nghiệm bám trụ địa bàn, gầy dựng cơ sở cách
mạng. Đến tháng 10-1948, Chi bộ xã Phước Khánh được tái lập
trở lại với 4 đồng chí.
Trước tình hình tấn công lấn chiếm của quân Pháp và tay sai
vào vùng cách mạng, thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy lâm thời
Biên Hòa, Quận ủy Long Thành tổ chức họp ngày 20-2-1946 tại
Phước Long nhằm phân tích, đánh giá tình hình trước mắt, lâu dài
và quyết định chia Long Thành ra 4 khu vực, trong đó xã Phước
Khánh thuộc khu III gồm các xã thuộc vùng Rừng Sác gồm Phú
Hữu, Phước An, Phước Thành, Phước Khánh. Việc hình thành
các khu vực trực thuộc Quận ủy Long Thành nhằm tăng cường
hơn nữa công tác chủ động, sâu sát trong tác chiến trước sự hung
hăng tái xác lập sự cai trị của quân Pháp ở Phước Khánh và quận
Long Thành.
Cuối năm 1947, Phước An trở thành chiến khu của quận Long
Thành và được mệnh danh là “Long Thành quốc”. Rừng Sác Long
Thành nối liền Rừng Sác Duyên Hải - Cần Giờ thành một dải liên
hoàn, trở thành nơi đồn trú của lực lượng vũ trang Bình Xuyên
Dương Văn Dương, Dương Văn Hà... lừng lẫy một thời; ngoài
ra, còn nhiều cơ quan trọng yếu của Nam Bộ như quân y, quân
nhu... đứng chân ở chiến khu Phước An để lãnh đạo kháng chiến
chống Pháp ở các địa phương miền Đông Nam Bộ nói chung,
82

9.3 Page 83

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Phước Khánh nói riêng. Thuyền bè Sài Gòn - Chợ Lớn, Phước
Khánh, Phú Hữu,... tấp nập tới lui. Lúa gạo, các nhu yếu phẩm
thuốc men từ đô thành buôn ra, chở tới đây rồi chuyển cho các lực
lượng cách mạng Rừng Sác. Xã Phước Khánh có lúc hình thành
“chợ Sài Gòn mới” ở vùng Rạch Bàng - Chà Là1 đáp ứng nhu cầu
kháng chiến, kiến quốc ở địa phương.
Ngày 20-3-1947, đại đội quân Pháp và Cao Đài từ Bình Khánh,
Nhà Bè, Sài Gòn tổ chức càn sang địa bàn xã Phước Khánh. Trước
tình hình đó, 9 du kích xã Phước Khánh phối hợp lực lượng chi
đội 3 tổ chức chặn đánh địch. Khi ghe địch vừa tới Phước Khánh,
lực lượng du kích nổ súng và ném lựu đạn, bắn chìm 1 ghe, diệt
16 tên địch, thu 10 súng, cuộc càn của quân Pháp và tay sai bị thất
bại hoàn toàn, tạo niềm tin cho người dân địa phương.
Xã Phước Khánh có một nhà thờ Thiên Chúa được người Pháp
xây dựng từ khá sớm đáp ứng nhu cầu tôn giáo của người dân.
Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng nhiều giáo dân tin tưởng,
ủng hộ giúp đỡ cách mạng. Linh mục Nguyễn Văn Hầu (Tự Hiệu)
kêu gọi giáo dân giúp đỡ, che chở cách mạng. Linh mục nhiều lần
dùng xe của nhà thờ đi Sài Gòn mua nguyên vật liệu giúp công
binh xưởng, thuốc men cho bộ đội, mua 10 cây súng giúp cách
mạng. Cuộc càn quét của địch tháng 3-1947 bị thất bại, chúng đã
đốt cháy 65 căn nhà của người dân. Trước cảnh nhà của người dân
bị thiệt hại, linh mục Nguyễn Văn Hầu lấy quỹ của nhà thờ giúp
đỡ những gia đình bị giặc Pháp đốt nhà, dựng lại nhà cửa, ổn định
cuộc sống. Trong một lần khác, địch tổ chức càn quét vào Phước
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.71.
83

9.4 Page 84

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Khánh, một đồng chí bộ đội bị thương nặng được giáo dân đưa
vào nhà thờ ẩn náu, linh mục Nguyễn Văn Hầu dùng xe chở về
Sài Gòn để chữa trị với danh nghĩa là nạn nhân của chiến tranh,
đến khi đồng chí này khỏe mạnh, linh mục Nguyễn Văn Hầu trao
đồng chí ấy về với cách mạng.
Bên cạnh đó, linh mục Nguyễn Văn Hầu còn ủng cách mạng
500 giạ lúa. Vì thường xuyên hoạt động nhân đạo giúp đỡ cách
mạng nên tòa giám mục Sài Gòn bí mật đến gặp linh mục Nguyễn
Văn Hầu nói dối là người của cách mạng mời linh mục ra ngoài
căn cứ gặp cán bộ gấp, linh mục tưởng thật không nghi ngờ, xuống
ghe liền bị bọn này chở đi trong đêm đưa về giao giám mục người
Pháp ở Sài Gòn và bị đổi tên là Hiền. Từ đó, linh mục Nguyễn
Văn Hầu bị quản thúc tại chánh tòa Sài Gòn.
Đến năm 1948, lực lượng du kích xã được trang bị súng đầy
đủ để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Đảng, chính quyền, trấn áp bọn
phản động, Việt gian, tay sai, giữ vững địa bàn chiến đấu, phục vụ
chiến đấu, đưa rước bộ đội...
Tháng 3-1948, quân Pháp và tay sai tổ chức càn lớn vào địa
bàn Phước Khánh để truy lùng chiến sĩ cách mạng; 1 tiểu đội du
kích và lực lượng của quận Long Thành chia thành nhiều tổ, chốt,
chặn nhằm chia cắt địch thành nhiều hướng và tiêu diệt chúng.
Quân địch bị lực lượng du kích Phước Khánh tổ chức đánh bất
ngờ nên chúng đã tháo chạy, bị tiêu diệt 6 tên, quân ta thu 5 súng,
bảo vệ 5.000 giạ lúa cho quận Long Thành, góp phần quan trọng
cung cấp nguồn lương thực phục vụ kháng chiến lâu dài.
84

9.5 Page 85

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Cuối năm 1948, du kích Phước Khánh phối hợp cùng du kích
xã Phú Hữu bao vây bức hàng 2 đồn địch ở Rạch Miễu và rạch
Miễng Sành (xã Phú Hữu) trong suốt hai tháng liền, buộc địch
phải rút khỏi địa phương, tạo điều kiện quân dân địa phương củng
cố chính quyền cách mạng.
Cuối năm 1949, gia đình bà Phan Thị Nho chuyển từ chiến
khu Phước An về Phước Khánh, tiến hành xây dựng thêm cơ sở
cách mạng. Quê ngoại của Phan Thị Nho là Phước Khánh. Phan
Thị Nho nhanh chóng được người dân Phước Khánh giúp đỡ như
ông bà Phạm Văn Tiến, nhất là gia đình vợ chồng anh Đỗ Tấn Nữa
- Nguyễn Thị Lùng...
Lúc bấy giờ, trên địa bàn xã Phước Khánh, địch đóng nhiều
đồn bót, nhất là bót Nhà Thờ do lính bảo an bót Nhà Bè đóng giữ,
tên đội Lạc là bót trưởng gian ác, có nhiều nợ máu với người dân
Phước Khánh. Đơn vị của tên đội Lạc chủ yếu bảo vệ kho xăng
Nhà Bè của địch từ xa, và đánh phá các cơ sở cách mạng dọc theo
sông Lòng Tàu, Nhà Bè, nhất là Phước Khánh. Bọn tay sai đội Lạc
thường xuyên kiểm tra nghiêm ngặt giấy thông hành do địch cấp
phát. Phan Thị Nho mới đến Phước Khánh, không có giấy thông
hành nên rất khó khăn trong hoạt động cách mạng. Chị Nguyễn
Thị Lùng đã làm giấy thông hành cho Phan Thị Nho mang tên
Nguyễn Thị Lùng. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ,
Phan Thị Nho mang tên Nguyễn Thị Lùng để qua mặt kiểm soát
khắt khe của kẻ thù. Phan Thị Nho đã tích cực xây dựng một số
cơ sở cách mạng ở Phước Khánh là ấp Đèn Xanh, ấp Chợ, ấp Ông
Thuộc nhằm làm cốt cán vận động nhân dân đóng góp nuôi quân,
85

9.6 Page 86

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
nuôi giấu cán bộ, bám trụ trên địa bàn xã1 chiến đấu chống quân
Pháp và tay sai.
Ở vùng Phước Khánh địch tăng cường chống phá, bọn biệt
kích chống phá dữ dội vùng Lòng Chảo kéo dài trên phạm vi rộng
lớn, chúng chà đi sát lại, gây tổn thất, khó khăn đối với chính
quyền, chi bộ, người dân Phước Khánh. Địch thường giết hại
đồng bào, chiến sĩ yêu nước rồi chúng cột chùm neo xuống đáy
sông Ông Kèo, sông Lòng Tàu rất tàn ác nhằm mục đích làm suy
yếu ý chí chiến đấu của quân dân Phước Khánh.
Đến năm 1950, Chi bộ Phước Khánh kết nạp được 34 đồng chí,
đưa tổng số đảng viên toàn xã lên 38 đồng chí (33 chính thức, 5 dự
bị) tăng cường hơn nữa sức chiến đấu của Đảng2 ở địa phương. Số
lượng đảng viên của Chi bộ Phước Khánh tăng lên đã minh chứng
phong trào cách mạng ở địa phương này phát triển mạnh, bất chấp
sự bố ráp, càn quét liên tục của quân Pháp và tay sai.
Năm 1951, Trung ương Cục miền Nam đã tiến hành phân chia
khu vực chiến trường để phù hợp với tình hình mới. Quận Long
Thành được cắt chuyển về tỉnh Bà Rịa - Chợ Lớn (tỉnh Bà Chợ).
Các cơ quan đầu não kháng chiến quận Long Thành được chuyển
về sâu trong vùng Rừng Sác đáp ứng yêu cầu mới của cuộc kháng
chiến chống thực dân Pháp và tay sai.
Năm 1952, đồng chí Nguyễn Sanh Thành chịu trách nhiệm
làm trưởng đoàn chỉ đạo khu III gồm 4 xã Phước Khánh, Phú
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.78, 79.
2  Báo cáo thành tích tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho
quân và dân xã Phước Khánh.
86

9.7 Page 87

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Hữu, Phước Thành, Phước Lý. Bên cạnh đó, đồng chí Nguyễn
Sanh Thành còn đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng của quận là
Ủy viên Thường vụ quận ủy, Chủ tịch Mặt trận Liên Việt quận... 1.
Đến giữa tháng 10-1953, Châu Văn Phú bị bắt lính, chúng
đưa anh Phú từ Nhà Bè qua xã Phước Khánh giữ chức vụ phó đồn
Phước Khánh. Phan Thị Nho và con trai của mình là Nguyễn Văn
Thông tiến hành công tác binh vận đối với Tư Nhiễu - Mẹ ruột của
Châu Văn Phú. Phan Thị Nho và mẹ Tư Nhiễu đã vận động thành
công Châu Văn Phú trở về với cách mạng, nhân dân Phước Khánh.
Nguyễn Văn Thông đã gửi thư cho Châu Văn Phú với nội dung
vận động hợp tác theo cách mạng, sau đó Phú đã đồng ý. Nguyễn
Văn Thông trù tính kế hoạch, giải pháp tấn công địch ngay trong
lòng của chúng nhằm đạt kết quả cao nhất, nhưng phải giữ gìn
được lực lượng. Để thực hiện xây dựng lực lượng nội tuyến trong
đồn Phước Khánh của địch chắc chắn, kỹ lưỡng, Nguyễn Văn
Thông tiếp tục trao đổi với Châu Văn Phú: Một là, Phú nắm cho
được một số anh em binh lính ít nhiều có cảm tình với cách mạng;
hai là, khi nào có lệnh tôi mới hành động; ba là, cảnh giác cao, đề
phòng tên đội Lạc phát hiện2. Qua liên lạc của mẹ Tư Nhiễu, rằng
Phú nắm chắc 5 người cảm tình với cách mạng và đề nghị cho dẫn
5 người và vũ khí ra bưng. Tuy nhiên, Nguyễn Văn Thông tiếp tục
thận trọng và yêu cầu Phú chờ thời cơ đến mới hành động3.
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.99.
2  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.113.
3  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.113.
87

9.8 Page 88

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Trên địa xã Phước Khánh, bọn đội Lạc rất hung hăng, manh
động gây bao thảm cảnh người dân, chiến sĩ ở địa phương trong
những năm cuối của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Chúng tăng cường bố ráp các sông rạch ở Phước Khánh. Đoàn
cán bộ công tác của quận Long Thành về địa phương bảo vệ mùa
màng, điều chuyển lương thực, thực phẩm về quận phục vụ kháng
chiến. Bọn tay sai Pháp đã phục kích tại ngã ba Rạch Mương và
bắn chết Lê Thị Sáu, bắt giữ cô Võ Thị Dự gây bao khó khăn cho
cán bộ, chiến sĩ của cách mạng1 xã Phước Khánh. Nhưng Chi bộ
Phước Khánh không chùn bước trước sự tàn bạo của quân Pháp
và tay sai, tiếp tục lãnh đạo cán bộ, chiến sĩ, nhân dân trên địa bàn
xã chiến đấu chống kẻ thù.
Bước vào năm 1954, cuộc kháng chiến của nhân dân ta trên
phạm vi cả nước diễn ra quyết liệt, giành nhiều thắng lợi vang dội,
tạo niềm tin, không khí phấn khởi trong dân chúng ở xã Phước
Khánh. Ngày 13-3-1954, chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ bắt đầu
khởi sự, do đó địch điên cuồng chống phá, bố ráp ở Phước Khánh
hòng lấy lại thanh thế, tinh thần của bọn chúng nên gây nhiều khó
khăn, tổn thất người dân, chiến sĩ cách mạng ở địa phương.
Ngày 7-5-1954, chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm
châu, chấn động địa cầu” toàn thắng của dân tộc Việt Nam đã
chấm dứt hoàn toàn cuộc tái xâm lược của thực dân Pháp (1945-
1954). Ngày 21-7-1954, Hiệp định Giơnevơ ký kết nước ta được
hoàn toàn độc lập nửa nước, để rồi miền Nam nói chung, người
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.120.
88

9.9 Page 89

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
dân Phước Khánh nói riêng “đi trước, về sau”, oằn mình, vượt qua
bao giông tố của chiến tranh chống đế quốc và tay sai kéo dài 21
năm đến ngày 30-4-1975 với thắng lợi hoàn toàn của chiến dịch
Hồ Chí Minh lịch sử, non sông nối liền một dãy.
Giai đoạn 1930-1945, người dân Phước Khánh đấu tranh
chống thực dân Pháp và tay sai bằng nhiều hình thức khác nhau
như chống bắt lính, bắt làm công không xây dựng kho Thành Tuy
Hạ... Đảng Cộng sản Việt Nam đời đầu năm 1930, Chi bộ Bình
Phước - Tân Triều thành lập tháng 2-1935, Tỉnh ủy lâm thời Biên
Hòa ra đời tháng 2-1937 đã thông qua những đảng viên trung
kiên, từng bước truyền lửa, tuyên truyền, dẫn dắt người dân Phước
Khánh đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.
Được sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, người dân Phước Khánh
nhanh chóng tiếp thu ánh sáng cứu nước mới, đồng tâm hiệp lực
cùng các xã ở Long Thành giành chính quyền thắng lợi ngày
25-8-1945, mở ra bước ngoặt mới đối với vùng đất này.
Trong cuộc kháng chiến chống Pháp tái xâm lược (1945-
1954), chi bộ Đảng, chính quyền xã Phước Khánh thành lập lãnh
đạo nhân dân “vừa kháng chiến, vừa kiến quốc”. Giai đoạn này,
người dân Phước Khánh đã có nhiều đóng góp sức người, sức của
cho cách mạng, tạo điều kiện để cán bộ, đảng viên, chiến sĩ cách
mạng chiến đấu đánh bại quân xâm lược và tay sai.
Trên địa bàn xã có 145 gia đình có hũ gạo nuôi quân, từ năm
1947-1951, người dân toàn xã đóng góp được 36.000 lít gạo.
Phong trào đóng đảm phụ thuế nông nghiệp và tự nguyện nuôi
89

9.10 Page 90

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
quân tại nhà diễn ra sôi nổi. Từ năm 1947-1951, trung bình mỗi
năm người dân toàn xã Phước Khánh đóng góp từ 10-20 tấn lúa về
quận và hàng tấn lương thực để nuôi bộ đội tại địa phương.
Hàng tháng, các mẹ, các chị đều lo gạo, tiền, thuốc men chữa
bệnh, đi thăm bộ đội và thương binh ở địa phương. Mỗi lượt đoàn
các mẹ, các chị đi thăm bộ đội từ 10-40 người, có lần gặp địch, các
chị phải lội sình, vác ghe, đồ đạc, lương thực, thuốc men đi đoạn
đường dài 4-5km. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng các chuyến
thăm bộ đội, chiến sĩ được tổ chức thường xuyên, không chỉ có
tình yêu thương chăm sóc, đùm bọc, che chở dành cho chiến sĩ,
thương binh, mà người dân Phước Khánh còn rất hào hiệp. Đầu
năm 1946, đồng bào Xuân Lộc bị đói, Phước Khánh đã cử đoàn
cán bộ lên thăm hỏi, chia sẻ khó khăn và đón 25 hộ với 70 nhân
khẩu về xã giúp đỡ, chăm lo tạo điều kiện họ sinh sống, làm ăn.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tái xâm lược,
quân dân Phước Khánh đã tổ chức gần 200 trận đánh, tiêu diệt
167 tên địch, tay sai, thu giữ hơn 100 súng và hàng trăm lựu đạn.
Trong đó, lực lượng du kích Phước Khánh đã tổ chức nhiều trận
đánh lớn, tiêu diệt sinh lực địch.
Trên địa bàn toàn xã có 260 thanh niên tòng quân (19 nữ, 30
người là thanh niên công giáo). Trong trận lụt lịch sử năm Nhâm
Thìn 1952, nạn đói hoành hành người dân Phước Khánh, địch lại
tăng cường phong tỏa, ngăn chặn hầu hết các ngã đường tiếp tế
từ đường sông, đường bộ vào địa phương. Trong tình cảnh đó,
dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Phước Khánh vận động 36 cán bộ,
90

10 Pages 91-100

▲back to top

10.1 Page 91

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
chiến sĩ cùng 50 người dân mỗi ngày đào một con mương bí mật
xuyên qua rừng chà là cắt sông Sở Dừa dài hơn 2km trong thời
gian 1 tháng, đã đưa 23.000 giạ lúa từ Phước Khánh về chiến khu
Phước An. Đồng thời, chính quyền cách mạng Phước Khánh vận
động người dân mua công trái với số tiền 1.250.000 đồng1 góp
phần giải quyết tình hình tài chính của địa phương để kháng chiến
chống quân xâm lược và tay sai đến ngày thắng lợi hoàn toàn.
1  Báo cáo thành tích tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho
quân và dân xã Phước Khánh.
91

10.2 Page 92

▲back to top

10.3 Page 93

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Mộc (hiện nay ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) và 100 ngày ở Cao
Lãnh, Đồng Tháp Mười. Các đơn vị vũ trang tỉnh Thủ Biên khẩn
trương chuẩn bị và cấp tốc hành quân về Xuyên Mộc ra bến Hàm
Tân để tập kết ra miền Bắc.
Ngày 11-8-1954, Trung ương Cục miền Nam ban hành Chỉ thị
số 43/CT.TWC “về việc lãnh đạo đấu tranh chính trị sắp tới ở xã”
nhấn mạnh: “Phải dứt khoát không còn dùng những hành động ám
sát hoặc những hình thức đấu tranh võ trang khác như trong thời
kỳ kháng chiến. Mỗi cuộc đấu tranh phải phục vụ cho việc củng
cố phát triển cơ sở”1 cách mạng ở địa phương để tiến tới thống
nhất nước nhà.
Đến tháng 7-1956, có 10 đồng chí trong số tù chính trị thoát
khỏi khám Biên Hòa (nhà lao Tân Hiệp) trở về Phước Khánh được
người dân địa phương che chở, nuôi giấu tiếp tục hoạt động cách
mạng. Đây là những cán bộ trung kiên, dày dạn kinh nghiệm, trở
thành lực lượng cách mạng nòng cốt địa phương Phước Khánh.
Cuối năm 1954, để phù hợp với tình hình mới, Xứ ủy Nam
Bộ và Liên Tỉnh ủy miền Đông quyết định tách tỉnh Thủ Biên, lập
lại hai tỉnh Biên Hòa và Thủ Dầu Một. Tỉnh ủy Biên Hòa được
Thường vụ Liên Tỉnh ủy chỉ định, đồng chí Phạm Văn Thuận giữ
chức vụ Bí thư, đồng chí Huỳnh Văn Lũy giữ chức vụ Phó Bí thư2.
Đến đầu năm 1955, Thường vụ Xứ ủy quyết định điều động đồng
1  Trung ương Cục miền Nam (1954), Chỉ thị 43/CT.TWC ngày 11-8-1954 “về
việc lãnh đạo đấu tranh chính trị sắp tới ở xã”. Tài liệu lưu Phòng Lý luận Chính
trị - Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đồng Nai.
2  Các đồng chí: Hoàng Tam Kỳ, Tỉnh ủy viên phụ trách Tuyên huấn; Ngô Bá
Cao, Tỉnh ủy viên phụ trách giao thông căn cứ địa; Ngô Tiến, Bí thư Xuân Lộc;
Vũ Hồng Phô là Bí thư Long Thành...
93

10.4 Page 94

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
chí Vũ Ngọc Hồ (Bảy Hồng Vũ) từ Liên Tỉnh ủy miền Đông về
giữ chức vụ Bí thư Tỉnh ủy Biên Hòa, đồng chí Phạm Văn Thuận
giữ chức vụ Phó Bí thư. Một thời gian ngắn sau đó, đồng chí
Phạm Văn Thuận thay thế làm Bí thư Tỉnh ủy.
Thời gian này, hầu hết cán bộ, đảng viên đều được bố trí về
các địa phương và xã Phước Khánh công tác. Nhiều chi bộ ở nông
thôn, thị xã, thị trấn trong tỉnh được chuyển nhanh về phương thức
hoạt động mới, tận dụng được tổ chức công khai, bán công khai
sẵn có của quần chúng như hội nhà vàng, hội chùa, hội đình, hội
miễu, hội vần đổi công... , đưa đảng viên vào hoạt động để che
giấu mình. Nhiều đảng viên được quần chúng tín nhiệm bầu vào
các chức danh trưởng, phó hội, tạo điều kiện hoạt động, hướng
dẫn, gợi ý quần chúng bàn bạc hướng vào việc đấu tranh chống
địch khủng bố, đòi quyền lợi thiết thân, tiến tới đấu tranh đòi thi
hành Hiệp định Giơnevơ tổng tuyển cử thống nhất đất nước.
Tháng 3-1955, cuộc di dân lớn từ các xã về Long Thành
lên đến 7.000 người, trong đó đông nhất là người dân xã Phước
Khánh với 4.000 người. Chính quyền Sài Gòn thực hiện chính
sách di dân này với âm mưu tách người dân ra khỏi chính quyền
cách mạng, kèm theo những “chính sách mị dân” như ưu đãi cấp
đất, lập trại, cấp cây, con giống để sản xuất kinh tế... Nắm được
ý đồ của địch, Chi bộ Phước Khánh lãnh đạo các đoàn thể vận
động đồng bào giáo dân ở địa phương, làm nòng cốt đấu tranh đòi
quyền lợi như nhà ở, nước uống... địch cấp heo giống cho người
dân, chính quyền cách mạng vận động nhân dân thịt heo, bán hết
đồ dùng được cấp, tiếp tục đòi yêu sách khác nên đến cuối năm
94

10.5 Page 95

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
1955, địch phải đưa số giáo dân Phước Khánh ở Long Thành về
Vĩnh Thanh.
Trung thu năm 1955, chính quyền Ngô Đình Diệm bày trò gửi
thư cho thiếu nhi, ở Phước Khánh xuất hiện bài vè: “Thiếu nhi là
cháu Bác Hồ. Ai thèm làm cháu thằng Ngô bao giờ”. Sang trung
thu năm 1956, Ngô Đình Diệm không bày trò viết thư cho thiếu
nhi nữa.
Trên địa bàn xã, chính quyền Sài Gòn giăng một khẩu hiệu
lớn “Diệt cộng là yêu nước”, thì sáng hôm sau chữ “yêu” được
thêm dấu sắc “yếu” nên địch tức tối tháo gỡ ngay.
Giữa tháng 6-1955, đồng chí Vũ Hồng Phô - Bí thư Huyện ủy
Long Thành dẫn đồng chí Phạm Văn Thuận - Phó Bí thư Tỉnh ủy
phụ trách công tác binh vận tỉnh Biên Hòa, Nguyễn Trọng Tâm
cán bộ binh vận Xứ ủy Nam Bộ xuống địa bàn Phước Khánh công
tác nắm tình hình chuẩn bị đối phó với chính quyền tay sai Ngô
Đình Diệm và đế quốc Mỹ.
Nguyễn Văn Thông cùng đồng chí Nguyễn Trọng Tâm xuống
xã Phước Khánh để kiểm tra tình hình ở đây. Tại Chi bộ Phước
Khánh, các đồng chí Ba Hồng, Tám Đẹt, Mười Yên... báo cáo tình
hình lính Bảy Viễn ở Rừng Sác về quấy phá, bắt đồng bào Chà Là,
Rạch Mương, Ông Thuộc... cung cấp lương thực cho bọn chúng.
Lực lượng Bình Xuyên của Bảy Viễn trở thành thổ phỉ, và là nỗi
bất an đối với người dân Phước Khánh.
Ngô Đình Diệm tung từng tóp mật thám, mật vụ đội lốt, giả
danh người đi rừng săn bắt, đốn củi, nhất là bắt cá sấu ở sông
Ông Kèo, mà điển đình nhất là nhóm do tên Quởn ở Vườn Trúc
95

10.6 Page 96

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
cầm đầu nhằm phục vụ chính quyền Ngô Đình Diệm truy sát lực
lượng Bình Xuyên của Bảy Viễn nói chung, lực lượng cách mạng
ở Phước Khánh nói riêng1.
Trên địa bàn xã Phước Khánh, Nguyễn Văn Thông tiếp tục
xây dựng cơ sở nội tuyến trong lòng địch là anh Châu Văn Phú -
Phó đồn Phước Khánh của chính quyền Sài Gòn. Thông qua liên
lạc của mẹ Tư Nhiễu - Mẹ ruột của anh Châu Văn Phú, được biết
tên tai sai đội Lạc đang nghi ngờ, theo dõi anh Phú; do đó, Nguyễn
Văn Thông báo cáo với Vũ Hồng Phô và Phạm Văn Thuận. Hai
đồng chí lãnh đạo cấp trên hỏi ý kiến Nguyễn Văn Thông về việc
cơ sở cảm tình cách mạng Châu Văn Phú trong lòng địch. Trước
ý kiến các anh lãnh đạo cấp trên, Nguyễn Văn Thông đề xuất tiêu
diệt tên đội Lạc ác ôn rồi cho anh em binh sĩ ra rừng như lính Bình
Xuyên. Tuy nhiên, các đồng chí lãnh đạo cấp trên còn phân vân,
thận trọng, tìm kiếm những giải pháp an toàn, tối ưu nhất.
Nguyễn Văn Thông tiếp tục đeo bám cơ sở nội tuyến anh
Châu Văn Phú trong đồn Phước Khánh với suy nghĩ phải hành
động kịp thời trước sự phá hoại Hiệp định Giơnevơ của chính
quyền Sài Gòn, gây bao đau thương người dân Phước Khánh nói
riêng, huyện Long Thành nói chung. Nguyễn Văn Thông tiếp tục
viết thư cho anh Châu Văn Phú với nội dung: “... Hai chúng ta
là bạn chiến đấu thân nhau nhưng chưa từng biết mặt nhau. Giờ
đây tôi xin nói rõ ý định. Anh và chị Kim, hai vợ chồng nắm thật
chắc đa số anh em binh sĩ trong đơn vị anh, cảnh giác cao độ với
tên đội Lạc, rồi đưa toàn bộ binh sĩ cùng vũ khí ra rừng tham gia
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.129.
96

10.7 Page 97

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
kháng chiến. Anh hãy trả lời và nhất thiết chờ lệnh tôi. Xin gửi lời
chào thân ái và quyết thắng”. Phan Thị Nho và mẹ của Châu Văn
Phú là cô Tư Nhiễu chuyển thư của Nguyễn Văn Thông đến anh
Châu Văn Phú. Sau đó, Châu Văn Phú phúc đáp với nội dung gửi
Nguyễn Văn Thông: “Tôi quyết tâm làm theo thư anh và chờ anh
trả lời lần chót. Đội Lạc đã bắn giết hơn năm chục cán bộ kháng
chiến ở vùng này, trong đó có ông Trần Văn Thê - Chủ tịch Ủy ban
kháng chiến hành chính xã Phước Thành cũ và chủ tịch xã Phước
Khánh Nguyễn Lương Hựu. Giờ đây chúng chuẩn bị bắt tôi... ”1.
Trước sự chuyển biến tinh thần theo cách mạng của Châu Văn
Phú, Nguyễn Văn Thông đã báo cáo với Vũ Hồng Phô - Bí thư
Huyện ủy Long Thành, Hai Thắng - Ủy viên Thường vụ Tỉnh ủy
Biên Hòa. Thường vụ Huyện ủy Long Thành nhất trí để Châu Văn
Phú làm binh biến ở đồn Phước Khánh, rồi kéo đơn vị ra rừng.
Mọi việc trực tiếp chỉ đạo Châu Văn Phú giao Nguyễn Văn Thông
thực hiện. Nguyễn Văn Thông đã chu đáo chuẩn bị điều kiện để
đón Châu Văn Phú và các anh em ở đồn Phước Khánh ra rừng
tham gia kháng chiến. Nguyễn Văn Thông bàn với các anh Đoàn
Văn Mạnh, Mai Văn Mai, Lê Văn Thời chuẩn bị gạo, nồi niêu,
vật dụng tối thiểu... đủ để vài chục người sử dụng trong thời gian
khoảng một tháng, hoàn thành trước ngày 20-9-1955.
Mặc dù đã trù liệu mọi mặt, được Thường vụ Huyện ủy Long
Thành chấp thuận, song Nguyễn Văn Thông vẫn băn khoăn, trăn
trở về phương pháp cách mạng trong thời điểm bấy giờ. Nếu xây
dựng lực lượng vũ trang lúc bấy giờ liệu có trái với chủ trương của
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.130.
97

10.8 Page 98

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đảng không? Có phù hợp với thực tiễn cách mạng ở địa phương
không? Còn đấu tranh thống nhất nước nhà bằng phương pháp hòa
bình theo chủ trương của Đảng, thì có ổn không? Sau đó, Nguyễn
Văn Thông tự nhủ với lòng rằng: giải đáp, cương lĩnh và đường
lối cách mạng dân tộc dân chủ của Đảng từ trước đến nay đều thể
hiện rõ quan điểm bạo lực cách mạng, chính vận dụng quan điểm
này mà cuộc kháng chiến chín năm chống thực dân Pháp thành
công, giải phóng nửa đất nước. Giờ đây đương đầu với đế quốc
Mỹ, chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm, chúng dùng súng đạn
đàn áp phong trào đấu tranh chính trị, cớ sao ta buông quan điểm
bạo lực cách mạng? Có điều, phương pháp vận dụng thế nào cho
phù hợp tình hình thực tế mà thôi1. Qua sự cân nhắc, suy tính, sự
chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, thực tiễn cách mạng
trong kháng chiến chống thực dân Pháp ở địa bàn Phước Khánh
trước đây và tình hình, nhiệm vụ cách mạng mới. Nguyễn Văn
Thông luôn suy nghĩ đến đại cuộc cách mạng nói chung, cá nhân
từng anh em, chiến sĩ nói riêng.
Nguyễn Văn Thông dự kiến đưa đơn vị của Châu Văn Phú
trong đồn Phước Khánh ra căn cứ Sở Dừa và lấy tên lính Bình
Xuyên như là một giải pháp tránh việc không tuân thủ chủ
trương của Đảng về việc chỉ đấu tranh chính trị, không được đấu
tranh quân sự của Đảng lúc bấy giờ. Chủ trương của Nguyễn
Văn Thông về thành lập lực lượng vũ trang mang tên tạm thời
lính Bình Xuyên, là một sáng tạo độc đáo lúc bấy giờ, mang bản
lĩnh của người cách mạng dám nghĩ, dám làm vì lợi ích của cách
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.132.
98

10.9 Page 99

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
mạng. Nguyễn Văn Thông còn tính toán những anh em trong đồn
Phước Khánh sau khi ra căn cứ cùng với Châu Văn Phú không
có điều kiện tham gia kháng chiến lâu dài thì cho về gia đình, cử
đoàn viên thanh niên cốt cán thay thế đáp ứng yêu cầu cách mạng
lúc bấy giờ.
Tháng 12-1956, Xứ ủy họp và quyết nghị: “Do nhu cầu của
cách mạng miền Nam, trong chừng mực nào đó cần có lực lượng
tự vệ và vũ trang tuyên truyền để hỗ trợ cho đấu tranh chính trị
và tiến tới sau này dùng lực lượng vũ trang đó để làm cách mạng
đánh đổ Mỹ - Diệm... Tích cực xây lực lượng vũ trang bí mật, xây
dựng căn cứ rừng núi, tranh thủ vận động, cải tạo, tập hợp lực
lượng giáo phái bị Mỹ - Diệm đánh tan đứng vào hàng ngũ nhân
dân, lấy danh nghĩa giáo phái ly khai để diệt ác ôn”1.
Đầu năm 1958, lực lượng vũ trang tuyên truyền của tỉnh sau
khi hoàn thành nhiệm vụ ở Nhà Bè, Cần Giuộc về Long Thành
tiếp tục mở nhiều đợt tuyên truyền ở các xã và Phước Khánh để
chống lại chính quyền Sài Gòn. Truyền đơn của cách mạng được
rải khắp nơi, cả ngày lẫn đêm trên địa bàn huyện Long Thành.
Giai đoạn 1954-1960, nhiều tổ chức cơ sở đảng trên địa bàn
Long Thành bị chính quyền Sài Gòn phá vỡ. Tuy nhiên, dưới sự
lãnh đạo của Huyện ủy Long Thành, tổ chức cơ sở đảng trên địa
bàn huyện từng bước được gầy dựng trở lại ở xã Phước Khánh.
Ngày 9-9-1960, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa ban hành
Nghị định số 858-NV về việc thành lập một quận mới trên địa bàn
1  Trích nghị quyết Xứ ủy Nam Bộ tháng 12-1956. Lưu phòng Lý luận Chính
trị - Lịch sử Đảng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Đồng Nai.
99

10.10 Page 100

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
tỉnh Biên Hòa, lấy tên là quận Nhơn Trạch, quận lỵ đặt tại Phú
Thạnh gồm 2 tổng Thành Tuy Trung, Thành Tuy Hạ với 13 xã1.
Về chính quyền cách mạng, tỉnh Biên Hòa có thêm huyện
Nhơn Trạch trên cơ sở địa giới hành chính của quận Nhơn Trạch
do chính quyền Việt Nam Cộng hòa thành lập để thuận lợi việc bố
trí, sắp xếp chiến trường. Năm 1960, Chi bộ Phước Khánh được
tái thành lập. Năm 1961, Phước Khánh phát triển thêm chi bộ B
hoạt động hợp pháp đáp ứng yêu cầu cách mạng trong tình hình
mới.
Phước Khánh với địa hình đa dạng, kênh rạch chằng chịt,
thuận lợi tác chiến du kích của quân dân ta. Lực lượng cách mạng
ở Phước Khánh thực hiện nghệ thuật quân sự chiến tranh du kích
đánh nhỏ, lẻ, chủ yếu là diệt ác, trừ gian, thám báo, chỉ điểm; gài
trái, mìn, đào hầm chông để tạo thế đứng chân các đơn vị Đoàn 10
thực hiện nhiệm vụ trọng yếu bảo vệ căn cứ cách mạng Phước An.
Trong thời gian đó, trên địa bàn xã Phước Khánh với phương
thức đấu tranh đa dạng, phong phú, mềm dẻo, không tổ chức theo
quy mô lớn, rầm rộ. Trong đó, hàng ngàn thư thăm hỏi của người
dân, người thân, xóm làng gửi cho binh sĩ, sĩ quan trong quân đội
Sài Gòn, với chính quyền Sài Gòn nhiều nội dung khác nhau như
thăm hỏi, kiến nghị, yêu sách nhằm nới lỏng sự kìm kẹp, giảm bố
ráp, càn quét. Hội mẹ chiến sĩ, Hội Phụ nữ thường xuyên thăm
viếng, giúp đỡ các gia đình binh sĩ, sĩ quan quân đội Sài Gòn có
1  Trung tâm lưu trữ quốc gia II, phông Tổng thống Việt Nam Cộng hòa. Tổng
Thành Tuy Trung có 7 xã: Phước An, Phước Thọ, Phước Long, Phước Lai, Phước
Mỹ, Phú Hội, Phước Thiền. Tổng Thành Tuy Hạ có 6 xã: Phú Thạnh, Đại Phước,
Phú Hữu, Phước Khánh, Vĩnh Thanh, Long Tân.
100

11 Pages 101-110

▲back to top

11.1 Page 101

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
hữu sự để thu phục nhân tâm đối với họ, để họ trở về với chính
nghĩa cách mạng.
Trong tháng 6-7 năm 1961, Nguyễn Văn Thông tiến hành
lãnh đạo chấn chỉnh các xã vùng IV nói chung, Phước Khánh nói
riêng. Đồng chí tập trung phát triển đảng viên mới, thành lập chi
bộ mật, phát triển đoàn viên, thành lập chi đoàn, bố trí cán bộ xã
đội, nông hội, thanh niên, phụ nữ, cán bộ binh vận... tổ chức giao
liên, xây dựng căn cứ cho xã Phước Khánh... 1 đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ cách mạng mới.
Năm 1961, trên địa bàn xã Phước Khánh và vùng Lòng Chảo
Nhơn Trạch quân đội Sài Gòn tiến hành càn quét, bình định, gây
nhiều tội ác. Huyện ủy Nhơn Trạch quán triệt đến cán bộ, chiến
sĩ cách mạng của xã Phước Khánh phải bám vào các ấp để lãnh
đạo nhân dân đẩy mạnh phong trào đấu tranh chống địch khủng
bố, chống bắt lính, tiếp tục củng cố, xây dựng cơ sở mật trong
ấp. Trong đó, lực lượng cách mạng lộ hoạt động công khai với
vũ khí thô sơ như súng trường, súng ngựa trời, đào hố đinh, làm
hầm chông... trong điều kiện cho phép, tiến hành tiêu diệt sinh lực
địch. Cán bộ, chiến sĩ du kích trên địa bàn xã đẩy mạnh phong trào
thi đua sản xuất vũ khí thô sơ, lập làng chiến đấu. Trong thời gian
ngắn, du kích xã Phước Khánh đã làm được súng ngựa trời, súng
trường bắn từng viên một.
Công tác tuyên truyền được Huyện ủy Nhơn Trạch triển khai
đến xã Phước Khánh bằng nhiều hình thức khác nhau như người
dân trong xã loang tin đến binh lính của chính quyền Sài Gòn
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.196.
101

11.2 Page 102

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
rằng, cách mạng thường xuyên về hoạt động trong địa bàn xã
nhằm hù dọa bọn dân vệ, lính bảo an góp phần làm cho chúng
hoang mang, co cụm lại. Huyện ủy đánh giá tình hình vùng IV
phát triển tốt, anh em Phước Khánh vừa đẩy mạnh hoạt động bên
trong các ấp vừa triển khai công tác bảo vệ mùa màng, thu và cất
giấu lúa, vận chuyển lương thực cho huyện; chỉ riêng vụ mùa
1961-1962, các địa phương đã chuyển cho huyện hàng mấy ngàn
giạ lúa1 góp phần giải quyết khó khăn về lương thực trên địa bàn
huyện Nhơn Trạch.
Giai đoạn 1961-1965, đế quốc Mỹ thực hiện chiến lược chiến
tranh đặc biệt ở miền Nam, trong đó “ấp chiến lược” được địch
xem là quốc sách hàng đầu nhằm thực hiện âm mưu “tát nước bắt
cá” hết sức thâm độc, ly gián người dân ra khỏi các lực lượng cách
mạng, nhưng thực chất là nhốt người dân trong các trại tập trung
để kìm hãm mối liên hệ giữa quần chúng nhân dân đối với cách
mạng. Mục đích xây dựng ấp chiến lược của địch là nhằm triệt
hạ các cơ quan đầu não cách mạng ở nông thôn, triệt hạ nguồn
cung cấp nhân lực, vật lực, tài lực, triệt nguồn thông tin, phá vỡ
cơ sở cách mạng nội tuyến; làm suy giảm khả năng biến hóa của
lực lượng cách mạng. Trên địa bàn tỉnh Biên Hòa, đế quốc Mỹ
và chính quyền Sài Gòn chọn huyện Nhơn Trạch để thực hiện thí
điểm “quốc sách ấp chiến lược”.
Mô hình của mỗi ấp chiến lược được địch cấu trúc rất kiên cố,
có chu vi hình vuông, lớp bên ngoài là hàng rào kẽm gai với chiều
dài 1,5km và chiều cao 2m; lớp trong hàng rào là bờ đất, có hàng
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.200.
102

11.3 Page 103

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
cọc với 5 dây kẽm gai, (nếu không có bờ đất, thêm 2 dây kẽm gai
nữa là tổng cộng 7 dây kẽm gai). Bốn xung quanh phía trong của
ấp chiến lược có 4 chòi canh gác nghiêm ngặt. Mỗi ấp chiến lược
có 2 cửa ra vào ở giữa 2 cạnh của ấp chiến lược; có 2 chòi canh ở
2 cửa ra vào. Hàng rào bên ngoài ấp chiến lược có chiều cao 2m,
có 7 dây kẽm gai kiên cố. Đồng thời, bên ngoài ấp chiến lược địch
trồng tre dày đặc làm hàng rào, gài mìn, lựu đạn; đào hào nước
sâu, cắm chông dưới đáy xung quanh ấp chiến lược; xung quanh
bờ đất của ấp chiến lược, địch lập nhiều lỗ châu mai để bắn đạn từ
trong ra bên ngoài. Mỗi ấp chiến lược, chính quyền Sài Gòn lập
một đội vũ trang với vũ khí súng Mã Lai (súng một nòng nửa tự
động bắn được nhiều phát liên tục).
Bên trong ấp chiến lược, chính quyền Sài Gòn chia thành
nhiều lô với chiều quy định ngang 7m, dài 22m; trong đó, chúng
chia 3 thành phần dân cư: Thành phần thân và theo chính quyền
Sài Gòn, thành phần trung lập và thành phần gia đình theo cách
mạng hoặc thân thiện với cách mạng để chúng phân biệt đối xử,
nhất là chúng giám sát, đàn áp những gia đình có người thân làm
cách mạng hoặc theo cách mạng. Trong ấp chiến lược, địch thành
lập bộ máy tay sai phản động như thanh niên Cộng hòa, phụ nữ
liên đới, mật vụ, chỉ điểm... để theo dõi, đàn áp những gia đình
cách mạng hoặc gia đình có cảm tình với cách mạng, ngăn chặn
việc chi viện, tiếp tế thuốc men, lương thực từ trong ấp chiến lược
ra vùng tự do, hoặc chiến khu Phước An, căn cứ Rừng Sác... Theo
tài liệu tuyên truyền của chính quyền Sài Gòn, các tổ chức của
địch trong ấp chiến lược chặt chẽ, rất phản động nhằm thực hiện
mưu đồ “tát nước bắt cá” đối với chiến sĩ cách mạng, hoặc những
người theo cách mạng.
103

11.4 Page 104

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Người dân trong ấp chiến lược bị địch kiểm soát gắt gao, quản
lý chặt chẽ với việc lập sổ gia đình và phiếu lý lịch. Địch bố trí lực
lượng chia thành tổ 2, 3 người, mỗi tổ phụ trách vài liên gia (các
gia đình cạnh nhau); mỗi tổ đến từng gia đình, tiếp xúc từng cá
nhân. Sổ gia đình do gia chủ khai có sự hiện diện của tất cả thành
viên trong gia đình. Phiếu lý lịch do đương sự tự khai, trừ trường
hợp vắng mặt sẽ do gia chủ khai thay thế. Sau khi lập xong, sổ
gia đình, phiếu lý lịch được gửi cho trưởng ấp kiểm soát và chứng
thực. Trong đó, sổ gia đình lập 3 bản lưu tại gia đình, xã, quận;
phiếu lý lịch lập thành 2 bản lưu tại xã, quận; chụp ảnh cả gia
đình và dán vào sổ gia đình để chúng kiểm soát người dân trong
ấp chiến lược.
Chính quyền Sài Gòn xây dựng nhiều ấp chiến lược trên địa
bàn Nhơn Trạch gây khó khăn phong trào cách mạng. Trên địa
bàn xã Phước Khánh, địch lập ấp chiến lược Phước Vĩnh tương
ứng với một phần diện tích ấp 2 của xã ngày nay. Ấp chiến lược
Nhà Thờ có chu vi từ đường Hai Tạm đến đường Nhà Thờ chạy
dài đến nghĩa địa công giáo, thẳng ra sông Lòng Tàu. Sau khi
chính quyền Sài Gòn lập các ấp chiến lược này, chúng bắt toàn
dân trong xã Phước Khánh vào ấp chiến lược để ở, với âm mưu
thâm độc “tát nước bắt cá”, tách khỏi nhân dân với cách mạng,
để chiến sĩ cách mạng lâm vào khó khăn, thiếu thốn, không thể
tiếp tục chiến đấu1. Tuy nhiên, người dân trong các ấp chiến lược
này tìm nhiều biện pháp giúp đỡ cách mạng về lương thực, thuốc
men, nhu yếu phẩm, cung cấp thông tin về lịch trình các cuộc càn
1  Ý kiến nhân chứng Nguyễn Văn Xuân (Ba Xuân) - Nguyên Bí thư, Chủ tịch
huyện Long Thành năm 1978-1983, hiện cư ngụ tại ấp 4 xã Long Thọ.
104

11.5 Page 105

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
quét, bố ráp của quân đội Sài Gòn, quân Mỹ và đồng minh Mỹ để
du kích, chiến sĩ cách mạng kịp thời đề ra biện pháp đối phó với
chúng.
Thâm độc hơn, chính quyền Sài Gòn còn xem ấp chiến lược
là nơi thu thuế, làm cho người dân trong ấp vốn bức bối về cuộc
sống, bị giam cầm không được tự do sản xuất, phát triển kinh
tế. Bộ Nội vụ chính quyền Sài Gòn ban hành văn bản số 06394-
BNV/HC/12/M, ngày 25-9-1962 về “hành thâu các sắc thuế tại ấp
chiến lược”: Việc thiết lập các ấp chiến lược, ngoài việc thực hiện
cuộc cách mạng nông thôn về mặt xã hội, kinh tế, quân sự... còn
tạo điều kiện thuận tiện cho việc hành thâu các sắc thuế làm tăng
thêm phần thu cho ngân sách. Như vậy, song song với số ấp chiến
lược ngày càng hoàn thành, số thuế thu được ngày một tăng1.
Chính quyền Sài Gòn ban hành Kế hoạch số 036/K31CT/BTV/
KH, ngày 25-10-1962 của Ủy ban đặc trách ấp chiến lược Khu 31
chiến thuật về “xây dựng ấp chiến lược 31 chiến thuật”2 nhằm cô
lập, siết chặt sự giúp đỡ, hỗ trợ của quần chúng nhân dân đối với
cách mạng trên địa bàn miền Đông Nam Bộ nói chung, tỉnh Biên
Hòa nói riêng. Trên địa bàn quận Nhơn Trạch, chính quyền Sài
Gòn lập 20 ấp chiến lược3, trong đó có xã Phước Khánh.
1  Tài liệu Trung tâm lưu trữ quốc gia II, Phông đệ nhất Cộng hòa, tài liệu tuyên
truyền ấp chiến lược, tr.1.
2  Tài liệu Trung tâm lưu trữ quốc gia II, Phông đệ nhất Cộng hòa, tài liệu tuyên
truyền ấp chiến lược. Khu 31 chiến thuật gồm 09 tiểu khu: Biên Hòa, Bình
Dương, Bình Long, Bình Tuy, Long Khánh, Phước Thành, Phước Long, Phước
Tuy, Tây Ninh với diện tích ước lượng 29.339km2.
3  Ấp chiến lược Nhơn Trạch - quận lỵ, ấp chiến lược Câu Kê - XS, Cát Lái, Ấp
II - YS, Ấp II, Vĩnh Phước, Nghĩa Mỹ, Giồng Ông Đông, Nghĩa Yên, Bắc Minh,
Đại Thanh, Nhà Thờ - XS, Thạnh Lợi - YS, Đại Điền, Trung Thành, Thiết Nham,
Ấp C, Ấp Chợ, Ấp A, Ấp I, Ấp Chợ. Tài liệu Trung tâm lưu trữ quốc gia II, tr.14.
105

11.6 Page 106

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Trong mỗi ấp chiến lược, địch tổ chức Đoàn ngũ với cơ cấu
rất chặt chẽ để kiểm soát việc liên hệ, tiếp tế của cơ sở cách mạng
nội tuyến trong ấp. Mỗi ngõ hoặc liên gia có 1 tiểu tổ thiếu niên
(từ 13 đến 17 tuổi), 1 tiểu tổ thanh niên (từ 18 đến 35 tuổi), 1 tiểu
tổ tráng niên (36-50 tuổi), 1 tiểu tổ phụ nữ (18-50 tuổi), 1 tiểu tổ
lão ông, lão bà (từ 51 tuổi trở lên)1. Mỗi xóm sẽ có 1 liên tổ thiếu
niên, thanh niên tráng niên, phụ nữ, lão ông và lão bà.
Trước các thủ đoạn thâm độc của chính quyền Sài Gòn qua
việc thiết lập mạng lưới ấp chiến lược ở miền Nam nói chung, ở
Nhơn Trạch nói riêng, Đảng ta chủ trương phá thế bao vây, kềm
kẹp của địch bằng các giải pháp khai thác mọi mâu thuẫn của
người dân đối với chính quyền Sài Gòn, hàng ngũ binh lính địch
trong ấp chiến lược. Tổ chức tuyên truyền các chủ trương, chính
sách của Đảng, Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam
cho đoàn viên các đoàn thể quần chúng, thân nhân, bạn bè của cán
bộ, chiến sĩ cách mạng tập kết, những người dân vì lý tưởng độc
lập tự do trong ấp chiến lược. Nhờ đó, chúng ta xây dựng được cơ
sở cách mạng ngay trong lòng ấp chiến lược do địch lập ra.
Đầu năm 1962, chính quyền Sài Gòn đẩy mạnh lập ấp chiến
lược trên địa bàn tỉnh Biên Hòa; trong đó, chúng lấy quận Nhơn
Trạch làm thí điểm. Đến tháng 5-1962, chính quyền Sài Gòn đã
lập được một số ấp chiến lược liên hoàn ở xã Vĩnh Thanh và một
số nơi khác trên địa bàn huyện Nhơn Trạch. Sau khi lập xong ấp
chiến lược ở xã Vĩnh Thanh, địch gom dân ở các xã xung quanh,
1  Tài liệu Trung tâm lưu trữ quốc gia II, Phông đệ nhất Cộng hòa, tài liệu tuyên
truyền ấp chiến lược, Vấn đề vận dụng quần chúng, tr.4.
106

11.7 Page 107

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
trong đó có xã Phước Khánh vào ấp chiến lược. Tuy nhiên, người
dân ở Phước Khánh phản đối quyết liệt chính sách gom dân vào
ấp chiến lược của chính quyền Sài Gòn. Chính quyền Sài Gòn
ghép người dân Phước Khánh không vào ấp chiến lược là theo
Việt Cộng chống lại chính quyền Việt Nam Cộng hòa, nên chúng
bắt bớ, đánh đập. Dưới sự lãnh đạo của chi bộ địa phương, người
dân Phước Khánh liên tục đấu tranh chống địch quyết liệt với các
khẩu hiệu “đả đảo bọn bắn giết dân”, “phải trừng trị bọn ác ôn”.
2. Đấu tranh vũ trang chống đế quốc Mỹ và chính quyền
Sài Gòn
Sau năm 1954, Phước Khánh là xã đầu tiên của tỉnh Biên Hòa
tổ chức hoạt động vũ trang tấn công đồn địch bằng lực lượng nội
tuyến trong đồn Phước Khánh, lập căn cứ Sở Dừa, xây dựng lực
lượng vũ trang dưới danh nghĩa Bình Xuyên, vừa phù hợp với chủ
trương mới của Đảng, vừa đáp ứng yêu cầu thực tiễn cách mạng
ở địa phương.
Qua liên lạc của hai mẹ Phan Thị Nho và Tư Nhiễu, Nguyễn
Văn Thông gặp trực tiếp Châu Văn Phú để bàn bạc việc phát động
nổi dậy của binh lính trong đồn Phước Khánh. Theo báo cáo của
Châu Văn Phú cho Nguyễn Văn Thông nắm tình hình mọi mặt
của đồn Phước Khánh: Anh em trong đồn Phước Khánh đã sẵn
sàng tiêu diệt tên đội Lạc, vũ khí trong đồn có 1 súng cối 60 ly, 3
trung liên, 30 súng tiểu liên Tom - son (Thompson), súng trường
Mát (Mas). Sau khi trao đổi, Nguyễn Văn Thông và Châu Văn
Phú thống nhất thời gian đúng 6 giờ ngày 22-9-1955 sẽ gặp nhau
lần cuối tại cầu Bà Cộ để quyết định các vấn đề nếu có phát sinh.
107

11.8 Page 108

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đồng thời, ấn định thời gian khởi sự là khoảng 1 giờ đêm ngày
22 rạng sáng ngày 23-9-1955 anh em binh sĩ tiêu diệt tên đội Lạc,
đốt đồn, đem toàn bộ lực lượng đồn Phước Khánh ra cầu Bà Cộ.
Nguyễn Văn Thông sẽ chuẩn bị 3 xuồng đón anh em trong đồn
Phước Khánh về căn cứ Sở Dừa 1.
Trưa ngày 22-9-1955, Nguyễn Văn Thông vào Giồng Ông
Đông mượn 3 chiếc xuồng cùng anh Nguyễn Văn Thoàng, Lê
Văn Thời, Mai Văn Mai đến điểm hẹn gần 6 giờ chiều để tiếp ứng
cho anh em Châu Văn Phú hạ đồn Phước Khánh. Đến giờ đã định
khoảng 1 giờ ngày 23-9-1955, lửa bốc cháy từ đồn Phước Khánh
sáng rực cả bầu trời giữa đêm khuya tĩnh mịt. Đến khoảng 2 giờ
sáng cùng ngày, Châu Văn Phú cùng chị Kim vợ của anh và toàn
bộ binh sĩ đồn Phước Khánh mang đầy đủ vũ khí về với chính
nghĩa cách mạng. Nguyễn Văn Thông cùng anh em cách mạng
đưa Châu Văn Phú cùng toàn thể anh em từ đồn Phước Khánh về
đến căn cứ cách mạng Sở Dừa an toàn. Như vậy, đồng chí Nguyễn
Văn Thông đã thực hiện thành công kế hoạch dám nghĩ, dám làm,
đưa được các anh em cùng vũ khí, đạn dược từ chính quyền địch
tay sai trở về chính nghĩa cách mạng, với nhân dân; đặc biệt đã
tiêu diệt tên đội Lạc ở đồn Phước Khánh đã từng gây bao thảm
cảnh, đau thương, mất mát đối với người dân xã Phước Khánh và
huyện Long Thành.
Sau khi đồn Phước Khánh bị tiêu diệt, Chi bộ xã Phước Khánh
chuẩn bị đưa đoàn viên cốt cán lên thay thế. Chi bộ Phước Khánh
được bổ sung thêm lực lượng thanh niên nòng cốt như Nguyễn
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.134, 135.
108

11.9 Page 109

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Minh Ninh, Nguyễn Văn Đức... 1 để tiếp tục lãnh đạo nhân dân
kháng chiến chống chính quyền Sài Gòn.
Tuy nhiên, đến ngày 11-10-1955, Nguyễn Văn Thông bị
tên Nhung2 chỉ điểm bắt cùng với các anh Nguyễn Tri Phương,
Nguyễn Văn Chính, Đào Văn Linh. Nguyễn Văn Thông bị địch
giam cầm ở ngục Catina Sài Gòn tra tấn rất dã man, thừa chết thiếu
sống, nhưng đồng chí giữ gìn khí thiết của người cách mạng. Ở
Sài Gòn, Nguyễn Văn Thông bị địch giải qua nhiều địa điểm khác
nhau như nhà tù Catina, căng Gia Định; đến 17-1-1956 chúng đưa
Nguyễn Văn Thông về nhà lao Tân Hiệp ở Biên Hòa. Tại nhà lao
Tân Hiệp, Nguyễn Văn Thông đã mốc nối, liên lạc với Đảng bộ
nhà lao, gia đình, với Huyện ủy Long Thành và tham gia tổ chức
thoát khỏi nhà lao Tân Hiệp vào ngày 2-12-1956 thành công, với
hàng trăm chiến sĩ cách mạng lần lượt trở về tổ chức, địa phương
bằng nhiều cách thức khác nhau. Cuộc thoát khỏi nhà lao Tân
Hiệp có 462 cán bộ, đảng viên, người dân yêu nước cùng 42 khẩu
súng, tăng cường hơn nữa sức chiến đấu cho tổ chức đảng, đảng
viên lúc bấy giờ và ở xã Phước Khánh.
Đến đầu năm 1957, Huyện ủy Long Thành đã bố trí Nguyễn
Văn Thông công tác ở huyện phụ trách các xã vùng IV, trong đó
có xã Phước Khánh. Đoàn cán bộ lãnh đạo vùng IV gồm các đồng
chí Châu Minh Sỹ - Ủy viên Thường vụ Huyện ủy làm trưởng
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.141.
2  Tuy nhiên, về sau tên Đào Văn Nhung thực sự cải tà quy chánh, không làm
tay sai cho giặc, hai con trai của ông ta vào bộ đội huyện chiến đấu kiên cường,
rồi anh dũng hy sinh. Đến lúc qua đời, ông ta vẫn giữ trọn lời hứa không làm tay
sai cho giặc.
109

11.10 Page 110

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đoàn, Trần Văn Hiệp - Huyện ủy viên làm phó trưởng đoàn, cùng
Lê Văn Lộ, Đoàn Văn Kinh và Nguyễn Văn Thông.
Ở địa bàn xã Phước Khánh do Nguyễn Văn Thông là cán bộ
của huyện chi viện phụ trách. Khi về xã Phước Khánh, Nguyễn
Văn Thông đã bám trụ các gia đình bao bọc, che chở cách mạng
như gia đình ông Phạm Văn Tiến, Dương Văn Làm, Đỗ Tấn Nữa,
Nguyễn Văn Hoàng... Con trai ông Phạm Văn Tiến là Phạm Văn
Minh trở thành cận vệ cho Nguyễn Văn Thông và hy sinh năm
1968. Nguyễn Văn Thông thường xuyên ăn ở nhà ông Phạm Văn
Tiến, hoạt động cách mạng tại địa phương, mà địch tại Phước
Khánh không hề hay biết.
Người dân ở Phước Khánh ủng hộ hết mình cho kháng chiến,
trong đó có ông Dương Văn Làm là em cùng cha khác mẹ với ông
Dương Văn Dương và Dương Văn Hà chỉ huy bộ đội Bình Xuyên
thời kháng chiến chống Pháp tái xâm lược. Với sự đóng góp của
mình, Dương Văn Làm trở thành đảng viên Đảng Lao động Việt
Nam, trở thành Bí thư Chi bộ xã Phước Khánh và anh dũng hy
sinh năm 19621. Cuối tháng 10-1959, người đứng đầu Huyện ủy
Long Thành đầu hàng giặc2, nhiều cán bộ cao cấp của huyện, các
xã, trong đó có xã Phước Khánh, cơ sở cách mạng, người dân
cảm tình với Đảng, giúp đỡ cách mạng bị bắt bớ, tra khảo dã man,
nhiều cán bộ, chiến sĩ hy sinh, người dân bị bắn giết. Đến cuối
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.170, 171.
2  Trần Xuân Hà (Hà Tư) - Bí thư Huyện ủy Long Thành, Hai Giò - Bí thư xã
Phú Hữu đầu hàng giặc gây bao tổn thất cán bộ, chiến sĩ, người dân (khoảng 300
người) ở huyện Long Thành nói chung, xã Phước Khánh nói riêng.
110

12 Pages 111-120

▲back to top

12.1 Page 111

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
năm 1959, Huyện ủy Long Thành hoàn toàn bị mất liên lạc với
Tỉnh ủy Biên Hòa.
Ngày 9-9-1960, chính quyền Sài Gòn tách huyện Long Thành
thành hai huyện là huyện Long Thành và huyện Nhơn Trạch. Cuối
năm đó, Tỉnh ủy Biên Hòa có chủ trương tách huyện Long Thành,
lập thêm huyện Nhơn Trạch theo ranh giới của chính quyền Sài
Gòn để thuận lợi trong công tác lãnh đạo kháng chiến. Trước đó,
Tỉnh ủy Biên Hòa cử Nguyễn Trọng Cát, Vũ Hồng Phô tìm cách
bắt liên lạc với Huyện ủy Long Thành ở xóm Hố, xã Phú Hội để
tiếp tục lãnh đạo cách mạng ở huyện Long Thành.
Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy Biên Hòa, huyện mới
Nhơn Trạch thành lập do Võ Văn Định giữ chức vụ Bí thư Huyện
ủy, Nguyễn Văn Thông giữ chức vụ Phó Bí thư Huyện ủy; Ủy
viên Thường vụ gồm Phạm Minh Chính, Nguyễn Văn Liềm; các
đồng chí huyện ủy viên gồm Trần Văn Thọ, Nguyễn Thanh Vân,
Nguyễn Văn Sơn, Nguyễn Văn Sương, Nguyễn Văn Bền, Nguyễn
Văn Quang.
Năm 1960, Nguyễn Văn Thông về địa phương phụ trách chủ
yếu xã Phước Khánh, Phú Hữu... trong điều kiện các xã không
còn lực lượng vũ trang mật, không có vũ khí, thiếu cơ sở cách
mạng... Sự truy bức của chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm ở
các xã này rất dã man theo chính sách tố cộng, diệt cộng. Sự căm
phẫn của người dân Phước Khánh đối với chính quyền Sài Gòn ở
địa phương này dâng lên cuồn cuộn, ngọn lửa yêu nước sục sôi.
Nguyễn Văn Thông tập hợp gần 30 người như Phan Lố, Nguyễn
Văn Em, Đoàn Thanh Toàn, Dương Thị Điếc... tiến hành diệt ác,
phá kìm đồng loạt ở các xã Phước Khánh, Phú Hữu...
111

12.2 Page 112

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đến 3-1961, Huyện ủy tăng cường cho vùng IV, trong đó có
xã Phước Khánh tổ chức vũ trang có 2 súng trường do anh Đoàn
Danh Dự làm tổ trưởng. Phan Thị Chi là cán bộ Phụ nữ tỉnh Biên
Hòa được bố trí xuống vùng IV cùng đồng chí Nguyễn Văn Thông
lãnh đạo phong trào đấu tranh, nhất là diệt ác trừ gian, phá thế kìm
kẹp của chính quyền Sài Gòn ở Phước Khánh.
Lúc bấy giờ, ở Phước Khánh có tên Mười Chục là trưởng ấp
làm tình báo ngầm, từng chỉ điểm để địch bắt một số người mà
chúng nghi có liên hệ với cách mạng, đặc biệt tên này luôn giám
sát nhân dân địa phương, nên phong trào đấu tranh của người dân
Phước Khánh khó phát triển. Trước tình hình này, Nguyễn Văn
Thông và Phan Thị Chi trực tiếp về ấp Chợ của Phước Khánh tổ
chức tiêu diệt tên Việt gian này. Sau khi khảo sát, xin ý kiến cấp
trên, Nguyễn Văn Thông cùng khoảng 30 thanh niên yêu nước
đã tiêu diệt tên Mười Chục tại nhà riêng của hắn ở ấp Chợ. Nhờ
đó, phong trào đấu tranh ở Phước Khánh từ bước phát triển ở giai
đoạn sau.
Lực lượng thanh niên cốt cán ở Phước Khánh và Phú Hữu
khoảng 50 người được rút ra Sở Dừa, đã tăng cường lực lượng
ở các địa phương này lên 80 người. Một số thanh niên được đưa
về huyện tăng cường cho đơn vị 19/5, một số anh em được bồi
dưỡng trong thực tiễn ở địa phương trở thành cán bộ nòng cốt về
sau1. Căn cứ Sở Dừa hình thành từ thời chống Pháp tái xâm lược,
có diện tích khoảng 135ha tọa lạc trên phạm vi khá rộng từ Tắc
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.190.
112

12.3 Page 113

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Lồ Ồ kéo dài đến Bông Sạn mà ngày nay ở ấp 2 giáp với ấp 1 xã
Phước Khánh1.
Ngày 20-5-1961, Nguyễn Văn Thông lãnh đạo anh em Phước
Khánh tổ chức công tác vũ trang tuyên truyền, tiêu diệt tên Tường
là ác ôn giết hại nhiều đồng bào, chiến sĩ ở Phước Khánh; qua đó,
đã cánh cáo, giải tán bộ máy tề ở ấp Chợ, ấp Đèn Xanh, ấp Đạo...
Nguyễn Văn Thông, Phan Thị Chi vận động hàng chục thanh niên
gia nhập bộ đội giải phóng, tăng cường lực lượng cách mạng đối
với địa bàn Phước Khánh.
Trước sự ruồng bố, càn quét của quân đội Sài Gòn vào địa
bàn xã Phước Khánh, tháng 1-1962, du kích xã Phước Khánh
tổ chức phục kích tấn công trung đội dân vệ Phước Khánh có
38 tên tại vườn dừa Tám Đèo (khu xóm Giồng). Lực lượng du
kích xã Phước Khánh do Tám Bình, Tám Nù - Xã đội trưởng
xã Bình Khánh, huyện Cận Giờ phối hợp cùng 30 chiến sĩ xã
Phước Khánh với 10 khẩu súng tấn công địch. Trong trận đánh
này, có 3 chiến sĩ du kích hy sinh, nhưng đã làm cho quân đội Sài
Gòn hoang mang lo sợ, hạn chế các cuộc càn quét, bố ráp vào xã
Phước Khánh2.
Ngày 3-2-1962, Ban Thường vụ Huyện Nhơn Trạch họp và
quyết định một số nhiệm vụ đấu tranh chống chính quyền Sài
Gòn. Phát động toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong huyện mở
1  Ý kiến nhân chứng Nguyễn Văn Xuân (Ba Xuân) - Nguyên Bí thư, Chủ tịch
huyện Long Thành năm 1978-1983, hiện cư ngụ tại ấp 4 xã Long Thọ.
2  Ý kiến nhân chứng Nguyễn Văn Xuân (Ba Xuân) - Nguyên Bí thư, Chủ tịch
huyện Long Thành năm 1978-1983, hiện cư ngụ tại ấp 4 xã Long Thọ.
113

12.4 Page 114

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đợt đồng loạt phá ấp chiến lược. Hoạt động phá ấp chiến lược
chú trọng thu toàn bộ cọc sắt, dây kẽm gai để xây dựng ô, ụ chiến
đấu gắn với phong trào “bao vây, uy hiếp đồn bót” của địch ở địa
phương. Phong trào phá nội dung và hình thức hàng chục ấp chiến
lược rộ lên liên tục ở cả những vùng sâu như Phước Khánh, Phú
Hữu, Đại Phước1. Cách mạng đã giáo dục, răn đe, cảnh cáo tề ấp,
xã, diệt một số tên ác ôn. Việc diệt ác, trừ gian, cách mạng từng
bước phá thế kìm kẹp, nhất là ở ấp chiến lược của địch trên địa
bàn xã Phước Khánh.
Ngày 18-5-1962, Đại hội Mặt trận Dân tộc giải phóng huyện
Nhơn Trạch khai mạc, có gần 30 đoàn đại biểu xã, cơ quan, ban
ngành trên địa bàn huyện với 250 đại biểu tham dự, trong đó có
đại diện của xã Phước Khánh. Đại hội thông qua lời kêu gọi toàn
thể đồng bào trong huyện vùng lên liên tục phá toàn diện quốc
sách ấp chiến lược của địch, giành chính quyền, làm chủ các xóm
ấp, đem hết sức người sức của phục vụ kháng chiến góp phần vào
sự nghiệp giải phóng quê hương2. Ngày 19-5-1962, Huyện Nhơn
Trạch tổ chức mít tinh mừng Đại hội Mặt trận Dân tộc giải phóng
huyện thành công tốt đẹp ở xã Phước An, đã thu hút hàng ngàn
bà con từ các xã xung quanh về tham dự đông đảo, trong đó có
người dân xã Phước Khánh. Ủy ban Mặt trận Dân tộc giải phóng
huyện Nhơn Trạch ra mắt đồng bào huyện, người dân trong huyện
vui mừng, nhất là từ các xã vùng gần chiến khu như Phước An,
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.206.
2  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.208.
114

12.5 Page 115

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Phước Khánh, Phú Hữu... đều biểu thị quyết tâm thực hiện lời kêu
gọi của Mặt trận Tổ quốc huyện chống chính quyền Mỹ - Diệm.
Mặt trận giải phóng huyện Nhơn Trạch ra đời đã đánh dấu
bước phát triển mới của phong trào cách mạng ở địa phương.
Đồng bào phấn khởi càng ra sức đóng góp sức người sức của, hầu
hết các xã trong toàn huyện đều đóng góp đầy đủ số lương thực,
thực phẩm, nhiều nhất là các xã Phước Khánh, ... tại xã Phước
Khánh đồng bào chở về huyện đóng góp 520 giạ lúa1 đáp ứng nhu
lương thực đối với kháng chiến.
Dưới sự lãnh đạo của các đồng chí Dương Văn Làm - Bí
thư Chi bộ (1960-1963), Nguyễn Văn Nào giữ chức vụ Bí thư
(1963-1966), Nguyễn Hoàng Thân giữ chức vụ Bí thư năm 1966,
Nguyễn Văn Hòa giữ chức vụ Bí thư (1966-1970), Nguyễn Văn
Cường giữ chức vụ Bí thư năm 1971, Nguyễn Văn Thuận - Bí thư
(1972-1975), đồng bào, cán bộ vận chuyển lúa về huyện phải đi
vào ban đêm rất vất vả, nhưng mọi người đều vui vẻ, phấn khởi
đóng góp cho cách mạng.
Tháng 4-1963, lực lượng du kích cùng với 40 thanh niên xã
Phước Khánh, trong một đêm đã phá hoàn toàn 3 chiếc cầu giao
thông đường bộ, cắt đứt đường giao thông trên bộ, làm cho địch
đi lại khó khăn, hạn chế chúng càn quét vào xã. Lực lượng du kích
Phước Khánh hỗ trợ đồng bào 9 lần phá ấp chiến lược trong suốt 3
tháng liền, phá banh hơn 3.000m hàng rào kẽm gai của 2 ấp chiến
lược, buộc địch phải bỏ việc xây dựng thêm đồn bót mới.
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.252.
115

12.6 Page 116

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đêm 23 rạng sáng 24-11-1963, đồng bào cùng du kích xã
Phước Khánh nổi dậy phá ấp chiến lược, diệt hai tên ác ôn Nguyễn
Đình Huề và Võ Văn Tường, bắt sống toàn bộ dân vệ, thu 15 súng
các loại1 gây thanh thế cho phong trào đấu tranh phá ấp chiến lược
của quân dân Phước Khánh.
Để tăng cường bám trụ địa bàn chống địch và tay sai, Huyện
ủy Nhơn Trạch nhân rộng việc đào hầm bí mật ở các xã bị địch kìm
kẹp như Đại Phước, Phước Khánh... để cán bộ, chiến sĩ bám trụ
và chiến đấu. Dọc theo đường 17, vùng Lòng Chảo Nhơn Trạch,
nhiều hầm bí mật lớn nhỏ được xây dựng để chứa vũ khí, cất giữ
tài liệu góp phần rất quan trọng cho du kích, bộ đội đánh địch.
Nhờ có sự phối hợp của lực lượng vũ trang huyện, du kích xã
Phước Khánh đã tổ chức nhiều hoạt động trấn áp, diệt ác, trừ gian,
phá thế kìm kẹp của địch góp phần phá vỡ các ấp chiến lược của
chính quyền Sài Gòn ở xung quanh xã Phước Khánh. Đến tháng
10-1964, phong trào cách mạng toàn huyện và xã Phước Khánh
phát triển khá toàn diện, vững chắc. Mạng lưới ấp chiến lược trên
địa bàn xung quanh xã Phước Khánh bị phá rã từng mảng lớn,
công tác binh vận của địa phương từng bước phát huy tác dụng.
Tháng 5-1964, lực lượng du kích xã chặn đánh 1 trung đội
địch càn vào Phước Khánh, quân ta đã tiêu diệt 3 tên địch, thu 4
súng, cuộc càn của chúng bị thất bại hoàn toàn, tạo niềm tin cho
người dân địa phương.
Vụ thảm sát của đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn vào
chiều ngày 27-9-1964 tại ngã ba Giồng Sắn nơi tiếp giáp các xã
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr. 271.
116

12.7 Page 117

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Phước Khánh, Phú Hữu, Vĩnh Thanh làm cho 536 người thường
dân vô tội thiệt mạng1, làm cho tội ác của quân xâm lược và tay
sai thêm chồng chất, gây căm phẫn đối với người dân Phước
Khánh, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Biên Hòa và cả dân tộc Việt Nam,
thế giới.
Tháng 12-1964, theo chỉ đạo của Huyện ủy Nhơn Trạch, hội
đồng lương thực đã chuyển về tỉnh 400 tấn lương thực để góp vào
kháng chiến. Tại đồi Tâm Tình thuộc xã Phước Thái, tối nào cũng
có từ 100 đến 200 dân công vận chuyển lương thực, thực phẩm,
trong số này có 50 người là đồng bào dân tộc thiểu số. Huyện ủy
còn cử 1 đội dân công hỏa tuyến gồm 120 anh chị em và cử đồng
chí Tư Mùi phụ trách. Đồng bào các xã trong huyện thi đua đóng
góp lương thực, thực phẩm. Ủy ban nhân dân xã Phước Khánh
phải xây dựng thêm 4 kho, mỗi kho chứa tới 10 tấn lúa2 đáp ứng
yêu cầu cách mạng trong tình hình mới.
1  Theo thống kê, có 536 thường dân vô tội bị chết do bom đạn của quân Mỹ,
quân đội Sài Gòn. Những người dân thiệt mạng này ở huyện Nhà Bè, Cần Giờ
(Sài Gòn), các tỉnh Long An, Kiên Giang, Tiền Giang, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng
Tàu... và một số ở các xã Vĩnh Thanh, Phước Khánh, Phú Hữu, Đại Phước...
huyện Nhơn Trạch. Tất cả 536 thường dân thiệt mạng này là người dân làm nghề
đánh bắt cá tôm, kiếm củi, buôn bán trên ghe, chuyên chở hàng hóa... đang cập
bến ở ngã ba Gồng Sắn chờ con nước tiếp tục di chuyển. Tuy nhiên, vào khoảng
16 giờ ngày 27-9-1964, 3 chiếc máy bay của địch đã trút hàng loạt bom xuống
ngã ba sông Giồng Sắn - nơi hơn 100 ghe, xuồng của người dân đang đậu, hàng
loạt tiếng nổ long trời, lở đất, cây cối ngã nghiêng, nhiều cột khói đen cháy tàu,
cột nước bốc cao hàng chục mét, nhiều tiếng gào thét, kêu khóc, đau đớn vang
lên của những người dân vô tội bị trúng bom đạn giặc. Tiếng trẻ thơ tìm mẹ, tiếng
vợ gọi chồng vang lên ở ngã ba sông Ông Kèo, gây nên cảnh tang tốc ở một vùng
quê tĩnh lặng.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.282, 283.
117

12.8 Page 118

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Với chiến thắng của quân dân ta ở Bình Giã1 (cuối năm 1964,
đầu năm 1965), An Lão2 (1964), Ba Gia3 (1965), Đồng Xoài4
(1965), chiến lược chiến tranh đặc biệt của đế quốc Mỹ (1961-
1965) với quốc sách ấp chiến lược bị phá sản hoàn toàn, trong đó
có sự đóng góp của quân dân xã Phước Khánh.
Nhìn chung giai đoạn 1954-1965, quân dân Phước Khánh
chủ động thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng về Hiệp
định Giơnevơ, “kháng chiến kiến quốc” đáp ứng yêu cầu tình hình
cách mạng mới. Với vị trí tiếp giáp cơ quan đầu não của đế quốc
Mỹ và chính quyền Sài Gòn, cách huyện Nhà Bè 2km qua sông
Lòng Tàu nên Phước Khánh chịu nặng nề các cuộc hành quân càn
quét, “chà đi xác lại” của kẻ thù, nhưng quân dân nơi đây sáng tạo,
linh hoạt trong chiến đấu tiêu biểu là sự kiện Nguyễn Văn Thông
vận dụng hiệu quả công tác địch vận đối với Châu Văn Phú hạ đồn
Phước Khánh, dẫn đông đảo binh sĩ chính quyền Sài Gòn trở về
với chính nghĩa cách mạng, làm tiền đề xây dựng lực lượng quân
sự kháng chiến lâu dài. Tiếp đến, thực hiện chủ trương của huyện
ủy Nhơn Trạch phá hỏng, phá rã ấp chiến lược của đế quốc Mỹ và
tay sai, quân dân Phước Khánh hăng hái đi đầu làm cho địch “ăn
không ngon, ngủ không yên” trên địa bàn Phước Khánh và các xã
lân cận. Sau thắng lợi chiến tranh đặc biệt của quân ta nói chung,
cán bộ, chiến sĩ, người dân Phước Khánh nói riêng; vùng đất này
chuẩn bị bước vào cuộc chiến đấu mới 10 năm với nhiều gay go,
ác liệt với quân Mỹ, quân đồng minh Mỹ và tay sai của chúng từ
1965-1975.
1  Bình Giã hiện nay là xã Bình Giã, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
2  An Lão hiện nay là huyện An Lão, tỉnh Bình Định.
3  Ba Gia hiện nay thuộc xã Tịnh Đông, huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi.
4  Đồng Xoài hiện nay là thành phố Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước.
118

12.9 Page 119

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
II. CHIẾN ĐẤU CHỐNG ĐẾ QUỐC MỸ VÀ CHÍNH
QUYỀN SÀI GÒN (1965-1975)
1. Chiến đấu chống các chiến lược chiến tranh của đế quốc
Mỹ và chính quyền Sài Gòn (1965-1973)
Để tiếp tục can thiệp vào nước ta, leo thang chiến tranh phá
hoại miền Bắc, đế quốc Mỹ thực hiện chiến lược chiến tranh cục
bộ với quy mô, cường độ ác liệt hơn nhiều lần so với chiến tranh
đặc biệt. Chiến lược Chiến tranh cục bộ là loại hình chiến tranh
xâm lược thực dân kiểu mới, được tiến hành bằng quân Mỹ, quân
đồng minh Mỹ và quân đội Sài Gòn với phương tiện chiến tranh
hiện đại1. Được đế quốc Mỹ hỗ trợ mọi mặt, chính quyền Sài Gòn
thực hiện kế hoạch bình định cấp tốc. Tiểu khu Biên Hòa chọn
Long Thành - Nhơn Trạch, Tân Uyên để thực hiện kế hoạch này.
Địch chọn hai huyện Long Thành, Nhơn Trạch làm thí điểm âm
mưu “tiêu diệt hạ tầng Cộng sản”; chúng đưa các đoàn bình định
nông thôn về các địa phương này. Tuy nhiên, chúng nhận định
thực hiện âm mưu “tiêu diệt hạ tầng Cộng sản” là điều không
hề dễ dàng. Tên quận trưởng Long Thành Nguyễn Văn Huy nói:
“Đánh Việt Cộng trong rừng sâu đã là việc khó, việc tìm ra và
phá vỡ cơ sở nuôi Việt Cộng ở trong ấp còn khó hơn nhiều, vì họ
1  Thủ đoạn của chiến tranh này là Mỹ nhanh chóng tạo ra ưu thế về binh lực và
hỏa lực có thể áp đảo quân chủ lực ta bằng chiến lược: “Tìm diệt”, “bình định”
giành thế chủ động trên chiến trường, đẩy quân ta về phòng ngự, buộc ta phải
phân tán nhỏ... làm cho chiến tranh tàn lụi dần. Âm mưu của nó là nhằm nhanh
chóng tạo ưu thế về quân sự, giành lại thế chủ động trên chiến trường, đẩy lùi lực
lượng cách mạng của ta về phía phòng ngự, buộc ta phải phân tán nhỏ, hoặc lui
về biên giới, đi kết kết thúc chiến tranh.
119

12.10 Page 120

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
được dân tin yêu, bảo vệ”1. Điều này đã bộc lộ rõ ràng tính chất
phi nghĩa của cuộc chiến tranh do đế quốc Mỹ và chính quyền Sài
Gòn gây ra đối với người dân Long Thành, Nhơn Trạch.
Trước sự xâm lược toàn diện nước ta của đế quốc Mỹ, ngày
17-7-1966 Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi nhân dân cả nước
quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Người nói rõ: Đế quốc
Mỹ dã man, gây ra chiến tranh xâm lược hòng ăn c­ướp nước ta,
nhưng chúng đang thua to. Chúng ồ ạt mang gần 30 vạn quân
viễn chinh vào miền Nam nước ta. Chúng nuôi dư­ ỡng ngụy quyền
ngụy quân làm công cụ hại dân phản nước. Chúng dùng những
phương tiện chiến tranh cực kỳ man rợ, như­ chất độc hóa học,
bom napan,... Chúng dùng chính sách đốt sạch, giết sạch, phá
sạch. Bằng những tội ác ấy, chúng hòng khuất phục đồng bào
miền Nam ta... Nhưn­ g dưới sự lãnh đạo kiên quyết và khôn khéo
của Mặt trận Dân tộc giải phóng, quân và dân miền Nam ta đoàn
kết chặt chẽ, chiến đấu anh dũng, đã thắng lợi vẻ vang và quyết
tâm chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn, để giải phóng miền Nam,
bảo vệ miền Bắc, tiến tới thống nhất nước nhà... Chiến tranh có
thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải
Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân
dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự
do. Đến ngày thắng lợi, nhân dân ta sẽ xây dựng lại đất nước ta
đàng hoàng hơn, to đẹp hơn!2.
Trước năm 1965, ở Phước Khánh có 1 trung đội quân chính
quyền Sài Gòn (lính bảo an). Từ năm 1965-1967, chính quyền Sài
1  Đảng bộ huyện Long Thành (2015), Lịch sử Đảng bộ huyện Long Thành
(1930-2015), Nxb Đồng Nai, tr.263.
2  Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 15, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, tr.130.
120

13 Pages 121-130

▲back to top

13.1 Page 121

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Gòn đưa thêm 1 đại đội lính yếu điểm (lính biệt khu thủ đô) đóng
ở Phước Khánh. Ban đầu chúng đóng 1 đồn tại ấp Nhà Thờ, về
sau đóng thêm 2 đồn ở ấp Phước Vĩnh, thành lập thêm 1 trung đội
nghĩa quân. Năm 1969, lính biệt khu thủ đô rút đi, chúng đưa tiểu
đoàn 51 biệt động quân, thuộc liên đoàn 6 quân đội Sài Gòn đến
đóng quân ở Phước Khánh. Đến cuối năm 1971, tiểu đoàn 51 biệt
động quân rút đi, tiểu đoàn 52 biệt động quân Sài Gòn thay thế
đóng quân ở Phước Khánh; ngoài ra, còn có sư đoàn 18, đại đội
999 đặc khu Rừng Sác của quân đội Sài Gòn trú đóng để bao vây,
phong tỏa lực lượng cách mạng ở xã Phước Khánh1.
Chi bộ Phước Khánh phối hợp cùng Đoàn 10 với một số nội
dung lãnh đạo, chỉ đạo đánh giặc như du kích xã hỗ trợ nắm thông
tin của địch, cung cấp lương thực, thực phẩm cho bộ đội. Ở khu
Rừng Sác địch tăng cường cướp phá, chỉ trong vòng nửa tháng
2-1966, chúng đã 4 lần càn sang xã Phước Khánh, mỗi lần chúng
cướp đi hàng trăm gà vịt, trâu bò, lấy đi hàng tấn gạo. Đồng bào ở
đây thường than thở: Làm vất vả cả năm, địch tràn sang chỉ vài giờ
là mất hết, thế này thì trời đất có mắt hay không? Đồng chí Hòa
xã đội trưởng Phước Khánh bàn kế hoạch cùng anh em phải đón
đánh địch. Ngày 27-2-1966, khi nghe tiếng máy của thuyền địch
từ khu Nhà Bè chạy sang; các chiến sĩ ta phân công ém quân gần
khu vườn trại vịt nhà bác Tám. Khi thuyền vừa cặp bến, địch bắn
như vãi trấu vào các xóm để hăm dọa, rồi chia nhau đi cướp tài
sản của dân làng. Một toán đến chuồng vịt, thấy vịt nhiều, chúng
xông vào đuổi bắt. Chờ cho bọn lính tay thì ôm vịt, súng đeo vai,
các chiến sĩ ta mới nổ súng, rồi xông ra đánh giáp lá cà. Cả tiểu
1  Nhân chứng Trịnh Văn Hoàng, nguyên cán bộ xã Phước Khánh.
121

13.2 Page 122

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đội địch bị diệt, ta thu 4 khẩu súng Ga-răng, 2 khẩu cạc-bin, 2 trái
lựu đạn. Rồi sau đó, các chiến sĩ ta dùng súng vừa lấy được của
địch, đón đánh bọn chúng càn vào ấp Nhà thờ và ấp Phước Vĩnh,
địch bỏ cả trâu bò, thóc lúa chạy ra ghe, rút về Nhà Bè. Được tin
8 du kích xã Phước Khánh đã đánh lui 1 đại đội lính Mỹ, diệt 13
tên, đồng chí Nguyễn Văn Thông - Bí thư Huyện ủy ra tận nơi để
rút kinh nghiệm trận đánh, đồng thời quyết định tặng lại xã Phước
Khánh 2 khẩu cạc-bin và chiến lợi phẩm vũ khí thu được1, tạo khí
thế, niềm tin mới đối với quân dân Phước Khánh đương đầu với
đế quốc Mỹ và tay sai.
Xã Phước Khánh ôm phần lớn sông Lòng Tàu - Tuyến đường
huyết mạch nối sông Đồng Tranh, Rừng Sác với sông Nhà Bè
và sông Sài Gòn. Theo Điện số 370/TGK, ngày 22-9-1966 của
Quân ủy Miền xác định tính chất của Đặc khu Rừng Sác là một
khu quân sự chứ không phải Quân khu, có một cấp ủy phụ trách
cả về quân chính và phong trào cách mạng địa phương. Địa bàn
hoạt động của Đặc khu Rừng Sác trải rộng trên 10 xã, chia làm 2
khu: Khu A ở phía Đông sông Lòng Tàu, khu B ở phía Tây sông
Lòng Tàu. Sau một thời gian, mỗi xã đều có một tiểu đội du kích
như Phước Khánh, Phú Hữu. Đảng bộ Đặc khu có 372 đảng viên,
trong đó có 69 người thuộc 10 chi bộ xã2 nói chung, xã Phước
Khánh nói riêng. Du kích mỗi xã có từ 5 đến 10 người, xây dựng
lực lượng theo phương châm “không chiến đấu không thành du
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.312, 313.
2  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.37.
122

13.3 Page 123

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
kích”. Các xã Phước Khánh, Phú Hữu, Long Sơn là những xã có
hoạt động du kích mạnh, có thời gian, đội viên du kích lên đến 20
người1. Du kích xã Phước Khánh có nhiều đóng góp đối với lực
lượng chiến đấu Đặc khu Rừng Sác trên khu vực sông Lòng Tàu.
Du kích xã Phước Khánh có 9 người góp phần quan trọng đối với
hoạt động quân sự của Đoàn 10 trên địa bàn chiến khu Phước An.
Đến giữa tháng 4-1966, Trung ương Cục miền Nam và Quân
ủy Miền quyết định thành lập Đặc khu Rừng Sác. Đặc khu Rừng
Sác mang tên Đoàn 10 (đặc công thủy) ban đầu có 614 chiến sĩ,
sau đó tăng dần lực lượng, phần đông chiến sĩ là đảng viên. Bên
cạnh đó, Đặc khu Rừng Sác có 10 chi bộ ở các xã với 67 đảng
viên, trong đó có xã Phước Khánh có 8 đảng viên.
Tháng 9-1966, Nha cảnh sát Đô thành thông báo treo thưởng
10.000đ cho nhân viên nào bắt và giết được 1 “Việt Cộng”. Đồng
thời, giám đốc cảnh sát Sài Gòn ra một thông báo, đồng bào tự
tay hạ sát hoặc chỉ cho cơ quan an ninh bắt được một “Việt Cộng”
được thưởng từ 50-100.000đ, hoặc ai tiếp tế cho “Việt Cộng” 1 lít
gạo cũng bị tử hình. Các thủ đoạn này của chính quyền Sài Gòn đã
làm tình hình cách mạng trên địa bàn xã Phước Khánh càng thêm
khắc nghiệt, thử thách lòng người dân nơi đây, đồng thời cũng là
phép thử đối với tinh thần gan dạ, sáng tạo của du kích xã và lực
lượng bộ đội Đoàn 10.
Để phù hợp với tình hình mới của cuộc chiến đấu chống chiến
tranh cục bộ của đế quốc Mỹ, Khu ủy miền Đông tiến hành sắp
1  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.39.
123

13.4 Page 124

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
xếp lại các đơn vị hành chính để phù hợp với chiến trường. Ngày
9-10-1966, Tỉnh ủy Biên Hòa (U3) ra quyết định số 028/QĐ sáp
nhập hai huyện Long Thành và Nhơn Trạch thành huyện Long
Thành1. Tháng 10-1966, hai du kích dùng trái phục kích lính Mỹ
càn vào xã Phước Khánh và đã tiêu diệt 6 lính Mỹ, tăng cường
niềm tin của cán bộ, chiến sĩ, người dân đối với cách mạng.
Để thực hiện nghị quyết thành lập đặc khu Rừng Sác, huyện
Long Thành cắt hai xã Phước Khánh và Phú Hữu giao về Đảng bộ
Đoàn 10. Đặc khu Rừng Sác sẽ lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động
du kích và phong trào quần chúng của xã Phước Khánh để hỗ trợ
tiến công địch về quân sự. Huyện ủy Long Thành sẽ đảm nhận
lãnh đạo, chỉ đạo xã Phước Khánh về phong trào đấu tranh chính
trị, công tác binh vận nhằm xây dựng lực lượng cách mạng quần
chúng, đấu tranh công khai đối với địch. Từ năm 1966 trở đi xã
Phước Khánh được sự lãnh đạo của Đặc khu Rừng Sác và Huyện
ủy Long Thành nhằm hoàn thành các nhiệm vụ chính trị, quân sự
do yêu cầu cách mạng mới đặt ra.
Đến tháng 12-1966, Ban Thường vụ Khu ủy miền Đông quyết
định nhập các địa phương Tỉnh ủy Biên Hòa (U3), tỉnh Bà Rịa
và Long Khánh, thành lập tỉnh Bà Biên. Xã Phước Khánh thuộc
huyện Long Thành, tỉnh Bà Biên. Địa bàn của xã Phước Khánh
nói riêng, khu vực Nhơn Trạch, Rừng Sác, sông Lòng Tàu nói
chung trở thành nơi càn quét liên tục của quân Mỹ, quân đồng
minh Mỹ và tay sai. Đơn vị vũ trang 19/5 của huyện Nhơn Trạch
cũ tích cực cùng đội du kích xã Phước Khánh, sau đó có thêm lực
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.224.
124

13.5 Page 125

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
lượng võ trang C240 của tỉnh Bà Biên tăng cường về địa phương.
Đầu mùa khô năm 1967, quân Mỹ cùng đồng minh và tay sai mở
nhiều cuộc hành quân càn quét vào khu vực đứng chân của các lực
lượng cách mạng ở Rừng Giồng, căn cứ Rừng Sác. Thâm độc nhất
là việc Mỹ sử dụng máy bay rải chất độc hóa học xuống nhiều khu
vực Phước Khánh, nhất là ở vùng dừa nước theo các sông Ông
Kèo, Ông Thuộc, Rạch Muỗi, nơi che chở đối với việc vận chuyển
lương thực, thực phẩm cho cách mạng của người dân.
Trước sự càn quét của quân Mỹ, đồng minh Mỹ, công tác
đấu tranh chính trị được Huyện ủy Long Thành lãnh đạo, chỉ đạo
thường xuyên trên địa bàn các xã và Phước Khánh. Chúng ta đã rải
hơn 200.000 truyền đơn bằng các ngôn ngữ Anh, Thái Lan, Việt
với nội dung cụ thể: Chiến tranh xâm lược của Mỹ là phi nghĩa
và đầy tội ác; cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam là chính
nghĩa. Truyền đơn kêu gọi binh sĩ chính quyền Sài Gòn buông
sung về nhà làm ăn, lính Mỹ và Thái Lan chống lệnh hành quân
bằng mọi cách, đấu tranh đòi về nước, tránh để chết vô nghĩa...
Ta cũng trực tiếp giáo dục gần 50.000 lượt binh sĩ các loại, khiến
hàng trăm lính Sài Gòn đào, rã ngũ1 góp phần hạn chế hỏa lực, sức
mạnh chiến tranh của đế quốc Mỹ và tay sai.
Ngày 21-7-1967, từ khu Nhà Bè địch tổ chức càn sang xã
Phước Khánh, chúng đổ quân bằng trực thăng vào địa bàn xã. Du
kích xã cùng bộ phận Đoàn 10 được chia thành 4 tổ do đồng chí
Sáu Chiến chỉ huy, dựa vào ô ụ, giao thông hào, các đồng chí du
kích đã chiến đấu với giặc suốt từ 9 giờ sáng đến 4 giờ chiều, các
1  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai, tr.235.
125

13.6 Page 126

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
chiến sĩ ta đã diệt được 38 tên giặc, trong đó có 19 lính Mỹ, bắn
rơi 2 trực thăng, thu 2 súng M16 và 1 súng côn 45. Trong trận
này, một mình đồng chí Sáu Chiến đã tiêu diệt 5 lính Mỹ, đồng
chí được tặng thưởng huân chương chiến công hạng ba của quân
khu1. Đây là chiến thắng vang dội của quân dân Phước Khánh làm
nức lòng, tạo niềm tin tất thắng của quân dân huyện Long Thành,
tỉnh Bà Biên trước sự xâm lược của đế quốc Mỹ, đồng minh Mỹ
và quân đội Sài Gòn.
Một trận đánh kết hợp chặt chẽ giữa Đoàn 10 và du kích địa
phương đó là kể từ ngày Đoàn 10 được thành lập, Phước Khánh
được cắt giao về Đoàn 10 lãnh đạo, từng gia đình của xã này trở
thành cơ sở cách mạng, người dân lo từng bữa cơm ăn, chén nước
uống, cung cấp tình hình, phương tiện xuồng ghe đi lại để Đoàn
10 đánh giặc, góp phần cùng Đoàn 10 lập được nhiều chiến công
vang dội2 trên vùng đất giàu truyền thống yêu nước. Đoàn 10
với Phước Khánh là hiện thực sống động tình “quân dân như cá
với nước”.
Tháng 8-1967, du kích xã Phước Khánh phục vụ Đoàn 10
đánh chìm 1 tàu lớn chở vũ khí trên sông Lòng Tàu giữa ban
ngày. Du kích xã đã chuyển 11 khẩu ĐKB từ sát sông Nhà Bè về
ấp Miễng Sành, bố trí canh gác, giữ bí mật cho trận đánh. Du kích
phối hợp Đoàn 10 bắn cháy kho xăng Nhà Bè suốt 16 giờ đồng hồ.
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.341.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.341.
126

13.7 Page 127

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm
1968, quân dân Phước Khánh phối hợp các lực lượng chủ lực cấp
trên Đoàn 10 chủ động tấn công vào các cơ sở quân sự của địch
trên địa bàn xã Phước Khánh và các vùng phụ cận. Các cơ sở cách
mạng trên địa bàn xã đã chuẩn bị cung cấp hàng tấn gạo, lương
thực, thực phẩm, quần áo, thuốc men... để du kích, bộ đội an tâm
chiến đấu đánh quân Mỹ, đồng minh Mỹ và tay sai.
Thi đua với phong trào đặc công, các đội săn tàu trên sông
của Đoàn 10 đánh thắng nhiều trận giòn giã, bắn cháy 7 tàu vận
tải từ 7-10 ngàn tấn của Mỹ. Chỉ riêng tháng 5-1968, Đoàn 10 đã
thực hiện 11 trận đánh. Trong đó nổi bật là trận đánh ác liệt ngày
19-5-1968, kỷ niệm Ngày sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong
trận này có sự phối hợp của pháo họa tiễn ĐKB (Trung đoàn 27),
xây dựng trận địa đặt trên bệ ngắm trực tiếp. Đơn vị bắn 4 trái họa
tiễn ĐKB đã được cải tiến vào tàu vận tải quân sự của địch trên
sông Lòng Tàu tại Rạch Bàng, xã Phước Khánh. Trong vòng 30
phút chiến đấu, Đội 2 đã bắn cháy 1 tàu dầu 10.000 tấn và 1 tàu
hàng quân sự 7.000 tấn trên khúc sông Độ Hòa - Rạch Bàng dài
3km. Tại ngã ba sông Đồng Tranh - Phước Khánh, một tổ hỏa lực
khác cũng bắn trọng thương 1 tàu LCM và 1 tàu dầu 7.000 tấn,
diệt nhiều sinh lực địch1. Để thực hiện các hoạt động quân sự này
của nhiều đơn vị cách mạng, quân dân Phước Khánh đã nghiên
cứu địa điểm, cung cấp thông tin chính xác của địch cho chiến sĩ
cách mạng, chuẩn bị các biện pháp dự phòng trước khi tiến hành
đánh địch.
1  Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh (2014), Lịch sử Trung đoàn 10 Rừng Sác
anh hùng (1966-2014), Nxb Quân đội nhân dân, tr.97.
127

13.8 Page 128

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Phước Khánh là một trong các xã vừa tham gia cuộc Tổng
tiến công và nổi dậy năm 1968, vừa góp phần quan trọng cung
cấp lương thực, thực phẩm cho huyện Long Thành và phân khu
để phục vụ chiến đấu. Sang đầu tháng 6-1968, do tình hình khó
khăn của Miền nhất là lương thực, thực phẩm. Phân khu ủy yêu
cầu Long Thành đóng góp lương thực, thực phẩm để giải quyết
chiến trường. Thực hiện chỉ thị của trên, đồng chí Tám Hà - Bí
thư Huyện ủy trực tiếp làm Chủ tịch hội đồng cung cấp. Rút Hai
Quang làm phó Chủ tịch hội đồng để thu lương thực, thực phẩm
ở các xã. Số lúa của xã Phước Long, Long Phước, Tam An, Phú
Hữu và Phước Khánh thu được bao nhiêu chuyển hết về trên. Số
lúa thu ở các xã còn lại thì cung cấp ở địa phương. Để bớt phần
vận chuyển, Huyện ủy chỉ đạo cho bộ đội đóng ở xã nào, thì xã đó
cung cấp luôn, rồi lập danh sách báo cáo về trên. Không đầy một
tháng, gần 2.000 tấn lương thực được chuyển về phân khu. Cửa
khẩu Bình Sơn, có ngày rút hàng ngàn lít gạo, hàng tấn thuốc và
nhu yếu phẩm1 cung cấp cho cách mạng.
Phát huy tinh thần đạt được sau đợt II của Tổng tiến công và
nổi dậy năm 1968, đợt III được mở màn đêm mùng 9-7-1968, hai
huyện Long Thành tiếp tục đồng loạt nổi dậy, chủ động bao vây
tấn công địch. Xã Phước Khánh phối hợp với Đoàn 10 đặt pháo
ở rạch Chà Là bắn sang khu Phú Xuân - Nhà Bè, làm cháy 2 bồn
xăng, làm sập một khu nhà lính, gây thiệt nặng nề cho địch. Ngày
20-7-1968, từ vị trí Phước Khánh cây Mắm ở rạch Chà Là, Đoàn
10 dưới sự chỉ huy của đồng chí Lê Bá Ước đặt ĐKB bắn sang
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.363, 364.
128

13.9 Page 129

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
khu Nhà Bè, làm cháy 2 bồn xăng, sập 1 nhà kho và 1 dãy nhà
lính1, làm cho địch hoang mang lo sợ.
Trong tháng 8-1968, theo chỉ thị của Bộ Chỉ huy, pháo của
Đặc công Rừng Sác phải giáng một đòn vào đầu não địch tại Sài
Gòn. Trên đất Phước Khánh, đồng chí Sáu Tao chỉ huy 2 khẩu
ĐKZ, có nhiệm vụ kiềm chế trận địa pháo Nhà Bè và sân bay
trực thăng trong căn cứ đặc khu Rừng Sác của địch2, tạo điều kiện
quân ta tấn công vào vị trí của địch theo kế hoạch.
Sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân năm
1968, quân Mỹ, quân đồng minh Mỹ, quân đội Sài Gòn tăng cường
khủng bố, cán quét trên địa bàn xã Phước Khánh. Ngoài các đồn
bót đã xây dựng từ trước trên địa bàn xã Phước Khánh, địch lập
thêm nhiều bót mới như bót rạch Chín Dày có 12 tên địch (Tắc
Chín Dày), đồn Gò Hai Tá có 12 tên, đồn rạch Ông Thuộc cạnh
nghĩa địa xóm Giồng có 12 tên3. Quân địch từ các bót, tua này tủa
ra càn quét, bố ráp lực lượng cách mạng; người dân ủng hộ cách
mạng, theo cách mạng đều bị chúng bắt bớ, tra khảo dã man.
Sang năm 1969, mặc dù phải đương đầu với những đợt đánh
phá ác liệt, những trận càn quét “chà đi xát lại” nhiều lần của địch,
chịu đựng mọi sự thiếu thốn, gian khổ vượt sức của con người,
nhưng cán bộ, chiến sĩ Đoàn 10, nhân dân xã Phước Khánh vẫn
kiên cường bám trụ địa bàn để chiến đấu theo phương châm “nắm
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.365.
2  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.82.
3  Ý kiến nhân chứng Nguyễn Văn Xuân (Ba Xuân) - Nguyên Bí thư, Chủ tịch
huyện Long Thành năm 1978-1983, hiện cư ngụ tại ấp 4 xã Long Thọ.
129

13.10 Page 130

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
thắt lưng địch mà đánh”. Trong bức thư viết bằng máu của Đội 6
gửi Ban Chỉ huy Đoàn 10 viết: “Chúng tôi quyết một tấc không
đi, một ly không rời, khi chưa có lệnh. Còn người còn chiến đấu,
còn người còn trận địa”, thể hiện quyết tâm của Đoàn 10 Rừng
Sác và quân dân Phước Khánh “không có gì quý hơn độc lập tự
do”. Mặc dù bị bao vây tứ phía, nhưng Đoàn 10, quân dân Phước
Khánh vẫn chủ động tác chiến đánh địch trong mọi tình huống.
Ban chỉ huy Đoàn 10 không những chỉ đạo chống càn, bảo vệ căn
cứ, bảo tồn lực lượng mà còn tìm mọi cách đánh sâu vào căn cứ
của địch. Tháng 6-1969, Đội 3 luồn sâu vào lòng địch, pháo kích
nhiều trận vào Bộ Tư lệnh quân đội Sài Gòn, kho xăng Nhà Bè,
gây cho địch một số thiệt hại. Những trận đánh này nhằm đập lại
luận điệu huênh hoang của quân Mỹ và tay sai rằng: Đã đẩy Việt
Cộng ra xa Sài Gòn, đã lột da Rừng Sác1, góp phần tuyên truyền
chiến thắng quân Mỹ, quân đồng minh Mỹ và quân đội Sài Gòn
của quân dân ta là điều chắc chắn.
Năm 1969, khó khăn trăm bề đối với cán bộ, chiến sĩ, người
dân ở Phước Khánh. Ngoài việc địch tăng cường càn quét, bố ráp
vào làng xóm, thì việc thiếu thốn vũ khí chiến đấu ngày càng gay
go. Để có nguyên liệu chế tạo lựu đạn, các chiến sĩ cách mạng
bất chấp hy sinh tính mạng, dũng cảm cưa bom chưa nổ để lấy
nguyên liệu chế tạo mìn. Để có trái, mỗi khi địch ném bom, bắn
pháo, đội du kích xã Phước Khánh cử những đồng chí có kinh
nghiệm tới khu vực quan sát và đếm trái để xác định được bao
nhiêu trái nổ và bao nhiêu trái chưa nổ. Công việc tháo gỡ, vận
1  Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh (2014), Lịch sử Trung đoàn 10 Rừng Sác
anh hùng (1966-2014), Nxb Quân đội nhân dân, tr.136.
130

14 Pages 131-140

▲back to top

14.1 Page 131

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
chuyện sau đó cực nhọc và nguy hiểm. Một lần 5 đồng chí chở
trái từ Phước Khánh về căn cứ nhưng chưa được nửa đường trái
nổ, cả 5 đồng chí hy sinh. Đồng chí Đông và Trung cưa trái bị nổ,
đều hy sinh1 để lại bao nổi tiếc thương đối với gia đình, đồng đội,
người dân Phước Khánh.
Tình hình Phước Khánh ngày càng căng thẳng hơn, địch tăng
cường đóng đồn bót, càn quét, bố ráp khắp địa bàn trong xã từ giữa
năm 1969. Song song với đóng đồn bót mới, địch còn sử nhiều
thủ đoạn thâm độc khác nhau để ly gián giữa người dân với cách
mạng, nhất là các gia đình cách mạng trong xã. Tháng 7-1969
địch đã điều liên đoàn 6 quân đội Sài Gòn về án ngữ ở Phước
Khánh. Trong xã chúng đóng hơn 30 chốt, lính địch phân chia
xuống các gia đình, nhất là gia đình cách mạng, mỗi nhà ba, bốn
tên. Khu 52 là trung tâm chỉ huy, máy bay lên xuống hàng ngày.
Bọn chỉ huy liên đoàn 6 biệt động quân còn ban thưởng 500đ đến
1.000đ cho binh lính thuộc quyền mà lấy được vợ là con em gia
đình cách mạng. Ngoài sông, rạch, đồng ruộng chúng dựng hàng
trăm chốt. Địch thường xuyên phối hợp cùng lực lượng của 7 tiểu
khu Gò Công, Long An, Gia Định, Biên Hòa, Phước Tuy, Vũng
Tàu, Đặc khu Rừng Sác càn quét liên tục vào Phước Khánh. Trên
đồng ruộng, sông, rạch không lúc nào vắng bóng địch, trong ấp
lính nhiều hơn dân. Việc sinh hoạt và bảo đảm công tác của anh
em gặp rất nhiều khó khăn. Trung đội của đồng chí Quyết được
giao nhiệm về đứng chân vùng này chỉ có hơn chục đồng chí cũng
không ở tập trung được, phải phân ra thành từng tổ hai, ba đồng
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.388.
131

14.2 Page 132

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
chí. Ban ngày, các đồng chí phải luồn lách trong các bụi dừa nước,
hay các cụm chuối nước. Tối đến thì ra ruộng, ẩn vào các đống
rơm, rạ của đồng bào để ngủ1 bám trụ địa bàn hoạt động cách
mạng trong điều hết sức khắc nghiệt.
Ngày 2-9-1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu về với thế
giới người hiền cùng C. Mác, Lênin để lại nỗi buồn sâu thẳm đối
với toàn thể dân tộc Việt Nam nói chung, người dân Phước Khánh
nói riêng. Huyện ủy Long Thành tổ chức các hoạt động để tang
Người, xã Phước Khánh cũng bí mật tổ chức Lễ tang cho Chủ tịch
Hồ Chí Minh bằng nhiều hình thức khác nhau như thắp hương,
để tang trên ngực áo... Trong những ngày để tang Người, Huyện
ủy phát động một phong trào biến đau thương thành hành động
cách mạng. Chỉ trong vòng 15 ngày đầu tháng 9, lực lượng đại đội
C240 và du kích các xã liên tục đánh nhiều trận ở Phước Khánh,
Phú Hữu, Phước Thọ... diệt hơn 40 tên địch, trong đó có 1 lính
Mỹ, thu 20 súng các loại2, tăng cường hơn nữa niềm tin của nhân
dân trong cuộc chiến đấu với kẻ thù.
Đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn biết rằng “rừng che
bộ đội, rừng vây quân thù” nên chúng điên cuồng băm vằm đất
đai, nhà cửa, vườn tược, rừng dừa nước ở Phước Khánh. Rừng
Sác địch cho xe ủi phá không được, chúng dùng bom, pháo, chất
độc hóa học hủy diệt. Những bụi dừa nước còn sót lại chúng cho
lính hoặc bắt dân chặt phá hết. Rừng Sác như một cánh cung ôm
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.397.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.402.
132

14.3 Page 133

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
trọn phía Nam của huyện Long Thành từ Phước Thái đến Phước
Khánh bị tàn phá chỉ còn lại một ít lùm, bụi lưa thưa cây đứng
thẳng và cành không còn lá. Khu vực Sở Dừa thuộc xã Phước
Khánh địch nghi là căn cứ của Đoàn 10 nên cuối tháng 3-1970,
chính quyền Sài Gòn đã dùng bom pháo hủy diệt. Mỗi đêm chúng
đã trút xuống hàng ngàn trái pháo, chỉ không đầy một tuần, 280 ha
dừa bị xóa trắng biến thành một vùng sình lầy hoang vắng1 không
còn sự sống.
Sang tháng 4-1970 trở đi cuộc kháng chiến của quân dân
Phước Khánh và Đoàn 10 Rừng Sác ngày một khó khăn hơn. Con
đường liên lạc giữa Rừng Sác - Chiến khu Đ gặp muôn vàn nguy
hiểm, thiếu thốn lương thực, vũ khí rất nghiêm trọng, nhưng cán
bộ, chiến sĩ quyết tâm bám trụ địa bàn Phước Khánh chiến đấu.
Đến tháng 6-1971, Đội vận tải bám trụ địa bàn để chăm lo lương
thực bị hy sinh hơn một phần ba chiến sĩ. Đôi vai, sức kéo con
người từng bước thay thế cho xuồng ghe để vận chuyển lương
thực, quân trang, quân dụng. Bên cạnh sự hy sinh của đồng chí Lê
Công Nghĩa (bị cá sấu tấn công); người dân Rừng Sác nói chung,
Phước Khánh nói riêng cũng như cán bộ, chiến sĩ Đoàn 10, vẫn
thường nhắc tới đồng chí Huấn, Liên thuộc đội vận tải này. Trong
một đêm vào ấp chiến lược thuộc xã Phước Khánh để nhận gạo,
đồng chí Huấn bị địch phát hiện vây bắt. Thím Tám, một cơ sở
của ta ở ấp chiến lược Phước Khánh chạy ra kéo anh vào hầm bí
mật. Sợ gia đình thím Tám liên lụy, Huấn đành hy sinh để bảo
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.405, 411.
133

14.4 Page 134

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
toàn cơ sở. Trước lúc ngã xuống, anh diệt 2 tên địch1 tăng thêm
niềm tin cho cán bộ, chiến sĩ, người dân Phước Khánh trong cuộc
chiến đấu chống kẻ thù chung.
Cán bộ, chiến sĩ xã Phước Khánh không ngày nào được yên
ổn, địch đánh phá, càn quét liên tục đã gây nhiều khó khăn trong
sinh hoạt, ăn ở, phải phân tán nhỏ, không có khả năng tập trung
lực lượng. Đại đội 5 đặc công thủy Đoàn 10 phải phân ra nhiều
tổ, không dám làm sạp, chỉ bắc cầu khỉ để qua lại, nhưng mờ
sáng phải dở hết rồi đem vùi xuống sình2, kiên trì bám trụ địa bàn
Phước Khánh để chiến đấu.
Bước sang năm 1971, tình hình mọi mặt ở Phước Khánh nói
riêng, huyện Long Thành nói chung còn gặp nhiều khó khăn.
Người dân Phước Khánh có nhiều đóng góp lương thực, thực
phẩm để cán bộ, chiến sĩ tồn tại, bám đất, bám dân, chiến đấu
chống quân xâm lược và tay sai. Ở Phước Khánh thường nhắc đến
những gương giúp đỡ cách mạng như anh Sáu Lô, anh Ba Chày
Mổ, bác Bảy Độ... ; nhiều cá nhân, gia đình ở Phước Khánh ủng
hộ, nuôi giấu, che chở cho cán bộ, chiến sĩ cách mạng như gia
đình ông Ba Trí, Hai Be, Chín Nhã, Nguyễn Thị Khéo... 3.
Ngay khi Đoàn 10 đặt chân xuống vùng Rừng Sác đã được
nhân dân Long Thành, Nhơn Trạch giúp đỡ đùm bọc, đồng bào
7 xã gần Rừng Sác như Phước Thái, Phước Long, Phước Thọ,
Phước An, Phú Hữu, Phước Khánh vừa là xã hậu cứ, vừa là xã
1  Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh (2014), sđd, tr.139.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.411.
3  Cô Kim Anh cung cấp tư liệu tháng 10-2022.
134

14.5 Page 135

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
bàn đạp để quân ta tiến lên đánh kẻ thù. Anh em đội 5 đặc công
thủy được nhân dân các xã này chỉ dẫn những tập tục sinh hoạt
của nhân dân Nam Bộ, dạy họ biết cách chèo ghe, đào chem chép,
quăng chài, thả lưới... Nhờ có đồng bào các xã Rừng Sác như thế
mà Đoàn 10 đã đứng vững trên địa bàn hoạt động suốt một thời kỳ
quyết liệt. Đồng chí Lê Bá Ước chính ủy Đoàn 10 đã khẳng định:
Bao nhiêu chiến công của Đoàn 10 là Phước Khánh, Phú Hữu
phải chịu đựng bấy nhiêu tàn khốc, quyết liệt của địch dội vào,
nhưng bao giờ Phước Khánh, Phú Hữu cũng vẫn là căn cứ cách
mạng1 quan trọng của Đoàn 10.
Ở Phước Khánh có chị Cẩm là cơ sở của Đoàn 10, bị địch bắt,
đêm đến chị vượt ngục về Phú Xuân ở Nhà Bè nhờ gia đình lo lót
bọn tề làm giúp chị 1 giấy hợp pháp. Có giấy hợp pháp rồi chị trở
lại Phước Khánh và chỉ 5 ngày sau, lại bắt liên lạc với Đoàn 10,
tiếp tục mua hàng hóa chuyển vào căn cứ cho anh em. Một người
khác là Nguyễn Văn Ba quê ở Phước Khánh, sống bằng nghề nuôi
vịt. Biết anh là người đã tham gia kháng chiến chống Pháp, lại
cần cù, chân thật nên gặp anh, nhiều cán bộ, chiến sĩ Đoàn 10 gửi
mua lương thực, thực phẩm. Nhiều người gửi, nên số lượng mỗi
ngày có tới 2-3kg. Từ chối thì không muốn, mà nhận thì ngày nào
cũng mua, nhất định địch phát hiện được, anh nói với các đồng chí
Đoàn 10: Tôi chở 10kg nó cũng bắt, 1 tạ nó cũng bắt, sao anh em
không bàn với nhau mua một lúc 2-3 tấn, rồi ngừng lại 5-7 ngày,
có như thế để tôi lựa thế tránh né. Và sau đó mỗi lần anh chở cho
Đoàn 10 là cả tấn hàng. Có lần, anh vào sông Ông Kèo chăn vịt,
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.444.
135

14.6 Page 136

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
nghe súng nổ dữ dội, anh bỏ vịt quay ghe về. Vừa đến xóm Đình
ấp Phước Vĩnh (nay ấp 2), anh gặp đồng chí Sáu Náo là Bí thư Chi
bộ B, cho hay có 1 đồng chí Đoàn 10 bị địch bắn, tôi vác lên giấu
ở rạch Ông Chín Lúa, làm thế nào chuyển về căn cứ được. Chẳng
bàn tính gì, anh Ba cho ghe cặp sát bờ, cùng đồng chí Sáu Náo
chuyển ngay ca bị thương với khẩu súng AK xuống ghe rồi dùng
lá dừa nước phủ lên. Ngưng tiếng súng anh cho ghe nổ máy chạy
về hướng sông Ông Kèo, đi được 2km thì bọn địch phục kích trên
bờ gọi vào xét. Anh nói lớn: Bầy vịt chạy ở đâu? Chưa biết cho
đi kiếm, tối về có vịt làm thịt nhậu. Biết rõ anh, bọn địch cho đi.
Ghe anh lướt nhẹ trên sông Ông Thuộc tới căn cứ Trung đoàn gần
Quới Thạnh giao anh đang bị thương cùng súng và đạn cho anh
em Đoàn 10. Sau này, anh được biết người bị thương, là đồng chí
Tư Kiệt, cán bộ tham mưu của Trung đoàn. Nguyễn Văn Ba còn
có tên gọi khác là Ba Chày Mổ cũng chỉ vì địch nghi anh tiếp tế
cho Việt Cộng nên chúng bắt anh, chúng dùng chày để tra tấn anh,
nhưng đánh mãi mà bọn chúng không khai thác được gì phải thả
về và từ đó đồng bào Phước Khánh đặt cho anh cái tên Ba Chày
Mổ đầy kiêu hảnh và cảm phục1.
Người dân Phước Khánh thường tiếp tế lương thực, thực
phẩm, thuốc men, giúp đỡ anh em bộ đội phương tiện xuồng ghe
để chuyển đạn, vũ khí, như anh Nguyễn Văn Ninh đã cho Đoàn
10 mượn cả chiếc ghe lớn chở thủy lôi đến ngã ba sông Đồng
Tranh bị địch phục kích bắn chìm. Đoàn 10 đã đưa tiền để anh
sắm lại chiếc khác, nhưng anh khăng chăng không nhận, anh nói:
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.446, 447.
136

14.7 Page 137

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
“Anh em mình hy sinh thì ai thường”. Các chiến sĩ bị thương được
nuôi giấu, che chở rồi dùng xuồng ghe chở về tuyến sau điều trị.
Những đồng chí đã hy sinh thì được đồng bào chôn cất chu đáo.
Chú Bảy Độ không những là cơ sở cách mạng tin cậy của Đoàn
10 trong thời kỳ đánh Mỹ mà còn là người chuyên lo chôn cất anh
em hy sinh trong những trường hợp ác liệt, hay bị địch phục kích
đánh bất ngờ, mà Đoàn 10 không lấy được thi thể. Ở tuyến đầu thì
Đoàn 10 có đồng bào Phước Khánh giúp đỡ, ở tuyến sau có đồng
bào Phước An, Phước Thọ, Long Phước, Phước Thái che chở1
trong cuộc chiến đấu với kẻ thù.
Các đồng chí trong chi bộ xác định xã Phước Khánh thuộc
vùng thứ ba nên chú trọng xây dựng cơ sở, nắm nghĩa quân để
phá lỏng, phá rã bộ máy kìm kẹp của quân Mỹ, đồng minh Mỹ và
chính quyền Sài Gòn. Việc đấu tranh với địch bình định đáp ứng
yêu cầu cách mạng mới nên cán bộ, chiến sĩ cách mạng ở Phước
Khánh phát động quần chúng kết hợp với cơ sở binh vận trong lực
lượng phòng vệ dân sự của địch để chuẩn bị mọi mặt tổ chức đánh
chúng khi thời cơ đến.
Những tháng đầu năm 1972, trên địa bàn Rừng Sác, xã Phước
Khánh, sau khi Mỹ rút hết quân, quân đội Sài Gòn được huy động
lực lượng thay thế, đảm nhiệm công việc do quân Mỹ tiến hành
trước đó. Quân đội Sài Gòn bố trí lại vị trí chiếm đóng, củng
cố lại các chi khu, lập thêm nhiều phân chi khu, xây dựng một
số trận địa pháo ở Nhà Bè, An Thít... , chúng lập ba trạm ra đa
ở Phước Lương. Một số phân chi khu trọng điểm ở Cần Giờ,
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.447, 448.
137

14.8 Page 138

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Quảng Xuyên, Nhơn Trạch, Phước Khánh... được trang bị mạnh
để khống chế các khu vực xung quanh, đồng thời đảm bảo cho
quân đội Mỹ rút quân khỏi nước ta bằng đường sông Lòng Tàu.
Trên địa bàn xã Phước Khánh, chính quyền Sài Gòn tiếp tục gieo
rắc tội ác đối với nhân dân, nhất là đại đội 999, Đặc khu Rừng Sác
ở ấp Phước Khánh1 nổi tiếng tàn bạo, dã man, giết hại bao đồng
bào, chiến sĩ ở địa phương và các vùng xung quanh.
Tháng 3-1972, có 2 tiểu đội địch đột nhập vào căn cứ Sở Dừa
xã Phước Khánh, du kích xã còn 5 người (2 nữ), anh em đều đi
công tác. Trước tình hình đó, du kích xã đã phát hiện, chủ động
đánh địch bất ngờ, gây tổn thất cho chúng với 4 tên bị chết, quân
ta thu 40 súng các loại.
Sông Lòng Tàu là một trong các tuyến đường thủy rất quan
trọng, hoạt động nhộn nhịp đối với quân Mỹ, quân đồng minh Mỹ,
chính quyền Sài Gòn về vận chuyển nguyên nhiên liệu, phương
tiện, lương thực... phục vụ chiến tranh cả miền Đông Nam Bộ và
Nam Bộ. Mỗi ngày sông này có hàng chục lượt tàu, thuyền lớn
nhỏ, có loại với trọng tải hàng chục ngàn tấn trở lên di chuyển qua
lại. Xã Phước Khánh ôm trọn đoạn sông Lòng Tàu gần 10km nên
giữ vị trí chiến lược rất quan trọng đối với cách mạng trong việc
tấn công các loại phương tiện chuyên chở vũ khí, nguyên nhiên
liệu phục vụ chiến tranh của địch. Trong chiến dịch Nguyễn Huệ
(31-3-1972 đến 28-1-1973), quân dân xã Phước Khánh luôn kề
vai sát cánh cùng Đoàn 10 đánh sâu vào hậu cứ địch, nhất là tấn
công các phương tiện chuyên chở vũ khí, nguyên nhiên liệu...
1  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.119-120.
138

14.9 Page 139

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
phục vụ chiến tranh, tập kích kho xăng Nhà Bè, kho đạn Thành
Tuy Hạ.
Mùa khô năm 1972, địch đã có sự chuẩn bị đối phó nhưng
vẫn bị bất ngờ và tổn thất nặng ngay từ đầu chiến dịch Nguyễn
Huệ. Quân đội Sài Gòn lồng lộn tung lực lượng vào các khu vực
mà chúng chắc chắn là căn cứ xuất phát của ta như Phước Khánh,
sông Ông Kèo, Rạch Lá. Tuy nhiên, thế trận vững chắc của Đoàn
10 đã nhanh chóng bẻ gãy các cuộc càn của quân đội Sài Gòn.
Hỏa lực B41 của đơn vị đã bắn cháy nhiều tàu địch trên sông
Đồng Tranh, sông Ông Kèo, tắc Hố Bài1. Đến tháng 9-1972, được
sự hỗ trợ đắc lực của quân dân Phước Khánh, Đoàn 10 hạ quyết
tâm sử dụng và triển khai lực lượng; đồng thời điều chỉnh, bố
trí lại một số mục tiêu, phân công thêm nhiệm vụ “thời cơ chồm
lên” chiếm và làm chủ các ấp ở xã Phước Khánh. Đội 21 chiếm
ấp Phước Khánh (sông Lòng Tàu), Đội 12 chiếm ấp Ông Kèo (lộ
19)2. Xã Phước Khánh trở thành một trong các địa bàn đứng chân
để Đoàn 10 hình thành các mũi tấn công quân cảng, kho tàng quân
sự phía Đông Nam Sài Gòn và tàu hàng quân sự trên sông Lòng
Tàu, khống chế các đoạn Rạch Tràm, Vũng Gấm, Đồng Tranh,
Bàn Trạch... hỗ trợ nhân dân phá rã, phá banh các ấp chiến lược.
Cán bộ, chiến sĩ, nhân dân xã Phước Khánh luôn kề vai sát
cánh cùng Đoàn 10 thực hiện nhiệm vụ và phương châm chỉ đạo
của Quân ủy Miền, song song với đẩy mạnh hoạt động vũ trang
1  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.121.
2  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.129.
139

14.10 Page 140

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đã mở rộng đánh sâu, đánh chặn quân địch khi chúng nong ra lấn
chiếm vùng giải phóng của cách mạng. Đoàn 10 chỉ thị cho các
đội, một mặt chủ động đánh địch, buộc chúng phải co cụm để quân
ta tiêu diệt chúng, mặt khác ra sức đánh kho tàng, đánh tàu, bến
cảng; đồng thời tấn công vào đồn bốt, chi khu, ấp chiến lược, diệt
ác phá kìm, tạo điều kiện quần chúng nổi dậy. Để thực hiện các
mục tiêu này, các đội của Đoàn 10 chia thành từng tổ nhỏ, thành
lập đội vũ trang tuyên truyền để vừa đánh địch, vừa vận động
nhân dân đấu tranh, xây dựng thêm nhiều cơ sở cách mạng, phát
triển phong trào chiến tranh du kích địa phương vùng sông Lòng
Tàu nói chung, xã Phước Khánh nói riêng. Sau một thời gian hoạt
động, các đội của Đoàn 10 xây dựng được nhiều cơ sở cách mạng.
Trong tổng số 37 ấp chiến lược của chính quyền Sài Gòn, các đơn
vị cách mạng đã xây dựng được cơ sở ở 12 ấp, với nhiều ấp khó
khăn như ấp Phước Khánh, nơi phần lớn theo đạo Thiên Chúa,
cũng là nơi có đại đội bảo an 999 khét tiếng ác ôn đóng chốt, vẫn
có nhiều cơ sở cách mạng1 hỗ trợ hết mình sức người, sức của
phục vụ lực lượng vũ trang cách mạng, nhất là Đoàn 10.
2. Chiến đấu chống chính quyền Sài Gòn, giành thắng lợi
hoàn toàn (1973-1975)
Sau Hiệp định Pari 1973, quân Mỹ và quân đồng minh Mỹ lần
lượt rút khỏi miền Nam nói chung, trên địa bàn xã Phước Khánh,
huyện Nhơn Trạch nói riêng. Chính quyền Sài Gòn tập trung lực
lượng quân sự lấn chiếm vùng giải phóng, xóa thế “ba beo”, đẩy
lực lượng cách mạng ra xa khỏi vùng kiểm soát của chúng. Đồng
1  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.142.
140

15 Pages 141-150

▲back to top

15.1 Page 141

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
thời, địch tăng cường đóng chốt, đồn bót giữ các tuyến đường
giao thông quan trọng trên địa bàn xã Phước Khánh.
Trước tình hình đó, Tỉnh ủy Biên Hòa lãnh đạo các lực
lượng vũ trang kiên quyết giữ vững vùng giải phóng, đánh địch
nông ra theo Hiệp định Pari, quan tâm công tác tư tưởng tiến
công đánh địch; phát động phong trào toàn dân bung ra sản
xuất. Lực lượng cách mạng đánh địch bằng ba mũi giáp công:
vũ trang - chính trị - binh vận nhằm chống địch vi phạm Hiệp
định Pari, giữ vững vùng do ta kiểm soát, không ngừng phá
thế kìm kẹp của địch. Trên địa bàn xã Phước Khánh, dưới sự
lãnh đạo của chi bộ, cán bộ, chiến sĩ địa phương kiên quyết giữ
vững vùng kiểm soát, khuyến khích người dân tích cực sản xuất
kinh tế.
Để thực hiện chính sách lấn chiếm vùng giải phóng của ta
nhằm tăng cường bình định, thành lập thêm ấp tân sinh, cưỡng
bức dân chúng, chính quyền Sài Gòn ngang nhiên, trắng trợn
phá hoại Hiệp định Pari, tổ chức các cuộc hành quân vào vùng
Nhơn Trạch và xã Phước Khánh. Trong 3 ngày 28, 29, 30-1-1973
từ Biên Hòa địch đưa chiến đoàn 48 thuộc sư đoàn 18 về Long
Thành - Nhơn Trạch với âm mưu giành dân, chiếm đất. Máy bay
của địch thay nhau ném bom, dọn đường xe tăng, bộ binh tràn vào
các thôn xóm. Cuộc tranh chấp diễn ra căng thẳng khắp nơi trên
địa bàn các huyện: Địch từ khu vực An Hòa Hưng, Phước Tân,
Tam Phước; từ Nhà Bè địch đổ quân tràn vào xã Phước Khánh,
Giồng Ông Đông. Từ Sài Gòn - Thủ Đức địch đưa 2 tiểu đoàn
tràn sang kết hợp với lính quận Nhơn Trạch, lấn ra các xã vùng
Lòng Chảo, vùng ven sông Đồng Môn. Tại Nhơn Trạch, địch đưa
141

15.2 Page 142

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
về 2 tiểu đoàn và chiến đoàn 316, 1 đại đội biệt động quân, 1 đại
đội bảo an về giữ quận lỵ và kho Thành Tuy Hạ, 1 đại đội biệt
kích thủ đô chốt tại Phước Khánh, Giồng Ông Đông. Chúng củng
cố 8 trung đội dân vệ1 tăng cường càn quét, bố ráp vào xã Phước
Khánh và các địa phương khác. Quân dân xã Phước Khánh tiếp
tục gồng mình, đương đầu với các lực lượng quân đội Sài Gòn càn
quét, bố ráp lực lượng cách mạng ở địa phương suốt ngày đêm.
Đi đôi với hành động lấn đất, giành dân ở Phước Khánh và
các địa phương khác, nhiều thủ đoạn địch tiếp tục thực hiện ở
Nhơn Trạch như chúng sử dụng “Luật cày có ruộng” để cướp
ruộng đất của nhân dân. Trong lúc cướp ruộng đất của đồng bào
thì địch lại tăng cường bóc lột bằng nhiều thứ thuế hết sức vô lý
như thuế kiệm ước, thuế giá trị gia tăng. Về nông nghiệp năm
1972, mỗi mẫu ruộng đóng 300 đồng thì năm 1973 tăng lên 3.000
đồng. Không những thế, nạn tham nhũng trở thành phổ biến: Làm
một miếng giấy khai sinh cho trẻ nhỏ phải nộp 500đ. Xin một tấm
giấy căn cước cũng phải tốn kém tới hàng ngàn đồng2.
Trước “áp lực cao” về quân sự, kinh tế của chính quyền Sài
Gòn đối với người dân ở Nhơn Trạch dẫn đến “phản lực cường”
của đồng bào vùng đất này dưới sự lạnh đạo của Đảng. Trên đất
Nhơn Trạch đã đánh bại các lực lượng quân sự nổi tiếng của Mỹ
như sư đoàn I Anh Cả Đỏ, lữ đoàn dù 173, sư đoàn 119 thủy quân
lục chiến, những tên còn sống sót của những đơn vị này khi về
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.494, 498.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.500, 501.
142

15.3 Page 143

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
bên kia bán cầu, không bao giờ quên được những địa danh đã
từng làm cho chúng khiếp sợ: Rừng Suối Cả, khu Lòng Chảo, khu
Rừng Sác, sông Đồng Môn, sông Lòng Tàu, Thành Tuy Hạ, cảng
Nhà Bè... Ngày 31-3-1973, Huyện ủy Nhơn Trạch và Huyện ủy
Long Thành tổ chức mít tinh trọng thể chào mừng thắng lợi của
dân tộc về Hiệp định Pari, đồng thời đón nhận huân chương của
Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam
tặng thưởng. Tại buổi lễ, Phước Khánh là một trong 2 xã đón nhận
huân chương giải phóng hạng ba1.
Để từng bước phá thế kìm kẹp, bao vây của địch, tháng
3-1973, các đơn vị đặc công Đoàn 10 tập trung lực lượng phục
kích địch trên sông Lòng Tàu, đánh sập cầu Mương Chuối, các chi
khu, phân chi khu Phú Hữu, Phước Khánh, giải phóng vùng Nhà
Làng, Phước Thái, một số ấp chiến lược sông Lòng Tàu2. Trước
tình hình đó, nhiều nơi quân ta chưa đánh, quân địch đã rút chạy.
Phân chi khu Phước Khánh do đại đội 999 địa phương quân khét
tiếng ác ôn đóng giữ cũng bị đơn vị Trung đoàn 10 bao vây, làm
tê liệt mọi hoạt động, tạo điều kiện cho du kích, lực lượng cách
mạng ở Phước Khánh củng cố phong trào đấu tranh cách mạng,
đưa cuộc chiến đấu chống kẻ thù tiến lên.
Trong lúc dầu sôi lửa bỏng cuộc kháng chống đế quốc Mỹ và
chính quyền Sài Gòn, tháng 6-1973 tên Hai Tấn - Bí thư Huyện ủy
Long Thành đầu hàng giặc. Từ đó, địch đánh phá ác liệc vào căn
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.501, 502.
2  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến công huyền thoại, Nxb
Văn hóa Văn nghệ, tr.168.
143

15.4 Page 144

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
cứ, cơ sở cách mạng ở huyện Long Thành, chúng cũng tăng cường
càn quét, lấn chiếm vùng Nhơn Trạch. Chúng cho máy bay ném
bom bắn phá đường vận chuyển lương thực, thực phẩm giữa vùng
Lòng Chảo và vùng Rừng Sác. Chúng điều chiến đoàn 43, 48
thuộc sư đoàn 18 về phong tỏa tỉnh lộ 17 và 19. Đồng thời, chúng
đánh kiểm soát gắt gao xã Phước Khánh nơi tập trung nhiều lương
thực, thực phẩm của huyện Nhơn Trạch. Ngoài đồng ruộng, địch
cho lính đến cắt hết lúa chở đi. Trong nhà thì chúng cho lính đến
đập phá, cướp lúa gạo, bắt hết gà heo, trâu bò. Đồng bào không
còn cách nào để chuyển lương thực, thực phẩm về huyện. Ban
quân lương cũng không chuyển được lương thực, thực phẩm về
trên. Cơ quan huyện ủy, lực lượng võ trang địa phương cũng phải
dạt vào căn cứ trong rừng, phân tán thành từng tổ nhỏ. Đoàn 10
lúc này đóng rải rác ở vùng sình lầy, Phước Khánh, Giồng Ông
Đông1 bám trụ địa bàn tiếp tục chiến đấu chống kẻ thù.
Trước sự càn quét, bố ráp, bao vây chống phá của quân đội và
chính quyền Sài Gòn, để phá thế bao vây, kìm kẹp của địch, cuối
tháng 9-1973 Huyện ủy Nhơn Trạch phát động phong trào: “Tìm
diệt bình định áo đen”, coi những tên này nguy hiểm như những
tên ác ôn có nhiều nợ máu. Tập trung lực lượng tấn công đồn bót,
phục kích đón đánh địch trên các lộ giao thông. Ngày 5-10-1973,
tại xã Phước Khánh, du kích xã đã phục kích diệt gọn bọn lính
biệt kích thủ đô tràn sang cướp phá. Hôm đó, vào lúc 10 giờ sáng,
địch đi bằng 6 ghe, khi ghe của chúng gần đến bờ, lập tức các
chiến sĩ ta nổ súng. Không nơi ẩn nấp, nhiều tên địch nhảy xuống
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.509, 510.
144

15.5 Page 145

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
sông, liền bị tiêu diệt ngay, những chiếc ghe trúng đạn, chìm dần.
Kết quả trận đánh, các chiến sĩ ta diệt 37 tên. Đến chiều đồng bào
đổ ra lặn tìm được 32 súng các loại, tạo sự phấn khởi, niềm tin
đối với cán bộ, chiến sĩ, người dân Phước Khánh và huyện Nhơn
Trạch.
Cuối tháng 11-1973, được sự chỉ đạo của Miền “phải tập trung
đánh vào căn cứ hậu cần của địch”. Đoàn 10 lại tổ chức phá kho
xăng Nhà Bè. Được đồng bào Phước Khánh cung cấp thông tin,
nắm chắc tình hình của địch, tạo điều kiện Ban chỉ huy Đoàn 10
giao đại đội 5 anh hùng thực hiện. Đêm ngày 2 rạng sáng ngày
3-12-1973 các chiến sĩ ta bí mật đột nhập vào mục tiêu gài mìn
phá 72 bồn xăng, dung lượng 200 triệu lít thuộc 3 khu vực Shell,
Esso, Caltes. Ngoài ra, cuộc tập kích còn làm thiệt hại một kho
hóa chất Btaga, 2 nhà máy trộn nhớt, hai nhà máy phát điện và
toàn bộ số xăng. Một tàu có sức chứa 12 ngàn tấn bị bốc cháy
và chìm1, gây nỗi kinh hoàng đối với kẻ thù, tạo niềm tin đối với
quân dân Phước Khánh và huyện Nhơn Trạch.
Từ ngày 15 đến 17-12-1973, địch cho máy bay ném bom
khu Rừng Sác từ Phước Khánh đến tận Tam Thôn Hiệp và khu
Rừng Giồng ven theo Suối Cả từ Cẩm Đường, Suối Trầu đến
Bàu Cạn. Một đại đội thuộc đặc khu Rừng Sác của chính quyền
Sài Gòn về đóng ở Phước Khánh2, làm cho người dân, cán bộ,
chiến sĩ cách mạng ở địa phương này thêm vất vả, gian nan,
hy sinh.
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.511, 513.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.513, 514.
145

15.6 Page 146

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Được sự hỗ trợ của người dân Phước Khánh về nắm thông tin
địch, cung cấp lương thực, thực phẩm, ngày 21-7-1974, Đoàn 10
dùng thủy lôi đánh chìm 1 tàu quân sự trên sông Lòng Tàu. Cách
một tuần sau đó, lại đánh đắm 4 xà lan diệt 53 tên giặc trên sông
Ông Kèo, khi bọn này càn vào cướp phá những xóm ấp gần đó1,
tạo điều kiện thuận lợi để người dân Phước Khánh củng cố sản
xuất, tiếp tục cung cấp sức người, sức của cho cách mạng, đưa
cuộc kháng chiến tiến lên.
Sang đầu năm 1975, địch rút quân ở một số nơi về lập vành
đai bảo vệ Sài Gòn. Phước Khánh cách trung tâm đầu não chính
quyền Sài Gòn hơn 10km, nên địch tăng cường bố trí quân sự ở
địa phương này. Trung tuần tháng 1-1975, địch đưa tiểu đoàn 58
biệt động quân, tiểu đoàn 349 bảo an, chiến đoàn cơ giới 318 với
10 xe tăng về tái chiếm lộ 17, 19, gây khó khăn đối với hoạt động
cách mạng của cán bộ, chiến sĩ, người dân Phước Khánh.
Chiến dịch Đường 14 - Phước Long (13-12-1974 đến 6-1-
1975) là thắng lợi có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của cách mạng
Việt Nam trong giai đoạn cuối cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu
nước. Lần đầu tiên, ta tiến công giải phóng hoàn toàn một tỉnh ở
miền Nam (tỉnh Phước Long, nay thuộc tỉnh Bình Phước), uy hiếp
trực diện tuyến phòng thủ Bắc Sài Gòn của địch, qua đó giúp Bộ
Chính trị khẳng định quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất
Tổ quốc.
Chiến thắng Phước Long dội về địa phương, nên đồng bào
Phước Khánh và huyện Nhơn Trạch phấn khởi cho con em tòng
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.523.
146

15.7 Page 147

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
quân diệt giặc, 164 tân binh lên đường trong những ngày giáp tết.
Huyện đội còn rút 32 du kích ở các xã về bổ sung đại đội I, đại đội
C240 của huyện1 đáp ứng yêu cầu cách mạng mới ở địa phương.
Trước phong trào cách mạng phát triển mạnh ở Nhơn Trạch,
liên tục từ ngày 20 đến 25-1-1975, quân đội Sài Gòn tổ chức 3
cuộc hành quân lớn vào khu vực Lòng Chảo. Cơ quan Huyện ủy
Nhơn Trạch phải chuyển từ căn cứ Hang Nai về xóm Hố, Phú Hội
và Long Tân. Tình hình chiến sự trên tỉnh lộ 17, 19 trở thành căng
thẳng. Ngày 27-1-1975, Đoàn 10 điều đại đội 2 từ Giồng Ông
Đông, đại đội 3 từ Phú Hữu2 về hỗ trợ cho vùng Lòng Chảo.
Ngày 26-4-1975, ban quân lương huyện Nhơn Trạch thống kê
số lương thực đã dự trữ được 128 tấn, vượt mức giao 28 tấn. Đồng
bào các xã mang về ủng hộ, đồng bào xã Phước Khánh ngoài số
gạo đã góp còn ủng hộ 300 con vịt3 để bộ đội an tâm đánh giặc.
Ngày 27-4-1975, trên vùng Rừng Sác, Đoàn 10 đã hỗ trợ xã
Phước Khánh, Giồng Ông Đông... giải phóng. Tại Phước Khánh,
địch có gần 2 tiểu đoàn, chúng dựa vào hầm hào vững chắc cố
thủ. Các chiến sĩ ta tổ chức tấn công thành nhiều đợt4, nhưng địch
ở đây rất ngoan cố. Tuy nhiên, đến 10 giờ ngày 29-4-1975, xã
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.527.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.529.
3  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.529.
4  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.547.
147

15.8 Page 148

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Phước Khánh được giải phóng1, là một trong bốn xã cuối cùng của
huyện Nhơn Trạch sạch bóng quân thù.
Đến 23 giờ ngày 29-4-1975, pháo của Đoàn 10 đặt tại rạch
Chà Là, xã Phước Khánh được lệnh bắn sang Phú Xuân - Nhà Bè.
Từ nơi bắn, cách sở chỉ huy địch bằng mặt sông Lòng Tàu, đồng
chí Cao Thanh Tao tham mưu trưởng Đoàn 10 nhìn ống dòm đã
reo lên: Hoan hô các chiến sĩ pháo binh của ta. Ngôi nhà lầu ở
cổng đặc khu Rừng Sác của địch bị sụp đổ, một máy bay lên thẳng
đậu gần đó bị bốc cháy. Từng loạt đạn liên tiếp lao về phía đó, nơi
tiếng nổ và ngọn lửa ngày càng cao hơn. Đồng bào Phước Khánh
đã chuẩn bị thuyền, ghe. Đoàn 10 được lệnh vượt sông2 tiến về Sài
Gòn để hội các lực lượng khác của ta tiến vào trung tâm đầu não
của chính quyền Sài Gòn. Đến 11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975,
chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, cờ chiến thắng của Chính phủ
cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tung bay trên
nóc Dinh độc lập.
Dưới sự lãnh đạo của Chi bộ Phước Khánh, cán bộ, chiến sĩ,
du kích, nhân dân Phước Khánh vừa tham gia chiến đấu, hỗ trợ
chiến đấu, cung cấp lương thực, thực phẩm cho lực lượng vũ trang
Đoàn 10, các lực lượng khác của quân ta chiến đấu tiêu diệt kẻ
thù, giải phóng hoàn toàn Phước Khánh và tiến về Sài Gòn, góp
phần giành thắng lợi hoàn toàn cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu
nước (1954-1975).
1  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.551.
2  Đảng bộ huyện Long Thành (1988), Long Thành những chặng đường lịch sử,
Nxb Đồng Nai, tr.554.
148

15.9 Page 149

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
*****
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975),
dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện Long Thành, sau đó là Đảng
bộ huyện Nhơn Trạch quân dân Phước Khánh chủ động đánh địch
bằng nhiều hình thức khác nhau từ chính trị, binh địch vận, quân
sự...
Giai đoạn 1954-1965, chi bộ lãnh đạo người dân Phước Khánh
đấu tranh chính trị chống âm mưu xâm lược nước ta của đế quốc
Mỹ và chính quyền Sài Gòn, yêu cầu địch thực thi Hiệp định
Giơnevơ. Quân dân Phước Khánh hưởng ứng phong trào Đồng
Khởi năm 1960 đấu tranh chống chính quyền Sài Gòn, chuẩn bị
lực lượng chính trị, quân sự cùng các địa phương khác xây dựng
căn cứ Sở Dừa để chống chiến tranh đặc biệt của đế quốc Mỹ.
Chi bộ lãnh đạo người dân địa phương xây dựng, củng cố cơ sở
cách mạng, nuôi dưỡng, che giấu cán bộ, đảng viên, chiến sĩ cách
mạng, tiếp tế lúa gạo, lương thực, thực phẩm, thuốc men, nhu yếu
phẩm cho cách mạng, chiến khu Rừng Sác, chiến khu Phước An.
Từ năm 1965-1975, chi bộ lãnh đạo cán bộ, đảng viên, chiến
sĩ cách mạng chiến đấu chống chiến tranh cục bộ, Việt Nam hóa
chiến tranh, phối hợp cùng Đoàn 10, lực lượng quân sự cấp trên
tổ chức đánh hàng chục trận lớn nhỏ trên sông Đồng Tranh, sông
Lòng Tàu, làm thiệt hại nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại
của đế quốc Mỹ. Đồng thời, quân dân Phước Khánh chiến đấu
anh dũng, loại khỏi vòng chiến đấu hàng chục lính Mỹ, quân đồng
minh Mỹ và quân đội Sài Gòn. Trong đó, cuộc Tổng tiến công và
nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968, quân dân Phước Khánh có
nhiều đóng góp sức người, sức của cho hoạt động quân sự này của
149

15.10 Page 150

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
quân dân ta, góp phần tạo ra bước ngoặt mới cuộc chiến tranh có
lợi cho ta.
Trong những năm cuối cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu
nước, Phước Khánh trở thành địa bàn xuất phát của các lực lượng
cách mạng tấn công vào kho xăng Nhà Bè, kho đạn Thành Tuy
Hạ của địch góp phần làm tiêu hao sinh lực địch, phá hủy phương
tiện chiến tranh của chúng, cùng cả nước giành thắng lợi ngày
30-4-1975.
150

16 Pages 151-160

▲back to top

16.1 Page 151

▲back to top
CHƯƠNG III
LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN
CÁCH MẠNG, PHÁT TRIỂN KINH TẾ,
THỰC HIỆN ĐƯỜNG LỐI ĐỔI MỚI
(1975-1994)
I. XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ, PHÁT TRIỂN
KINH TẾ, XÃ HỘI, GIỮ VỮNG QUỐC PHÒNG - AN NINH
(1975-1986)
1. Thành lập chi bộ và chính quyền cách mạng
* Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội
Về kinh tế, xã Phước Khánh có khá nhiều kênh rạch, bị chia
cắt với xã Vĩnh Thanh, Đại Phước bởi sông Ông Kèo, đi lại bằng
đường bộ rất khó khăn. Đất đai bị nhiễm phèn, nhiễm mặn, bị
bom đạn chiến tranh cày xới, băm vằm gây nhiều khó khăn đối
với sản xuất nông nghiệp. Các loại cây trồng lâu năm như dừa,
cây ăn trái hầu hết bị hư hại do chiến tranh tàn phá. Chăn nuôi của
địa phương mang tính gia đình nhỏ lẻ. Cơ sơ tiểu thủ công nghiệp,
thương nghiệp kém phát triển, không đáp ứng được nhu cầu người
dân. Nhìn chung, tình hình kinh tế, sản xuất của xã Phước Khánh
gặp nhiều khó khăn sau ngày giải phóng.
Về chính trị, sau ngày 30-4-1975, Ủy ban quân quản huyện
Nhơn Trạch thành lập để lãnh đạo ổn định tình hình chính trị, xã
151

16.2 Page 152

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
hội trên địa bàn huyện. Ban quân quản xã Phước Khánh được
thành lập nhằm ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn
xã hội, bắt tay khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh.
Cán bộ ban quân quản xã Phước Khánh là đảng viên, du kích, cơ
sở cách mạng tham gia quản lý địa bàn xã mới giải phóng.
Chi bộ quân quản xã Phước Khánh có 6 người do đồng chí Lê
Hoàng Mậu giữ chức vụ Bí thư; Lâm Văn Tám giữ chức vụ Phó
Bí thư và Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Phạm Thị Sáu giữ chức vụ
Phó Bí thư; Tạ Ngọc Ẩn giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban nhân
dân; xã đội trưởng do Nguyễn Văn Lời phụ trách; Nguyễn Văn
Thế giữ chức vụ Trưởng an ninh (Công an); Nguyễn Văn Náo phụ
trách nông nghiệp.
Hội Phụ nữ do Nguyễn Thị Khéo đảm nhận kêu gọi chị em
phụ nữ đoàn kết giúp đỡ nhau ổn định cuộc sống gia đình. Đoàn
Thanh niên do Võ Thành Thuật phụ trách thu hút đông đảo thanh
niên xã tham gia các phong trào cách mạng ở địa phương.
Về an ninh, chính trị, lực lượng du kích, an ninh xã tập trung
tuần tra, canh gác, bảo vệ chính quyền cách mạng. Để tăng cường
ổn định kinh tế, xã hội, chính quyền quân quản tổ chức phân phối
lưu thông hàng hóa, điều tiết lương thực, thực phẩm cho người
dân trong xã; xóa bỏ tàn dư văn hóa của chế độ cũ, xây dựng nền
văn hóa mới xã hội chủ nghĩa; tuyên truyền chính sách hòa hợp,
hòa giải dân tộc.
Về xã hội, dân số xã Phước Khánh có 925 hộ dân, với 5.759
nhân khẩu (trong đó, số binh sĩ quân đội Sài Gòn tan rã tại chỗ,
nơi khác đến có 556 người), 1.850 lao động chính, 1.750 lao động
phụ; diện tích xã khoảng 2.580 ha.
152

16.3 Page 153

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Công việc được ban quân quản thực hiện trước mắt là ổn định
tình hình xã hội, chính trị, an ninh để người dân tin tưởng vào
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước.
Chính quyền quân quản kêu gọi người dân Phước Khánh tiếp tục
sản xuất kinh tế, khắc phục hậu quả chiến tranh, thu gom vũ khí,
chất nổ, san lấp hố bom, hầm hào, ổn định cuộc sống; truy quét
tàn quân của chính quyền Sài Gòn, kêu gọi binh lính chế độ cũ
ra trình diện chính quyền cách mạng, để được hưởng chính sách
khoan hồng của Đảng, Nhà nước.
Trên địa bàn huyện Nhơn Trạch có hơn 6.500 người bao gồm
binh lính, công chức của chế cũ tiến hành trình diện, khai báo với
chính quyền ở các xã. Xã Phước Khánh tiến hành thống kê, phân
loại những người tham gia trong chính quyền chế độ cũ để tổ chức
học tập cải tạo tại chỗ từ 3-7 ngày, cấp giấy chứng nhận quyền
công dân cho 109 người. Đối với những sĩ quan trong quân đội
Việt Nam Cộng hòa từ cấp bậc thiếu úy trở lên được lập danh sách
chuyển lên huyện Nhơn Trạch để cải tạo tập trung cho 10 người.
Các loại vũ khí, chất nổ của người dân cất giấu giúp đỡ cách mạng
và những gia đình có người thân tham gia chế độ cũ có cất giữ vũ
khí đều thu gom nộp cho chính quyền.
* Các kỳ Đại hội Chi bộ
Tháng 1-1976, hai huyện Long Thành, Nhơn Trạch sáp nhập,
lấy tên là huyện Long Thành. Ngày 1-7-1976, Hội nghị thành lập
Đảng bộ huyện Long Thành được tiến hành và nêu rõ quyết tâm:
Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, củng cố chính quyền với tinh
153

16.4 Page 154

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
thần tự lực, tự cường, độc lập, sáng tạo, đưa địa phương phát triển
nông nghiệp, công nghiệp theo phương thức sản xuất mới xã hội
chủ nghĩa.
Ủy ban quân quản xã Phước Khánh được giải thể, để thành
lập Ủy ban nhân dân xã Phước Khánh do Nguyễn Văn Hộ giữ
chức vụ Chủ tịch Ủy ban nhân dân để lãnh đạo cử tri địa phương
tham gia bầu cử Quốc hội đầu của nước Việt Nam thống nhất vào
ngày 26-4-19761. Ngày 26-4-1976, cử tri xã Phước Khanh hăng
hái tham gia bầu cử khá đầy đủ đạt trên 95%, sự kiện này trở thành
ngày hội lớn của người dân ở địa phương.
Đầu năm 1976, Chi bộ lâm thời xã Phước Khánh thành lập
gồm 10 đảng viên do đồng chí Nguyễn Ngọc Thảo - Huyện ủy
viên giữ chức vụ Bí thư. Để đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của
Đảng, Huyện ủy Long Thành chỉ đạo xã Phước Khánh tiến hành
Đại hội Chi bộ. Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ I, nhiệm
kỳ 1976-1978 được tổ chức ngày 23-11-1976. Đại hội Chi bộ có
17 đảng viên tham dự, bầu Chi ủy Chi bộ xã Phước Khánh do
đồng chí Nguyễn Văn Hoàng giữ chức vụ Bí thư, Nguyễn Văn Hộ
giữ chức vụ Phó Bí thư2. Sau Đại hội Chi bộ lần thứ I, Chi ủy xã
Phước Khánh tập trung lãnh đạo thực hiện phương hướng, nhiệm
vụ Đảng bộ huyện Long Thành và xã để ổn định tình hình chính
trị, xã hội, phát triển kinh tế, giữ vững quốc phòng - an ninh.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ II, nhiệm kỳ 1978-
1980 diễn ra vào tháng 9-1978. Đại hội Chi bộ có 17 đảng viên
1  Khóa VI của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
2  Huyện ủy Long Thành (1976), Quyết định số 12 ngày 23-12-1976, Quyết nghị
chuẩn y Chi ủy xã Phước Khánh.
154

16.5 Page 155

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
tham dự, bầu chi ủy mới do đồng chí Nguyễn Văn Hoàng giữ
chức vụ Bí thư, Nguyễn Văn Hộ giữ chức vụ Phó Bí thư, Võ Văn
Mười là Chi ủy viên. Đại hội Chi bộ tập trung phân tích, đánh giá
tình hình của xã Phước Khánh sau hơn 3 năm giải phóng, đề ra
phương hướng, nhiệm vụ phấn đấu phát triển kinh tế, ổn định xã
hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Chi bộ tập
trung lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của Đảng bộ huyện
Long Thành đề ra: Phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân
dân lao động để tiến hành cải tạo nông nghiệp, trọng tâm là đẩy
mạnh sản xuất lương thực; kết hợp chặt chẽ giữa cải tạo và xây
dựng, lấy xây dựng là chủ yếu; cải tiến một bước lưu thông phân
phối, phát triển y tế, giáo dục, văn hóa; không ngừng củng cố an
ninh - quốc phòng, trật tự xã hội... 1.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ III, nhiệm kỳ 1980-
1982 diễn ra vào tháng 5-1980. Đại hội Chi bộ có 20 đảng viên
tham dự, bầu chi ủy mới do đồng chí Đỗ Văn Hai (Hai Ký) giữ
chức vụ Bí thư, Nguyễn Văn Hộ giữ chức vụ Phó Bí thư, Võ Văn
Mười là Chi ủy viên. Đại hội Chi bộ tập trung phân tích, đánh giá
tình hình của xã Phước Khánh thực hiện cải tạo nông nghiệp, đẩy
mạnh sản xuất lương thực đáp ứng nhu cầu người dân, đề ra các
giải pháp phát triển địa phương những năm tiếp theo. Chi bộ tập
trung lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của Đảng bộ huyện
Long Thành lần thứ II (1979-1982) đề ra trong giai đoạn mới:
Không ngừng nâng cao vai trò của cấp ủy, khả năng tổ chức thực
hiện của các cấp chính quyền và vai trò các đoàn thể quần chúng
1  Văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện Long Thành lần thứ I (1977-1979).
155

16.6 Page 156

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
theo tinh thần độc lập, sáng tạo, tự lực tự cường, thực sự phát huy
quyền làm chủ tập thể xã hội chủ nghĩa của nhân dân lao động;
tập trung toàn bộ nguồn lực trong toàn huyện để đẩy mạnh sản
xuất nông nghiệp toàn diện mà trọng tâm là sản xuất lương thực,
thực phẩm. Phát triển nhanh sự nghiệp văn hóa, giáo dục, y tế,
xã hội, ổn định và đảm bảo đời sống nhân dân. Tăng cường xây
dựng các lực lượng vũ trang nhân dân và nền quốc phòng toàn
dân, nhằm bảo vệ vững chắc những thành quả giành được trong
cách mạng xã hội chủ nghĩa và tính mạng, tài sản của nhân dân,
sẵn sàng chiến đấu đập tan mọi âm mưu bạo loạn của kẻ thù giai
cấp và hành động xâm lăng của kẻ thù bên ngoài. Kiên quyết xây
dựng huyện Long Thành thành một huyện nông - công nghiệp và
thành pháo đài chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc1 trong giai đoạn cách
mạng mới.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ IV, nhiệm kỳ 1982-
1984 diễn ra vào tháng 11-1982. Đại hội Chi bộ có 21 đảng viên
tham dự, bầu chi ủy mới do đồng chí Đỗ Văn Hai (Hai Ký) tiếp
tục giữ chức vụ Bí thư, Nguyễn Văn Hoàng giữ chức vụ Phó Bí
thư, Lê Thanh Bay là Chi ủy viên.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ V, nhiệm kỳ 1984-
1986 diễn ra vào tháng 3-1984. Đại hội Chi bộ có 22 đảng viên
tham dự, bầu chi ủy mới do đồng chí Nguyễn Văn Hoàng giữ
chức vụ Bí thư, Đỗ Văn Phụng giữ chức vụ Phó Bí thư, Ngô Văn
Ghi là Chi ủy viên.
1  Đại hội Đảng bộ huyện Long Thành lần thứ II, nhiệm kỳ 1979-1982, diễn ra
từ ngày 19-23/6/1979.
156

16.7 Page 157

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Chi bộ Phước Khánh lần thứ IV, V tập trung lãnh đạo hệ thống
chính của địa phương thực hiện các chủ trương, phương hướng
của Đảng bộ huyện Long Thành nhiệm kỳ 1982-1986: Nâng cao
chất lượng lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ, vận động tập
hợp sức mạnh quần chúng trong các tổ chức cách mạng đoàn kết
xây dựng quê hương; bằng nhiều biện pháp tích cực từng bước
phát triển nông nghiệp toàn diện; khuyến khích phát triển chăn
nuôi gia đình và chú trọng chăn nuôi quốc doanh, tập thể; phát
triển công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, tăng cường cải tạo
xã hội chủ nghĩa đối với các ngành nghề và các thành phần kinh
tế; nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa xã hội nhằm phục vụ
xây dựng văn hóa mới, con người mới; đảm bảo an ninh trật tự
xã hội1.
* Xây dựng chính quyền
Trong giai đoạn (1976-1986), hệ thống chính quyền Hội đồng
nhân dân, Ủy ban nhân dân tiến hành 5 kỳ bầu cử. Năm 1976,
theo sự chỉ đạo của Huyện ủy Long Thành về bầu cử Quốc hội
và Hội đồng nhân dân 3 cấp, Chi bộ xã Phước Khánh đã lãnh đạo
thực hiện theo đúng quy định của cấp trên, bộ máy chính quyền
xã Phước Khánh được kiện toàn. Năm 1977, Hội đồng nhân dân
của xã được bầu cử dân chủ. Huyện Long Thành xét chuẩn y Hội
đồng nhân dân xã Phước Khánh với 17 người và bầu ra Ủy ban
nhân dân có 7 người. Sau khi chính quyền xã Phước Khánh được
kiện toàn, củng cố đã bắt tay ngay vào thực hiện các nghị quyết
phát triển kinh tế, xã hội của chi bộ đề ra.
1  Đại hội Đảng bộ huyện Long Thành lần thứ III, nhiệm kỳ 1982-1986, diễn ra
từ ngày 10-12/6/1982.
157

16.8 Page 158

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Từ năm 1975-1977, đồng chí Lâm Văn Tám giữ chức vụ Chủ
tịch Ủy ban nhân dân, sau đó Nguyễn Văn Hộ giữ chức vụ Chủ
tịch Ủy ban nhân dân năm 1976, Võ Văn Thành giữ chức vụ Phó
Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Đỗ Văn Hai (Mười Nào) giữ chức vụ
Ủy viên Thư ký, Nguyễn Văn Lời giữ chức vụ Ủy viên quân sự
và xã đội trưởng, Nguyễn Văn Ba giữ chức vụ Ủy viên an ninh và
Trưởng ban an ninh xã.
Từ năm 1978-1980, đồng chí Nguyễn Văn Hộ giữ chức vụ
Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Võ Văn Mười giữ chức vụ Phó Chủ
tịch Ủy ban nhân dân, Đỗ Văn Hai (Hai Ký) giữ chức vụ Phó
Chủ tịch Ủy ban nhân dân phụ trách nội chính (Trưởng Công an),
Nguyễn Văn Nào giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phụ
trách nông nghiệp.
Từ năm 1980-1986, đồng chí Nguyễn Văn Hộ giữ chức vụ
Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Võ Văn Mười giữ chức vụ Phó Chủ
tịch Ủy ban nhân dân, Đỗ Văn Hai (Hai Ký) giữ chức vụ Phó Chủ
tịch Ủy ban nhân dân phụ trách nội chính (Trưởng Công an).
Chi bộ đã lãnh đạo chính quyền bám sát vào yêu cầu nhiệm
vụ chung của Huyện ủy Long Thành, Ủy ban nhân dân huyện; qua
bầu cử, đã kiện toàn bộ máy chính quyền địa phương tương đối
hoàn chỉnh.
Qua cuộc bầu cử Hội đồng nhân dân, xã kiện toàn Ủy ban
nhân dân có 7 đồng chí, thực hiện chức năng, nhiệm vụ chính
quyền việc quản lý xã hội; đồng thời, xác định vị trí, vai trò, trách
nhiệm của Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở
địa phương. Thường trực Hội đồng nhân dân tổ chức thực hiện 17
158

16.9 Page 159

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng và Nhà nước, hoàn thành
đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước đề ra.
Chính quyền xã thường xuyên bàn bạc dân chủ, củng cố xây
dựng các ban ngành địa phương: Ban khai hoang, Ban kinh tế
mới, Ban nhà đất, Ban trật tự, Ban tư pháp, Ban quản lý hợp tác xã
tiêu thụ, Ban nhân dân 3 ấp... được kiện toàn 1 bước, đi vào hoạt
động nhằm phục vụ nhân dân.
Chi bộ xác định xây dựng chính quyền xã Phước Khánh của
dân, do dân, vì dân. Chính quyền xây dựng ý thức cán bộ, đảng
viên có quan điểm phục vụ nhân dân, tác phong, thái độ đúng đắn,
giờ giấc làm việc nghiêm túc, nâng cao hiệu suất công tác. Năm
1979, xã Phước Khánh đã kiện toàn tổ chức, bố trí cán bộ, đảng
viên vào phụ trách các ngành kinh tế. Chi bộ lãnh đạo chính quyền
vận động bà con xây dựng 25 tập đoàn sản xuất đáp ứng yêu cầu
khôi phục kinh tế, giải quyết việc làm người dân địa phương.
Các mặt xây dựng phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, quốc
phòng - an ninh được quan tâm hàng đầu của Hội đồng nhân dân.
Duy trì chế độ sinh hoạt giao ban và sinh hoạt của Hội đồng nhân
dân thường kỳ có chất lượng, đạt kết quả tốt đáp ứng yêu cầu đổi
mới đất nước, địa phương trong tình hình mới vào năm 1986.
Tuy nhiên, công tác chỉ đạo của chính quyền còn nặng nề về
năng suất chỉ tiêu nhưng không chú ý bồi dưỡng năng lực lãnh
đạo, từ đó thực hiện nhiệm vụ chính trị đôi khi chưa chặt chẽ, nhất
là các ấp chấp hành chỉ đạo của xã còn rời rạc; phong trào xây
dựng nếp sống mới, vệ sinh, làm ăn tập thể chưa nâng lên thành
tự giác của quần chúng.
159

16.10 Page 160

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
2. Đoàn thể chính trị - xã hội
* Về Mặt trận Tổ quốc
Các đoàn thể chính trị - xã hội là cầu nối rất quan trọng giữa
Đảng với nhân dân. Vai trò lãnh đạo của chi bộ đối với các đoàn
thể chính trị - xã hội là xuyên suốt, sâu sát. Đến giữa 1977, Phước
Khánh chưa có cán bộ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nên chi bộ trực
tiếp lãnh đạo các nội dung công tác mặt trận. Năm 1979, chi bộ
cử 1 đồng chí đảng viên ứng cử Ban Chấp hành Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam, thông qua bầu cử dân chủ gồm 21 thành viên mặt trận:
Cơ cấu đủ các thành phần, chính quyền, tôn giáo, nông dân, thanh
niên, phụ lão, giáo chức... Trong thành viên mặt trận do đồng chí
Ngô Văn Ghi trực tiếp giữ chức vụ Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam xã, 1 cán bộ tôn giáo vận, chi bộ ủy quyền cho Mặt trận Tổ
quốc trực tiếp phụ trách các đoàn thể: Phụ nữ, Nông hội...
* Đoàn Thanh niên
Tháng 10-1976, Đoàn Thanh niên xã Phước Khánh thành lập
do Nguyễn Thị Trang giữ chức vụ Bí thư, Nguyễn Hoàng Lượm
giữ chức vụ Phó Bí thư. Đoàn Thanh niên vận động 15 thanh
niên tham gia nghĩa vụ quân sự, đưa 712 thanh niên tham gia lao
động xã hội chủ nghĩa; có 110 thanh niên tham gia nghĩa vụ quân
sự và nhiều đợt gần 1.120 thanh niên tham gia làm thủy lợi ở địa
phương phục vụ khai hoang, tăng gia sản xuất. Vận động thanh
niên lao động xã hội chủ nghĩa dài hạn 3 năm có 821 người, thời
gian 1 năm có 218 thanh niên. Chi đoàn có 7 đoàn viên gồm 1 Bí
thư, 1 Phó Bí thư; đầu năm 1977, kết nạp thêm hơn 326 đoàn viên
mới đáp ứng yêu cầu tăng cường khai hoang, sản xuất nông ng-
160

17 Pages 161-170

▲back to top

17.1 Page 161

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
hiệp trên địa bàn xã; vận động hơn 1.237 thanh niên xung phong
thực hiện nghĩa vụ lao động ở địa phương. Đặc biệt, trong những
năm 1977-1986, xã có 15 thanh hăng hái nhập ngũ tham gia chiến
trường K1, có 3 liệt sĩ hy sinh2 vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc và làm
nghĩa vụ quốc tế.
Công tác giáo dục, tổ chức quản lý thanh niên, thiếu niên,
phân công cán bộ đoàn đi sâu chuyên trách thanh niên từng ấp.
Đáng chú ý, công tác giáo dục học tập, nâng cao về quan điểm lập
trường tư tưởng tiến công được chú trọng, mỗi đoàn viên thể hiện
vai trò đầu tàu gương mẫu. Năm 1980-1982, Đoàn Thanh niên
Phước Khánh có 1chi đoàn cơ sở, đoàn viên thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh gần 1.210 người, thanh niên hội có 510 người.
* Công tác Phụ nữ
Lãnh đạo Hội ban đầu là Nguyễn Thị Khéo, sau đó là Nguyễn
Thị Trang, kế đến Nguyễn Thị Ngọc, Nguyễn Thị Măng. Hội Phụ
nữ giữ vai trò nòng cốt trong xây dựng nếp sống mới của gia đình,
chăm sóc con cái, là thành phần quan trọng của Mặt trận đoàn thể
chính trị - xã hội ở Phước Khánh. Năm 1977, Hội Phụ nữ từng
bước được kiện toàn với 30 chị em được bầu từ ấp lên xã; trong
đó, tham gia Ban Chấp hành có 7 chị em.
Để phát huy sức mạnh của Hội Phụ nữ trong công tác động
viên, khuyến khích chị em hăng hái tham gia các đoàn thể, Hội
mạnh dạn đưa những người không đủ điều kiện ra khỏi tổ chức.
1  Cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế tại
Campuchia.
2  Lê Văn Hoàng, Nguyễn Văn Xiếu, Lê Văn Bên.
161

17.2 Page 162

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Hội cương quyết chống tư tưởng cục bộ, ích kỷ, cá nhân, hẹp hòi
gây mất đoàn kết, lũng đoạn nội bộ. Hội kiểm điểm từ Ban Chấp
hành Hội đến Ban cán sự ấp ra quần chúng. Chi bộ bố trí đảng
viên theo dõi, lãnh đạo sâu sát và kiểm điểm thực hiện đúng theo
tinh thần của Huyện ủy Long Thành.
Hưởng ứng phong trào sạch đẹp của huyện Long Thành, Ủy
ban nhân dân xã Phước Khánh triển khai vận động chị em bán hàng
tham gia xây dựng nhà vệ sinh công cộng tại chợ Phước Khánh.
Năm 1980-1982, Ban Chấp hành Hội Phụ nữ Phước Khánh có 7
người, do chị Nguyễn Thị Trang giữ chức vụ Chủ tịch, Nguyễn
Thị Măng giữ chức vụ Phó Chủ tịch với 312 hội viên. Năm 1984-
1986, Ban Chấp hành Hội Phụ nữ có 9 chị em với 3 ban cán sự ở 3
ấp, 3 tổ Phụ nữ đoàn kết, có 431 hội viên, góp phần cùng các đoàn
thể chính trị - xã hội xã phát triển kinh tế, chăm lo gia đình, nuôi
con khỏe, dạy con ngoan, thực hiện tốt các chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước. Hội vận động chị em
buôn bán ở chợ Phước Khánh trước năm 1975 tham gia chuyển
đổi nghề nghiệp về sản xuất nông nghiệp, làm nghề tiểu thủ công
nghiệp đáp ứng nhu cầu sinh kế mới.
* Công tác Nông hội
Sau khi Chi bộ Phước Khánh thành lập năm 1976, công
tác Nông hội được chi ủy quan tâm nhằm động viên, quản lý
nông dân toàn xã đẩy mạnh khai hoang, tăng gia sản xuất nông
nghiệp... góp phần ổn định lương thực người dân trong xã. Năm
1978, Nông hội củng cố lại Ban Chấp hành, chấn chỉnh ban thư
ký, phát huy mặt tích cực, kiểm điểm, phê bình mặt tiêu cực theo
yêu cầu, chú trọng chất lượng hơn số lượng.
162

17.3 Page 163

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Nông hội thành lập năm 1976 do đồng chí Đỗ Văn Hai (Hai
Ký) làm Chủ tịch; đến năm 1986 Nông hội có gần 2,2 ngàn hội
viên. Những năm 1976-1986, Ban Chấp hành có 112 hội viên
được cấp thẻ. Bước đầu Hội đã giáo dục, tập hợp nông dân vào
làm ăn tập thể xã hội chủ nghĩa. Mặc dù chi bộ lãnh đạo sâu sát
nông hội, nhưng các năm 1978, 1979 trên địa bàn xã Phước Khánh
xảy ra dịch rầy nâu, xâm nhập mặn dẫn đến mất trắng 100% hơn
90 ha lúa ở các tập đoàn, phần còn lại năng suất thấp như mỗi ha
thu hoạch được 90 kg lúa, làm cho đời sống người dân lâm vào
khó khăn nghiêm trọng.
Tuy nhiên, thu nhập nông nghiệp và các ngành nghề khác còn
bấp bênh. Một số hộ nông dân chưa yên tâm làm ăn nên sản xuất
bị ảnh hưởng. Địa phương bị hạn hán, sâu rầy diễn ra phức tạp
nhưng bà con rất chí thú làm ăn, đời sống có phần dễ chịu hơn.
Các gia đình có người tham gia sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ
công nghiệp, công nhân nhà nước, thương nghiệp, có đời sống vật
chất, tinh thần được cải thiện rõ rệt. Trong giai đoạn 1982-1986,
công tác Nông hội tiếp tục được chi bộ xã quan tâm, chú trọng
lãnh đạo nhằm nâng cao năng suất sản xuất lương thực đáp ứng
nhu cầu người dân ở địa phương.
* Công tác tôn giáo
Giai đoạn 1975-1986, Chi ủy Chi bộ Phước Khánh quan tâm
chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã, các đoàn thể chính trị - xã
hội vận động đồng bào giáo dân các tôn giáo sớm phối hợp chính
quyền cách mạng xây dựng đời sống mới, chấp hành tốt các chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước. Trên
địa bàn xã Phước Khánh có gần 2.150 người dân theo các tôn
163

17.4 Page 164

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
giáo. Chính quyền quan tâm đến đồng bào giáo dân cư trú trên địa
bàn, thường xuyên phối hợp với các cơ sở tôn giáo tuyên truyền
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước. Dưới sự quản lý của chính quyền về công tác tôn giáo đã
góp phần ổn định tình hình chính trị, xã hội ở địa phương.
Các đoàn thể chính trị - xã hội đã bước đầu tháo gỡ mọi khó
khăn trong công tác tôn giáo, trong đó có số đông binh sĩ chế độ
cũ bị âm mưu của kẻ địch tuyên truyền chiến tranh tâm lý như:
Cộng sản phá đạo, gây chia rẽ đồng bào lương giáo. Dưới sự
quản lý chính quyền thông qua Mặt trận Tổ quốc và các đoàn
thể chính trị - xã hội giúp đồng bào giáo dân học tập Hiến pháp
mới, Nhà nước thực hiện chính sách tôn giáo tại địa phương đảm
bảo theo quy định của pháp luật; các âm mưu của kẻ thù bị vạch
trần, khối đại đoàn kết lương giáo được thắt chặt, các linh mục,
hội đồng giáo xứ, các chùa, thánh thất Cao Đài, các đoàn thể vận
động thanh niên tham gia nghĩa vụ quân sự, tăng gia sản xuất góp
phần quan trọng khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến trên
địa bàn.
3. Lĩnh vực kinh tế
* Đối với nông nghiệp
Trên địa bàn xã Phước Khánh chia thành 3 ấp, với dân cư
sinh sống lâu đời, có truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm từ
những ngày đầu thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược. Trong đó,
ấp 3 với dân cư mới có nguồn gốc từ Thành phố Hồ Chí Minh,
nhiều vùng miền cả nước đến sinh cơ lập nghiệp theo chủ trương
của Đảng, Nhà nước về xây dựng kinh tế mới sau khi đất nước
sạch bóng quân xâm lược.
164

17.5 Page 165

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Dưới sự lãnh đạo của chi bộ, chính quyền xã Phước Khánh
xác định, định hướng phát triển kinh tế theo đúng chủ trương,
đường lối của Đảng, Nhà nước, của tỉnh, huyện Long Thành cùng
cả nước xây dựng hạ tầng kinh tế xã hội chủ nghĩa. Qua các kỳ
Đại hội Chi bộ của xã Phước Khánh, phát triển nông nghiệp là
nhiệm vụ trọng tâm của địa phương, trong đó sản xuất lúa là vấn
đề quan trọng nhất nhằm đáp ứng nhu cầu lương thực người dân,
ổn định trật tự xã hội để xây dựng xã hội mới.
Trong thời gian quân quản, chính quyền vận động cán bộ,
đảng viên, các đoàn thể chính trị - xã hội, người dân khai hoang
phục hóa, trồng trọt, chăn nuôi mang lại kết quả tốt. Năm 1976,
bước vào thời kỳ xây dựng kinh tế xã hội chủ nghĩa, phát triển
nông nghiệp địa phương theo chủ trương tập thể với mục tiêu
thâm canh, tăng vụ, tăng năng suất, mở rộng diện tích canh tác ở
những nơi điều kiện thổ nhưỡng cho phép. Các giồng đất trên địa
bàn xã bị bỏ hoang, hoặc do chiến tranh tàn phá được người dân
trong xã tăng cường cải tạo như đắp đê ngăn mặn ở Rạch Muỗi dài
hơn 50m với khoảng 2.314 nhân công, làm công tác thủy lợi, thao
chua rửa phèn, lên luống... với 3.250 ngày công để trồng rau màu
đáp ứng phong trào xây dựng hợp tác hóa nông nghiệp.
Bên cạnh đó, chi bộ xã lãnh đạo nhân dân làm đê ngăn mặn
sông Ông Kèo dài gần 5km, ngang 6m; làm đường Phạm Thái
Bường, bắt cầu phao qua sông Ông Kèo năm 1983, đến năm 1985
hoàn thành đáp ứng nhu cầu đi lại sản xuất, trao đổi hàng hóa của
người dân địa phương.
165

17.6 Page 166

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Ngày 10-9-1977, Bộ Chính trị ra quyết định thành lập Ban Cải
tạo nông nghiệp miền Nam do đồng chí Võ Chí Công, Ủy viên Bộ
Chính trị, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp làm
trưởng ban. Ngày 26-12-1977, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số
28-CT/TW về việc hoàn thành xóa bỏ triệt để tàn tích phong kiến
về ruộng đất, phát triển các hình thức tổ chức hợp tác lao động
sản xuất, xây dựng huyện trọng điểm và hợp tác xã thí điểm. Ban
Bí thư cũng ban hành Chỉ thị số 29-CT/TW ngày 26-12-1977 về
chính sách được áp dụng ở các hợp tác xã thí điểm ở miền Nam,
quy định điều kiện kết nạp xã viên, tập thể hóa toàn bộ ruộng đất
của xã viên, trừ vườn cây, ao cá lẻ tẻ và đất để lại gia đình. Xã viên
không được tự tiện khai phá ruộng đất, thuê mượn ruộng đất, thuê
mượn nhân công để sản xuất riêng, dẫn đến rối loạn việc quản lý
đất đai sản xuất nông nghiệp.
Tuy nhiên, tập quán sản xuất trồng trọt, chăn nuôi của người
dân trong xã theo lối cũ cá thể, nhỏ lẻ, việc tăng năng suất, cải tiến
công cụ lao động chưa được người chú ý đúng mức, nên trong
những năm đầu thực hiện quản lý sản xuất kinh tế, chi bộ, chính
quyền Phước Khánh gặp nhiều khó khăn. Mặc khác, phần nhiều
hộ dân trong xã không có ruộng đất, phải thuê đất đai sản xuất để
sinh kế, nên cuộc sống bấp bênh, chưa ổn định.
Từ khi có các Nghị quyết số 03-NQ/TW1 của Ban Bí thư
Trung ương Đảng (khóa IV), Nghị quyết số 61-CP của Hội đồng
1  Đảng Cộng sản Việt Nam (1977), Nghị quyết số 03-NQ/TW ngày 19-8-1977,
Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá IV) về “tập trung
cao độ lực lượng cả nước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển nông nghiệp”.
166

17.7 Page 167

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Chính phủ1, Nghị định số 275-CP của Hội đồng Chính phủ2... về
cải tạo quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa đối với nông nghiệp
miền Nam, Chi bộ Phước Khánh lãnh đạo, vận động nhân dân
vào hợp tác xã nông nghiệp theo tinh thần chỉ đạo từ Trung ương,
tỉnh, huyện Long Thành. Trên địa bàn xã dấy lên phong trào nông
dân hăng hái đăng ký tham gia các tập đoàn sản xuất nông nghiệp.
Trên địa bàn huyện Long Thành nói chung, xã Phước Khánh
nói riêng mô hình hợp tác nông nghiệp dần hình thành với sự ra
đời của 25 tập đoàn3 sản xuất, có hơn 925 hộ dân, hơn 3.755 nhân
khẩu, 1.850 lao động chính, 1.750 lao động phụ. Diện tích trồng
lúa hơn 810 ha, trồng rau màu khoảng 3 ha, các loại cây trồng
khác như chuối, mít... khoảng 1 ha. Những năm 1976-1979 địa
phương thành lập nông trường dừa An Khánh ở ấp 3, khoảng 200
ha, nhưng hiệu quả không cao, sau đó giải thể.
Phần diện tích đất còn lại phân bổ trong các hộ gia đình để cư
trú, trồng trọt, chăn nuôi. Để đưa nông dân trong xã vào làm ăn
tập thể nề nếp, quy cũ chi bộ lãnh đạo chính quyền tiến hành quy
hoạch phân khu, phân ranh giới, giao ruộng đất các đội của tập
đoàn sản xuất lúa, hoa màu.
Năm 1978, sản xuất nông nghiệp xã Phước Khánh trúng mùa,
năng suất lúa, hoa màu đều tăng, đáp ứng nhu cầu lương thực kịp
1  Hội đồng chính phủ (1976), Nghị quyết số 61-CP ngày 5-4-1976 của Hội đồng
chính phủ “về cuộc vận động tổ chức lại sản xuất, cải tiến một bước quản lý nông
nghiệp, lâm nghiệp từ cơ sở theo hướng tiến lên sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa”.
2  Hội đồng chính phủ (1977), Nghị định số 275-CP ngày 8-10-1977của Hội
đồng chính phủ về “tổ chức bộ máy quản lý nông nghiệp”.
3  Ấp 1 có 10 tập đoàn, ấp 2 có 9 tập đoàn, ấp 3 có 6 tập đoàn.
167

17.8 Page 168

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
thời cho người dân, tạo sự phấn khởi nông dân chuẩn bị bắt tay
vào phát triển kinh tế theo chủ trương mới của Đảng, Nhà nước.
Để tổ chức nông dân làm ăn tập thể trong các tập đoàn, chi bộ
tuyên truyền cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên của xã thông
suốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước về xây dựng tập đoàn sản xuất, làm ăn tập thể; xây
dựng đội ngũ nòng cốt của phong trào sản xuất mới, xem đây là
lực lượng đi đầu, làm gương cho người dân trong xã noi theo.
Chi bộ lãnh đạo chính quyền, các đoàn thể chính trị - xã hội như
Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên... lựa chọn 95
người có uy tín với dân, tích cực, nhiệt tình trong công việc, hăng
hái với phong trào tập đoàn sản xuất và tự nguyện cùng gia đình,
dòng họ xin vào hợp tác xã. Những cán bộ, đảng viên, đoàn viên,
hội viên, người dân có uy tín với nông dân được tập huấn, tuyên
truyền, nắm chắc các chủ trương, chính sách của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước về làm ăn theo tập đoàn trở thành
cầu nối hữu hiệu giúp chi bộ, chính quyền xã lãnh đạo nhân dân
thực hiện chính sách phát triển kinh tế mới. Khi người dân trong
xã được giải thích, vận động, hiểu được quyền lợi của bản thân
vào tập đoàn; từ đó, họ hăng hái đăng ký, tự nguyện tham gia vào
hợp tác xã.
Năm 1978, chi bộ lãnh đạo chính quyền thực hiện nghị quyết
Đại hội Chi bộ Phước Khánh về phát triển kinh tế, mà trọng tâm
là khuyến khích, vận động nông dân vào làm ăn tập thể nhằm
thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị được giao. Để thực hiện chủ
trương này, chi bộ ra nghị quyết phân công 50 anh chị em là cán
bộ, đảng viên, người có uy tín với dân giữ vị trí đội trưởng sản
168

17.9 Page 169

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
xuất, đội phó, thư ký. Bên cạnh các đội sản xuất nòng cốt, hợp tác
xã còn tổ chức các đội chuyên làm công tác thủy lợi, tổ bảo vệ an
ninh trật tự, tổ máy sới...
Chi bộ lãnh đạo đồng loạt tiến hành sản xuất kịp thời vụ,
chính quyền vận động người dân trong xã nhường cơm sẻ áo, tổ
chức vần đổi công, đổi ruộng cho những hộ xâm canh trong khu
vực quanh vùng các tập đoàn. Chi bộ lãnh đạo chính quyền kịp
thời cùng nhân dân thu hoạch lúa, hoa màu sản xuất, đạt trên 3
tấn/ha, tập đoàn thu mua lương thực, đảm bảo kế hoạch của huyện
Long Thành đề ra. Tuy nhiên, mô hình làm ăn tập thể khá xa lạ đối
với người dân miền Nam nói chung, xã Phước Khánh nói riêng,
nên một số bà con xã viên còn lo ngại, chưa thật sự nhiệt tình tham
gia, có gia đình xin rút khỏi tập đoàn sản xuất.
Trên cơ sở thắng lợi sản xuất nông nghiệp vụ mùa năm 1978,
chi bộ lãnh đạo chính quyền tăng cường công tác tuyên truyền,
vận động, thuyết phục, giải thích để người dân Phước Khánh hiểu
các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà
nước về tập đoàn sản xuất với tinh thần “tập đoàn sản xuất là nhà,
tập đoàn viên là chủ”, “mình vì tập đoàn sản xuất, tập đoàn sản
xuất vì mình”...
Để tăng cường kỹ cương, kỹ luật lao động đối với tập đoàn
viên, tập đoàn sản xuất xây dựng định mức lao động, lập kế hoạch
lao động từng vụ mùa, cả năm; kế hoạch giao khoán đối với các
tập đoàn, đội làm công tác thủy lợi, phát động phong trào thi đua
sản xuất. Đồng thời, công tác tài chính, kế toán, thu chi trong tập
đoàn được thực hiện chặt chẽ, mở sổ sách quyết toán, thanh toán
công điểm của tập đoàn viên; thường xuyên công khai tài chính
169

17.10 Page 170

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
hàng tháng, hàng quý, theo vụ mùa... Với công tác quản lý chặt
chẽ, rõ ràng của tập đoàn, đã cổ vũ, động viên tập đoàn viên hăng
hái ra đồng thi đua sản xuất.
Trong vụ mùa năm 1978, xã Phước Khánh cấy lúa đạt trên
95% diện tích đất, trồng khoai mì trên đất giồng cao theo quy
hoạch của địa phương. Tuy nhiên, trong vụ Đông Xuân năm 1978,
và vụ Xuân Hè năm 1979, diện tích canh tác lúa bị dịch rầy nâu,
sâu cuốn lá phá hại nặng, nhiều diện tích mất mùa gần như hoàn
toàn. Nhiều diện tích đất đai bị bỏ hoang, nông dân không tập
trung sản xuất, không cày cấy, sức kéo phục vụ sản xuất giảm sút,
đời sống nông dân lâm vào khó khăn, cán bộ, đảng viên, đoàn
viên, hội viên Phước Khánh cũng lâm vào thiếu đói.
Trong chi bộ, chính quyền xã Phước Khánh tự phê bình và
phê bình về kinh nghiệm trong quản lý hoạt động sản xuất nông
nghiệp; mặc dù có xây dựng kế hoạch nhưng thiếu đôn đốc, kiểm
tra, giám sát thường xuyên, việc điều hành lao động chưa rõ ràng
về khen thưởng, phê bình người dân... dẫn đến tâm lý so bì, tỵ
nạnh của một bộ phận người dân, nên chưa thích nghi với làm ăn
tập thể.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ II, nhiệm kỳ 1978-
1980, đánh giá nhiệm kỳ Đại hội Chi bộ lần thứ nhất (1976-1978)
một cách thẳng thắn về kết quả thực hiện sản xuất nông nghiệp của
địa phương. Thực hiện nghị quyết Đại hội Chi bộ Phước Khánh
lần thứ III, nhiệm kỳ 1980-1982; lần thứ IV, nhiệm kỳ 1982-1984;
lần thứ V, nhiệm kỳ 1984-1986 về phát triển sản xuất nông nghiệp
xã gắn với thực hiện Chỉ thị số 100-CT/TW, ngày 13-1-1981 của
Ban Bí thư về cải tiến công tác khoán, mở rộng “khoán sản phẩm
170

18 Pages 171-180

▲back to top

18.1 Page 171

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
đến nhóm lao động và người lao động” trong tập đoàn sản xuất
nông nghiệp nhằm bảo đảm phát triển sản xuất và nâng cao hiệu
quả kinh tế trên cơ sở lôi cuốn được mọi người hăng hái lao động,
kích thích tăng năng suất lao động, sử dụng tốt đất đai và các cơ
sở vật chất - kỹ thuật hiện có, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, tiết kiệm
chi phí sản xuất; củng cố và tăng cường quan hệ sản xuất xã hội
chủ nghĩa ở nông thôn; không ngừng nâng cao thu nhập và đời
sống của tập đoàn viên, tăng tích lũy của tập đoàn sản xuất, làm
tròn nghĩa vụ và không ngừng tăng khối lượng nông sản cung ứng
về Nhà nước. Đội sản xuất khoán sản phẩm đến nhóm lao động và
người lao động (gọi tắt là khoán sản phẩm) là một hình thức quản
lý sản xuất và trả công lao động có gắn trách nhiệm và quyền lợi
của người lao động với sản phẩm cuối cùng một cách trực tiếp1.
Trên địa bàn tỉnh, đến năm 1980 cải tạo và xây dựng quan hệ
sản xuất trong nông nghiệp cơ bản hoàn thành công tác hợp tác
hóa nông nghiệp, trong toàn tỉnh có 11 hợp tác xã, với 2.974 hộ.
Đến năm 1981, có 613 tập đoàn sản xuất với 26.800 hộ chiếm
16% hộ nông nghiệp toàn tỉnh. Đến năm 1985, toàn tỉnh có 22
hợp tác xã, 1.793 tập đoàn sản xuất với 103.281 hộ và 70.802 ha
đất canh tác đã đưa 60% số khẩu và 56% diện tích canh tác vào
làm ăn tập thể2.
1  Nó phát huy được mạnh mẽ tính tích cực, tự giác của xã viên, lôi cuốn mọi
người tăng thêm công sức (kể cả lao động phụ), chủ động tận dụng đất đai, phân
bón, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật, tiết kiệm chi phí sản xuất, tận thu mùa màng,
đưa đến tăng năng suất, sản lượng thu hoạch và nâng cao hiệu quả kinh tế, nâng
cao thu nhập của xã viên, tăng tích lũy của hợp tác xã và làm cho hợp tác xã thực
hiện tốt hơn nghĩa vụ nông sản đối với Nhà nước.
2  UBND tỉnh Đồng Nai (2002), Đồng Nai 25 năm xây dựng và phát triển kinh
tế-xã hội (1975-2000), tr.13.
171

18.2 Page 172

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Để đạt những thành tích trên trong phát triển nông nghiệp theo
chính sách mới của Đảng, Nhà nước có sự đóng góp của chi bộ,
chính quyền xã Phước Khánh. Chi bộ lãnh đạo chính quyền căn
cứ Chỉ thị số 100-CT/TW về yêu cầu, mục đích, nguyên tắc của
việc cải tiến công tác khoán, yêu cầu đẩy mạnh sản xuất, bảo đảm
đời sống cho tập đoàn viên, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh tế.
Từ năm 1983-1989, các tập đoàn sản xuất lần lượt thành lập,
ấp 2 có 2 tập đoàn (tập đoàn 1 Nguyễn Văn Thạch, tập đoàn 2 Võ
Văn Mẫm), ấp 1 có tập đoàn Trần Văn Sẽ. Trong 25 tập đoàn đã
dùng hình thức khoán sản phẩm đến đội sản xuất, người nông dân
đối với cây trồng và các ngành nghề khác. Các tập đoàn chịu trách
nhiệm khâu làm thủy lợi, làm đất, giống mạ, phòng trừ sâu bệnh
và bảo vệ mùa màng; các khâu chăm sóc, thu hoạch khoán các đội
sản xuất và người lao động thực hiện, giao nộp lúa, hoa màu theo
kế hoạch.
Với khí thế thắng lợi của khoán sản phẩm đầu tiên theo Chỉ
thị số 100-CT/TW, chi bộ lãnh đạo chính quyền Phước Khánh
cho 25 tập đoàn đi vào khoán sản phẩm, các khu vực đất có năng
suất cao ở ấp 2, 3 được tập trung đầu tư giống, làm đất kỹ lưỡng
để nâng cao hơn nữa sản lượng lúa, hoa màu. Diện tích dành cho
sản xuất nông nghiệp theo kế hoạch cấy lúa là khoảng 2.500 ha,
nông dân thực hiện được 2.496 ha, còn lại khoảng 4 ha là gò khô,
ven sông Ông Kèo, Ông Thuộc trồng rau màu đáp ứng nhu cầu
của người dân.
Dưới sự lãnh đạo của chi bộ, chính quyền và cả hệ thống
chính trị thực hiện Chỉ thị số 100-CT/TW mang lại những kết quả
cụ thể, vụ mùa năm 1982 năng suất lúa, hoa màu đều tăng đạt
172

18.3 Page 173

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
trung bình 3,2 tấn/ha, vụ Đông Xuân năm 1983 tăng lên 4 tấn/ha,
vụ Hè Thụ tăng lên đạt hơn 4,2 tấn/ha. Với thành quả này mở ra
cho chi bộ, chính quyền nhiều kinh nghiệm trong công tác lãnh
đạo, chỉ đạo thực hiện thâm canh, tăng vụ, nâng cao năng suất lúa,
hoa màu đáp ứng nhu cầu lương thực ở địa phương.
Đối với lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, các năm 1982, 1983,
1984 thực hiện kế hoạch trồng các loại cây nước lợ ở các sông
Ông Kèo, Ông Thuộc, ven sông Lòng Tàu... với hơn 11.050 cây
các loại. Trong 25 tập đoàn hoàn thành quy hoạch vùng nuôi tôm,
nuôi cá các loại rô phi, mè vinh, cá tra... rộng khoảng 9 ha, huy
động hơn 3.500 người lao động và đào đắp hơn 750m3 đất để khơi
thông sông rạch, thao chua rửa phèn, tích trữ nước ngọt phục vụ
sản xuất, chăn nuôi trên địa bàn 3 ấp.
Việc cải tạo xã hội chủ nghĩa trong nông nghiệp ở Phước
Khánh có sự chuyển biến rõ nét. Công tác quy hoạch, điều chỉnh
đất đai, đồng ruộng, vườn cây được quy cũ, xóa bỏ tình trạng
manh mún theo lối sản xuất cũ của người dân. Phong trào làm
công tác thủy lợi, đào đắp, nạo vét các tuyến rạch ở sông Ông
Kèo, Ông Thuộc hàng năm với khối lượng trên 830m3.
Đến năm 1986, xã Phước Khánh có tổng số 25 tập đoàn tập
trung phát triển sản xuất, phát triển kinh tế. Trong đó, tiêu biểu
nhất về nhiệt tình tham gia tập đoàn sản xuất là hộ gia đình ông
Lê Văn Cứng. Trong xã thành lập 250 tổ đoàn kết, phối hợp sản
xuất nông nghiệp đạt năng suất cao theo mô hình tập đoàn, từ đó
chi bộ lãnh đạo chính quyền vận động nhân dân tăng cường làm
ăn tập thể đạt 99% nông dân tham gia.
173

18.4 Page 174

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
* Về thương nghiệp
Thương nghiệp là lĩnh vực có nhiều chuyển biến nhất, từ tự
do mua bán, trao đổi hàng hóa của người dân theo kinh tế thị
trường, chuyển sang Nhà nước độc quyền cung cấp, phân phối
các loại hàng hóa lương thực, nhu yếu phẩm theo chủ trương cải
tạo thương nghiệp xã hội chủ nghĩa. Năm 1976, xã Phước Khánh
giải thể hoàn toàn chợ trời, chuyển một phần tiểu thương buôn
bán sang khai hoang, sản xuất thủ công, chăn nuôi. Năm 1978, địa
phương chú trọng công tác cải tạo và xây dựng mạng lưới thương
nghiệp xã hội chủ nghĩa đáp ứng yêu cầu của địa phương. Xã tiếp
tục củng cố, mở rộng hợp tác xã mua bán tiêu thụ của tiểu thương.
Năm 1981, xã thành lập 1 hợp tác xã mua bán có 10 nhân viên
thực hiện phân phối các loại hàng hóa lương thực, thực phẩm,
quần áo, giày dép, chất đốt...
Năm 1981-1986, xã có 91 hộ bán lẻ tại chợ, có 52 hộ đăng ký
kinh doanh, có 45 người buôn bán chuyển sang sản xuất, số còn
lại chuyển sang làm nghề tự do. Ủy ban nhân dân xã chỉ đạo Ban
Thương nghiệp xã tiếp tục xây dựng, củng cố hợp tác xã mua bán
đáp ứng nhu cầu phục vụ người dân. Năm 1984-1985, trên lĩnh
vực phân phối lưu thông, xã Phước Khánh thực hiện các nghị
quyết, chỉ thị, quy định của Trung ương, Tỉnh ủy, Huyện ủy Long
Thành về tổ chức, thực hiện trên mặt trận phân phối lưu thông có
nhiều diễn biến phức tạp giữa 2 con đường công tác cải cách và
xây dựng thương nghiệp xã hội chủ nghĩa, giữa thị trường và giá
cả chưa được ổn định, nhất là việc thực hiện Nghị quyết số 188-
HĐBT, ngày 23-11-1982 của Hội đồng Bộ trưởng về “tăng cường
thương nghiệp xã hội chủ nghĩa và quản lý thị trường” nhằm quản
174

18.5 Page 175

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
lý thị trường phải kết hợp chặt chẽ với cải tạo xã hội chủ nghĩa
đối với thương nghiệp tư doanh cũng như đối với công nghiệp tư
doanh và nông nghiệp cá thể1.
Chi bộ lãnh đạo chính quyền thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/
TW, ngày 17-6-1985 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa
V) “về giá - lương - tiền”. Do hàng hóa chưa đáp ứng theo quy
luật cung - cầu, giá cả luôn biến động tăng vọt, ảnh hưởng đến đời
sống nhân dân lao động và cán bộ, công nhân viên trong khu vực
nhà nước.
Hàng hóa trên thị trường địa bàn xã trong giai đoạn 1983-
1986 có bước phát triển về chủng loại, số lượng tương đối đa
dạng, phong phú đã phản ánh chủ trương, chính sách của Đảng,
Nhà nước là đúng đắn trên lĩnh vực lưu thông. Kinh doanh thương
nghiệp bước vào thời kỳ cởi mở, nhiều cửa hàng tư nhân kinh
doanh vật liệu xây dựng, hàng may mặc, lương thực, thực phẩm
và thức ăn gia súc ra đời. Năm 1983, số hộ được cấp giấy phép
35 hộ đến năm 1986 là 52 hộ. Trong khi đó, thương nghiệp quốc
doanh xã hội chủ nghĩa và hợp tác xã mua bán mua bán gặp rất
nhiều khó khăn trước sự cạnh tranh, thử thách của thị trường năng
động, phức tạp.
1  Quản lý thị trường cuối cùng phải đạt được mục đích mở rộng lưu thông hàng
hóa một cách có tổ chức, có trật tự, thúc đẩy sản xuất, phục vụ tốt đời sống nhân
dân. Quản lý không phải là cấm chợ, ngăn sông làm cho lưu thông hàng hóa bị
ách tắc, thị trường bị chia cắt và gây phiền hà cho nhân dân. Phải áp dụng đồng bộ
các biện pháp kinh tế và hành chính, tư tưởng và tổ chức, trong đó nắm vững biện
pháp kinh tế là cơ bản, mà biện pháp kinh tế quan trọng nhất là thương nghiệp Xã
hội chủ nghĩa phải nắm nguồn hàng tận gốc, phải mở rộng kinh doanh Xã hội chủ
nghĩa, chiếm lĩnh thị trường. Về tư tưởng và tổ chức, phải động viên cho được
lực lượng quần chúng, dựa vào quần chúng, và phải tổ chức tốt sự hiệp đồng giữa
các ngành, các cấp.
175

18.6 Page 176

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Giai đoạn 1975-1986, cơ chế quản lý bao cấp trên lĩnh vực
thương nghiệp, lưu thông hàng hóa bộc lộ nhiều hạn chế theo quy
luật cung - cầu trên địa bàn xã Phước Khánh, hàng hóa không đủ
đáp ứng nhu cầu người dân, giá cả tăng cao. Sự chênh lệch lớn
giữa giá trị sản phẩm của người nông dân làm ra và thị trường trao
đổi làm hạn chế sức sản xuất hàng hóa của người dân. Tình trạng
“ngăn sông cấm chợ” đã hạn chế nỗ lực của chính quyền và người
dân đối với khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh ở
địa phương.
4. Văn hóa xã hội, Quốc phòng - An ninh
* Xây dựng văn hóa xã hội mới
Về thông tin tuyên truyền, công tác tuyên truyền quan điểm,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thông
suốt đến cán bộ, đảng viên, nhân dân. Công tác này được tiến hành
thường xuyên, bám sát yêu cầu của Trung ương, Tỉnh ủy, Huyện
ủy Long Thành, Ủy ban nhân dân huyện Long Thành. Năm 1976-
1977, lĩnh vực Văn hóa Thông tin có Nguyễn Minh Đức, Dương
Văn Minh, trong đó có 1 trưởng ban. Chi ủy lãnh đạo tổ chức học
tập đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước cho cán bộ, đảng
viên và cho nhân dân. Địa phương có 1 trạm với 4 loa phát thanh,
mỗi ngày phát thanh 3 buổi, mỗi buổi 1 giờ nhằm kịp thời cung
cấp thông tin của huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, Trung ương
đến với người dân trong xã.
Xã Phước Khánh triển khai học tập chính sách ruộng đất đến
người dân với sự tham dự hơn 1.200 lượt người. Xã tổ chức quán
triệt học tập, tuyên truyền đến cán bộ, nhân viên và các đoàn thể
toàn chính trị - xã hội về ý nghĩa của Đại hội Đảng lần thứ IV với
176

18.7 Page 177

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
sự tham dự của 1.350 người, tăng cường hơn nữa niềm tin của
người dân đối với Đảng, Nhà nước.
Năm 1978, Ủy ban nhân dân xã Phước Khánh chỉ đạo sửa
chữa hệ thống phát thanh của xã đến tận 3 ấp, đảm bảo chế độ phát
thanh hàng ngày. Xã xây dựng tổ mít tinh thường xuyên, phản ánh
kịp thời tin tức tình hình địa phương về đài truyền thanh huyện
Long Thành. Nội dung tuyên truyền tập trung vào phong trào bảo
vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, “người tốt việc tốt”.
Cán bộ thông tin xã có trách nhiệm hướng dẫn và giáo dục thông
tin ở 3 ấp, giúp đỡ ban thông tin ấp nắm bắt và cung cấp thông tin
kịp thời, chính xác.
Từ năm 1984-1986, công tác thông tin tuyên truyền, phục
vụ phát thanh được hơn 3.285 lượt về đường lối, chính sách của
Đảng, Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Trung
ương, tỉnh, huyện Long Thành và địa phương phản ánh đời sống
kinh tế, chính trị, xã hội trên địa bàn toàn xã. Thông tin cổ động,
đã thực hiện 25 khẩu hiệu các loại và triển lãm hình ảnh kỷ niệm
các ngày lễ lớn của đất nước.
Về giáo dục, các năm 1975-1980, chi bộ thực hiện sự chỉ đạo
của Huyện ủy Long Thành về công tác bình dân học vụ và bổ
túc văn hóa cho cán bộ, nhân dân. Nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của
chính quyền địa phương nên giáo dục có nhiều chuyển biến tích
cực. Xã Phước Khánh có 5 phòng học, dạy 2 ca với khoảng 400
học sinh từ lớp 1-5; tổng số cán bộ, giáo viên 13 người, trong đó
có 10 giáo viên đứng lớp. Thời gian học tập của lớp bình dân học
vụ, bổ túc văn hóa sau giờ làm việc, đồng áng từ 19 giờ đến 21
giờ hàng ngày.
177

18.8 Page 178

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Năm học 1975-1976, xã Phước Khánh có 4 lớp bình dân học
vụ với khoảng 200 học viên; 2 lớp bổ túc văn hóa với khoảng 80
người; ngoài ra xã còn tổ chức lớp bổ túc cho cán bộ của xã hơn
20 người; tất cả các lớp bình dân học vụ, bổ túc văn hóa đều học
vào buổi tối sau giờ làm việc, lao động. Chi bộ vận động cán bộ,
công chức tham gia phong trào học bổ túc văn hóa đảm bảo đạt số
lượng và chất lượng theo yêu cầu của huyện Long Thành.
Năm 1979, thực hiện nghị quyết của Bộ Chính trị về giáo dục,
chi bộ xã thường xuyên sinh hoạt với các trường học nhằm tuyên
truyền đến thầy cô giáo về thực hiện chủ trương, đường lối cải
cách giáo dục của Đảng, Nhà nước, về quan điểm, lập trường, tác
phong, tư cách, đạo đức của người thầy giáo xã hội chủ nghĩa đáp
ứng yêu cầu sự nghiệp giáo dục và đào tạo của Đảng, Nhà nước.
Về Văn hóa - văn nghệ, xã Phước Khánh chấn chỉnh công tác
văn hóa, văn nghệ nhằm đẩy lùi văn hóa nô dịch thực dân mới
của Mỹ để lại, bài trừ tàn dư văn hóa đồi trụy của chế độ cũ; địa
phương đã mở hiệu sách nhân dân, mua sách từ tỉnh, huyện Long
Thành về phục vụ nhân dân được 1.243 quyển sách và 51 sản
phẩm văn hóa.
Văn nghệ là món ăn tinh thần phục vụ người dân trong các
ngày lễ, tết, ngày nghỉ sau thời gian lao động sản xuất. Ban văn
nghệ của xã Phước Khánh với 50 người đã đem những lời ca
tiếng hát nhạc cách mạng, cải lương bổ ích đến nhân dân. Năm
1979, địa phương thường xuyên củng cố sinh hoạt phát triển đội
văn nghệ nghiệp dư của xã với 35 anh chị em, đã biểu diễn 75 lần
phục vụ hơn 3.175 lượt người xem, với 63 tiết mục với nội dung
ca ngợi Đảng, Bác Hồ, chủ trương xây dựng xã hội mới... Ngoài
178

18.9 Page 179

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
ra, đội văn nghệ xã nhà còn tham gia lưu diễn cùng các đội văn
nghệ xã bạn và huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh với 37
buổi diễn xuất, thu hút hàng ngàn lượt người xem.
Đội bóng đá xã thường xuyên thi đấu giao lưu với các xã bạn.
Phong trào xây dựng nếp sống văn hóa mới được phát động trực
tiếp trong nhân dân, với 427 hộ đăng ký xây dựng gia đình văn
hóa mới.
Tuy nhiên, lĩnh vực văn hóa văn nghệ còn hạn chế như hoạt
động chưa phong phú về nội dung, hình thức còn nghèo nàn, đơn
điệu, chưa tổ chức các câu lạc bộ để thu hút hết mọi tầng lớp nhân
dân tham gia. Hoạt động văn hóa nặng về kinh doanh hơn phục
vụ giải trí.
Đối với Y tế, để không ngừng chăm lo sức khỏe, tinh thần
người dân toàn xã, chi ủy lãnh đạo việc quản lý các hoạt động y
tế. Từ năm 1976-1977, xã có 1 trạm xá hộ sinh với 6 giường và 5
cán bộ y tế. Năm 1978, xã thường xuyên chỉ đạo chăm sóc y tế gia
đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công cách mạng theo đúng
chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.
Mỗi năm trạm xá xã khám chữa bệnh khoảng 1.215 lượt
người, trong đó số người sốt rét, sốt xuất huyết là 169 người; tiêm
chủng vắcxin khoảng 1.300 cháu từ 0-6 tuổi. Trên địa bàn xã cù
lao với nhiều sông rạch chằng chịt, giao thông đường bộ khó khăn
nên chi bộ, chính quyền quan tâm đặc biệt đến công tác y tế có ý
nghĩa quan trọng đối với chăm sóc sức khỏe người dân.
Năm 1984-1986, xã tiếp tục chỉ đạo các hoạt động chăm sóc
sức khỏe, khám điều trị bệnh nhân dân đạt kết quả khá tốt. Y tế
xã đã khám và điều trị 3.145 lượt người, chuyển viện 21 người,
179

18.10 Page 180

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
tổ chức các đợt tiêm phòng ngừa dịch bệnh 1.651 lượt người dân.
Xã thường xuyên tuyên truyền, vận động nhân dân làm vệ
sinh nhà cửa, đường sá giao thông xóm ấp. Các hoạt động này,
được người dân nhiệt tình hưởng ứng tham gia, khai thông cống
rãnh 351m2, trong đó có 217m2 dọc sông Ông Kèo; sửa chữa 713m
đường từ ấp 1 lên ấp 2.
Công tác Thương binh, liệt sĩ, phát huy truyền thống tốt đẹp
của dân tộc “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng
cây”, xã đã chỉ đạo các ban ngành, đoàn thể địa phương thực hiện
công tác thương binh, liệt sĩ đối với gia đình chính sách ngay từ
ngày đầu thành lập. Năm 1977, xã thực hiện các hoạt động thăm
viếng, giúp đỡ những gia đình có công cách mạng, neo đơn, tổ
chức trọng thể lễ ngày 27-7 hàng năm, tiếp tục hoàn thành hồ
sơ xét gia đình thương binh, liệt sĩ. Năm 1978, địa phương tiếp
tục thực hiện công tác này theo quy định của Đảng, Nhà nước,
giải quyết 12kg gạo/người/tháng và được ưu tiên phân phối hàng
hóa, nhu yếu phẩm ngoài các mặt hàng do huyện Long Thành
cấp; đồng thời, ưu tiên thu mua hàng hóa của gia đình chính sách
ở địa phương, tạo điều kiện để gia đình thương binh, liệt sĩ, có
công cách mạng tăng gia sản xuất, nâng cao đời sống vật chất và
tinh thần.
Năm 1975-1986, Ủy ban nhân dân xã Phước Khánh chỉ đạo
các ban, ngành rà soát gia đình chính sách trên địa bàn, đề xuất
cấp có thẩm quyền giải quyết. Năm 1980-1981, Ban thương binh
xã hội xã được củng cố, phân công đảng viên phụ trách; bộ phận
này chuyên làm công việc triển khai các chính sách lớn của Đảng,
Nhà nước về chăm lo đền ơn đáp nghĩa.
180

19 Pages 181-190

▲back to top

19.1 Page 181

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
* Về Quốc phòng - An ninh
Về an ninh giữ vai trò quan trọng để ổn định tình hình chính
trị, xã hội ở địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Chi bộ
xác định nhiệm vụ lãnh đạo lực lượng quân sự, an ninh xã giữ vai
trò rất quan trọng, xuyên suốt, sâu sát. Lực lượng an ninh xã phối
kết hợp với huyện Long Thành và tỉnh phát động quần chúng truy
lùng, trấn áp bọn phản cách mạng, phát huy quyền làm chủ tập thể
nhân dân để bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa
phương. Năm 1977, lực lượng an ninh xã có 23 người để duy trì
an ninh trật tự với 1 Trưởng ban, 1 phó ban an ninh.
Năm 1977, lực lượng an ninh và quân sự phối hợp bảo vệ trật
tự an toàn xã hội trên địa bàn xã; tổ chức học tập chính trị về chức
năng, trách nhiệm của người dân quân tự vệ; tổ chức huấn luyện
quân sự cho anh em đạt kết quả 90%. Lực lương an ninh phối hợp
các đơn vị chuyên môn tháo gỡ 15 trái mìn và thu gom đạn dược
các loại 75 trái.
Đến năm 1979, an ninh xã đã tích cực tham mưu chi ủy, Ủy
ban nhân dân xã củng cố hệ thống chính quyền tại 3 ấp với 15 tổ
nhân dân. Song song với bố trí sắp xếp lại tổ nhân dân, xã tổ chức
các lực lượng tổ bảo vệ nhân dân, phát huy quyền làm chủ của
nhân dân nhằm tấn công bọn phản động chính trị, tội phạm hình
sự; đã truy quét 1 vụ, lập hồ sơ đưa đi cải tạo dài hạn 1 đối tượng.
Đội dân phòng xã có 61 người đã tổ chức 86 cuộc học tập
tình hình nhiệm vụ tổ nhân dân ấp, với nhiệm vụ 4 chống: Vượt
biên - xâm nhập - văn hóa đồi trụy - chiến tranh tâm lý và phá hoại
kinh tế. Lực lượng này có nhiệm vụ phòng, chống bạo loạn, bảo
181

19.2 Page 182

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
vệ tuyệt đối cuộc sống, sinh hoạt của nhân dân. Công tác an ninh
chính trị, trật tự an toàn xã hội đạt nhiều kết quả quan trọng, bảo
vệ chính quyền cách mạng, tính mạng, tài sản người dân.
Năm 1980-1986, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội cơ bản ổn định. Lực lượng an ninh chú trọng phân loại các đối
tượng như cư trú trái phép, người có ý định vượt biên, buôn bán
trái pháp luật... nhằm đảm bảo an ninh quốc phòng. Xã lãnh đạo
xây dựng mạng lưới an ninh từng ấp; kết hợp Đoàn Thanh niên
xây dựng lực lượng thanh niên xung kích tham gia công tác giữ
gìn an ninh trật tự tại địa phương.
Về quốc phòng, xã đội có 34 chiến sĩ, có 1 xã đội trưởng, 1 xã
đội phó. Do trật tự xã hội còn nhiều phức tạp, nạn trộm cắp, buôn
bán gian lận móc ngoặc nhằm tiêu thụ tài sản của Nhà nước vẫn
tiếp diễn, các đảng phái phản động chống đối cách mạng chưa
trình diện, còn sống lén lút trong dân chúng, gây nhiều tệ nạn, mất
an ninh trật tự. Tình hình xã hội rất phức tạp, nhưng nhờ có chủ
trương, đường lối của Huyện ủy Long Thành, Ủy ban nhân dân
huyện, cùng sự chỉ đạo quyết liệt chi bộ, nỗ lực, phấn đấu của lực
lượng vũ trang địa phương và cán bộ, nhân dân đạt được những
kết quả tích cực.
Xã đội xác định giữ vững truyền thống của địa phương trong
công tác động viên tuyển quân, từ 1976-1986 giao 35 thanh niên
lên đường lên đường làm nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc. Xã đội kết hợp
Đoàn Thanh niên xây dựng đội Thanh niên xung kích tham gia
công tác giữ gìn an ninh trật tự, thường xuyên củng cố lực lượng
dân quân trong 3 ấp với 45 người, tăng chất lượng hoạt động trong
182

19.3 Page 183

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
từng tổ nhân dân. Xã có 3 liệt sĩ1 tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ
quốc ở biên giới Tây Nam.
Bên cạnh những kết quả đạt được về quốc phòng, an ninh còn
hạn chế, chưa triệt để truy quét tội phạm chính trị, hình sự, sử
dụng ma túy, tình trạng cư trú bất hợp pháp còn phổ biến, công
tác giáo dục chính trị tư tưởng trong đơn vị không được thường
xuyên.
II. THỰC HIỆN ĐƯỜNG LỐI ĐỔI MỚI, PHÁT TRIỂN
TOÀN DIỆN ĐỊA PHƯƠNG (1986-1994)
1. Chi bộ xã Phước Khánh lãnh đạo toàn diện công cuộc
đổi mới
* Các kỳ Đại hội Chi bộ
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (12-1986) đã mở ra thời
kỳ đổi mới toàn diện đất nước về kinh tế, chính trị, văn hóa xã
hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, đặc biệt là đổi mới về kinh
tế; đẩy mạnh phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, định hướng
xã hội chủ nghĩa, khuyến khích tư nhân, cá thể phát triển nhiều
ngành, nghề thuộc thế mạnh của mình. Trong lĩnh vực kinh tế, đó
là chuyển hướng về bố trí cơ cấu kinh tế, đầu tư, đổi mới các chính
sách kinh tế và cơ chế quản lý nhằm khai thác mọi tiềm năng của
đất nước, giải phóng năng lực sản xuất, tăng nhanh sản phẩm xã
hội, thực hiện mục tiêu ổn định tình hình kinh tế - xã hội, cải thiện
đời sống nhân dân. Đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt
Nam đã thổi luồng sinh khí mới đối với sự phát triển của đất nước
nói chung, xã Phước Khánh nói riêng.
1  Lê Văn Hoàng, Nguyễn Văn Xiếu, Lê Văn Bên.
183

19.4 Page 184

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đại hội Đảng lần thứ VII (6-1991) được tiến hành trong bối
cảnh quốc tế và trong nước đang có những diễn biến phức tạp. Đó
là sự khủng hoảng trầm trọng dẫn đến sụp đổ mô hình chế độ xã
hội chủ nghĩa ở Đông Âu (1989) và Liên Xô năm 1991, chủ nghĩa
xã hội thế giới bước vào giai đoạn thoái trào, các thế lực thù địch
gia tăng chống phá chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin và
các Đảng Cộng sản; những âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù
địch quốc tế hòng xóa bỏ chủ nghĩa xã hội hiện thực đã tác động
tiêu cực đến tư tưởng và tình cảm của một số ít cán bộ, đảng viên
cả nước nói chung, xã Phước Khánh nói riêng.
Đại hội Đảng bộ huyện Long Thành trải qua 3 kỳ Đại hội, Đại
hội lần thứ IV1 nhiệm kỳ 1986-1988; Đại hội lần thứ V2 nhiệm kỳ
1988-1990; Đại hội lần thứ VI3 nhiệm kỳ 1991-1995 đều xác định
phát triển mạnh mẽ nền kinh tế theo cơ cấu công - nông nghiệp
1  tiếp tục quy hoạch lại sản xuất, bố trí sử dụng lao động, ruộng đất phù hợp với
tình hình, đặc điểm của địa phương, với cơ cấu kinh tế nông, công nghiệp (nông
nghiệp bao gồm lâm nghiệp, ngư nghiệp) nhằm phát triển sản xuất, ổn định đời
sống nhân dân, an ninh quốc phòng, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của xã hội
chủ nghĩa (Văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện Long Thành ngày 16-19/9/1986).
2  tiếp tục đổi mới tư duy, đổi mới tổ chức cán bộ, làm trong sạch nội bộ Đảng,
chính quyền, làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội; đẩy mạnh sản xuất phát triển,
ổn định đời sống nhân dân, giữ vững an ninh quốc phòng trên cơ sở tập trung
vào ba chương trình kinh tế lớn: Lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng
xuất khẩu (Văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện Long Thành ngày 22-24/11/1988).
3  tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới theo đường lối của Đảng, nâng cao năng
lực lãnh đạo, điều hành các tổ chức của Đảng và chính quyền, phát huy vai trò
tích cực của các đoàn thể quần chúng, động viên nhân dân đoàn kết; phát triển
kinh tế toàn diện theo cơ cấu nông - công nghiệp và dịch vụ gắn phát triển kinh
tế với phát triển các sự nghiệp văn hóa, y tế, kế hoạch hóa dân số, chăm lo giáo
dục và đào tạo, chăm sóc đời sống nhân dân, tăng cường quốc phòng, giữ vững
an ninh, ổn định chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội. (Văn kiện Đại hội Đảng
bộ huyện Long Thành ngày 11-15/11/1991).
184

19.5 Page 185

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
hợp lý; phát triển nông nghiệp một cách toàn diện, lấy nông nghiệp
làm mặt trận hàng đầu, lương thực là trọng tâm theo hướng đi lên
xã hội chủ nghĩa. Phát huy các mũi nhọn: công nghiệp chế biến,
nông sản xuất khẩu và công nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng,
giải quyết tích cực có hiệu quả thiết thực ba chương trình về lương
thực thực phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu và hàng xuất khẩu. Tiếp
tục nhiệm vụ cải tạo xã hội chủ nghĩa và củng cố quan hệ sản xuất
mới; xây dựng cơ chế quản lý mới, nhất là quản lý kinh tế mới,
phát huy quyền chủ động sản xuất, kinh doanh ở cơ sở, xây dựng
đảng bộ vững mạnh mọi mặt.
Giai đoạn 1986-1994, Chi bộ Phước Khánh trải qua 4 kỳ Đại
hội. Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ VI, nhiệm kỳ 1986-
1988 diễn ra vào tháng 1-1986. Đại hội Chi bộ có 24 đảng viên
tham dự, bầu chi ủy gồm 5 đồng chí, do Nguyễn Văn Hoàng giữ
chức vụ Bí thư, Đỗ Văn Phụng giữ chức vụ Phó Bí thư và Chủ
tịch Ủy ban nhân dân; Nguyễn Thị Trang là Chi ủy viên; Trần Văn
Lùng giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phụ trách nội
chính kiêm Trưởng Công an xã; Nguyễn Văn Đê giữ chức vụ Phó
Chủ tịch Ủy ban nhân dân phụ trách nông nghiệp.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ VII, nhiệm kỳ 1988-
1990 diễn ra vào tháng 8-1988. Đại hội Chi bộ có 25 đảng viên
tham dự, bầu chi ủy gồm 5 đồng chí, do Đỗ Văn Phụng giữ chức
vụ Bí thư, Nguyễn Văn Đê giữ chức vụ Phó Bí thư và Chủ tịch
Ủy ban nhân dân; Trịnh Văn Mười là Chi ủy viên giữ chức vụ
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Nguyễn Văn Việt và Nguyễn Văn
Hoàng là Chi ủy viên; Nguyễn Huỳnh Hà giữ chức vụ Phó Chủ
185

19.6 Page 186

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
tịch Ủy ban nhân dân, Phạm Thanh Hải chức vụ Phó Chủ tịch Ủy
ban nhân dân1.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ VIII, nhiệm kỳ 1990-
1993 diễn ra vào tháng 4-1990. Đại hội Chi bộ có 26 đảng viên
tham dự, bầu chi ủy gồm 5 đồng chí do Đỗ Văn Phụng tiếp tục
giữ chức vụ Bí thư, Nguyễn Văn Đê tiếp tục giữ chức vụ Phó Bí
thư và Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Chi ủy viên là Nguyễn Văn
Hoàng, Nguyễn Văn Việt, Trịnh Văn Mười và Nguyễn Huỳnh Hà
giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh lần thứ IX, nhiệm kỳ 1993-
1995 diễn ra vào tháng 6-1993. Đại hội Chi bộ có 28 đảng viên
tham dự, bầu chi ủy gồm 5 đồng chí, do Đỗ Văn Phụng tiếp tục
giữ chức vụ Bí thư; Nguyễn Văn Đê tiếp tục giữ chức vụ Phó Bí
thư và Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Trịnh Văn Mười là Chi ủy viên
giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân; Nguyễn Văn Hoàng
và Nguyễn Văn Việt là Chi ủy viên; Nguyễn Huỳnh Hà giữ chức
vụ Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
* Về công tác xây dựng chính quyền
Chi bộ đã lãnh đạo bầu cử Hội đồng nhân dân 3 cấp các nhiệm
kỳ từ 1986-1994 đảm bảo theo kế hoạch đề ra. Việc bầu cử Hội
đồng nhân dân theo đúng cơ cấu, chỉ tiêu. Các cơ quan chuyên
môn của Ủy ban nhân dân được củng cố, hoạt động nề nếp, ổn
định. Đến năm 1991, xã Phước Khánh tiếp tục kiện toàn các tổ
chức đoàn thể chính trị - xã hội mang tính chất quần chúng rộng
rãi đến tổ nhân dân.
1  Thông tin từ đồng chí Trịnh Văn Hoàng cung cấp.
186

19.7 Page 187

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Chi bộ lãnh đạo Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tập
trung, tăng cường hiệu lực hoạt động của bộ máy quản lý Nhà
nước, phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân lao động. Phát
huy vai trò, chức năng của Hội đồng nhân dân, là cơ quan quyền
lực cao nhất ở địa phương, nâng cao chất lượng hoạt động qua 18
kỳ họp. Hội đồng nhân dân ban hành 20 nghị quyết về phát triển
kinh tế, xã hội của địa phương (4 nghị quyết chuyên đề về sản
xuất kinh tế, quản lý xã hội theo cơ chế thị trường).
Giai đoạn 1986-1994, Hội đồng nhân dân tổ chức 16 cuộc
giám sát hoạt động của Ủy ban nhân dân theo đúng quy định pháp
luật, bảo đảm dân chủ. Hội đồng nhân dân giám sát Ủy ban nhân
dân công tác tiếp dân, giải quyết 71 thư khiếu kiện, khiếu nại về
bức xúc, thắc mắc của công dân. Năm 1993, Hội đồng nhân dân
đã tiếp nhận 49 đơn thư; trong đó, tranh chấp dân sự 45 đơn, hôn
nhân gia đình 4 đơn; địa phương đã giải quyết thành công 45 đơn,
chuyển cơ quan cấp trên 4 đơn.
Chi ủy lãnh đạo Ủy ban nhân dân thực hiện cơ chế quản lý nhà
nước mới tinh gọn bộ máy hành chính từ xã đến ấp, xây dựng đội
ngũ cán bộ có trình độ chính trị, năng lực công tác; kiên quyết xóa
bỏ 100% cơ chế quản lý tập trung bao cấp, mệnh lệnh, cửa quyền,
hách dịch. Xã tổ chức 24 lượt bồi dưỡng chính trị, phẩm chất đạo
đức cách mạng cho 132 lượt cán bộ, công chức, viên chức. Các
ban chuyên môn xã làm tốt chức năng tham mưu, giúp việc chi
ủy, Ủy ban nhân dân, tránh thủ tục rườm rà gây phiền hà chờ đợi
cho người dân.
187

19.8 Page 188

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
* Về công tác xây dựng Đảng
Chi bộ tăng cường lãnh đạo công tác chính trị tư tưởng, tiếp
tục quán triệt tinh thần nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
VI, VII, các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Trung ương, Tỉnh
ủy, Huyện ủy Long Thành sâu rộng đến 100% cán bộ, đảng viên,
lực lượng vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên và
quần chúng nhân dân. Trong giai đoạn 1986-1994, tình hình chính
trị thế giới có nhiều biến động bất lợi đối với sự phát triển của hệ
thống xã hội chủ nghĩa. Một bộ phận quần chúng thanh niên thiếu
lý tưởng, không thiết tha trở thành đảng viên Đảng Cộng sản. Chi
bộ tăng cường lãnh đạo công tác bảo vệ chính trị nội bộ, thường
xuyên nắm bắt tâm tư, tình cảm của cán bộ, đảng viên, để kịp thời
uốn nắn, chấn chỉnh những suy nghĩ, biểu hiện lệch lạc về sự lãnh
đạo của Đảng và công cuộc đổi mới dưới lãnh đạo của Đảng Cộng
sản Việt Nam.
Chi bộ lãnh đạo thực hiện đúng quy chế làm việc, chấp hành
nghiêm Điều lệ Đảng, các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng,
Tỉnh ủy, Huyện ủy Long Thành về phát triển kinh tế, xã hội, giữ
vững quốc phòng - an ninh. Chi bộ lãnh đạo thực hiện nghiêm chế
độ sinh hoạt đảng, nguyên tắc tập trung dân chủ, tỷ lệ đảng viên
tham dự, học tập chỉ thị, nghị quyết đạt từ 85-95% và tham gia
sinh hoạt định kỳ đạt từ 90% trở lên. Hàng năm, chi bộ bồi dưỡng
để đưa vào đội ngũ trung kiên từ 2-3 người, kết nạp đảng viên mới
từ 5-10% so với tổng số đảng viên ở đầu mỗi nhiệm kỳ. Chi ủy
làm tốt công tác nắm, quản lý và giao nhiệm vụ cho đảng viên đạt
từ 95% trở lên.
188

19.9 Page 189

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Chi bộ đã chú trọng tổ chức cán bộ, đảng viên học tập, nghiên
cứu các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng như Nghị quyết
số 07-NQ/TW, ngày 24-8-1989 của Ban Chấp hành Trung ương
“một số vấn đề cấp bách về công tác tư tưởng trước tình hình
trong nước và quốc tế hiện nay”; Nghị quyết số 05-NQ/TW, ngày
10-6-1993 của Ban Chấp hành Trung ương về “hướng dẫn một số
vấn đề trong Điều lệ Đảng”... Toàn thể cán bộ, đảng viên trong
chi bộ xã kiên định lập trường giai cấp, tin tưởng tuyệt đối vào sự
lãnh đạo của Đảng.
Chi bộ xã quyết tâm, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo
về chính trị tư tưởng để phát triển đảng viên, đến năm 1994 đã kết
nạp được đảng viên mới ở ấp và giáo dục. Công tác phát triển đội
ngũ trung kiên và đảng viên mới được chi ủy thường xuyên quan
tâm, bồi dưỡng đưa vào đội ngũ trung kiên 3 người, nâng tổng số
trung kiên của xã lên 10 người, kết nạp 9 đảng viên mới (đạt 90%
so với chỉ tiêu giao của Huyện ủy Long Thành).
Chi bộ đã lãnh đạo thực hiện công tác kiểm tra, giám sát nhằm
tăng cường xây dựng Đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng
ở địa phương. Chi ủy đã triển khai, quán triệt, thực hiện Nghị
quyết số 03-NQ/TW, ngày 29-6-1992 của Ban Chấp hành Trung
ương “về một số nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Đảng” đến đội
ngũ cán bộ, đảng viên; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát
nhằm tạo sự thống nhất trong Đảng về nhận thức, ý chí và hành
động, kiên trì đấu tranh đẩy lùi 4 nguy cơ1; đảng viên phải nói và
1  Hội nghị Đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII (20-25/01/1994), Hội
nghị xác định 4 nguy cơ trước mắt là: Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế; nguy
cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa; nạn tham nhũng và các tệ nạn xã hội; âm
mưu và hành động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.
189

19.10 Page 190

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
làm theo nghị quyết, thực hiện đúng Cương lĩnh, Điều lệ Đảng
và pháp luật Nhà nước; kiên định những vấn đề về quan điểm có
tính nguyên tắc. Chi ủy chủ động nắm bắt diễn biến nhận thức
tư tưởng chính trị của cán bộ, đảng viên, thường xuyên cung
cấp thông tin, giúp đỡ lẫn nhau tạo ra sự nhất trí về quan điểm,
đường lối của Đảng; kịp thời uốn nắn những lệch lạc, phê phán và
xử lý nghiêm minh những đảng viên vi phạm nguyên tắc của tổ
chức Đảng.
Tuy nhiên, việc quán triệt, tuyên truyền học tập, thực hiện các
nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước đối với đoàn viên, hội viên và nhân dân chưa sâu, có
lúc thiếu đầy đủ.
2. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội
* Mặt trận Tổ quốc
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã, các đoàn thể chính trị - xã hội
thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác dân vận
như Nghị quyết số 08B-NQ/TW, ngày 27-3-1990 của Ban Chấp
hành Trung ương “về đổi mới công tác quần chúng của Đảng,
tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân”. Mặt trận Tổ
quốc và các đoàn thể có nhiều hoạt động, giữ vững các phong trào
chung, thể hiện vai trò, chức năng của từng tổ chức trong việc
phối kết hợp tuyên truyền, vận động học tập chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với đoàn viên,
hội viên và nhân dân.
190

20 Pages 191-200

▲back to top

20.1 Page 191

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Thực hiện cuộc vận động “Nhà nước và nhân dân cùng làm”
với số tiền 15 triệu đồng để xây dựng đường giao thông trong 3
ấp, kiên cố hóa hệ thống cống rãnh thoát nước. Giai đoạn 1986-
1994, công tác vận động, quyên góp được hơn 210 triệu đồng tiền
mặt và hàng hóa trị giá hơn 110 triệu đồng ủng hộ đồng bào bị lũ
lụt, thiên tai ở miền Trung, miền Tây Nam Bộ. Người dân đóng
góp hơn 521 triệu đồng để xây dựng 1.220m mương cống thoát
nước. Nhà nước đầu tư 1,8 tỷ đồng xây dựng mới trường học các
cấp, nhân dân đóng góp 103 triệu đồng sửa chữa, nâng cấp trường
lớp bảo đảm việc dạy và học, chấm dứt tình trạng học ca 3. Năm
1992-1994, người dân đóng góp hơn 1,5 tỷ đồng để sửa chữa và
nâng cấp 690m đường đất sỏi đỏ, các ấp không còn tình trạng
nước thải chảy ra đường, giao thông trong ấp ngày càng sạch đẹp.
* Hội Liên hiệp Phụ nữ
Chi ủy lãnh đạo Hội Liên hiệp Phụ nữ xây dựng kế hoạch cụ
thể, vận động 100% chị em tham gia phong trào người phụ nữ
mới, gia đình văn hóa mới, gửi tiền tiết kiệm 25 triệu đồng, vận
động kế hoạch hóa gia đình, động viên con em lên đường làm
nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.
Duy trì các hoạt động, xây dựng phong trào Hội đi vào chiều
sâu của giới nữ, nhất là công tác giáo dục tư tưởng. Hội chăm lo
quyền lợi chính đáng của người phụ nữ trong sản xuất và đời sống
gia đình, duy trì phong trào hũ gạo nuôi quân. Xã chú trọng đào
tạo, bồi dưỡng đạt 10% cán bộ nữ, giới thiệu những chị em có
năng lực phẩm chất tốt tham gia công tác địa phương.
191

20.2 Page 192

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
* Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
Chi ủy lãnh đạo Đoàn Thanh niên xã đổi mới nội dung và
phương pháp hoạt động, sáng tạo những hình thức tập hợp tuổi
trẻ phù hợp. Đoàn chủ động nâng cao chất lượng hoạt động từng
chi đoàn, đoàn viên; duy trì sinh hoạt, học tập nghiêm túc các chủ
trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, Đoàn cấp trên; hoàn thành
100% chỉ tiêu, nghị quyết của Đảng, Đoàn đề ra, nhất là vận động
thanh niên đến tuổi tham gia nghĩa vụ quân sự.
Đoàn thường xuyên tổ chức học tập, bồi dưỡng nâng cao
phẩm chất đạo đức cách mạng, lý tưởng Cộng sản chủ nghĩa, ý
thức làm chủ xã hội; xác định nhiệm vụ, vai trò cách mạng đối với
thanh niên. Hội Liên hiệp thanh niên hoạt động tích cực, tập hợp
215 thanh niên vào tổ chức, nhất là lực lượng thanh niên du kích,
dân quân tự vệ. Thanh niên toàn xã xung kích đi đầu trên các mặt
trận lao động, sản xuất, phân phối lưu thông hàng hóa và bảo vệ
an ninh Tổ quốc.
Chi ủy lãnh đạo Đoàn quan tâm công tác bồi dưỡng, giới thiệu
đoàn viên thanh niêu ưu tú đứng vào hàng ngũ của Đảng. Hàng
năm, Đoàn kết nạp 42 đoàn viên và hội viên, chiếm 80% tổng số
thanh niên toàn xã; trong đó, tập trung đưa 100% thanh niên toàn
xã vào tổ chức, trên 60% các cháu thiếu niên vào đội thiếu niên
tiền phong Hồ Chí Minh.
* Hội Liên hiệp Nông dân tập thể
Chi ủy lãnh đạo Hội củng cố hoạt động, các chi hội vận động
nông dân tham gia làm ăn tập thể, đẩy mạnh sản xuất phát triển,
192

20.3 Page 193

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
vận động 100% nông dân nộp thuế bán nông sản cho nhà nước,
tập trung hoàn thành công tác cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với
nông nghiệp. Hội Nông dân xây dựng kế hoạch phối hợp ban
nông nghiệp chỉ đạo sản xuất tăng vụ và chăn nuôi áp dụng các
biện pháp khoa học kỹ thuật, tạo sự chuyển biến phát triển nông
nghiệp địa phương, nhất là nuôi cá, tôm...
3. Trên lĩnh vực kinh tế
Chi bộ lãnh đạo thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung
ương, Tỉnh ủy, Huyện ủy Long Thành đối với phát triển kinh tế
như Nghị quyết số 02-NQ/TW, ngày 9-4-1987 của Ban Chấp hành
Trung ương “giải quyết những vấn đề cấp bách về phân phối, lưu
thông hàng hóa”; Nghị quyết số 03-NQ/TW, ngày 28-8-1987 của
Ban Chấp hành Trung ương “về chuyển hoạt động của các đơn vị
kinh tế cơ sở quốc doanh sang hạch toán kinh doanh xã hội chủ
nghĩa, đổi mới quản lý nhà nước về kinh tế”; Nghị quyết số 05-
NQ/TW, ngày 10-6-1993 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(khoá VII) “về tiếp tục đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội nông
thôn”.
* Về nông nghiệp
Đối với trồng trọt, các tập đoàn sản xuất thường xuyên cải tạo
đất đai, chăm sóc cây trồng, bón phân đầy đủ; trồng lúa với diện
tích 2.200 ha, 5 ha hoa màu đúng theo thời vụ. Toàn xã sản xuất
với tổng sản lượng quy thóc là 4.405 tấn. Chính quyền xã vận
động nhân dân trồng thêm 9 ha hoa màu mới như mía, cây ăn trái,
có kế hoạch bảo vệ, làm cỏ, chống cháy cây mía vào mùa khô.
193

20.4 Page 194

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Chi ủy lãnh đạo chính quyền vận động, khuyến khích người
dân tận dụng đất đai, kể cả xung quanh nhà ở gieo trồng cây lương
thực, cây có củ, bột như khoai mỳ, khoai lang, các loại đậu; tận
dụng trồng các loại rau xanh đáp ứng nhu cầu thực phẩm đối với
người và gia súc. Các ấp 1, 2, 3 được nhân dân hưởng ứng, đồng
tình tăng gia sản xuất, trồng trọt như lúa, bắp, đậu các loại, mía,
cây ăn trái... với phương châm “không một tấc đất bỏ hoang”.
Đối với chăn nuôi, địa phương phát huy lợi thế sông rạch nên
nuôi trồng thủy sản tôm cá được người dân Phước Khánh tiếp tục
phát triển khá với diện tích đạt 45ha. Việc đánh bắt nguồn lợi thủy
sản tôm cá, cua... các loại trên mạng lưới sông rạch của xã đạt
70-89 tấn/năm góp phần giải quyết sinh kế người dân địa phương.
Chăn nuôi gia cầm gà vịt khá phát triển, chủ yếu nuôi vịt thả
đồng để lấy thịt và trứng, mỗi năm đạt 7-10 ngàn con đáp ứng nhu
cầu thực phẩm người dân và bán sản phẩm ra thị trường, góp phần
nâng cao đời sống người nông dân. Chăn nuôi gia súc trâu bò đạt
90-120con/năm.
Thời kỳ sản xuất trồng trọt, chăn nuôi trong các tập đoàn sản
xuất, người nông dân được ưu đãi về vật tư, thức ăn gia súc, kỹ
thuật, ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm, nhưng bị ràng buộc từ
cơ chế kế hoạch hóa, năng suất thấp, hạn chế sức sáng tạo, nỗ lực
sản xuất của người nông dân.
Khi cơ chế kinh tế thị trường được thực hiện, chính sách cải
tạo nông nghiệp theo hình thức quản lý tập đoàn sản xuất không
còn hiệu quả. Cơ chế kinh tế thị trường khuyến khích người nông
dân mạnh dạn đầu tư vốn, nhân công để sản xuất trồng trọt, chăn
194

20.5 Page 195

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
nuôi đạt hiệu quả, lúa từ 4,5 tấn/ha/năm tăng lên 5,6 tấn/ha/năm.
Đến năm 1989, 25 tập đoàn sản xuất lần lượt bị giải thể.
Giai đoạn này, một số chỉ tiêu phát triển kinh tế nông nghiệp
không đạt yêu cầu theo các Nghị quyết Đại hội Chi bộ đề ra. Các
tập đoàn sản xuất kém hiệu quả, lần lượt giải thể, chuyển sang mô
hình sản xuất mới theo cơ chế thị trường.
* Về lưu thông hàng hóa
Chi ủy lãnh đạo chính quyền quản lý thương nghiệp theo cơ
chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là thực hiện
Nghị quyết số 188-HĐBT, ngày 23-11-1982 của Hội đồng Bộ
trưởng về “tăng cường thương nghiệp xã hội chủ nghĩa và quản
lý thị trường”.
Việc kinh doanh thương nghiệp bước vào thời kỳ cởi mở,
nhiều cửa hàng tư nhân kinh doanh thuốc tây, thuốc thú y, vật liệu
xây dựng, hàng may mặc, lương thực, thực phẩm và thức ăn gia
súc ra đời. Chợ Phước Khánh từng bước hoạt động sung túc trở lại
như bản chất vốn có của nó. Các hoạt động mua bán, trao đổi hàng
hóa nhộn nhịp góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp,
đánh bắt nuôi trồng thủy sản ở địa phương. Quy luật cung - cầu
hàng hóa được giải tỏa hài hòa giữa sản xuất - tiêu dùng của người
dân trên địa bàn xã Phước Khánh, nút thắt của cơ chế bao cấp về
thị trường hàng hóa thực sự được tháo gỡ hoàn toàn giai đoạn này.
Năm 1989, tiểu thương chợ Phước Khánh, cửa hàng tạp hóa
được cấp giấy phép 62 hộ đến năm 1994 tăng lên 83 hộ. Thương
nghiệp quốc doanh xã hội chủ nghĩa và hợp tác xã mua bán theo
195

20.6 Page 196

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
cơ chế bao cấp gặp nhiều khó khăn trước sự cạnh tranh, thử thách
của thị trường năng động, cởi mở. Chi ủy lãnh đạo chính quyền
quan tâm chỉ đạo duy trì hoạt động kinh doanh thương nghiệp,
nhưng hiệu quả không cao. Năm 1989, kế hoạch đặt ra 151 triệu
đồng, thực hiện đạt 105 triệu đồng; năm 1990 với kế hoạch đưa
ra 170 triệu đồng, kết quả đạt 115 triệu đồng; năm 1991 với kế
hoạch đề ra 210 triệu, kết quả đạt 135 triệu đồng. Qua các số liệu
này chứng tỏ cơ chế kế hoạch hóa bao cấp đối với thương nghiệp
không còn phù hợp trong điều kiện kinh tế thị trường. Cơ chế
quản lý bao cấp đối với thương nghiệp lần lượt bãi bỏ hoàn toàn,
thương nghiệp xã Phước Khánh vận hành theo quy luật thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa.
* Về tài chính, quản lý đất đai
Xã duy trì công tác kiểm tra tài chính công khai hàng tháng,
quý kể cả các đơn vị sản xuất kinh tế. Chính quyền quản lý tài
chính đảm bảo sổ sách rõ ràng, tiền mặt đầy đủ, thu chi đúng
nguyên tắc của phòng tài chính quy định. Chi ủy lãnh đạo chính
quyền tiết kiệm chi, tận dụng nguồn thu xây dựng các công trình
phúc lợi của địa phương.
Về công tác quản lý nhà đất và xây dựng cơ bản, chính quyền
giải quyết việc mua bán, sang nhượng đất đai thấu tình đạt lý đúng
quy định pháp luật. Thực hiện phương châm “nhà nước và nhân
dân cùng làm” công trình công cộng như trạm xá, trường tiểu học,
sửa chữa trường mẫu giáo ấp 1, ấp 2, ấp 3. Chính quyền quan tâm
sửa chữa các cây cầu bị mục, kè sông Ông Kèo, sông Ông Thuộc
với chiều dài 1.071m, khai thông các cống rãnh 905m.
196

20.7 Page 197

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
4. Về văn hóa xã hội, Quốc phòng - An ninh
* Đối với văn hóa xã hội
* Về văn hóa thông tin
Chi bộ xã lãnh đạo thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung
ương về phát triển văn hóa xã hội như Nghị quyết số 04-NQ/
TW, ngày 14-1-1993 của Ban Chấp hành Trung ương “về một số
nhiệm vụ văn hóa, văn nghệ những năm trước mắt”.
Chính quyền chỉ đạo Ban Văn hóa thông tin tiếp tục tăng
cường mở rộng mạng lưới thông tin tuyên truyền xuống tận quần
chúng lao động các ấp, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, phản ánh các hoạt động của
địa phương. Xã nâng cấp đài truyền thanh, mở rộng mạng lưới loa
công cộng trong 3 ấp lên 25 loa; phát thanh và tiếp sóng 1.228 tin
nội bộ; phục vụ 55 hoạt động lễ hội của địa phương.
Xã thường xuyên mở cửa điểm đọc sách, tăng cường sách mới
phục vụ người dân. Xã tổ chức 85 buổi chiếu phim, vui chơi, giải
trí; bình quân mỗi người dân thụ hưởng các loại hình văn hóa,
nghệ thuật mỗi tháng 1-2 lần. Ban Văn hóa thông tin kết hợp Mặt
trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội phát động phong trào
“xây dựng gia đình văn hóa mới” được công nhận đạt 85%; tích
cực chống mê tín dị đoan, tục lệ cổ hũ.
Phong trào thể dục thể thao: Ban Văn hóa thông tin kết hợp
Đoàn thanh niên thành lập đội bóng đá, bóng chuyền, bóng bàn
thường xuyên tập luyện thi đấu 45 lượt giao hữu giữa nội bộ xã
và các xã bạn góp phần rèn luyện sức khỏe theo gương Bác Hồ
vĩ đại.
197

20.8 Page 198

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Ban Văn hóa thông tin kết hợp nhà trường các cấp tổ chức 11
buổi sinh hoạt hè hàng năm; hội diễn văn nghệ, một số loại hình
nghệ thuật khác như đồng diễn sân khấu cải lương, ca nhạc, ngoại
ngữ, võ thuật... đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần người dân địa
phương.
* Về giáo dục
Xã chỉ đạo Ban giáo dục tăng cường công tác giáo dục tư
tưởng đối với đội ngũ giáo viên, nêu cao tinh thần trách nhiệm,
đảm bảo chất lượng giảng dạy theo chương trình cải cách giáo
dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ về phẩm chất đạo đức, trình độ văn hóa.
Học sinh các cấp lên lớp và thi hết cấp hàng năm đạt từ 95-100%
(tốt nghiệp tiểu học từ 95% trở lên, trung học cơ sở từ 96% trở
lên), 100% trẻ em 6 tuổi vào lớp 1, không để người học tái mù
chữ, giảm tỷ lệ học sinh bỏ học dưới 1%, có 70-80% trẻ em vào
mầm non.
Công tác giáo dục địa phương thực hiện theo Nghị quyết số
04-NQ/TW, ngày 14-1-1993 của Ban Chấp hành Trung ương “về
tiếp tục đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo”, thường xuyên
phát động phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, chú trọng giáo dục
đạo đức học đường. Nhà trường hưởng ứng phát động phong trào
học tập và làm theo lời Chủ tịch Hồ Chí Minh như học sinh hoa
điểm 10, giáo viên dạy giỏi...
Hoạt động giáo dục đạt kết quả lên lớp và chuyển cấp khá tốt:
năm 1988-1989 đạt 86%, năm 1989-1990 đạt 84%, năm 1990-
1991 đạt 95%. Trường Tiểu học Phước Khánh được xếp loại đạt
thành tích tiên tiến. Trường trung học cơ sở Phước Khánh đạt
198

20.9 Page 199

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
danh hiệu tiên tiến năm 1989-1990. Năm 1989, trường này có
1.420 học sinh.
Với sự quyết tâm của chi bộ, đoàn thể, sự ủng hộ của phụ
huynh, giúp đỡ các cơ quan, mạnh thường quân... đã thường
xuyên sửa chữa, nâng cấp phòng học, sân, tường rào, bàn ghế ở
cả 2 hệ phổ thông và mầm non với tổng kinh phí huy động là 1,4
tỷ đồng; trong đó, xây dựng 12 phòng học mới, 1 nhà ở giáo viên
trên 20m2, 1 thư viện. Ngoài ra, thực hiện chính sách xóa mù chữ:
Xã mở 2 lớp xóa mù chữ, thu hút 41 học viên tham gia; năm học
1990-1991, 1991-1992 toàn xã có 39 học viên học xóa mù chữ
góp phần nâng cao dân trí đối với địa phương.
* Về công tác y tế
Địa phương thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định của
Trung ương, Tỉnh ủy, Huyện ủy về Nghị quyết số 04-NQ/TW,
ngày 14-1-1993 của Ban Chấp hành Trung ương “về những vấn
đề cấp bách của sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của nhân
dân”. Mặc dù còn nhiều khó khăn, xã chưa có trạm xá ổn định,
chủ yếu thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh. Nhờ làm tốt
công tác phòng, chống dịch bệnh như phun thuốc diệt muỗi chống
sốt xuất huyết, trên địa bàn Phước Khánh không xảy ra dịch bệnh
nghiêm trọng.
Chi ủy lãnh đạo chính quyền thực hiện chương trình tiêm
chủng mở rộng trẻ em, trên 80% độ tuổi từ 0-6 tuổi được chích
ngừa 6 bệnh nguy hiểm với 5.126 lượt cháu; khám bệnh và chuyển
lên tuyến trên 135 người.
199

20.10 Page 200

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Y tế xã tổ chức khám, phát thuốc 1.037 lượt miễn phí các đối
tượng chính sách vào ngày Thương binh, liệt sĩ 27-7. Phong trào
bài trừ ma túy, phòng, chống HIV/AIDS được duy trì và nhân dân
tích cực tham gia. Công tác phòng, chống các bệnh sốt rét, sốt
xuất huyết, bệnh phong đạt kết quả tốt. Xã tổ chức tiêm chủng mở
rộng thường xuyên; năm 1994, Trạm y tế xã tiêm chủng mở rộng
các bệnh nguy hiểm ở trẻ em từ 0-6 tuổi cho 514 cháu đạt 100%,
uống Vitamin A đối với 617 cháu đạt 100%.
Công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình đạt kết quả khá tốt,
chi bộ đã lãnh đạo chính quyền tăng cường tuyên truyền thực hiện
chủ trương của Đảng, Nhà nước về lĩnh vực DS-KHHGĐ. Địa
phương thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TW, ngày 14-1-1993 của
Ban Chấp hành Trung ương “về chính sách dân số và kế hoạch
hóa gia đình”. Năm 1994, xã đã vận động 19 ca thực hiện kế
hoạch hóa gia đình đạt 56%, đưa tỷ lệ tăng dân số tự nhiên xuống
còn 1,4% (giảm 0,09% so với năm 1990); giảm tỷ lệ vợ chồng
sinh con thứ 3 trở lên đạt từ 80%.
* Công tác thương binh xã hội
Chi ủy chỉ đạo chính quyền quan tâm công tác đền ơn đáp
nghĩa ở địa phương theo quy định của Nhà nước. Xã đảm bảo cấp
phát lương theo chế độ hàng tháng đối với cán bộ hưu trí, người
hưởng lương chế độ chính sách xã hội. Giai đoạn 1986-1994, các
ban ngành, đoàn thể chính trị - xã hội giải quyết trợ cấp đột xuất
35 trường hợp, tổ chức thăm hỏi tặng quà 69 lượt gia đình chính
sách, gia đình đặc biệt khó khăn trong các dịp lễ, tết với số tiền
1,8 tỷ đồng. Hội Phụ nữ, Công an xã tặng 14 sổ tiết kiệm cho 14
200

21 Pages 201-210

▲back to top

21.1 Page 201

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
gia đình liệt sĩ, thương binh: Mỗi sổ tiết kiệm 1 triệu đồng và 10
kg gạo/tháng.
Năm 1994, ngoài chế độ của nhà nước, địa phương tổ chức
thăm hỏi, tặng 73 suất quà, 27 sổ tiết kiệm cho gia đình chính
sách, thương binh, liệt sĩ, hộ nghèo với số tiền hơn 150 triệu đồng,
vận động quỹ đền ơn đáp nghĩa đạt hơn 100 triệu đồng.
Địa phương quan tâm giải quyết hồ sơ tồn đọng chiến tranh về
chính sách đối với người có công cách mạng và quy tập 56 hài cốt
liệt sĩ về nghĩa trang huyện, góp phần giáo dục truyền thống yêu
nước đối với học sinh, thế hệ trẻ.
* Công tác xóa đói giảm nghèo
Từ năm 1986-1994, Chi ủy lãnh đạo chính quyền hướng dẫn
hộ gia đình nghèo sử dụng nguồn vốn vay đạt hiệu quả, giảm từ
20-30% hộ nghèo, đạt 100% chỉ tiêu quỹ xóa đói giảm nghèo. Ủy
ban nhân dân xã chỉ đạo các ban ngành, đoàn thể thường xuyên
chăm lo công tác xóa đói giảm nghèo ở địa phương. Năm 1994,
địa phương đã huy động hơn 120 triệu đồng đạt 100% kế hoạch;
giải quyết vay tiền phát triển kinh tế gia đình cho 289 hộ từ nguồn
ngân hàng người nghèo với số tiền 500 triệu đồng; Hội viên Hội
Cựu chiến binh vay 20 triệu đồng; Hội viên Hội Phụ nữ vay 64
triệu đồng. Toàn xã Phước Khánh không còn hộ đói, là một nỗ lực
lớn của chi bộ và chính quyền địa phương.
* Đối với Quốc phòng - An ninh
Về quốc phòng, chi ủy lãnh đạo lực lượng vũ trang địa phương
thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh theo Nghị quyết số 03-
NQ/TW, ngày 29-6-1992 của Ban Chấp hành Trung ương “về
201

21.2 Page 202

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
nhiệm vụ quốc phòng và bảo vệ an ninh quốc gia, chống diễn
biến Hòa bình của địch”. Công tác quân sự địa phương được chú
trọng, công tác huấn luyện luôn đạt yêu cầu và tham gia nghĩa vụ
quân sự đạt, vượt chỉ tiêu đề ra cụ thể: Năm 1989, đạt 19/19 chỉ
tiêu (tỷ lệ 100%); năm 1990 đạt 14/14 (tỷ lệ 100%); năm 1991 đạt
10/10 (tỷ lệ 100%). Năm 1994, xã đội huy động thanh niên khám
tuyển nghĩa vụ quân sự đối với 83 người (tỷ lệ 100%), giao quân
13 người (tỷ lệ 100%), đăng ký thanh niên tuổi 17 có 110 người
(tỷ lệ 100%), xây dựng lực lượng dân quân rộng rãi đạt 2,5% so
với dân số.
Về công an, chi ủy lãnh đạo công an xã thay đổi cơ chế quản
lý mới, tổ chức tiếp dân, tránh phiền hà chờ đợi, mất mát đơn từ
của dân, bảo đảm hồ sơ lưu trữ công văn bảo mật theo quy định.
Công an phát động đơn vị tham gia tự túc sản xuất 3 tháng trong
năm. Đơn vị xây dựng xã an toàn, quyết tâm đạt danh hiệu quyết
thắng, giảm các vụ mất trật tự an toàn xã hội, nâng cao tỷ lệ phá
án từ 50-70%, tăng cường bảo vệ an ninh trật tự trên địa bàn 3 ấp.
Từ năm 1986-1994, lực lượng công an, dân phòng phát hiện,
ngăn chặn phá vỡ nhiều băng nhóm tội phạm, thu hồi tài sản trị
giá hơn 17 triệu đồng. Phong trào tự quản trong nhân dân đã phát
hiện, cung cấp trên 70% thông tin tố giác tội phạm cho Công an
nắm, theo dõi, xử lý, góp phần giúp uy tín, lòng tin của người dân
đối với công an xã ngày càng được củng cố. Nhân dân hăng hái
tham gia xây dựng quỹ an ninh đạt hơn 5 triệu đồng. Từ thực tiễn
phòng, chống tội phạm, lực lượng Công an xã trưởng thành về
nhiều mặt, được công nhận là đơn vị quyết thắng.
202

21.3 Page 203

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Năm 1994, lực lượng Công an xã thường xuyên chủ động
phối hợp với các đoàn thể làm tốt công tác tuyên truyền để người
dân nâng cao cảnh giác đối với các âm mưu “diễn biến hòa bình,
bạo loạn lật đổ”, kéo giảm các vụ việc vi phạm pháp luật (xảy ra
5 vụ giảm 12 vụ so với năm 1990, phá án được 7 vụ đạt 100%,
thu hồi tài sản trả lại người bị hại 12 triệu đồng, lập hồ sơ giao về
Công an huyện 3 vụ với 5 đối tượng).
*****
Giai đoạn 1975-1986, cả hệ thống chính trị xã Phước Khánh
đã chủ động vận động cán bộ, đảng viên, người dân ra sức, đồng
lòng khôi phục sản xuất kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh,
ổn định tình hình chính trị, xã hội. Giai đoạn này, dưới sự lãnh
đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời, liên tục của Huyện ủy Long Thành
nên chi bộ lãnh đạo tăng cường sức chiến đấu của cán bộ, đảng
viên để thực hiện thành công các chủ trương, đường lối của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là cải tạo xã hội chủ
nghĩa trong nông nghiệp. Chi bộ lãnh đạo phát huy hiệu quả khối
đại đoàn kết toàn dân tộc ở địa phương, chuẩn bị mọi mặt để thực
hiện tốt công cuộc đổi mới toàn diện đất nước dưới sự lãnh đạo
của Đảng năm 1986, đưa địa phương bước sang một chặng đường
phát triển mới.
Trong giai đoạn (1986-1994), chi bộ thực hiện thành công các
nghị quyết của các nhiệm kỳ Đại hội Chi bộ trong bối cảnh đất
nước, quốc tế có nhiều thay đổi trên các lĩnh vực chính trị, kinh
tế, văn hóa, tư tưởng, quốc phòng - an ninh. Trong giai đoạn này,
chi bộ xã đã tập trung giải quyết các vấn đề tồn động từ các nhiệm
203

21.4 Page 204

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
kỳ trước về kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh đáp ứng nhu cầu
đổi mới và hội nhập quốc tế.
Trong bối cảnh, điều kiện khó khăn chung của huyện Long
Thành, chi bộ đã chủ động, sâu sát lãnh đạo chính quyền địa
phương thực hiện đổi mới triệt để, vận động các tầng lớp nhân
dân nỗ lực, cố gắng, khắc phục những khó khăn trở ngại; vận
dụng sáng tạo các điều kiện thực tế để động viên cán bộ, nhân
dân toàn xã hoàn thành các nhiệm vụ của Huyện ủy Long Thành,
Ủy ban nhân dân huyện giao. Trên mặt trận kinh tế, xã hội, chính
quyền đã khuyến khích các tầng lớp nhân dân mạnh dạn đầu tư
vốn để phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo công ăn việc làm, bảo
đảm và từng bước nâng cao đời sống người lao động. Địa phương
phát động và khơi dậy ý chí tự lực, tự cường của người dân, tận
dụng mọi khả năng đất đai, vốn liếng, tay nghề để phát triển sản
xuất nông nghiệp, cải thiện đời sống. Mặc dù còn khó khăn nhưng
đời sống vật chất, tinh thần của người dân giữ được ổn định, đặc
biệt là tinh thần và khí thế của nhân dân tích cực hăng hái trong
lao động sản xuất.
Các mặt công tác xã hội, hoạt động văn hóa thông tin, tuyên
truyền, giáo dục, y tế, thể dục thể thao, thương binh xã hội đạt
nhiều kết quả tốt, vận động nhân dân sửa sang đường xá, cầu
cống, bảo đảm việc đi lại, sinh hoạt cho người dân được thuận
tiện, an toàn.
Chi bộ chú trọng công tác tư tưởng, xây dựng chỉnh đốn đảng,
nhất là nắm bắt tư tưởng của cán bộ, đảng viên sau khi Liên Xô,
các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ để kịp thời uốn nắn
204

21.5 Page 205

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
đối với đội ngũ công chức, viên chức suy giảm sức chiến đấu trên
lĩnh vực chính trị. Chi bộ xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên vi phạm
pháp luật theo quy định của Đảng để làm trong sạch nội bộ đảng
ở địa phương.
Trên mặt an ninh - quốc phòng với những kết quả quan trọng
ổn định tình hình chính trị, xã hội ở địa phương. Mặc dù xã hội có
những diễn biến phức tạp, chi bộ đã lãnh đạo xây dựng lực lượng
bảo vệ trật tự an toàn xã hội từ xã đến các ấp, tổ nhân dân. Lực
lượng an ninh và nhân dân đã phát hiện, bắt giữ các đối tượng
trộm cắp tài sản, thu hồi nhiều đồ dùng tang vật trả lại người bị
mất; đồng thời, tích cực giáo dục các đối tượng gây mất trật tự
trong nhân dân, đem lại sự bình yên ở từng tổ dân cư, người dân
an tâm sản xuất, ổn định cuộc sống, đưa toàn xã Phước Khánh
bước vào giai đoạn mới với những thắng lợi mới theo hướng văn
minh, hiện đại.
205

21.6 Page 206

▲back to top
CHƯƠNG IV
LÃNH ĐẠO ĐẨY MẠNH
CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA
(1994-2010)
I. KIỆN TOÀN HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
1. Phát triển từ chi bộ thành Đảng bộ
* Các kỳ đại hội
Năm 1994, huyện Nhơn Trạch được tái lập đáp ứng yêu cầu
phát mới của tỉnh Đồng Nai. Xã Phước Khánh, huyện Nhơn Trạch
tiếp tục ổn định mọi mặt, chi bộ tiếp tục lãnh đạo phát triển kinh
tế, xã hội của địa phương.
Trong giai đoạn này, Chi bộ xã Phước Khánh phát triển thành
Đảng bộ. Đại hội Chi bộ xã Phước Khánh khóa X, nhiệm kỳ 1995-
2000, diễn ra ngày 12-5-1995 với sự tham dự của 30 đảng viên.
Đại hội bầu chi ủy mới gồm 5 đồng chí, do Nguyễn Văn Việt giữ
chức vụ Bí thư, Đỗ Văn Phụng giữ chức vụ Phó Bí thư và Chủ tịch
Ủy ban nhân dân; Nguyễn Văn Khâm, Tô Văn Hoàng, Nguyễn
Văn Hoàng là Chi ủy viên; Nguyễn Huỳnh Hà giữ chức vụ Phó
Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
Trong nhiệm kỳ này, Chi bộ Phước Khánh tổ chức Hội nghị
đảng viên giữa nhiệm kỳ xác định những thuận lợi, khó khăn, đề
206

21.7 Page 207

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
ra các chỉ tiêu phát triển toàn diện kinh tế, chính trị, văn hóa, xã
hội, quốc phòng - an ninh giai đoạn 1998-2000. Chi bộ xác định từ
1998-2000 phải tăng cường xây dựng khối đoàn kết trong Đảng,
toàn dân, nâng cao tinh thần tự lực, tự cường, nắm bắt thời cơ và
phát huy có hiệu quả cao nhất tiềm năng về đất đai và nhân tố con
người; tạo điều kiện nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp đội ngũ
cán bộ cả về nhận thức lý luận chính trị và chuyên môn nghiệp vụ
trong thực tế công tác. Trên cơ sở đó, chi bộ quyết tâm khắc phục
mọi khó khăn thực hiện thắng lợi nghị quyết Hội nghị đảng viên
cơ sở giữa nhiệm kỳ với phương châm: Đẩy mạnh tốc độ phát
triển kinh tế, thực hiện công bằng xã hội, dân chủ kỷ cương pháp
luật, tăng cường quốc phòng toàn dân, giữ vững ổn định chính trị,
phát huy tiềm năng sẵn có của địa phương góp phần ổn định tình
hình an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội, tạo điều kiện để nhân
dân ổn định cuộc sống. Hội nghị đảng viên giữa nhiệm kỳ của Chi
bộ Phước Khánh đề ra các chỉ tiêu cụ thể.
Đối với nông nghiệp, phấn đấu đưa diện tích cấy lúa đạt
540ha, cây mía 140ha, cây ăn trái 30ha; chăn nuôi phấn đấu đạt
4.000 vịt đẻ, 8.000 vịt thịt, trâu 125 con. Đối với y tế, tiếp tục vận
động nhân dân ăn chín, uống sôi, ngủ mùng và xây dựng hố xí
hợp vệ sinh; tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình về vận động, giải
thích để mọi gia đình trong độ tuổi sinh đẻ hiểu và góp phần hạ
thấp tỷ lệ dân số còn 1,7%.
Giáo dục tiếp tục duy trì xóa mù chữ trẻ em, phấn đấu đến
năm 2000, tỷ lệ lên lớp của học sinh đạt 98% trở lên. Lĩnh vực
thương binh xã hội phấn đấu không còn hộ đói, giảm 50% hộ
207

21.8 Page 208

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
nghèo, đến năm 2000 xây dựng 3 căn, sửa chữa 5 căn nhà tình
nghĩa... Công tác xây dựng đảng, phấn đấu đến năm 2000 kết nạp
8 đảng viên mới; đội ngũ đoàn viên, trung kiên phấn đấu kết nạp
12% vào Đảng; đảm bảo 100% đảng viên học tập nghị quyết;
phấn đấu đưa 80% nông dân vào Hội Nông dân, 80% chị em phụ
nữ vào Hội Phụ nữ...
Trong nhiệm kỳ 1995-2000, năm 1999 Chi bộ Phước Khánh
phát triển thành Đảng bộ. Đảng bộ lâm thời do Đỗ Văn Phụng
giữ chức vụ Bí thư Đảng ủy, Nguyễn Huỳnh Hà giữ chức vụ Phó
Bí thư Đảng ủy và Chủ tịch Ủy ban nhân dân; đảng ủy viên là
Nguyễn Văn Khâm, Tô Văn Hoàng, Nguyễn Văn Hoàng, Nguyễn
Văn Việt.
Đại hội Đảng bộ xã Phước Khánh lần thứ I (2000-2005) diễn
ra ngày 17-5-2000, có 31 đảng viên tham dự. Đại hội đã tiến hành
bầu Ban Chấp hành Đảng bộ gồm 8 đồng chí, do Đỗ Văn Phụng
giữ chức vụ Bí thư Đảng bộ đến năm 2001; từ 2001-2005, đồng
chí Đoàn Văn Le giữ chức vụ Bí thư Đảng bộ; Nguyễn Văn Khâm
giữ chức vụ Phó Bí thư Đảng bộ (2003-2005) và quyền Chủ tịch
Ủy ban nhân dân (2001-2004); Nguyễn Huỳnh Hà giữ chức vụ
Phó Bí thư Đảng bộ (199-2001); đảng ủy viên là Nguyễn Văn
Hoàng, Nguyễn Văn Việt, Tô Văn Hoàng, Nguyễn Văn Bảy.
Đại hội Đảng bộ lần thứ I đã thảo luận kỹ lưỡng các vấn đề
phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng thâm canh tăng vụ,
ổn định diện tích canh tác cây hàng năm và cây lâu năm, nâng
cao chất lượng sản phẩm. Hình thành các vùng chuyên canh cây
trồng có giá trị kinh tế cao phù hợp với từng vùng đất trong xã,
208

21.9 Page 209

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng có hiệu quả, tạo ra những
sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường. Xây dựng các mô hình sản
xuất đa dạng trên cây trồng, vật nuôi.
Đảng bộ Phước Khánh xác định tốc độ tăng trưởng kinh tế
hàng năm đạt từ 9-10%/năm; bình quân thu nhập đầu người hàng
năm tăng 9-10% đến năm 2005 đạt 9,5 triệu đồng/người/năm; tỷ
lệ huy động thuế, phí, các khoản vào nguồn ngân sách Nhà nước
tăng bình quân hàng năm từ 10-12%; giới thiệu và giải quyết việc
làm 1.450 người (lao động có việc làm ổn định 80%, lao động thời
vụ 13%, lao động đến tuổi có việc làm); chống tái nghèo, phấn
đấu đến năm 2005 hộ nghèo theo chuẩn mới còn dưới 1%; tỷ lệ
tăng dân số tự nhiên 1,1%; tỷ lệ hộ dùng điện 90%; dùng nước
hợp vệ sinh 100%; hố xí hợp vệ sinh 81%; duy trì phổ cập các
bậc học, hoàn thành phổ cập trung học phổ thông; nhà kiên cố đạt
83%; xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt
82% trở lên; hoàn thành chỉ tiêu xây dựng lực lượng dân quân tự
vệ đạt 2% so với dân số, huấn luyện và giao quân đạt 100%.
Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội được đánh
giá trong sạch vững mạnh đạt trên 81%, không có tổ chức yếu
kém; tỷ lệ tập hợp quần chúng vào tổ chức đạt trên 73%; trong đó,
Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam đạt 60%, đoàn viên thanh niên
đạt 20-25%; phát triển đảng viên mới từ 7-9%/năm so với tổng số
hiện có đầu năm; 100% cán bộ, đảng viên tham gia học tập các chỉ
thị, nghị quyết của Đảng (trừ đảng viên miễn sinh hoạt), cán bộ
xã, ấp đạt trên 93%, đoàn viên, hội viên, quần chúng nhân dân dự
học đạt 55% trở lên; 100% tổ chức đảng và đảng viên được kiểm
tra đánh giá hàng năm (trừ đảng viên miễn sinh hoạt); giữ vững
209

21.10 Page 210

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
danh hiệu Đảng bộ trong sạch vững mạnh từ năm 2000 đến năm
2005; trên 2/3 chi bộ trực thuộc trong sạch vững mạnh, không có
chi bộ yếu, kém; trên 75% đảng viên được đánh giá hoàn thành
tốt nhiệm vụ, không có đảng viên vi phạm, đảng viên xếp loại 3.
Đại hội Đảng bộ lần thứ II, nhiệm kỳ 2005-2010 diễn ra ngày
24-7-2005 với sự tham dự của 54 đảng viên, bầu Ban Chấp hành
Đảng bộ gồm 9 đồng chí1, do Đoàn Văn Le giữ chức vụ Bí thư
Đảng bộ, Nguyễn Văn Khâm giữ chức vụ Phó Bí thư Đảng bộ và
Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Bùi Thanh Hồng giữ chức vụ Thường
trực Đảng ủy, Trịnh Văn Hoàng và Trịnh Văn Mười giữ chức vụ
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
Đại hội xác định phương hướng, mục tiêu giai đoạn 2005-
2010 là phát huy truyền thống của xã anh hùng, Đảng bộ tăng
cường đoàn kết, tiếp tục khơi dậy, khai thác các tiềm năng, tranh
thủ mọi nguồn lực, khắc phục mọi khó khăn, thử thách quyết tâm
hoàn thành thắng lợi phương hướng mục tiêu Nghị quyết Đại
hội đề ra: Tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công
nghiệp, nông nghiệp, thương mại - dịch vụ, tạo điều kiện để khu
công nghiệp Ông Kèo phát triển, giải quyết việc làm lao động địa
phương; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi thích hợp mang lại
hiệu quả kinh tế cao, tăng tỷ trọng ngành chăn nuôi, nuôi trồng
đánh bắt thủy sản; xây dựng mô hình kinh tế tập thể; phát triển
thương mại - dịch vụ - du lịch phục vụ nhu cầu xã hội; coi trọng
đầu tư hạ tầng cơ sở kỹ thuật, các công trình phúc lợi; phát triển
1  Đ/c Nguyễn Văn Khâm, Đoàn Văn Le, Trịnh Văn Mười, Trịnh Văn Hoàng,
Trần Hoàng Điệp, Nguyễn Hữu Tám, Lê Thị Kim Khuyên, Lê Thanh Hồng, Bùi
Thanh Hồng, Bao Công Nhỏ, Lê Văn Anh.
210

22 Pages 211-220

▲back to top

22.1 Page 211

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
sự nghiệp văn hóa, giáo dục, chăm sóc sức khỏe nhân dân, xóa
đói giảm nghèo, giải quyết việc làm, thực hiện tốt các chính sách
người có công và chính sách xã hội; giữ vững ổn định chính trị,
trật tự an toàn xã hội, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa; đổi
mới công tác vận động quần chúng, đẩy mạnh thực hiện chính
sách đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện tốt quy chế dân chủ; đẩy
mạnh cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng, xây dựng Đảng
trong sạch vững mạnh.
Đại hội Đảng bộ Phước Khánh lần thứ II xác định tốc độ tăng
trưởng kinh tế hàng năm đạt từ 10-11%/năm; bình quân thu nhập
đầu người hàng năm tăng 9-10% đến năm 2010 đạt 13,5 triệu
đồng/người/năm; tỷ lệ huy động thuế, phí, các khoản vào nguồn
ngân sách Nhà nước tăng bình quân hàng năm từ 10-12%; giới
thiệu và giải quyết việc làm 1.560 người (lao động có việc làm
ổn định trên 85%, lao động thời vụ trên 15%, lao động đến tuổi
có việc làm trên 80%); chống tái nghèo, phấn đấu đến năm 2010
hộ nghèo theo chuẩn mới còn dưới 1%; tỷ lệ tăng dân số tự nhiên
1,0%; tỷ lệ hộ dùng điện đạt 95%; dùng nước hợp vệ sinh 100%;
hố xí hợp vệ sinh 85%; duy trì phổ cập các bậc học, hoàn thành
phổ cập trung học phổ thông; nhà kiên cố đạt trên 85%; xây dựng
xã đạt chuẩn văn hóa; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 85% trở lên; hoàn
thành chỉ tiêu xây dựng lực lượng dân quân tự vệ đạt 3% so với
dân số, huấn luyện và giao quân đạt 100%.
Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội phấn đấu
được đánh giá trong sạch vững mạnh đạt trên 87%, không có tổ
chức yếu kém; tỷ lệ tập hợp quần chúng vào tổ chức đạt trên 75%;
211

22.2 Page 212

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
trong đó, Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam đạt 60%, đoàn viên
thanh niên chiếm 25-30%; phát triển đảng viên mới từ 8-10%/
năm so với tổng số hiện có đầu năm; cán bộ, đảng viên tham gia
học tập các chỉ thị, nghị quyết của Đảng đạt 100% (trừ đảng viên
miễn sinh hoạt), cán bộ xã, ấp đạt trên 95%, đoàn viên, hội viên,
quần chúng nhân dân dự học 65% trở lên; 100% tổ chức đảng và
đảng viên được kiểm tra đánh giá hàng năm (trừ đảng viên miễn
sinh hoạt); giữ vững danh hiệu Đảng bộ trong sạch vững mạnh
từ năm 2005 đến năm 2010; trên 2/3 chi bộ trực thuộc trong sạch
vững mạnh, không có chi bộ yếu, kém; trên 85% đảng viên được
đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ, không có đảng viên vi phạm,
đảng viên xếp loại 3.
Đảng bộ xác định công tác lãnh đạo chính quyền giữ vai trò
quyết định để thực hiện hiệu quả các chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đảng ủy tiếp tục chủ
động lãnh đạo Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân chỉ đạo các cơ
quan, ban ngành chuyên môn thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền
hạn theo luật định. Đẩy mạnh việc đổi mới, nâng cao chất lượng
hoạt động của Hội đồng nhân dân, kỹ năng hoạt động của Đại biểu
Hội đồng nhân dân trên các vấn đề kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc
phòng - an ninh. Hội đồng nhân dân tăng cường công tác giám
sát đối với tất cả hoạt động thực hiện các nghị quyết Hội đồng
nhân dân của Ủy ban nhân dân nhằm nâng cao năng lực quản lý
Nhà nước, tập trung chỉ đạo thực hiện các chương trình phát triển
kinh tế, xã hội; phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu cấp trên giao, bố
trí sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức có đủ năng lực, trình độ để
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
212

22.3 Page 213

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Đảng bộ lãnh đạo tăng cường xây dựng chính quyền thực
sự trong sạch, vững mạnh nâng cao hiệu quả quản lý của Nhà
nước, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tiếp tục triển khai
thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở đáp ứng yêu cầu tâm tư,
nguyện vọng của người dân đến chính quyền. Các nghị quyết
của Hội đồng nhân dân đề ra phù hợp với mục tiêu của Đảng
bộ và quy định pháp luật đáp ứng yêu cầu chính đáng người
dân; tăng cường công tác giám sát việc thực hiện các nghị quyết
Hội đồng nhân dân theo đúng kế hoạch, tổ chức tiếp xúc cử tri
với đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp theo đúng
luật định.
* Công tác chính trị tư tưởng
Đảng bộ xã Phước Khánh tập trung chỉ đạo thực hiện Nghị
quyết số 10-NQ/TW ngày 2-2-1999 Hội nghị lần thứ 6 (lần 2) Ban
Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VIII) “về một số vấn đề cơ
bản và cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay”; Nghị
quyết số 22-NQ/TW, ngày 2-2-2008 của Ban Chấp hành Trung
ương Đảng (khóa X) về “Nâng cao năng lực lãnh đạo sức chiến
đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng
viên”. Đảng bộ tăng cường công tác giáo dục chính trị, nắm bắt
kịp thời diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên và quần chúng
nhân dân; qua đó, giáo dục đảng viên về bản lĩnh chính trị vững
vàng, sẵn sàng đấu tranh chống và làm thất bại âm mưu “diễn biến
hòa bình” của các thế lực thù địch trong và ngoài nước, chống
lại những quan điểm đi ngược lại với đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quản lý, giáo dục đảng
viên nói và viết đúng đường lối, nghị quyết của Đảng, giữ gìn
213

22.4 Page 214

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
phẩm chất đạo đức, kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng
phí, tiêu cực; tích cực giáo dục nhân dân bảo vệ Đảng và chính
quyền.
Giai đoạn 1994-2010, Phước Khánh có trên 85% đảng viên,
trên 87% cán bộ cốt cán, trên 55% quần chúng nhân dân dự học
tập các nghị quyết, quy định, kết luận, chỉ thị của Đảng, đặc biệt
cử tri dự học luật bầu cử qua các kỳ đạt trên 99%. Sau học tập,
cán bộ, đảng viên có chuyển biến nhận thức tốt, thể hiện qua hành
động, việc làm cụ thể tại cơ quan, đơn vị; tạo được sự đoàn kết
thống nhất cao trong toàn Đảng bộ, các nhiệm vụ phát triển kinh
tế, xã hội hàng năm đều hoàn thành. Địa phương thực hiện tốt mô
hình “Đảng bộ lãnh đạo công tác khoa giáo” trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.
Đặc biệt là “cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh”1 được 100% cán bộ đảng viên, lực lượng
vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên dự học; sau
học tập đều viết bài nhận thức, đăng ký rèn luyện về phẩm chất
đạo đức, lối sống hàng năm. Đảng bộ chọn mô hình triển khai đến
54 cán bộ thực hiện “Mỗi ngày làm một việc tốt” ghi sổ nhật ký;
từ đó, tạo được sự đoàn kết, thống nhất cao trong toàn Đảng bộ,
1  Chị thị số 23-CT/TW, ngày 27-3-2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “về
đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai
đoạn mới”; Chỉ thị số 06-CT/TW, ngày 7-11-2006 của Bộ Chính trị về tổ chức
cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Nghị
quyết số 22-NQ/TW, ngày 2-2-2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa
X) về “Nâng cao năng lực lãnh đạo sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất
lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên”.
214

22.5 Page 215

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
sự đồng thuận của tất cả nhân dân, nên các nhiệm vụ về kinh tế,
xã hội hàng năm đều hoàn thành đạt và vượt chỉ tiêu. Xã Phước
Khánh tổ chức khen thưởng 39 tập thể, 72 cá nhân thực tốt việc
học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, tạo sức lan
tỏa “người tốt, việc tốt” trên địa bàn xã.
Song bên cạnh những kết quả đã đạt được, nhân dân vẫn băn
khoăn về tình hình an ninh trật tự, về tình trạng ô nhiễm môi
trường, về tệ nạn xã hội, việc đền bù giải tỏa và tái định cư cho
người dân, tranh chấp, khiếu kiện đất đai, tài sản.
* Công tác tổ chức
Năm 1994, Chi bộ Phước Khánh có 28 đảng viên luôn thể
hiện tinh thần trách nhiệm cao trong quá trình lãnh đạo, chủ động
trong công tác chỉ đạo trước tình hình đổi mới của đất nước, nhất
là đối với đời sống kinh tế của người dân. Đến năm 1999, từ Chi
bộ xã Phước Khánh phát triển thành Đảng bộ với 31 đảng viên.
Đảng ủy chủ động, sâu sát lãnh đạo kiện toàn bộ máy chính quyền
vượt qua khó khăn, thực hiện tốt xây dựng nông thôn, phát triển
nông nghiệp, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần người dân.
Mỗi tháng trước kỳ họp của chi bộ, sau đó là Đảng bộ, Đảng
ủy tiến hành họp cấp ủy vào ngày 25 hàng tháng để đánh giá tình
hình hoạt động, xác định những công việc trước mắt làm cơ sở
để Đảng bộ thảo luận, đóng góp ý kiến. Đảng bộ thường xuyên
theo dõi, bám sát hoạt động của khối vận và Ủy ban nhân dân để
kịp thời chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc nhắc nhở, theo dõi các chỉ tiêu
quan trọng về phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh theo
nghị quyết của Đảng bộ đã đề ra.
215

22.6 Page 216

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đảng bộ Phước Khánh Thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị lần
thứ 7 Ban Chấp thành Trung ương Đảng (khoá VIII) ngày 16-8-
1999 “về một số vấn đề về tổ chức, bộ máy và tiền lương, trợ cấp
xã hội thuộc ngân sách nhà nước” và Nghị định 121/2003/NĐ-CP
ngày 21-10-2003 của Chính phủ “về chế độ, chính sách đối với
cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn”; Nghị quyết số 42-NQ/
TW, ngày 30-11-2004 của Bộ Chính trị (khóa IX) “về công tác
quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước”. Phước Khánh đã cơ bản sắp xếp lại
đội ngũ cán bộ ở các ngành, đoàn thể phù hợp với chuyên môn
được đào tạo, nhất là sau bầu cử Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân
dân xã.
Công tác tổ chức cán bộ và bảo vệ chính trị nội bộ được thực
hiện đúng theo quy định của Đảng, Nhà nước. Năm 1999, sau khi
phát triển thành Đảng bộ, Đảng bộ Phước Khánh tổ chức tổng kết
thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương, Tỉnh ủy, huyện
ủy Nhơn Trạch về công tác tổ chức cán bộ; nên việc lựa chọn, cử
đào tạo, sắp xếp bố trí cán bộ cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm
vụ chính trị ở địa phương; đội ngũ cán bộ đã từng bước được trẻ
hóa và nâng cao trình độ về mọi mặt, chấp hành tổ chức kỷ luật,
thường xuyên tự phê bình và phê bình, giữ gìn sự đoàn kết thống
nhất trong Đảng, tạo được sự chuyển biến tích cực trong toàn
Đảng bộ về cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Công tác phát triển đảng được chi bộ, từ năm 1999 là Đảng
bộ quan tâm sâu sát. Năm 1994, chi bộ kết nạp được 4 đảng viên,
tăng gấp 2 lần so với năm 1993; cử 4 đồng chí học lớp trung cấp
216

22.7 Page 217

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
(2 trung cấp chính trị, 2 trung cấp pháp lý). Đến năm 1998, chi bộ
có 26 đảng viên với 4 tổ đảng, xây dựng lực lượng trung kiên với
18 người; năm 2000 Đảng bộ có 31 đảng viên. Đảng bộ lãnh đạo
công tác kiện toàn, củng cố hệ thống chính trị cả về số lượng và
chất lượng.
Đến năm 2005, Đảng bộ Phước Khánh có 5 chi bộ trực thuộc
với tổng số 54 đảng viên. Đảng bộ phát triển thêm 23 đảng viên
mới (chiếm 67,6% so đảng viên đầu nhiệm kỳ) đảm bảo chất
lượng và tạo nguồn trung kiên để bổ sung cho Đảng. Đảng bộ
có tổng số trung kiên 28 người, trong đó 10 người đã qua học
lớp cảm tình Đảng. Công tác quy hoạch và đào tạo, bồi dưỡng
được xã chú trọng, Đảng ủy đã cử 22 cán bộ, công chức theo học
các lớp trung cấp; bồi dưỡng kiến thức về Đảng đối với 17 quần
chúng được kết nạp vào Đảng và 26 cán bộ các ban ngành, đoàn
thể dự học các lớp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ.
Thực hiện Kế hoạch số 36-KH/HU ngày 8-4-2008 của Huyện
ủy Nhơn Trạch, Đảng ủy lãnh đạo các chi bộ trực thuộc tiến hành
đại hội nhiệm kỳ 2008-2010 đảm bảo nội dung, nhân sự; đại hội
bầu ra 12 đồng chí cấp ủy chi bộ, cử 6 cán bộ làm công tác kiểm
tra đảng, thành lập mới 3 chi bộ mới (trường mầm non, trường
tiểu học, trường trung học cơ sở).
Năm 2010, Đảng bộ Phước Khánh có 8 chi bộ với tổng số 75
đảng viên, Đảng bộ phát triển được 15 đảng viên mới; tổng số
trung kiên có 30 người, 16 người đã qua lớp bồi dưỡng lớp kiến
thức về Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng bộ cử 24 người theo học
các lớp trung cấp, đại học; sơ cấp chính trị 24 người; ngoài ra, có
217

22.8 Page 218

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
26 người tự học để nâng cao trình độ chuyên môn đáp ứng nhu
cầu nguồn nhân lực địa phương.
Đảng ủy và các chi bộ đảng tích cực triển khai, xây dựng, tăng
cường sức chiến đấu của tổ chức đảng và đảng viên, đạt nhiều kết
quả, đưa Đảng bộ từ yếu kém năm 2001 lên Đảng bộ trong sạch
vững mạnh 3 năm liền (2002, 2003, 2004).
* Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng
Đảng ủy lãnh đạo công tác bảo vệ chính trị nội bộ, Ban Chấp
hành Đảng bộ tiến hành kiểm điểm theo tinh thần Chỉ thị số 64-
CT/TW, ngày 25-12-1995 của Ban Chấp hành Trung ương “về
việc tăng cường lãnh đạo, quản lý, lập lại trật tự kỷ cương trong
các hoạt động văn hóa và dịch vụ văn hóa, đẩy mạnh bài trừ một
số tệ nạn xã hội nghiêm trọng” trên địa bàn toàn xã.
Công tác kiểm tra, giám sát được Đảng bộ chú trọng để tăng
cường sức chiến đấu của Đảng. Đảng bộ xác định kiểm tra là khâu
hết sức quan trọng, Đảng ủy xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ
quý, 6 tháng, cuối năm kể cả đột xuất khi có dấu hiệu vi phạm
đối với các chi bộ và đảng viên, để kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh
những hạn chế, thiếu sót và những vi phạm đến đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đạo đức
lối sống. Công tác kiểm tra việc thực hiện Nghị quyết của Đảng
ủy đối với các chi bộ trực thuộc, đảng viên chấp hành chỉ thị,
nghị quyết, điều lệ của Đảng về chế độ sinh hoạt, hồ sơ, sổ sách,
việc đóng và nộp Đảng phí, đảng viên thực hiện quy định về 19
điều đảng viên không được làm, 4 nhiệm vụ của người đảng viên,
thường xuyên coi trọng công tác tự phê bình và phê bình, đấu
tranh trong các kỳ sinh hoạt ở chi bộ và Đảng ủy.
218

22.9 Page 219

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Ủy Ban kiểm tra Đảng ủy được kiện toàn sau Đại hội Đảng
gồm 3 đồng chí được phân công phụ trách giám sát các chi bộ
tại các kỳ họp, tăng cường hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ
thường xuyên kiểm tra, giám sát theo điều 32 Điều lệ Đảng, Quyết
định 25-QĐ/TW1, Quy định số 115-QĐ/TW, ngày 7-12-2007 của
Bộ Chính trị “về những điều Đảng viên không được làm”, các
quyết định, quy định, hướng dẫn của Đảng cấp trên. Ủy ban kiểm
tra Đảng ủy tiến hành 40 lượt kiểm tra, giám sát các chi bộ trực
thuộc về thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát chế độ sinh hoạt
chi bộ, học tập nghị quyết của Đảng, việc thi hành kỷ luật, lưu trữ
hồ sơ tài liệu, việc thu-nộp và sử dụng nguồn kinh phí Đảng.
Qua kiểm tra cấp ủy các chi bộ đều tổ chức sinh hoạt đúng
định kỳ; công tác thu-chi Đảng phí đảm bảo nguyên tắc, nộp Đảng
phí về trên đúng quy định. Ủy Ban kiểm tra Đảng ủy thực hiện
giám sát chuyên đề trong nhiệm kỳ đối với 20 đảng viên, 20 đảng
ủy viên về thực hiện nhiệm vụ người đảng viên, cấp ủy viên và
kiểm tra 7 đồng chí Đảng ủy viên có dấu hiệu vi phạm.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo vệ chính trị còn
những hạn chế như chất lượng sinh hoạt của từng chi bộ, các đoàn
thể chưa cao, thiếu sự phối hợp và tập trung công tác trọng tâm;
phân công chưa rõ ràng, chưa sát phong trào, nhất là các đoàn thể.
Công tác phê, tự phê bình trong Đảng và các ngành đoàn thể còn
nhiều hạn chế, một số đảng viên có tư tưởng nể nang, xề xòa chưa
1  Quyết định số 25-QĐ/TW, ngày 24-11-2006 của Bộ Chính trị về ban hành
hướng dẫn thực hiện các quy định về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của
đảng trong Chương VII và chương VIII Điều lệ Đảng khóa X.
219

22.10 Page 220

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
mạnh dạn đấu tranh xây dựng Đảng. Trong giai đoạn 1994-2010,
Đảng ủy, Ủy ban Kiểm tra Đảng đã tiến hành kiểm tra 40 trường
hợp, kết quả: Đã khai trừ ra khỏi Đảng 2 đảng viên, cảnh cáo 5
đảng viên, phê bình rút kinh nghiệm 12 đảng viên; cuối năm từng
chi bộ tiến hành kiểm tra phân tích chất lượng đảng viên, phê bình
nhắc nhở 26 đảng viên còn hạn chế các mặt như: Vắng sinh hoạt và
học tập nghị quyết của Đảng, năng lực hạn chế, ý thức chấp hành tổ
chức thấp.
2. Tổ chức bộ máy Nhà nước
* Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân
Đảng ủy xã đã lãnh đạo tổ chức thành công 3 cuộc bầu cử Đại
biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; lãnh đạo tổ
chức thành công các kỳ họp lần thứ nhất Hội đồng nhân dân xã,
bầu ra các chức danh chủ chốt Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân
dân và các Ban Hội đồng nhân dân xã các nhiệm kỳ đảm bảo đúng
cơ cấu, đủ số lượng theo quy định. Hoạt động của Hội đồng nhân
dân xã đảm bảo thường xuyên, có sự phối hợp chặt chẽ với Ủy
ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã. Hoạt động giám sát
luôn được Thường trực và các ban Hội đồng nhân dân chú trọng;
chương trình giám sát được cụ thể, xác thực; hàng năm tổ chức 4
cuộc giám sát các vấn đề nổi cộm, nhạy cảm, được cán bộ, đảng
viên, công chức và nhân dân địa phương quan tâm như đất đai,
xây dựng cơ bản...
Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ xã, hoạt động của Hội đồng
nhân dân phát huy tốt vai trò là cơ quan quyền lực của địa phương,
thực hiện chức năng, quyền hạn theo luật định, là cầu nối giữa
220

23 Pages 221-230

▲back to top

23.1 Page 221

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Đảng với nhân dân. Hàng năm, Hội động nhân dân tổ chức 2 cuộc
tiếp xúc, trả lời ý kiến của cử tri, ban hành từ 1-2 nghị quyết đúng
theo pháp luật, tăng cường giám sát về công tác thanh niên thi
hành nghĩa vụ quân sự, trật tự an toàn giao thông, trật tự đô thị, vệ
sinh môi trường và phòng, chống tệ nạn xã hội...
Năm 1994, Hội đồng nhân dân xã có 18 đại biểu; năm 2000,
Hội đồng nhân dân xã có 22 người; năm 2011 Hội đồng nhân dân
xã tăng lên 25 người; các đại hiểu thực hiện tốt theo chức năng,
quyền hạn theo luật định, cùng Mặt trận Tổ quốc tổ chức giám sát
và tiếp xúc cử tri theo quy định.
Ủy ban nhân dân thực hiện cơ chế hành chính “một cửa”, bảo
đảm quy trình giải quyết hồ sơ theo quy định của pháp luật, lấy sự
hài lòng của người dân làm mục đích phấn đấu của mỗi cán bộ,
đảng viên. Hoạt động 3 ấp với 51 tổ nhân dân được quan tâm củng
cố thường xuyên góp phần xây dựng chính quyền vững mạnh từ
xã đến tổ nhân dân.
Ủy ban nhân dân tổ chức thực hiện tốt các nghị quyết của
Đảng bộ, Hội đồng nhân dân theo quy định. Hội đồng nhân dân
luôn đổi mới phương thức lãnh đạo, cải tiến lề lối làm việc đối
với cán bộ, đảng viên. Mọi hoạt động lãnh đạo thực hiện nhiệm
vụ chính trị của Đảng bộ luôn tuân thủ nguyên tắc tập trung dân
chủ và quy chế làm việc của Đảng bộ; thực hiện có hiệu quả chức
năng của Đảng lãnh đạo, vai trò điều hành, quản lý của Nhà nước,
Hội đồng nhân dân và Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị -
xã hội vừa thực hiện vai trò giám sát vừa phối hợp các ngành để tổ
chức thực hiện nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Nguyên tắc tập
221

23.2 Page 222

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
trung dân chủ thể hiện trong Điều lệ Đảng được tổ chức và đảng
viên nghiêm túc chấp hành, coi đây là nguyên tắc cơ bản trong
việc xây dựng và củng cố tổ chức Đảng. Các hoạt động lãnh đạo
thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ được bàn bạc, thảo luận
dân chủ và quyết định theo đa số.
Trong mỗi nhiệm kỳ đại hội, Đảng bộ xã xây dựng quy chế
làm việc và thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ theo quy định. Xây
dựng chương trình làm việc toàn khóa, hàng năm, 6 tháng, quý,
hàng tháng, tuần để chủ động điều hành các hoạt động của Đảng
bộ. Giữ vững mối quan hệ làm việc giữa Đảng ủy - Hội đồng nhân
dân - Ủy ban nhân dân - Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính
trị - xã hội. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của Đảng ủy
có trọng tâm, trọng điểm, định kỳ sơ, tổng kết; thực hiện nghiêm
túc chế độ thông tin báo cáo kịp thời, chính xác cho cấp trên và
phục vụ công tác lãnh đạo trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của
Đảng bộ.
Đảng bộ lãnh đạo Ủy ban nhân dân tổ chức điều hành thực
hiện các chương trình phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững quốc
phòng - an ninh theo các chỉ tiêu nghị quyết của Đảng bộ, Hội
đồng nhân dân và chỉ tiêu Ủy ban nhân dân cấp trên giao. Đảng ủy
lãnh đạo chính quyền xây dựng 15 quy chế hoạt động và tổ chức
thực hiện theo quy chế dựa trên nguyên tắc tập trung dân chủ, phát
huy vai trò của tập thể và trách nhiệm từng cá nhân trên tinh thần
tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Đội ngũ cán bộ từng bước được trẻ hoá, chuẩn hoá, số cán bộ
có trình độ tốt nghiệp trung học phổ thông đạt trên 80%, Trung
222

23.3 Page 223

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
cấp đạt trên 60%, Đại học đạt trên 11% trên tổng số cán bộ chuyên
trách và công chức địa phương. Xã tổ chức kiện toàn bộ máy chính
quyền theo Nghị định số 114/2003/NĐ-CP, ngày 10-10-2003 của
Chính phủ “về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn”; Nghị định
số 121/2003/NĐ-CP, ngày 21-10-2003 của Chính phủ “về chế độ,
chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường, thị trấn”; đồng
thời, chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức; công
tác sắp xếp, tuyển dụng 34 công chức, bố trí cán bộ được quan
tâm đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương.
Hoạt động Hội đồng nhân dân và các đại biểu Hội đồng nhân
dân được thực hiện đúng theo luật định, từng bước đi vào chiều
sâu, có nề nếp và đảm bảo quy chế đề ra. Hội đồng nhân dân thực
hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ tiếp dân, tổ chức 2 cuộc tiếp xúc
cử tri trước và sau kỳ họp hàng năm với 300 người dân đúng luật,
tổ chức các kỳ họp, đề ra nghị quyết về phát triển kinh tế, xã hội
phù hợp tình hình địa phương. Hội đồng nhân dân tham gia giám
sát, đôn đốc Ủy ban nhân dân thực hiện nghị quyết Hội đồng nhân
dân hàng năm. Mặc dù đại biểu hoạt động chưa đồng đều nhưng
cơ bản đã phát huy vai trò, chức năng, vị trí cơ quan quyền lực
Nhà nước ở địa phương, tăng cường chức năng giám sát góp phần
thực hiện thắng lợi nghị quyết Hội đồng nhân dân đề ra thúc đẩy
phát triển kinh tế, xã hội ở địa phương.
Bộ máy Nhà nước xã, các ngành chuyên môn và các ban ấp
từng bước được kiện toàn về tổ chức và năng lực hoạt động. Bộ
máy các cơ quan chuyên môn được sắp xếp theo hướng tinh gọn,
có chất lượng phù hợp với năng lực, trình độ phẩm chất chính trị và
223

23.4 Page 224

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đạo đức lối sống của cán bộ theo tinh thần Nghị định số 112/2004/
NĐ-CP, ngày 8-4-2004 của Chính phủ về “quy định cơ chế quản
lý biên chế đối với đơn vị sự nghiệp của nhà nước”. Chính quyền
thực hiện Quyết định số 30/QĐ-TTg, ngày 10-1-2007 của Thủ
tướng Chính phủ về “Đề án đơn giản hóa thủ tục hành chính trên
các lĩnh vực quản lý nhà nước giai đoạn 2007-2010” theo cơ chế
“một cửa”, tập trung đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ, công chức cả về trình độ, lý luận chính trị và năng lực chuyên
môn góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả chính quyền cơ sở.
Chính quyền có 37 cuộc công khai thông qua các cuộc họp
với Đảng bộ, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể
chính trị - xã hội, đặc biệt công khai đối với người dân như: Thu
chi ngân sách, các khoản vận động do nhân dân đóng góp để làm
cầu, đường giao thông nông thôn, chợ, quỹ xây dựng nhà tình
thương... ; tổ chức họp dân kiểm điểm các chức danh như Chủ tịch
Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân, trưởng ban sản
xuất, kết hợp Thông tri số 16-TT/HU của Huyện ủy để kiểm điểm
ban công an và chức danh Trưởng công an 6 tháng 1 lần. Trong
đó, người dân đã đóng góp 276 ý kiến trên 2.414 lượt người tham
dự các kỳ họp, đóng góp nhiều ý kiến trên lĩnh vực kinh tế, xã hội,
quốc phòng - an ninh.
Xã Phước Khánh thực hiện công tác dân vận chính quyền
gắn với quá trình thực hiện dân chủ ở cơ sở theo Pháp lệnh số
34/2007/PL-Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 20-4-2007 của
Ủy ban Thường vụ Quốc hội “về thực hiện dân chủ ở xã, phường,
thị trấn”. Người đứng đầu Đảng bộ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban
224

23.5 Page 225

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
nhân dân tổ chức 19 cuộc đối thoại với 271 người dân 3 ấp về làm
đường giao thông, làm công trình thủy lợi ở sông Ông Kèo, di dời
người dân để thực hiện dự án khu công nghiệp Ông Kèo... Qua đó,
ý thức của người dân được nâng lên, tích cực tham gia học tập các
nghị quyết, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, tin tưởng
vào sự lãnh đạo, điều hành quản lý của Nhà nước.
* Cải cách thủ tục hành chính
Đảng ủy lãnh đạo Ủy ban nhân dân chỉ đạo các ban ngành xã
thực hiện công tác rà soát, kiểm tra, thẩm định văn bản quy phạm
pháp luật theo định kỳ, trong đó xác định rõ nội dung, hình thức
văn bản cần ban hành, do vậy đã kịp thời hệ thống hóa các văn bản
quy phạm pháp luật do Ủy ban nhân dân xã ban hành. Giai đoạn
2000-2010, Ủy ban nhân dân xã đã ban hành 1.681 văn bản, trong
đó có 26 văn bản quy phạm pháp luật, 530 quyết định hành chính,
1.125 còn lại là các văn bản khác. Các văn bản được xây dựng và
ban hành đúng thẩm quyền, thể thức, nội dung phù hợp với quy
định của Pháp luật và tình hình thực tế tại địa phương.
Vấn đề có mối liên hệ thường xuyên, mật thiết đối với người
dân là các thủ tục hành chính. Ủy ban nhân dân xã triển khai thực
hiện cải cách hành chính theo cơ chế “một cửa” từ năm 2007, tập
trung đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức
cả về trình độ lý luận chính trị và năng lực chuyên môn góp phần
nâng cao hiệu lực, hiệu quả chính quyền cơ sở liêm chính, hành
động vì người dân. Qua đó, đã nâng cao nhận thức và chất lượng
225

23.6 Page 226

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
công tác của đội ngũ cán bộ, công chức, xây dựng ý thức và tác
phong làm việc hiện đại đối với nhiệm vụ được giao trên từng
lĩnh vực, không có tình trạng tiêu cực, đùn đẩy trách nhiệm, chậm
trễ trong công việc chuyên môn cũng như giải quyết yêu cầu của
nhân dân, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng người dân đi lại
nhiều lần, góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ
ở địa phương, thể hiện cụ thể qua việc công khai các thủ tục hành
chính, các khoản thu phí, lệ phí; rà soát các thủ tục hành chính
không còn phù hợp để tham mưu cấp trên điều chỉnh, tạo thuận
lợi cho người dân trong việc giám sát của nhân dân đối với các cơ
quan nhà nước. Kết quả thực hiện cơ chế “một cửa” từ đầu năm
2007 đến 2010 của bộ phận nhận và trả kết quả xã đã nhận và giải
quyết 23.623/23.849 hồ sơ trên tất cả các lĩnh vực đạt 99,05%.
Chính quyền địa phương, các ngành chuyên môn, các ban ấp
từng bước được kiện toàn về tổ chức và năng lực hoạt động. Bộ
máy được sắp xếp theo hướng tinh gọn có chất lượng phù hợp với
năng lực, trình độ phẩm chất chính trị và đạo đức lối sống của cán
bộ, đảng viên theo tinh thần Nghị định số 121/2003/NĐ-CP, ngày
21-10-2003 của Chính phủ “về chế độ, chính sách đối với cán bộ,
công chức ở xã, phường, thị trấn”. Xác định đào tạo đội ngũ cán
bộ là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách hành chính, năm
2008 Ủy ban nhân dân xã đã cử 22 đồng chí tham gia lớp do ngân
sách nhà nước đào tạo, ngoài ra có 19 cán bộ, công chức tự học
các lớp đại học tại chức, từ xa... góp phần nâng cao trình độ chính
trị, chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu phục vụ người dân ở
địa phương.
226

23.7 Page 227

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
* Về hoạt động thanh tra, tư pháp
Năm 1994, công tác thanh tra tổ chức 2 đợt kiểm tra ngân
sách; công tác tư pháp tiếp nhận 80 đơn, giải quyết được 75 đơn
(tranh chấp ranh giới đất thổ cư, xin lại đất cũ... ); phối hợp các
ban ngành chống buôn lậu, cùng công an và quản lý thị trường
tuần tra, phát hiện nhiều lĩnh vực vi phạm. Đến năm 1995, công
tác giải quyết tranh chấp 41 đơn thư, tiến hành giải quyết thỏa
thuận 30 đơn, lập hồ sơ chuyển huyện xử lý 7 đơn, tồn động chờ
xác minh 4 đơn.
Công tác lập hồ sơ chuyển quyền sử dụng đất với 25 hồ sơ;
thực hiện công tác đo đạc diện tích sử dụng đất của các cơ quan,
đoàn thể như trụ sở Ủy ban nhân dân, công an, trạm y tế, trường
học; các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo như chùa, đình, miếu...
Năm 1996, công tác thanh tra tiếp nhận 63 lượt đơn của người
dân trong xã, giải quyết 35 đơn, nội dung đơn thư về đất đai, nhà
cửa, tài sản. Công tác tư pháp về khai sinh có 331 trường hợp, kết
hôn 13 người; tiếp nhận 37 đơn thư khiếu nại về hợp đồng vay
mượn, mua bán, ly hôn; hòa giải 28 đơn, chuyển tòa án 7 đơn bao
gồm ly hôn và vay mượn.
Công tác tuyên truyền pháp luật được xã đẩy mạnh như pháp
lệnh khiếu nại, tố cáo của công dân, luật dân sự, pháp lệnh bảo vệ
môi trường... cho 141 lượt đảng viên, cán bộ và 1.875 lượt người
dân tham dự.
Bộ phận thanh tra của Ủy ban nhân dân xã nhận đơn khiếu
nại tố cáo công dân, xác minh hòa giải kịp thời không để đơn thư
227

23.8 Page 228

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
khiếu nại tố cáo tồn động kéo dài và hạn chế đơn vượt cấp. Giai
đoạn 1994-2005, xã nhận tổng số đơn là 220 đơn các loại, giải
quyết 213 đơn (đạt trên 98%), hòa giải thành công 154 đơn (đạt
gần 73%), hòa giải không thành và chuyển lên cấp trên tiếp tục
giải quyết 55 đơn (chiếm 25%), một số đơn tồn động tiếp tục giải
quyết. Công tác thụ lý án dưới 500 ngàn đồng thực hiện được 6/8
vụ (đạt 75%).
Ngoài việc nhận và giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo, cán bộ
thanh tra, tư pháp cùng với các ngành, đoàn thể xã, ấp tiếp nhận
712 lượt người dân đến thắc mắc khiếu nại.
Qua công tác thanh tra xác minh, hòa giải đã có những chuyển
biến tích cực so với giai đoạn trước; công tác tuyên truyền pháp
luật, củng cố các tổ hòa giải, giải quyết đơn thư đúng theo trình tự
thủ tục luật khiếu nại tố cáo. Tuy nhiên, đơn thư khiếu nại tố cáo
của công dân và công tác tiếp dân hàng năm có tăng từ 9-15%,
chủ yếu là tranh chấp đất đai, bồi thường, giải tỏa, khiếu nại giá
cả, hợp đồng vay mượn, ly hôn...
Công tác tư pháp đã tổ chức 117 đợt tuyên truyền học tập các
văn bản pháp luật như: luật đất đai, luật khiếu nại tố cáo, luật hôn
nhân gia đình, luật tố tụng hình sự, luật bầu cử Hội đồng nhân dân
3 cấp và các văn bản khác với 8.216 lượt người đến dự, ngoài ra
tuyên truyền qua đài truyền thanh của xã đạt 14.329 lượt tin tức.
Công tác hộ tịch có nhiều tiến bộ rõ rệt như hướng dẫn niêm yết,
công khai thủ tục, thời gian giải quyết, thực hiện cải cách thủ tục
hành chính “một cửa” đúng theo quy định, trình độ nhận thức hiểu
biết của người dân về pháp luật được nâng lên rõ rệt.
228

23.9 Page 229

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
3. Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội
* Mặt trận Tổ quốc
Năm 1994, Mặt trận Tổ quốc tổ chức tuyên truyền đường lối,
chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước kịp
thời, hiệu quả đến mọi người dân. Mặt trận Tổ quốc vận động
13 gia đình thấy rõ mục đích của công trình ngọt hóa sông Ông
Kèo và chấp hành đền bù theo chủ trương của nhà nước. Mặt trận
Tổ quốc tuyên truyền về luật bầu cử với 20 lượt cho 1.453 người
tham dự, luật nghĩa vụ quân sự với 1 lượt cho 724 người dự, kết
hợp với ban văn hóa thông tin xã tuyên truyền 32 lượt các chính
sách phát triển kinh tế, xã hội với sự tham dự của 2.143 người.
Vận động nhân dân về công tác xóa đói giảm nghèo, đề nghị cấp
có thẩm quyền cho người dân vay vốn đạt 360 triệu đồng để hỗ
trợ 123 hộ vay chăn nuôi gia cầm; vận động ủng hộ xóa đói giảm
nghèo được 30 triệu đồng.
Năm 1996, Mặt trận Tổ quốc phối hợp các ngành tiến hành
tiếp xúc cử tri theo đúng quy định với 7 lượt có 304 cử tri; ý kiến
cử tri xã với các nội dung như nước, điện sinh hoạt và sản xuất,
tệ nạn xã hội, trật tự buôn bán chợ Phước Khánh, giao thông liên
xã xuống cấp. Mặt trận Tổ quốc huyện Nhơn Trạch phối hợp với
xã mở các cuộc vận động nhân dân giúp đỡ gia đình bị hỏa hoạn
với số tiền gần 15 triệu đồng, 71 lít gạo, 1 cái mùng, 2 mền; vận
động thanh niên lên đường làm nghĩa vụ quân sự với số tiền hỗ
trợ 1,6 triệu đồng; giúp 4 gia đình nghèo với số tiền hơn 200 ngàn
đồng, vận động bà con đắp gần 1.500m3 đất đoạn đường dài hơn
500m để chào mừng đại hội Đảng; Mặt trận Tổ quốc huyện phối
229

23.10 Page 230

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
hợp các ngành ở địa phương bình xét 73 gia đình khó khăn ăn tết
cổ truyền với tổng trị giá 7,3 triệu đồng; đồng thời, Mặt trận Tổ
quốc xã phối hợp các ngành khảo sát 166 gia đình với 531 nhân
khẩu, 239 lao động thuộc diện hộ nghèo có diện tích đất gần 60
ha nằm trong dự án công trình ngọt hóa sông Ông Kèo; vận động
toàn xã có 1.058/1.654 hộ (đạt 64%) đăng ký thực hiện nếp sống
văn hóa. Nhân dân ấp 1 cùng với tổ tự quản đóng góp đổ đất đỏ,
đất đen nâng cấp đường có chiều dài 200m, ngang 3m với tổng số
tiền gần 5 triệu đồng giúp giao thông đi lại thuận lợi, khang trang,
sạch đẹp.
Giai đoạn 1994-2010, phong trào toàn dân xây dựng cuộc
sống văn hóa ở khu dân cư đạt 1.569/1.643 hộ (95%), Mặt trận Tổ
quốc cùng Hội đồng nhân dân tổ chức 27 buổi tiếp xúc cử tri và tổ
đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, huyện trước và sau các kỳ họp;
tổ chức vận động quỹ bảo trợ xã hội với số tiền gần 2,9 tỷ đồng;
cứu trợ bão lụt, nhân dân Cu Ba với số tiền hơn 7 triệu đồng; hỗ
trợ các hộ gia đình khó khăn với số tiền gần 1,9 tỷ đồng; ngoài ra,
vận động các quỹ phong trào khác với số tiền hơn 2,5 tỷ đồng; tổ
đông y xã tổ chức khám bệnh, cấp thuốc cho 2.463 lượt người dân
trị giá gần 1,6 tỷ đồng góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh
thần cho người dân địa phương.
* Hội Nông dân
Năm 1994, Hội Nông dân phối hợp các ban ngành chức năng
địa phương, huyện, tỉnh thực hiện chương trình ngọt hóa sông
Ông Kèo; đền bù 166 hộ dân với số tiền gần 219 triệu đồng để
thực hiện công trình ngọt hóa này; hỗ trợ vốn nông dân sản xuất ở
3 ấp với số tiền 17 triệu đồng; phối hợp quỹ quốc gia cho 100 hộ
230

24 Pages 231-240

▲back to top

24.1 Page 231

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
dân vay với số tiền 100 triệu đồng; huyện hỗ trợ vay vốn không
lãi xuất với số tiền gần 48 triệu đồng; ngân hàng cho vay sản xuất
chăn nuôi, kinh doanh với số tiền 500 triệu đồng.
Năm 1998, Hội xây dựng được 45 tổ chức hội với 1.193 hội
viên, kết hợp tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn kỹ thuật trồng
mía để nông dân tìm hiểu áp dụng vào sản xuất trồng trọt, ngân
hàng hỗ trợ cho nông dân chăn nuôi với số tiền 110 triệu đồng.
Giai đoạn 2000-2010, Hội phối hợp phòng nông nghiệp huyện
tổ chức tập huấn 45 lượt, với 2.318 lượt người tham dự, chuyển
giao nông dân 3 ấp về tiến bộ khoa học kỹ thuật, các loại giống
cây trồng mới như lúa, mía..., vật nuôi heo, vịt, gà... cho năng
suất, sản lượng, đạt giá trị kinh tế cao. Sản xuất nông nghiệp của
xã Phước Khánh đạt kết quả tốt, đời sống vật chất, tinh thần người
nông dân được nâng lên rõ rệt.
* Công tác Phụ nữ
Năm 1994, Hội Phụ nữ tổ chức tuyên truyền ngày 8/3 với
sự tham dự của 336 chị em; tổ chức học tập các nghị quyết, chỉ
thị cho 378 chị em, trao đổi kinh nghiệm phục vụ sản xuất, kiến
thức phòng, chống tệ nạn cho 71 chị em; bồi dưỡng kiến thức xây
dựng gia đình văn hóa, truyền thông dân số kế hoạch hóa gia đình,
nâng cao kiến thức nuôi dạy con theo khoa học cho 362 chị em, tổ
chức trao đổi kinh nghiệm sản xuất cho 78 chị em; vận động tiêm
phòng uốn ván cho 67 chị em, thực hiện kế hoạch hóa gia đình
cho 27 chị em. Tổng số hội viên của Hội có 488 chị em, Ban Chấp
hành Hội tích cực chăm sóc các gia đình, đối tượng chính sách,
thăm hỏi 15 gia đình chị em.
231

24.2 Page 232

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Năm 1996, Hội tuyên tuyền ngày 8/3 cho 135 chị em, tổ
chức hội thi phòng chống HIV với 46 chị em tham gia; tuyên
truyền xây dựng gia đình văn hóa cho 67 chị em, phong trào Phụ
nữ Bắc Kinh (Hội nghị Phụ nữ thế giới tổ chức tại Bắc Kinh,
Trung Quốc) và 12 lĩnh vực trọng tâm trong cương lĩnh của Phụ
nữ thế giới đến năm 2000 và 10 mục tiêu phát triển vì sự tiến
bộ của Phụ nữ Việt Nam với sự tham dự của 78 chị em; Hội
làm tốt công tác giúp nhau làm kinh tế phụ gia đình, giúp đỡ
vốn không lãi suất với số tiền 300 ngàn đồng, 3 chỉ vàng, 8 con
heo giống; giúp việc gieo cấy cho 2 chị trong Hội gặp khó khăn
60kg gạo, vần đổi công 20 ngày, 1 sổ tiết kiệm. Thực hiện kế
hoạch hóa gia đình cho 53 chị em với các hình thức đặt vòng
tránh thai, triệt sản... góp phần giảm tỷ lệ gia tăng dân số ở
địa phương.
Năm 1998, Hội xây dựng 3 chi hội ấp, 15 tổ hội với 371 hội
viên (đạt 89%), xây dựng 2 nhóm câu lạc bộ không sinh con thứ 3
với 40 chị em; Hội còn đỡ đầu cho 2 học sinh nghèo hiếu học với
mỗi tháng 200 ngàn đồng; Hội vận động giúp đỡ cho 12 học sinh
nghèo hiếu học. Hội vận động chị em xây dựng quỹ để giúp đỡ
phụ nữ nghèo, kiến thức làm mẹ, nuôi con khỏe, dạy con ngoan,
sinh đẻ có kế hoạch. Giai đoạn 2000-2010, Hội tiếp tục tuyên
truyền gần 83 lượt cho 2.194 lượt chị em về ứng dụng khoa học
trong nuôi dạy con cái, giữ gìn vệ sinh, thực hiện các giải pháp
y tế hiện đại trong thực hiện kế hoạch hóa gia đình như đặt vòng
tránh thai, triệt sản... cho 675 chị em.
232

24.3 Page 233

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
* Công tác Đoàn Thanh niên
Năm 1994, Đoàn Thanh niên có 41 đoàn viên, đến năm 1996
bồi dưỡng đối tượng Đoàn cho 92 thanh niên, phát triển thêm 53
đoàn viên mới, giới thiệu 2 đoàn viên ưu tú để Đảng bộ xem xét
kết nạp đảng đã tăng cường hơn nữa vai trò của Đoàn đối với sự
phát triển kinh tế, xã hội.
Năm 1998, Đoàn phát triển 3 chi đoàn ấp với 72 đoàn viên.
Đoàn tham gia các phong trào thanh niên tuổi trẻ giữ nước, lao
động sáng tạo, vận động thanh niên khám sức khỏe hàng năm
trên 70 người, xây dựng hội đồng đội ngoài nhà trường với 15 hội
viên, tham gia văn nghệ quần chúng, bóng đá trẻ... Hội Liên hiệp
thanh niên với 9 chi hội, có 555 hội viên, sinh hoạt theo các nghề:
vần đổi công, bóng đá, bóng chuyền, hội xây dựng, Hội Chữ thập
đỏ, thanh niên xung kích, dân phòng...
Giai đoạn 2000-2010, Đoàn thực hiện tốt các chương trình
hành động cách mạng, phối hợp tạo việc làm 814 thanh niên địa
phương. Đoàn tham gia vận động các phong trào ở địa phương,
tuyên truyền đoàn viên thanh niên nói không với ma túy, mại dâm;
giáo dục tuổi trẻ ra sức học tập, rèn đức luyện tài, hàng năm tổ
chức 3-6 lớp học đoàn viên thanh niên tìm hiểu về pháp luật, ứng
dụng khoa học kỹ thuật, phát động đoàn viên thanh niên hưởng
ứng khẩu hiệu: “đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”.
Qua các phong trào đã phát triển được 510 đoàn viên, thanh niên
vào tổ chức Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam cho 1.035 hội
viên phần thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước đối với lực lượng thanh niên.
233

24.4 Page 234

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
* Hội Cựu chiến binh
Năm 1994, tổng số hội viên của Hội Cựu chiến binh xã là
16 người. Mặc dù địa phương còn gặp nhiều khó khăn nhưng tư
tưởng, hành động của Hội viên luôn luôn tin tưởng tuyệt đối vào
sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sẵn sàng tham gia các công tác
của địa phương với tinh thần tự lực, tự cường, năng động. Hội
cùng các ban ngành địa phương vận động nhân dân nộp thuế, vận
động 11 thanh niên tham gia nghĩa vụ quân sự, phối hợp cùng
công an bảo vệ trật tự an ninh ở các ấp. Hội cùng các ban ngành
địa phương tổ chức 16 cuộc thăm hỏi các gia đình chính sách, gia
đình khó khăn vào các dịp lễ, tết; hội viên đau yếu, bệnh tật cũng
được các ban ngành quan tâm giúp đỡ.
Năm 1996, Hội vận động người dân mua phiếu tình thương
giúp đỡ hội viên với số tiền gần 400 ngàn đồng. Năm 1998, Hội
có 21 hội viên, tăng cường công tác phối kết hợp các ban ngành
thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương. Hội chủ động
phối hợp với Đoàn thanh niên, quân sự, ngành giáo dục tổ chức
21 cuộc tuyên truyền truyền thống cách mạng cho 4.094 lượt học
sinh tham gia.
Giai đoạn 2000-2010, Hội với 54 hội viên tiếp tục chăm lo
hội viên, giúp nhau làm kinh tế, nên hầu hết hội viên có mức sống
trung bình trở lên. Cùng với Hội cấp trên vận động hỗ trợ nhà
ở 13 hội viên khó khăn; thường xuyên phối hợp với đoàn thanh
niên tổ chức nói chuyện truyền thống cho thế hệ trẻ, tham gia
cảm hóa giáo dục cho 6 thanh thiếu niên phạm pháp tái hòa nhập
cộng đồng.
234

24.5 Page 235

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
* Hội Người cao tuổi
Năm 1994, Hội có 602 cụ, trong đó có 289 cụ ông, 313 cụ bà;
3 phân hội ở 3 ấp; Ban Chấp hành Hội có 5 cụ. Quỹ bảo thọ của xã
Phước Khánh có gần 4 triệu đồng. Năm 1996, Hội tiến hành triển
khai Điều lệ Hội Người cao tuổi và ông bà mẫu mực, con cháu
hiếu thảo cho 205 cụ, tham gia mới thêm 142 cụ.
Năm 1998, Hội có 378 hội viên, tổ chức sinh hoạt hội theo
Điều lệ, thăm hỏi khi bệnh tật, ốm đau, giúp đỡ những gia đình
khó khăn trên tinh thần tương thân, tương ái. Giai đoạn 2000-
2010, Hội tiếp tục trở thành cầu nối giữa người cao tuổi với các tổ
chức đoàn thể địa phương để giúp đỡ cho 27 cụ già yếu, neo đơn
với hiện vật, tiền 815 triệu đồng.
* Hội Chữ thập đỏ
Năm 1994, Hội phối hợp với tỉnh hỗ trợ địa phương 1,5 tấn
gạo và 35 cái mền, mùng giúp 150 hộ dân khó khăn; Hội phục vụ
37 đám tang trong xã, ngoài xã có 9 đám tang; tương trợ của chi
hội 21 quan tài với số tiền 300 ngàn đồng; tổng số hội viên có 90
người.
Năm 1996, Hội phối hợp Hội Chữ thập đỏ tỉnh cấp 52 phần
quà cho 12 hộ gia đình khó khăn ở khu vực sông Ông Kèo với trị
giá hơn 5 triệu đồng. Hội phối hợp các ban ngành đoàn thể sửa
chữa 2 căn nhà của người dân gặp khó khăn về chỗ ở với giá trị
1,5 triệu đồng; hỗ trợ đám tang trong xã với số tiền gần 1,6 triệu
đồng; phối hợp Hội Chữ thập đỏ huyện khám chữa bệnh, cấp
thuốc 70 gia đình liệt sĩ nghèo trị giá 450 ngàn đồng. Năm 1998,
235

24.6 Page 236

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Hội thực hiện công tác từ thiện, giúp đỡ gia đình khó khăn, tổ
chức mai táng người qua đời, quyên góp giúp đỡ gia đình khó
khăn trong cuộc sống với số tiền gần 600 triệu đồng, vận động
người dân trong xã ủng hộ bão số 5 với số tiền hơn 6 triệu đồng.
Giai đoạn 2000-2010, Hội có 327 hội viên thực hiện công
tác từ thiện, Hội vừa vận động vừa tiếp nhận và cấp phát cho gia
đình nghèo góp phần giảm thiểu cuộc sống khó khăn của họ. Hội
liên hệ với các đoàn y bác sĩ ở nhiều nơi về khám bệnh, khám
mắt, phát thuốc miễn phí cho 752 người dân nghèo. Hàng quý,
Hội nhận và cấp phát tiền, gạo cho 12 đối tượng già yếu, neo đơn
và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Ngoài ra, Hội thường
xuyên thăm hỏi sức khoẻ và vận động giúp đỡ đột xuất, gần gũi
động viên tinh thần cho người dân có hoàn cảnh khó khăn với
tổng kinh phí hơn 60 triệu đồng.
* Công tác tôn giáo
Địa phương có 3 tôn giáo chính; trong đó, Phật giáo chiếm
2,3% dân số, Thiên Chúa trên 6,7% dân số, Cao Đài trên 2,3%
dân số. Các chức sắc, chức việc tôn giáo gồm có: Thiên Chúa có 1
linh mục, ban hành giáo có 9 người, ca đoàn 25 người; chùa có 1
sư và 1 ni cô; Thánh thất Cao Đài có 6 người; điểm nhóm Tin lành
tại ấp 1, có 35 tín đồ sống rải rác trên địa bàn xã.
Các tôn giáo đều thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cùng Mặt trận Tổ quốc
vận động giáo dân giúp đỡ 64 gia đình khó khăn. Mặt trận Tổ
quốc vận động người dân thực hiện các công trình phúc lợi xã hội
236

24.7 Page 237

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
ở địa phương như vận động gần 1,8 tỷ đồng, 412 áo quan, 712 giạ
lúa giúp đỡ những gia đình khó khăn; vận động Việt kiều và mạnh
thường quân 25,2 tấn gạo cho 650 lượt hộ gia đình nghèo, góp
phần ổn định đời sống cho những gia đình còn nhiều khó khăn
trong cuộc sống.
II. PHÁT TRIỂN KINH TẾ, VĂN HÓA XÃ HỘI, QUỐC
PHÒNG - AN NINH
1. Về kinh tế
* Đối với công nghiệp
Thực hiện chủ trương kêu gọi đầu tư trong và ngoài nước, xã
Phước Khánh đã được tỉnh tiếp tục quy hoạch khu công nghiệp
Ông Kèo 855 ha; trong đó, thực hiện quy hoạch 461,26/1.034,44
ha, đạt 44,6% kế hoạch (quyết định thu hồi 996,44/1.034,44ha,
đạt 96,3%). Năm 2006 đến năm 2010, địa phương đã thu hồi đất
thực hiện 11 dự án diện tích 180,65 ha; trong đó, 5 dự án công
nghiệp với diện tích 103,39 ha; 6 dự án giao thông, giáo dục có
diện tích 77,26 ha đáp ứng yêu cầu phát triển địa phương.
* Đối với nông nghiệp
Về trồng trọt, năm 1994 Phước Khánh có 1.320 ha diện tích
gieo trồng bao gồm lúa, hoa màu, cây công nghiệp ngắn ngày đậu,
bắp, mía. Địa phương chú trọng chuyển đổi cây trồng từ lúa sang
mía với 6 ha.
Đến năm 1995, xã được cấp trên quan tâm, tạo điều kiện để
phát triển kinh tế với việc thực hiện chương trình ngọt hóa sông
237

24.8 Page 238

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Ông Kèo với diện tích 2.218 ha để sản xuất thâm canh. Chính
quyền tập trung tuyên truyền người dân an tâm sản xuất, số đất
cao của 3 khu vực như Rạch Bàng, Sở Dừa, Rạch Mũi chuyển
sang trồng mía đạt 54 ha; tuyên truyền nhân dân am hiểu, hiệu
quả về từng loại cây trồng, vật nuôi, đưa cây mãng cầu từ 3,6 ha
tăng lên 6 ha, phát triểu 0,6 ha nhãn và nhân rộng vào những vùng
đất phù hợp nhằm chuyển đổi thay cây lúa; người dân địa phương
chú trọng phát triển đàn heo từ 800 con lên 1.500 con; gia cầm
cũng được người dân quan tâm phát triển, giúp sinh kế người dân
cơ bản ổn định.
Năm 1996, địa phương có 1.248 hộ với 8.453 người sinh kế
bằng nông nghiệp, lao động chính trên toàn xã là 4.420 người,
lao động có việc làm ổn định là 3.491 người, số người chưa có
việc làm ổn định là 929 người, sống chủ yếu bằng các nghề đăng,
giăng, chài lưới, làm thuê...
Xã có tổng diện tích sản xuất nông nghiệp trồng lúa là 950 ha,
giảm 39 ha so với năm 1995, giảm 150 ha so với kế hoạch năm
1996 đề ra; trong đó, thiệt hại do thiếu nước ngọt khoảng 30%
diện tích; diện tích lúa hè thu 20 ha, năng suất thu hoạch bình
quân 2 tấn/ha; diện tích trồng mía có 79 ha, tăng 15 ha so với năm
1995; cây mía có điều kiện phát triển tốt; diện tích trồng bắp 42
ha, tăng 40 ha so với năm 1995, năng suất thu hoạch từ 4-4,2 tấn/
ha; diện tích cây mì 3,4 ha; các loại cây ăn trái 6 ha. Đồng thời,
địa phương tiến hành trồng khảo nghiệm các loại giống mới: Bắp
2.000m2 (giống LS8, T5, LVN10), cây mía 2.000m2 (giống ROC
18, ROC 20),...
238

24.9 Page 239

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Năm 1998, nhân dân an tâm sản xuất lúa bằng hình thức cấy,
xạ với diện tích 1.050 ha, ổn định lương thực; diện tích trồng
mía tăng lên 180 ha ở những khu vực Rạch Bàng, Sở Dừa, Rạch
Mũi; diện tích trồng nhãn với 2 ha, mãng cầu với 30 ha. Đối với
chăn nuôi, chủ yếu nuôi heo (1.915-2.500 con), vịt thịt và đẻ với
575 con.
Năm 1999, nông nghiệp của xã đã có bước tiến bộ đáng kể,
sau khi công trình ngọt hóa sông Ông Kèo phát huy tác dụng,
Đảng bộ đã tích cực vận động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật
nuôi, từ lúa 1 vụ sang trồng mía đường. Việc xây dựng đê bao
sông Ông Kèo ngăn mặn, đường giao thông liên xã, 3 ấp nối thông
đường bộ; công tác khuyến nông, chuyên gia khoa học kỹ thuật
được tăng cường, từng bước cây mía từ vài chục ha, tăng lên 679
ha mía đường nâng cao giá trị kinh tế trên diện tích đất sản xuất.
Giai đoạn 2000-2010, Đảng bộ xác định phát triển kinh tế
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân là nhiệm vụ
trọng tâm, từ đó đã tập trung lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu cây
trồng, chuyển đất trồng lúa sang trồng cây có giá trị kinh tế cao:
Mía, khóm, lập vườn cây ăn trái, rau màu. Mặc dù có quyết định
của tỉnh chuyển phần lớn diện tích nông nghiệp sang đất chuyên
dùng (khu công nghiệp), nhưng tổng diện tích gieo trồng năm
2005 là 2.144,7 ha tăng 27% so năm 2001, hệ số sử dụng đất đạt
1,26 lần; trong đó, diện tích lúa giảm chuyển sang trồng mía từ
diện tích 921 ha tăng lên 1.461 ha (tăng 38,6%), năng suất bình
quân 58,5 tấn/ha, diện tích cây khóm từ 81 ha tăng lên 142 ha
239

24.10 Page 240

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
(tăng gần 43%) năng suất bình quân 53 tấn/ha, cây ăn trái từ diện
tích hơn 119 ha tăng lên 214 ha (tăng 44%), diện tích lúa giảm dần
còn 327 ha, năng suất bình quân 3,3 tấn/ha, năng suất cây trồng
từng loại đạt chỉ tiêu nghị quyết đề ra, cây lâm nghiệp diện tích
trồng phân tán từ 56 ha tăng lên 72 ha, diện tích hoang hóa giảm
từ 235 ha xuống còn hơn 40 ha (do vận động người dân có đất
không sản xuất cho người dân thiếu đất mượn sản xuất).
Tình hình tiêu thụ nông sản phẩm được thuận lợi về giá và
phân phối nhanh; kết hợp với các trạm bảo vệ thực vật tổ chức tập
huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật về trồng trọt, chăm sóc cây
trồng, vật nuôi được 19 đợt với 815 lượt người tham dự, công cụ
phục vụ sản xuất được nhân dân đầu tư mua sắm tăng dần hàng
năm đáp ứng khâu làm đất kịp thời vụ. Thủy lợi hàng năm vận
động trên 300 ngày công lao động nạo vét các tuyến cấp 2,3 bị bồi
lắng phục vụ tốt cho sản xuất nông nghiệp.
Năm 2010, Đảng bộ lãnh đạo Ủy ban nhân dân xã tập trung
lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu cây trồng, chuyển đổi đất trồng lúa
sang trồng cây có giá trị kinh tế cao. Diện tích gieo trồng hàng
năm đạt 92 % chỉ tiêu nghị quyết (1.351/1.470 ha), phần lớn diện
tích nông nghiệp chuyển sang đất chuyên dùng (công nghiệp và
các công trình phúc lợi xã hội), tổng diện tích gieo trồng 1.351 ha
giảm 29,8% so năm 2005, năng suất các loại cây trồng hàng năm
đều tăng, hệ số sử dụng đất đạt 1,2 lần, diện tích hoang hóa giảm
từ hơn 40 ha xuống còn 17 ha.
240

25 Pages 241-250

▲back to top

25.1 Page 241

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Tình hình tiêu thụ nông sản phẩm khó khăn về giá và tiêu thụ
chậm, đến đầu năm 2009 đã tiến hành ký kết hợp đồng giữa nhà
máy đường Biên Hoà và các hộ nông dân trồng mía nhằm đảm
bảo đầu ra ổn định; kết hợp với các trạm bảo vệ thực vật tổ chức
tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật về trồng trọt, chăm sóc
cây trồng, vật nuôi được 21 đợt với 1.001 lượt người dự, công cụ
phục vụ sản xuất được nhân dân đầu tư mua sắm đáp ứng được
khâu chuẩn bị cho sản xuất kịp thời vụ.
Về chăn nuôi
Từ 1994-2000, địa phương chăn nuôi có 21 ha với các loại
nuôi cá rô phi, tôm... đạt gần 200 tấn; gia cầm có 5.000 vịt, gà
2.000 con, heo 1.500 con; chăn nuôi do công trình ngọt hóa sông
Ông Kèo khép kín nên đàn vịt giảm, vịt đẻ còn 1.000 con; trâu có
112 con, gà có 4.929 con (170 gà tam hoàng).
Giai đoạn 2000-2010, do giá cả có lợi nên nhân dân đầu tư
phát triển, đàn gia súc, gia cầm từ 12.130 con tăng lên 19.960 con
(tăng hơn 39%); trong đó, gia cầm giảm 20% do dịch cúm. Nhân
dân đầu tư vốn để phát triển đàn gia súc (bò, dê) để tận dụng đồng
cỏ rộng lớn, Chương trình 135/1998/QĐ-TTg, ngày 31-7-1998
của Thủ tướng Chính phủ về “phê duyệt chương trình phát triển
kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn miền núi và vùng sâu,
vùng xa” đã hỗ trợ vốn mua 8 con dê giống cấp cho 4 hộ nghèo
thuộc diện xóa đói giảm nghèo trị giá hơn 21 triệu đồng. Với đặc
thù xã sông nước, nhân dân đã tận dụng ao, hồ, mặt nước đã đầu
tư nuôi tôm, cá các loại với diện tích 69 ha, trong đó có 6,5 ha nuôi
241

25.2 Page 242

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
tôm sú (giảm 10,3 ha nuôi tôm sú chuyển sang đất chuyên dùng)
mang lại hiệu quả kinh tế cao.
* Tổ hợp tác kinh tế
Phong trào làm ăn tập thể với 3 tổ hợp tác kinh tế (HTKT) và
1 hợp tác xã (HTX) - Dịch vụ nông nghiệp (DVNN), các tổ HTKT
được hướng dẫn giúp đỡ chọn giống cây trồng, vật nuôi phù hợp,
năng suất cao, tiêu thụ sản phẩm ổn định.
Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp ra đời tháng 8-2003, tài sản
được đánh giá qua nhận bàn giao là 560 triệu đồng; năm 2000
có 803 hộ lắp đặt sử dụng nước đến 2005 có 1.276/1.980 hộ đạt
trên 64%; qua đó, có trên 98% hộ sử dụng nước sạch từ trạm bơm
nước của xã; ngoài ra HTX còn đảm nhiệm thực hiện dịch vụ thu
gom rác đưa ra khỏi khu dân cư, góp phần giữ về sinh đường làng,
ngõ xóm sạch đẹp.
* Về tiểu thủ công nghiệp
Từ 2000-2005, Phước Khánh thực hiện chủ trương kêu gọi
đầu tư trong và ngoài địa phương, xã đã được tỉnh quy hoạch khu
công nghiệp Ông Kèo với diện tích 855 ha. Do đó, tỉnh, huyện
đã giới thiệu 23 dự án (đi vào hoạt động 5 dự án, xây dựng 5, bồi
thường giải tỏa 6 dự án), Công ty Tín Nghĩa là chủ đầu tư hạ tầng
cơ sở ở địa phương. Các công ty hoạt động trên địa bàn bước đầu
giải quyết cho gần 200 lao động có việc làm tại chỗ.
Tiểu thủ công nghiệp của xã có 4 cơ sở xay sát lúa gạo, 1 cơ
sở cưa xẻ gỗ mộc, 2 cơ sở cửa sắt, 2 cơ sở hàn tiện, 1 lò bánh mì,
cơ sở chế thực phẩm gia súc, 3 điểm sạc bình.
242

25.3 Page 243

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Xã Phước Khánh đã huy động vốn của tiểu thương để nâng
cấp mới chợ Phước Khánh trị giá 259 triệu đồng, sắp xếp lại trật
tự buôn bán, tạo không gian thông thoáng, văn minh trong kinh
doanh; toàn xã có 120 hộ kinh doanh, dịch vụ đáp ứng nhu cầu
thiết yếu về đời sống vật chất cho nhân dân, không để giá cả, hàng
hóa tăng đột biến trong các ngày lễ, tết.
Do nhu cầu nhà ở của công nhân tăng nên có 6 hộ kinh
doanh 54 phòng trọ. Khu du lịch sinh thái Ông Kèo có 5 hộ kinh
doanh với diện tích 10 ha thu hút lượng du khách đông vào các
ngày nghỉ cuối tuần và rất đông trong những ngày lễ, tết khoảng
750 người/tuần.
Trong lãnh đạo phát triển kinh tế của Đảng bộ xã, một bộ phận
cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân chưa nhận thức đầy
đủ về cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, từ đó
tư tưởng còn thụ động, ỷ lại, trong chờ sự giúp đỡ của cấp trên
làm hạn chế trong việc phát triển. Công tác quy hoạch chung, quy
hoạch chi tiết của xã còn chậm, Đảng bộ có định hướng chuyển
dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu cây trồng, vật nuôi, việc quy hoạch
chưa ổn định làm cho xã gặp khó khăn trong việc quản lý, người
dân không an tâm, chưa mạnh dạng đầu tư vốn vào sản xuất, chăm
sóc cây trồng nên năng suất, chất lượng hiệu quả chưa cao, việc
tiêu thụ sản phẩm, ứng dụng khoa học kỹ thuật, nước nhiễm mặn
làm ảnh hưởng đến sản xuất chăn nuôi. Diện tích hoang hóa có
giảm nhưng còn nhiều hơn 17, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản
chưa phát triển tương xứng với tiềm năng sẵn có của địa phương.
243

25.4 Page 244

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
* Về lĩnh vực tài chính, giao thông vận tải, xây dựng cơ bản,
đất đai
Chi bộ, sau đó là Đảng bộ Phước Khánh lãnh đạo chính quyền
đảm bảo thu, chi đúng luật ngân sách, kịp thời chi phục vụ cho
nhiệm vụ chính trị; tích cực khai thác nguồn thu, hàng năm thu
thuế đạt và vượt chỉ tiêu 10% trở lên kể cả các khoản thu xã hội
hóa đều đạt và vượt kế hoạch đề ra.
Địa phương xét và đề nghị ngân hàng cho vay trên 3.000 lượt
hộ vay để phục vụ sản xuất kinh doanh với số tiền trên 28 tỷ
đồng, vay theo Nghị định số 78/2002/NĐ-CP, ngày 4-10-2002
của Chính phủ về “tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng
chính sách khác” với 7 dự án số tiền 725 triệu đồng đã góp phần
giải quyết lao động cho người dân.
Thu ngân sách trên địa bàn hàng năm đều tăng do khai thác và
tích cực thu thuế và các khoản thu xã hội hóa. Xã Phước Khánh
được tỉnh, huyện đầu tư và nhân dân tham gia đóng góp xây dựng
nhiều công trình phúc lợi, cầu, đường giao thông nông thôn với
kinh phí 18 tỷ đồng làm cho bộ mặt của xã thay đổi đáng kể.
Giai đoạn 1994-2010, Phước Khánh tăng cường quản lý đất
công, có 13 trường hợp người dân lấn chiếm xử lý thu hồi, quản lý
cọc mốc đất quy hoạch; đến 2010, xã phát 4.475 giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất cho người dân (đạt 100%), chuyển quyền sử
dụng đất, giải quyết tranh chấp đất đai, hỗ trợ công tác kiểm tra và
giải tỏa đền bù, giải phóng mặt bằng.
Từ các nguồn vốn của cấp trên xã đã xây dựng trụ sở hành
chính, các ngành của xã và trụ sở 3 ấp, 5 phòng học (Mẫu giáo,
244

25.5 Page 245

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Tiểu học) trị giá gần 2 tỷ đồng. Địa phương đã nâng cấp và làm
mới cầu, đường giao thông nông thôn với chiều dài 10 km được
huy động kinh phí từ nhân dân đóng góp 13 tỷ đồng; xây dựng 17
cầu bê tông, xóa hoàn toàn cầu khỉ, riêng đường láng nhựa bằng
nguồn vốn theo Chương trình 135 với chiều dài 1.820m trị giá
trên 1,3 tỷ đồng, hai đoạn đường vốn đối ứng kinh phí gần 700
triệu đồng.
Phước Khánh đã phủ kín điện trên địa bàn 3 ấp, kéo thêm 9
nhánh rẽ vào khu dân cư để phục vụ nhân dân, có 9 km đường dây
trung thế và 14 km đường dây hạ thế được lắp đặt với sự đóng góp
của nhân dân trên 1,7 tỷ đồng, hộ dân sử dụng điện đạt gần 82%.
Công tác quy hoạch, bồi thường, giải tỏa được địa phương
chú trọng. Xã Phước Khánh đã giới thiệu địa điểm, lập thủ tục xây
dựng trường Mần non, trường Tiểu học, trung học cơ sở; khu tái
định cư 17 ha ở ấp 2, san lắp 3 ha, triển khai cơ sở hạ tầng đường,
điện; cấp 101 lô đất tái định cư, có 12 căn nhà xây dựng. Công tác
đền bù giải tỏa đã thực hiện 16 dự án; tuy nhiên, trong quá trình
thực hiện từ khi triển khai chủ trương đến áp giá đền bù thường
kéo dài, có nhiều dự án treo, gây khó khăn cho nhân dân trong
việc sửa chữa xây dựng nhà ở như dự án khu dân cư.
2. Văn hóa xã hội
* Thông tin tuyên truyền
Xã Phước Khánh xác định công tác thông tin, tuyên truyền
giữ vai trò quan trọng và phải đi trước một bước đến với người
dân về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật
245

25.6 Page 246

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Nhà nước, vận động nhân dân tích cực thực hiện chuyển đổi cơ
cấu cây trồng, vật nuôi trong sản xuất kinh tế; làm tốt công tác giữ
vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở xóm ấp.
Năm 1994-2010, phát thanh tuyên truyền trên đài truyền thanh
thường xuyên, ngày 2 buổi (sáng và chiều), mỗi buổi 1 giờ với
hơn 11.680 giờ phát thanh, trong đó tiếp âm Đài Tiếng nói Việt
Nam hơn 2.000 giờ, Đài Đồng Nai hơn 3.000 giờ, huyện Nhơn
Trạch hơn 3.258 giờ, Đài truyền thanh xã hơn 3.420 giờ.
Ủy ban nhân dân xã phối hợp với các cơ quan, ban ngành đoàn
thể xã tổ chức được 258 cuộc tiếp xúc với người dân có 12.753
lượt người tham dự, tuyên truyền trên đài truyền thanh; phát cho
người dân trên 3.000 tờ bướm, tờ rơi và 200 quyển tài liệu. Công
tác cắt, dán khẩu hiệu băng rôn phục vụ lễ, hội nghị, đại hội, họp
mặt... với 81 khẩu hiệu. Nội dung tuyên truyền các chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, Luật nghĩa
vụ quân sự, Luật an toàn giao thông, Luật bầu cử Quốc hội, công
tác tổng điều tra dân số và nhà ở...
Bưu điện văn hóa được địa phương quan tâm đầu tư đáp ứng
nhu cầu phục vụ người dân. Hàng năm, số lượng sách báo đã được
đầu tư tăng dần, có 1.411 đầu sách và 11 tờ báo, tạp chí khác; qua
đó, đã đón 7.292 lượt người đến đọc sách, báo, mạng Internet
được truy cập 7 máy phục vụ cho nhu cầu người dân. Ngoài ra,
số hộ sử dụng điện thoại từ 120 máy năm 2000 tăng lên 358 máy
vào năm 2005; bình quân trên 3,4 máy/100 dân. Ngành bưu điện
huyện thi công đặt thêm 1 tổng đài phục vụ cho khu công nghiệp
246

25.7 Page 247

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Ông Kèo đáp ứng nhu cầu cập nhật thông, tri thức cho người dân
địa phương.
* Về giáo dục
Chi ủy lãnh đạo chính quyền tiếp tục thực hiện Nghị quyết
số 04-NQ/TW, ngày 14-1-1993 của Ban Chấp hành Trung ương
(khóa VII) “về tiếp tục đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo”,
thường xuyên phát động phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, chú
trọng giáo dục đạo đức học đường. Hạ tầng cơ sở vật chất của giáo
dục gặp rất nhiều khó khăn về trường lớp, thiếu phòng học, lớp
học xuống cấp, thiếu giáo viên và phương tiện giảng dạy...
Chi ủy quan tâm lãnh đạo công tác giáo dục, vận động người
dân tạo điều kiện để con em trong độ tuổi mẫu giáo, tiểu học,
trung học cơ sở đến lớp tham gia học tập. Cơ sở vật chất từng
bước được nâng cấp, tu sửa phục vụ việc dạy và học, chất lượng
giáo dục hàng năm được nâng lên, số lượng học sinh tốt nghiệp
hàng năm đạt từ 96% tở lên. Giáo viên nhiệt tình, cùng với chính
quyền, hội phụ huynh quan tâm đến học tập của học sinh.
Năm học 1994-1995, tổng số học sinh cấp I là 1.250 em, cấp
II là 176 em, không có lớp học ca ba; thi tốt nghiệp cấp I đạt kết
quả 105 em (94%), cấp II có 16 em (100%); giáo viên đạt loại
giỏi cấp cơ sở 7/22 (31%), đạt ở khu vực cụm 4 giáo viên. Các
ban ngành đoàn thể địa phương thăm tặng quà cho giáo viên có
hoàn cảnh khó khăn trị giá 400 ngàn đồng; phụ huynh học sinh và
chính quyền hỗ trợ 390 ngàn đồng. Cơ sở vật chất được sửa chữa
15 phòng học. Cơ sở vật chất tiếp tục được đầu tư, xây dựng mới
247

25.8 Page 248

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
6 phòng học ở ấp 1 và 2, hai phòng học bán kiên cố ở ấp 3, cơ bản
xóa toàn bộ các lớp học ca 3.
Năm 1996, nhà trường tiếp tục đầu tư 3 cơ sở ở 3 ấp với 21
phòng, trong đó 8 phòng kiên cố, bán kiên cố 11 phòng, 2 phòng
vách lá; tổng số giáo viên 43 người, trong đó giáo viên cấp I có 29
người; tổng số học sinh cấp I là 1.049 học sinh, cấp II là 305 học
sinh. Toàn xã có 2 phòng học mẫu giáo với 45 cháu. Sau đó, địa
phương xây dựng mới trường cấp II, có 7 phòng học với kinh phí
335 triệu đồng; xây mới 4 phòng của trường mẫu giáo với kinh
phí 4,9 triệu đồng; đã xóa học ca 3 và được công nhận xóa mù chữ
và phổ cập tiểu học.
Đảng bộ lãnh đạo thực hiện Kết luận số 14-KL/TW ngày 26-
7-2002 của Ban Chấp hành Trung ương (khoá IX) về tiếp tục thực
hiện Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII, phương hướng phát
triển giáo dục - đào tạo, khoa học và công nghệ từ nay đến năm
2005 và đến năm 2010. Phước Khánh huy động trẻ trong độ tuổi
đến trường mỗi năm tăng từ 1,5 - 2%, huy động trẻ 3 - 5 tuổi ra
lớp vượt chỉ tiêu, 100% trẻ 6 tuổi vào lớp 1, trẻ tốt nghiệp tiểu học
vào lớp 6 đạt 99-100%, tỷ lệ học sinh khá được tăng lên mỗi năm,
đội ngũ thầy cô giáo được chuẩn hóa nâng chất lượng giảng dạy;
thi học sinh giỏi, hội giảng giáo viên dạy giỏi tăng hàng năm, tỷ lệ
học sinh thi ở cuối cấp học đạt 98-100%; học sinh lưu ban, bỏ học
từ 4,5-5% năm 2000 giảm xuống còn dưới 2% ở năm học 2004-
2005; thu xã hội hóa trong nhà trường ở 3 cấp học đạt 75-85%,
ngoài nhà trường đạt 100%; môi trường sư phạm được cải thiện
248

25.9 Page 249

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
đáng kể; học sinh 3 cấp học ra lớp 2.059 em chiếm 99,6% so dân
số. Công tác phổ cập bổ túc văn hóa được duy trì, năm 2003 xã
được công nhận hoàn thành phổ cập trung học cơ sở và thực hiện
phổ cập trung học phổ thông.
Ngành giáo dục xây mới 3 phòng học mẫu giáo, 5 phòng học
tiểu học; không có lớp học ca 3; tuy nhiên, cơ sở vật chất giáo dục
đều xuống cấp nhất là ở cấp tiểu học, xã đã cơ bản hoàn thành thủ
tục giới thiệu địa điểm để xây dựng trường Mầm non, Tiểu học,
trung học cơ sở theo hướng chuẩn hóa đáp ứng yêu cầu phát triển
của địa phương.
* Văn hóa văn nghệ (VHVN), thể dục thể thao (TDTT)
Công tác văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao được chi ủy, sau
là Đảng ủy chú trọng để phát triển toàn diện đời sống vật chất, tinh
thần người dân địa phương. Các hoạt động này từng bước đi vào
chiều sâu như tạo điều kiện đoàn chiếu phim lưu động và các đoàn
ca múa của tỉnh về phục vụ ở địa phương. Xã có 1 câu lạc bộ đờn
ca tài tử 34 thành viên, câu lạc bộ hát với nhau; toàn xã có trên
29% các tầng lớp nhân dân và học sinh thường xuyên rèn luyện
thân thể thể dục thể thao. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng
đời sống văn hóa khu dân cư” được triển khai học tập đến từng hộ
nhân dân, hàng năm có 99% hộ đăng ký và trên 85% đạt chuẩn gia
đình văn hóa, có 2/3 ấp đạt danh hiệu ấp văn hóa.
Công tác vận động xây dựng nếp sống văn hóa với 969 hộ
đăng ký, 5 cơ quan đăng ký nếp sống văn hóa mới. Hoạt động thể
dục thể thao giải chạy việt dã, cờ tướng... của địa phương được
249

25.10 Page 250

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
duy trì, tạo sân chơi đối với người dân trong xã. Xã quản lý các
địa điểm chiếu phim video, có 5 điểm hát karaoke, người dân
chấp hành tốt giờ giấc tham gia các loại hình giải trí này. Xã xây
dựng phong trào văn nghệ quần chúng, thể dục thể thao, tổ chức
hoạt động tại địa phương và tham gia các giải thưởng do huyện
tổ chức.
* Về công tác Y tế
Công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân được chi ủy, sau là
Đảng ủy quan tâm chỉ đạo chính quyền củng cố ngành Y tế. Năm
1994, tổ đông y kết hợp y tế xã khám sức khỏe được 868 người,
điều trị 722 người, tiêm đủ 6 loại vắcxin được 201 trẻ em (77%);
sinh đẻ có kế hoạch với đặt vòng tránh thai 132 chị em (93%), triệt
sản 36 người, các biện pháp khác 184 người, số người dân sinh đẻ
tại trạm y tế 43 người.
Năm 1996, Trạm y tế xã có 8 gường bệnh với 4 y sĩ, 2 y tá; có
980 người đến khám chữa bệnh; trạm tiến hành 1.073 lượt khám
chữa bệnh, số bệnh nhân điều trị nội trú có 88 người; thực hiện
tốt các chương trình y tế công cộng, tiêm chủng mở rộng. Xã thực
hiện các chương trình y tế cộng đồng, lồng ghép, quan tâm chăm
sóc sức khỏe trẻ em như tiêm chủng vắcxin 6 trong một (100%).
Đội ngũ cán bộ y tế xã kịp thời củng cố, ý thức trách nhiệm người
thầy thuốc phục vụ nhân dân được nâng lên.
Năm 1998, Trạm y tế xã có 1 bác sĩ, 3 y sĩ và 1 nữ hộ sinh nên
việc chăm sóc sức khoẻ khám chữa bệnh nhân dân được đảm bảo.
250

26 Pages 251-260

▲back to top

26.1 Page 251

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Ngoài ra, ngành này còn phối hợp đoàn y bác sĩ các nơi đến khám
và phát thuốc miễn phí với 11 đợt cho trên 2.000 lượt bệnh nhân
nghèo tại xã. Xã tổ chức phun hóa chất tẩm mùng để diệt muỗi
phòng, chống sốt rét, sốt xuất huyết nên địa phương không có dịch
bệnh xảy ra. Việc tiêm vắcxin phòng 6 bệnh trẻ hàng năm đạt trên
98%; thường xuyên tuyên truyền người dân ý thức hơn trong giữ
gìn vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm nên xã không
xảy ra dịch bệnh, ngộ độc thực phẩm, đường làng sạch, xanh hơn,
trên 75% hộ đã xây nhà xí hợp vệ sinh.
Chương trình nước sạch đã được Đảng bộ chú trọng như lắp
đặt thêm đường ống dẫn nước, nâng công suất nước đảm bảo
nước sinh hoạt đạt 87%, hố xí hợp vệ sinh được nhân dân từng
bước thực hiện đạt 90% đã góp phần hạn chế các loại bệnh tật,
tăng cường sức khoẻ người dân.
Chương trình dân số - gia đình - trẻ em thường xuyên tuyên
truyền trên đài, qua cộng tác viên vận động nhân dân thực hiện
các biện pháp tránh thai, xây dựng 4 câu lạc bộ không sinh con
thứ 3, góp phần giảm tỷ lệ tăng dân số tự nhiên từ 1,6% năm 2000
giảm xuống 1,3% năm 2004, xuống còn 0,9% năm 2010.
Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, trẻ em khuyết tật
được Ủy ban dân số gia đình và trẻ em tỉnh hỗ trợ mượn vốn 90
triệu đồng; các cấp chính quyền vận động tặng học bổng bằng
tiền, xe đạp, tập vở... với kinh phí 35 triệu đồng; hàng năm xã tổ
chức đêm hội trăng rằm cho 300-350 em vui chơi, giải trí lành
mạnh với kinh phí 18 triệu đồng.
251

26.2 Page 252

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
* Công tác Thương binh xã hội
Năm 1994, địa phương giải quyết việc làm 873 lao động, sử
dụng các nguồn vay vốn của ngân hàng phát triển nông nghiệp với
500 triệu đồng đối với 350 hộ dân vay vốn; vốn vay từ ngân sách
quốc gia 100 triệu đồng cho 100 hộ dân chăn nuôi vịt, Hội Nông
dân hỗ trợ vốn 137 triệu đồng đối với 31 hộ dân.
Công tác xây dựng nhà tình nghĩa được chú trọng, năm 1994
xã xây dựng mới 4 căn, sửa chữa 2 căn; huy động vốn xóa đói
giảm nghèo đạt 29 triệu đồng. Địa phương tập trung công tác xóa
đói giảm nghèo đối với 101 hộ, phối hợp các cơ quan chức năng
giúp người nghèo vay vốn với số tiền 98 triệu đồng; qua làm ăn,
một số gia đình từng bước thoát nghèo bền vững. Xã phối hợp các
ban ngành giải quyết một số hồ sơ tồn đọng sau chiến tranh, xây
dựng được 13 căn nhà, sửa chữa 2 căn nhà cho gia đình liệt sĩ trị
giá 65 triệu đồng.
Năm 1996, địa phương có 6 thương binh, 6 bệnh binh, 3 gia
đình có công cách mạng, 2 bà Mẹ Việt Nam Anh hùng còn sống,
chăm lo 14 nhà tình nghĩa, trợ cấp thường xuyên 8 trường hợp. Xã
vận động quỹ xóa đói giảm nghèo với số tiền gần 25 triệu đồng;
ngân hàng phục vụ người nghèo giải ngân 35 hộ vay với số tiền
35 triệu đồng; hỗ trợ 31 hộ không sản xuất được trong khu vực
sông Ông Kèo với số tiền 31 triệu đồng. Ngân hàng phục vụ người
nghèo giúp 138 hộ vay với số tiền 155 triệu đồng, địa phương
không còn hộ đói, hộ nghèo còn 166 (trước năm 1994 có 442 hộ).
252

26.3 Page 253

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Hàng năm, địa phương đều hoàn thành chỉ tiêu xây dựng quỹ
đền ơn đáp nghĩa và tổ chức tốt ngày Thương binh, liệt sĩ 27/7,
giải quyết kịp thời đầy đủ chế độ các đối tượng chính sách, người
có công, hoàn thành các hồ sơ tồn đọng sau chiến tranh, phát hiện
và quy tập 3 hài cốt liệt sĩ về nghĩa trang.
Năm 2010, công tác chăm lo các đối tượng chính sách đã có
nhiều chuyển biến tích cực, được huyện hỗ trợ kinh phí xây dựng
13 căn nhà tình nghĩa, sửa chữa 18 căn, duy trì đỡ đầu cho 32 gia
đình chính sách. Diện khó khăn về nhà ở đối với gia đình chính
sách không còn và đời sống gia đình chính sách được cải thiện,
không có hộ dân sống dưới mức sống trung bình ở địa phương.
Xã xây dựng được 94 căn nhà tình thương trị giá hơn 700 triệu
đồng (tỉnh, huyện 63 căn, xã 31 căn) nâng tổng số nhà tình thương
lên 125 căn, xã sửa chữa 31 căn cất trước đó đã xuống cấp trị giá
trên 42 triệu đồng.
Nhân dịp lễ, tết nguyên đán hàng năm, địa phương đã vận
động các đơn vị tổ chức kinh tế, xã hội và cá nhân ủng hộ trên 800
suất quà trị giá 800 triệu đồng giúp đỡ gia đình nghèo, cấp học
bổng, xe đạp, tập vở cho học sinh nghèo hiếu học tại xã.
* Đời sống người dân và sự chuyển biến xã hội
Với những kết quả đạt được về kinh tế, đời sống vật chất, tinh
thần của người dân từng bước được cải thiện, bộ mặt nông thôn
của xã đổi mới, tiến bộ, nhà xây kiên cố, bán kiên cố được nâng
lên, số hộ gia đình sử dụng điện, ti vi, đầu máy hát, xe gắn máy,
253

26.4 Page 254

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
sức mua sắm của người dân không ngừng tăng lên; tệ nạn xã hội
từng bước đẩy lùi, tình hình an ninh chính trị - trật tự an toàn xã
hội được giữ vững.
Giai đoạn 1994-2010, kinh tế Phước Khánh có sự phát triển
theo hướng nông nghiệp, công nghiệp, thương mại và dịch vụ;
lĩnh vực sản xuất nông nghiệp đã có sự chuyển dịch nhanh cơ cấu
về cây trồng, vật nuôi. Địa phương đã xây dựng mô hình kinh tế
hợp tác theo kiểu mới bước đầu phát huy hiệu quả. Kinh tế phát
triển đa dạng, đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể, thu nhập
bình quân đầu người đến năm 2010 là gần 9,6 triệu đồng vượt chỉ
tiêu nghị quyết đề ra.
Giải quyết việc làm được chính quyền, ban ngành, đoàn thể
xã quan tâm, kết nối nhiều nhà máy, xí nghiệp nhất là khu công
nghiệp Ông Kèo nhằm tìm kiếm việc làm người dân địa phương.
Xã có sự chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp
và ngành nghề khác, lao động nông nghiệp theo thời vụ sang lao
động nông nghiệp thường xuyên, đã giới thiệu 3.680 lao động có
việc làm ở các công ty, xí nghiệp, lao động nông nghiệp và ngành
nghề khác, lao động theo thời vụ giảm từ 41% xuống còn 13%.
Đời sống người dân ở địa phương ngày càng thay đổi rõ rệt.
Chương trình xóa đói giảm nghèo được các ngành, đoàn thể,
mạnh thường quân quan tâm góp phần cải thiện đời sống người
dân. Xã thành lập tổ tự quản vay vốn xóa đói giảm nghèo và các
chương trình vay vốn khác như dự án của các đoàn thể sản xuất
kinh doanh, chăn nuôi cải thiện đời sống người dân. Địa phương
254

26.5 Page 255

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
không có hộ đói, giảm hộ nghèo, giảm hộ nghèo từ 15% năm
1994 xuống còn 1,3% theo chuẩn cũ, chuẩn mới là 7%.
Bên cạnh những kết quả đạt được, trên lĩnh vực văn hóa xã hội
còn một số hạn chế nhất định, trong đó giáo dục có nhiều nỗ lực
trong xây mới phòng học và chất lượng dạy và học; song học sinh
còn bỏ học, học lực còn yếu, trường lớp xuống cấp chưa kịp thời
xây dựng mới đầy đủ, ảnh hưởng đến chất lượng và môi trường sư
phạm. Công tác chăm sóc sức khỏe, chương trình y tế cộng đồng,
kế hoạch hóa gia đình có tập trung thực hiện nhưng còn hạn chế
nhiều mặt, Trạm y tế xuống cấp chưa được đầu tư xây mới. Hoạt
động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao có bước phát triển nhưng
chưa đi vào chiều sâu, chưa có tụ điểm, sân chơi cho nhân dân. Vệ
sinh môi trường, an toàn thực phẩm chưa được thực hiện tốt do
hạn chế tuyên truyền và nhận thức của cộng đồng dân cư.
3. Về quốc phòng - An ninh
* Về an ninh
Chi bộ, sau đó là Đảng bộ chú trọng lãnh đạo công tác an ninh
trật tự, kết hợp công tác giữ gìn an ninh chính trị - trật tự an toàn
xã hội, nhạy bén nắm bắt tình hình, lập kế hoạch chủ động thực
hiện trấn áp tội phạm, giữ gìn bình yên xóm ấp trên địa bàn toàn
xã.
Năm 1994, lực lượng công an xã có 7 người, 1 tổ dân phòng
với 29 người. Công tác xây dựng lực lượng dân quân xã có 9
người thường trực; dân quân tự vệ có 48 người; trong đó, ấp 1 có
19 người, ấp 2 có 10 người, ấp 3 có 19 người và 29 người sẵn sàng
255

26.6 Page 256

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
làm nhiệm vụ. Địa phương củng cố xây dựng 50 tổ an ninh nhân
dân trên địa bàn 3 ấp.
Phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc được chú
trọng, nhiều tổ an ninh cung cấp thông tin công an xã nhiều vụ
việc quan trọng. Tuy nhiên, năm 1994 trên địa bàn xã xảy ra 61
vụ việc với 82 đối tượng, làm rõ 53 vụ với 72 tên, giao công an
huyện 6 vụ với 4 tên; thu hồi nhiều tang vật trả lại người dân ở
địa phương.
Các tệ nạn xã hội ở địa phương như cờ bạc (6 trường hợp với
33 người), chuyển huyện xử lý 4 vụ với 23 người; đốt pháp mê tín
dị đoan (3 trường hợp, chuyển huyện xử lý 1 người).
Giai đoạn 2000-2010, Đảng bộ Phước Khánh tăng cường lãnh
đạo công an xã để giữ vững an ninh trật tự, xây dựng kế hoạch bảo
vệ tuyệt đối an toàn các mục tiêu trọng điểm trong các ngày lễ, tết,
đặc biệt bầu cử Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp. Trong giai
đoạn này, có 338 lượt Việt Kiều về thăm thân nhân, nhưng không
phát hiện vi phạm pháp luật, lợi dụng hoạt động chính trị.
Về an ninh nông thôn và trật tự an toàn xã hội: Xã có 4 vụ
khiếu nại tập thể về bồi thường giải tỏa đường điện, điện cao thế,
có 3 vụ được giải thích để bà con hiểu và không khiếu nại tập
thể; phát hiện 2 đối tượng mua bán trái phép 1.661 đĩa CD và 114
đồng hồ đeo tay, kiểm tra 32 đợt phát hiện 47 trường hợp kinh
doanh không lành mạnh; quản lý 33 đối tượng (29 người tù tha
về, 4 người từ cơ sở giáo dục) tội phạm hình sự; xảy ra 61 vụ việc,
trong đó có 3 vụ trọng án, bắt 3 đối tượng (giết người, hiếp dâm,
256

26.7 Page 257

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
cướp có vũ trang), đã xảy ra 5 vụ cháy thiệt hại 7 ha mía, vườn
cây ăn trái.
Phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc được tổ chức
triển khai sâu rộng trong quần chúng nhân dân, vận động đưa
100% hộ dân tham gia vào 77 tổ nhân dân, 4 đội dân phòng trên
3 ấp đi vào hoạt động ổn định; nhân dân tố giác, cung cấp 159
nguồn tin có giá trị giúp công an khám phá án góp phần giữ vững
an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội, giảm đáng kể về tội phạm
và tệ nạn xã hội, tạo được lòng tin trong nhân dân. Xã trong 3 năm
liền (2001-2003) lực lượng công an xã được tỉnh tặng danh hiệu
đơn vị quyết thắng.
* Về quốc phòng
Năm 1994 chi bộ (từ năm 1999 là Đảng bộ) tập trung lãnh đạo
công tác quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng dân quân cơ
động 3 ấp đạt 2,2% so với số dân, huấn luyện quân sự lực lượng
dân quân tự vệ, tổ chức đăng ký lứa tuổi thanh niên và làm tốt
công tác tham mưu tuyển nhập ngũ hàng năm. Tuy nhiên năm
1994, Phước Khánh giao quân đạt 4/9 người, không đạt chỉ tiêu đề
ra. Xã đội tổ chức học tập nghĩa vụ quân sự 13 thanh niên để đảm
bảo công tác giao quân hàng năm. Xã đội phối hợp với công an xã
tuần tra bảo vệ địa bàn đạt kết quả tốt, hạn chế các tệ nạn xã hội.
Xã đội phối hợp các đơn vị địa phương tổ chức truy quét 23
lượt với sự tham gia 217 người; công tác xây dựng quốc phòng
- an ninh được tổ chức từ xã đến ấp với tổng số thành viên tham
gia 87 người và 6 đồng chí thường trực; thanh niên tuổi 17 đăng
257

26.8 Page 258

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
ký nghĩa vụ quân sự (đạt 76%), thanh niên từ 17-27 tuổi là 972
thanh niên. Đến năm 1998, xã xây dựng lực lượng dân quân cơ
động đạt 199 người, lực lượng quân báo có 3 đồng chí, quân dự
bị có 60 người.
Giai đoạn 2000-2010, Đảng bộ Phước Khánh coi trọng xây
dựng nền quốc phòng toàn dân, gắn thế trận chiến tranh nhân dân
với thế trận an ninh nhân dân, ban hành nghị quyết chuyên đề thực
hiện Nghị quyết Trung ương 8 của Ban Chấp hành Trung ương
Đảng (khóa IX) ngày 12-7-2003 về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc
trong tình hình mới”. Xã xây dựng lực lượng dân quân đạt chỉ
tiêu hàng năm (đạt 2,3% so với dân số) đảm bảo chất lượng. Xã
đội thực hiện tốt kế hoạch huấn luyện quân sự các đối tượng; duy
trì nghiêm lực lượng sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ an toàn các mục
tiêu, địa bàn trọng yếu đã được xác định. Thành lập chi bộ quân sự
năm 2002 với 7 đảng viên, đoàn viên chi đoàn quân sự chiếm 38%
so với lực lượng, với chức năng, nhiệm vụ của từng tổ chức chính
trị góp phần lãnh đạo hoàn thành nhiệm vụ quân sự ở địa phương.
Hàng năm, xã Phước Khánh giao quân đạt 100% chỉ tiêu trên
giao, 5 năm (2000-2005) địa phương đưa 50 thanh niên lên đường
nhập ngũ, phát triển 3 đảng viên, 47 đoàn viên thanh niên ưu tú
trước khi lên đường nhập ngũ, nhiều năm liền không có quân nhân
bỏ ngũ. Lực lượng dự bị động viên có 91 thanh niên, hàng năm
xã tập trung kiểm tra chất lượng sẵn sàng chiến đấu, các đợt huấn
luyện quân số đạt 100%.
Năm 2008, xã Phước Khánh được Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh
Đồng Nai chọn làm điểm Tổng kết 12 năm Pháp lệnh dân quân
258

26.9 Page 259

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
tự vệ (1996-2008) và sơ kết 1 năm thực hiện Đề án xây dựng
lực lượng dân quân tự vệ phòng không, dân quân tự vệ cơ động,
dân quân thường trực, được tỉnh, huyện đánh giá chất lượng khá.
Đoàn thanh tra Bộ Quốc phòng kiểm tra về việc thực hiện Nghị
định 119/2004/NĐ-CP ngày 11-5-2004 của Chính phủ “về công
tác quốc phòng ở các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc chính
phủ và các địa phương”, qua kiểm tra đánh giá tốt, 4 năm liền
được huyện đánh giá đơn vị dẫn đầu trong phong trào Thi đua
quyết thắng cụm 3.
Hàng năm, xã đội tổ chức thăm hỏi và tặng quà cho gia đình
chính sách, gia đình quân nhân xuất ngũ, thanh niên chuẩn bị lên
đường nhập ngũ, tặng 300 phần quà và giải quyết việc làm cho
45 bộ đội xuất ngũ về địa phương vào làm việc các công ty trên
địa bàn. Xã đội thực hiện diễn tập chiến đấu trị an A2 nhằm nâng
cao chất lượng điều hành chỉ huy sẵn sàng chiến đấu tại chỗ; qua
diễn tập được huyện đánh giá chất lượng loại khá; cùng công an
thu quỹ an ninh quốc phòng đạt chỉ tiêu hàng năm bổ sung thêm
kinh phí hoạt động, đảm bảo an ninh trật tự an toàn xã hội ở
địa phương.
*****
Sau khi huyện Nhơn Trạch tái lập tiếp tục lãnh đạo toàn diện
các mặt kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng - an ninh xã Phước
Khánh. Trong giai đoạn này, Chi bộ Phước Khánh phát triển thành
Đảng bộ Phước Khánh đã tăng cường hơn nữa sức chiến đấu của
Đảng, lãnh đạo mọi mặt ở địa phương. Địa phương chủ động
259

26.10 Page 260

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
chuyển đổi sản xuất nông nghiệp theo hướng tăng giá trị trên diện
tích sản xuất, giảm dần trồng lúa sang trồng các loại cây có giá trị
kinh tế cao như mía, cây ăn trái góp phần nâng cao thu nhập, đời
sống vật chất, tinh thần người dân được cải thiện rõ rệt. Công trình
ngọt hóa sông Ông Kèo hoàn thành giúp sản xuất nông nghiệp ở
địa phương thâm canh, tăng vụ, nâng cao sản lượng, giá trị kinh
tế tăng lên.
Các mặt chính quyền, văn hóa xã hội, quốc phòng - an ninh,
đoàn thể chính trị - xã hội, xây dựng Đảng đều đạt kết quả quan
trọng, tiếp tục tạo niềm tin của người dân toàn xã đối với Đảng,
Nhà nước. Các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước nhanh chóng đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển
biến tích cực trong sản xuất kinh tế của người dân, diện mạo nông
thôn Phước Khánh thay đổi nhanh chóng, nhà cửa của người dân
trên địa bàn xã ngày càng khang trang, đường làng ngõ xóm sạch
đẹp, cuộc sống ấm no, hạnh phúc, thanh bình.
260

27 Pages 261-270

▲back to top

27.1 Page 261

▲back to top
CHƯƠNG V
LÃNH ĐẠO TOÀN DIỆN HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI (2010-2020)
I. TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG,
CHÍNH QUYỀN, MẶT TRẬN, ĐOÀN THỂ CHÍNH TRỊ -
XÃ HỘI
1. Các kỳ Đại hội Đảng bộ
Đại hội Đảng bộ xã Phước Khánh lần thứ III, nhiệm kỳ 2010-
2015 diễn ra ngày 2-4-2010 với sự tham dự của 81 đồng chí ở 8
chi bộ trực thuộc. Đại hội bầu Ban Chấp hành Đảng bộ gồm 11
đồng chí1, Đoàn Văn Le giữ chức vụ Bí thư Đảng ủy, Nguyễn Văn
Khâm giữ chức vụ Phó Bí thư Đảng ủy và Chủ tịch Ủy ban nhân
dân, Bùi Thanh Hồng giữ chức vụ Thường trực Đảng ủy; Trịnh
Văn Mười và Trịnh Văn Hoàng giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban
nhân dân.
Đại hội Đảng bộ lần thứ III xác định phương hướng, mục tiêu
giai đoạn 2010-2015 là phát huy tinh thần đoàn kết, giữ vững ổn
định chính trị cùng với việc không ngừng tăng cường pháp chế xã
hội chủ nghĩa, Đảng bộ tiếp tục khơi dậy, khai thác mọi tiềm năng,
1  Đoàn Văn Le, Nguyễn Văn Khâm, Bùi Thanh Hồng, Trần Hoàng Điệp, Trịnh
Văn Mười, Trịnh Văn Hoàng, Đặng Thành Phương, Nguyễn Thành Vương, Ngô
Thanh Tân, Bao Công Nhỏ, Lê Thị Kim Khuyên.
261

27.2 Page 262

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
tranh thủ mọi nguồn lực, khắc phục khó khăn, thử thách quyết tâm
hoàn thành thắng lợi phương hướng, mục tiêu nghị quyết Đại hội
Đảng bộ lần thứ III đề ra, đó là tiếp tục chuyển dịch cơ cấu kinh
tế theo hướng công nghiệp, nông nghiệp, thương mại - dịch vụ,
tạo điều kiện để thu hút các dự án đầu tư trên địa bàn phát triển
nhanh và bền vững, giải quyết việc làm lao động địa phương;
chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi thích hợp mang lại hiệu quả
kinh tế cao, tăng tỷ trọng ngành chăn nuôi, nuôi trồng đánh bắt
thủy sản, chuyển dần nông nghiệp nông thôn sang nông nghiệp
đô thị, xây dựng mô hình kinh tế tập thể; phát triển thương mại -
dịch vụ - du lịch phục vụ nhu cầu xã hội; coi trọng đầu tư hạ tầng
kỹ thuật cơ sở, các công trình phúc lợi; phát triển sự nghiệp giáo
dục, văn hóa, chăm sóc sức khỏe nhân dân, xóa đói giảm nghèo,
thực hiện tốt các chính sách với người có công; giữ vững ổn định
chính trị, trật tự an toàn xã hội, nâng cao năng lực và sức chiến
đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên, tiếp tục đẩy mạnh cuộc
vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”,
xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, đổi mới công tác vận động
quần chúng, tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện tốt
quy chế dân chủ cơ sở.
Đại hội đề ra các chỉ tiêu phấn đấu giai đoạn 2010-2015 nhằm
thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa Phước Khánh đáp ứng
yêu cầu phát triển của huyện Nhơn Trạch. Phước Khánh phấn đấu
đến năm 2015 có tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm đạt từ 10-
12%/năm; cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp, tiểu thủ công
nghiệp chiếm 50%; nông nghiệp chiếm 30%; thương mại, dịch
vụ chiếm 20%; lãnh đạo sản xuất nông nghiệp hàng năm đạt và
vượt kế hoạch; bình quân thu nhập đầu người đến năm 2015 đạt
262

27.3 Page 263

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
25 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ huy động thuế, phí, các khoản vào
nguồn ngân sách Nhà nước tăng bình quân hàng năm từ 10-12%;
hàng năm xây dựng từ 7-10 công trình giá trị xây lắp từ 500 triệu
đồng trở lên, đến năm 2015 đường giao thông nội bộ dân cư nhựa
hoặc bê tông đạt 90%; huy động trẻ trong độ tuổi ở mỗi bậc học
hàng năm tăng 1,5-2%, trong đó, trẻ 5 tuổi vào mẫu giáo, 6 tuổi
vào lớp 1, học sinh lớp 5 vào lớp 6 đạt 100%, duy trì phổ cập các
bậc học, cuối năm 2010 hoàn thành phổ cập trung học cơ sở đến
2015 hoàn thành phổ cập trung học phổ thông, xây dựng trường
mẫu giáo, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia; giới thiệu và giải
quyết việc làm 1.200 người (lao động có việc làm ổn định 90%,
lao động thời vụ 10%, lao động có tay nghề từ 40-45%; trong đó
được đào tạo nghề từ 15-20%); chống tái nghèo phấn đấu đến năm
2015 hộ nghèo còn dưới 1% theo chuẩn mới; tỷ lệ tăng dân số tự
nhiên là 1,0%; tỷ lệ hộ dùng điện 99% (có trên 95% hộ có định
mức), dùng nước hợp vệ sinh 100%, hố xí hợp vệ sinh 96%, hộ
tham gia thu gom rác đạt 80% so tổng số hộ, di dời các chuồng
trại chăn nuôi lớn ô nhiễm môi trường ra ngoài khu dân cư tập
trung, nạo vét 5 đoạn kênh, rạch bị ô nhiễm; nhà kiên cố, bán kiên
cố đạt 96%; 98% hộ đạt các tiêu chuẩn gia đình văn hóa, cơ quan
văn minh đạt 100%, xây dựng 75% đoạn đường và khu dân cư văn
hóa, xây dựng chợ văn hóa; xây dựng xã đạt chuẩn xã văn hóa.
Đối với tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phục
vụ tốt hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; hoàn thành chỉ tiêu xây dựng lực
lượng, huấn luyện và giao quân đạt 100%; hòa giải đơn thư khiếu
nại, tố cáo lần đầu đạt 100%, tỷ lệ hòa giải thành đạt từ 80-85%;
thực hiện tốt công tác hộ tịch và chứng thực; thực hiện liên thông
263

27.4 Page 264

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
“một cửa” với huyện, nhận và giải quyết hồ sơ trên tất cả các lĩnh
vực đạt trên 99%.
Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội được đánh
giá trong sạch vững mạnh đạt 85% trở lên, không có tổ chức yếu,
kém; tỷ lệ tập hợp quần chúng vào tổ chức đạt trên 90%; trong
đó, Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam đạt 75%, đoàn viên thanh
niên chiếm 55-60%; phát triển đảng viên mới 8%/năm so với tổng
số hiện có đầu năm; cán bộ, đảng viên tham gia học tập các chỉ
thị, nghị quyết của Đảng trên 98% (trừ đảng viên miễn sinh hoạt);
cán bộ xã, ấp đạt trên 95%; đoàn viên, hội viên, nhân dân dự học
75% trở lên; Đảng bộ giữ vững danh hiệu trong sạch vững mạnh
đến năm 2015; trên 80% chi bộ trực thuộc trong sạch vững mạnh,
không có chi bộ yếu, kém; trên 90% đảng viên được đánh giá
hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Đại hội Đảng bộ xã Phước Khánh lần thứ IV, nhiệm kỳ 2015-
2020 diễn ra ngày 26-4-2015 có 109 đảng viên tham dự. Chủ đề
Đại hội: Tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, xây dựng
hệ thống chính trị vững mạnh, phát huy mọi nguồn lực để phát
triển kinh tế xã hội, đảm bảo Quốc phòng - an ninh, duy trì và
nâng cao chất lượng Nông thôn mới, tiến tới xã Phước Khánh
phát triển bền vững. Đại hội đã tiến hành thảo luận các chỉ tiêu
về phát triển kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng - an ninh, và
bầu Ban Chấp hành Đảng bộ xã Phước Khánh lần thứ IV với 10
đồng chí1, đồng chí Lê Văn Sang giữ chức vụ Bí thư, Nguyễn Thế
1  Đồng chí Lê Văn Sang, Nguyễn Thế Phong, Bùi Thanh Hồng, Trần Hoàng
Điệp, Trịnh Văn Mười, Nguyễn Thành Vương, Bao Công Nhỏ, Lê Thị Kim
Khuyên, Dương Quốc Bình, Nguyễn Văn Sơn, Lê Thị Kim Nguyên, Nguyễn Thị
Thúy (2017).
264

27.5 Page 265

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Phong giữ chức vụ Phó Bí thư và Chủ tịch Ủy ban nhân dân, đồng
chí Bùi Thanh Hồng giữ chức vụ Thường trực Đảng ủy; Nguyễn
Thị Thúy và Nguyễn Thành Vương giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy
ban nhân dân.
Đại hội Đảng bộ lần thứ IV tiếp tục xác định phương hướng,
mục tiêu giai đoạn 2015-2020 là phát huy tinh thần đoàn kết, giữ
vững ổn định chính trị cùng với việc không ngừng tăng cường
pháp chế xã hội chủ nghĩa, Đảng bộ tiếp tục khơi dậy, khai thác
mọi tiềm năng, tranh thủ mọi nguồn lực, khắc phục khó khăn, thử
thách quyết tâm hoàn thành thắng lợi phương hướng, mục tiêu
nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ IV đề ra, đó là tiếp tục
chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp, nông nghiệp,
thương mại - dịch vụ, tạo điều kiện để thu hút các dự án đầu tư
trên địa bàn, giải quyết việc làm lao động địa phương; tập trung
đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi thích hợp mang
lại hiệu quả kinh tế cao, chuyển dần nông nghiệp nông thôn sang
nông nghiệp đô thị, xây dựng mô hình kinh tế hợp tác, tăng thu
nhập cho người dân, nâng cao chất lượng các tiêu chí xã nông
thôn mới; phát triển thương mại - dịch vụ - du lịch, tiểu thủ công
nghiệp phục vụ nhu cầu xã hội; đầu tư hạ tầng kỹ thuật cơ sở, các
công trình phúc lợi; phát triển sự nghiệp giáo dục, văn hóa, chăm
sóc sức khỏe nhân dân, thực hiện tốt công tác giảm nghèo, các
chính sách với người có công; giữ vững ổn định chính trị, trật tự
an toàn xã hội; đổi mới công tác vận động quần chúng, tăng cường
khối đại đoàn kết toàn dân tộc; nâng cao năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đảng viên, tiếp tục đẩy mạnh
thực hiện Chỉ thị số 05/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị, về
tiếp tục đẩy mạnh thực hiện “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo
265

27.6 Page 266

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đức, phong cách Hồ Chí Minh”, tăng cường công tác tự phê và
phê bình gắn thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII),
xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, thực hiện tốt quy chế dân
chủ cơ sở.
Đại hội Đảng bộ xã Phước Khánh lần thứ V, nhiệm kỳ 2020-
2025 diễn ra ngày 5-6-2020 có 138 đảng viên tham dự. Đại hội bầu
Ban Chấp Đảng bộ mới có 11 đồng chí, Đặng Kim Hoàn giữ chức
vụ Bí thư Đảng ủy (2020-2021), sau đó Ban Thường vụ Huyện ủy
điều đồng chí Lê Đức Long - Huyện ủy viên, Trưởng phòng Lao
động, Thương binh và Xã hội huyện về xã Phước Khánh giữ chức
vụ Bí thư Đảng bộ từ tháng 7-2021; Bùi Thanh Hồng giữ chức
vụ Thường trực Đảng ủy, Nguyễn Thị Thúy giữ chức vụ Phó Chủ
tịch Ủy ban nhân dân, đến năm 2021 giữ chức vụ Chủ tịch Ủy ban
nhân dân; Nguyễn Văn Đượm giữ chức vụ Phó Chủ tịch Ủy ban
nhân dân.
Chủ đề đại hội lần thứ V xã Phước Khánh là “dân chủ, đoàn
kết, giữ vững kỷ cương, phát triển kinh tế, ổn định xã hội, hoàn
thành xã nông thôn mới nâng cao” đã xác định nhiệm vụ trọng tâm
của Đảng bộ: “Tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong đảng,
xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, phát huy mọi nguồn lực
phát triển kinh tế - xã hội, ổn định quốc phòng - an ninh, duy trì và
nâng cao chất lượng nông thôn mới, tiến tới xây dựng xã Phước
Khánh phát triển bền vững”. Đại hội tiến hành thảo luận, thống
nhất các chỉ tiêu nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng
- an ninh, xây dựng chỉnh đốn Đảng, nâng cao hiệu lực hiệu quả
hoạt động chính quyền, công tác Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể
chính trị - xã hội giai đoạn 2020-2025.
266

27.7 Page 267

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
2. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng
* Công tác chính trị tư tưởng
Đảng bộ xã xác định sự lãnh đạo công tác tư tưởng giữ vai trò
quan trọng đối với xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhằm ổn định hệ
thống chính trị, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững quốc
phòng - an ninh ở địa phương.
Đảng ủy xã luôn quan tâm quán triệt đến cán bộ, đảng viên và
nhân dân đề cao tinh thần cảnh giác, chủ động đấu tranh với mọi
luận điệu xuyên tạc, kích động, chia rẽ, âm mưu “diễn biến hòa
bình” của các thế lực thù địch, giúp cán bộ, đảng viên, lực lượng
vũ trang, công chức, viên chức và nhân dân tin tưởng tuyệt đối
vào chủ trương, đường lối đổi mới của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước. Đảng ủy chú trọng lãnh đạo bồi dưỡng nghiệp
vụ đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên; thường xuyên củng cố
lực lượng nòng cốt thực hiện công tác tuyên truyền, đáp ứng yêu
cầu nhiệm vụ công tác tư tưởng (tỷ lệ đảng viên tham gia học tập
nghị quyết đạt trên 95%, đoàn viên, hội viên và nhân dân đạt trên
85%); qua đó, việc nêu gương của cán bộ, đảng viên, lực lượng
vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên ngày càng có
tác dụng tích cực và đi vào chiều sâu, trở thành nề nếp sinh hoạt
chính trị của cấp ủy ở cơ quan, đơn vị. Thông qua việc học tập
và làm Bác với các mô hình hay, cách làm hiệu quả như Mô hình
“vận động nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới”; Mô hình
“vận động nhân dân tham gia phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc”;
Mô hình “đảm bảo an ninh trật tự tại chợ Phước Khánh”; Mô hình
bảo vệ môi trường “5 không, 3 sạch”; Mô hình “phòng, chống bạo
lực gia đình; Mô hình thực hiện nếp sống văn minh, không sinh
con thứ 3”...
267

27.8 Page 268

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đảng ủy chú trọng công tác triển khai, thực hiện các nghị
quyết, chỉ thị, quy định của Đảng1, của Tỉnh ủy2 và Huyện ủy
Nhơn Trạch được Đảng bộ xã chú trọng thường xuyên, kịp thời,
nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, phát huy
dân chủ và sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, tăng cường kỷ
1  Chị thị số 23-CT/TW, ngày 27-3-2003 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “về
đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai
đoạn mới”; Chỉ thị số 06-CT/TW, ngày 7-11-2006 của Bộ Chính trị về tổ chức
cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; Nghị
quyết số 22-NQ/TW, ngày 2-2-2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa
X) về “Nâng cao năng lực lãnh đạo sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất
lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên”; Chỉ thị số 03-CT/TW, ngày 14-5-2011 của Bộ
Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh”; Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh
học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Quy định số
101-QĐ/TW, ngày 7-6-2012 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “trách nhiệm nêu
gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp”; Chỉ thị số
05-CT/TW, ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Quy định số 55-QĐ/TW, ngày 19-12-
2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) “về một số việc cần làm ngay để tăng cường vai
trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”; Quy định số 109-QĐ/TW, ngày 3-1-2018
của Ban Bí thư Trung ương Đảng “về công tác kiểm tra của tổ chức đảng đối với
việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên”; Quy định số 08-
QĐi/TW, ngày 25-10-2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) “về
trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là ủy viên Bộ Chính trị, ủy
viên Ban Bí thư, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”; Quy định số 214-QĐ/TW,
ngày 2-2-2018 của Ban Chấp hành Trung ương “Quy định về giám sát của Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu
dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán
bộ, đảng viên”.
2  Kết luận số 34-KL/TU, ngày 7-7-2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về Đề
án “Nâng cao tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ
lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành trong Đảng bộ tỉnh”; Quy định số 30-
QĐi/TU, ngày 5-7-2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “trách nhiệm nêu gương
của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ủy viên Ban
Chấp hành Đảng bộ tỉnh”.
268

27.9 Page 269

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
cương, trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, xây dựng hệ thống
chính trị thật sự trong sạch từ xã đến ấp và tổ nhân dân, đoàn kết
- năng động - sáng tạo. Đảng bộ duy trì 100% cán bộ, đảng viên,
công chức xã, ấp đăng ký và thực hiện việc nêu gương theo cuộc
vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh” gắn với đăng ký nêu gương theo từng nhiệm vụ cụ thể.
Tuy nhiên, việc quán triệt, triển khai thực hiện các chỉ thị,
nghị quyết, quy định của Đảng ở một vài chi bộ còn hạn chế. Một
số đảng viên chưa thật sự tự giác trong việc học tập lý luận chính
trị, chỉ thị, nghị quyết, quy định của Đảng. Kết quả hoạt động của
Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội có lúc, có nơi
còn hạn chế, các hình thức hoạt động còn chung chung, chưa đủ
sức hấp dẫn để thu hút người dân tham gia.
* Công tác tổ chức, bảo vệ chính trị nội bộ
Giai đoạn 2010-2015, Đảng ủy thực hiện tốt công tác quy
hoạch cán bộ lãnh đạo quản lý, nhiệm kỳ 2015-2020, quy hoạch
“động” và ”mở” mỗi chức danh từ 3-4 đồng chí, hàng năm đều rà
soát quy hoạch các chức danh theo quy định. Đảng bộ lãnh đạo
sắp xếp cán bộ theo Quyết định số 68,69/QĐ-UBND và Quyết
định số 2180/QĐ-UBND, ngày 23-8-2010 của Ủy ban nhân dân
tỉnh về “việc giao số lượng và thực hiện chế độ, chính sách đối với
cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Đồng Nai
theo Nghị định số 92/2009/NĐ-CP, ngày 22-10-2009 của Chính
phủ” phù hợp với chuyên môn và có tính kế thừa; đã cử 40 cán bộ,
công chức theo học các lớp trung cấp, đại học; tạo điều kiện 31
người tự học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
269

27.10 Page 270

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đảng ủy lãnh đạo chính quyền chú trọng công tác củng cố và
nâng cao chất lượng đảng viên, đã phát triển 54 đảng viên mới, tỷ
lệ bình quân hàng năm vượt từ 20-50%; tổng số đảng viên năm
2015 là 114 đồng chí, sinh hoạt ở 8 chi bộ, đảm bảo chất lượng và
tạo nguồn trung kiên để bổ sung phát triển Đảng.
Nhiệm kỳ 2015-2020, Đảng ủy tiếp tục thực hiện tốt công tác
quy hoạch cán bộ lãnh đạo quản lý nhiệm kỳ 2020-2025, cử 34
người học các lớp trung cấp, đại học; tạo điều kiện 22 người tự
học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Đảng bộ có tỷ
lệ cán bộ, công chức, chuyên trách đạt chuẩn về chuyên môn đạt
100%, chuẩn về chính trị đạt 90%; công tác bảo vệ chính trị nội bộ
được tăng cường, giữ nghiêm kỷ luật và bảo vệ bí mật của Đảng
trong tình hình mới.
Đảng ủy lãnh đạo các chi bộ trực thuộc đại hội nhiệm kỳ
2017-2020 và 2020- 2023 đảm bảo theo quy định; đại hội bầu ra
21 đồng chí cấp ủy chi bộ và cử 7 cán bộ làm công tác kiểm tra
Đảng. Công tác củng cố và nâng cao chất lượng đảng viên được
đặc biệt quan tâm, trong nhiệm kỳ (2015-2020) phát triển 49 đảng
viên mới, tỷ lệ bình quân hàng năm vượt từ 10% trở lên; chuyển
đến 18 đồng chí, chuyển đi 38 đồng chí, cho ra khỏi Đảng 3 đồng
chí, chết 1 đồng chí, tổng số đảng viên năm 2020 là 138 đồng chí,
sinh hoạt ở 7 chi bộ (giảm 1 chi bộ so với nhiệm kỳ trước), đảm
bảo chất lượng và tạo nguồn trung kiên để bổ sung cho Đảng.
Cuối năm từng chi bộ tiến hành kiểm tra đảng viên chấp hành
và phân tích chất lượng đảng viên và tổ chức cơ sở Đảng; đồng
thời, công khai lấy ý kiến đóng góp được quần chúng nhân dân
270

28 Pages 271-280

▲back to top

28.1 Page 271

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
đồng tình kết quả phân tích từ 80% trở lên, từ những góp ý của
quần chúng được Đảng ủy nhắc nhở, phê bình, kiểm điểm một
cách nghiêm túc, từ đó hạn chế được sai phạm của đảng viên.
Đảng bộ có tỷ lệ đảng viên hoàn thành nhiệm vụ hàng năm đạt
trên 92%, trong đó hoàn thành tốt nhiệm vụ đạt trên 82%. Hàng
năm, các chi bộ được xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ chiếm
100%; trong đó, có 20% hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, Đảng bộ
xã được huyện xếp loại hoàn thành tốt nhiệm vụ.
* Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng
Giai đoạn 2010-2020, Đảng ủy xác định công tác kiểm tra,
giám sát là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh
đốn Đảng. Đầu mỗi nhiệm kỳ, Đảng ủy xây dựng chương trình
kiểm tra, giám sát toàn khóa và hàng năm, triển khai, quán triệt
đến cán bộ, đảng viên. Đảng ủy phân công các đồng chí trong Ban
Chấp hành Đảng bộ chịu trách nhiệm giám sát chi bộ trực thuộc,
từng lĩnh vực, ngành phụ trách, tăng cường kiểm tra, giám sát tổ
chức Đảng trực thuộc theo điều 30 Điều lệ Đảng; hàng năm tiến
hành 2 đợt giám sát chuyên đề 32 cuộc và giám sát 16 cấp ủy viên
cùng cấp, 32 đảng viên, qua đó chỉ ra những khuyết điểm, hạn chế
của đảng viên để khắc phục.
Từng chi bộ tiến hành kiểm tra đảng viên chấp hành và phân
tích chất lượng đảng viên và tổ chức cơ sở đảng; đồng thời, công
khai lấy ý kiến đóng góp được quần chúng nhân dân đồng tình,
kết quả phân tích từ 80% trở lên, từ những góp ý của quần chúng
được Đảng ủy nhắc nhở, phê bình, kiểm điểm một cách nghiêm
271

28.2 Page 272

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
túc, từ đó hạn chế được sai phạm... Đảng bộ có tỷ lệ đảng viên
hoàn thành nhiệm vụ hàng năm đạt trên 92%, trong đó hoàn thành
tốt nhiệm vụ đạt trên 82%. Hàng năm các chi bộ được xếp loại
hoàn thành tốt nhiệm vụ chiếm 25%, còn lại trong sạch vững
mạnh, có 20% vững mạnh tiêu biểu, Đảng bộ xã nhiều năm liền
được huyện xếp loại trong sạch vững mạnh, 2 năm được xếp loại
trong sạch vững mạnh tiêu biểu.
Cuối năm từng chi bộ tiến hành kiểm tra phân tích chất lượng
đảng viên và tổ chức cơ sở đảng; đồng thời công khai lấy ý kiến
đóng góp của quần chúng nhân dân về kết quả xếp loại đảng viên
và tổ chức cơ sở đảng, qua đó nhắc nhở, phê bình, kiểm điểm một
số đồng chí còn có những vi phạm như: Vắng sinh hoạt, học tập
nghị quyết của Đảng, năng lực hạn chế, ý thức chấp hành tổ chức,
tác phong đạo đức, lối sống...
Ủy ban kiểm tra Đảng ủy tiếp nhận 6 đơn khiếu nại của đảng
viên, đã thẩm tra, xác minh giải quyết kết luận kiểm điểm nghiêm
túc. Nội dung khiếu nại, tố cáo 2 đảng viên quan hệ nam nữ bất
chính vi phạm Luật Hôn nhân và gia đình, 1 đảng viên mua hóa
đơn chi khống, 1 đảng viên trong điều tra đối tượng có biểu hiện
dùng nhục hình; đã giải quyết 3 đơn, kết quả đề nghị và chi bộ
đã xử lý kỷ luật 1 đồng chí với hình thức khiển trách, 3 đồng chí
kiểm điểm nghiêm túc rút kinh nghiệm.
* Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII)
Đảng ủy chủ động thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa
XI, XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy
272

28.3 Page 273

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những
biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Chỉ thị
05-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh “học tập và làm
theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” theo chuyên đề
hàng năm, chuyển từ nêu gương sang làm theo được tất cả đảng
viên, cán bộ các ban ngành dự học (đạt 100%), quần chúng nhân
dân đạt trên 85%; sau học tập, cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ
trang, đoàn viên, đội viên viết bài nhận thức và đăng ký rèn luyện
về phẩm chất đạo đức, lối sống. Đảng bộ xã chọn mô hình triển
khai đến 65 cán bộ thực hiện “Mỗi ngày làm một việc tốt” ghi
sổ nhật ký, triển khai “đăng ký làm theo và đăng ký nêu gương”
đối với 135 đảng viên và 20 cán bộ (ngoài đảng) ở các ban ngành
xã, ấp thực hiện cuối năm được nhận xét, đánh giá việc thực hiện
có nhiều chuyển biến; qua đó, xuất hiện phong trào nuôi heo đất
khuyến học tiết kiệm, làm đường giao thông nông thôn, phong
trào nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, câu lạc bộ cây mía năng
suất cao... Đảng bộ tạo được sự đoàn kết, thống nhất cao và sự
đồng thuận của cả hệ thống chính trị, nên các nhiệm vụ về kinh tế,
xã hội hàng năm đều hoàn thành đạt và vượt chỉ tiêu.
* Đổi mới phương thức lãnh đạo, thay đổi lề lối làm việc
Các hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị
của Đảng bộ luôn tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ, xây dựng
và thực hiện quy chế làm việc của cấp ủy ngay từ đầu nhiệm kỳ;
thực hiện đảm bảo chức năng Đảng lãnh đạo, vai trò điều hành
quản lý của Nhà nước; Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các
273

28.4 Page 274

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đoàn thể chính trị - xã hội vừa đại diện nhân dân vừa thực hiện vai
trò giám sát, vừa phối hợp các ngành để tổ chức thực hiện có hiệu
quả nhiệm vụ chính trị tại địa phương.
Đảng bộ Phước Khánh thực hiện nhiệm vụ chính trị theo
nguyên tắc tập trung dân chủ thể hiện trong Điều lệ Đảng, Chỉ
thị số 30-CT/TW, ngày 18-2-1998 của Bộ Chính trị; Nghị định số
71/1998/NĐ-CP, ngày 8-9-1998 của Chính phủ về “Ban hành quy
chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan”; Pháp lệnh số
34/2007/PL-UBTVQH, ngày 20-4-2007 của Ủy ban Thường vụ
Quốc hội về “thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn” thường
xuyên quán triệt đến cán bộ, đảng viên nghiêm túc chấp hành,
xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm xây dựng Đảng và xây dựng
bộ máy chính quyền. Mọi hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ
chính trị của Đảng bộ được bàn bạc, thảo luận một cách công khai
dân chủ và quyết định theo đa số.
Ban Chấp hành Đảng bộ xây dựng chương trình làm việc toàn
khóa, hàng năm, 6 tháng, quý, hàng tháng, để chủ động bàn giải
pháp thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Đảng bộ
giữ vững mối quan hệ làm việc giữa Đảng ủy - Hội đồng nhân
dân - Ủy ban nhân dân - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể
chính trị -xã hội theo quy chế làm việc. Đảng ủy luôn quán triệt
lãnh đạo, chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm, định kỳ có sơ, tổng
kết; thực hiện nghiêm túc chế độ thông tin báo cáo, tham mưu kịp
thời chính xác cấp trên và phục vụ công tác lãnh đạo trong thực
hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ.
274

28.5 Page 275

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
3. Xây dựng chính quyền liêm chính, hành động vì dân
* Hoạt động của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân
Đảng bộ lãnh đạo Hội đồng nhân dân tiếp tục được nâng cao,
hoàn thành công cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khoá XIII và đại
biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ (2011-2016) trên địa bàn xã.
Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ (2011-2016), có 28 đại biểu. Hội
đồng nhân dân tổ chức tiếp xúc cử tri được 83 đợt với đại biểu
Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, huyện, xã có 6.041
lượt cử tri dự; qua tiếp xúc, đại biểu các cấp đã giải trình và đề
xuất lên cấp trên giải quyết các kiến nghị bức xúc của cử tri như:
bồi thường, giải tỏa, tái định cư, vấn đề tội phạm, dân sinh, môi
trường...
Hội đồng nhân dân tổ chức 10 kỳ họp, ban hành 42 Nghị
quyết về nhiệm vụ kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh, ngân
sách, xây dựng cơ bản, xây dựng nông thôn mới, tăng cường công
tác giám sát; tổ chức giám sát 42 cuộc và kết hợp với Hội đồng
nhân dân huyện giám sát Ủy ban nhân dân được 22 cuộc; duy trì
công tác tiếp dân hàng tuần theo quy định (không kể đột xuất)
được 251 lượt với nội dung chủ yếu tập trung bồi thường giải tỏa,
vệ sinh môi trường, nước sinh hoạt, tệ nạn xã hội...
Từ năm 2011-2016, bộ máy hành chính xã, các ngành chuyên
môn, 3 ban ấp từng bước được kiện toàn về tổ chức. Bộ máy hành
chính được sắp xếp theo Nghị định số 92/2009/NĐ-CP của Chính
phủ và Quyết định số 2180/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh,
tinh gọn có chất lượng phù hợp với năng lực, trình độ cán bộ, đảng
275

28.6 Page 276

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
viên. Đội ngũ cán bộ, công chức luôn được đào tạo, bồi dưỡng
để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và lý luận chính trị;
quan tâm giáo dục phẩm chất chính trị vững vàng, đạo đức, lối
sống, sẵn sàng nhận và hoàn thành mọi công việc được giao.
Giai đoạn 2016-2021, Hội đồng nhân dân tiếp tục đổi mới
hoạt động qua việc tiếp xúc cử tri, trả lời những vấn đề chất vấn
chính đáng, đúng pháp luật của người dân về môi trường, đất đai,
xây dựng, an sinh xã hội, giáo dục... Hội đồng nhân dân xã đã kiến
nghị và đeo bám các vấn đề bức xúc của người dân địa phương
đối với cấp có thẩm quyền về giải quyết đất đai, quy hoạch, giá cả
bồi thường giải phóng mặt bằng...
Đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ (2016-2021) có 26
người, giảm 2 vị do chuyển công tác và nghỉ hưu so với nhiệm kỳ
trước. Hội đồng nhân dân tổ chức tiếp xúc cử tri được 53 đợt với
đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, huyện, xã có
4.977 lượt cử tri dự; qua tiếp xúc, đại biểu các ngành, các cấp đã
giải trình và đề xuất lên cấp trên giải quyết những kiến nghị bức
xúc của cử tri như: bồi thường, giải tỏa, tái định cư, vấn đề tội
phạm, dân sinh, môi trường...
Hội đồng nhân dân tổ chức 11 kỳ họp, ban hành 50 Nghị quyết
về nhiệm vụ kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh, ngân sách, xây
dựng cơ bản, thực hiện xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới
nâng cao, về công tác cán bộ... Hội đồng nhân dân tổ chức giám
sát 9 cuộc và kết hợp với Hội đồng nhân dân huyện giám sát Ủy
ban nhân dân được 22 cuộc về kinh tế, văn hóa xã hội, quốc phòng
276

28.7 Page 277

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
- an ninh; duy trì công tác tiếp dân hàng tuần theo quy định (không
kể đột xuất) được 126 lượt, các nội dung tập trung về bồi thường
giải tỏa, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, nước sinh hoạt, giải
quyết việc làm, an sinh xã hội do dịch bệnh COVID-19...
* Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính
Từ năm 2010-2015, Đảng ủy lãnh đạo Ủy ban nhân dân tiếp
tục thực hiện công tác rà soát, kiểm tra, thẩm định văn bản quy
phạm pháp luật theo định kỳ, kịp thời hệ thống hóa các văn bản
quy phạm pháp luật do Ủy ban nhân dân xã ban hành. Ủy ban
nhân dân xã đã ban hành 4.642 văn bản; trong đó, 41 văn bản quy
phạm pháp luật, 1.297 quyết định hành chính và các loại văn bản
khác. Địa phương thực hiện cải cách hành chính theo cơ chế “một
cửa”, “một cửa liên thông” giúp người dân đến làm các thủ tục
hành chính thuận lợi, hạn chế đi lại. Việc cải cách này đã nâng
cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ ở địa phương, cụ thể qua
việc công khai bộ thủ tục hành chính, các khoản thu phí, lệ phí.
Ủy ban nhân dân kịp thời rà soát các thủ tục hành chính không còn
phù hợp để tham mưu cấp có thẩm quyền điều chỉnh, tạo thuận lợi
đối với người dân trong việc giám sát của mình các hoạt động địa
phương. Chính quyền nhận và giải quyết 35.126/35.130 hồ sơ đạt
trên 99,91%, “một cửa liên thông” với huyện 746 hồ sơ, đã giải
quyết hồ sơ đến hạn 694/694 hồ sơ đạt 100%.
Giai đoạn 2015-2020, Đảng bộ lãnh đạo tăng cường hơn nữa
công tác cải cách hành chính, thực hiện kỷ luật, kỷ cương đạo đức
công vụ đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới. Chính quyền
277

28.8 Page 278

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đẩy mạnh thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông”, bổ
sung trang thiết bị máy vi tính, bàn, ghế... , bố trí sắp xếp cán bộ
trực tiếp nhận giải quyết công việc tại bộ phận “một cửa” gồm 7
người do Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân làm trưởng bộ phận, giúp
người dân đến liên hệ giải quyết thủ tục hành chính thuận lợi.
Giai đoạn này, địa phương đã nhận và giải quyết 35.126/35.130
hồ sơ đạt 99,97%; “một cửa liên thông” với huyện 1.845 hồ sơ, đã
giải quyết hồ sơ đến hạn 1.845/1.845 hồ sơ đạt 100%; thực hiện
nghiêm túc kỷ luật, kỷ cương đạo đức công vụ, đội ngũ cán bộ
trong hệ thống chính trị đảm bảo giờ giấc làm việc, đeo thẻ tên,
giải quyết các thủ tục hành chính, ứng xử giao tiếp với nhân dân
đúng quy định của nhà nước.
Ủy ban nhân dân định kỳ rà soát, tự kiểm tra các loại văn bản
quy phạm pháp luật, kịp thời hệ thống hóa các văn bản ban hành.
Ủy ban nhân dân đã ban hành 4.908 văn bản; trong đó, có 1 văn
bản quy phạm pháp luật, còn lại quyết định hành chính và các
loại văn bản khác. Việc xây dựng, ban hành các loại văn bản hành
chính của xã đúng thẩm quyền, thể thức, nội dung phù hợp với
quy định của pháp luật và tình hình thực tế tại địa phương.
* Xây dựng cơ bản
Phước Khánh xây dựng 27 công trình tổng giá trị hơn 56
tỷ đồng đạt chỉ tiêu nghị quyết đề ra như: Văn phòng 3 ban ấp,
10 phòng học và hàng rào trường trung học cơ sở, trường tiểu
học, trường mầm non, trạm y tế, nhà giữ xe vi phạm an toàn giao
thông, tu sửa hàng rào trụ sở Ủy ban nhân dân,... ; trong đó, nguồn
278

28.9 Page 279

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
vốn ngân sách xã thực hiện 14 công trình trị giá hơn 6 tỷ đồng và
nguồn ngân sách cấp trên thực hiện 8 công trình trị giá gần 50 tỷ
đồng.
Từ năm 2015-2020, xã tranh thủ sự hỗ trợ của cấp trên và
huy động nguồn lực trong nhân dân triển khai thực hiện 105 công
trình hạ tầng kỹ thuật, xã hội như: 80 công trình giao thông, 25
hạng mục và công trình xây dựng cơ bản gồm cơ sở vật chất giáo
dục, trạm y tế, trụ sở làm việc của các cơ quan đạt chuẩn; 28 hạng
mục điện, nước, hệ thống chiếu sáng với tổng nguồn vốn 21 tỷ
đồng; trong đó, nguồn vốn cấp trên hơn 19 tỷ đồng, ngân sách xã
và nhân dân đóng góp 1,6 tỷ đồng. Hệ thống giao thông nội ô khu
dân cư được nhựa, bê tông hóa đạt trên 90%; hệ thống điện, nước
sinh hoạt phủ kín trên địa bàn, 100% số hộ sử dụng điện, nước
phục vụ sinh hoạt và sản xuất tăng 1,5%.
Chính quyền tăng cường công tác quản lý đất đai, quy hoạch,
xây dựng chặt chẽ; thực hiện quy hoạch là 1.101,37/1.267,95ha,
đạt trên 86% kế hoạch đề ra đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa,
hiện đại hóa ở địa phương.
* Công tác thanh tra, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường
Đảng bộ lãnh đạo chính quyền tham mưu cấp có thẩm quyền
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với người dân, doanh
nghiệp đáp ứng yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh
tế địa phương. Xã tham mưu huyện Nhơn Trạch cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất đến năm 2010 đạt 10.100/10.189 thửa,
đạt trên 99% tổng số thửa đất trên địa bàn xã. Năm 2020, cấp có
279

28.10 Page 280

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đạt hơn 99%
tổng số thửa, đăng ký cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
đạt hơn 98%, phát giấy chứng nhận quyền sử dụng, quyền sở hữu
nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đạt hơn 93%.
Địa phương triển khai kế hoạch xây dựng lưới địa chính cấp
II, nhận bàn giao 47 mốc địa chính, tổ chức nhân dân nhận thửa
đất đạt 95% số thửa, làm số nhà đạt 3.175 căn trên toàn xã.
Khu dân cư xã Phước Khánh với 421 lô đất được xây dựng
hạ tầng hoàn chỉnh về giao thông, điện, nước và đưa vào sử dụng.
Năm 2020, địa phương đã giao 326 hộ/340 lô cho người dân và 86
hộ xây dựng nhà ở ổn định.
Ủy ban nhân dân xã tham mưu Ủy ban nhân dân huyện Nhơn
Trạch chuyển mục đích sử dụng đất ở địa phương. Năm 2010, địa
phương đã chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang
đất ở nông thôn 106 trường hợp với diện tích 23.921m2; chuyển
đổi cơ cấu cây trồng từ đất lúa sang đất trồng cây lâu năm, cây
hàng năm 663 trường hợp với diện tích 4.286.550m2.
Về quản lý trật tự xây dựng, chính quyền địa phương quan
tâm, thường xuyên kiểm tra, lập biên bản xử lý các trường hợp
xây dựng trái phép. Từ năm 2010-2015, địa phương lập biên bản
xử lý 18 trường hợp xây dựng nhà ở trái phép, giảm 61% so với
cùng kỳ. Giai đoạn 2015-2020, xã có 210 trường hợp xây dựng
nhà, trong đó đã lập biên bản xử lý 13 trường hợp xây dựng nhà ở
trái phép, tăng 25% so với cùng kỳ.
Vệ sinh môi trường, địa phương tổ chức xe thu gom rác thải
sinh hoạt khu vực chợ Phước Khánh và các hộ dân đưa đến bãi
280

29 Pages 281-290

▲back to top

29.1 Page 281

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
trung chuyển để chuyển đi nơi khác xử lý. Trên địa bàn xã có
500 hộ dân ký hợp đồng với hợp tác xã thu gom rác thải, tổ chức
nạo vét 1 đoạn rạch với chiều dài 270m, chi phí 7 triệu đồng theo
phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm. Công tác vệ sinh
môi trường có chuyển biến tích cực và từng bước đi vào chiều sâu,
tỷ lệ hộ thu gom, xử lý rác thải đạt trên 96%, tăng 333 hộ so với
các nhiệm kỳ trước. Xã triển khai thực hiện đề án phân loại rác tại
nguồn trên địa bàn ấp 2 đối với 1.200 hộ. Địa phương vận động và
hỗ trợ 880 hộ xây dựng hố xí hợp vệ sinh, nâng tổng số đến 2020
số hộ có hố xí hợp vệ sinh đạt trên 99%. Hộ chăn nuôi gia súc, gia
cầm có hệ thống xử lý chất thải đạt 100% đáp ứng yêu cầu công
nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với giữ vững thành quả xây dựng
nông thôn mới và tiếp tục xây dựng nông thôn mới nâng cao.
* Thực hiện công tác tiếp dân, hòa giải đơn thư, tuyên
truyền pháp luật
Đảng ủy lãnh đạo chính quyền, các cơ quan chuyên môn thực
hiện tốt công tác tiếp dân, hòa giải đơn thư khiếu nại và tuyên
truyền pháp luật. Địa phương xác định việc nhận đơn thư khiếu
nại, tố cáo của công dân, xác minh hòa giải kịp thời không để tồn
đọng kéo dài và hạn chế đơn thư vượt cấp là một trong các nhiệm
quan trọng đối với lĩnh vực tư pháp.
Lĩnh vực tư pháp nhận và giải quyết 139/139 đơn các loại đạt
100%, giảm 17 đơn so với cùng kỳ (2005-2010), hòa giải thành
công đạt trên 82%, hòa giải không thành chuyển cấp trên tiếp tục
giải quyết 19 đơn; tổ hòa giải 3 ấp hoạt động dần đi vào hiệu quả,
281

29.2 Page 282

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đã giải quyết 48/48 đơn, tỷ lệ hòa giải thành công đạt trên 83%.
Tư pháp phối hợp các ban ngành, đoàn thể chính trị - xã hội xã và
3 ấp tiếp nhận 256 lượt người dân đến thắc mắc khiếu nại.
Xã tổ chức tuyên truyền các văn bản quy phạm pháp luật như:
Luật Giao thông đường bộ, đường thủy, Nghị quyết số 32/2007/
NQ-CP, ngày 29-6-2007 của Chính phủ “về một số giải pháp cấp
bách nhằm kiềm chế tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông”;
Nghị định số 71/NĐ-CP, ngày 19-9-2012 của Chính phủ “về xử
phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ”; Luật Phòng,
chống ma túy; Luật Phòng, chống tội phạm, Luật Khiếu nại, Luật
Tố cáo, tuyên truyền Hiến Pháp năm 2013, Luật Đất đai sửa đổi
2013...
Xã tổ chức tuyên truyền pháp luật được 328 buổi với trên
15.202 lượt người dân tham dự, ngoài ra phối kết hợp với Đài
truyền thanh tuyên truyền trực tiếp 10 phút vào mỗi buổi sáng trên
sóng phát thanh.
Tuy nhiên, đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân và công
tác tiếp dân hàng năm tăng từ 10-20% chủ yếu là tranh chấp đất
đai, bồi thường giải tỏa, khiếu nại giá cả, hợp đồng vay mượn, ly
hôn... , tỷ lệ hòa giải thành công đạt chỉ tiêu nghị quyết đề ra.
* Công tác quản lý tài chính, điều hành ngân sách, bồi
thường và hỗ trợ tái định cư
Xã thực hiện quản lý, khai thác, đảm bảo thu và nộp tài chính
kịp thời vào ngân sách Nhà nước; việc thu thuế và ngân sách hàng
282

29.3 Page 283

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
năm đạt và vượt chỉ tiêu huyện giao 126%. Địa phương thực hiện
nghiêm Luật Ngân sách Nhà nước, thu - chi, quyết toán đúng quy
định, phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương, trong chi ngân
sách gắn với thực hiện tiết kiệm 10-30%.
Địa phương phối hợp các Ngân hàng chính sách xã hội, Ngân
hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn, quỹ CEP,... giúp 2.776
lượt hộ vay vốn với số tiền 105,4 tỷ đồng (so với cùng kỳ là 2.000
lượt hộ/81 tỷ đồng) để phát triển sản xuất và ổn định cuộc sống
người dân, nhất là lao động nghèo đã hạn chế vay nặng lãi bên
ngoài của nhân dân, dư nợ bình quân hàng năm 12 tỷ đồng/320
hộ.
Chính quyền địa phương huy động các nguồn vốn ngân sách,
doanh nghiệp, nhân dân đóng góp tiền, ngày công, hiến đất đai,...
để triển khai xây dựng cầu, đường giao thông, kênh mương nội
đồng, điện hạ thế, điện chiếu sáng đường với tổng kinh phí trên 94
tỷ đồng; trong đó, ngân sách tỉnh trên 45 tỷ đồng chiếm hơn 48%,
ngân sách huyện 39 tỷ đồng, chiếm trên 41%, ngân sách xã 1 tỷ
đồng chiếm 1%; các nguồn xã hội hóa khác 8,9 tỷ đồng, chiếm
hơn 9%. Địa phương vận động nhân dân hiến 1.500m2 đất để mở
rộng đường giao thông và đóng góp 955 ngày công lao động góp
phần chỉnh trang hạ tầng trên địa bàn xã theo hướng hiện đại.
Về công tác bồi thường, chính quyền địa phương chỉ đạo các
ban ngành hỗ trợ tái định cư cho người dân, thực hiện tốt quy
trình bồi thường, giải tỏa, tái định cư theo tinh thần Nghị quyết
số 06-NQ/TU của Tỉnh ủy; trong đó, 5 dự án mới đầu tư với diện
283

29.4 Page 284

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
tích 49,38 ha cho 78 hộ dân, nâng tổng số lên 2.079 hộ (có 702 hộ
ngoài địa phương). Năm 2020, xã đã giới thiệu đầu tư 40 dự án
với diện tích 1.267,95ha; trong đó, 22 dự án công nghiệp, 12 dự
án đầu tư hạ tầng... Xã đề xuất cấp tái định cư 19 hộ/19 lô, nâng
tổng số đã cấp cho 452 lô/452 lô/441 hộ phải giải tỏa trắng. Cuối
năm 2020, xã đã có 194 hộ xây nhà ở khu vực tái định cư (đạt
42,9%), đời sống người dân cơ bản được ổn định.
* Phát huy quyền làm chủ nhân dân
Để tăng cường xây dựng chính quyền liêm chính, hành động
vì dân, Đảng ủy xã lãnh đạo Ủy ban nhân dân thực hiện Pháp lệnh
số 34/2007/PL-UBTVQH, ngày 20-4-2007 của Ủy ban Thường
vụ Quốc hội về “thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn”, Nghị
định số 71/1998/NĐ-CP, ngày 8-9-1998 của Chính phủ về “Ban
hành quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan”.
Qua hoạt động của Ủy ban nhân dân, trên 99% nhân dân đồng
tình, phấn khởi trước sự minh bạch, công khai, rõ ràng của chính
quyền địa phương. Quyền làm chủ của người dân được phát huy
trong việc giám sát bộ máy chính quyền, nhân dân tích cực tham
gia học tập nghị quyết, đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật Nhà nước, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền,
tin tưởng vào sự lãnh đạo, điều hành quản lý của Nhà nước, góp
phần xây dựng Đảng bộ, chính quyền và các đoàn thể chính trị -
xã hội địa phương trong sạch, vững mạnh.
Công tác dân vận hệ thống chính trị của địa phương luôn được
quan tâm đổi mới; tổ chức kiện toàn Ban Chỉ đạo cấp xã gồm 15
284

29.5 Page 285

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
người do đồng Bí thư Đảng ủy xã làm Trưởng ban, thành lập 3
tổ dân vận ấp, xây dựng và triển khai quy chế hoạt động; đồng
thời, đánh giá kết quả dân vận hàng năm. Đảng ủy thường xuyên
nắm bắt tư tưởng của cán bộ, đảng viên, dư luận quần chúng nhân
dân, phát huy hiệu quả công tác dân vận chính quyền, phát huy
dân chủ cơ sở, đẩy mạnh phong trào thi đua “dân vận khéo”. Địa
phương triển khai đồng bộ, hiệu quả việc thực hiện quy chế dân
chủ trong xây dựng nông thôn mới, góp phần phát huy vai trò làm
chủ thực sự của người dân, nâng cao trách nhiệm dân vận chính
quyền; thực hiện tốt chính sách đoàn kết toàn dân, vận động người
dân chấp hành, thực hiện nghiêm túc pháp luật của Nhà nước, quy
định của địa phương; thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội.
Thông qua các phong trào địa phương đã tập hợp 1.405 quần
chúng vào tổ chức, nâng tổng số đoàn viên, hội viên đến năm
2020 là 7.172 chiếm trên 69% đối tượng tập hợp; trong đó, hội
viên nòng cốt 2.380 người, chiếm trên 47%; hội viên sinh hoạt
thường xuyên đạt trên 66%. Hàng năm, khối vận, Mặt trận Tổ
quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội được ngành dọc xếp loại
trong sạch vững mạnh; trong đó, trên 20% vững mạnh tiêu biểu
như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn Thanh niên,...
* Phong trào thi đua yêu nước
Phát huy tư tưởng thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh
với tinh thần “thi đua là yêu nước, yêu nước phải thi đua”; Ủy
ban nhân dân chỉ đạo các ban ngành, đoàn thể chính trị - xã hội tổ
chức tổng kết phong trào thi đua hàng năm, đẩy mạnh công tác thi
285

29.6 Page 286

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
đua trên các lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh, biểu
dương, khen thưởng 505 tập thể, 1.389 cá nhân hoàn thành xuất
sắc nhiệm vụ trong các phong trào, đề xuất cấp trên khen thưởng
452 lượt tập thể, cá nhân; tạo động lực lôi cuốn, khuyến khích mọi
cá nhân, tập thể phát huy truyền thống yêu nước, năng động, sáng
tạo vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Qua triển khai thực hiện phong trào thi đua trên địa bàn, nhân
dân và cán bộ xã được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen giai
đoạn 2009-2011 và nhiều danh hiệu khen thưởng khác trong các
phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, nhiệm vụ quân sự
- quốc phòng. Cuối năm 2014, xã Phước Khánh được Chủ tịch
nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng 3, cổ vũ tinh thần
thi đua lao động, sản xuất đối với cán bộ, đảng viên, nhân dân địa
phương.
4. Xây dựng Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội
Đảng bộ tăng cường lãnh đạo xây dựng Mặt trận Tổ quốc,
đoàn thể chính trị - xã hội đáp ứng yêu cầu thực hiện công nghiệp
hóa, hiện đại hóa. Khối vận tổ chức học tập các chỉ thị, nghị quyết
Đảng, đặc biệt coi trọng tiếp tục quán triệt và triển khai thực hiện
các quan điểm lớn1 của Đảng, Nhà nước về công tác vận động
1  Nghị quyết số 08B-NQ/TW, ngày 27-3-1990, Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp
hành Trung ương (khóa VI) “về đổi mới công tác quần chúng của Đảng, tăng
cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân”; Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 12-
3-2003 của Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương (khóa IX) về “công
tác tôn giáo”; Nghị quyết số 25-NQ/TW, ngày 25-7-2008, Hội nghị lần thứ bảy
Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”;
286

29.7 Page 287

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
quần chúng và các nghị quyết của Tỉnh ủy, Huyện ủy có liên quan
đến công tác vận động quần chúng. Hàng năm, địa phương thực
hiện công tác dân vận giúp dân, tổ chức đối thoại lắng nghe ý kiến
góp ý của nhân dân; tổ chức đoàn viên, hội viên và các tầng lớp
nhân dân “học tập và làm theo tấm tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh”, học tập về kiến thức quốc phòng - an ninh đối với
các chức sắc tôn giáo.
* Ủy ban Mặt trận Tổ quốc
Thực hiện chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc, Mặt trận Tổ
quốc phối hợp các ngành tuyên truyền, vận động nhân dân tích
cực tham gia xây dựng ấp văn hóa, gia đình văn hóa, chương trình
xây dựng nông thôn mới gắn với chương trình “4 giảm”1, xây
dựng khu dân cư lành mạnh không có tội phạm, tệ nạn xã hội; đi
đôi với phát huy sức mạnh tổng hợp của các tầng lớp nhân dân,
tạo sức mạnh đoàn kết, dân chủ; phối hợp vận động quỹ đền ơn
đáp nghĩa, quỹ vì người nghèo đạt 4,3 tỷ đồng vượt chỉ tiêu huyện
giao, để xây dựng, sửa chữa 29 căn nhà (xây mới 27 căn), xây và
sửa chữa nhà tình nghĩa, nhà tình thương, cứu trợ xã hội... Đảng
ủy lãnh đạo thực hiện giám sát, phản biện xã hội theo Quyết định
Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 5-8-2008, Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành
Trung ương Đảng (khóa X) “về nông nghiệp, nông dân, nông thôn” thời kỳ công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Nghị quyết số 11-NQ/TW, ngày 27-4-2007
của Bộ Chính trị (khóa X) “Về công tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước”.
1  Tội phạm, tệ nạn ma túy, mại dâm và tai nạn giao thông.
287

29.8 Page 288

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
số 217-QĐ/TW1, Quyết định số 218/TW-QĐ/TW2, Quy định số
214-QĐ/TW3, Mặt trận Tổ quốc cùng các đoàn thể chính trị - xã
hội tổ chức 16 cuộc giám sát với các nội dung: Giám sát công tác
tiếp dân giải quyết thủ tục hành chính, quản lý xây dựng cơ bản;
công tác xử phạt vi phạm hành chính; công tác tuyển chọn và gọi
công dân nhập ngũ... , góp phần chỉ ra những mặt còn hạn chế để
giúp các ban ngành thực hiện tốt nhiệm vụ.
Chính quyền xã chỉ đạo thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu
tư cộng đồng tăng cường hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ,
giám sát 27 công trình thi công trên địa bàn; đề xuất Đảng bộ,
chính quyền 35 ý kiến chính đáng của nhân dân.
* Hội Nông dân
Đảng bộ lãnh đạo Hội Nông dân thường xuyên củng cố tổ
chức từ Ban Chấp hành đến chi hội của 3 ấp, vận động nông
dân vào hội, đẩy mạnh phong trào nông dân sản xuất, kinh doanh
giỏi, tăng thu nhập, giảm nghèo, làm giàu chính đáng, góp phần
xây dựng cuộc sống nông thôn mới. Hội phối hợp với các ngành
chuyên môn của huyện tổ chức từ 53 lớp tập huấn ứng dựng khoa
1  Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị ban hành Quy
chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể
chính trị - xã hội.
2  Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban
hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội
và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.
3  Quy định số 214-QĐ/TW, ngày 02/02/2018 của Ban Chấp hành Trung ương
“Quy định về giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã
hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng
đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên”.
288

29.9 Page 289

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
học kỹ thuật trong trồng trọt và chăn nuôi, giới thiệu cây con,
giống mới năng xuất cao, thu hút 3.637 người tham gia. Hội vận
động hội viên có điều kiện kinh tế giúp đỡ hội viên khó khăn, phối
hợp với ngân hàng nông nghiệp hỗ trợ nông dân vay vốn 8,5 tỷ
đồng sản xuất ổn định cuộc sống.
Năm 2020, Hội có 435 hội viên, tiếp tục triển khai tuyên
truyền Nghị quyết số 26-NQ/TW (khoá X) về “nông nghiệp, nông
dân, nông thôn” thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vận động
nông dân tham gia vào các mô hình kinh tế hợp tác, câu lạc bộ
năng suất cao...
* Hội Phụ nữ
Đảng bộ lãnh đạo Hội Phụ nữ xã chú trọng kiện toàn tổ chức
và phát triển quần chúng vào Hội; tổ chức tuyên truyền sâu các
chương trình của Hội, tổ chức 27 lớp cho hội viên học tập tìm hiểu
về pháp luật. Hội xây dựng 21 tổ, nhóm tiết kiệm, hội viên khá
giúp vốn cho 109 hội viên nghèo phát triển kinh tế ổn định cuộc
sống.
Năm 2015, Hội đã xây dựng được 26 tổ nhóm tiết kiệm với
568 thành viên, phối hợp thành lập ủy thác ngân hàng chính sách
xã hội đối với 8 tổ vay vốn cho 332 lượt chị em vay số tiền hơn 2
tỷ đồng. Ngoài ra, Hội còn tập trung tuyên truyền thực hiện dân số
kế hoạch hóa gia đình góp phần giảm sinh tự nhiên; xây dựng gia
đình hạnh phúc nuôi con khoẻ, dạy con ngoan, hòa giải các mâu
thuẫn có liên quan đến giới tính, thực hiện tốt chương trình vì sự
tiến bộ phụ nữ.
289

29.10 Page 290

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Từ năm 2015-2020, Hội tiếp tục triển khai thực hiện Nghị
quyết số 11-NQ/TW ngày 27-4-2007 của Bộ Chính trị về “công
tác phụ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước”, đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm
của Hội gắn với phong trào thi đua “Phụ nữ tích cực học tập, lao
động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc”, xây dựng bếp ăn từ
thiện 100 suất/tuần, duy trì tổ tiết kiệm, vận động hội viên có điều
kiện kinh tế khá giúp vốn cho 206 hội viên nghèo với số tiền hơn
350 triệu làm ăn ổn định cuộc sống. Hội duy trì được 43 tổ nhóm
tiết kiệm với 781 thành viên, thực hiện ủy thác ngân hàng chính
sách xã hội thành lập 7 tổ vay vốn với 331 hội viên vay vốn sản
xuất phát triển kinh tế gia đình với số tiền 3,3 tỷ đồng. Năm 2020,
Hội có 3.085 hội viên, chiếm 77,11% quần chúng trong độ tuổi;
thực hiện chương trình vì sự tiến bộ phụ nữ đáp ứng yêu cầu xây
dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng cao.
* Công tác Đoàn Thanh niên
Đảng bộ lãnh đạo Đoàn Thanh niên thực hiện 2 phong trào
lớn của Đoàn là phong trào “5 xung kích”1, “4 đồng hành”2 đáp
ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới. Đoàn phối hợp các ban
1  Xung kích lao động sáng tạo phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc;
Xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng; xung kích bảo vệ Tổ quốc,
giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; xung kích lao động sáng tạo,
làm chủ khoa học công nghệ; xung kích bảo vệ môi trường, ứng phó với biến
đổi khí hậu.
2  Đồng hành với thanh niên trong học tập, nghiên cứu khoa học; đồng hành
với thanh niên trong nghề nghiệp việc làm; đồng hành với thanh niên nâng
cao sức khỏe thể chất và đời sống văn hóa tinh thần; đồng hành với sinh viên
trong phát triển kỹ năng xã hội.
290

30 Pages 291-300

▲back to top

30.1 Page 291

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
ngành huyện Nhơn Trạch giới thiệu 71 thanh niên làm việc ở các
công ty khu công nghiệp Ông Kèo, 314 đoàn viên, thanh niên lao
động nông nghiệp.
Đoàn viên thanh niên tích cực tham gia các phong trào ở địa
phương, tổ chức 31 cuộc tuyên truyền vận động đoàn viên thanh
niên nói không với ma túy, mại dâm; giáo dục tuổi trẻ ra sức học
tập, rèn đức luyện tài; hàng năm, tổ chức 2-3 lớp học cho đoàn
viên thanh niên tìm hiểu về pháp luật, ứng dụng khoa học kỹ
thuật, phát động đoàn viên thanh niên hưởng ứng khẩu hiệu: “đâu
cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên”; phát động và tổ chức
13 cuộc ra quân thực hiện “tháng thanh niên” để giáo dục truyền
thống yêu nước đối với thế hệ trẻ, nâng cao ý thức trách nhiệm vì
cuộc sống cộng đồng ở địa phương.
Giai đoạn 2015-2020, Đoàn tiếp tục đổi mới nội dung họat
động, nâng cao hiệu quả giáo dục truyền thông, lý tưởng, đạo
đức, lối sống cho thanh thiếu niên thông qua các cuộc vận động
lớn của Trung ương Đoàn. Đoàn xã tích cực tham gia xây dựng
Đảng, bồi dưỡng và giới thiệu 4 đoàn viên ưu tú để Đảng bộ xem
xét kết nạp Đảng. Đoàn tập hợp phát triển được 1.359 đoàn viên,
chiếm trên 51% thanh niên toàn xã; phối hợp các ban ngành xã,
huyện giới thiệu 186 đoàn viên, thanh niên làm việc ổn định tại
các công ty khu công nghiệp Ông Kèo, các khu công nghiệp trên
địa bàn huyện Nhơn Trạch; vận động đoàn viên, thanh niên tích
cực tham gia xây dựng nông thôn mới; thanh niên không ngừng
học tập, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp từ đại học trở lên,
có ý chí tự lực, tự cường trong cuộc sống.
291

30.2 Page 292

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
* Hội Cựu chiến binh
Hội Cựu chiến binh chú trọng chăm lo hội viên, giúp nhau
làm kinh tế, 100% hội viên có mức sống ngang bằng với người
dân địa phương trở lên. Hội cùng chính quyền vận động xây tặng
2 căn nhà tình nghĩa cho hội viên khó khăn; thường xuyên phối
hợp Đoàn Thanh niên tổ chức 26 cuộc nói chuyện truyền thống
đối với gần 9.000 thanh thiếu niên, học sinh, giáo viên nhằm giáo
dục ý chí quật cường của cha ông trong đấu tranh giải phóng dân
tộc và quê hương Phước Khánh.
Hội phát huy bản chất Bộ đội “Cụ Hồ”, giữ vững ý chí, bản
lĩnh, gương mẫu thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính
sách, pháp luật Nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở địa bàn
dân cư. Hội tham gia cảm hóa giáo dục 6 thanh thiếu niên phạm
pháp. Hội đã phát triển thêm 10 hội viên, nâng lên 54 người đạt
100%; trong đó, hội viên nòng cốt 28 người đạt trên 51% góp
phần đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước vào cuộc
sống, nhất là trong xây dựng nông thôn mới, công nghiệp hóa,
hiện đại hóa ở địa phương.
* Hội Người cao tuổi
Hội Người cao tuổi tiếp tục nêu gương sáng, thường xuyên
giáo dục con cháu làm tròn trách nhiệm công dân, nhất là trong
xây dựng nông thôn mới. Thông qua thực hiện phong trào nêu
gương sáng, nhiều cụ là tấm gương mẫu mực cho con cháu về lối
sống, nhân cách; hướng dẫn, nhắc nhở con cháu chấp hành pháp
luật, đoàn kết với xóm làng.
292

30.3 Page 293

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Các cụ thực hiện tốt vai trò hòa giải 8 cuộc những mâu thuẫn
ở cộng đồng dân cư, duy trì hoạt động câu lạc bộ tập dưỡng sinh
rèn luyện thân thể, thăm hỏi kịp thời các cụ ốm đau và phúng điếu
khi qua đời; vào mỗi buổi sáng có gần 80 cụ ông, cụ bà tham gia
tập thể dục, duy trì thường xuyên hoạt động câu lạc bộ đờn ca
tài tử. Năm 2020, Hội phát triển thêm 82 hội viên, nâng lên 593
người, chiếm trên 75% tổng số người cao tuổi ở địa phương.
* Hội Chữ thập đỏ
Hàng năm, Hội vừa vận động vừa tiếp nhận và cấp phát 174
phần quà cho gia đình nghèo, khó khăn. Hội chủ động liên hệ với
các đoàn y, bác sĩ ở huyện Nhơn Trạch, bệnh viện Đa khoa Đồng
Nai, bệnh viện Lao phổi Đồng Nai, bệnh viện Chợ Rẫy Thành phố
Hồ Chí Minh... về khám bệnh, khám mắt, phát thuốc miễn phí 45
người nghèo, gia đình chính sách. Hàng tháng, quý Hội nhận và
cấp phát tiền, gạo đối với 18 người già neo đơn và trẻ em khuyết
tật, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, nạn nhân chất độc da cam.
Hội thường xuyên thăm hỏi sức khoẻ và vận động mạnh
thường quân, cơ quan, đơn vị giúp đỡ đột xuất, động viên tinh
thần những người khó khăn cơ nhở, vận động và duy trì 4 địa
chỉ nhân đạo gắn với 18 người khó khăn (mỗi tháng từ 200.000-
400.000 đồng/người), vận động hội viên, đoàn viên các đoàn thể,
nhân dân và cán bộ tham gia hiến máu nhân đạo theo kế hoạch của
huyện đạt trung bình 518 đơn vị/năm.
Năm 2020, Hội có 285 thành viên thực hiện công tác nhân
đạo, từ thiện; phối hợp tổ chức vận động chăm lo trong các dịp lễ,
293

30.4 Page 294

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
tết cho 108 hộ gia đình khó khăn, đối tượng bảo trợ xã hội khám
bệnh cấp thuốc miễn, vận động cứu trợ đồng bào bị tác động dịch
bệnh COVID-19, làm tốt công tác vận động hiến máu nhân đạo,
đã vận động 543 lượt người tham gia hiến máu, tăng 118 đơn
vị máu.
* Hội Khuyến học
Ban Chấp hành có 11 thành viên, 95 gia đình hiếu học. Năm
2020, Hội có nhiều hoạt động thiết thực đối với phong trào khuyến
học, khuyến tài của địa phương, cụ thể như: Thành lập 14 tổ nhân
dân khuyến học ở 3 ấp với 871 hội viên, công nhận 315 gia đình
hiếu học, tiếp sức 37 sinh viên có hoàn cảnh khó khăn với số tiền
44,5 triệu đồng; tặng 157 suất học bổng học sinh khó khăn với trị
giá 37,6 triệu đồng, ngoài ra còn vận động trao tặng 631 phần quà
các em học sinh trị giá 3,7 triệu đồng.
Hội thành lập 1 câu lạc bộ sinh viên với 152 thành viên nhằm
giúp nhau vượt khó trong học tập và trao đổi kinh nghiệm trong
cuộc sống.
* Hội Kiều bào
Ban Chấp hành Hội có 9 thành viên, có 107/139 hộ gia nhập
hội, đa số đều có cuộc sống ổn định, tích cực tham gia các hoạt
động xã hội từ thiện ở địa phương. Với chính sách mới của Đảng,
Nhà nước về công tác kiều bào; các gia đình kiều bào đã dần dần
xóa đi mặc cảm, định kiến; nhiều gia đình đã kêu gọi con em gửi
tiền về đầu tư phát triển sản xuất của gia đình, tham gia công tác
từ thiện ở địa phương, góp phần hỗ trợ gia đình còn khó khăn về
kinh tế, ổn định cuộc sống.
294

30.5 Page 295

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
II. PHÁT HUY ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC THÚC ĐẨY
PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI, QUỐC PHÒNG - AN
NINH
1. Đẩy mạnh phát triển kinh tế
Từ năm 2010-2020, Đảng bộ xã Phước Khánh xác định chỉ
tiêu phát triển kinh tế, xã hội với quyết tâm nhiệm kỳ sau có tốc độ
phát triển hơn nhiệm kỳ trước, nhất là trong xây dựng nông thôn
mới. Ở mỗi nhiệm kỳ, Đảng bộ ban hành các nghị quyết chuyên
đề để tìm ra các giải pháp điều chỉnh, thúc đẩy phát triển sản xuất,
kinh doanh, đưa nông thôn Phước Khánh trở thành miền quê đáng
sống.
* Phát triển công nghiệp
Năm 2010, địa phương xã đã giới thiệu đầu tư 32 dự án với
diện tích 941,84 ha; trong đó, 21 dự án công nghiệp có diện tích
460,25 ha; 10 dự án đầu tư hạ tầng giao thông, khu tái định cư,
giáo dục với diện tích 130,1 ha; 1 dự án dịch vụ với diện tích 26
ha; các công ty hoạt động trên địa bàn bước đầu giải quyết gần
500 lao động có việc làm tại chỗ, với mức thu nhập trung bình
8-13 triệu/người/tháng.
Phước Khánh được huyện, tỉnh hỗ trợ giới thiệu địa điểm 5 dự
án đầu tư với diện tích 27ha để phát triển các ngành công nghiệp
chất lượng cao. Năm 2020, xã có 40 dự án đầu tư với diện tích
1.267,95ha; trong đó, có 22 dự án công nghiệp, 12 dự án đầu tư
hạ tầng; có 16 dự án đi vào hoạt động đã giải quyết cho trên 800
lao động tại địa phương, lao động các khu công nghiệp và vùng
lân cận chiếm 80% lao động toàn xã, còn lại lao động thời vụ và
295

30.6 Page 296

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
các ngành nghề dịch vụ khác góp phần nâng cao thu nhập người
dân địa phương.
* Sản xuất nông nghiệp
Đảng bộ Phước Khánh tiếp tục tập trung lãnh đạo chuyển dịch
cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo định hướng phát triển nông nghiệp
nông thôn sang nông nghiệp đô thị.
Về trồng trọt, chuyển đất trồng lúa sang trồng mía, lập vườn
cây ăn trái có giá trị kinh tế cao... ; trồng nấm với 24.000 phôi,
trồng rau thủy canh diện tích 400m2 có hiệu quả, việc lập vườn
cây ăn trái (mãng cầu xiêm diện tích 3ha, dừa xiêm 3ha).
Diện tích trồng trọt hàng năm đạt 105%, phần lớn diện tích
nông nghiệp chuyển sang đất chuyên dùng với tổng diện tích nông
nghiệp đến cuối năm 2020 là 1.228 ha, giảm 4,8% so với đầu
nhiệm kỳ (65 ha), năng suất các loại cây trồng hàng năm đều tăng,
hệ số sử dụng đất đạt 1,3 lần, diện tích hoang hóa giảm từ 14 ha
xuống còn 10 ha.
Giá trị sử dụng đất của xã ước đạt 75 triệu đồng/ha năm 2020,
tăng 25 triệu đồng so với đầu năm 2015. Trong trồng trọt xuất
hiện nhiều mô hình như: trồng chuối, dưa gang, VAC1... đem lại
hiệu quả kinh tế nhưng do đầu ra không đảm bảo nên nông dân
chưa mạnh dạn mở rộng diện tích sản xuất. Cây trồng chủ lực là
mía, hàng năm vận động nhân dân ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm
với nhà máy đường Biên Hòa và Trị An với diện tích bình quân
300ha/năm (từ năm 2018, nhà máy đường giải thể).
1  Vườn, ao, chuồng.
296

30.7 Page 297

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Địa phương kết hợp với các cơ quan chức năng tổ chức tập
huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi được
16 đợt/130 buổi với 5.057 lượt người dự, công cụ phục vụ sản
xuất nông nghiệp được nhân dân đầu tư mua sắm cơ bản đáp ứng
cho sản xuất trị giá 1,7 tỷ đồng.
Về chăn nuôi, địa phương do ảnh hưởng các loại dịch bệnh
như dịch tả lợn Châu Phi, lỡ mồm long móng, cúm A... nhưng số
lượng đàn heo, trâu, bò, dê, gia cầm vẫn ổn định đạt 103%. Người
dân đầu tư vốn để phát triển đàn gia súc chủ yếu là chăn nuôi heo
tập trung. Với đặc thù xã sông nước, nhân dân đã tận dụng ao, hồ,
mặt nước đầu tư nuôi tôm, cá các loại với diện tích 11 ha, trong
đó có 8 ha nuôi tôm sú (giảm 35,5 ha nuôi cá các loại chuyển sang
đất chuyên dùng) mang lại hiệu quả kinh tế.
Trên địa bàn xã có 8 hộ/11 cơ sở nuôi chim yến với số vốn
trên 500 triệu đồng/cơ sở; 2 hộ nuôi sâu phục vụ việc nuôi chim,
cá cảnh mang lại hiệu quả kinh tế... ; dọc theo sông Lòng Tàu và
gần rừng sát giúp 50 hộ gia đình đánh bắt thủy sản giải quyết ổn
định cuộc sống.
Trên địa bàn xã diện tích nuôi trồng thủy sản mặc dù giảm
nhưng sản lượng tăng, mang lại hiệu quả kinh tế; nhân dân đã tận
dụng ao, hồ, mặt nước, nuôi tôm, cá các loại diện tích 11 ha, giảm
19 ha so với trước.
Đối với tổ hợp tác kinh tế, địa phương xây dựng và đi vào
hoạt động 5 tổ hợp tác kinh tế, hướng dẫn giúp đỡ người dân chọn
giống cây trồng, vật nuôi phù hợp, năng suất cao, tiêu thụ sản
phẩm thuận lợi. Địa phương ra mắt 2 hợp tác xã dịch vụ vận tải
297

30.8 Page 298

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Thanh Hòa (12 xã viên, vốn điều lệ 2,6 tỷ đồng) và hợp tác xã vận
tải xà lan, nâng tổng số lên 3 hợp tác xã trên địa bàn toàn xã. Hợp
tác xã dịch vụ nông nghiệp Phước Khánh chủ yếu hoạt động trên
lĩnh vực cung cấp nước sinh hoạt, thu gom rác thải sinh hoạt góp
phần giữ gìn môi trường ở đại phương.
Ủy ban nhân dân xã tiếp tục lãnh đạo, định hướng hoạt động
phong trào kinh tế tập thể, tạo điều kiện tham gia tập huấn về công
tác quản lý, giúp đỡ, hỗ trợ về cơ chế chính sách. Xã đã xây dựng
và đi vào hoạt động 1 hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp với 18 xã
viên, nâng lên 3 hợp tác xã và kết nạp 700 xã viên mới, nâng lên
726 xã viên, củng cố 3 tổ kinh tế hợp tác có 36 tổ viên; thành lập 1
Câu lạc bộ cây mía năng suất cao với 25 thành viên, tỷ lệ hộ tham
gia vào các phong trào kinh tế hợp tác đạt trên 21%. Các mô hình
kinh tế hợp tác hoạt động từng bước ổn định, hiệu quả thu hút khá
đông xã viên tham gia.
* Về tiểu thủ công nghiệp, xã tạo điều kiện, vận động nhân
dân phát triển đa dạng các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, dịch
vụ may mặc, giày dép,... phục vụ nhu cầu thiết yếu đời sống người
dân. Trên địa bàn xã có 14 cơ sở (2 cơ sở xay sát lúa gạo, 1 bánh
mì, 1 cưa xẻ gỗ, mộc, 3 cửa sắt, 4 hàn tiện, 1 cửa nhôm, 1 nhà máy
sản xuất nước đá, 1 sản xuất bún) đáp ứng nhu cầu người dân địa
phương. Năm 2020, xã có 28 cơ sở tiểu thủ công nghiệp hoạt động
ổn định, giải quyết việc làm 250 lao động với mức thu nhập bình
quân 7-9 triệu đồng/người/tháng.
* Về thương mại, dịch vụ, địa phương thực hiện chủ trương
huy động vốn của tiểu thương để nâng cấp mới chợ Phước Khánh
trị giá 47 triệu đồng, sắp xếp lại trật tự, thông thoáng, văn minh
298

30.9 Page 299

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
trong kinh doanh; toàn xã có 335 hộ kinh doanh dịch vụ (60 hộ
trong sổ bộ thuế), tăng 116 hộ đáp ứng được nhu cầu thiết yếu về
đời sống cho người dân, không để giá cả hàng hóa đột biến trong
các ngày lễ, tết; có 24 hộ kinh doanh với 193 phòng trọ và 20 láng
trại.
Khu du lịch sinh thái Ông Kèo tiếp tục phát triển, hiện có 2 hộ
kinh doanh với diện tích 12ha, tăng 7ha, lượng khách bình quân
hàng năm khoảng 85.000 lượt người đến vui chơi giải trí, tăng
8%/năm.
* Về giao thông vận tải, hạ tầng điện nước, tài chính
Đối với giao thông nông thôn, xã đã nâng cấp và làm mới 54
cầu, đường giao thông nông thôn với chiều dài hơn 1.017m, tổng
trị giá hơn 92 tỷ đồng; trong đó, huy động kinh phí từ nhân dân
đóng góp thực hiện 34 công trình với số tiền gần 463 triệu đồng;
xây dựng 13 cầu, cống bê tông xóa hoàn toàn cầu khỉ.
Đối với đường láng nhựa bằng nguồn vốn kết dư ngân sách
xã, nguồn vốn cấp trên và nhân sách xã đã thực hiện 11 tuyến
đường với chiều dài gần 2.300m trị giá trên 3,2 tỷ đồng; tỷ lệ
đường bê tông, nhựa hóa nội ô khu vực dân cư đạt trên 61% (ấp
1 hơn 71%, ấp 2 gần 56%) vượt chỉ tiêu nghị quyết đề ra từ đầu
nhiệm kỳ.
Địa phương đã tranh thủ sự hỗ trợ của cấp trên và huy động
nguồn lực trong dân triển khai thực hiện 68 công trình hạ tầng
như: 44 công trình đường giao thông, 24 công trình xây dựng cơ
bản, điện, nước, hệ thống chiếu sáng với tổng nguồn vốn trên 60
tỷ đồng; trong đó, nguồn vốn cấp trên gần 52 tỷ đồng, ngân sách
xã và nhân dân đóng góp gần 9 tỷ đồng. Hệ thống giao thông nội
299

30.10 Page 300

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
ô khu dân cư được nhựa, bê tông hóa đạt trên 91%; hạ tầng cơ sở
vật chất của giáo dục, trạm y tế, trụ sở làm việc của các cơ quan cơ
bản đạt chuẩn; hệ thống điện, nước sinh hoạt phủ kín trên địa bàn,
trên 99% số hộ có điện, nước phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất.
Đối với điện, trên địa bàn xã đã phủ kín điện sinh hoạt, sản
xuất ở 3 ấp, kéo thêm 9 nhánh rẽ vào khu dân cư với chiều dài
3.303m, nâng tổng số chiều dài đường điện hạ thế lên 27.948m, trị
giá gần 3,4 tỷ đồng phục vụ nhu cầu của nhân dân, đến 2020 nhân
dân đóng góp trên 900 triệu đồng; hộ sử dụng điện đạt trên 98%;
trong đó, trên 82% số hộ có định mức sử dụng điện.
Đối với nước sinh hoạt, xã Phước Khánh bàn giao hệ thống
cung cấp nước sinh hoạt phục vụ nhân dân về hợp tác xã dịch vụ
nông nghiệp Phước Khánh. Hợp tác xã cùng với nhân dân đầu tư,
nâng cấp 18 tuyến đường ống dẫn nước với chiều dài 21.063m
với tổng kinh phí trên 1,8 tỷ đồng phục vụ cho trên 99% hộ dân
trên địa bàn xã đảm bảo sinh hoạt nước sạch (có 2.001/3.106 hộ
sử dụng đồng hồ, đạt 64,42%), trừ những hộ ở khu vực xa trung
tâm, tăng gần 6% so với trước.
Về tài chính, tín dụng, công tác thu thuế và ngân sách hàng
năm đạt vượt chỉ tiêu huyện giao từ 170% trở lên. Địa phương
thực hiện tốt luật Ngân sách Nhà nước, thu - chi quyết toán kịp
thời đúng qui định phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương,
trong chi ngân sách có thực hiện tiết kiệm những khoản chi không
cần thiết để tập trung chi đầu tư phát triển từ nguồn thu vượt đã
cân đối chi. Địa phương thực hiện 13 công trình đường nhựa thâm
nhập trong khu dân cư trị giá trên 3,8 tỷ đồng, tạo điều kiện thuận
lợi người dân đi lại.
300

31 Pages 301-310

▲back to top

31.1 Page 301

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Chính quyền xã tích cực phối hợp các tổ chức tín dụng hỗ
trợ người dân vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh. Bằng nhiều
chương trình cho vay hỗ trợ, giúp đỡ cho nhân dân vay vốn để
đầu tư phát triển sản xuất kinh tế hộ gia đình, ổn định cuộc sống
có trên 2.000 lượt hộ vay từ ngân hàng nông nghiệp và phát triển
nông thôn huyện đạt trên 28,7 tỷ đồng vượt chỉ tiêu nghị quyết.
Ngoài ra, xã còn phối hợp ngân hàng chính sách xã hội huyện hỗ
trợ vay xây dựng hố xí hợp vệ sinh, nước sinh hoạt cho 449 hộ
gia đình với số tiền gần 2,8 tỷ đồng, hỗ trợ 388 lượt học sinh, sinh
viên vay với số tiền hơn 1,5 tỷ đồng và ngân hàng CEP quận 2 -
Tp Hồ Chí Minh cho vay 387 lượt người với số tiền 3,6 tỷ đồng,
góp phần ổn định cuộc sống nhân dân nhất là lao động khó khăn
hạn chế vay nặng lãi bên ngoài.
2. Phát triển toàn diện văn hóa xã hội
* Văn hóa thông tin, thể dục thể thao, bưu điện
Về văn hóa thông tin, hệ thống đài truyền thanh đã cơ bản phủ
kín toàn xã, đảm bảo ngày phát thanh 2 buổi các nội dung tuyên
truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước; các ngày lễ lớn của đất nước, địa phương đến với các
tầng lớp nhân dân; tổng số thời lượng đạt 27.631 giờ phát thanh
và tiếp sóng các đài huyện, tỉnh, Trung ương.
Địa phương tuyên truyền bằng hình thức trực quan sinh động
với băng rôn, pano về xây dựng nông thôn mới, phòng chống dịch
bệnh sốt xuất huyết, dịch bệnh COVID-19, kỷ niệm các ngày lễ,
tết... đạt 312 cái có chiều 814m.
301

31.2 Page 302

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Về văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, tuyên truyền các thiết
chế văn hóa đến người dân được đầu tư, thường xuyên mời đoàn
chiếu phim lưu động và các đoàn ca múa của huyện, tỉnh về phục
vụ nhân dân, câu lạc bộ đờn ca tài tử với 20 thành viên và câu lạc
bộ hát với nhau có 56 thành viên được duy trì thường xuyên. Toàn
xã có trên 48% người dân và học sinh thường xuyên rèn luyện
thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại; 25 % hộ gia đình tập thể dục,
thể thao vượt chỉ tiêu nghị quyết đề ra, tổ chức thành công đại hội
thể dục thể thao xã lần VI năm 2018, cử 9 vận động viên tham gia
thi đấu Đại hội thể dục thể thao cấp huyện.
Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu
dân cư với 100% hộ đăng ký, năm 2020 trên 98% đạt chuẩn gia
đình văn hóa; xây dựng ấp văn hoá, đăng ký đạt 100%, có 3/3 ấp
giữ vững danh hiệu ấp văn hoá, 100% cơ quan, đơn vị văn minh.
Bưu điện văn hóa xã được xây dựng mới khang trang, hàng
năm số lượng sách báo được đầu tư phục vụ nhân dân với 1.750
đầu sách và 12 tờ báo, tạp chí khác, hệ thống Internet 23 máy, đón
17.500 lượt người dân đến đọc sách, báo và truy cập Internet phục
vụ nhu cầu tra cứu thông tin tư liệu của nhân dân.
* Về giáo dục và đào tạo
Giai đoạn này, địa phương chú trọng vận động đầu tư cơ sở
vật chất trường lớp, trang thiết bị đạt chuẩn, đội ngũ giáo viên, cán
bộ quản lý được đào tạo vượt chuẩn 67%. Xã huy động học sinh
ra lớp hàng năm tăng từ 3,1 lên 5,8%; ứng dụng công nghệ thông
tin trong giảng dạy, thi học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh đều tăng, đặc
biệt có 1 em đạt cấp quốc gia, chất lượng giáo dục từng bước được
nâng lên học sinh khá, giỏi đến 2015 đạt 68%.
302

31.3 Page 303

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Hàng năm, các trường xét tốt nghiệp bậc tiểu học, trung học
cơ sở từ 99% trở lên; học sinh bỏ học, học sinh lưu ban giảm từ
2% xuống còn 0,5%. Địa phương duy trì công tác xóa mù chữ,
duy trì phổ cập mầm non, tiểu học, hoàn thành phổ cập bậc trung
học cơ sở và bậc trung học phổ thông; số học sinh hàng năm đậu
vào các trường trung học chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học tăng.
Các trường chú trọng công tác Đảng, Đoàn, Đội, hoạt động của
ban đại diện cha mẹ học sinh từng bước đi vào nề nếp. Trường
mầm non và tiểu học đã được Ủy ban nhân dân tỉnh công nhận đạt
chuẩn quốc gia mức độ 1.
Trung tâm học tập cộng đồng xã hoạt động đạt kết quả thiết
thực, hàng năm mở từ 3-4 lớp học dài hạn, 8-9 lớp học ngắn hạn.
Giai đoạn 2010-2020, trung tâm mở 45 lớp học ngắn hạn như anh
văn, tin học, võ thuật, lái xe B2, bổ túc văn hóa, phổ biến tuyên
truyền giáo dục pháp luật, giới tính, hướng dẫn khuyến nông với
trên 2.319 người tham gia.
* Về y tế
Đội ngũ cán bộ y tế xã được đào tạo bồi dưỡng nâng cao
chuyên môn nghiệp vụ phục vụ chăm sóc nhân dân. Trạm y tế có
8 cán bộ, nhân viên (1 bác sĩ, 5 y sĩ và 2 nữ hộ sinh).
Địa phương thực hiện tốt chương trình y tế quốc gia, hàng
năm tiêm vắcxin phòng 6 bệnh trẻ em đạt 100%. Trạm y tế khám,
điều trị 130.102 lượt người đạt trên 105%, thường xuyên tuyên
truyền người dân nâng cao ý thức trong việc tự chăm sóc sức
khỏe, kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường...
, nên không xảy ra dịch bệnh nguy hiểm, ngộ độc thực phẩm.
303

31.4 Page 304

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Ngoài ra, Trạm y tế phối hợp với đoàn y, bác sĩ các nơi đến khám
và phát thuốc miễn phí với 16 đợt với 2.134 lượt người thuộc gia
đình chính sách, hộ nghèo, xã luôn giữ vững danh hiệu đạt chuẩn
quốc gia về y tế.
Xã chú trọng công tác dân số kế hoạch hóa gia đình, trẻ em;
bằng nhiều hình thức tuyên truyền, vận động và củng cố hoạt động
của câu lạc bộ không sinh con thứ 3, góp phần giảm tỷ lệ tăng dân
số tự nhiên từ 1,02% xuống còn 0,98%. Địa phương vận động bảo
hiểm y tế tự nguyện đạt trên 91%; chú trọng công tác chăm sóc
thai nhi, dinh dưỡng bà mẹ và trẻ em, hạ tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng
thể cân nặng theo độ tuổi xuống còn dưới 6%, suy dinh dưỡng
theo chiều cao còn dưới 12%; trong đó, trẻ 5 tuổi xuống còn dưới
4,5%, trẻ 2 tuổi dưới 4%. Trẻ em khuyết tật, trẻ có hoàn cảnh đặc
biệt khó khăn được quan tâm, chăm sóc, cấp phát học bổng, xe
đạp, tập vở với 5.064 suất, trị giá trên 696 triệu đồng; hàng năm xã
tổ chức đêm hội trăng rằm và tặng quà từ 800-1.000 em vui chơi,
trị giá từ 30 triệu đồng trở lên.
* Vấn đề tôn giáo, dân tộc
Trên địa bàn xã có 6 miếu, 1 đình thần Phước Khánh được xây
dựng khang trang đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng dân gian của người
dân. Xã có 4 tôn giáo (Công giáo, Phật giáo, Cao đài và Tin lành);
các tôn giáo hoạt động đúng pháp luật với phương châm sống “tốt
đời, đẹp đạo”.
Chính quyền địa phương tuyên truyền đến các tổ chức, tín đồ
chấp hành đúng pháp luật, tham gia vào các phong trào thi đua
yêu nước, tạo mọi điều kiện để bà con có đạo ổn định cuộc sống
304

31.5 Page 305

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
tốt đẹp hơn. Các hoạt động tôn giáo, cơ sở tín ngưỡng dân gian
luôn chấp hành tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước.
Trên địa bàn toàn xã có 11 hộ dân tộc với 52 nhân khẩu, sống
chủ yếu bằng nghề nông. Đảng bộ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc
xã luôn quan tâm tạo mọi điều kiện để họ có cuộc sống ổn định,
không để ai bị bỏ lại phía sau.
3. Giữ vững Quốc phòng - An ninh
* Lĩnh vực An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội
Đảng bộ lãnh đạo công an bảo vệ tuyệt đối an toàn các mục
tiêu trọng điểm, các ngày lễ, tết; đặc biệt là bầu cử Quốc hội và
Hội nghị APEC không để tình hình xấu phức tạp xảy ra trên địa
bàn xã.
Đảng bộ tập trung lãnh đạo công an nắm bắt tình hình thực
hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
Nhà nước về bồi thường giải tỏa, tái định cư; nhất là tình hình
bức xúc các dự án chậm triển khai bồi thường, ảnh hưởng đến đời
sống người dân.
Tình hình trật tự an toàn giao thông tuy có chuyển biến, song
các lỗi vi phạm phóng nhanh, vượt ẩu, ý thức chấp hành của người
tham gia giao thông còn hạn chế, giai đoạn 2010-2015 đã xử lý
1.127 trường hợp vi phạm, giảm 20% so với cùng kỳ, nhưng còn
tai nạn chết người xảy ra. Trên địa bàn xã xảy ra 28 vụ (98 đối
tượng) vi phạm trên lĩnh vực trật tự an toàn xã hội, giảm 6 vụ (7
đối tượng) so với cùng kỳ, trong đó phạm pháp hình sự 11 vụ gồm
22 đối tượng chuyển giao cơ quan chức năng xử lý theo thẩm
305

31.6 Page 306

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
quyền; còn lại 17 vụ phạm pháp hình sự nhỏ (76 đối tượng) lập hồ
sơ xử lý phạt hành chính tại địa phương.
Từ năm 2015-2020, công an xã đã xử lý 127 trường hợp vi
phạm, nhưng tai nạn giao thông đường bộ chết người tăng. Trật
tự an toàn xã hội xảy ra 114 vụ/161 đối tượng, tăng 86 vụ (63 đối
tượng) so với cùng kỳ, trong đó phạm pháp hình sự 27vụ/34 đối
tượng chuyển cấp trên xử lý theo thẩm quyền, còn lại 39 vụ phạm
pháp hình sự nhỏ (43 đối tượng) và 48 vụ/84 đối tượng vi phạm
hành chính lập hồ sơ xử lý tại địa phương.
Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc được phát động
sâu rộng, các tầng lớp nhân dân cung cấp 125 nguồn tin có giá trị,
góp phần giúp công an làm rõ, phá 31 vụ phạm pháp hình sự, xử
lý 57 đối tượng, bắt 6 đối tượng có lệnh truy nã, triệt phá nhiều tụ
điểm đánh bạc và thu hồi nhiều tài sản có giá trị trả lại cho người
bị hại, góp phần ổn định tình hình trên địa bàn.
* Trên lĩnh vực Quốc phòng
Xã đội xây dựng lực lượng dân quân đạt 100% so với dân số,
tỷ lệ đảng viên xã đội đạt 24%, đoàn viên đạt 62%. Xã đội thực
hiện kế hoạch huấn luyện, tập huấn quân sự hàng năm, quân số
tham gia đảm bảo số lượng và chất lượng học tập đạt trên 97,5%,
duy trì nghiêm chế độ trực sẵn sàng chiến đấu tại chỗ.
Xã đội tổ chức giao quân 159 thanh niên thi hành nghĩa vụ,
đạt 100% chỉ tiêu huyện giao, phát triển 13 đảng viên, 146 đoàn
viên trước khi lên đường nhập ngũ, nhiều năm liền không có quân
nhân bỏ ngũ; lực lượng dự bị động viên có 343 người (11 sĩ quan,
164 HSQ.BS), tăng 38 người (6 sĩ quan). Hàng năm, xã tập trung
306

31.7 Page 307

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
kiểm tra chất lượng sẵn sàng chiến đấu, các đợt kiểm tra huấn
luyện quân số đạt 100%.
Địa phương thực hiện chính sách hậu phương quân đội, hàng
năm tổ chức thăm hỏi tặng 220 phần quà gia đình quân nhân tại
ngũ, quân nhân xuất ngũ, thanh niên lên đường nhập ngũ, và giải
quyết việc làm 54 bộ đội xuất ngũ về địa phương vào làm việc ở
các công ty trên địa bàn khu công nghiệp Ông Kèo, 34 người học
nghề, xây dựng 3 căn nhà tình thương cho 3 người khó khăn về
nhà ở trị giá 150 triệu đồng...
4. Xây dựng Phước Khánh trở thành địa phương nghĩa
tình, đáng sống
Giai đoạn 2010-2020, kinh tế xã Phước Khánh phát triển theo
hướng nông nghiệp, công nghiệp, thương mại và dịch vụ; lĩnh
vực sản xuất nông nghiệp có sự chuyển dịch nhanh cơ cấu về cây
trồng, vật nuôi; địa phương xây dựng mô hình kinh tế hợp tác theo
kiểu mới phát huy hiệu quả lợi thế.
Địa phương được tỉnh, huyện đầu tư và nhân dân tham gia
đóng góp xây dựng nhiều công trình phúc lợi về cầu cống, đường
giao thông nông thôn làm cho bộ mặt của xã thay đổi rõ rệt. Hình
ảnh nhà cửa người dân lụp xụp, tềnh toàng, tạm bợ, đường sá nắng
bụi, mưa sình, lầy lội chỉ còn lại trong quá khứ, thay vào đó là
quang cảnh nông thôn mới với nhà cửa khang trang kiên cố, cầu
cống vững chắc, đường nhựa, bê tông sáng - xanh - sạch - đẹp đi
lại thuận lợi, tạo dựng cuộc sống mới văn minh, hiện đại ở vùng
quê vốn êm ả thanh bình.
Địa phương chú trọng công tác đền ơn đáp nghĩa “uống nước
nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ người trồng cây”. Đảng bộ lãnh đạo
307

31.8 Page 308

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
chính quyền cùng với sự hỗ trợ của cấp trên đã tổ chức thực hiện
công tác chăm lo đối tượng chính sách, nhất là giải quyết những
bức xúc về nhà ở; hàng năm, xã hoàn thành chỉ tiêu xây dựng quỹ
đền ơn đáp nghĩa đạt từ 104-400%; xây dựng, sửa chữa 6 căn nhà
tình nghĩa cho gia đình chính sách trị giá 177 triệu đồng.
Các đoàn thể chính trị - xã hội xây dựng, sửa chữa 16 căn nhà
cho đối tượng có công với cách mạng theo Quyết định 22/2013/
QĐ-TTg, ngày 26-4-2013 của Thủ tướng Chính phủ về “hỗ trợ
người có công với cách mạng về nhà ở” với tổng trị giá hơn 480
triệu đồng; nhận phụng dưỡng 9 thân nhân là cha, mẹ liệt sĩ mỗi
tháng 1 triệu đồng/người. Ngoài ra, nhân dịp các ngày lễ, tết, ngày
Thương binh, liệt sĩ 27-7 hàng năm, xã tổ chức vận động các tổ
chức kinh tế và nhân dân đóng góp 276 phần quà để tặng các gia
đình chính sách; truy tặng danh hiệu 9 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng
và phong tặng 2 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.
Bên cạnh đó, Đảng bộ luôn quan tâm lãnh đạo thực hiện
Quyết định số 290/2005/QĐ-TTg, ngày 8-2-11-2005 “về chế độ,
chính sách đối với một số đối tượng trực tiếp tham gia kháng
chiến chống Mỹ, cứu nước nhưng chưa được hưởng chính sách
của Đảng và Nhà nước”, Quyết định 142/2008/QĐ-TTg, ngày 27-
10-2008 của Thủ tướng Chính phủ “về thực hiện chế độ đối với
quân nhân tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước có dưới
20 năm công tác trong quân đội đã phục viên, xuất ngũ về địa
phương” đối với 11 trường hợp.
Địa phương chú trọng công tác đào tạo nghề, giải quyết việc
làm đối với người dân; tiếp tục chuyển dịch lao động từ nông
nghiệp sang công nghệp và ngành nghề khác, giới thiệu 3.478 lao
308

31.9 Page 309

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
động có việc làm ở các công ty xí nghiệp, nhất là khu công nghiệp
Ông Kèo; lao động theo thời vụ giảm từ 14% xuống còn 10%. Xã
tổ chức 22 lớp đào tạo nghề tại địa phương, có 653 lượt người
tham gia, tổng số lao động đến năm 2020 là 8.759 người; trong
đó, lao động có việc làm ổn định là 8.516 người (đạt trên 97,%), tỷ
lệ lao động có tay nghề đạt 70% và qua đào tạo đạt 40%; thu nhập
bình quân 75 triệu/người/năm; đời sống nhân dân ngày càng được
cải thiện, nâng cao mức sống, số hộ giàu, khá ngày càng tăng, hộ
nghèo giảm dần; 100% hộ có tiện nghi sinh hoạt gia đình như ti
vi, casset, xe gắn máy...
Chương trình giảm nghèo được Đảng bộ, chính quyền địa
phương quan tâm thực hiện đạt hiệu quả, từ nguồn vốn vay ngân
hàng chính sách xã hội, nguồn quỹ “vì người nghèo” của xã tạo
điều kiện vay vốn, tặng quà nhân dịp lễ, tết, và hướng dẫn hỗ trợ
giúp nhau sản xuất phát triển kinh tế gia đình cho nhiều hộ nghèo
vươn lên trong cuộc sống. Xã vận động quỹ “vì người nghèo”
được 2,3 tỷ đồng, xây dựng 124 căn và sửa chữa 12 nhà tình
thương cho hộ khó khăn về nhà ở trị giá hơn 4,1 tỷ đồng.
Năm 2015, xã có 117 hộ nghèo chiếm gần 3%; 47 hộ cận
nghèo chiếm gần 1,2 %, hộ nghèo B là 29 hộ chiếm 0,7%; thực
hiện các chương trình, chính sách như giới thiệu việc làm đối với
118 trường hợp, hỗ trợ vay vốn, chi phí học tập, tiền điện, chương
trình khuyến nông cho hộ nghèo theo chuẩn mới với tổng kinh
phí hơn 2,7 tỷ đồng. Đến cuối năm 2020, địa phương bình xét hộ
nghèo theo chuẩn cũ xuống còn 10 hộ chiếm 0,27%, cận nghèo 22
hộ chiếm 0,6%, hộ nghèo B là 36 hộ chiếm 0,9%.
309

31.10 Page 310

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
*****
Trong suốt 10 năm (2010-2020), dưới sự lãnh đạo chủ động,
sâu sát, kịp thời, sáng tạo của Đảng ủy, Ban Chấp hành Đảng bộ
xã Phước Khánh đã đạt được những kết quả quan trọng trong các
lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội, quốc phòng - an ninh
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông
thôn của huyện Nhơn Trạch.
Đời sống vật chất, tinh thần của người dân từng bước được cải
thiện; công tác chăm sóc gia đình chính sách, sức khỏe nhân dân,
giảm nghèo, giải quyết việc làm người dân được quan tâm; cuộc
vận động “toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” gắn với chương trình
mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt kết quả ấn tượng,
năm 2015 xã đạt chuẩn nông thôn mới.
Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã
hội ngày càng có nhiều tiến bộ, góp phần cùng Đảng bộ và chính
quyền giải quyết hiệu quả các vấn đề an sinh xã hội, ổn định an
ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.
Đảng bộ chú trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, tập
trung trên các mặt như giáo dục chính trị tư tưởng, tổ chức cán
bộ, phát triển đảng, nâng cao chất lượng sinh hoạt các chi bộ;
thực hiện kiểm tra, giám sát của Đảng. Nội bộ Ban Chấp hành
Đảng bộ luôn đoàn kết, thống nhất; thực hiện nghiêm nguyên tắc
tập trung dân chủ, phát huy cao vai trò tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách. Việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo tinh thần
Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI, XII) được thực hiện thường
xuyên, nghiêm túc trong toàn Đảng bộ. Mỗi cán bộ, đảng viên,
310

32 Pages 311-320

▲back to top

32.1 Page 311

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
công chức luôn phát huy cao vai trò trách nhiệm, tính tiền phong,
gương mẫu, tích cực vận động nhân dân thực hiện mọi chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước gắn với
Kết luận số 34-KL/TU, ngày 7-7-2016 của Ban Chấp hành Đảng
bộ tỉnh về Đề án “Nâng cao tính tiền phong, gương mẫu của cán
bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành
trong Đảng bộ tỉnh”; Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về
“Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh” và các nghị quyết, chỉ thị, quy định khác của Đảng,
Nhà nước.
Trong giai đoạn 2010-2020, Đảng bộ xã Phước Khánh đã tăng
cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng Đảng và hệ thống
chính trị trong sạch, vững mạnh nhằm phát huy mọi nguồn lực
địa phương trong phát triển kinh tế, ổn định chính trị, an toàn xã
hội, củng cố quốc phòng - an ninh như Bác Hồ kính yêu đã dạy:
“Đoàn kết là sức mạnh, là then chốt của thành công”1, “Nhờ đoàn
kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân,
phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã
đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến
từ thắng lợi này đến thắng lợi khác”2 trong thời gian qua; đưa
Phước Khánh trở thành vùng đất nghĩa tình, đáng sống, phát triển
theo hướng văn minh, hiện đại.
1  Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 14, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, tr. 186.
2  Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 15, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, tr. 1621,
622.
311

32.2 Page 312

▲back to top
KẾT LUẬN
Từ năm 1930-2020, trải qua 90 năm Đảng Cộng sản Việt Nam
ra đời, lãnh đạo cách mạng Việt Nam, các thế hệ cán bộ, đảng
viên, chiến sĩ, người dân xã Phước Khánh oằn mình trong mưa
bom bão đạn, chấp nhận gian khổ, mất mát, hy sinh chống lại
sự xâm lược, cai trị của thực dân Pháp và tay sai (1930-1954);
đế quốc Mỹ cùng những chính sách tàn bạo của chính quyền Sài
Gòn “cày đi, xới lại” trên vùng đất Phước Khánh (1954-1975).
Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng
đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh với chân lý “không có gì quý hơn
độc lập tự do”, chi bộ lãnh đạo người dân Phước Khánh từ trẻ đến
già có một lòng nồng nàn yêu nước chiến đấu đến ngày thắng lợi
hoàn toàn 30-4-1975.
Trong cuộc kháng chiến chống ngoại xâm và tay sai, cán bộ,
đảng viên, quân dân Phước Khánh phối hợp các lực lượng vũ
trang của tỉnh tổ chức đánh trên 700 trận lớn nhỏ; trong đó, 100
trận phối hợp với bộ đội Đoàn 10 và các đơn vị cấp trên, tiêu diệt
593 tên địch, có 34 lính Mỹ, 24 tên ác ôn, thám báo, thu 562 súng
các loại, gọi hàng 134 người, bắt sống 50 tên, loại khỏi vòng chiến
đấu 65 tên, làm tan rã gần 300 tên, bắn cháy 2 trực thăng, phá
và đánh chìm 25 tàu xuồng quân sự các loại, 1 tàu trọng tải trên
10.000 tấn, thu hàng ngàn quả đạn các loại.
312

32.3 Page 313

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
Năm 1973, xã Phước Khánh được Tư lệnh Miền tặng thưởng
Huân chương giải phóng hạng 3; có 18 Huân chương giải phóng
hạng nhất; 38 hạng II; 36 hạng III; 12 Huân chương chiến thắng;
39 Huân chương chiến công; 28 Huân chương vẻ vang. Đội 5
Đoàn 10 có 3 lần tuyên dương anh hùng (1972, 1973, 1975); danh
hiệu thành đồng quyết thắng trong các năm 1968, 1969; 2 liệt sĩ
phong tặng danh hiệu anh hùng (đồng chí Xê và Dần); 6 đồng chí
được phong tặng danh hiệu anh hùng.
Thanh niên Phước Khánh tòng quân với 360 người bổ sung
lực lượng cấp trên và chiến đấu tại địa phương. Nhiều đồng chí
trưởng thành, giữ vị trí cao trong Đảng, Nhà nước (1 trung tướng,
1 thiếu tướng, 3 tỉnh ủy viên, 2 thiếu tá).
Về đóng góp, phong trào hũ gạo nuôi quân có 57.200 lít gạo,
cung cấp cho Đoàn 10 là 30.260 lít; lúa đảm phụ đóng góp 1.650
tấn; lúa tự nguyện đóng góp của người dân là 1.720 tấn; mua
trái phiếu với số tiền 1.250.000đ, đóng góp được 21.200 lít gạo,
30.000 giạ lúa chuyển về huyện và tỉnh; đóng góp 8 tấn đồng để
chế tạo vũ khí chiến đấu. Ban đầu có 145 đã tăng lên 416 gia đình
che chở, giúp đỡ cách mạng trong 15 năm (1960-1975).
Người dân Phước Khánh đã tích cực cung cấp lương thực,
thực phẩm cho gần 300 cán bộ, chiến sĩ bộ đội Đoàn 10 đứng
chân trên địa bàn Rừng Sác. Số lượng lương thực, thực phẩm của
người dân Phước Khánh cung cấp, giúp đỡ cho bộ đội Đoàn 10
ước đạt 22.680kg gạo, đồng thời nhân dân còn thực hiện thu đảm
phụ lúa trong 10 năm đạt 10 tấn. Trong cuộc Tổng tiến công và
nổi dậy Xuân Mậu Thân năm 1968, người dân Phước Khánh đã
giúp đỡ, đóng góp cho bộ đội, du kích 2.000.000 đồng tiền mặt,
313

32.4 Page 314

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
mua lương thực, thực phẩm, thuốc men trị giá 1.200.000 đồng và
ủng hộ 300 con vịt.
Người dân Phước Khánh huy động trên 30.000 lượt ngày
công, 3 lần đào mương để làm đường vận chuyển lương thực, vũ
khí, đạn dược, đào 300m giao thông hào, đắp 95 ô, ụ chiến đấu.
Về hy sinh to lớn của bộ đội Đoàn 10, đặc biệt là Đại đội
5, đơn vị đặc công của bộ đội được điều từ miền Bắc vào Nam
với 130 đồng chí, vượt Trường Sơn hy sinh 10 người. Đến tháng
7-1971, đơn vị 5A còn 6 đồng chí, rồi đến lượt chiến sĩ C1, C2,
C3 của Đoàn 10 cũng bị hy sinh, tổn thất nhiều chủ yếu trên địa
bàn xã Phước Khánh.
Thiệt hại của nhân dân Phước Khánh tăng lên gấp nhiều lần,
hơn 1.000 căn nhà bị chiến tranh phá sập hoặc cháy trụi, nhiều gia
đình bị địch đốt phá nhiều lần, hơn 200 người dân vô tội bị chúng
sát hại, trong đó có 40 phụ nữ và trẻ em nhỏ. Trên địa bàn xã hơn
6.000 giạ lúa bị địch cướp bóc, bị cháy, trên 200 con trâu bò, hàng
ngàn gà vịt bị địch bắt hoặc bắn chết, địch còn cướp hàng trăm ha
ruộng đất hoặc bị bỏ hoang; hàng trăm người dân bị địch tình nghi
theo cách mạng bắt giữ, giam cầm, đánh đập dã man ở nhiều nhà
tù của địch, nhiều người bị tàn phế, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe,
cuộc sống về sau. Xã Phước Khánh có 114 gia đình liệt sĩ, cùng
16 mẹ Việt Nam Anh hùng.
Từ 1975-1994, người dân Phước Khánh đồng hành cùng
huyện Long Thành khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến
tranh, xây dựng lại quê hương. Người dân Phước Khánh dưới sự
lãnh đạo của chi bộ xã, Đảng bộ huyện Long Thành, tỉnh Đồng
Nai, cùng cả nước bước vào thời kỳ đổi mới toàn diện kinh tế,
314

32.5 Page 315

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
xã hội, hội nhập khu vực, thế giới. Chi bộ Phước Khánh đã chủ
động, kịp thời lãnh đạo chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn
thể chính trị - xã hội phát huy vai trò năng động, sáng tạo trong
điều hành, vận động các tầng lớp nhân dân thi đua sản xuất, phát
triển kinh tế, chấp hành và thực hiện các chủ trương, chính sách
của Đảng và Nhà nước, đẩy mạnh phong trào bảo vệ an ninh Tổ
quốc, phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Từ năm 1994-2010, đất nước bước vào thời kỳ hội nhập, công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước với nhiều vận hội mới. Đảng bộ
Phước Khánh chủ động lãnh đạo hệ thống chính trị thực hiện hội
nhập, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, tạo sự chuyển
biến mới về kinh tế, xã hội ở địa phương. Hạ tầng cơ sở vật chất
phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa như đường giao thông,
chợ, trạm y tế, trường học, công trình phúc lợi xã hội như đầu tư
xây dựng chợ Phước Khánh đáp ứng nhu cầu mua bán, trao đổi
hàng hóa cho người dân ở địa phương.
Công tác xây dựng Đảng và chính quyền được Đảng ủy xã
quan tâm đào tạo nguồn nhân lực, tăng cường giáo dục chính trị
tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong đơn
vị nhà nước; sự nghiệp giáo dục và đào tạo được sự quan tâm sâu
sắc của gia đình, nhà trường, đoàn thể xã hội, công tác chăm sóc
sức khỏe được người dân quan tâm, chính quyền sâu sát.
Giai đoạn 2010-2020, Đảng bộ xã Phước Khánh tăng cường
lãnh đạo đối với công tác lãnh đạo hệ thống chính trị để phát triển
kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh của địa phương. Bước vào
thế kỷ XXI cùng với Đảng bộ, chính quyền huyện Nhơn Trạch,
315

32.6 Page 316

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Phước Khánh đã chủ động
phát huy những thành quả cách mạng của địa phương, đẩy mạnh
sản xuất kinh tế, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không
ngừng tăng lên, hạ tầng cơ sở vật ngày càng hoàn thiện, đồng bộ
đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới và nông thôn mới nâng
cao.
Đảng bộ xã phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, kịp thời
trong lãnh đạo hệ thống chính trị, xây dựng nền hành chính “kiến
tạo, liêm chính, hành động, vì người dân”, lấy sự hài lòng của
người dân làm mục tiêu phấn đấu, giá trị đo lường đối với đánh
giá chức trách, nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ
trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên; xây dựng chính
quyền thực sự “của dân, do dân, vì dân” đã làm nên kỳ tích trong
thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn
mới.
Năm 2020, tấm áo nông thôn mới của Phước Khánh thay da
đổi thịt từng ngày, kinh tế phát triển đi lên bền vững, bộ mặt địa
phương khang trang, hiện đại; quốc phòng - an ninh giữ vững,
cuộc sống người dân ấm no, tự do, hạnh phúc, chính quyền nghĩa
tình, Phước Khánh trở thành vùng đất đáng sống.
Trong hành trang đi tới tương lai, mỗi người con Phước Khánh
thế hệ hôm nay trang bị cho mình niềm tự hào truyền thống tốt
đẹp của quê hương để vững vàng vượt qua mọi phong ba, bão
táp thẳng tiến theo con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng Cộng
sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã chọn với tinh
thần, nhiệt huyết của tuổi trẻ: “Không có việc gì khó - Chỉ sợ lòng
316

32.7 Page 317

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
không bền - Ðào núi và lấp biển - Quyết chí ắt làm nên”1. Quá
trình lãnh đạo hệ thống chính trị của Đảng bộ xã Phước Khánh 90
năm qua (1930-2020) để lại những bài học kinh nghiệm quý đối
với các thế hệ hiện tại và mai sau.
Trước hết, trong cuộc đấu tranh giành độc lập, chiến đấu
chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và tay sai để bảo vệ quê hương,
người dân Phước Khánh luôn giàu lòng yêu nước, kiên trì bám
đất, giữ làng “một tấc không đi, một li không rời”, một lòng một
dạ, sắt son tin theo Đảng Cộng sản Việt Nam đứng đầu là Chủ
tịch Hồ Chí Minh - Ánh sáng soi đường giải phóng dân tộc. Mỗi
cán bộ, chiến sĩ cách mạng sống, chiến đấu trên vùng đất Phước
Khánh luôn sáng tạo, phát huy triết lý mối quan hệ “quân dân như
cá với nước” để vượt qua mọi sự nguy hiểm, hy sinh, bám trụ địa
bàn “nắm thắt lưng địch mà đánh” giành nhiều thắng lợi trong
cuộc kháng chiến trường kỳ.
Thứ hai, trong cuộc chiến đấu chống thực dân, đế quốc và
tay sai, công tác tư tưởng, tuyên truyền; công tác binh vận, địch
vận các chủ trương, đường lối của Đảng đối với người dân Phước
Khánh luôn đi trước, đi cùng, đi sau để khơi dậy khát vọng độc lập
dân tộc, phát huy ý chí tự lực, tự cường “đem sức ta mà giải phóng
cho ta”, để hiện thực hóa lý tưởng, mục đích “không có gì quý
hơn độc lập tự do”. Sức mạnh đại đoàn kết của người dân Phước
Khánh được khơi dậy mạnh mẽ, huy động tối đa sức người, sức
của, không sợ hy sinh để nuôi giấu cán bộ, chiến sĩ cách mạng,
thực hiện tiếp tế lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm vào chiến
1  Hồ Chí Minh (2011): Toàn tập, tập 6, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, tr.440.
317

32.8 Page 318

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
khu kháng chiến, vận chuyển lúa gạo về huyện trong những thời
khắc chiến tranh ác liệt “như ngàn cân treo sợi tóc”, để cùng cả
dân tộc giành chiến thắng ngày 30-4-1975.
Thứ ba, thời kỳ hòa bình, xây dựng quê hương, chi bộ, chính
quyền xã Phước Khánh luôn quán triệt, thực hiện kịp thời các
quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật
Nhà nước vào công tác ổn định chính trị, xã hội, phát triển kinh
tế, hàn gắn vết thương chiến tranh, giữ vững quốc phòng - an ninh
sau ngày 30-4-1975. Chi bộ lãnh đạo, kiểm tra, giám sát toàn diện
hệ thống chính trị thực hiện xây dựng nền sản xuất mới xã hội
chủ nghĩa, củng cố văn hóa xã hội mới, tiến hành công cuộc đổi
mới đất nước, hội nhập quốc tế dưới sự lãnh đạo của Đảng, từng
bước mang lại sự ổn định mọi mặt cho người dân trên quê hương
Phước Khánh.
Thứ tư, từ chi bộ phát triển thành đảng bộ đã tăng cường hơn
nữa sức chiến đấu của Đảng ở địa phương Phước Khánh. Đảng
bộ, chính quyền Phước Khánh quyết tâm xây dựng chính quyền
liêm chính, hành động, phục vụ nhân dân, lấy sự hài lòng của
người dân làm mục tiêu quản lý xã hội. Từ khi thành lập đến nay,
dưới sự lãnh đạo Đảng bộ xã đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng
về kinh tế, văn hóa xã hội, quốc phòng - an ninh, đời sống vật
chất, tinh thần của người dân không ngừng tăng lên, tình hình
chính trị, xã hội ổn định, bộ mặt nông thôn mới có nhiều thay đổi
nhanh chóng, bền vững theo hướng văn minh, hiện đại.
Thứ năm, cấp ủy Đảng xác định rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm
của mình, phát huy tập trung dân chủ, theo phương châm tập thể
lãnh đạo, cá nhân phụ trách, cá nhân phục tùng tập thể, cấp dưới
318

32.9 Page 319

▲back to top
Đảng bộ xã Phước Khánh
phục tùng cấp trên, nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình,
luôn bám sát các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng và sự chỉ
đạo của cấp trên. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng được cấp
ủy, Đảng bộ Phước Khánh thực hiện thường xuyên theo các nghị
quyết, quy định của Trung ương, Tỉnh ủy, Huyện ủy Long Thành,
kế tiếp là Huyện ủy Nhơn Trạch gắn với trách nhiệm nêu gương
của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý từ xã đến
ấp và tổ nhân dân.
Thứ sáu, Đảng bộ xác định củng cố khối đại đoàn kết toàn dân
là cơ sở, điều kiện tiên quyết để phát huy mọi nguồn lực của địa
phương và bên ngoài thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội. Cấp ủy
đảng, người đứng đầu các cơ quan, ban ngành địa phương thường
xuyên tiếp xúc, đối thoại trực tiếp, luôn thể hiện tinh thần cầu
thị, lắng nghe ý kiến đóng góp của nhân dân, giải quyết kịp thời
nguyện vọng chính đáng, đúng pháp luật cho người dân. Cán bộ,
đảng viên luôn nắm vững quy định, nguyên tắc của pháp luật, chủ
động vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương các nghị quyết, chỉ
thị của Đảng phù hợp với tình hình thực tế địa theo phương châm
“dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ
hưởng”.
Thứ bảy, thành quả từ xây dựng nông thôn mới mang lại hạnh
phúc cho người dân, giúp nhân dân ngày càng tin tưởng tuyệt đối
vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước. Trong đó, địa phương xác
định phát triển kinh tế gắn liền với nâng cao đời sống vật chất,
tinh thần, tiến bộ và công bằng xã hội, đảm bảo quyền tự do tín
ngưỡng, tôn giáo của người dân theo quy định pháp luật. Chính
quyền địa phương thường xuyên quan tâm, xây dựng, củng cố các
319

32.10 Page 320

▲back to top
Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930 - 2020)
thiết chế văn hóa nhằm đáp ứng nhu cầu thụ hưởng các lĩnh vực
thông tin, giáo dục, y tế, để mọi người dân “không để ai bị bỏ lại
phía sau”. Phước Khánh có kết cấu hạ tầng đồng bộ, môi trường
nông thôn “sáng - xanh - sạch - đẹp” trở thành nơi đáng sống trong
lòng mọi người dân địa phương.
Thứ tám, những thành quả đạt được của Phước Khánh trong
thời gian qua là do Đảng bộ địa phương đoàn kết, đồng lòng;
người dân hăng hái, nhiệt tình giúp sức và thực hiện mọi chủ
trương của Đảng, Nhà nước. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính
trị - xã hội chủ động, kịp thời nắm bắt nhanh tình hình, tâm tư,
nguyện vọng, bức xúc của người dân để kịp thời tham mưu Đảng
bộ, chính quyền địa phương điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chủ
trương, chính sách, pháp luật cũng như công tác lãnh đạo, chỉ
đạo điều hành. Thông qua đó, Đảng bộ, chính quyền bảo vệ lợi
ích hợp pháp người dân, cổ vũ, động viên các tầng lớp nhân dân
tham gia phát triển kinh tế, xã hội, nhân lên nguồn sức mạnh nội
lực của khối đại đoàn kết toàn dân trong sự nghiệp xây dựng địa
phương giàu mạnh. Trong đó, cán bộ lãnh đạo quản lý của địa
phương tăng cường phát huy tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám
nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, xây dựng
chính quyền xã Phước Khánh thực sự của dân, do dân, vì dân;
cùng huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai không ngừng học tập và
làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh “về ý chí
tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh
phúc” trong thế kỷ XXI.
320

33 Pages 321-330

▲back to top

33.1 Page 321

▲back to top
ẢNH MẸ VIỆT NAM ANH HÙNG
Lê Thị Ba
(1914-2000)
Nguyễn Thị Bảy
(1913-1998)
Trần Thị Hảo
(1924-2004)
Nguyễn Thị Trinh
(1921-2002)
Nguyễn Thị Sô
(1918-2009)
321

33.2 Page 322

▲back to top
Nguyễn Thị Chanh
(1925-1993)
Trần Thị Của
(1919-1954)
Phan Thị Nên
(1920-1957)
Đặng Thị Ký
(1906-1976)
Lê Thị Xê
(1925-2023)
322

33.3 Page 323

▲back to top
ẢNH BÍ THƯ, PHÓ BÍ THƯ XÃ PHƯỚC KHÁNH
QUA CÁC THỜI KỲ
Lâm Văn Tám
Bí thư - 1945
Phó Bí thư - 1975
Dương Văn Làm
Bí thư (1962-1964)
Nguyễn Hoàng Thân
Bí thư - 1966
Lê Hoàng Mậu
Bí thư - 1975
323

33.4 Page 324

▲back to top
Nguyễn Ngọc Thảo
Bí thư 1976
Nguyễn Văn Hoàng
Bí thư - 1976
Phó Bí thư (1982-1984)
Bí thư (1984-1988)
Đỗ Văn Hai
Đỗ Văn Phụng
Bí thư (1980-1984) Phó Bí thư Chi bộ (1986-1988)
Bí thư Chi bộ (1988-1995)
Bí thư Đảng ủy (1999-2001)
Phó Bí thư Đảng ủy
324
(1995-2000)

33.5 Page 325

▲back to top
Nguyễn Văn Việt
Bí thư (1995-1999)
Đoàn Văn Le
Bí thư (2001-2014)
Lê Văn Sang
Bí thư (2015-2019)
Đặng Kim Hoàn
Bí thư (2019-2021)
325

33.6 Page 326

▲back to top
Lê Đức Long
Bí thư 2021 đến nay
Trần Văn Chính
Phó Bí thư
(1966-1969)
Phạm Thị Sáu
Phó Bí thư
(1975-1976)
326
Nguyễn Văn Hộ
Phó Bí thư
(1976-1982)

33.7 Page 327

▲back to top
Nguyễn Văn Đê
Phó Bí thư
(1990-1995)
Nguyễn Huỳnh Hà
Phó Bí thư
(1999-2001)
Nguyễn Văn Khâm Nguyễn Thế Phong Dương Quốc Bình
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
(2003-2015)
(2015-2018)
(2018-2020)
327

33.8 Page 328

▲back to top
ẢNH CHỦ TỊCH, PHÓ CHỦ TỊCH
XÃ PHƯỚC KHÁNH QUA CÁC THỜI KỲ
Lâm Văn Tám
Chủ tịch
(1945; 1975-1976)
Nguyễn Văn Hộ
Chủ tịch (1976-1982)
Nguyễn Văn Hoàng
Nguyễn Văn Đê
Chủ tịch (1982-1986) Phó Chủ tịch (1986-1988)
Chủ tịch (1989-1994)
328

33.9 Page 329

▲back to top
Đỗ Văn Phụng
Nguyễn Huỳnh Hà
Chủ tịch
Phó Chủ tịch (1989-1999)
(1986-1989; 1994-1999) Chủ tịch (1999-2001)
Nguyễn Văn Khâm
Q.Chủ tịch (2001-2004)
Chủ tịch (2004-2015)
Nguyễn Thế Phong
Chủ tịch (2015-2018)
329

33.10 Page 330

▲back to top
Dương Quốc Bình
Chủ tịch
(2018-2020)
Nguyễn Thị Thúy
Phó Chủ tịch
(2016-2021)
Chủ tịch 2021 đến nay
Võ Văn Thành
Phó Chủ tịch
(1976-1977)
330
Võ Văn Mười
Phó Chủ tịch
(1979-1982)

34 Pages 331-340

▲back to top

34.1 Page 331

▲back to top
Nguyễn Văn Náo
Phó Chủ tịch
(1983-1985)
Đỗ Văn Hai
Phó Chủ tịch
(1978-1986)
Nguyễn Văn Việt
Phó Chủ tịch
(1986-1988)
Trịnh Văn Mười
Phó Chủ tịch (1989-1994)
Phó Chủ tịch (2004-2010)
331

34.2 Page 332

▲back to top
Trịnh Văn Hoàng
Phó Chủ tịch
(2004-2016)
Nguyễn Thành Vương
Phó Chủ tịch
(2010-2016)
Nguyễn Văn Đượm
Phó Chủ tịch
2019 đến nay
332
Nguyễn Minh Đức
Phó Chủ tịch
2021 đến nay

34.3 Page 333

▲back to top
HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG XÃ PHƯỚC KHÁNH
Cán bộ, công chức, viên chức xã Phước Khánh.
Đền thờ liệt sĩ xã Phước Khánh.
333

34.4 Page 334

▲back to top
Thanh niên xã Phước Khánh lên đường nhập ngũ.
Xã Phước Khánh đạt chuẩn nông thôn mới.
334

34.5 Page 335

▲back to top
Trường Mầm non Phước Khánh.
Trường THCS Phước Khánh.
335

34.6 Page 336

▲back to top
Miếu Ngũ Hành.
Nhà thờ Phước Khánh.
336

34.7 Page 337

▲back to top
Thánh Thất Cao Đài Phước Khánh.
Trao tặng nhà nhân ái.
337

34.8 Page 338

▲back to top
Trao tặng nhà tình thương.
Trao tặng nhà tình thương.
338

34.9 Page 339

▲back to top
Trạm y tế hộ sinh xã Phước Khánh năm 1979.
Trạm y tế xã Phước Khánh.
339

34.10 Page 340

▲back to top
Chợ Phước Khánh.
Hội thảo bản thảo
“Lịch sử Đảng bộ xã Phước Khánh (1930-2020)”.
340

35 Pages 341-350

▲back to top

35.1 Page 341

▲back to top
DANH SÁCH MẸ VIỆT NAM ANH HÙNG
STT
HỌ TÊN
1 Nguyễn Thị Lâu
2 Lê Thị Ba
3 Nguyễn Thị Bảy
4 Trần Thị Hảo
5 Phạm Thị Sáu
6 Nguyễn Thị Ba
7 Nguyễn Thị Trinh
8 Nguyễn Thị Huỳnh
STT
HỌ TÊN
9 Nguyễn Thị Nơi
10 Nguyễn Thị Sô
11 Lê Thị Mười
12 Nguyễn Thị Chanh
13 Trần Thị Của
14 Phan Thị Nên
15 Lê Thị Xê
16 Đặng Thị Ký
341

35.2 Page 342

▲back to top
DANH SÁCH LIỆT SĨ XÃ PHƯỚC KHÁNH
STT
Họ tên
STT
Họ tên
THỜI KỲ CHỐNG PHÁP
1 Đặng Văn Chín
19 Trần Văn Bền
2 Nguyễn Thị Cư
20 Bùi Văn Bích
3 Nguyễn Văn Đắc
21 Đào Ngọc Biên
4 Nguyễn Văn Đống
22 Phạm Văn Bộ
5 Trần Văn Hinh
23 Bồ Văn Bớt
6 Nguyễn Văn Hòa
24 Nguyễn Văn Cảm
7 Nguyễn Lương Hựu 25 Văn Công Cảnh
8 Trần Văn Lâu
26 Nguyễn Văn Chiến
9 Phan Văn Lầu
27 Dương Minh Chiến
10 Tạ Văn Mỹ
28 Nguyễn Văn Chiến
11 Lê Văn Thạch
29 Trần Văn Chiến
12 Nguyễn Văn Thâu
30 Lý Văn Chung
13 Đỗ Hữu Vị
31 Nguyễn Văn Công
14 Nguyễn Văn Xu
32 Chung Văn Cược
15 Nguyễn Lương Y
33 Trần Văn Dĩ
16 Lê Văn Bằng
34 Phan Văn Dũng
17 Nguyễn Văn Bảnh
35 Nguyễn Văn Dũng
18 Phạm Văn Bảy
36 Đặng Văn Dương
342

35.3 Page 343

▲back to top
37 Ngô Văn Đạo
59 Nguyễn Văn Kiểu
38 Nguyễn Xuân Đẩu
60 Dương Văn Làm
39 Nguyễn Thị Đẹp
61 Trần Thị Lan
40 Phạm Thị Đẹt
62 Nguyễn Văn Lân
41 Đặng Thị Đẹt
63 Dương Văn Lành
42 Phạm Văn Giao
64 Trần Văn Liêm
43 Hồ Văn Hiền
65 Phan Thị Liên
44 Nguyễn Văn Hiệp
66 Nguyễn Văn Liệt
45 Phạm Văn Hiệp
67 Dương Văn Lợi
46 Nguyễn Văn Hiệp
68 Trần Văn Lực
47 Đỗ Thị Hiệp
69 Nguyễn Thị Mai
48 Lâm Văn Hóa
70 Phan Thành Mao
49 Nguyễn Văn Hòa
71 Phạm Văn Minh
50 Phạm Văn Hòa
72 Trần Văn Minh
51 Lê Văn Hoành
73 Phan Văn Mới
52 Nguyễn Văn Hóng
74 Nguyễn Văn Mười
53 Võ Văn Hồng
75 Nguyễn Văn Na
54 Trần Thanh Hùng
76 Nguyễn Văn Nào
55 Phan Hồng Khanh
77 Hồ Văn Nga
56 Phan Hồng Khanh (lớn) 78 Nguyễn Văn Nhỏ
57 Bành Đắc Khởi
79 Phạm Văn Nhỏ
58 Nguyễn Văn Kịch
80 Nguyễn Văn Nuôi
343

35.4 Page 344

▲back to top
81 Nguyễn Văn Phát
99 Hồ Văn Thành
82 Phan Văn Phong
100 Lê Văn Thiện
83 Nguyễn Văn Phùng 101 Châu Văn Thới
84 Phan Văn Phước
102 Nguyễn Văn Thu
85 Nguyễn Văn Quá
103 Nguyễn Văn Tiền
86 Bao Văn Săn
104 Nguyễn Văn Trung
87 Huỳnh Công Măng
105 Huỳnh Thị Tư
88 Trương Văn Sanh
106 Hồ Văn Tụi
89 Phạm Văn Sơn
107 Hồ Văn Tùng
90 Chung Văn Tặc
108 Phạm Văn Tùng
91 Trần Văn Tam
109 Võ Văn Tùng
92 Châu Văn Tám
110 Nguyễn Văn Út
93 Nguyễn Văn Tặng
111 Phạm Thanh Vân
94 Trương Văn Thân
112 Huỳnh Văn Vỏ
95 Nguyễn Văn Thắng 113 Trần Văn Xừ
96 Châu Văn Thành
114 Nguyễn Văn Xường
97 Lê Văn Thành (Xệ)
115 Nguyễn Văn Yên
98 Trương Văn Thành
LÀM NGHĨA VỤ QUỐC TẾ
116 Lê Văn Bên
118 Nguyễn Hoài Phương
117 Lê Văn Hoàng
344

35.5 Page 345

▲back to top
CÁN BỘ LÃNH ĐẠO TRƯỞNG, PHÓ CÔNG AN,
QUÂN SỰ, MẶT TRẬN, ĐOÀN THỂ CHÍNH TRỊ -
XÃ HỘI QUA CÁC THỜI
1. Công an xã
STT
Họ tên
1 Năm Hiển
2 Nguyễn Văn Thế
3 Nguyễn Văn Ba
4 Đỗ Văn Hai
5 Trần Văn Lùng
Chức vụ
Trưởng Công an
Trưởng ban an ninh
Trưởng ban an ninh
Trưởng Công an
Phó Trưởng Công an
Trưởng Công an
6 Nguyễn Công Bình
7 Nguyễn Văn Việt
8 Phạm Thanh Hải
9 Nguyễn Văn Khâm
10 Nguyễn Hữu Tám
11 Ngô Thanh Tân
Phó Trưởng Công an
Trưởng Công an
Phó Trưởng Công an
Trưởng Công an
Trưởng Công an
Phó Trưởng Công an
Trưởng Công an
Trưởng Công an
Trưởng Công an
12 Nguyễn Công Quân Trưởng Công an
13 Nguyễn Văn Long
14 Trần Hoàng Điệp
15 Nguyễn Văn Quai
Phó Trưởng Công an
Phó Trưởng Công an
Phó Trưởng Công an
Thời gian
1945
1975-1976
1976-1977
1978-1982
1975-1977
1982-1984
1990-1994
1978-1983
1984-1986
1978-1983
1986-1990
1994-1996
1994-1996
1996-2004
2004-2010
2010-2015
2016
đến nay
1976-1978
1984-1985
1984-1986
345

35.6 Page 346

▲back to top
16 Nguyễn Pháo Hùng Phó Trưởng Công an
17 Huỳnh Ngọc Bốn Phó Trưởng Công an
18 Lê Thanh Tùng Phó Trưởng Công an
19 Ngô Thanh Tân Phó Trưởng Công an
20 Lê Minh Nguyên Phó Trưởng Công an
21 Trương Phước Hưng Phó Trưởng Công an
22 Nguyễn Huy Thương Phó Trưởng Công an
23 Lê Hoàng Phong Phó Trưởng Công an
24 Nguyễn Khắc Hải Phó Trưởng Công an
1984-1985
1996-2003
2001-2012
2005-2009
2011-2020
2013-2016
2018-2020
2020
đến nay
2020
đến nay
2. Xã đội
STT
Họ tên
1 Bảy Bán
2 Đồng chí Hòa
3 Nguyễn Văn Cường
4 Nguyễn Hoàng Thân
5 Nguyễn Văn Lời
6 Nguyễn Văn Đê
7 Trương Văn Lập
8 Nguyễn Văn Ra
Chức vụ
Xã đội trưởng
Xã đội trưởng
Xã đội trưởng
Xã đội trưởng
Xã đội trưởng
Xã đội trưởng
Xã đội trưởng
Xã đội trưởng
Thời gian
1945
1966
Trước năm
1975
Trước năm
1975
1975-1976
1977-1978
và 1981-1985
1978-1980
1980-1981
346

35.7 Page 347

▲back to top
9 Tạ Văn Đen
Xã đội phó
Xã đội trưởng
1980-1981
1981-1989
10 Huỳnh Văn Đông
Xã đội trưởng 1989-1990
11 Nguyễn Văn Việt
Xã đội trưởng 1990-1991
12 Tô Văn Hoàng
Xã đội trưởng 1991-2000
13 Lê Thanh Hồng
Xã đội phó
Xã đội trưởng
1980-1981
2000-2009
14 Nguyễn Văn Công
Xã đội phó
2004-2005
15 Đặng Thành Phương
Xã đội phó
Chỉ huy trưởng
2000-2009
2011-2016
16 Nguyễn Văn Sơn
Phó chỉ huy trưởng 2011-2016
Chỉ huy trưởng 2016 đến nay
17 Nguyễn Quý Khang Xã đội phó
1981-1987
18 Ngô Văn Mau
Xã đội phó
1981-1987
19 Nguyễn Văn Đen
Xã đội phó
1987-1989
20 PhạmVăn Lắm
Xã đội phó
1987-1989
21 Nguyễn Văn Chính
Xã đội phó
1989-1991
22 Nguyễn Văn Năm
Xã đội phó
1989-1990
23 Lê Văn Ngọc
Xã đội phó
1989-1990
24 Trần Xuân Điền
Xã đội phó
1990-1991
25 Lê Văn Tùng
Xã đội phó 19890-1991
26 Nguyễn Văn Trẻ
Xã đội phó
1991-2000
27 Đặng Thành Phương Xã đội phó
1991-2000
28 Đặng Vũ Hiền
Chỉ huy phó
2010-2011
29 Võ Hồng Tuấn
Chỉ huy phó 2012 đến nay
30 Nguyễn Minh Vương Chỉ huy phó 2018-2020
31 Lê Huỳnh Dương
Chỉ huy phó 2022 -2023
347

35.8 Page 348

▲back to top

35.9 Page 349

▲back to top
5 Nguyễn Văn Việt
6 Lê Văn Em
7 Lê Văn Ngọc
8 Trần Ngọc Hải
9 Nguyễn Văn Đượm
10 Nguyễn Văn Trẻ
11 Bao Công Nhỏ
12 Nguyễn Văn Hòa
13 Lê Minh Khánh
14 Trịnh Điền Giang
15 Huỳnh Công Phú
16 Ngô Thanh Giang
17 Nguyễn Hoàng Lượm
18 Nguyễn Thế Phương
19 Đặng Văn Nam
20 Trần Công Phúc
21 Đỗ Văn Vang
22 Nguyễn Thành Vương
23 Nguyễn Thị Thanh Xuân
24 Lê Minh Khánh
25 Nguyễn Thị Thu An
26 Võ Thị Thanh Tuyền
27 Lưu Thị Thúy Hằng
28 Trần Thanh Trà
29 Chung Chí Hoàng Bảo
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
Phó Bí thư
1984-1986
1986-1987
1987-1993
1993-1994
1994-2000
2000-2002
2002-2010
2011-2012
2012-2014
2014-2017
2017-2022
2022 đến nay
1976-1986
1994-1997
1997-1999
1999-2002
2002-2004
2004-2005
2005-2009
2009-2012
2012-2014
2014-2015
2015-2016
2017-2020
2021 đến nay
349

35.10 Page 350

▲back to top
5. Hội Cựu chiến binh
STT
Họ tên
Chức vụ
1 Vũ Văn Can
Chủ tịch
2 Tô Văn Hoàng
Chủ tịch
3 Nguyễn Huy Thương Chủ tịch
4 Trần Xuân Điền
Phó Chủ tịch
5 Nguyễn Văn An
Phó Chủ tịch
6 Lê Chí Nguyện
Phó Chủ tịch
7 Nguyễn Huy Thương Phó Chủ tịch
8 Nguyễn Thành Long Phó Chủ tịch
Thời gian
1990-2010
2010- 5/2022
5/2022 đến nay
1990-2007
1990-2000
2017-2019
2019-5/2022
5/2022 đến nay
6. Hội Phụ nữ
STT
Họ tên
Chức vụ Thời gian
1 Út Trần
Chủ tịch
1945
2 Nguyễn Thị Khéo
Chủ tịch 1976-1982
3 Nguyễn Thị Trang
Chủ tịch 1982-1992
4 Nguyễn Thị Ngọc
Chủ tịch 1992-1997
5 Đỗ Thị Hiến
Chủ tịch 1997-2000
6 Phạm Thị Kim Anh
Chủ tịch 2000-2004
7 Lê Thị Đào
Chủ tịch 2004-2011
8 Đặng Thị Thu
Chủ tịch 2010-2016
9 Phan Thị Thùy Linh
Chủ tịch 2016 đến nay
10 Nguyễn Thị Ngọc Hương Phó Chủ tịch 2005-2010
11 Nguyễn Thị Thu Thảo Phó Chủ tịch 2016 đến nay
350

36 Pages 351-360

▲back to top

36.1 Page 351

▲back to top
7. Hội Nông dân
STT
Họ tên
1 Đỗ Văn Hai
2 Vũ Văn Can
3 Phan Văn Thủ
4 Nguyễn Văn Việt
5 Bùi Văn Chung
6 Nguyễn Văn Long
7 Nguyễn Hoàng Quân
8 Nguyễn Văn An
9 Nguyễn Văn Đượm
10 Phạm Văn Ba
11 Bùi Quốc Trung
8. Hội Chữ thập đỏ
STT
Họ tên
1 Lê Văn Vàng
2 Nguyễn Văn Đê
3 Võ Văn Vân
4 Trịnh Văn Hoàng
5 Trần Văn Bằng
6 Nguyễn Huy Thương
7 Lê Văn Ngọc
8 Lê Huỳnh Dương
Chức vụ
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Phó Chủ tịch
Phó Chủ tịch
Phó Chủ tịch
Phó Chủ tịch
Phó Chủ tịch
Phó Chủ tịch
Thời gian
1976-1986
1988-1998
1998-1999
1999-2011
2011-2022
1988-1993
1993-1998
2004-2007
2007-2011
2011-2018
2018-2022
Chức vụ
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Thời gian
1986-1993
1993-2002
2002-2016
2016-2017
2017-2020
2020-2022
2/2022-4/2023
4/2023 đến nay
351

36.2 Page 352

▲back to top
9. Hội đồng nhân dân
STT
Họ tên
Chức vụ
1 Đỗ Văn Phụng
Chủ tịch
2 Đoàn Văn Le
3 Lê Văn Sang
4 Bùi Thanh Hồng
5 Hồ Minh Phúc
Chủ tịch
Chủ tịch
Chủ tịch
Phó Chủ tịch
6 Trịnh Văn Mười
Phó Chủ tịch
7 Trần Hoàng Điệp
8 Bao Công Nhỏ
Phó Chủ tịch
Phó Chủ tịch
Thời gian
1989-1994
và 1999-2001
2004-2014
2016-2019
2021 đến nay
1999-2003
2003-2004
và 2010-2020
2004-2010
2020 đến nay
352

36.3 Page 353

▲back to top
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.  Phan Đình Dũng - Nguyễn Thanh Lợi (2010), Hỏi đáp
về Biên Hòa - Đồng Nai, Nxb Đồng Nai.
2.  Phạm Đức Mạnh (2019), Đến với lịch sử văn hóa Biên
Hùng - Đồng Nai, Nxb Đồng Nai.
3.  Nguyễn Đình Tư (2017), Địa chí hành chính các tỉnh
Nam Kỳ thời Pháp thuộc (1859-1954), Nxb Tổng hợp Thành
phố Hồ Chí Minh.
4.  Huỳnh Ngọc Trảng, Trương Ngọc Tường (1993), Văn
hóa dân gian cổ truyền, đình Nam bộ, tín ngưỡng và nghi lễ,
Nxb TP. Hồ Chí Minh.
5.  Nguyễn Văn Thông (2015), Đất mẹ, Nxb Đồng Nai.
6.  Đảng bộ huyện Nhơn Trạch (2020), Lịch sử Đảng bộ
huyện Nhơn Trạch (1930-2015), Nxb Đồng Nai.
7.  Đảng bộ huyện Long Thành (2015), Lịch sử Đảng bộ
huyện Long Thành (1930-2015), Nxb Đồng Nai
8.  Nhiều tác giả (2001), Địa chí Đồng Nai, tập 3, Nxb
Đồng Nai.
9.  Quốc sử quán triều Nguyễn (2012), Đại Nam nhất thống
chí, tập 2, bản dịch mới của Hoàng Văn Lâu, Nxb Lao động.
10.  Huyện ủy Long Thành (1988), Long Thành những
chặng đường lịch sử, Nxb Đồng Nai.
11.  Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh (2014), Lịch sử
Trung đoàn 10 Rừng Sác anh hùng (1966-2014), Nxb Quân đội
nhân dân.
353

36.4 Page 354

▲back to top
12.  Nhiều tác giả (2013), Rừng Sác Cần Giờ những chiến
công huyền thoại, Nxb Văn hóa Văn nghệ.
13.  UBND tỉnh Đồng Nai (2002), Đồng Nai 25 năm xây
dựng và phát triển kinh tế-xã hội (1975-2000).
14.  Các báo cáo, tài liệu lưu trữ tại xã Phước Khánh, Huyện
ủy Nhơn Trạch, Huyện ủy Long Thành.
354

36.5 Page 355

▲back to top
MỤC LỤC
Lời giới thiệu................................................................................... 7
CHƯƠNG MỞ ĐẦU
I. ĐỊA LÝ, NGUỒN GỐC............................................................ 11
1. Điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý................................................... 11
2. Lượt sử và dân cư....................................................................... 17
II. KINH TẾ, VĂN HÓA XÃ HỘI.............................................. 26
1. Sản xuất kinh tế.......................................................................... 26
2. Văn hóa xã hội............................................................................ 28
CHƯƠNG I.
LÃNH ĐẠO PHONG TRÀO ĐẤU TRANH
KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
(1930-1954)
I. Đ ẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI
- LÃNH ĐẠO NHÂN DÂN ĐẤU TRANH
CHỐNG XÂM LƯỢC (1930-1945). ....................................... 52
1. Đấu tranh chống thực dân Pháp trước khi
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời................................................. 52
2. Đấu tranh giành độc lập dưới ánh sáng soi đường
của Đảng Cộng sản Việt Nam..................................................... 57
II. CHIẾN ĐẤU CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
TÁI XÂM LƯỢC (1945-1954).............................................. 72
1. Bảo vệ chính quyền cách mạng.................................................. 72
2. Chi bộ Phước Khánh lãnh đạo thực hiện đường lối
kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh........ 79

36.6 Page 356

▲back to top

36.7 Page 357

▲back to top
1. Chi bộ xã Phước Khánh lãnh đạo toàn diện
công cuộc đổi mới.................................................................... 183
2. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội..................... 190
3. Trên lĩnh vực kinh tế................................................................. 193
4. Về văn hóa xã hội, Quốc phòng - An ninh............................... 197
CHƯƠNG IV.
LÃNH ĐẠO ĐẨY MẠNH CÔNG NGHIỆP HÓA,
HIỆN ĐẠI HÓA (1994-2010)
I. KIỆN TOÀN HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ............................... 206
1. Phát triển từ chi bộ thành Đảng bộ........................................... 206
2. Tổ chức bộ máy Nhà nước....................................................... 220
3. Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội........................... 229
II. P HÁT TRIỂN KINH TẾ, VĂN HÓA XÃ HỘI,
QUỐC PHÒNG - AN NINH................................................. 237
1. Về kinh tế................................................................................. 237
2. Văn hóa xã hội.......................................................................... 245
3. Quốc phòng - An ninh.............................................................. 255
CHƯƠNG V.
LÃNH ĐẠO TOÀN DIỆN HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI (2010-2020)..
I. TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG,
CHÍNH QUYỀN, MẶT TRẬN, ĐOÀN THỂ
CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI........................................................... 261
1. Các kỳ đại hội Đảng bộ............................................................ 261
2. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng........................................ 267

36.8 Page 358

▲back to top
3. Xây dựng chính quyền liêm chính, hành động vì dân.............. 275
4. Xây dựng Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội.......... 287
II. P HÁT HUY ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC THÚC ĐẨY
PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI, QUỐC PHÒNG
- AN NINH.............................................................................. 295
1. Đẩy mạnh phát triển kinh tế..................................................... 295
2. Phát triển toàn diện văn hóa xã hội.......................................... 301
3. Giữ vững Quốc phòng - An ninh.............................................. 305
4. X ây dựng Phước Khánh trở thành địa phương nghĩa tình,
đáng sống.................................................................................. 307
KẾT LUẬN................................................................................. 312
PHỤ LỤC..................................................................................... 321

36.9 Page 359

▲back to top
LỊCH SỬ ĐẢNG BỘ XÃ PHƯỚC KHÁNH (1930-2020)
Đảng bộ huyện Nhơn Trạch - Đảng bộ xã Phước Khánh
Mã ISBN: 978-604-42-1008-7
Chịu trách nhiệm xuất bản:
GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP
BÙI THỊ LÂM NGỌC
Chịu trách nhiệm bản thảo:
PHÓ GIÁM ĐỐC TRƯƠNG VĂN TUẤN
Biên tập:
Biên tập kĩ thuật:
Trình bày:
Sửa bản in:
Bìa:
Lê Thị Cẩm Vân
Nguyễn Văn Lừng
Hoàng Phương
Lê Thị Cẩm Vân
Hoàng Phương
............................................................................................................
In: 300 bản. Khổ: 14.5 x 20.5 cm. In tại: Công ty Thiên Ngôn - 134/8
Hoàng Hoa Thám, P. 12, Q. Tân Bình, TP. HCM.
Số xác nhận ĐKXB: 1482 - 2024 / CXBIPH / 1 - 242 / ĐoN, Cục
Xuất bản, In và Phát hành xác nhận ngày: 7/5/2024, Quyết định xuất
bản số: 09/QĐA-NXBĐN, do NXB Đồng Nai cấp ngày: 11/07/2024.
.I.n...x..o..n..g...v..à...n..ộ..p...l.ư..u...c..h..i.ể..u..:..q..u..ý...3../.2..0..2..4..................................................

36.10 Page 360

▲back to top
Nhà xuất bản Đồng Nai,
1953J (số cũ 210) Nguyễn Ái Quốc, TP Biên Hoà, Đồng Nai
Ban Biên tập: (02513) 825 292 - P Kinh doanh: 946 521 - P Kế toán: 946 520
Fax: (02513) 946 530 - Email: nxbdongnai@hcm.vnn.vn